Open Mine. Magazyn New World Resources. Nr Ján Fabián: rok 2013 to rok pełen wyzwań; OKD sobie z nimi poradzi

Transkrypt

1 Open Mine Nr Magazyn New World Resources rozmowa Ján Fabián: rok 2013 to rok pełen wyzwań; OKD sobie z nimi poradzi technologia Kopalnie w Karwinie zostały połączone wyjątkowym chodnikiem temat wydania Obiecujące perspektywy dla Regionu Morawsko- Śląskiego

2 odpovědnost rekultivace bezpečnost technologie interview ekonomika Open Mine Nr 1 I 2013 Szanowni Czytelnicy! Wszystkie firmy starają się osiągnąć sukces gospodarczy i zapewnić zysk akcjonariuszom. Tego nie można jednak osiągnąć bez sprawnego zarządzania w oparciu o trwały rozwój, odpowiedzialność biznesu i dbałość o pracowników. Staramy się stworzyć warunki pracy dla naszych pracowników, abyśmy mogli pracować wydajnie i przede wszystkim bezpiecznie. Jest to szczególnie ważne w górnictwie. Nie jest dziełem przypadku, że motto naszej firmy brzmi: Bezpieczeństwo przede wszystkim!. W ciągu ostatnich kilku lat osiągnęliśmy wiele w dziedzinie bezpieczeństwa. Nasi górnicy zostali wyposażeni w nowy sprzęt ochronny, wprowadziliśmy najnowocześniejsze technologie w kopalniach, zapewniliśmy więcej szkoleń dla pracowników, jak również przeprowadziliśmy szereg kampanii motywacyjnych, mających na celu zwiększenie odpowiedzialności pracowników za własne zdrowie i bezpieczeństwo. Dzięki tym wszystkim działaniom liczba rocznych przypadków uszkodzeń ciała spadła niemal o połowę w ciągu ostatnich pięciu lat, a wskaźnik utraconego czasu z powodu wypadków w 2012 roku spadł do 7,6. Nasze kopalnie są obecnie tak bezpieczne, jak nigdy dotąd. Ale naszych wysiłków na rzecz bezwypadkowej działalności i poprawy warunków pracy nie można zaprzestać. Wprost przeciwnie - starania w tym zakresie muszą zostać zintensyfikowane. Dlatego opracowaliśmy Kampanię Bezpieczeństwa OKD 2013, która do roku 2015 ma sprawić, iż wskaźnik LTIFR osiągnie poziom 5, zgodnie z celami naszego programu PERSPektywa Jeszcze większy nacisk zostanie położony na szkolenie i kształcenie pracowników, a w ramach naszych kampanii na temat bezpieczeństwa będziemy podkreślać, że odpowiedzialne podejście każdej osoby stanowi podstawę realizacji naszego wspólnego celu. Chcemy dalej poprawiać mikroklimatyczne warunki podziemne, kończąc budowę centralnej instalacji klimatyzacyjnej w kopalni w Karwinie oraz rozpoczynając budowę centralnej instalacji klimatyzacyjnej w kopalni Paskov. Będziemy bardziej skrupulatni w naszych dochodzeniach dotyczących wszystkich wypadków przy pracy, jak również podejmiemy wszelkie działania, których celem będzie zaprzestanie powtarzalności wypadków. Wycofamy wszystkie procedury robocze, które są lub mogą być niebezpieczne. Jestem przekonany, że te i inne działania, które planujemy wdrożyć, zapewnią bezpieczny powrót wszystkich naszych pracowników i ich rodzin do domów. Szczęść Boże! Inż. Leo Bayer Dyrektor ds. Operacyjnych OKD Wydawca: New World Resources Plc c / o Hackwood Secretaries Limited One Silk Street London EC2Y 8HQ Wielka Brytania Jachthavenweg 109h 1081 KM Amsterdam Holandia Tel.: Fax: pr@nwrgroup.eu Strona internetowa: newworldresources.eu Redaktor naczelny: Tomáš Píša Redaktor: Marek Síbrt Współpraca: Roman Grametbauer Zdjęcia: Boris Renner, Tomáš Souček, Richard Sklář, Radek Lukša, Bohuslav Krzyžanek Wydrukowano w Polsce Produkcja i dystrybucja: Cook Communications Projekt i skład: R MEDIA, s.r.o. Rejestracja: MK ČR E Zamknięcie wydania: Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk i korzystanie z jakichkolwiek zdjęć zawartych w tej publikacji bez pisemnej zgody NWR jest zabronione. Logo spółek, produktów i usług zaprezentowanych w tej publikacji to znaki towarowe poszczególnych firm. Pytania dotyczące artykułów mogą być kierowane na adres: pr@nwrgroup.eu. Elektroniczna wersja magazynu z aktywnymi linkami jest dostępna na stronie internetowej Spółki Czytnik kodu QR nie wymaga wpisywania adresu . Wystarczy zeskanować ten kod (z lewej strony) na telefon. 2

3 6 9 Ján Fabián: Rok 2013 jest bezsprzecznie rokiem pełnym wyzwań, ale jestem pewien, że OKD poradzi sobie z nimi Deilmann-Haniel Mining Systems GmbH: firma obecna na czeskim rynku głównie ze względów strategicznych Kopalnie w Karwinie zostały połączone wyjątkowym chodnikiem, który pozwoli na skrócenie czasu transportu węgla Obiecujące perspektywy dla jednego z większych centrów przemysłowych Czech - Regionu Morawsko- -Śląskiego Środowisko naturalne widziane z perspektywy opracowanego przez NWR Raportu na temat Zrównoważonego Rozwoju Spis treści gospodarka 4-5 NWR zamierza stać się wiodącym sprzedawcą węgla koksującego w Europie 5 Peter Carr nowo mianowanym dyrektorem ds. rozwoju biznesu NWR rozmowa 6 9 Ján Fabián: rok 2013 to rok pełen wyzwań; OKD sobie z nimi poradzi technologia Deilmann-Haniel Mining Systems GmbH: obecność w Czechach ze względów strategicznych Kopalnie w Karwinie połączono wyjątkowym chodnikiem odpowiedzialność Obiecujące perspektywy dla Regionu Morawsko-Śląskiego Samochód za dobry pomysł. Czemu nie? rekultywacja Środowisko naturalne widziane z perspektywy Raportu na temat Zrównoważonego Rozwoju NWR odpowiedzialność 22 NWR przyczynia się do wzrostu zainteresowania matematyką w szkołach 23 Place miejskie w Karwinie i Orłowej ożywiły się dzięki OKD 3

4 odpowiedzialność rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka NWR chce zostać europejskim liderem w produkcji węgla koksującego Podczas prezentacji wyników finansowych NWR za rok 2012 w lutym tego roku w Londynie prezes Gareth Penny ujawnił zaktualizowaną strategię spółki. Ma ona zapewnić NWR wiodącą pozycję na europejskim rynku wydobycia i sprzedaży węgla koksującego. Gareth Penny, Prezes Zarządu NWR Czy może Pan wyjaśnić w skrócie naszym czytelnikom na czym polega aktualizacja strategii? Obejmując funkcję prezesa miałem wraz z kolegami okazję zaobserwować wiele rzeczy, które wykonujemy dziś naprawdę dobrze. Wykorzystaliśmy nasze silne strony i na ich podstawie zbudowaliśmy odpowiednią strategię na kolejne pięć lat. Nie widzimy powodu, dlaczego do roku 2017 nie moglibyśmy podwoić sprzedaży węgla koksującego z obecnego poziomu pięciu milionów ton do około 10 milionów ton. Chcemy tego dokonać wykorzystując zarówno projekty wydobywcze, jak i marketingowe. Mówię między innymi o poszerzeniu naszej obecności na rynku importu węgla koksującego do Europy, zwiększeniu sprzedaży do Europy Zachodniej oraz utrzymaniu naszych głównych rynków w Europie Środkowej. Chcemy stać się miejscem kompleksowej obsługi klientów z europejskiego rynku hutniczego i zaoferować im szerszy wybór węgli koksujących. Chcemy też dalej pracować nad poprawą działalności wydobywczej, dążąc do większej produktywności, niższych wydatków kapitałowych oraz pozycji jednego z pięciu światowych liderów pod względem bezpieczeństwa wydobycia węgla metodą głębinową. A czy na europejskim rynku istnieją warunki do tego, by podwoić sprzedaż węgla koksującego do 2017 r.? Ustalając cel sprzedażowy na poziomie 10 milionów ton dla węgla koksującego do 2017 r., dokładnie przyjrzeliśmy się trendom, dotyczącym przepływów węgla koksującego na świecie. Od dziesięcioleci mamy do czynienia ze spadkiem produkcji węgla koksującego w Europie. Rośnie za to import do Europy, między innymi w celu zapewnienia dostaw węgla koksującego o parametrach, których nie uzyskuje się w naszym regionie. Ocenia się, że niedobór węgla koksującego w Europie Środkowej wynosi około 4 milionów ton rocznie. Dla całej Europy wynosi on obecnie 50 milionów ton i ma wzrosnąć w ciągu najbliższych pięciu lat do 70 milionów. Widzimy tu szansę na wykorzystanie naszych silnych stron. NWR zajmował się importem wysokiej jakości węgla koksującego typu gard premium w celu wzbogacenia własnego miksu na stosunkowo niewielką skalę - około 150 tys. ton rocznie. Znamy naszych klientów i ich potrzeby. Dysponujemy świetnym zapleczem logistycznym i rozumiemy wymagania produktowe. Biorąc pod uwagę te prze- słanki oraz obecny, rosnący niedobór, myślę, że wykładamy na stół bardzo interesującą propozycję. Czy może Pan wyjaśnić, co oznacza informacja, że NWR stanie się miejscem kompleksowej obsługi klientów z europejskiego rynku hutniczego? W celu pełnego wykorzystania opisanych wyżej procesów, musimy w drugiej kolejności skupić uwagę na narzędziach marketingowych, by trafić z wszystkimi typami węgla do szerszej grupy odbiorców z europejskiego rynku hutniczego. Zamierzamy sprzedawać im zarówno węgiel koksujący dostępny w ofercie regionalnej (węgiel półmiękki, średnio lotny węgiel koksujący typu hard oraz węgiel PCI), jak i importowany do Europy węgiel koksujący typu premium hard. Jak już wspomniałem, importowaliśmy dotychczas niewielkie ilości węgla koksującego w celu wzbogacania własnych mieszanek. Widzimy tu interesujący potencjał. Niekoniecznie chodzi tu tylko o dostawy do Europy Środkowej i Wschodniej, ale również - oczywiście z uwagi na liczby, które przed chwilą podałem - o dostawy do szerszego grona odbiorców. W szczególności myślimy o wielu wysoce wyspecjalizowanych podmiotach na rynku hutniczym, z którymi moglibyśmy w miarę upływu czasu znacząco poszerzyć współpracę. Opierając się więc na stronie handlowej naszej działalności, przy odpowiednim wykorzystaniu możliwości marketingowych możemy stać się miejscem kompleksowej obsługi, co jak wierzymy, jest niezwykle interesującą częścią naszej strategii na przyszłość. 4

5 Proszę nam opowiedzieć o optymalizacji działalności wydobywczej w bezpieczny sposób. Zdajemy sobie wszyscy sprawę, że wysokie standardy bezpieczeństwa oraz poprawa działalności wydobywczej OKD będą miały kluczowe znaczenie dla powodzenia naszego planu strategicznego. Tak więc naszym celem jest optymalizacja działających kopalni oraz zmniejszenie ilości wypadków do poziomu poniżej 5 wypadków powodujących nieobecność w pracy na milion przepracowanych godzin. Nasze kierownictwo zawsze kieruje się zasadą przede wszystkim bezpieczeństwo i będzie kontynuować szkolenia BHP oraz system motywacji finansowych. Do 2017 r. chcemy znaleźć się w pierwszej piątce na świecie pod względem bezpieczeństwa wydobycia węgla mierzonego według ogólnie stosowanego w naszej branży wskaźnika LTIFR. Co więcej, dzięki optymalizacji długoletniego planu i częściowemu zastąpieniu Sprzedaż węgla koksującego do Europy 10Mtpa NWR 2017 Wśród 5 globalnych liderów bezpieczeństwa (LTIFR) Wydatki na utrzymanie mln euro Wszystkie typy węgla koksującego z regionu i importu Uaktualniona strategia NWR, której celem jest wykreowanie w ciągu kilku lat wiodącego producenta i sprzedawcy węgla koksującego w Europie. zachodnioeuropejskich dostawców sprzętu wydobywczego producentami regionalnymi planujemy zmniejszyć wydatki inwestycyjne do poziomu milionów euro w 2017 r. Dla długoletniego powodzenia naszej działalności absolutnie konieczne jest utrzymanie przez nasze spółki zależne przyzwolenia społecznego na działalność wydobywczą. Prowadzimy regularnie konstruktywne rozmowy z wszystkimi interesariuszami na temat naszej bieżącej działalności i potencjalnych planów. Niezależnie od tego, czy rozmawiamy o ilości rekultywowanego gruntu, obniżeniu poziomu emisji azotu, siarki czy węgla, są to bardzo ważne aspekty naszej działalności. Myślę, iż udowodniliśmy, że jak dotąd zawsze stawaliśmy po właściwej stronie, jeżeli chodzi o podejście do naszej działalności, sposób w jaki ją prowadzimy oraz o społeczną akceptacj ę. Peter Carr nowo mianowanym dyrektorem ds. rozwoju biznesu NWR NWR ogłosił, że dr Peter Carr objął nowo utworzone stanowisko dyrektora ds. rozwoju biznesu. Dr Carr jest Brytyjczykiem i inżynierem górnictwa o wieloletnim doświadczeniu, które zdobył w trakcie ponad trzydziestoletniej kariery górniczej w RPA, Australii, Skandynawii i Wielkiej Brytanii. Wcześniej pracował w ArcelorMittal Mining, gdzie jako dyrektor ds. eksploracji i rozwoju biznesu odpowiadał między innymi za akwizycje na rynku koksowniczym i hutniczym. Jako dyrektor ds. rozwoju biznesu NWR dr Carr będzie odpowiadał za zwiększenie ilości i typów węgla, jakie NWR może zaproponować swoim klientom w Europie poprzez poszerzenie obecnych dostaw z kopalni OKD. W grę wchodzić mogą różne scenariusze: od przejęcia kopalni poprzez projekty inwestycyjne, aż do rozwiązań handlowych, ale jego uwaga w pierwszej kolejności będzie skupiała się na identyfikacji i ocenie potencjalnych akwizycji zagranicznych. Po określeniu poziomu przyszłej wartości węgla koksującego, będzie on odpowiadać za przeprowadzenie procesu akwizycji, kompleksowe analizy przedsięwzięć (ang. due dilligence), negocjacje handlowe oraz integrację po przejęciu. Po szczęśliwym zakończeniu jednego lub kilku takich projektów, będzie kierował organicznym wzrostem projektów inwestycyjnych w Polsce i Czechach. Jest mi miło powitać Petera w zespole NWR. Będzie pełnił kluczową rolę dla rozwoju naszego biznesu przez następne cztery lub pięć lat. Peter będzie ściśle współpracował z Markiem Jelinkiem, Janem Fabianem i ze mną - powiedział Gareth Penny, prezes NWR. Przez siedem lat pracy dla grupy ArcelorMittal, przechodząc drogę od członka zespołu ds. przejęć i akwizycji do dyrektora ds. rozwoju biznesu, dr Carr miał kluczowy udział w przeprowadzaniu przejęć na rynku węgla w Rosji, USA oraz na rynku żelaza w Liberii, RPA i Mozambiku. W tym czasie zdobył wszechstronną wiedzę o rynku węgla metalurgicznego na świecie. Przed rozpoczęciem pracy dla ArcelorMittal dr Carr pełnił wysokie funkcje zarządcze w brytyjskich firmach konsultingowych, zajmujących się doradztwem górniczym i geotechnicznym, gdzie odpowiadał między innymi za przygotowanie kompetentnych osób oraz raportów due dilligence w ramach prywatyzacji lub przejęć różnych kopalni w Europie. Dr Carr posiada tytuł inżyniera, jest członkiem Instytutu Materiałów, Minerałów i Górnictwa oraz członkiem południowoafrykańskiego Instytutu Górnictwa i Metalurgii. Ukończył studia licencjackie na kierunku poszukiwania zasobów mineralnych, by później kontynuować naukę na Uniwersytecie Cardiff w Walii, gdzie uzyskał stopień doktora z mechaniki górotworu. 5

6 odpowiedzialność rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka Ján Fabián: rok 2013 to rok pełen wyzwań; OKD sobie z nimi poradzi Wkrótce po nominacji na Dyrektora Generalnego i Prezesa Zarządu OKD, redakcja Open Mine spotkała się z Jánem Fabiánem w celu omówienia największych wyzwań stojących przed firmą w tym roku: niepewności w Europie i spadającym popycie wśród regionalnych producentów stali i energii. Ján Fabián jasno opowiada o tym, jak należy sobie poradzić z tą sytuacją, kładąc nacisk na wydajność, ścisłą kontrolę kosztów i poprawę bezpieczeństwa w kopalniach OKD. Bezpieczeństwo, jak zawsze, jest na pierwszym miejscu. Jakie istotne różnice widzi pan w OKD w porównaniu do czasu, kiedy zaczął pan pracę w firmie w roku 2007? Każdy gość, odwiedzający nasze kopalnie dokonujący jakichkolwiek porównań z pewnością zauważy istotne różnice w wyposażeniu, które zostały wprowadzone dzięki Programowi Optymalizacji Produkcji Mogę powiedzieć, że z naszą najnowocześniejszą technologią jesteśmy wśród najlepiej wyposażonych kopalni w Europie. Nie obawiamy się globalnego porównania. Kolejną istotną zmianą jest podejście naszej załogi do pracy. Odnosi się to zarówno do naszych górników, jak i pracowników umysłowych. Ludzie są bardziej otwarci, bardziej zaangażowani w pracę zespołową, nie obawiają się wyrażać opinii ani bronić swojego zdania, jeśli uważają, że mają rację. Jeżeli chodzi o naszych górników, ich stosunek do pracy jest ściśle powiązany z bezpieczeństwem. Zakupiliśmy sprzęt ochrony osobistej dla górników za kwotę ponad pół miliarda koron, który jest o wiele bardziej bezpieczny od starego wyposażenia. Ale nowe maszyny same w sobie nie wystarczą: najważniejszym czynnikiem dla bezpiecznej pracy zawsze będzie nastawienie ludzi. Co można zrobić, aby dalej poprawiać bezpieczeństwo? Jak sprawić, aby ludzie czuli większą odpowiedzialność za ochronę własnego zdrowia? Po pierwsze, muszę powiedzieć, że w okresie ostatnich pięciu lat wykonano już wiele pracy w dziedzinie bezpieczeństwa. Będę kontynuował pracę rozpoczętą w OKD pod kierownictwem Klausa-Dietera Becka (poprzedniego szefa OKD, przyp. red.). Dodatkowo chciałbym skoncentrować się na najważniejszym zadaniu na ten rok, czyli na szkoleniach. Chciałbym dalej poprawiać jakość edukacji i sprawić, aby była bardziej atrakcyjna i aby pracownicy nie postrzegali szkoleń jedynie jako czasochłonnego, koniecznego zła, ale jako coś, co sprawia, że czują się bardziej odpowiedzialni za siebie i swoich kolegów. Będę także wymagał, by inspektorzy bezpieczeństwa byli bardziej skrupulatni podczas badania, czy przestrzegane są przepisy i instrukcje. Każdy wypadek będzie musiał być dokładnie zbadany. Powyższe kroki będą jeszcze skrupulatniej przestrzegane, jeżeli chodzi o wypadki spowodowane w wyniku ignorowania przepisów bezpieczeństwa. W przypadku poważnego wypadku spowodowanego zaniedbaniem, takie niebezpieczne działania muszą być powstrzymane. Nie możemy iść na żaden kompromis. To dość mocne stwierdzenie Tak, ale tegoroczny priorytet, który zakłada wyeliminowanie wypadków śmiertelnych w naszych kopalniach, możemy osiągnąć jedynie wtedy, kiedy połączymy wiele takich działań. Podjęliśmy wiele działań, ale część z nich jest nadal na etapie działań koncepcyjnych. Jesienią stworzyliśmy nowe stanowisko Kierownika ds. Bezpieczeństwa w każdej kopalni. Spodziewam się, że Kierownicy ds. Bezpieczeństwa przedstawią pomysły i inicjatywy co do tego, co należy poprawić w odniesieniu do sprzętu technicznego, procedur pracy, treści i programów szkoleń. Nie chcę słyszeć już tylko pozytywnych informacji; chcę usłyszeć, co można zrobić lepiej, czym możemy podzielić się w całej firmie i chcę, aby spółka OKD odpowiednio na takie informacje reagowała. 6

7 Wszystko to odnosi się do naszej nowej Kampanii Bezpieczeństwa, którą opracowaliśmy na rok 2013, która w porównaniu z działaniami z poprzednich lat zawiera kilka nowych aspektów. Ciągle wspominamy o tym, że ludzie przyjmują odpowiedzialność za własne zdrowie i bezpieczeństwo oraz za zdrowie i bezpieczeństwo swoich współpracowników. Czy zauważył Pan zmiany w tym obszarze przez te lata, kiedy jest Pan związany z OKD? Myślę, że jest miejsce na poprawę, chociaż muszę przyznać, że już nastąpił znaczny postęp w tym obszarze. Sprawie nadano szerszy kontekst społeczny: społeczeństwo oczekuje i kładzie nacisk na to, aby firmy zapewniały bardziej bezpieczne warunki pracy; te kwestie są postrzegane w bardzo drażliwy sposób zarówno w mediach, jak i w rozmowach z rodziną, czy przyjaciółmi. Nadzwyczajne zdarzenia z wieloma rannymi, a nawet ofiarami śmiertelnymi, jakie miały miejsca dziesiątki lat temu w naszym regionie albo w Polsce, trudno sobie wyobrazić w naszym dzisiejszym społeczeństwie; ludzie po prostu już takich wypadków nie przyjmują do wiadomości. Mówił Pan o inwestycjach w sprzęt, które poza wydajnością poprawiły także bezpieczeństwo pracy. Czy może Pan podać jakieś szczegóły? Ta kwestia ma wiele aspektów. Wymienię tylko niektóre. Nowe automatyczne tarcze zapewniają lepszą kontrolę stropów na przodkach ścian, więc ryzyko spowodowane zapadnięciem się stropu jest niższe. Nowe zestawy wyposażenia są o wiele bardziej wytrzymałe; wrębiarki są wyposażone w układ natrysku wodnego, co zmniejsza pylenie na przodkach ścian. Zmieniliśmy systemy budowania chodników i stosujemy więcej kotwienia do stropu. W ostatnich kilku latach nastąpił prawdziwy skok jakościowy: nasze kopalnie są obecnie najbezpieczniejsze w całej historii OKD i możemy porównywać się do najlepszych firm górniczych na świecie, i to pomimo najtrudniejszych warunków geologicznych na świecie. Ogólna sytuacja gospodarcza w Europie nie jest łatwa. Prognozy gospodarcze dezaktualizują się 7

8 odpowiedzialność rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka zanim dotrą do Czytelnika. Gdzie jednak widziałby Pan OKD za kilka lat i w jaki sposób OKD poradzi sobie z tą trudną sytuacją w tym roku? Do każdej działalności należy podchodzić z zachowaniem najwyższej możliwej sprawności. Dotyczy to rozwoju, urabiania przodków ścianowych, logistyki, przeróbki węgla i administracji. Niedawno istotna zmiana nastąpiła w sytuacji gospodarczej i na rynku. Musimy dokładnie weryfikować każdą inwestycję; należy dwa razy obejrzeć każdą koronę zanim zostanie podjęta decyzja, aby ją wydać. Oczywiście - chciałbym, aby OKD jako firma uzyskiwała znakomite wyniki i inwestowała w dalszy rozwój. Ale równie ważne dla mnie jest to, że chciałbym także poprawić postrzeganie OKD przez inne osoby. Mówię tu o politykach lokalnych i krajowych, mam na myśli społeczeństwo z regionu, w którym działamy oraz ludzi z całego kraju. Jakie konkretne kroki zamierza Pan podjąć, aby sprawić, żeby ludzie z drugiego końca kraju pozytywnie postrzegali firmę, która nie ma nic wspólnego z ich życiem? Tego oczywiście nie da się osiągnąć poprzez deklaracje. Musimy zacząć od siebie, wewnątrz OKD. Ludzie w firmie muszą odczuwać zmianę w podejściu kierownictwa i dyrektorów. To, co czyta się w gazetach lub ogląda w telewizji musi być zgodne z życiem wewnętrznym firmy. Musimy działać jako jedna firma, zamiast mówić o tym, że są kopalnie w okręgach w Karwinie i Frýdku-Místku, że centrala OKD jest w Ostrawie, a ludzie w firmie-matce NWR mają siedzibę w Amsterdamie. W sensie bezpieczeństwa, inwestycji czy wyników finansowych, jesteśmy i będziemy oceniani jako jedna firma. Społeczeństwo nie może oddzielać koncepcyjnie kopalń od centrali. Mówił Pan o postrzeganiu firmy. Więc jakie jest znaczenie OKD dla regionu, w którym działa, a jakie dla całego kraju? Pytam o skutki gospodarcze i ogólnospołeczne, ponieważ między innymi plany firmy dotyczące rozszerzenia wydobywania węgla w Kopalni Karwina na nowo zamieszkałe tereny Ján Fabián jest świadom podjęcia na nowo obowiązków w trudnym dla OKD roku. Jest przekonany, że firma poradzi sobie z trudną sytuacją. spotkały się ze sprzeciwami. Jesteśmy największym pracodawcą i najważniejszym podmiotem gospodarczym w regionie morawsko-śląskim. I dotyczy to nie tylko naszych pracowników. Mamy też dostawców ich byt w wielu przypadkach zależy od naszej działalności, niezależnie od tego, czy dostarczają nam wyposażenie, materiały czy usługi. Mogą to być duże firmy z setkami pracowników albo też firmy małe. Z drugiej strony współpracujemy z dwoma rodzajami klientów w regionie: producentami stali i energii. Historycznie jesteśmy złączeni pępowiną; podmioty przemysłowe w regionie są ściśle ze sobą powiązane. Nasze ewentualne problemy będą wywierać na nich wpływ; ich problemy wpływają także na nas. Należy uzyskać zdrową równowagę między wszystkimi stronami, aby firmy w regionie mogły działać. Odnosi się to do cen naszego węgla oraz do kosztu wyposażenia dostarczanego przez procentów stali do naszych kopalń. Musimy osiągać rozsądne kompromisy. Ponadto działamy w regionie, który historycznie charakteryzuje się specjalnymi cechami społecznymi oraz ma wysokie bezrobocie i gdzie przemysł ciężki stanowi kluczową gałąź gospodarki. Nie ma możliwości wykonania przeskoku od 8

9 Powróćmy do organizacji w regionie karwińskim, które sprzeciwiają się rozwojowi górnictwa węglowego, ponieważ może to mieć wpływ na życie setek ludzi Potrafię spojrzeć na całą sytuację oczami ludzi z Karwiny, którzy nie mają związku z naszą firmą i dlatego nie zdają sobie sprawy ze znaczenia naszej działalności dla regionu. Zdaję sobie sprawę, że ingerujemy w ich życie i rozumiem ich osobiste motywy lub skłonności polityczne. Rozwój jest kluczowy dla nas jako firmy górniczej; zdajemy sobie sprawę, że osiągniemy sukces jedynie wtedy, kiedy będziemy wyjaśniać, przekonywać do naszego punktu widzenia, pokazując potencjalne scenariusze tego, co wydarzyłoby się, gdybyśmy musieli opuścić region. tradycyjnie silnego przemysłu ciężkiego do nowych sektorów przemysłowych. Nie ma tutaj takiej infrastruktury i wykwalifikowanej siły roboczej. Z dnia na dzień górnicy czy hutnicy z pewnością nie przekształcą się w programistów lub firmy produkujące oprogramowanie komputerowe. Myślę, że na tym polega cała kwestia. Osobiste opinie są sprzeczne z argumentami rzeczowymi. Obecnie w ten proces winni zaangażować się politycy - lokalni i krajowi, pracownicy uniwersyteccy, stowarzyszenia zawodowe, media i organizacje non-profit. Powinni objaśniać w sposób rzeczowy scenariusze wszystkich możliwych scenariuszy oraz ich konsekwencje dla regionu. Znajomość i prezentacja wyłącznie jednego punktu widzenia nie są uczciwe. Uważam, że karwińska strefa przemysłowa, którą często wskazuje się jako bardzo ważny element dla naszej działalności w celu zachowania miejsc pracy w regionie, nie zrekompensuje tysięcy miejsc pracy w OKD. Dotyczy to Karwiny i innych dużych miast, np. Orłowa i Hawirzów; nie ma obecnie prostych sposobów zastąpienia OKD i dostawców firmy jako pracodawców. Wspomniał Pan polityków i konieczność, aby otwarcie przedstawili swoje stanowiska. Czy firma OKD jest zadowolona z aktualnej sytuacji prawnej? Uważam, że zawsze byliśmy w stanie dostosować się do otoczenia prawnego i politycznego. Musimy prowadzić działalność tutaj, bo to tutaj znajdujemy pod ziemią węgiel i nie można go przenieść. Stabilne, długoterminowe i jasno określone ramy prawne są dla nas niezwykle istotne. Podejmujemy decyzje z dużym wyprzedzeniem, decyzje pociągające za sobą ogromne koszty oraz istotny poziom niepewności. Gdyby Polityka Energetyczna lub Surowcowa miała zmieniać się co dwa, trzy lata, nie moglibyśmy sprawnie funkcjonować. Musimy być cierpliwi i musimy ciągle wyjaśniać nasze priorytety, ponieważ jest to dla nas bieg długodystansowy. Jakimi wyzwaniami lub większymi projektami zajmuje się obecnie OKD? Z sukcesem zakończyliśmy Program Optymalizacji Produkcji 2010, o którym wspomniałem na początku. Dalej realizujemy program PERSPektywa W grudniu zakończyliśmy przebicie podziemne łączące kopalnie Karwina i Darków. Jest to wyjątkowe dzieło w wielu aspektach (patrz str.12), które zapewni nam poprawienie wydajności, zmniejszenie kosztów operacyjnych oraz poprawę wskaźników środowiskowych naszej działalności w wielu obszarach. Wprowadzamy system SAP w celu uzyskania bardziej sprawnego zarządzania kosztami i kontroli nad kosztami dzięki przejrzystemu ustawieniu procesów. Będziemy w stanie lepiej monitorować, analizować i kontrolować naszą działalność. Projekt usprawnienia logistyki i transportu jest nadal prowadzony w OKD, a obecnie wdrażany w kopalni Darków i innych. Pogłębiamy szyb w ČSA i rozwiązujemy ewentualne problemy głębszego wydobywania spod spągu, a ponadto uzyskujemy dostęp do nowych obszarów w celu zapewnienia dalszego rozwoju kopalni, tak jak wspomniałem wcześniej. A w kopalni Pasków przygotowujemy się do zbudowania centralnego systemu klimatyzacji. Rok 2013 będzie trudny i zamierzamy dokładnie śledzić faktyczną dostępność kapitału, ale musimy i będziemy dalej inwestować, ponieważ stanowi to podstawę dla naszej przyszłej działalności. Marek Síbrt 9

10 odpowiedzialność rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka Deilmann-Haniel Mining Systems GmbH: obecność na czeskim rynku ze względów strategicznych Dla obopólnych korzyści Deilmann-Haniel Mining Systems GmbH (dhms), niemiecki wytwórca maszyn i urządzeń górniczych, otworzył oddział w pobliżu kopalni OKD w Zagłębiu Morawsko-Śląskim. Obecnie filia poszukuje kolejnych lokalnych podwykonawców. Oddział dhms w sąsiedztwie kopalń OKD ma strategiczne znaczenie i dostarcza obopółnych korzyści. Zakład oddziału dhms w parku przemysłowym w Suchej Górnej w obiektach byłej kopalni Franciszek. Jakość gwarantowana ponad 100-letnią tradycją Historia dhms, firmy należącej obecnie do AT Mining Tech, niemieckiego ramienia holdingu ATON, sięga roku 1888, kiedy Carl Deilmann założył w Dortmundzie przedsiębiorstwo górnicze. Na przestrzeni 125 lat od powstania dhms rozwinął zakres usług od napraw i budowy konstrukcji stalowych do produkcji wysokiej jakości maszyn i urządzeń. Miarą sukcesu firmy, zarówno na rynku lokalnym, jak i za granicą jest to, że maszyny i urządzenia dhms są dzisiaj używane w kopalniach i na placach budowy na wszystkich kontynentach, gdzie sprzęt ten, pracując w najcięższych warunkach, codziennie udowadnia swoją jakość i wydajność. Poza klasycznymi maszynami i urządzeniami, takimi jak ładowarki, spągoładowarki, wozy wiertnicze oraz kombajny chodnikowe, oferta produktowa obejmuje wiertnice do odwiertów gazowych, głębinowych, jak i głębienia szybów. Od 2010 r. dhms wprowadził do swojej oferty innowacyjne, niskie kombajny chodnikowe w dwóch klasach wagowych ze zintegrowanymi przystawkami wiercąco-kotwiącymi, oferując tym samym odpowiednie rozwiązania do drążenia wyrobisk wszystkimi metodami - odwiertową, strzałową i tnącą. Oddział dhms w Czechach Zakład dhms powstał na terenie niedziałającej już kopalni w parku przemysłowym Franciszek w Suchej Górnej koło Ostrawy. W 2010 r. ten lśniący nowością zakład wygrał nagrodę czeskiego ministerstwa przemysłu Brownfield of the year. Oddział rozpoczął działalność w lutym ubiegłego roku, po tym jak dortmundzka spółka powołała spółkę zależną w pobliżu OKD. W ramach programu POP 2010 do wszystkich czterech kopalni OKD w Czechach trafiło wiele kombajnów chodnikowych dhms. Filia na miejscu stała się więc niezbędna dla zapewnienia bezawaryjnego użytkowania sprzętu. Strategiczna przewaga dzięki regionalnym inwestycjom Przedstawiciele dhms mówią, że otwarcie zakładu w pobliżu OKD ma znaczenie strategiczne, gdyż stwarza szanse na jego dalszy rozwój. Obecnie w kopalniach OKD pracuje około 42 maszyn - kombajny chodnikowe, wozy wiertnicze i spągoładowarki. Jest więc logiczne, że dokładamy wszelkich starań, aby nasza współpraca z OKD była sprawna i opłacalna. Z tego względu musimy być jak najbliżej klienta. W naszym zakładzie serwisowym w Górnej Suchej jesteśmy w stanie wykonać prawie wszystkie prace remontowe, serwisowe i przeglądowe. Nie musimy przewozić całej maszyny z powrotem do Niemiec, co ma oczywiście pozytywny wpływ na koszty - powiedział Michał Wasik, dyrektor czeskiego oddziału dhms. Dzięki umiejscowieniu filii w pobliżu dużego klienta, jakim jest OKD, dhms może 10

11 Najnowocześniejsze zestawy rozwojowe z dhms zostały kupione dla kopalń OKD w ramach Programu inwestycyjnego POP zaoferować krótszy czas reakcji, napraw i remontów, a więc, generalnie rzecz ujmując, optymalne warunki serwisowe. Aby sprostać wymaganiom OKD dhms zapewnia serwis 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Czas reakcji na usunięcie awarii lub wymianę uszkodzonej części z własnego magazynu wynosi 4 godziny o każdej porze dnia. Górnicy OKD mogą w każdej chwili skorzystać z pomocy dhms, niezależnie od tego, czy jest to prośba o naprawę, o poradę czy o część zamienną. Współpraca pomiędzy dhms i OKD jest dodatkowo skorelowana z systemem zarządzania długością życia maszyn i urządzeń (LCM). Kopalnie OKD jako pierwsze wprowadziły nowy kombajn chodnikowy dhms o nazwie R75. Te maszyny sprawdzają się, jeśli zależy nam na wysoce wydajnych kombajnach, dobrych wynikach dziennej eksploatacji, a także serwisie o wysokiej jakości i niedużej załodze powiedział Michał Wasik dodając, że wymagające warunki geologiczne w kopalniach OKD są najlepszym miejscem do przetestowania nowych maszyn. Wykwalifikowani pracownicy = klucz do sukcesu Centrala daje pracę około 300 pracownikom, oddział w Czechach zatrudnia 20. Zdajemy sobie sprawę z wagi jakości i umiejętności naszych techników. Dlatego tak wiele uwagi poświęcamy cyklicznym szkoleniom - powiedziała menedżer Krystyna Palickova. Jak zauważyła, większość techników pracujących w serwisie ma za sobą długie lata pracy pod ziemią. Stanowi to nieocenioną korzyść, gdyż tacy ludzie mogą w każdej chwili zjechać pod ziemię, aby rozwiązać problem na miejscu. Otwarcie filii w Czechach ma dla dhms znaczenie strategiczne. Czeski zakład wraz z rosnącym magazynem ma w przyszłości zapewnić obsługę rynku w Polsce, w Rosji i na Ukrainie. Klienci z zagranicznych kopalni odwiedzają nas, żeby zobaczyć, jak urządzenia dhms sprawdzają się w kopalniach OKD. Interesują ich doświadczenia górników, którzy perfekcyjnie poznali funkcje i zalety tych maszyn - powiedział Michał Wasik. Dodał, że goście z Rosji i Ukrainy często przyjeżdżają w towarzystwie przedstawicieli władz, którzy interesują się standardami bezpieczeństwa i ergonomią urządzeń. Okazja dla lokalnego biznesu Pomimo, iż większa część prac konstrukcyjnych i produkcji odbywa się w Dortmundzie, dhms rozpoczął dośc intensywne poszukiwania podwykonawców w Zagłębiu Morawsko-Śląskim. Pierwsze słowo, jakie w tym kontekście przychodzi mi na myśl, to jakość. Zdążyliśmy już nawiązać współpracę z kilkoma lokalnymi podwykonawcami i w tej chwili szukamy kolejnych. Chcemy współpracować z lokalnymi firmami z prostego powodu: będzie to oznaczało niższe koszty i większą efektywność ze względów logistycznych. No i oczywiście zapewnimy pracę okolicznym mieszkańcom, co ma ogromne znaczenie dla naszego regionu powiedziała Krystyna Palickova. Więcej informacji znaleźć można na stronie internetowej: Marek Síbrt 11

12 odpowiedzialność rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka Kopalnie w Karwinie zostały połączone wyjątkowym chodnikiem Dzięki ukończeniu przez OKD najdłuższej tego typu podziemnej konstrukcji w Republice Czeskiej możliwe jest ograniczenie kosztów i wpływu wydobycia na środowisko naturalne, a także usprawnienie transportu urobku na powierzchnię. Ten wyjątkowy, ponad trzykilometrowy przekop pomiędzy kopalniami Karwina i Darków został ukończony przed czasem - 12 grudnia 2012 r. Do lipca 2013 r. chodnik ma być w pełni wyposażony, po czym posłuży on do transportu całego urobku zakładu CSA przy Kopalni Karwina do zakładu przeróbczego Kopalni Darków. O jego strategicznym znaczeniu decyduje również to, że usprawni transport ludzi i sprzętu w obu kierunkach, a projekt zakłada, że chodnik będzie wykorzystywany przez co najmniej najbliższe 20 lat. Pierwszy pomysł, aby połączyć kopanie Karwina i Darków sięga roku Do tych planów powrócono jednak dopiero po dwóch latach, a prace rozpoczęły się w kwietniu 2011 r. Ukończenie budowy i wyposażenie chodnika wymagają nakładów sięgających 1,3 mld koron czeskich. Wyjątkowy chodnik pod względem parametrów i technologii Ten chodnik pozwoli nam na transport urobku z zakładu CSA przy Kopalni Karwina do nowoczesnego zakładu przeróbczego działającego przy Kopalni Darków, który wciąż nie osiągnął pełnych zdolności produkcyjnych. W miarę ustawania pracy w zakładzie przeróbczym przy Kopalni Karwina, zaczną obniżać się nasze koszty operacyjne, natomiast wzrastać będzie efektywność produkcji. Znacząco poprawimy również wskaźniki dotyczące wpływu naszej działalności na środowisko naturalne i mieszkańców regionu karwińskiego. Zakład przeróbczy przy Kopalni Darków dysponuje nowoczesnym sprzętem, dzięki któremu wpływ wywierany na środowisko jest minimalny - powiedział Jan Fabian, prezes zarządu OKD. Przekop charakteryzuje się nie tylko wyjątkową długością, ale również wyjątkowym przekrojem oraz technologią budowy. W najwęższym miejscu chodnik mierzy 6,7 m szerokości i 4,5 m wysokości, w najszerszym - 8,7 m na 5,5 m. Choć w przeszłości powstawały już podobne konstrukcje przy wykorzystaniu sprzętu drążącego, a przekop powstał przy wykorzystaniu standardowych technologii wiertniczych i strzelniczych, po raz pierwszy w kopalniach OKD wykorzystano maszyny wiertnicze DH- -DT2 z dwiema platformami roboczymi, co zwiększyło bezpieczeństwo górników podczas pracy. Ze strony Kopalni Darków wydrążono m, a Kopalni Karwina m. W trakcie budowy chodnika wydobyto m3 materiału, zużyto ton materiałów do obudowy, w tym stalowych łuków i okładzin oraz elementów łączących i podtrzymujących, a także 215 ton szyn i ton betonu. Doskonała robota inżynierów geodetów OKD W trakcie długotrwałego przetargu wyłoniono głównego wykonawcę projektu, którym został Pol-Alpex. Firma dysponowała dwoma załogami liczącymi 70 Maszyny wiertnicze DH-DT2 były po raz pierwszy wykorzystywane w kopalniach OKD podczas wdrażania tego projektu 12

13 Od lipca tego roku cały urobek zakładu ČSA przy Kopalni Karwina zostanie przetransportowany specjalnym chodnikiem do zakładu przeróbczego Kopalni Darków górników, którzy prowadzili prace w systemie ciągłym, przez 168 godzin w tygodniu. Projekt miał zakończyć się z końcem 2012 r., ale przekop ukończono przed czasem. Ostatni strzał, który połączył obydwa wyrobiska miał miejsce na głębokości 870 m. Jak twierdzą eksperci, budowa chodnika w ramach jednej siatki pomiarowej jest łatwa. W tym jednak przypadku górnicy prowadzili prace naprzeciwko siebie, na odrębnych siatkach pomiarowych i polach górniczych. Niezbędne pomiary pomogły ustalić wspólne punkty i ujednolicić obydwie siatki. Sukces projektu nie byłby możliwy bez wzorowo wykonanej przez ekspertów pracy, a także nowej, niezwykle precyzyjnej aparatury pomiarowej. Oba przekopy połączono z dokładnością niespotykaną w historii kopalni. Rozbieżności między przekrojami wyrobisk można było mierzyć w centymetrach. To życiowe osiągnięcie naszych górników, potwierdzające ich wysoki poziom wiedzy i umiejętności powiedział Roman Dusicka, dyrektor ds. produkcji w Kopalni Karwina. Wyjątkowy system przenośnikowy System przenośnikowy pomiędzy kopalniami Karwina i Darków będzie składał się z dwóch części. Pierwsza część, która połączy poziom 11 w Kopalni Karwina z poziomem 9 w Kopalni Darków, będzie składać się z pięciu przenośników taśmowych i dwóch łańcuchowych. Mają szerokość 1,4 m i pracują z szybkością 2,5m/s; w ciągu godziny mogą przetransportować ton urobku. Ich całkowita długość wynosi m. Najciekawszy jest trzeci przenośnik, który na długości m wspina się 200 m. Z tego względu został wyposażony w sześć silników elektrycznych z przemiennikami częstotliwości, z których każdy ma moc 250 kw powiedział Marian Weiser, dyrektor ds. infrastruktury i logistyki w Kopalni Karwina. Druga część, na którą składają się z cztery przenośniki taśmowe i jeden łańcuchowy, prowadzi do stacji materiałowej w Kopalni Karwina. W ten sposób możemy w pełni wykorzystać ich możliwości, kontrolując przepływ węgla do skipu i zakładu przeróbczego w Kopalni Darków. Skip oraz zakład przeróbczy będą musiały poradzić sobie z urobkiem z trzech kopalni - nie tylko kopalni Darków i Karwina, ale również CSM. System czujników i kamer połączonych wysokowydajnymi łączami światłowodowymi zapewni pełny monitoring wydobycia i bezpieczeństwa. Główne centrum kontroli będzie mieścić się w Kopalni Darków wyjaśnił Weiser. Wdrożenie systemu będzie wymagać półrocznych prac dostosowawczych i instalacyjnych. Poza pracownikami OKD nad ustawieniami systemu będzie pracować 12 dostawców. Wszystko to ma na celu wprowadzenie nowoczesnego systemu transportu, który począwszy od lipca zastąpi skip w zakładzie CSA Kopalni Karwina. Marek Síbrt 13

14 bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka Obiecujące perspektywy dla Regionu Morawsko-Śląskiego Region, w którym działa NWR ma długie tradycje przemysłowe i jest pewny swojej przyszłości. Tradycyjne branże współegzystują z nowymi firmami hi-tech, ośrodkami innowacyjnymi oraz pięknymi Beskidami i Jesionikami. Przed tzw. Aksamitną Rewolucją w 1989 r. wielu mieszkańców ówczesnej Czechosłowacji miało szczególne zdanie o Ostrawie, gdzie swoją siedzibę ma OKD oraz o całym Regionie Morawsko- -Śląskim. Było to stalowe serce kraju i kluczowy region z punktu widzenia pięcioletnich planów rozwoju w systemie realnego socjalizmu; region z największą koncentracją przemysłu i wysokimi zarobkami górników i hutników. Było to także miejsce, do którego przenosiło się mnóstwo ludzi, często pod przymusem, oraz miejsce o wysokim wskaźniku przestępczości i spożycia alkoholu. Właśnie w taki sposób ludzie z innych części kraju postrzegali Ostrawę i region. Życie tu zmieniło się znacznie przez ponad 23 lata, które upłynęły od Rewolucji; podobnie jak zmienił się wizerunek regionu w oczach wielu osób w całym kraju. Mimo to wielu Czechów ciągle ma nieco archaiczny, czasami pełen uprzedzeń obraz tego miejsca. Nasz region nie może mieć skromniejszych ambicji, niż przekształcenie się w najbardziej dynamicznie rozwijający się region w kraju. I to jest także mój cel. Winien to być region nowoczesny, opierający się na tradycji przemysłowej i oferujący zatrudnienie. Nie chcemy patrzeć wyłącznie na historię - mówi Miroslav Novák, Hetman Regionu. Region Morawsko-Śląski to nie tylko kopalnie i huty, nie jest też czarną plamą na mapie kraju. Rozwija się dynamicznie, w wyjątkowy sposób łącząc nowe i tradycyjne branże. Ośrodki edukacyjne kształcą wykwalifikowanych technicznie pracowników, a w regionie powstały już centra innowacji technologicznych. Mimo istniejących problemów, stan środowiska znacznie poprawił się dzięki rekultywacji ziemi na obszarach objętych działaniami górniczymi oraz dzięki inwestycjom mającym na celu ograniczenie wpływu hut na środowisko. Imprezy kulturalne organizowane w regionie stały się znane w całym kraju (np. Festiwal Barwy Ostrawy ), a strome zbocza Beskidów i uzdrowiska w Studzience Karola w Jesionikach i w Darkowie corocznie przyciągają tysiące gości. Region oferuje wiele atrakcji dla gości, take jak ostrawskie ZOO, Muzeum Górnictwa w Landek Park, unikatowe zabudowania przemysłowe w obszarze rekultywacja odpowiedzialność Poza obiektami przemysłowymi, Region Morawsko-Śląski oferuje piękne i cenne przyrodniczo obszary. Goście z każdego zakątka kraju przyjeżdżają tu o każdej porze roku, by podziwiać przede wszystkim piękno tutejszych gór - Beskidów i Jesioników 14

15 Symbol Ostrawy: obiekty przemysłowe Obszaru Dolnych Witkowic podlegają obecnie dynamicznym zmianom i przeobrażają się w centrum kultury, gdzie odbywają się różne eventy oraz imprezy ściśle edukacyjne. Dolnych Witkowic, DinoPark w Dąbrowie w powiecie karwińskim, kopalnia Michał, naturalny pomnik kultury w Ostrawie, czy Ośrodek Golfowy Lipiny w Karwinie, który zbudowano na terenie odzyskanym po działalności górniczej. Wszystko zaczęło się od węgla Węgiel zapoczątkował rozwój tego wcześniej rolniczego regionu położonego na peryferiach monarchii habsburskiej. Pierwsza głębinowa kopalnia węgla w okręgu ostrawsko-karwińskim - Anselm na terenie Patku Landek w Ostrawie została zbudowana w roku 1782, a pierwsze żelazo wyprodukowano w Ostrawie-Witkowicach po roku Rozwój transportu kolejowego, produkcji żelaza i górnictwa węglowego znacznie zmienił obraz regionu, przekształcając go w serce przemysłowe monarchii austro-węgierskiej. Liczba ludności zwiększyła się dziesięciokrotnie w krótkim okresie, ponieważ ludzie przybywali tu w poszukiwaniu pracy. Powstał doskonale zorganizowany system przemysłowy, który rozpoczął się od węgla, a poprzez produkcję koksu i żelaza rozszerzył się na produkcję maszyn i sprzętu oraz produktów, które obecnie zapewniają wysoką wartość dodaną. To właśnie ten złożony system i jego wewnętrzne przewagi spowodowały, że przemysł pozostał największym pracodawcą w regionie pomimo restrukturyzacji i zamknięcia wielu nierentownych zakładów po upadku komunizmu. Węgiel z OKD jest dostarczany do takich gigantów, jak ArcelorMittal Ostrawa lub Třinecké železárny, które następnie sprzedają swoje produkty takim klientom, jak np. wytwórcy technologii inżynieryjnych Grupie Maszynowej Witkowice. Firmy chemiczne, takie jak BorsodChem MCHZ kupują koksownicze produkty uboczne z OKK. Można tak wymieniać bez końca. Jedyne huty, jakie pozostały w Republice Czeskiej, znajdują się w naszym regionie; wydobywanie węgla i produkcja koksu oraz surówki stalowej wytwarza istotną część PKB i zapewnia zatrudnienie, bezpośrednio lub pośrednio, dla dziesiątek tysięcy ludzi. A obecnie istnieją tak skuteczne metody oczyszczania emisji przemysłowych, że te firmy obecnie działają także w pobliżu obszarów zamieszkałych - dodaje Novák. Przemysł i region: wzloty, upadki i transformacje Historyczne znaczenie górnictwa węglowego dla regionu jest udokumentowane faktem, że pod koniec XIX wieku ponad połowa ludności Ostrawy była zatrudniona w przemyśle ciężkim. Obie wojny światowe, międzywojenna Czechosłowacja i następnie czterdzieści lat komunizmu spowodowało wiele problemów i odcisnęło swoje piętno na tym regionie. Wymagania narzucone przez reżimy nazistowski i komunistyczny górnictwu węglowemu i produkcji stali były nadmierne. Roczna produkcja węgla w regionie przekroczyła 20 mln ton w roku 1943 i pozostała na tym samym poziomie w ramach gospodarki planowej w latach od 1960 do Po upadku komunizmu, niewydajne, niedochodowe i wyeksploatowane kopalnie, głównie te działające w Ostrawie, zostały zamknięte, a całą branżę zrestrukturyzowano. Ostatni urobek węgla na terenie Ostrawy odbył się 30 czerwca 1994 r. w kopalni Odra. Jedynie okolice Karwiny i południowy obszar wokół Frydka-Mistka pozostały obszarami aktywnej działalności OKD. Górnictwo węglowe i metalurgia: połączeni pępowiną Górnictwo węglowe w regionie jest nierozerwalnie związane z żelazem i produkcją stali. Początki produkcji żelaza to XVII wiek, kiedy pierwsza produkcja pochodziła z ognisk świeżarskich u stóp Beskidów. Na początku XIX wieku rozpoczęto prace przy Kolei Cesarza Ferdynanda, łączącej Wiedeń z Galicją. Istniejące huty nie były w stanie sprostać zapotrzebowaniu i zaplanowano nową fabrykę w ówczesnej wsi Witkowice. Ta strategiczna lokalizacja spełniała 15

16 rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka odpowiedzialność Stary zbiornik gazu zlokalizowany w obiektach przemysłowych Obszaru Dolnych Witkowic został przerobiony na GONG - wielofunkcyjną halę, mogącą pomieścić 1,5 tys. widzów. wszystkie wymagania: bliskość złóż węgla kamiennego (późniejsza kopalnia Hlubina) i wody (rzeka Ostrawica). W latach 30. XIX wieku działalność rozwijała się szybko w obliczu potrzeby dostarczania materiałów do budowy kolei. W latach 50. XIX wieku zbudowano dwa szyby w Witkowicach w celu wydobywania węgla; zbudowano również koksownię między kopalnią Hlubina i wielkimi piecami w witkowickiej hucie, tworząc w ten sposób niespotkany kompleks przemysłowy obejmujący cały proces górnictwa węgla, przetwarzania węgla, produkcji koksu i produkcji surówki stalowej. Kompleks pracował do lat 90. XX wieku. Ostatni węgiel został wydobyty w tej kopalni 30 czerwca 1992 r.; szyby zostały zasypane w latach 1995 i 1996, a produkcja stali została zakończona w 1998 r. Ten wyjątkowy kompleks przemysłowy stał się obecnie czeskim narodowym pomnikiem kultury i miejscem dziedzictwa w Unii Europejskiej, będąc jedynym w swoim rodzaju miejscem tego typu na naszym kontynencie. Ten dominujący element przemysłowej Ostrawy nie jest już uśpiony, ani też nie popadł w ruinę. Przeciwnie: pulsuje życiem jako symbol dynamiki regionu. Grupa Maszynowa Witkowice, właściciel Obszaru Dolnych Witkowic, uruchomiła ambitny projekt zachowania dziedzictwa przemysłowego oraz nadania mu nowego życia między innymi poprzez działalność edukacyjną, badawczą i kulturalną. Odbywają się tam festiwale muzyczne, stary zbiornik gazu został przerobiony na GONG - wielofunkcyjną halę, a była szósta centralna stacja energetyczna zawiera interaktywną ekspozycję pod nazwą Świat Techniki, objaśniającą rozwój wiedzy technicznej. Produkcja stali i koksu: działalność bardziej przyjazna środowisku W 1942 r. zbudowano stalownię w Ostrawie-Kunčice na bazie huty Witkowice. Po upadku komunizmu oraz w wyniku ogromnej restrukturyzacji przemysłu, huta została kupiona przez giganta stalowego ArcelorMittal. Łącznie z Třinecké železárny, daje on zatrudnienie tysiącom ludzi i jest jednym z największych pracodawców w regionie. Obie firmy wytwarzają łącznie około 5 mln ton surówki stalowej rocznie. Jan Světlík, właściciel Grupy Maszynowej Witkowice, uważa, że ryzyko jest wpisane w branżę hutniczą, ale widzi on także szanse w konkurencyjności regionu. jest on kluczowy z punktu Obszar Dolnych Witkowic symbolizuje proces zmian w Regionie Morawsko - Śląskim i koegzystencję obiektów przemysłowych z nowoczesną architekturą. widzenia podstawowych branż, takich jak górnictwo i produkcja przemysłowa. Nasz przemysłowy region zapewnia zatrudnienie osobom wykonujących wiele zawodów, a potem może zapewnić i wypełnić im wszystkim wolny czas. Wiele osób znajduje pracę wymagającą wysokich kwalifikacji na przykład w edukacji czy usługach. Jednakże wszystko jest tu ze wszystkim powiązane; podstawą są możliwości znalezienia dobrej pracy, które istnieją w naszym regionie o zasadniczo przemysłowym charakterze mówi Světlík. Region jako miejsce inwestycji strategicznych Region stał się miejscem strategicznym dla międzynarodowych firm, które przyciągnęła w to miejsce infrastruktura, strefy przemysłowe, społeczność, wykwalifikowana siła robocza i konkurencyjne koszty. Hyundai zbudował najnowocześniejszą fabrykę samochodów na świecie w pobliżu Frydka-Mistka i produkuje tu 300 tys. samochodów rocznie. To z kolei zachęciło wielu dostawców, którzy zatrudniają tysiące pracowników w strefach przemysłowych w Ostrawie-Hrabowej, Mošnovie, Noszowicach Koprzywnicy, Czeskim Cieszynie i Trzyńcu. Dzięki wykwalifikowanym pracownikom, producenci z branży nowych technologii stworzyli swoje centrale w regionie. Na przykład Bang & Olufsen, duński producent luksusowej elektroniki użytkowej, posiada fabrykę w strefie przemysłowej w Koprzywnicy; Tieto, fińska firma produkująca oprogramowanie, otworzyła swoją firmę w Ostrawie i dała zatrudnienie niemal 2 tys. osób. W mieście tym znajduje się jeden z sześciu globalnych ośrodków wspólnych usług, należących do giganta przemysłowego Siemens, który zatrudnia 500 osób. Hyundai zdecydował, że zbuduje swoją niezwykle nowoczesną fabrykę samochodów w strefie przemysłowej w Noszowicach niedaleko Frydka-Mistka. 16

17 Przełęcz Pustevny w Beskidach należy do popularnych kierunków turystycznych; można tam obejrzeć między innymi budynki zaprojektowane przez Dušana Jurkoviča, światowej sławy architekta, przedstawiciela ArtNouveau. Ostrawski Uniwersytet Górniczy we współpracy z Uniwersytetem Ostrawskim i Uniwersytetem Śląskim w Opawie stanowi inkubator wykwalifikowanych i utalentowanych zasobów ludzkich, stanowiących przyszłą nadzieję regionu. Na uniwersytecie znajduje się Park Nauki i Techniki, który pomaga przedsiębiorcom w wejściu na rynek, zapewniając usługi doradcze i tworząc środowisko, gdzie można rozwijać ich pomysły i inne korzyści. W styczniu 2013 r. rozpoczęły się prace w ośrodku komputerowym IT4Innovations na kampusie uniwersyteckim o wartości 1,8 mld koron czeskich. Ośrodek ten ma się stać jednym z najbardziej aktywnych w Europie i będzie wykorzystywany głównie do sporządzania symulacji matematycznych dla przemysłu motoryzacyjnego i innych tradycyjnych sektorów. Jakość powietrza i zatrudnienie Co najbardziej martwi mieszkańców regionu? Jakie są główne ryzyka? Większość zgodnie wskaże dwa obszary: zatrudnienie i jakość powietrza, w szczególności w okresie zimowym. Jakość powietrza wciąż nie jest dobra, mimo że poprawiła się znacznie przez ostatnie dwadzieścia lat. Poziom emisji zmierzony dwadzieścia lat temu był o wiele wyższy niż obecnie, a naszym celem jest poprawa jakości środowiska poprzez działania prowadzone na szczeblu lokalnym, regionalnym i międzynarodowym mówi Novák. Jego słowa znajdują odzwierciedlenie w faktach. Firma ArcelorMittal Ostrawa zainwestowała setki milionów koron czeskich, aby koksownie stały się bardziej przyjazne dla środowiska; w roku 2011 firma zainwestowała także 1 mld koron w filtry materiałowe, które zmniejszyły emisje pyłów o 200 ton rocznie. Pod koniec roku 2012 firma Třinecké železárny ogłosiła plan realizacji projektów środowiskowych o wartości ponad 2 mld koron w ciągu najbliższych trzech lat. OKK Koksovny, spółka zależna NWR, otworzyła nową baterię koksowniczą w 2011 r., wyposażoną w najnowocześniejsze technologie, zgodne z najostrzejszymi normami ochrony środowiska. Jednakże dalsze inwestycje środowiskowe w zakładach przemysłowych to kluczowe zadanie na przyszłość. Przyszłość: Miejsca pracy dla wykwalifikowanych Tworzenie nowych miejsc pracy, współpraca między starymi i nowymi branżami oraz przestrzeganie norm ochrony środowiska sprawiają, że region jest atrakcyjnym miejscem do życia. Musimy przede wszystkim oferować zatrudnienie i przyzwoite wynagrodzenie. Muszą istnieć miejsca do nauki, pracy, rozwoju umiejętności i zarabiania na życie. Jeżeli nie stworzymy takich możliwości, ludzie będą stąd wyjeżdżać. A do tego nie możemy dopuścić; nasz region nie odniesie sukcesu bez wykwalifikowanych pracowników, którzy tu mieszkają mówi Světlík. Pozostaniemy zagłębiem przemysłowym kraju, ale z możliwościami, pozwalającymi na osiągnięcie przyszłego sukcesu. To jeden ze sposobów na to, by zatrzymać tu młodych ludzi, a wtedy region stanie się konkurencyjny dodaje Novák. Marek Síbrt 17

18 odpowiedzialność rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka Samochód za dobry pomysł. Czemu nie? Rok 2012 był kolejnym udanym rokiem dla Inicjatywy Ciągłego Doskonalenia w OKD - pomysły pracowników wygenerowały oszczędności w kwocie 216 mln koron. Od czasu wprowadzenia Inicjatywy Ciągłego Doskonalenia (CII) w roku 2009, pracownicy zgłaszają pomysły związane z oszczędnością kosztów, zmniejszaniem ilości odpadów oraz poprawą wydajności i bezpieczeństwa w OKD. W roku 2012 łączne oszczędności wynikające z projektów CII wyniosły niemal 216 mln koron czeskich. Od roku 2009 pomysły i przedsięwzięcia doprowadziły do oszczędności kosztów operacyjnych w kwocie ponad 850 mln koron czeskich - mówi Ivan Brodský, Dyrektor w OKD odpowiedzialny za Inicjatywę Ciągłego Doskonalenia. Obecnie w każdej kopalni pracuje Menedżer ds. Ciągłego Doskonalenia; w ubiegłym roku 144 audytorów wewnętrznych kierowało zespołami doskonalącymi, udzielało porad oraz motywowało pracowników i wykonawców do uczestniczenia w tym procesie. Pomysły doskonalące jako narzędzie oszczędności W ubiegłym roku pracownicy zgłosili 847 pomysłów, z których 542 zostały uznane za istotne. Ponad czterysta z nich już wprowadzono, a kolejne sto jest w trakcie realizacji. Specjalne zespoły optymalizacyjne powołane we wszystkich kopalniach OKD zgłosiły w ubiegłym roku kolejne 74 projekty doskonalące. Trzy czwarte zeszłorocznych pomysłów pracowników dotyczyło usprawnień pracy pod ziemią, pozostałe - działań na powierzchni. Co ważne, połowa ze zgłoszonych pomysłów miała pozytywny wpływ na poprawę bezpieczeństwa, jak również na poprawę warunków oraz środowiska pracy. Nagrody i premie dla pracowników Pracownicy są zachęcani i motywowani finansowo do zgłaszania pomysłów w ramach programu CII. OKD wypłaca premię w wysokości 1 tys. koron czeskich każdemu pracownikowi, który zgłosi faktyczne usprawnienie; dalsze premie są wypłacane w zależności od całości korzyści, jaką firma odniosła Continuous us Improvement w wyniku danego usprawnienia. Na przykład pracownik, którego pomysł po wdrożeniu pozwoli na oszczędności dla firmy o równowartości 1 mln koron W ubiegłym roku pracownicy zgłosili aż 847 pomysłów, z których 542 zostały uznane za niezwykle istotne dla poprawienia wydajności w kopalniach. Ponad czterysta z nich już wprowadzono, a kolejne sto jest w trakcie realizacji. Ich jakość, zdaniem starszej kadry menedżerskiej, cały czas się poprawia. czeskich, otrzyma dodatkowy bonus w wysokości co najmniej 10 tys. koron. W ubiegłym roku OKD wypłacił pracownikom ponad 2,5 mln koron z tytułu premii za CII. Poza nagrodami pieniężnymi, skuteczni racjonalizatorzy mogą wygrać nagrody rzeczowe w loteriach organizowanych przez każdą kopalnię, takie jak wakacje rodzinne, sprzęt gospodarstwa domowego czy sprzęt elektroniczny. Kolejna loteria jest organizowana każdego roku z główną nagrodą w postaci samochodu Škoda Fabia; w loterii tej uczestniczą wszyscy pracownicy zaangażowani w Inicjatywę Ciągłego Doskonalenia. Oczywiste jest, że Inicjatywa CII okazała się sukcesem dla OKD i chcemy kontynuować program w kolejnych latach - mówi Brodský. Nasi pracownicy myślą teraz częściej o pracy i o tym, co zrobić, aby była łatwiejsza, sprawniejsza i bardziej bezpieczna. A to właśnie chcieliśmy osiągnąć. W dodatku jakość zgłaszanych pomysłów cały czas się poprawia. Marek Síbrt 18

19 Kamil Pavlíček, mechanik z Kopalni Karwina wygrał niezwykłą nagrodę - Škodę Fabię za swój pomysł utworzenia systemu wspólnej odstawy z trzech przodków, dzięki czemu zaoszczędzono pięć napędów i 770 metrów konstrukcji przenośnika taśmowego. Jak pięciosekundowy skrót zaoszczędził miliony Wiosną ubiegłego roku część produkcji węgla w kopalni ČSM została przekierowana podziemnym tunelem do kopalni Darków w celu usprawnienia transportu. Łączna maksymalna produkcja kopalni Darków w tym czasie przekraczała możliwości wyciągu używanego do wydobywania węgla na powierzchnię. Sytuacja wymagała pilnego rozwiązania, które wynikało ze szczegółowej analizy i logicznego myślenia Jaroslava Kovala i Petra Zembola oraz ich zespołu w kopalni Darków. Ich pomysł skrócił cykl roboczy wyciągu Mír 4 Sever o 5,3 sekundy. I właśnie owe 5,3 sekundy dało milionowe oszczędności. A stało się to w następujący sposób: w wyniku skrócenia czasu przejazdu, liczba przewiezionych kubełków zwiększyła się o 1,03 kubełka na godzinę. Wyciąg funkcjonuje przez 17,5 godziny dziennie, czyli dodatkowo wyciąga 18 kubełków dziennie. Przy pojemności kubełka 32 ton, mówimy o dodatkowych 570 tonach węgla dziennie. Ponadto, wynalazcy podzielili cykl pracy kubełków na kilka etapów. Faza początkowa wynika z rodzaju i wydajności silnika wyciągu i na to nie ma żadnego wpływu. Szybkość przejazdu w szybie wynosi do 14 metrów na sekundę. Wyciąg mógłby, choć nie może działać szybciej ze względów bezpieczeństwa, a to zawsze jest na pierwszym miejscu. Pozostaje nam zatem ostatnia faza czasu przejazdu. Jest sterowana programowalnym automatem ustawionym przez producenta, ale po analizie stwierdziliśmy, że faza końcowa może zostać skrócona. Skontaktowaliśmy się z producentem, który skorygował oprogramowanie w automacie - wyjaśnia autor pomysłu. Regulacja oprogramowania zaoszczędziła miliony koron. Krótszy cykl pracy wyciągu zapewnia stałe oszczędności, a wyciąg pracuje krócej, wydobywając tę samą ilość węgla. 19

20 odpowiedzialność rekultywacja bezpieczeństwo technologia rozmowa gospodarka Środowisko naturalne widziane z perspektywy Raportu na temat Zrównoważonego Rozwoju NWR Dla NWR środowisko naturalne odgrywa główną rolę w naszym podejściu do zrównoważonego rozwoju i jest podstawą utrzymania społecznego przyzwolenia na naszą działalność. W podejściu NWR do zrównoważonego rozwoju środowisko naturalne odgrywa niezwykle ważną rolę. Ma ono kluczowe znaczenie dla utrzymania przyzwolenia społecznego na działalność spółki. Wydobywanie węgla metodą głębinową wiąże się z reguły z zapadaniem się gruntu do poziomu poniżej wód gruntowych. Staramy się przeciwdziałać tym niekorzystnym zjawiskom poprzez szereg projektów rekultywacyjnych. Przywiązujemy też dużą wagę do innych ważnych czynników związanych ze środowiskiem naturalnym, jak na przykład: poziomy emisji, zmiany klimatyczne, energochłonność oraz gospodarka wodą i utylizacja odpadów. Różnonordność ekosystemu a rekultywacja gruntów Przed uruchomieniem każdej kopalni do odpowiednich organów trafiają dwa dokumenty: raport środowiskowy EIA oraz dokładny plan zagospodarowania złoża. Dokumenty te zawierają ocenę wpływu wydobycia na środowisko naturalne, na zdrowie mieszkańców, na ekosystem oraz na wszystkie obszary objęte ochroną i znajdujące się w polu oddziaływania kopalni. W ramach raportu środowiskowego wszelkie zapytania i komentarze ze strony przedstawicieli władzy i administracji samorządowej, organizacji niekomercyjnych, a także osób prywatnych i innych zainteresowanych są przedmiotem współpracy aż do momentu uzyskania aprobaty każdej ze stron. Proces wieńczy uzyskanie zgody Ministerstwa Środowiska Republiki Czeskiej. Umowa stawia konkretne wymagania dla NWR, stanowiąc gwarancję dla wszystkich stron, że różnorodność ekosystemu na danym obszarze będzie utrzymana. Wszystkie decyzje NWR związane ze środowiskiem naturalnym w Republice Czeskiej, w tym opinie interesariuszy i ostateczne decyzje administracyjne, są ogólnie dostępne na stronie internetowej systemu informacyjnego EIA ( W naszym podejściu dla zachowania różnorodności ekosystemu kluczowe znaczenie odgrywa rekultywacja gruntów. Proces określenia celów rekultywacyjnych ma wiele etapów, począwszy od nakreślenia ram projektu aż do uzyskania zgody władz lokalnych. W 2011 r. zakończyliśmy prace rekultywacyjne, które objęły 111 hektarów i kosztowały 7 milionów euro. Od 1993 r. zrekultywowaliśmy łącznie teren o powierzchni hektarów. W ramach tych prac powstały malownicze tereny, miejsca przeznaczone do wypoczynku i parki rozrywki. Obecnie trwają przygotowania lub rozpoczęto już prace w ramach 87 projektów. Do 2015 r. chcielibyśmy skupić się na kilku dużych projektach rekultywacyjnych. Nasze projekty rekultywacyjne potrafią być niezwykle kreatywne. Jednym z dużych projektów zakończonych w 2012 r. było Pole Golfowe Lipiny. Na zrekultywowanym terenie o powierzchni 51 hektarów powstało 9-dołkowe pole golfowe. Planuje się dalszą stopniową rekultywację i stworzenie pełnego pola 18-dołkowego. Koszt projektu przekroczył 7,3 milionów euro, z czego 26 proc. pochodziło z funduszy unijnych. Jakość wody w przepompowni Sovinec poddawana jest szczegółowym oraz regularnym badaniom. Innym tego typu projektem jest Dino- -park. Na zrekultywowanym obszarze o powierzchni 151 hektarów można dziś podziwiać 70 poruszających się i wydających realistyczne dźwięki prehistorycznych gadów! Do dyspozycji 180 tys. zwiedzających, którzy od momentu ukończenia projektu w 2009 r. corocznie odwiedzają park, jest również kino 3D, muzeum, sklep z pamiątkami i restauracja. Emisje Jako wiodący producent węgla energetycznego, koksującego oraz koksu w Eu- Projekt rekultywacyjny Lipiny pole golfowe zajmuje powierzchnię 51 ha. 20