Mistrz prezentacji POWERPOINT SZKOLENIE DLA TRENERA

Transkrypt

1 Mistrz prezentacji POWERPOINT SZKOLENIE DLA TRENERA Niniejsze opracowanie powstało w ramach projektu innowacyjnego Fifty-Fifty model sieci franczyzy społecznej metodą przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu, jako jednej z barier aktywności zawodowej osób 50+. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie, Poddziałanie Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy

2 Autor: Sławomir Łajs Korekta i recenzja: dr Małgorzata Iwanowicz Opracowanie graficzne: Fajne Chłopaki

3 Fifty-Fifty model sieci franczyzy społecznej metodą przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu, jako jednej z barier aktywności zawodowej osób 50+

4

5 Spis treści Wprowadzenie 6 Wskazówki metodyczne 7 Spotkanie 1 27 TEMAT: POZNAJEMY PROGRAM POWERPOINT Spotkanie 2 49 TEMAT: ELEMENTY TEKSTOWE I ILUSTRACJE Spotkanie 3 77 TEMAT: UMIESZCZAMY ZŁOŻONE ELEMENTY W PREZENTACJI Spotkanie 4 97 TEMAT: ZMIENIAMY POJEDYNCZE ELEMENTY SLAJDU Spotkanie TEMAT: UKŁADANIE I FORMATOWANIE ELEMENTÓW SLAJDU Spotkanie TEMAT: UKŁADAMY SLAJDY W PREZENTACJĘ Spotkanie TEMAT: PRZYGOTOWANIE PREZENTACJI DO POKAZU

6 wstęp 6 WPROWADZENIE Niniejszy skrypt jest przeznaczony dla Trenerów, prowadzących zajęcia w ramach projektu innowacyjnego Fifty-Fifty model sieci franczyzy społecznej metodą przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu, jako jednej z barier aktywności zawodowej osób 50+. Celem projektu jest stworzenie punktów Sieci Fifty:Fifty, w których osoby powyżej pięćdziesiątego roku życia będą mogły bezpłatnie poznawać nowe technologie. Punkty Fifty:Fifty oferują m.in. nieodpłatne kursy komputerowe, w których trenerzy w wieku 50 lat i więcej uczą obsługi komputera inne osoby 50+. Zadaniem skryptu jest pokazanie krok po kroku, w jaki sposób prowadzić zajęcia komputerowe. Materiały zostały opracowane przez trenerów-praktyków, którzy mają wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu kursów z zakresu IT. W materiałach znalazły się zatem wskazówki, w jaki sposób można się zwracać do Uczestników, na co należy zwracać szczególną uwagę, ile czasu mogą zajmować poszczególne ćwiczenia. Skrypt obejmuje materiał do zrealizowania na siedmiu zajęciach. Każde zajęcia trwają trzy godziny. W opracowaniu zawarto informacje na temat zagadnień do zrealizowania, celów poszczególnych zajęć, wykorzystywanych metod i technik pracy oraz pomocy dydaktycznych. Każde zajęcia zostały przygotowane według tego samego schematu: rozpoczynają się ćwiczeniami lub pytaniami powtórzeniowymi, następnie wprowadzony jest nowy temat, a wykład teoretyczny zawsze jest podparty demonstracją, ćwiczeniami. Ostatnia część zajęć służy wyrównaniu poziomu wiedzy Uczestników oraz podsumowaniu zagadnień, które były poruszane. Naszym celem jest przygotowanie Trenerów Sieci Fifty:Fifty do prowadzenia efektywnych kursów, które przebiegać będą w miłej, inspirującej atmosferze. Pragniemy, aby Trenerzy potrafili zmotywować swoją wiedzą i umiejętnościami inne osoby w wieku 50 lat i więcej do korzystania z technologii informatycznych. Mamy nadzieję, że niniejszy skrypt będzie stanowił realne wsparcie dla Trenerów, pokazywał najlepsze praktyki w zakresie prowadzenia szkoleń dla osób dorosłych. Życzymy owocnej lektury i sukcesów w prowadzeniu szkoleń.

7 wstęp 7 WSKAZÓWKI METODYCZNE Trenerze! W trosce o Ciebie przygotowaliśmy wskazówki metodyczne. Ułatwią Ci one pracę na kursie i realizację założonych celów. Lepiej też zrozumiesz istotę użytych na zajęciach metod, technik i form pracy, a poszczególne ogniwa zajęć będziesz realizować bez obaw. Z taką wiedzą oraz gotowym do realizacji materiałem poczujesz się pewniej. 1. ZANIM ROZPOCZNIESZ ZAJĘCIA PRZYGOTOWANIE Na tym wstępnym etapie dokładnie zapoznaj się z materiałem, który masz zrealizować. W skrypcie znajdziesz opisy podejmowanych działań oraz wyjaśnienia, w jaki sposób je zrealizujesz i co musisz zrobić, aby osiągnąć wyznaczone cele kursu IT. Oczywiście nie ogranicza to Twojej kreatywności i możesz modyfikować zawarte w skrypcie treści. Zdajemy jednak sobie sprawę z tego, że najtrudniej jest ułożyć zajęcia oraz wypełnić je treścią, dlatego dajemy Ci gotowy do realizacji materiał. Aby móc go w pełni wykorzystać, powinieneś zadbać o swoje przygotowanie merytoryczne. Na początek zrób sam sobie trening i powtórz wszystkie zagadnienia, które zaplanowałeś w ramach kursu. Przygotuj się starannie, bo od Twojej wiedzy będzie zależeć wartość wszystkich zajęć oraz to, czy uda się zrealizować materiał, jaki otrzymałeś. Pamiętaj, aby przed rozpoczęciem zajęć podłączyć sprzęt i naszykować prezentację. Przygotuj też na pendrivie wszystkie potrzebne do zajęć pliki i przed ich rozpoczęciem lub na samym początku podczas czynności organizacyjnych wgraj je do komputerów Uczestników. Warto też zadbać o swój warsztat metodyczny i przyjrzeć się wszystkim metodom, jakimi będziesz pracować, technikom, które je wspomagają oraz formom pracy. Obszerniejsze wyjaśnienia na temat ich istoty zamieszczamy poniżej. Pamiętaj też, że zajęcia są realizowane przy pomocy odpowiednich środków dydaktycznych i to jest kolejny punkt w Twoim przygotowaniu się do prowadzenia kursu. Na liście pomocy dydaktycznych powinny znaleźć się: sprzęt multimedialny, prezentacja PowerPoint, lista obecności, materiały informacyjne i prezentacyjne dla Uczestników, kwestionariusze do badania zadowolenia, flipchart, markery,

8 wstęp 8 czyste kartki, na których Kursanci będą mogli robić notatki. Wcześniejsze przygotowanie do zajęć usprawni ich przebieg i zapewni Ci komfort pracy. Tematy będą mogły być sprawnie realizowane bez niepotrzebnych przerw związanych z kwestiami organizacyjnymi i technicznymi. Pozwoli to także na budowanie u Uczestników poczucia bezpieczeństwa oraz wytworzenie przekonania, że Trener jest profesjonalistą. ZANIM ROZPOCZNIESZ ZAJĘCIA PRZYGOTUJ SIĘ DO NICH: POWTÓRZ MATERIAŁ I CO NAJWAŻNIEJSZE: DOKŁADNIE PRZECZYTAJ MATERIAŁ Z ZAJĘĆ, ABYŚ BEZ PROBLEMÓW MÓGŁ JE ZREALIZOWAĆ. Pozostaje już tylko odpowiednio przygotować salę i czekać na Uczestników. 2. TWÓJ PIERWSZY KONTAKT Z GRUPĄ POWITANIE Standardem rozpoczęcia zajęć jest miłe powitanie tradycyjnym Dzień dobry. Kiedy Uczestnicy kursu zaczną pojawiać się w sali, z uśmiechem witaj każdego z osobna i zapraszaj do zajęcia miejsca. Pamiętaj, że to Ty jako pierwszy powinieneś podać dłoń. Taki gest jest nierozerwalnie związany z powitaniem słownym. Kiedy zbierze się cała grupa, raz jeszcze powitaj wszystkich. Możesz użyć następujących sformułowań: Przede wszystkim chciałbym Państwa bardzo serdecznie powitać i podziękować za przybycie. Skoro jesteśmy już wszyscy, to możemy zacząć zajęcia. Kolejny ważny element powitania stanowi przedstawienie się, co możesz uczynić następująco: Nazywam się i będę się z Państwem co tydzień spotykać w ramach zajęć dotyczących Trener przedstawia się tylko na pierwszych zajęciach z wyjątkiem takiej sytuacji, gdy do grupy dołącza nowy Uczestnik. Wówczas ponawia tę czynność. Ważne jest także, aby na pierwszych zajęciach umożliwić Uczestnikom wzajemne poznanie się. Ze względu na ograniczony czas, należy poprosić, aby każdy napisał swoje imię na kartce i postawił przed sobą. Ułatwi to bezpośredni kontakt z Uczestnikami. JAK CIĘ WIDZĄ, TAK CIĘ PISZĄ, CZYLI PIERWSZE WRAŻENIE Pierwsze wrażenie w pracy z grupą bywa decydujące o panującej na zajęciach atmosferze. Dlatego tak ważne jest, abyś odpowiednio się zaprezentował poprzez ubiór, gesty i wypowiedzi. Lepiej postrzegany jest trener ubrany schludnie, elegancko i skromnie, który przyjmuje otwartą, wyprostowaną postawę, uśmiecha się, utrzymuje kontakt wzrokowy z Uczestnikami i zwraca się serdecznie do grupy.

9 wstęp 9 Istotne jest także, aby zadeklarować swoją pomoc i ustalić jasne zasady zwracania się o nią (np. przez podniesienie ręki). Pozwoli to uniknąć zakłóceń w pracy. Najlepszą formą złożenia takiej deklaracji chęci pomocy są proste komunikaty typu: Jeśli w trakcie ćwiczeń ktoś z Państwa nie będzie sobie radził, proszę podnieść rękę, wówczas podejdę i pomogę. W razie wątpliwości proszę o podniesienie ręki. Ustalenie takiej prostej zasady jest szczególnie ważne w grupie 50+ ze względu na długą zwykle przerwę w kształceniu czy samokształceniu. 3. ZANIM ZACZNIESZ REALIZACJĘ MATERIAŁU Na początek podejmij czynności organizacyjne: sprawdź listę obecności lub podaj gotową do podpisania, rozdaj Uczestnikom materiały. Dobrze byłoby, gdybyś każde zajęcia rozpoczynał także zadaniami pobudzającymi kreatywność grupy i sprzyjającymi jej integracji, a także pytaniami kontrolnymi. Będą one pełniły taką samą funkcję, jak rozgrzewka w przypadku ćwiczeń fizycznych. Mają przygotować Uczestników do dalszej pracy. Istotne jest, aby zajęcia przebiegały w przyjaznej atmosferze. Dobrze byłoby, gdybyś od początku starał się być dla Uczestników partnerem, który troszczy się o przełamywanie barier i budowanie zaufania do swojej osoby. Powinna charakteryzować Cię postawa otwartości, chęci niesienia pomocy, dostosowania sposobu swojej pracy do potrzeb grupy, elastyczności. Relację partnerską można budować na różne sposoby, np. poprzez: rozmowy na tematy inne niż bezpośrednio związane ze szkoleniem (można np. na początku zajęć poprosić kursantów, aby krótko opowiedzieli, jak spędzili wczorajszy dzień, albo co ciekawego im się ostatnio przydarzyło); żartowanie, budowanie rozluźniającej atmosfery; wyrażanie zainteresowania oczekiwaniami uczestników kursów, ich opiniami, potrzebami; znoszenie barier także fizycznych (w miarę możliwości siadaj z kursantami, przechodź między ich stanowiskami). ZADANIA INTEGRUJĄCE GRUPĘ Podczas pierwszych zajęć funkcję rozgrzewki będą pełniły ćwiczenia na rozluźnienie atmosfery w grupie i przełamanie barier Uczestników. Przykłady przydatnych gier i zabaw zostały zaprezentowane w dalszej części opracowania. Pamiętaj jednak, że możesz je samodzielnie

10 wstęp 10 modyfikować i dostosowywać do swoich potrzeb, a także do okoliczności, w których pracujesz (np. liczebności grupy, poziomu jej otwartości). Ćwiczenia te w różnej formie mogą być również pomocne podczas kolejnych zajęć jako sposób aktywizujący grupę. Będziesz mógł je zastosować zawsze, ilekroć zauważysz spadek energii i zaangażowania grupy, jej zmęczenie czy zniechęcenie. GRY GRUPOWE Uczestnikom zajęć możesz zaproponować ćwiczenia (zabawy), które pozwolą się Wam lepiej poznać. Będą one mogły stanowić także przerywnik między kolejnymi zagadnieniami teoretycznymi i zadaniami praktycznymi, jakie dla nich przygotowałeś. Ćwiczenia możesz przygotować samodzielnie lub skorzystać z tych, które prezentujemy poniżej. Proponujemy Ci, abyś pracę z nową grupą (której nie znasz i która nie zna Ciebie) rozpoczął od prostej zabawy, dzięki której wszyscy będziecie mieli okazję dowiedzieć się czegoś o sobie. W ten sposób będziecie mogli nauczyć się komunikować ze sobą, zintegrujecie się i zaczniecie budować poczucie zaufania w zespole. Pamiętaj, że nie powinieneś traktować udziału w zabawie jako obligatoryjnego dla Uczestników. Jeżeli któraś osoba wyraźnie nie ma ochoty na angażowanie się we wspólne działanie, musisz pamiętać, że ma do tego prawo. Zaprezentowany przez nas zestaw gier to tylko propozycja. Jeśli masz ochotę, możesz wykorzystać inne, znane Ci zabawy. WSZYSTKIE OPISY GIER I ZABAW POCHODZĄ Z KSIĄŻKI: JACHIMSKA M., GRUPA BAWI SIĘ I PRACUJE. ZBIÓR GRUPOWYCH GIER I ĆWICZEŃ PSYCHOLOGICZNYCH, OFI- CYNA WYDAWNICZA UNUS, WAŁBRZYCH GRY WPROWADZAJĄCE PRZEDSTAWIENIE SIĘ Poproś Uczestników, aby usiedli w kręgu. Wyjaśnij, że zaproponowana przez Ciebie zabawa będzie miała na celu wzajemne poznanie się. Możesz mieć ze sobą małą piłeczkę lub zabawkę wykonaną z plastycznego materiału, która będzie podawana kolejnym osobom zabierającym głos. Dzięki temu publiczna wypowiedź nie będzie aż tak stresująca, gdyż uwaga osoby mó-

11 wstęp 11 wiącej skoncentruje się poniekąd na trzymanym w ręku przedmiocie. Poproś Uczestników, aby każdy powiedział swoje imię i przekazał kolejnej osobie piłeczkę, o ile będziesz ją wykorzystywał w tym ćwiczeniu. Zacznij od siebie. Uprzedź Uczestników, aby starali się zapamiętać swoje imiona. W zależności od nastawienia grupy, możesz po takim przedstawieniu się stanąć w środku okręgu i wskazując na jedną osobę powiedzieć: w prawo ratatatum lub w lewo ratatatum. W zależności od komunikatu, osoba, na którą wskazujesz musi podać imię swojego sąsiada. Jeśli nie uda się jej zrobić tego zanim skończysz wypowiadać swoją kwestię (w prawo/w lewo ratatatum), wchodzi do środka koła i przejmuje Twoją rolę. Jeżeli zdąży podać poprawne imię sąsiada, wskazujesz kolejną osobę. Pamiętaj, że gra powinna być dynamiczna. Innym sposobem poznania imion jest przedstawienie się poprzez dokańczanie zdań: Mam na imię Jestem Lubię Każde zdanie musi być dokończone wyrazem zaczynającym się na pierwszą literę imienia. Po przedstawieniu się wszystkich uczestników możesz ich również poprosić o dokończenie któregoś ze zdań (lub kilku wybranych). Zacznij od siebie: Najlepsza rzecz, która zdarzyła mi się w tym tygodniu Chciałbym napisać książkę o Gdybym był sławną/znaną osobą to byłbym, bo Gdybym był zwierzęciem to byłbym, bo Wykorzystując zabawę w dokańczanie zdań, możesz również dowiedzieć się, czego Uczestnicy kursu oczekują od Ciebie, od grupy. Pozwoli ona też poznać oczekiwania względem kursu. Od grupy oczekuję Od prowadzącego oczekuję Od zajęć oczekuję Szczególnie chciałbym nauczyć się ZŁAP MOJE IMIĘ Jeśli chciałbyś wykorzystać tę grę podczas zajęć, przygotuj wcześniej piłkę. Poproś, aby Uczestnicy ustawili się w taki sposób, żeby stworzyć koło. Następnie zachęć, aby każdy się przedstawił. Wyjaśnij, że osoba, która otrzyma od Ciebie piłkę, będzie proszona o rzucenie

12 wstęp 12 przedmiotu do następnego kursanta. Ten zaś ma wymienić imię osoby, która mu ją przekazała. Następnie piłka jest przekazywana dalej. Kolejna osoba znowu wymienia imię Uczestnika, który rzucił do niej piłkę. Ważne jest, aby każdy Uczestnik otrzymał piłkę kilkakrotnie. Gdy zauważysz, że grupa zapamiętała imiona, zakończ zabawę. GRA W IMIONA Aby Uczestnicy szkolenia lepiej zapamiętali imiona pozostałych członków grupy, można zaproponować im grę. Poproś Kursantów, aby ustawili się lub usiedli w kręgu. Wyjaśnij, że zabawa polega na tym, aby przedstawić siebie, a następnie swojego partnera z lewej strony (osobę, która przedstawiała się chwilę wcześniej). Pierwsza osoba mówi Mam na imię ( Nazywam się, Jestem ), druga zaś Mam na imię, a po mojej lewej strony siedzi. Kolejni Kursanci powtarzają zdanie, przedstawiając siebie oraz swojego poprzednika. Zabawa kończy się w momencie, kiedy cała grupa zostanie przedstawiona. POZNAJMY SIĘ Innym sposobem na zapamiętanie imion pozostałych członków grupy szkoleniowej jest zabawa Poznajmy się. Poproś Uczestników kursu, aby wstali od swoich stanowisk komputerowych i zaczęli przemieszczać się po całej sali. Wskaż, że w momencie mijania kolejnych osób należy się przed nimi zatrzymać, podać rękę i przedstawić się. Następnie należy przejść dalej i powtórzyć czynność po spotkaniu kolejnej osoby. GRY INTEGRACYJNE UROCZYSTOŚCI Poproś Uczestników szkolenia, aby wstali od swoich stanowisk komputerowych i zaczęli chodzić po sali. Uprzedź, że co jakiś czas będziesz mówił początek zdania, które będzie wymagało dokończenia. Najpierw jednak dasz sygnał, oznaczający, że należy stanąć przed osobą, która akurat przechodziła najbliżej. Zdanie ma zostać dokończone w tak utworzonych parach. Najpierw jedna osoba buduje wypowiedź skierowaną do partnera, później zamieniają się rolami. Gdy obie osoby w każdej parze dokończą zdanie, odnoszące się do ich partnera, zabawę należy kontynuować. Zdania do dokończenia mogą być następujące, np.: Kiedy Cię zobaczyłem po raz pierwszy pomyślałem, że Chciałbym Ci powiedzieć, że Przypominasz mi/kojarzysz mi się z, ponieważ Gdybyś miał być postacią z bajki/filmu, to byłbyś, ponieważ Gdybyś miał być zwierzęciem to byłbyś, ponieważ

13 wstęp 13 Podkreśl, że ważne jest, aby wypowiedzią nie urazić osoby, z którą stworzyło się parę. Zabawa ta przyczyni się do rozluźnienia atmosfery w grupie, przywróci jej energię do dalszej pracy. Może również przyczynić się do przełamania barier komunikacyjnych między Uczestnikami szkolenia. ZNAJDŹ SWOJEGO PARTNERA Przygotuj kartki, na których zapiszesz nazwy różnych zwierząt, których odgłosy łatwo naśladować (np. pies, kot, krowa). Upewnij się, że każda nazwa jest zapisana na dwóch kartkach. Podczas szkolenia poproś Kursantów, aby wstali od swoich stanowisk komputerowych. Rozdaj przygotowane bileciki. Wyjaśnij, na czym polega zabawa. Każda osoba powinna starać się naśladować odgłosy, jakie wydaje zwierzę, którego nazwa widnieje na jej kartce. Uczestnicy powinni przemieszczać się po sali w poszukiwaniu swojej pary osoby naśladującej odgłosy tego samego zwierzęcia. Zabawa ta przyczyni się do rozluźnienia atmosfery w grupie, przywróci jej energię do dalszej pracy. Może również przy okazji stać się metodą podzielenia grupy na pary, w których następnie wykonywane będą, np. ćwiczenia praktyczne do tematu zajęć. NIE ROZŚMIESZAJ MNIE Poproś, aby Uczestnicy szkolenia dobrali się w pary. Wyjaśnij, że zadaniem jednej osoby będzie próba rozśmieszenia drugiej. Drugi z Uczestników zaś ma się starać nie uśmiechać, gdy jednak mu się to nie uda, następuje zamiana ról. Zabawa ma na celu rozluźnienie atmosfery w grupie, ale również jest okazją do ćwiczenia koncentracji, co przyda się przed przystąpieniem do dalszej części zajęć. ZGADNIJ, O KOGO CHODZI Wybierz z grupy dwie chętne osoby. Poproś jedną z nich, aby stanęła tyłem do pozostałych. Zadaniem drugiej jest opisanie któregoś z pozostałych Uczestników szkolenia. Na odgadnięcie, o kogo chodzi osoba stojąca tyłem ma określony czas (w zależności od stopnia integracji grupy zdecyduj, ile czasu zaproponujesz). Nie wolno jej zadawać pytań. Jeśli zagadka zostanie rozwiązana, osoba odgadująca wskazuje swojego następcę oraz Uczestnika, który będzie opisywał następną osobę. Jeśli zaś nie odgadnie sam, wskaż kolejną parę. Do gry można wprowadzić również niewielką modyfikację tak, aby osoba stojąca tyłem mogła sama zadawać pytania. Bez względu na to, który wariant wybierzesz pamiętaj, aby uczulić Uczestników zabawy, że opisy nie mogą urazić osoby, o której jest mowa. SHERLOCK HOLMES Poproś Uczestników szkolenia, aby każdy pomyślał o jakiejś znanej osobie (np. postaci historycznej, fikcyjnej). W międzyczasie rozdaj kartki i długopisy. Powiedz, aby każdy zapisał

14 wstęp 14 na kartce sześć rzeczy, które w kieszeni mogłaby mieć postać, o której przed chwilą pomyślał. Kiedy wszyscy skończą, wybierz jedną osobę i poproś, aby odczytała na głos utworzoną przez siebie listę. Zadaniem grupy jest odgadnięcie, kogo miała na myśli wybrana przez Ciebie osoba. Kiedy zagadka zostanie rozwiązana, poproś, aby osoba, która odczytywała swoją listę, wybrała swojego następcę. Zakończ grę w momencie, kiedy wszyscy Uczestnicy szkolenia odczytają stworzone przez siebie listy przedmiotów. Zabawa ma na celu rozluźnienie atmosfery w grupie, podniesienie poziomu energii przed dalszą pracą. Przyczyni się również do integracji grupy. 4. PIERWSZE MINUTY ZAJĘĆ OMÓWIENIE AGENDY Aby Kursanci mieli pełną świadomość tego, czego i w jaki sposób będą się uczyć na kursie, na początek każdych zajęć przedstaw ich plan. Bazuj na umieszczonej w materiałach agendzie. Skoncentruj uwagę Uczestników na godzinowym rozkładzie treści w danym dniu. W agendzie masz umieszczony dokładny plan zajęć z rozkładem godzinowym oraz podziałem na części i poszczególne ogniwa, czyli elementy zajęć. Możesz w omawianiu agendy użyć następującego komunikatu: Przyjrzyjmy się teraz planowi naszych dzisiejszych zajęć. Otwórzcie Państwo swoje materiały na stronie (podaj numer) i zobaczcie, że do przerwy mamy zająć się takimi zagadnieniami, jak.(wymień je). Po przerwie będziemy Cały kurs zakończymy o godzinie. Pamiętaj agenda ma pomóc, ale nie ograniczać Twojej swobody. Ty jesteś Trenerem i najlepiej ocenisz bieżące potrzeby oraz wyczujesz oczekiwania grupy, dlatego możesz modyfikować wcześniejszy plan, dokonując bieżącej identyfikacji potrzeb i oczekiwań grupy. Każde ogniwo w agendzie masz nazwane. Przyporządkowano mu kolejne działania. I tak wszystkie zajęcia (z wyjątkiem pierwszych, na których jest dodatkowe ogniowo w postaci zadań integracyjnych) podzielono na 3 zasadnicze części: I CZĘŚĆ WSTĘPNA 1. Czynności organizacyjne 2. Powtórzenie 3. II REALIZACJA MATERIAŁU (TU 4 OGNIWA) 4. Wprowadzenie do nowego tematu 5. Praca z programem /zestawem komputerowym 6. Wyrównanie poziomu wiedzy/umiejętności 7. Podsumowanie / ocena końcowa

15 wstęp 15 III ZAKOŃCZENIE ZAJĘĆ (LUB CZĘŚĆ KOŃCOWA) 5. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA METODYCZNE NAKREŚLENIE ŚCIEŻKI Kursanci nie zawsze mają dogłębną wiedzę na temat tego, czego mogą się spodziewać po szkoleniu. Często nie podejmowali wcześniej tego typu aktywności. Przedstaw cele, metody i formy pracy. W ten sposób nakreślisz Uczestnikom ścieżkę, którą będziecie wspólnie podążać i dasz im obraz spotkania jako spójnej całości, która ma umożliwić realizację bardzo konkretnych zadań. Na początku założeń metodycznych do każdych zajęć znajdziesz gotowe odpowiedzi na dwa najważniejsze pytania: Co masz osiągnąć? W jaki sposób masz to osiągnąć? CELE Cele zostały podzielone na: cel ogólny, który pokazuje Twoje najważniejsze zamierzenia w zakresie przekazania wiedzy i wykształcenie umiejętności; cele szczegółowe, które precyzują cel ogólny i konkretnie nazywają zakres niezbędnej wiedzy (poznanie - czego?) oraz pożądanych umiejętności (wykształcenie czego?), jakie Uczestnicy zdobywają w ramach pojedynczych zajęć. Ogólne cele są wspólne dla wszystkich trenerów IT, zaś cele szczegółowe stanowią o specyfice danego kursu. Cele mają ułatwić Tobie realizację konkretnych zadań, dlatego zostały jasno sprecyzowane. Ogólnym celem całego kształcenia informatycznego w ramach kursu jest nauczenie posługiwania się danym programem / sprzętem w aspekcie korzyści, czyli pokazania ich praktycznych zastosowań. Twój skrypt jest zaplanowany według zasady: TEORIA PRAKTYCZNE WY- KORZYSTANIE (zadania, ćwiczenia) UWAGI O MOŻLIWOŚCIACH ZASTOSOWANIA W ŻYCIU CODZIENNYM. Poznaj teraz metody, jakimi będziesz pracować na zajęciach.

16 wstęp 16 METODY Metody pracy to wszelkie sposoby nauczania, szkolenia, w tym sposoby wprowadzania, praktycznego wykorzystania oraz sprawdzania wiedzy i wykształconych umiejętności. Ogólnie metody szkoleniowe możemy podzielić na: A. Prezentacyjne, poznawcze takie, które pozwalają na wprowadzenie nowej wiedzy (miniwykład, pogadanka wstępna). B. Kształcące takie, za pomocą których kształcimy konkretne umiejętności / sprawności (np. metoda ćwiczeń praktycznych, metoda działaniowa z instruktażem). C. Poznawczo-kształcące takie, które łączą przekazywanie treści z działaniami lub ćwiczeniami praktycznymi (pokaz z opisem lub instruktażem w powiązaniu z ćwiczeniami praktycznymi). D. Aktywizujące takie, które mobilizują do działania i bazują zarówno na doświadczeniach Uczestników, jak i pomysłowości prowadzącego (np. dyskusja, burza mózgów ). E. Kontrolne takie, które dają prowadzącemu wiedzę nt. poziomu opanowania określonej sprawności (np. pogadanka sumująca z pytaniami kontrolnymi, minitest). A. METODY PREZENTACYJNE, POZNAWCZE Są to metody oparte na mówieniu Trenera oraz słuchaniu Uczestników w powiązaniu z obserwacją materiału ilustracyjnego. W materiałach znajdziesz takie metody jak: Miniwykład - skondensowana forma wykładu, ograniczona czasowo (od min. 15 do maks. 45 minut), zwykle powiązana z różnymi technikami prezentacyjnymi, takimi jak prezentacja multimedialna, pokaz (na przygotowanych slajdach, specjalnych planszach lub konkretnym obiekcie, jakim jest na przykład komputer czy zestaw komputerowy). Pogadanka wstępna rozmowa z Uczestnikami, zwykle prowadzona za pomocą połączenia krótkiego opowiadania i pytań trenera. Opis polega na opisywaniu sposobów wykonywania czynności (konkretnych poleceń, zadań, funkcji) i powinien być wsparty pokazem slajdów z prezentacji multimedialnej oraz ożywiony ciekawostkami, obrazowymi porównaniami. Instruktaż polega na formułowaniu dokładnych, rzeczowych objaśnień do wykonywanych działań w postaci krótkich instrukcji, bez ciekawostek i porównań. Analiza przypadku polega na tym, że Uczestnicy wraz z trenerem rozważają sposób wy-

17 wstęp 17 konania określonego przypadku (np. wykonania prostej ilustracji, sformatowania tekstu itd.), rozważając punkt po punkcie, co zostało wykonane, a następnie sami wykonują to zadanie, realizując wcześniej ustalony plan. Plan powinien być zapisany na filpcharcie, a rozważany przypadek pokazany poprzez rzutnik na ekranie w dwóch wersjach: przed obróbką i po. Jest to metoda poszukująca i dobrze się sprawdza w grupach już zaawansowanych. Może też być stosowana w części utrwalającej materiał. B. METODY KSZTAŁCĄCE Do wykształcenia konkretnych umiejętności informatycznych zastosowaliśmy metody, oparte na działaniach Uczestników, którymi kieruje trener. Zwróć uwagę na to, że zdobyte na kursie umiejętności powinny być podstawą do nabycia sprawności praktycznych, czyli takich, które są użyteczne w życiu codziennym. Dlatego często w skrypcie wskazujemy na praktyczne zastosowanie różnych działań. Spośród metod kształcących wykorzystaliśmy takie, jak: Metoda ćwiczeń praktycznych (inaczej nazywana też metodą ćwiczeniową, metodą zajęć praktycznych) stosowana jest równolegle z przekazywaniem wiedzy cząstkowej na dany temat i polega na ćwiczeniu materiału zgodnie ze specyfiką danego modułu kursu, tj. wykonywaniu przez Uczestników ćwiczeń w ramach pracy z danym programem. W skrypcie masz gotowe ćwiczenia utrwalające zdobytą przez Uczestników wiedzę. Metoda działaniowa uczenie się poprzez działanie (nazywana też metodą analizy i twórczego wykorzystania wzorca lub z ang. learning by doing, learning by action) polega na pokazaniu wykonanego już zadania (np. na slajdzie), które Uczestnicy mają wykonać analogicznie, już bez dokładnych wskazówek. Trener ogranicza swoją aktywność tylko do udzielania wsparcia indywidualnego lub naprowadzania na właściwy tok rozumowania. UWAGA! Metoda może być użyta w grupie zaawansowanej lub na końcowych zajęciach kursu podstawowego. Metoda działaniowa z instruktażem W grupie podstawowej stosuje się połączenie elementów metody działaniowej z ćwiczeniową i instruktażem. Polega to na tym, że najpierw trener pokazuje na ekranie poprzez rzutnik, jak wykonać daną czynność, a następnie Uczestnicy powtarzają po nim tę czynność. Po kilku takich krokach trener poleca ćwiczenie o charakterze utrwalającym czynności wcześniej wykonane. ZWRÓĆ UWAGĘ NA TO, ABY PRZED KAŻDYM ĆWICZENIEM UTRWALAJĄCYM DO- KŁADNIE WYJAŚNIĆ UCZESTNIKOM, NA CZYM ONO POLEGA. UPEWNIJ SIĘ TEŻ,

18 wstęp 18 CZY WSZYSCY ZROZUMIELI POLECENIE, A W TRAKCIE ĆWICZENIA MONITORUJ JEGO WYKONANIE. Metoda projektów polega na tym, że Uczestnicy pod kierunkiem trenera samodzielnie lub w małej, kilkuosobowej grupie przygotowują określone zadanie projekt. Metodę stosuje się w grupie zaawansowanej. Przykładowa tematyka zadań-projektów: profil na Facebooku; strona o mnie na portalu aukcyjnym Allegro; multimedialna autoprezentacja; tekstowo-graficzny mail z życzeniami świątecznymi; nowoczesne CV i list motywacyjny; album fotograficzny (z wykorzystaniem takich programów, jak PowerPoint, Paint oraz programu do obróbki zdjęć, np. Picasa); życzenia okazjonalne (świąteczne, imieninowe, jubileuszowe) w postaci krótkiej prezentacji PowerPoint; projekt spłaty kredytu bankowego (przygotowany w programie Excel, z wykorzystaniem narzędzia Windows, kalkulatora); opracowanie w programie Excel budżetu domowego na wybrany miesiąc; opracowanie (tekstowe i graficzne) krótkiego poradnika (np. kucharskiego, dla wędkarzy, majsterkowiczów itd.); portret wybranej postaci ( z wykorzystaniem materiałów tekstowych i graficznych z Internetu); opracowanie tekstowo-graficzne drzewa genealogicznego rodziny (z wykorzystaniem programów graficznych i edytora tekstu oraz pozyskanych wiadomości z Internetu). C. METODY POZNAWCZO-KSZTAŁCĄCE Aby zwiększyć efektywność metod na kursach IT, łączy się metody poznawcze z kształcącymi. Dobrym przykładem tego jest pokaz, który stosuje się równolegle z przekazywaniem treści (za pomocą opisu czy instruktażu) i wykonywaniem ćwiczeń po każdej partii materiału. Pokaz Metoda, inaczej nazywana demonstracją, oparta jest na obserwacji wykonywanych przez Trenera czynności na komputerze. Trener, pracując bezpośrednio w programie, którego naucza, pokazuje poprzez rzutnik multimedialny wszystkie czynności, które składają się na określoną funkcję. Zwróć uwagę na to, aby dokładnie wyjaśniać Uczestnikom wykonywane czynności, a następ-

19 wstęp 19 nie, krok po kroku, wspólnie je wykonywać. Aby Uczestnicy nie pogubili się w czynnościach, poproś, aby najpierw obserwowali na ekranie projekcyjnym, jak sam je wykonujesz, a dopiero później powtarzali tej czynności po Tobie. D. METODY AKTYWIZUJĄCE Stosowane są zwykle jako niesamodzielne, wspomagające inne metody, a ich celem jest zaktywizowanie Uczestników, ożywienie zajęć. W skrypcie pojawiają się jedynie elementy tych metod z uwagi na ograniczenia czasowe w realizacji konkretnych zagadnień. Oczywiście, możesz samodzielnie dodawać ich elementy, pamiętając jednak o celach, jakie masz zrealizować. Dyskusja polega na wymianie zdań Uczestników i trenera w celu uzgodnienia wspólnego stanowiska. Jeśli w trakcie zajęć pojawi się element nieprzewidzianej dyskusji, pamiętaj o kilku zasadach. Przede wszystkim kontroluj czas i trzymaj się też tematu. Zachęcaj do wypowiedzi osoby mniej aktywne kosztem osób dominujących w dyskusji. I najważniejsza sprawa: zwracaj uwagę Uczestnikom, aby w trakcie ożywionej rozmowy nie oceniali się wzajemnie. Burza mózgów polega na swobodnym wypowiadaniu się Uczestników i trenera, zgłaszaniu pomysłów, rozwiązań określonych problemów, które można notować (np. na flicharcie). Wskazaliśmy w skrypcie miejsca, w których użyta jest ta metoda. Możesz samodzielnie wprowadzić elementy tej metody, jeśli chcesz ożywić atmosferę lub bardziej zaangażować Uczestników, ale kontroluj czas. E. METODY POWTÓRZENIOWE / KONTROLNE Pogadanka sumująca (syntetyzująca) z pytaniami kontrolnymi polega na zadawaniu pytań kontrolnych, sumujących zdobytą wiedzę; stosowana jest w powiązaniu ze strategią pętli powtórzeniowej (zob. niżej). Minitest krótki test wyboru spośród podanych możliwości lub minitest otwarty, który polega na dopisaniu wyrazów do obrazków lub wykonaniu krótkich zadań. TECHNIKI / STRATEGIE PRACY Są to techniki czy też strategie wspomagające metody główne; poruszające wszystkie zmysły Uczestników i dzięki nim proces kształcenia staje się bardziej efektywny. Do najważniejszych należą:

20 wstęp 20 Pętla powtórzeniowa 1 polega na dwukrotnym w ciągu jednych zajęć powtarzaniu materiału: na początku z materiału poprzedniego i na końcu z materiału bieżącego. Krok po kroku polega na wykonywaniu zadań do ćwiczeń małymi krokami, w których będzie łączona teoria z praktycznym działaniem w trybie PODĄŻAJ ZA MNĄ. Prezentacja multimedialna polega na przygotowaniu prezentacji, którą za pomocą rzutnika multimedialnego pokazujemy na ekranie. Pokaz polega na demonstrowaniu materiału bezpośrednio na ekranie za pomocą projektora (ale nie za pomocą slajdów, tylko np. pokazu zdjęć, obrazów typu print screen) lub na przygotowanych twardych planszach, a w przypadku sprzętu na konkretnym zestawie komputerowym (komputer, monitor, klawiatura, mysz itd.). W przypadku kursu IT pokaz jest niezbędny przy tak złożonych czynnościach, jakie występują w działaniach operacjach na konkretnym programie. Może też być stosowany jako technika wspomagająca takie metody, jak: metoda działaniowa, analiza przypadku, miniwykład. I jeszcze kilka uwag praktycznych. W kursach dotyczących programów komputerowych, rzadko realizuje się typowy wykład polegający na prezentowaniu Uczestnikom treści teoretycznych. Zajęcia są zazwyczaj realizowane różnymi metodami, w trybie podążaj za mną trener wykonuje czynności, Uczestnicy zaś je odwzorowują. Takie założenie pozwala na kontrolowanie tempa pracy grupy oraz zauważenie ewentualnych trudności u niektórych Uczestników. Trzeba mieć jednak świadomość, że niekiedy Kursanci naśladują działania trenera bezwiednie, dlatego ten tryb nauczania jest w skrypcie uzupełniony praktycznymi ćwiczeniami do samodzielnego wykonania tak, abyś miał pewność, że Kursanci rozumieją wykonywane czynności, a nie tylko je odtwarzają. FORMY PRACY Forma pracy to ogólny model prowadzenia zajęć, który z góry zakładamy. Wyróżniamy 3 podstawowe formy pracy: indywidualną każdy z Uczestników wykonuje własne zadanie niezależnie od pozostałych, a zadania mogą mieć wspólną treść dla wszystkich Uczestników lub różną (np. zadania zróżnicowane pod względem stopnia trudności); grupową Uczestnicy pracują w kilkuosobowych grupach nad tymi samymi zadaniami lub różnymi, ale wówczas zadania poszczególnych grup powinny się złożyć na całość (problem rozbity na kilka mniejszych zagadnień); zespołową wszyscy Uczestnicy jako zespół pracują wspólnie nad tymi samymi zagadnieniami. 1 Termin stosowany jest w informatyce i stąd przeniesiony na grunt metodyki szkoleń.

21 wstęp 21 W poszczególnych formach zupełnie inna jest rola osoby Trenera, np. w formie indywidualnej rola trenera polega na kontroli i stymulowaniu wykonywania zadań indywidualnych. W formie zespołowej rola trenera jest dominująca i to on głównie przejawia aktywność. W formie grupowej Trener pełni rolę moderatora, tj. czuwa nad całością. W skrypcie masz dokładnie wskazane formy oraz momenty, w których się one zmieniają. 6. PREZENTACJA SŁOWNIKA NOWYCH POJĘĆ Przyszła kolej na prezentację języka, jakiego będziesz używał, czyli na omówienie Słownika nowych pojęć, który Uczestnicy będą mieli także w swoich materiałach. W słowniku masz podane jak najprostsze sformułowania, nienaukowe, ale precyzyjne. Możesz też wyjaśnić je dodatkowo własnymi słowami. Tych samych pojęć używaj, gdy wprowadzasz dany materiał. Takie umiejscowienie w kontekście pozwoli na lepsze zapamiętanie. Staraj się w miarę możliwości powtarzać najtrudniejsze słowa, aby Kursanci mogli się z nimi oswoić. 7. NAWIĄZANIE DO POPRZEDNICH ZAJĘĆ Bezpośrednio przed wprowadzeniem do nowego materiału zastosuj strategię pętli powtórzeniowej, która pozwoli Ci sprawdzić stopień opanowania materiału z poprzednich zajęć i jeszcze bardziej zaktywizować grupę. Strategia ta nazywa się pętlą, gdyż stosujesz ją także na koniec każdego zajęcia, aby sprawdzić bieżący poziom wiedzy i umiejętności. Zadaj grupie kilka zamkniętych pytań kontrolnych. Uczestnicy odpowiadają kolejno, zbierając dotychczasowe doświadczenia. Ważne, żeby powtórzyć wszystkie kluczowe zagadnienia z poprzednich zajęć. Przed konkretnymi pytaniami kontrolnymi możesz też zadać pytania o odczucia, trudności, oczekiwania. PRZYKŁADOWE PYTANIA DO SAMOOCENY UCZESTNIKÓW Czego do tej pory się nauczyłam/em? Co wychodzi mi bardzo dobrze, a co słabiej? W czym czuję się niepewnie? Co mnie zaciekawiło w dotychczasowym materiale? Czego chciałabym/chciałbym się jeszcze nauczyć? Pamiętaj, że taka autodiagnoza i autorefleksja uelastycznia myślenie, pobudza aktywność

22 wstęp 22 Uczestników. Zagwarantuje także pełniejsze przyswojenie wiedzy i umiejętności nawet w sytuacji, gdy Uczestnicy nie powtórzyli materiału samodzielnie. Uczestnicy powinni mieć również czas na zadawanie pytań i wyjaśnienie swoich wątpliwości. 8. WPROWADZENIE DO NOWEGO TEMATU W skrypcie masz część wprowadzającą do tematyki. Zanim zaczniesz ją realizować, pamiętaj o kilku ważnych zasadach: nie dyktuj wiadomości (Uczestnicy mają je w materiałach); daj czas Uczestnikom na naniesienie uwag na swoich materiałach, pamiętając o tym, że każdy ma swój sposób zapamiętywania treści; staraj się nawiązywać kontakt wzrokowy z jak największą grupą Uczestników; pozwalaj przerywać swój wykład/pogadankę/opowiadanie, aby Uczestnicy mogli zadawać pytania i na bieżąco dzielić się swoimi refleksjami; nie wprowadzaj na początek wielu niezrozumiałych słów. 9. PRZEBIEG ZAJĘĆ PRACA Z PROGRAMEM / ZE SPRZĘTEM Skrypt jest tak pomyślany, aby teoria łączyła się z praktyką. TEORIA POJAWIA SIĘ W TWO- ICH: opisach, opowiadaniach, miniwykładach, pogadankach, objaśnieniach, komentarzach, a więc bardzo często. Pamiętaj, aby wszystkie omawiane zagadnienia ćwiczyć KROK PO KROKU, wspólnie z Uczestnikami. Pozwól także w tej części na gorąco formułować wnioski, dzielić się refleksjami, uwagami. Daj czas Uczestnikom na swobodne działania. POWIEDZ: Teraz poeksperymentujcie z (z czym? np. z funkcją cieniowania tekstu) i przez 2 minuty (lub inny czas) działajcie swobodnie. To czas na Waszą kreatywność. Taka uwaga zmotywuje do działania. Omawiane przykłady ilustruj obrazami na slajdach; graficzna prezentacja zagadnień, o których będziesz mówił na pewno ułatwi ich odbiór, zwłaszcza osobom, które są wzrokowcami. Jeśli pokazujesz Uczestnikom kolejny slajd powiedz: Obserwujcie na ekranie działanie funkcji (przycisku itd.) i skupcie się tylko na tym. Taka prośba zapobiegnie rozpraszaniu uwagi. W trakcie samodzielnej pracy Uczestników: monitoruj ich postępy; upewniaj się, czy nie wystąpiły trudności, przechodząc między stanowiskami i dopytując o trudności;

23 wstęp 23 udzielaj pomocy każdemu, kto zgłosi taką potrzebę; sprawdzaj, czy wszyscy prawidłowo wykonali zadania. Nowe ćwiczenie omawiaj dopiero wówczas, gdy wszyscy Uczestnicy zakończą pracę. Musisz wykazać się cierpliwością i wyrozumiałością. Podkreśl też, że każdy może pracować wybranymi przez siebie sposobami (nie ma jednej właściwej metody), warto jednak, aby znał także pozostałe. Sprawdzaj, czy wszyscy uzyskali ten sam efekt. Jeśli nie, to udziel pomocy indywidualnej lub jeszcze raz pokaż na ekranie te etapy wykonania zadania, które mogły sprawić kłopot. POWIEDZ: Czy wszyscy wykonali zadanie według wzoru? Proszę dokładnie porównać prace. Jeśli ktoś nie uzyskał podobnego efektu, proszę pytać. Wspólnie rozstrzygniemy wątpliwości. Zwróć się do grupy, aby włączyła się w rozwiązywanieproblemu (zaktywizuje to grupę, a jednocześnie ją zintegruje). POWIEDZ: Proszę, abyśmy wspólnie poszukali rozwiązania. Zgłaszajcie pomysły. W trakcie zajęć upewniaj się, czy Uczestnicy mają wystarczająco dużo czasu na kolejne działania/czynności. ZAPYTAJ: Czy potrzeba Wam więcej czasu na wykonanie zadania? Bardzo ważne jest, abyś kontrolował tempo pracy Uczestników szkolenia i dopasowywał do niego sposób przekazywania treści. Szczególnie istotne jest umożliwienie Uczestnikom zadawania pytań i eliminowanie ewentualnych niejasności. Obserwuj grupę tak, żeby mieć pewność, że wszystkie przekazywane treści zostały przyswojone i nie budzą wątpliwości Kursantów. Monitoruj wykonanie zadania przez każdego Uczestnika. W razie potrzeby pomóż indywidualnie i odpowiadaj na pytania grupy. POWIEDZ: W trakcie, gdy będziecie wykonywać zadanie będę do Waszej dyspozycji. Proszę, aby osoby, które sobie nie radzą, zakomunikowały problem, wówczas podejdę i pomogę. Można też poprosić sąsiada obok, jeśli ten wykonał już swoje zadanie. To moment, w którym powinieneś przede wszystkim zadbać o najsłabszych, a pomoc sąsiedzka to element integracji grupy. Między zajęciami powinieneś robić przerwy. Podczas spotkania trwającego 180 minut konieczne są minimum dwie (każda z nich po 15 minut). W praktyce jednak ich liczba i czas trwania będą zależały od potrzeb grupy, jej tempa pracy, zaangażowania i możliwości. Jeśli zauważysz, że Uczestnicy szkolenia są zmęczeni, zaczynają wolniej pracować, z mniejszym entuzjazmem podchodzą do wykonywania ćwiczeń, zaproponuj im 5 minut odpoczynku lub (w razie potrzeby) ćwiczenie aktywizujące. Uczestnicy szkolenia mogą mieć naturalną barierę w zadawaniu pytań, co wynika z: modelu, w którym przebiegała ich wcześniejsza edukacja Nie działaj, póki nie wiesz jak ; edukacji koncentrującej się na karaniu błędów, a nie nagradzaniu sukcesów (w efekcie zniechęcającym do eksperymentowania); konieczności ponownego wejścia w rolę ucznia.

24 wstęp 24 Często bariery związane z wykorzystywaniem technologii stwarza sam Uczestnik i wymagają one przepracowania trudności na kursie. Ważne, aby przełamywać strach, budować chęć eksperymentowania i uczenia się, wiarę Uczestników we własne możliwości oraz akceptację dla niedoskonałości. Dlatego istotne jest, aby budować atmosferę otwartości, przestrzeni do eksperymentowania, a nawet zabawy. Należy unikać krytykowania, co mogłoby zostać odebrane personalnie. Nie okazuj zniecierpliwienia osobom, które wolniej przyswajają materiał, a także zadają z pozoru banalne pytania. Ważne, aby upewnić się, że wszyscy dobrze zrozumieli materiał i mają podstawy do dalszych zajęć, nawet jeśli nie pozwoli to na całkowitą realizację założeń programu. Postaraj się realizować moduły elastycznie, w razie potrzeby wybieraj tylko niektóre zagadnienia, a z innych zrezygnuj. 10. WYRÓWNANIE POZIOMU WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI / KON- TROLA WYNIKÓW Kolejne ważne ogniowo procesu kształcenia na kursie to wyrównanie poziomu wiedzy i umiejętności oraz kontrola wyników. W tej części zastosuj przygotowany pakiet ćwiczeń utrwalających zdobyte umiejętności oraz sprawdzających poziom przyswojenia wiedzy, niezbędnej do wykonania zadań ćwiczeniowych. Istotne jest, abyś przygotował pakiet, składający się z ćwiczeń o różnym stopniu trudności, bo może się zdarzyć, że część Uczestników nie nadążyła za grupą, co umknęło Twojej uwadze. Teraz masz szansę wyrównać ich poziom i sprawić, aby poczuli się pewniej w grupie. Jeżeli Kursant ma trudności z wykonaniem jakiegoś zadania, podejdź do niego i jeszcze raz indywidualnie wyjaśnij dane zagadnienie. Czas poświęcony na samodzielną aktywność Kursantów należy również poprzedzić wyjaśnieniem celu zmiany formy pracy. 11. PODSUMOWANIE / OCENA KOŃCOWA Przygotuj podsumowanie np. w postaci: tabeli sumującej (np. zbierającej komendy, oznaczenia itp.); kilku slajdów z zebranymi, wypunktowanymi najważniejszymi treściami; przypomnieniem pojęć ze słownika; lub w dowolnej, wymyślonej przez siebie formie.

25 wstęp 25 Poproś Uczestników, aby przed następnymi zajęciami: powtórzyli ćwiczenia, które przerobiliście, o ile dysponują w domu komputerem i stosownym oprogramowaniem (w razie potrzeby zadeklaruj pomoc w ściągnięciu wersji próbnej programu); wykonali pracę domową dla chętnych z gotowego pakietu ćwiczeń, który mają w swoich materiałach. Twoje komunikaty do grupy Chciałbym/chciałabym, abyście przed następnym spotkaniem przejrzeli materiały, które dziś ode mnie otrzymaliście. Przećwiczcie koniecznie jeszcze raz wszystkie zadania. Gdyby coś Wam jednak nie wychodziło, na następnym spotkaniu będzie czas, żeby zadać pytania i rozwiać wątpliwości. I ostatnie chwile Twoich zajęć. Podkreśl, że czynności te można wykonywać również w innych programach, bo Microsoft Office w swoim pakiecie programów zastosował podobne zasady. Mogą różnić się one nieznacznie np. umiejscowieniem w menu niektórych funkcji; Spytaj, czy wszystko było zrozumiałe, a jeśli Uczestnicy zgłoszą wątpliwości, postaraj się je wyjaśnić. Upewnisz się, że teraz cele zostały zrealizowane, a Twoja pomoc była wystarczająca. Na ostatnich zajęciach rozdaj kwestionariusze do badania zadowolenia. Wyjaśnij Uczestnikom, że ankiety są anonimowe oraz podaj cel ich wypełniania. Powiedz, że ustosunkowanie się do poruszonych w ankiecie kwestii nie zajmie wiele czasu, a organizatorowi pomoże to w udoskonaleniu programu zajęć. KOŃCZYMY Podziękuj za wspólnie spędzony czas, pożegnaj Uczestników i zaproś ich na kolejne zajęcia. Twoje komunikaty do grupy Jeśli nie macie już do mnie żadnych pytań, to na tym zakończymy spotkanie. Chciałbym/chciałabym bardzo serdecznie podziękować Wam za dzisiejsze zajęcia i Wasze zaangażowanie. Udało nam się zdobyć nowe umiejętności, dzięki którym Wasze życie stanie się prostsze. Przed nami kolejne wyzwania. Jeszcze raz dziękuję za dzisiejsze zajęcia. I bardzo serdecznie zapraszam Was na kolejne

26 spotkanie. Do zobaczenia! BUDOWA SKRYPTU Aby ułatwić Ci korzystanie ze skryptu, który dla Ciebie przygotowaliśmy wprowadzone zostały oznaczenia ułatwiające odnalezienie poszczególnych treści: za pomocą tej ikony oznaczono treści wprowadzające nową wiedzę i kształcące nowe umiejętności. Za każdym razem symbol jest podpisany nazwą omawianego zagadnienia. Kursywa w ten sposób oznaczono treści, które mają ułatwić Ci prowadzenie zajęć. To wskazówki, na co w danym momencie zajęć zwrócić szczególną uwagę, jakie treści podkreślić, jak jeszcze lepiej pomóc Uczestnikom w przyswajaniu wiedzy i rozwijaniu umiejętności. POWIEDZ w tekście pojawiają się (zaznaczone w ten sposób) przykładowe komunikaty, które możesz wygłaszać podczas zajęć. Mogą one stanowić inspirację i będą dla Ciebie wsparciem do czasu, kiedy Twoje doświadczenie trenerskie stanie się bogatsze. Rys. 1 skrypt wzbogacono licznymi ilustracjami, których opisy znajdują się również w tekście. Obrazują elementy okien poszczególnych programów, efekty wykonywanych działań (które, np. powinni osiągnąć Uczestnicy). Pomogą Ci, gdybyś sam miał jakieś wątpliwości. Mogą stanowić również inspirację podczas tworzenia prezentacji wspomagającej zajęcia.

27 Mistrz prezentacji POWERPOINT SZKOLENIE DLA TRENERA SPOTKANIE 1 TEMAT: POZNAJEMY PROGRAM POWERPOINT

28 spotkanie 1 28 Godzina AGENDA ZAJĘĆ NR 1 Ogniwo/tematyka Uwagi o realizacji Integracja grupy Otwarcie szkolenia Wprowadzenie nowego materiału Jak korzystać z programu PowerPoint? Kształcenie praktycznych umiejętności Jak korzystać z programu PowerPoint? 45 MIN 15 MIN 30 MIN PRZERWA KAWOWA 15 MIN Wprowadzenie nowego materiału Tworzenie typowych slajdów Kształcenie praktycznych umiejętności Tworzenie typowych slajdów Wyrównanie poziomu kształcenia Sprawdzenie umiejętności 15 MIN 40 MIN 30 MIN Podsumowanie materiału 20 MIN ZAŁOŻENIA METODYCZNE Czas: 4 x 45 minut, 2 przerwy kawowe po 15 minut Cel główny: poznanie budowy okna programu PowerPoint i jego głównych składników nabycie umiejętności tworzenia nowych slajdów przy użyciu gotowych motywów i wybranych układów treści Cele szczegółowe: poznanie programu PowerPoint i organizacji ekranu; nabycie umiejętności uruchomienia programu i wczytania pliku prezentacji; nabycie umiejętności poruszania się po głównych obszarach okna programu; poznanie pojęcia motywu PowerPoint i układu slajdu; nabycie umiejętności wybrania motywu z obecnych w aplikacji, układu slajdu, wypełnienie predefiniowanych pól tekstem.

29 spotkanie 1 29 Metody i techniki pracy: pokaz z instrukcjami i ćwiczeniami prezentacja w trybie podążaj za mną miniwykład. Formy pracy: praca zbiorowa i indywidualna Pomoce dydaktyczne: prezentacja w PowerPoint Znaczenie barw, projektor i ekran, indywidualne stanowiska komputerowe Uczestników, w komputerach Uczestników nagrany folder z prezentacjami ćwiczeniowymi - Prezentacja Z1T3.pptx INTEGRACJA GRUPY / WPROWADZENIE DO TEMATYKI MODUŁU 1. Powitanie Uczestników i podziękowanie za przybycie. 2. Sprawdzenie listy obecności lub podanie jej do podpisania przez Uczestników. 3. Zabawa integracyjna w celu poznania się i nawiązania relacji w grupie. Ćwiczenia integracyjne Ćwiczenie jest nam niezbędne, gdyż ułatwi kontakty interpersonalne. Pomoże przełamać onieśmielenie i zbudować płaszczyznę wzajemnego zaufania. Uformuje także jedność w grupie, którą można osiągnąć poprzez wspólne rozwiązywanie problemów, twórcze myślenie, a także właściwą komunikację. Ćwiczenie pozwoli na zbudowanie więzi, które są podstawą wspólnego działania. Łatwiej będzie można rozpocząć rozmowę, a także przełamać pierwsze lody. Ćwiczenie integracyjne 1: Rozszyfruj moje imię Cel: poznanie Uczestników z Trenerem, zbudowanie relacji Uczestnik-Trener, Uczestnik- -Uczestnik; zbudowanie więzi oraz przełamanie pierwszych lodów. Materiały: kartka papieru w formacie A4 oraz długopis dla każdego z Uczestników. Rozdaj każdemu z Uczestników kartkę papieru i długopis, następnie poproś o napisanie w pionie swojego imienia. Zadanie polega na tym, że Ty i reszta Uczestników dopisujecie

30 spotkanie 1 30 do każdej litery swojego imienia cechę, która jest z wami związana. Nie musi być to cecha charakteru, może to być wyraz obrazujący coś, co lubimy, coś czego się boimy, coś czego pragniemy. Po skończeniu pracy każdy Uczestnik przedstawia siebie, czyli opowiada o tym, co oznaczają poszczególne wyrazy, dopisane do liter. Jak wprowadzić do tematyki modułów? Dzięki krótkiej prezentacji multimedialnej, która ukazuje cele, metody pracy oraz harmonogram szkolenia, przedstaw tematy spotkań w ramach modułu Microsoft PowerPoint. Jak wprowadzić do tematu zajęć? Rozdaj Uczestnikom materiały, przedstaw temat szkolenia oraz jego cele. Następnie wzmocnij relację Uczestnik-Trener poprzez kolejne ćwiczenie integracyjne. Ćwiczenie integracyjne 2: Niedokończone zdania Cel: integracja grupy, zbudowanie pozytywnych i otwartych relacji, opartych na wzajemnym zaufaniu. Materiały: prezentacja multimedialna Każdy z Uczestników kończy zdanie pokazane na slajdzie prezentacji. Dotyczą one obaw, nadziei, oczekiwań, nie tylko każdego z Uczestników, ale także Twoich. Ćwiczenie ma pomóc stworzyć Uczestnikom poczucie bezpieczeństwa. Każdy może się wypowiedzieć, co pomaga w zbudowaniu dobrej relacji i akceptacji drugiej osoby. Dzisiaj czuję się Przyjechałem tu dlatego, że Obawiam się, że Oczekuję, że po zajęciach.../ Od zajęć oczekuję, że... Uważam, że każdy z nas powinien Aby dobrze nam się pracowało powinienem/powinniśmy

31 spotkanie 1 31 SŁOWNIK NOWYCH POJĘĆ Nazwa PREZENTACJA SLAJD PREZENTACJI WSTĘGA OBSZAR WSTĘGI PASEK STATUSU MOTYW PRE- ZENTACJI UKŁAD SLAJDU Definicja Dokument, składający się ze slajdów, które można wyświetlić na ekranie komputera, za pomocą projektora lub wydrukować. Kolejny obraz prezentacji. Element sterujący w programach MS Office, znajdujący się na górze ekranu w postaci szerokiego paska z przyciskami. Fragment wstęgi z pogrupowanymi komendami i ikonami. Pasek na dole ekranu z informacjami o prezentacji, umożliwiający zmianę wielkości ekranu. Projekt graficzny dla prezentacji, obejmujący definicję kolorów, czcionek, tła slajdów itp. Układ treści na pojedynczym slajdzie. REALIZACJA MATERIAŁU WPROWADZENIE DO NOWEGO TEMATU Jest to pierwszy kontakt Uczestników z programem, dlatego ważne jest, by upewniać się, że wszyscy pracują w jednakowym tempie i rozumieją przekazywane treści. Warto uzgodnić z grupą, że ewentualne wątpliwości należy od razu sygnalizować tak, aby było możliwe wspólne ich wyjaśnienie. Program PowerPoint służy do przygotowywania pokazów slajdów (tak zwanych prezentacji), które można wyświetlić na ekranie komputera, za pomocą projektora lub też wydrukować. Program umożliwia wykorzystywanie tekstu i ilustracji, dlatego można go użyć do: przygotowania pokazu slajdów ze zdjęciami rodzinnymi lub z wakacji, przygotowania informacji o sobie, przygotowania prezentacji na spotkania i zebrania. Podczas zajęć poznamy różne możliwości programu, co prawdopodobnie zaowocuje nowymi pomysłami na wykorzystanie go w Waszym życiu. Niniejszy materiał został przygotowany dla oprogramowania MS PowerPoint w wersji 2010.