Psychologia społeczna Michał Bilewicz Podstawowe czasopisma w psychologii społecznej Journal of Personality and Social Psychology Personality and

Transkrypt

1 Psychologia społeczna Michał Bilewicz Podstawowe czasopisma w psychologii społecznej Journal of Personality and Social Psychology Personality and Social Psychology Bulletin Journal of Social Issues Group Processes & Intergroup Relations Social Cognition European Journal of Social Psychology British Journal of Social Psychology W Polsce: Psychologia Społeczna Metodologia psychologii

2 społecznej Proces badawczy w psychologii społecznej Wybór tematu (na podstawie istniejącej teorii, obserwacji, wcześniejszych badań, ważnych wydarzeń) Przegląd literatury (istniejące publikacje w książkach i czasopismach) Formułowanie hipotez (na podstawie obserwacji i literatury) Wybranie metody badawczej (badania w laboratorium czy w terenie często implikuje konkretne metody analizy danych korelacja czy eksperyment) Zebranie danych (samoopis, obserwacja zachowania, dane archiwalne) Analiza danych (statystyki opisowe, wnioskowanie statystyczne) Raportowanie wyników (wystąpienia konferencyjne, książki, czasopisma, raporty z badań publikacje przechodzą przez solidny proces recenzencki: np. Journal of Personality and Social Psychology odrzuca 83% artykułów; British Journal of Social Psychology 70% artykułow) Czasem... przegląd własnych badań Metodologia psychologii społecznej

3 Podejścia badawcze w psychologii społecznej Metody ilościowe: Eksperyment Badania korelacyjne (w socjologii: sondaż) Badania archiwalne Ilościowa analiza treści Badania neurofizjologiczne Metody jakościowe: Analiza dyskursu Studium przypadku Eksperyment Laboratoryjny Naturalny Kwestia trafności wewnętrznej i zewnętrznej Eksperyment Zmienne niezależne

4 (manipulowane, spodziewamy się że będą wpływać na zmienne zależne) Zmienne zależne (mierzone) Losowy dobór do grup (grupa kontrolna/grupy eksperymentalne) Kontrola pozostałych czynników Zmienne pośredniczące (moderatory/mediatory) Eksperyment (przykład) Badania korelacyjne Pozytywna = w tą samą stronę Negatywna = w przeciwną stronę Pozytywny lub negatywny związek między zmiennymi nazywamy korelacją Siłę związku określa współczynnik

5 korelacji (r Pearsona) Określa siłę związku (wartość r, pomiędzy 0 a 1) i kierunek (- albo +). Korelacje nie określają związku przyczynowego Korelacje Pozytywna korelacja korelacja (wraz ze wzrostem x wzrasta y) Negatywna (wraz ze wzrostem x spada y) Korelacja a przyczynowość Przykład pastafariański globalne ocieplenie, huragany, trzęsienia ziemi i inne kataklizmy to bezpośredni efekt malejącej liczby piratów od XIX wieku

6 Zerowa korelacja (brak związku) Korelacje Zerowa korelacja (ukryta zależność krzywoliniowa) Licata, Klein i Pierucci, 2011 Licata, Klein i Pierucci, 2011 Dwie zmienne to nie wszystko (czyli niezbędny wtręt statystyczny do wykładu z psychologii społecznej) Wystarczy do obserwacji Nie wystarczy do wyjaśnienia! Stąd: mediacje i moderacje! (Baron & Kenny, 1986) Szakszuka i uśmiech psychologów Szakszuka i uśmiech

7 psychologów Szakszuka i uśmiech psychologów Co takiego szakszuka wzbudza u psychologów, że zaczynają być oni uśmiechnięci? W jakich sytuacjach szakszuka powoduje radość psychologów? U jakich psychologów szakszuka powoduje radość? Szakszuka i uśmiech psychologów Co takiego szakszuka wzbudza u psychologów, że zaczynają być oni uśmiechnięci? W jakich sytuacjach szakszuka powoduje radość psychologów? U jakich psychologów szakszuka powoduje radość?

8 Trzecia zmienna Mediator Mechanizm, poprzez który zmienna niezależna wpływa na zależną Niezależna Zależna Trzecia zmienna Mediator Mechanizm, poprzez który zmienna niezależna wpływa na zależną

9 Niezależna Zależna Trzecia zmienna Mediator Mechanizm, poprzez który zmienna niezależna wpływa na zależną Szakszuka Uśmiech Trzecia zmienna Mediator Mechanizm, poprzez który zmienna niezależna

10 wpływa na zależną Szakszuka Uśmiech Przykład: kontakt młodzieży Przykład: kontakt młodzieży Przykład: Wyjazdy Erasmus Przykład: Wyjazdy Erasmus Wariancja wspólna Wariancja wspólna Wariancja wspólna Szakszuka i uśmiech psychologów Co takiego szakszuka wzbudza u psychologów, że zaczynają być oni uśmiechnięci?

11 W jakich sytuacjach szakszuka powoduje radość psychologów? U jakich psychologów szakszuka powoduje radość? Szakszuka i uśmiech psychologów Co takiego szakszuka wzbudza u psychologów, że zaczynają być oni uśmiechnięci? W jakich sytuacjach szakszuka powoduje radość psychologów? U jakich psychologów szakszuka powoduje radość? Trzecia zmienna Moderator Zmienna modyfikująca wpływ zmiennej niezależnej na zależną.

12 Niezależna Zależna Trzecia zmienna Moderator Zmienna modyfikująca wpływ zmiennej niezależnej na zależną. Trzecia zmienna Moderator Zmienna modyfikująca wpływ zmiennej niezależnej na zależną.

13 Trochę o innych metodach badań Badania archiwalne Dane historyczne Sondaże Teksty kultury Pamiętniki Zeznania Metody analizy: poza standardowymi również szeregi czasowe, korelacje krzyżowe Podejście systematyczne: kodowanie treści przez sędziów kompetentnych Dane Archiwalne Realistyczny konflikt grupowy

14 (Olzak, 1992; Beck i Tolnay, 1990) Kryzys a antysemityzm w Polsce po 1989 Kryzys a antysemityzm w Polsce po 1989 Kryzys a antysemityzm w Polsce po 1989 Kryzys a antysemityzm w Polsce po 1989 Wyszukiwarki słów kryzys i Żydzi/Żyd w google Badania archiwalne (Mullen i Smyth, 2004) Badania archiwalne oparte na kodowaniu (Winiewski, Soral, & Bilewicz, 2015) Badania archiwalne oparte na kodowaniu (Winiewski, Soral, & Bilewicz, 2015)

15 Badania archiwalne oparte na kodowaniu (Winiewski, Soral, & Bilewicz, 2015) Badania archiwalne oparte na kodowaniu (Winiewski, Soral, & Bilewicz, 2015) Analiza treści Przykład słowników LIWC Przykład analizy treści: 11 września Pozytywność emocjonalna Pozytywne emocje (happiness, nice, warm) negatywne emocje (guilty, sad, kill) Procesy poznawcze Słowa wskazujące na przetwarzanie informacji (think, perceive) Procesy społeczne Orientacje społeczne (friends, trust) Dystans psychologiczny

16 Czas, zaimki osobowe (I, We, now) Cohn, Mehl, Pennebaker, 2004 Analiza przemówień prezydentów USA (Cichocka, Bilewicz, Marouch, Witkowska & Jost, w druku) Homoseksualista vs osoba homoseksualna? Częstość użycia rzeczowników przez osoby prawicowe Analiza wystąpień publicznych Prezydentów USA od F.D. Roosevelta do B. Obamy Dwa rodzaje przemówień: inaugural addresses (n=21) oraz state of the union addresses (n=80) Analiza częstości użycia rzeczowników oraz złożoności integratywnej (Tetlock, za pomocą LIWC)

17 Analiza przemówień prezydentów USA (Cichocka, Bilewicz, Marouch, Witkowska & Jost, w druku) Analiza przemówień prezydentów USA (Cichocka, Bilewicz, Marouch, Witkowska & Jost, w druku) Prawidłowości zaobserwowane dzięki analizie treści Model kategorii lingwistycznych Formy gramatyczne w analizy treści Badania neurofizjologiczne Neurokorelaty procesów psychologicznych (np. społeczno-poznawczych) Metody badawcze fmri EEG

18 PET (rzadziej) Dyskusje na temat teoretycznego wnioskowania w neuropsychologii społecznej (por. voodoo correlations; Vul i in., 2009) Przykład (Schreiber i in., 2013; PLoS ONE)