PAKIET PODSTAWOWY z historii dla klasy II

Transkrypt

1 PAKIET PODSTAWOWY z historii dla klasy II Temat: Periodyzacja dziejów świata. ok. 13 mld lat temu - Wielki Wybuch PREHISTORIA ok r. p.n.e. - pismo i pierwsze państwa STAROŻYTNOŚĆ 476 r. upadek Ces. Zachodniorzymskiego ŚREDNIOWIECZE 1492 r.- odkrycie Ameryki przez K. Kolumba NOWOŻYTNOŚĆ 1789 r. - wybuch Rewolucji Francuskiej XIX WIEK 1914 r.- wybuch I wojny światowej XX WIEK 1991 r. - upadek Związku Radzieckiego XXI WIEK dzień dzisiejszy Temat: Periodyzacja dziejów Polski. 966 r. - chrzest Mieszka I i Polski Dynastia Piastów 1370 r. - śmierć króla Kazimierza Wielkiego Dynastia Jagiellonów 1572 r. - śmierć króla Zygmunta Augusta Rzeczpospolita Obojga Narodów 1795 r. - III rozbiór Polski Zabory 11 XI 1918 r. - odzyskanie niepodległości II Rzeczpospolita 1939 r. - wybuch II wojny światowej Polacy w czasie II wojny światowej 1945 r. koniec II wojny światowej Polska Rzeczpospolita Ludowa 1989 r. transformacja ustrojowa III Rzeczpospolita dzień dzisiejszy

2 Temat: Dynastia Piastów. Mieszko I poślubił czeską księżniczkę Dobrawę, a w 966 r. wraz wielu poddanymi przyjął chrzest, co jest uznawane za symboliczny chrzest Polski oraz początek naszej historii. Bolesław Chrobry (syn) w 1000 r. ugościł cesarza Niemiec Ottona III (zjazd gnieźnieński), wygrał wojnę z jego następcą, a w 1025 r. został koronowany na króla. Mieszko II (syn) zaatakowany przez cesarza Niemiec i księcia kijowskiego nie odparł najazdów, stracił koronę, ale utrzymał się przy władzy. Kazimierz Odnowiciel (syn) - przeniósł stolicę ze zniszczonego przez Czechów Gniezna do Krakowa i odbudował wiele zniszczeń wojennych. Bolesław Śmiały (syn) poprał papieża w jego konflikcie z cesarzem, za co został koronowany; konflikt ze św. Stanisławem i poddanymi zmusił go do ucieczki z kraju. Władysław Herman (brat) przejął władzę po wygnanym starszym bracie, nie mając jego odwagi oddał koronę cesarzowi i podporządkował Polskę Niemcom. Bolesław Krzywousty (syn) obronił Polskę przed atakiem cesarza Niemiec i uczynił ją silną, ale przed śmiercią podzielił kraj między synów. ROZBICIE DZIELNICOWE 1138 r r.: Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków, Mongołowie (Tatarzy) złupili Kraków (hejnał), Czesi przejęli Śląsk, Krzyżacy zabrali Pomorze Gdańskie. Władysław Łokietek (praprawnuk) zjednoczył Wielkopolskę i Małopolskę, w 1320 r. został koronowany w Krakowie i zakończył rozbicie dzielnicowe. Kazimierz Wielki (syn) zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną : unikał wojen, skodyfikował prawo, rozwijał gospodarkę, budował nowe wsie i miasta wznosił zamki i fortyfikował miasta, zdobył Ruś Halicką z Lwowem, Mazowsze, Wołyń i Podole, ufundował Akademię Krakowską (późniejszy Uniwersytet Jagielloński), uczynił z naszej ojczyzny jedno z najpotężniejszych państw w Europie

3 Temat: Dynastia Jagiellonów. [Ludwik Andegaweński (siostrzeniec) w Koszycach przyznał szlachcie pierwsze przywileje generalne, które rozpoczęły proces stopniowego osłabiania pozycji króla w Polsce. św. Jadwiga (córka) za jej panowania Polska i Litwa zawarły unię, w wyniku której książę Jagiełło otrzymał koronę Polski, a Litwa została schrystianizowana.] Władysław Jagiełło (mąż) w 1410 r. dowodząc wojskami polsko-litewskimi w bitwie pod Grunwaldem pokonał Krzyżaków i wspierające ich rycerstwo z Europy Zachodniej. Władysław Warneńczyk (syn) jako król Polski i Węgier zorganizował krucjatę przeciwko ekspansji islamskiego Imperium Osmańskiego - przegrał i zginął w bitwie pod Warną. Kazimierz Jagiellończyk (brat) wygrał wojnę trzynastoletnią z Krzyżakami (zabrał im Pomorze Gdańskie i uczynił lennikami Polski), nadał szlachcie wiele kolejnych przywilejów. Jan Olbracht (syn) za jego panowania zaczął działać Sejm złożony z monarchy, rady królewskiej (czyli Senatu) oraz posłów przysłanych przez sejmiki szlacheckie. Aleksander Jagiellończyk (brat) podczas jego rządów uchwalono prawo nihil novi, które uczyniło Sejm najważniejszą instytucją w Polsce (początek demokracji szlacheckiej). Zygmunt Stary (brat) wygrał wojnę z ze zbuntowanymi Krzyżakami, a w 1525 r. przyjął hołd pruski od byłego Wielkiego Mistrza Albrechta Hohenzollerna. Zygmunt August (syn) w 1569 r. zaprzysiągł w Lublinie unię realną Polski i Litwy, tak powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, której królowie byli wybierani przez całą szlachtę.

4 Temat: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Henryk Walezy był pierwszym królem elekcyjnym, przekonawszy się jak niewielką władzę w Rzeczypospolitej Obojga Narodów ma król, uciekł by zasiąść na tronie Francji. Stefan Batory wygrał wojnę ze sławnym carem Rosji Iwanem Groźnym, założył Akademię Wileńską, sfinalizował organizację najwspanialszej kawalerii świata husarii. Zygmunt III Waza przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy; za jego panowania wielkie sukcesy odnosiła polska husaria: - hetman Jan Karol Chodkiewicz w bitwie pod Kircholmem pokonał Szwedów a pod Chocimiem Turków - hetman Stanisław Żółkiewski w 1610 r. po zwycięskiej bitwie pod Kłuszynem, wziął do niewoli rosyjskiego cara (hołd ruski) i na dwa lata zajął Moskwę. Władysław IV (syn) wygrał wojnę z Rosją i współpracował z Kozakami, którzy wspierali Polskę w wojnach z Turkami i Tatarami. Jan Kazimierz (brat) po wielu klęskach z powstaniem kozackim Chmielnickiego zwyciężył w gigantycznej bitwie pod Beresteczkiem; w 1655 najazd Szwecji zmusił go do ucieczki na Śląsk ( potop szwedzki ), ale nie poddał się i po zwycięskim odparciu oblężenia Jasnej Góry oraz sukcesach hetmana Stefana Czarnieckiego odzyskał tron Polski. Michał Korybut Wiśniowiecki skapitulował wobec groźnego ataku Turcji (zdobyli Kamieniec Podolski), ale zwycięstwa hetmana Jana Sobieskiego zażegnały niebezpieczeństwo. Jan III Sobieski w 1683 r. wraz z husarią ruszył na pomoc Austrii zaatakowanej przez wielką armię turecką i zwyciężył w bitwie pod Wiedniem. August II Mocny wplątał Polskę w wojnę między Rosją i Szwecją co doprowadziło do uzależnienia Rzeczypospolitej od Rosji (Szwecja przegrała i też wpadła w zależność) Stanisław Leszczyński chciał uniezależnić Polskę od Rosji w oparciu o sojusz z Francją i Szwecją, ale zaraz po wygranej elekcji został obalony przez interwencję armii rosyjskiej. August III Sas (syn Augusta II) został narzucony Polakom przez Rosję, jego rządy były czasem anarchii i demoralizacji ( za króla Sasa, jedz, pij i popuszczaj pasa ) Stanisław August Poniatowski był ostatnim królem Polski; 1772r I rozbiór Polski, 1791r. uchwalenie Konstytucji 3 Maja, 1792r. konfederacja w Targowicy, wojna z Rosją i obalenie Konstytucji 3 Maja, 1793r. II rozbiór Polski, 1794r. insurekcja kościuszkowska (gen. Tadeusz Kościuszko), 1795r. III rozbiór Polski i abdykacja króla.

5 Temat: Średniowiecze. Wczesne średniowiecze: Zaczęło się, gdy wielka wędrówka ludów zburzyła świat starożytny (antyczny) - ataki Hunów i Germanów zniszczyły Cesarstwo Zachodniorzymskie, a Europę Środkową zdominowali Słowianie. Choć chrześcijańskie imperium rzymskie upadło, dzięki wielkiej pracy Kościoła katolickiego barbarzyńcy odrzucili swoje religie politeistyczne i przyjęli wiarę w Chrystusa. W kolejnych wiekach wysiłek tysięcy misjonarzy doprowadził do nawrócenia niemal całej Europy. Na gruzach Rzymu powstało potężne Państwo Franków, obejmowało obszary dzisiejszej Francji, Niemiec, Włoch i Beneluksu, a szczyt swej potęgi osiągnęło pod panowaniem Karola Wielkiego, który w 800r. został ogłoszony cesarzem. W 622r. w mieście Mekka prorok Mahomet założył islam i zapoczątkował dżihad, czyli świętą wojnę o podbój świata dla Allacha; muzułmanie zdobyli Bliski Wschód i Afrykę Północną, ale w Europie zostali powstrzymani przez Franków, papieża i Bizancjum. Pełne średniowiecze: Do ekspansji islamu od południa doszło wielkie niebezpieczeństwo ze strony Wikingów od północy, którzy nękali całą Europę łupieżczymi napadami. W takich warunkach wojen wszystkich ze wszystkimi pojawiły się współczesne państwa europejskie najpierw z rozpadu Państwa Franków powstały Francja i Niemcy (traktat w Verdun 843r.), potem Czechy, Węgry, Polska (966), Anglia (1066) i wiele innych. W roku 1054 doszło do pierwszego rozłamu wśród chrześcijan, czyli tzw. Schizmy Wschodniej biskupi zamieszkujący Bizancjum przestali uznawać zwierzchność papieża i w ten sposób powstał Kościół prawosławny, zwany też ortodoksyjnym. W 1095r. papież Urban II proszony przez cesarza Bizancjum o pomoc w walce z coraz potężniejszym islamem wezwał w Clermont rycerstwo Europy do zbrojnej pielgrzymki w celu wyzwolenia Jerozolimy. Pierwsza krucjata zakończyła się wielkim sukcesem i zajęciem całej Ziemi Świętej. Założono tam Królestwo Jerozolimskie, a zakony rycerskie (Templariusze, Joannici i Krzyżacy) przez dwa wieki powstrzymały najazdy muzułmanów na Bizancjum i resztę Europy. Jednocześnie rosła potęga Niemiec i pojawiła się groźba podporządkowania Kościoła katolickiego niemieckiemu cesarzowi, tak jak wcześniej prawosławie zostało podporządkowane cesarzom Bizancjum. Tak zwany spór o inwestyturę zakończył kompromisowy Konkordat wormacki Kościół katolicki zachował niezależność od cesarzy niemieckich. Późne średniowiecze: W ostatnich wiekach średniowiecza monarchie patrymonialne zaczęły zmieniać się w monarchie feudalne, czyli takie, w których narody podzielone były na cztery główne stany: szlachta, duchowieństwo, mieszczaństwo i chłopstwo. Najdłuższym konfliktem średniowiecza była tzw. wojna stuletnia, w czasie której Francja walczyła o wyzwolenie się spod władzy Anglików. Choć ci dzięki niezrównanym łucznikom wygrywali większość bitew, Francuzi pod wodzą św. Joanny d Arc odzyskali pełną niepodległość. Gdy krucjaty wygasły, a Królestwo Jerozolimskie upadło, Bizancjum nie było w stanie wytrzymać naporu muzułmańskiego Imperium Osmańskiego (Otomańskiego). Najpierw straciło wszystkie terytoria, a w 1453 r. wyznawcy Allacha zajęli, Konstantynopol. Dzięki temu muzułmanie mogli kontynuować dżihad w głąb Europy i po wielu sukcesach w 1683 r. dotarli aż do Wiednia, gdzie zostali pokonani przez husarię Jana III Sobieskiego.

6 Temat: Kultura średniowiecza. Nauka i sztuka: - ocalenie dziedzictwa antyku przez zakonnych kopistów - szkoły przy klasztorach i parafiach oraz uniwersytety w miastach: Bolonia, Paryż (Sorbona), Oksford, Cambridge, Kraków - wynalazki: okulary, zegar mechaniczny, młyn wodny i wiatrowy, trójpolówka - chorał gregoriański papieża Grzegorza Wielkiego - ołtarz Wita Stwosza - Dante Alighieri Boska komedia - św. Tomasz z Akwinu Suma teologiczna - Tomasz a Kempis O naśladowaniu Chrystusa - dzieła anonimowe Pieśń o Rolandzie, Dzieje Tristana i Izoldy, Księga z Kells - kodeks rycerski, czyli traktowany śmiertelnie poważnie obowiązek lojalności (dotrzymania przysięgi), prawdomówności, dobroczynności i honoru (uczciwej walki zarówno na turniejach rycerskich jak i w prawdziwych bitwach). Architektura Styl romański (kamienne mury, małe okna, półkoliste łuki, nieliczne zdobienia) - bazylika w Cluny we Francji (zniszczony przez Napoleona Bonaparte) - kościół Maria Laach w Niemczech - kościół w Tumie koło Łodzi - kościół św. Andrzeja w Krakowie Styl gotycki (ceglane mury, wielkie okna z witrażami, ostre łuki, mnóstwo zdobień) - katedra Notre Dame w Paryżu - katedra w Reims (miejsce koronacji królów Francji) - opactwo Westminsterskie - katedra w Mediolanie - katedra w Kolonii - kościół mariacki w Krakowie - kościół mariacki w Gdańsku