Krzysztof Szymanek 1

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Krzysztof Szymanek 1"

Henryk Piątkowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Krzysztof Szymanek 1

2 Słowo logika pochodzi z greckiego λόγος (logos) = słowo, język, racja, rozum, myśl, teza λογικός (logikos) = rozumny, rozsądny 2

3 W twoim postępowaniu nie ma logiki Te wydarzenia miały swoją wewnętrzną logikę Sama logika wojny podpowiadała, że teraz wróg przejdzie do kontrataku Woda nie może płynąć pod górę to chyba logiczne? Weź to na logikę 3

podpowiadała, że teraz wróg przejdzie do kontrataku

4 4

5 Przedmiot badań: rozumowania Cel badań: znaleźć kryteria odróżniające rozumowanie dobre od złego 5

6 Nie zajmuje się ustalaniem co jest, a co nie jest prawdą. Logika jest tylko narzędziem poszukiwania prawdy. 6

7 7

8 8

9 9

10 A: Czy smakowała Panu zupa, którą ugotowałam? B: Moja żona dodaje do potraw mniej soli. 10

11 Dane Dane Dane ODPOWIEDŹ NA PYTANIE 11

12 Wnioskowanie PROCES MYŚLOWY PRZESŁANKI WNIOSEK 12

13 Przesłanka I: Przesłanka II: Wniosek: Henryk ma 81 lat Narzeczona Henryka ma 23 lata Henryk jest osobą zamożną 13

14 Przesłanki + wniosek 14

15 Twierdzenia, które uważamy za prawdziwe (fałszywe) 1. Twierdzenia, które uważamy za mniej lub bardziej prawdopodobne 2. Twierdzenia tylko założone, co do których nie mamy wyrobionego zdania 3. Twierdzenia, które zamierzamy badać (hipotezy) 15

16 Z tego, że Jan jest kawalerem wynika, że Jan nie jest żonaty. 16

17 Z tego, że Jan nie jest żonaty nie wynika, że Jan jest kawalerem. 17

18 Z tego, że Jan urodził się w styczniu wynika, że Jan urodził się w zimie. Z tego, że Jan urodził się w zimie nie wynika, że Jan urodził się w styczniu. 18

19 Jan jest starszy od Piotra Piotr jest starszy od Zofii Jan jest starszy od Zofii 19

20 Jan świadomie i dobrowolnie popełnił zły uczynek Jan powinien być ukarany. 20

21 Jan kocha Kasię Jan szanuje Kasię 21

22 Dekalog jednoznacznie zakazuje zabijania Służba wojskowa jest niemoralna 22

23 Osobowość człowieka jest ściśle zdeterminowana przez jego kod genetyczny Człowiek nie odpowiada za swoje czyny 23

24 W przyrodzie panuje bezwzględna walka o przetrwanie; wygrywają tę walkę najsilniejsi i tylko oni przeżywają - słabsi muszą zginąć Zdrowa moralność powinna uznawać prawo silniejszego do eliminowania słabszych. 24

25 Średni poziom inteligencji Murzynów jest niższy niż białych Słuszne jest ograniczanie Murzynom dostępu do zawodów wymagających wysokiej inteligencji. 25

26 Większość ludzi umiera w łóżku Unikając leżenia w łóżku przedłużysz sobie życie 26

27 Pięciu robotników wnosi fortepian na piąte piętro w ciągu 1 godziny Jednemu robotnikowi zajmie to 5 godzin. 27

28 ARYSTOTELES przed Chr. 28

29 Każdy trujec jest magulem Każdy magul jest farfoniem

30 Każdy trujec jest magulem Każdy magul jest farfoniem Każdy trujec jest farfoniem 30

31 Każdy trujec jest magulem Każdy magul jest farfoniem Każdy trujec jest farfoniem 31

32 Każde A jest B Każde B jest C Każde A jest C 32

33 p lub q nieprawda, że p q 33

34 każdy żaden niektóry nieprawda, że i ( a ; ale ; oraz ) lub jeśli, to 34

35 p q Jeśli p, to q p p q q 35

36 p q Jeśli p, to q q Nieprawda, że q p Nieprawda, że p 36

37 p (q r) Jeśli p, to: q lub r q Nieprawda, że q r p Jeśli nieprawda, że r, to nieprawda, że p 37

38 Jeśli Jan jest zdolniejszy od Piotra, a Piotr ma lepsze wyniki w nauce, to Jan mógłby uczyć się pilniej. Piotr ma lepsze wyniki w nauce, a Jan nie mógłby uczyć się pilniej Jan nie jest zdolniejszy od Piotra 38

39 Jeśli Jan jest zdolniejszy od Piotra, a Piotr ma lepsze wyniki w nauce, to Jan mógłby uczyć się pilniej. Piotr ma lepsze wyniki w nauce, a Jan nie mógłby uczyć się pilniej Jan nie jest zdolniejszy od Piotra 39

40 (p q) r q r q 40

41 Wynikanie logiczne = wynikanie oparte o schemat niezawodny Wnioskowanie poprawne logicznie = wnioskowanie, w którym wniosek wynika logicznie z przesłanek 41

42 Oskarżony G. był ostatnią osobą, która widziała Iksińskiego żywego. Oskarżony G. miał motyw, by zamordować Iksińskiego. W domu G. znaleziono narzędzie zbrodni G. zamordował Iksińskiego 42

43 Na moim zegarku jest dziesiąta Jest teraz koło dziesiątej 43

44 Ocena rozumowań realnych, wyrażonych w języku naturalnym. Uznanie, że jakość rozumowania jest kwestią stopnia. Ocena argumentów w kontekście, w jakim ich użyto. Istnienie różnych standardów jakości rozumowań, określonych przez kontekst. 44

45 Obecnie nie znamy metod formalnych, które dostarczałyby uniwersalnych, obiektywnych kryteriów oceny poprawności rozumowań. Zdani jesteśmy na zdrowy rozsądek wspierany różnymi ustaleniami logiki, jak i treningiem. 45

46 Kto pije, ten śpi Kto śpi, nie grzeszy Kto nie grzeszy, jest święty Kto pije, ten jest święty 46

47 Kto ukończył osiemnaście lat, może kupić samochód. Kto może kupić samochód, ten ma dużo pieniędzy Kto ukończył osiemnaście lat, ten ma dużo pieniędzy 47

48 Kto ukończył osiemnaście lat, może kupić samochód. Kto może kupić samochód, ten ma dużo pieniędzy Kto ukończył osiemnaście lat, ten ma dużo pieniędzy 48

49 Kto ukończył osiemnaście lat, ma prawo kupić samochód. Kogo stać na samochód, ten ma dużo pieniędzy !!! Kto ukończył osiemnaście lat, ten ma dużo pieniędzy!!! 49

50 W przyrodzie panuje bezwzględna walka o przetrwanie; wygrywają tę walkę najsilniejsi i tylko oni przeżywają - słabsi muszą zginąć Zdrowa moralność powinna uznawać prawo silniejszego do eliminowania słabszych. 50

51 (1) Kto ma O włosów na głowie, jest łysy. (2) Jeden włos nie czyni różnicy O, 1, 2, 3,

52 Czymś oczywiście złym jest zabicie istoty ludzkiej w dniu, w którym się ona rodzi. Ale płód jest tą samą osobą dzień przed urodzeniem jak i w dniu, w którym się rodzi, więc również złem jest zabicie go dniu poprzedzającym narodziny, a także dwa dni przed porodem, trzy dni przed, i tak dalej, aż do momentu poczęcia. 52

53 (1) Najwięcej kierowców wybrało hondę accord. (2) Ceny mieszkań w X to 1 2 tys. za 1 m 2 (3) Polacy mają trzecie miejsce w Europie pod względem IQ (4) W Australii prawdopodobieństwo śmierci w wyniku ataku rekina jest równe prawdopodobieństwu śmierci od pioruna 53

54 Osobowość człowieka jest ściśle zdeterminowana przez jego kod genetyczny Człowiek nie może być pociągany do odpowiedzialności za swoje czyny 54

55 Gdyby nie było na świecie broni, nie byłoby wojen. Gdyby to kobiety rządziły, świat byłby lepszy. 55

56 WEŹ UDZIAŁ W NASZEJ LOTERII!!! DO WYGRANIA DZIESIĘĆ MERCEDESÓW!!! 56

57 Wojny i prześladowania religijne, terroryzm inspirowany religią, fanatyzm niszczący ludzkie życia czy to nie wystarczy, by uznać religię za zjawisko zdecydowanie złe? 57

58 Świńska grypa jest bardzo niebezpieczna do tej pory zmarło na nią 2300 osób 58

59 Wszyscy chorzy na chorobę X mieli bakterię Y w organizmie. Zatem to bakteria Y wywołuje chorobę X. 59

60 60

61 ZNANE FAKTY HIPOTEZA NOWE FAKTY 61

62 HIPOTEZA (niedaleko biegnie koń) FAKT (słychać tętent kopyt) HIPOTEZA nr 2 (niedaleko biegnie zebra) HIPOTEZA nr 3 (niedaleko biegnie dromader) 62

63 HIPOTEZA (niedaleko biegnie koń) FAKT (słychać tętent kopyt) HIPOTEZA nr 2 (niedaleko biegnie czarny koń) HIPOTEZA nr 3 (niedaleko biegnie duże zwierzę kopytne) 63

64 PRZESŁANKI WNIOSEK 64

65 Kraje demokratyczne są przeciętnie bogatsze niż niedemokratyczne Demokracja zwiększa dobrobyt. 65

66 Ludzie uprawiający sport wyczynowy żyją dłużej Uprawianie sportu wydłuża życie 66

67 PRZESŁANKI NIE(WNIOSEK) HIPOTEZA 67

68 (1) Hipotezy a teorie spiskowe (2) Hipotezy a błąd atrybucji (i pokrewne) (3) Hipotezy i argument kosmologiczny 68

69 Argument z autorytetu: X twierdzi, że p zatem: p 69

70 Chyba najwymowniejszym argumentem przeciwko astrologii jest to, że astronomowie kategorycznie odrzucają jej twierdzenia. Najlepsi dentyści polecają pastę Colgate. Profesor Balcerowicz twierdzi, że rząd powinien zwiększyć deficyt budżetowy. 70

71 1. Czy osoba (osoby), na które powołuje się argumentujący są ekspertami we właściwej dziedzinie? 2. Czy wypowiedź danej osoby odpowiada jej rzeczywistym przekonaniom? Czy nie została przekupiona, nie jest bezstronna, działa pod wpływem silnych emocji? 3. Jakie są opinie innych ekspertów? 71

72 4. Czy wypowiedź eksperta została prawidłowo przytoczona, zrozumiana, zinterpretowana? 5. Czy jest dostatecznie jasne, czyje twierdzenia się przytacza? 72

73 Chyba najwymowniejszym argumentem przeciwko astrologii jest to, że astronomowie kategorycznie odrzucają jej twierdzenia. Najlepsi dentyści polecają pastę Colgate. Profesor Balcerowicz twierdzi, że rząd powinien zwiększyć deficyt budżetowy. 73

74 Badania naukowe przeprowadzone przez GastroXen na zlecenie producentów margaryny dowodzą jasno, że margaryna jest dużo zdrowsza od masła. Walery Kłoskowski w zeszłym roku skończył 107 lat. Zdradził nam sekret swojej długowieczności: nigdy nie palił, od trzydziestego roku życia nie je mięsa, codziennie wypija litr mleka. Wiemy już, co robić, żeby długo żyć. 74

75 Te nowe szczepionki na grypę są zupełnie nieskuteczne. W telewizji lekarz z największej przychodni z Warszawy powiedział, że w ciągu ostatniego tygodnia miał kilkunastu pacjentów, którzy się szczepili, a teraz chorują na grypę.

76 Jeśli eksperci zgodnie uznają jakieś twierdzenie, to opinia przeciwna nie może uchodzić za pewną. Jeśli między ekspertami nie ma zgody, to żadna opinia nie może uchodzić za pewną

77 77

Podobne dokumenty

Wykład 4 Logika dla prawników. Dyskusja oraz rodzaje argumentów

Wykład 4 Logika dla prawników. Dyskusja oraz rodzaje argumentów Wykład 4 Logika dla prawników Dyskusja oraz rodzaje argumentów 1 * Wykład opracowany w oparciu o podręczniki: T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, Warszawa 2006. K. Szymanek, K. A. Wieczorek, A.