Lokalny Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy

Transkrypt

1 Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy Dębica, luty 2011

2 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 4 I. Charakterystyka becnej sytuacji na terenie Miasta Dębica. Obszary prblemwe 7 1. Zagspdarwanie przestrzenne Płżenie gegraficzne Granice stref chrny knserwatrskiej raz infrmacji na temat pjedynczych biektów wpisanych d rejestru zabytków Uwarunkwania chrny śrdwiska Własnśd gruntów i budynków Infrastruktura techniczna Identyfikacja prblemów Gspdarka Główni pracdawcy struktura i trendy Struktura pdstawwych branż gspdarki, ilśd pdmitów gspdarczych i sób zatrudninych w danych sektrach trendy Turystyka Identyfikacja prblemów Strefa spłeczna Struktura demgraficzna i spłeczna trendy Grupy spłeczne wymagające wsparcia w ramach prgramu rewitalizacji Stan i zróżnicwanie dchdwści gspdarstw dmwych Struktura rganizacji pzarządwych Identyfikacja prblemów Tabela z pdstawwymi danymi statystycznymi dtyczącymi ww. sektrów Analiza SWOT II. Nawiązanie d strategicznych dkumentów dtyczących rzwju przestrzenn - spłeczngspdarczeg terenu rewitalizwaneg III. Streszczenie nietechniczne ceny ddziaływania prgramu na śrdwisk. 60 IV. Załżenia prgramu rewitalizacji Okres prgramwania i lata następne Zasięg terytrialny rewitalizwaneg bszaru i uzasadnienie Pdział na prjekty i zadania inwestycyjne Kryteria wybru piltażu i klejnśd realizacji Oczekiwane wskaźniki siągnięd str. 2

3 V. Plan działa Plan działa przestrzennych na bszarze rewitalizwanym Plan działa gspdarczych na bszarze rewitalizwanym Plan działa spłecznych na bszarze rewitalizwanym VI. Plan finanswy realizacji rewitalizacji VII. System wdrażania VIII. Spsby mnitrwania, ceny i kmunikacji spłecznej System mnitringu prgramu rewitalizacji Spsby ceny prgramu rewitalizacji Spsby inicjwania współpracy pmiędzy sektrem publicznym, prywatnym i rganizacjami pzarządwymi Public Realtins prgramu rewitalizacji Spis tabel, wykresów, map i ftgrafii str. 3

4 WPROWADZNIE Niniejszy dkument stanwi aktualizację Lkalneg Prgramu Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy pracwaneg przez Rzeszwską Agencję Rzwju Reginalneg S.A., przyjęteg uchwałą Nr XXII /337/ 2008 Rady Miejskiej w Dębicy z dnia 25 września 2008 rku. Aktualizacja Lkalneg Prgramu Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy (LPR), ma na celu dstswanie dkumentu d zapisów następujących aktów prawnych i wytycznych: Rzprządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy gólne dtyczące Eurpejskieg Funduszu Rzwju Reginalneg, Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg raz Funduszu Spójnści i uchylające rzprządzenie (WE) nr 1260/1999, Rzprządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Eurpejskieg Funduszu Rzwju Reginalneg i uchylające rzprządzenie (WE) nr 1783/1999, Rzprządzenie Kmisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółwe zasady wyknania rzprządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiająceg przepisy gólne dtyczące Eurpejskieg Funduszu Rzwju Reginalneg, Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg raz Funduszu Spójnści raz rzprządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Eurpejskieg i Rady w sprawie Eurpejskieg Funduszu Rzwju Reginalneg, Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. zasadach prwadzenia plityki rzwju (Dz.U. z 2006 r. nr 227, pz z póź. zm.), Prjekt rzprządzenia Ministra Rzwju Reginalneg z dnia 6 sierpnia 2007 r. w sprawie udzielania pmcy na rewitalizację w ramach reginalnych prgramów peracyjnych, Krajwe Wytyczne dtyczące kwalifikwania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójnści w kresie prgramwania , Wytyczne Ministra Rzwju Reginalneg z dnia 13 sierpnia 2008 r. w zakresie prgramwania działa dtyczących mieszkalnictwa, Reginalny Prgram Operacyjny Wjewództwa Pdkarpackieg na lata dkument przyjęty przez Zarząd Wjewództwa Pdkarpackieg w dniu 6 listpada 2007 rku, Szczegółwy pis prirytetów Reginalneg Prgramu Operacyjneg Wjewództwa Pdkarpackieg na lata z dnia 25 luteg 2009 r., stanwiący Załącznik d uchwały nr 174 / 3183 / 09 Zarządu Wjewództwa Pdkarpackieg w Rzeszwie, Pdręcznik kwalifikwania wydatków w ramach Reginalneg Prgramu Operacyjneg Wjewództwa Pdkarpackieg na lata , stanwiący Załącznik d uchwały nr 181/3343/09 Zarządu Wjewództwa Pdkarpackieg w Rzeszwie z dnia 30 marca 2009 r., Wytyczne Wjewództwa Pdkarpackieg w zakresie przygtwywania lkalnych prgramów rewitalizacji z luteg 2009 r. Opracwanie zstał wyknane na pdstawie materiałów trzymanych z Urzędu Miejskieg w Dębicy, statystyk publicznych, prirytetów wynikających ze Strategii Rzwju Miasta Dębica na lata raz wyników knsultacji spłecznych pświęcnych bszarm rewitalizacji i zadanim mżliwym d realizacji na ich terenie. Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy stanwi pdstawę d pdejmwania kreślnych w nim działa raz ubiegania się śrdki z funduszy unijnych. str. 4

5 Prace nad przygtwaniem aktualizacji Prgramu Rewitalizacji przebiegały zgdnie z pniższym schematem: Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy Uchwała Nr XXII /337/ 2008 Rady Miejskiej w Dębicy z dnia 25 września 2008 rku Decyzja Burmistrza kniecznści aktualizacji LPR i dstswania g d bwiązujących wytycznych. Wybór zewnętrzneg wyknawcy aktualizacji zespół TFK. Pwłanie krdynatra prac nad aktualizacją dkumentu z ramienia Urzędu Miejskieg w Dębicy. Przyjęcie załżeń i rzpczęcie prac nad aktualizacją. Upublicznienie infrmacji pracach nad aktualizacją Lkalneg Prgramu Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy. Knsultacje spłeczne Nabór wnisków d LPR Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy - aktualizacja - Ocena wpływu LPR na śrdwisk Przyjęcie uchwałą prze Radę Miejską prgramu rewitalizacji Przekazanie Lkalneg Prgramu Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy d Urzędu Marszałkwskieg str. 5

6 Zaktualizwany Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy jest dkumentem, któreg realizacja zakłada pbudzenie aktywnści lkalnej spłecznści na rzecz szerk pjmwaneg rzwju Miasta Dębica pprzez realizację zdefiniwaneg pakietu przedsięwzięd przestrzenn spłeczn - gspdarczych w zakresie: renwacji części wspólnych wielrdzinnych budynków mieszkalnych raz renwacji i adaptacji na cele mieszkaniwe, mdernizacji, adaptacji i wypsażenia istniejącej zabudwy raz pprawy estetyki i funkcjnalnści przestrzeni publicznej, pprawy bezpieczestwa publiczneg raz przedsięwzięd mających na celu walkę z przestępczścią i patlgiami spłecznymi przeprwadzenie renwacji i rewalryzacji na bszarach i w biektach rewitalizwanych, prmcji bszarów i biektów rewitalizwanych, żywienia spłeczn-gspdarczeg bszarów zdegradwanych. Znaczenie zastswanych pjęd: Rewitalizacja zgdnie z Wytycznymi w zakresie przygtwania lkalnych prgramów rewitalizacji, za rewitalizację uznaje się kmplekswy, skrdynwany, wielletni, prwadzny na kreślnym bszarze prces przemian przestrzennych, technicznych, spłecznych i eknmicznych, inicjwany przez samrząd lkalny w celu wyprwadzenia teg bszaru ze stanu kryzysweg, pprzez nadanie mu nwej jakści funkcjnalnej i stwrzenie warunków d jeg rzwju, w parciu charakterystyczne uwarunkwania endgeniczne 1. Lkalny Prgram Rewitalizacji pracwany, przyjęty i krdynwany przez samrząd lkalny wielletni prgram działa w sferze przestrzeni, urządze technicznych, spłeczestwa i gspdarki, zmierzający d wyprwadzenia daneg bszaru z sytuacji kryzyswej raz stwrzenia warunków d jeg dalszeg rzwju 2. Obszar prgramu rewitalizacji bszar, na którym należy pdjąd działania rewitalizacyjne, wydrębniny w parciu kryteria, których mwa w art. 47 ust. 1 rzprządzenia Kmisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiająceg szczegółwe zasady wyknania rzprządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiająceg przepisy gólne dtyczące Eurpejskieg Funduszu Rzwju Reginalneg, Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg raz Funduszu Spójnści raz rzprządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Eurpejskieg i Rady w sprawie Eurpejskieg Funduszu Rzwju Reginalneg 3. Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy (aktualizacja) zwany będzie dalej Prgramem, Prgramem Rewitalizacji lub LPR. 1 Wytyczne w zakresie przygtwania lkalnych prgramów rewitalizacji, Wjewództw Pdkarpackie, luty 2009, s Ibidem. 3 Ibidem. str. 6

7 ROZDZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA TERENIE MIASTA DĘBICA. OBSZARY PROBLEMOWE. 1. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE. 1.1 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE. Dębica jest siedzibą władz gminnych i pwiatwych. Miast zajmuje bszar 34 km 2. Płżne jest w zachdniej części wjewództwa pdkarpackieg. Usytuwane na pgraniczu dwóch jednstek fizyczn-gegraficznych: Pgórza Karpackieg i Ktliny Sandmierskiej. Dębica leży w krytarzu eklgicznym Dliny Dlnej Wisłki łączącej się tu z Pradliną Pdkarpacką. Usytuwana jest na prawym brzegu rzeki, częściw na terenie Główneg Zbirnika Wód Pdziemnych Dębica-Stalwa Wla-Rzeszów. Od strny płudniwej graniczy z falistymi pagórkami Pgórza Strzyżwskieg, utwrzny Obszar Chrnineg Krajbrazu Pgórza Strzyżwskieg sięga na tereny płudniwe miasta. Przez Miast przebiegają główne szlaki kmunikacyjne: trasa E4 raz magistrala klejwa Kraków-Przemyśl. Dębica psiada dbre płączenie klejwe zarówn w kierunku wschdnim, jak i zachdnim kraju. W przyszłści przez regin dębicki ma przebiegad autstrada A4 Zachód Wschód. Najbliższe ltnisk znajduje się 50 km d Dębicy, w Jasince k/rzeszwa. Główną i największą rzeką Wisłka, prawy dpływ Wisły. reginu jest M a M a p a Mapa I. Płżenie miasta Dębica na tle Plski. Źródł: Strategia Rzwju Miasta Dębica str. 7

8 1.2 GRANICE STREF OCHRONY KONSERWATORSKIEJ ORAZ INFORMACJI NA TEMAT POJEDYNCZYCH OBIEKTÓW WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW. Miast Dębica nie psiada wyznacznych stref chrny knserwatrskiej. W rejestrze zabytków znajdują się biekty wyszczególnine w pniższej tabeli 4 : Tabela 1. Obiekty wpisane d rejestru zabytków na terenie miasta Dębica. Lp. Obiekt Adres Rejestr zabytków Materia Datwanie 1 Zespół kścielny kściół p.w. św. Jadwigi i Małgrzaty ul. Cmentarna A murwany XV w. 2 dzwnnica ul. Cmentarna A murwany mur grdzeniwy ul. Cmentarna A cegła Cmentarz parafialny-kaplica grbwa Raczyskich kaplica grbwa Nagawieckich ul. Cmentarna A murwana k.1880 ul. Cmentarna A murwana pcz. XX w. 6 grdzenie z bramą ul. Cmentarna A murwana pcz. XX w. 7 Cmentarz wjenny ul. Cmentarna A Zespół dwrkw-parkwy - dwór Wlica ul. Leśna A murwany park z aleją djazdwą Wlica ul. Leśna A pł. XIX w. 10 kmpleks stawów Wlica ul. Leśna A Zespół dwrkw-pałacwy d. lamus ul. Starzyskieg A A murwany XVIII w. 12 d. kaplica ul. Starzyskieg A murwana pcz. XX w. 13 park ul. Starzyskieg A XIX w. 14 aleja djazdwa ul. Starzyskieg A k. XIX w Budynek Twarzystwa Gimnastyczneg Skół Wdciągwa wieża ciśnieklejwa ul. Bjanwskieg 18 A murwany 1912 ul. Klejwa A murwany UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA. zasby śrdwiska naturalneg Zasby śrdwiska przyrdniczeg występujące na bszarze miasta dznaczają się szczególnymi walrami znaczeniu lkalnym i pnadlkalnym. Należą d nich: bszary występwania urzmaicnych frm gemrflgicznych, lasy i zespły szaty rślinnej Pgórza Strzyżwskieg raz Dliny Wisłki, zasby wód pdziemnych i pwierzchniwych, pkłady surwców ceramicznych, 4 Ewidencja zabytków architektury, budwnictwa Gmina Miasta Dębica. str. 8

9 kmpleksy gleb dbrej jakści, krzystne warunki klimatyczne. warunki klimatyczne Miast Dębica znajduje się w zachdniej części wjewództwa pdkarpackieg. Średnie temperatury w styczniu wynszą: na płudniu reginu 3,6ºC, na półncy 2,2ºC. W kresie letnim, w lipcu średnia temperatura wynsi 18,2ºC. Rczna suma padów w tym reginie wynsi k mm/m 3. Okres wegetacji na tych terenach trwa d 210 d 220 dni. Pkrywa śnieżna utrzymuje się średni przez k. 65 dni w rku. pzim zanieczyszczenia pwietrza Największy wpływ na zanieczyszczenie pwietrza ma emisja pyłów i gazów pchdząca z energetyczneg spalania paliwa. Na terenie Dębicy nie ntuje się przekrcze nrm dla pyłu zawieszneg, dwutlenku siarki, dwutlenku aztu. Ilśd zanieczyszcze wprwadzanych z energetyczneg spalania paliw uzależnina jest d zaptrzebwania na energię cieplną. Zaptrzebwanie t uzależnine jest d seznu i zwiększa się w kresie zimwym. Rczna emisja zanieczyszcze w strefie dębickiej w 2006r. wynisła: Dwutlenek siarki 339 Mg/rk; Dwutlenek aztu 122 Mg/rk; Tlenek węgla 238 Mg/rk; Pył zawieszny 255 Mg/rk; Benzen - > 0,2 Mg/rk; Ołów - < 0,05 Mg/rk. Jakśd pwietrza w wjewództwie pdkarpackim, w tym również dla bszarów miasta Dębica, jest w spsób ciągły mnitrwana. Badania prwadzne są przez Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Rzeszwie. stan wód Główną rzeką reginu jest Wisłka. Jej dpływy t Wielplka, Tuszymka, Ostra raz Zawadka. Wisłka charakteryzuje się dużymi wahaniami stanów wód przekraczającymi 8m w ciągu rku. Znaczna jest zmiennśd przepływów: najniższy ntwany w kresie 100 lat wynsił zaledwie 1,2 m 3 /s, najwyższy 1820 m 3 /s przy średnim rcznym 28 m 3 /s. Rejn Dębicy c kilka lat jest nawiedzany przez pwdzie. Dn Wisłki w przeciągu 50 lat bniżył się 2 m. str. 9

10 Stan śrdwiska naturalneg miasta Dębica jest zadawalający, mim, iż jest n jednym z największych śrdków przemysłwych wjewództwa pdkarpackieg. Wdy pwierzchniwe płynące przeznaczne d celów pitnych mają zachwane wartści graniczne wskaźników eutrfizacji i klasyfikwane są, jak wdy dbrej jakści. Jeśli chdzi, jakśd pwietrza t według danych z 2006 r., Wjewódzkieg Inspektratu Ochrny Śrdwiska w Rzeszwie nie ntuje się przekrcze nrm zanieczyszcze. 1.4 WŁASNOŚD GRUNTÓW I BUDYNKÓW. grunty kmunalne 5 Na dzie r. grunty z uregulwanym stanem prawnym stanwiące własnśd Gminy Miasta Dębica psiadają pwierzchnie 331ha 40a 07m 2. W pwierzchni tej znajdują się: grunty w wieczystym użytkwaniu - 170ha 58a 67m 2 ; grunty w dzierżawie - 2ha 72a 64m 2 ; Grunty z uregulwanym stanem prawnym są t nieruchmści psiadające załżną księgę wieczystą na rzecz Gminy Miasta Dębica. Gmina Miast Dębica jest również wieczystym użytkwnikiem gruntów Skarbu Pastwa pwierzchni 13 ha 15839m 2. Od r. d r. nastąpiły zmiany w zasbach gruntów stanwiących własnśd Gminy Miast Dębica. Dtyczą ne przyrstu pwierzchni gruntów z uwagi na: kmunalizacje mienia skmunalizwan działki pwierzchni m 2 ; nabycie na własnśd w drdze umów cywiln prawnych raz 8 ha 38 a 77m 2 ; nabycie prawa użytkwania wieczysteg na gruncie Skarbu Pastwa 7699m 2. Równcześnie zmniejszyła się pwierzchnia gruntów kmunalnych z uwagi na: zbycie w drdze umów cywiln prawnych zbyt działki pwierzchni 8 ha 69 a 97m 2 ; w tym przekazan aprtem 9066 m 2 (własnśd) i 3636 m 2 praw użytkwania wieczysteg na rzecz spółek miejskich raz 5 ha 7700 m 2 na rzecz Przedsiębirstwa Gspdarwania Odpadami w Paszczynie Spółka z.. przekształcenie prawa użytkwania wieczysteg w praw własnści przez użytkwników wieczystych 1 ha 24 a 41m 2 ; sprzedan praw użytkwania wieczysteg na gruncie Skarbu Pastwa - 0m 2. Grunty kmunalne zagspdarwane są m.in., jak: grunty będące w wieczystym użytkwaniu sób fizycznych, prawnych i Spółdzielni, grunty zajęte pd biekty sprtwe i kulturalne, grunty zajęte pd biekty światwe, grunty zagspdarwane jak cmentarze, grunty przeznaczne pd gródki działkwe raz drgi, place, tereny zielne. Dla gruntów psiadających nieuregulwany stan prawny zagspdarwanych na cele użytecznści publicznej Gmina Miast Dębica pełni rlę władająceg. 5 Źródł: Wydział Gspdarki Kmunalnej Urzędu Miejskieg w Dębicy. str. 10

11 lkale 6 Gmina Miast Dębica psiada w swich zasbach 694 lkale mieszkalne, w tym 63 lkale scjalne. W większści są t mieszkania zlkalizwane w budynkach przy ul. Sbieskieg, Krakwskiej, Strumskieg, Batreg, Rbtniczej, Rzeszwskiej, Osiedle Matejki. W tym administrwaniu pdlegają również 21 budynki (w tym 3 budynki scjalne) nie będące blkami, w których znajduje się 57 lkali (w tym 16 lkali scjalnych). W kresie d r. d r. na pdstawie ustawy gspdarce nieruchmściami i w parciu uchwałę Rady Miejskiej sprzedan na rzecz najemców 117 lkali mieszkalnych raz 1 lkal użytkwy. 1.5 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA. kmunikacja: płączenia drgwe Najważniejszym szlakiem kmunikacyjnym przebiegającym przez miast jest międzynardwa drga E4 łącząca Niemcy z Ukrainą. W przyszłści planwana jest budwa autstrady A4 z zachdu na wschód kraju. Ddatkw zaznaczyd należy, że przez miast przebiega drga wjewódzka nr 985. Jest t duże ułatwienie dla ptencjalnych inwestrów, gdyż jak pwszechnie wiadm, dgdne płączenia czy t drgwe, czy klejwe są jednym z głównych czynników wpływających na atrakcyjnśd terenów pd względem inwestycyjnym. Całkwita długśd dróg publicznych i miejskich wynsi 118,6 km, w tym długśd dróg nawierzchni utwardznej wynsi 80,39 km. 6 Źródł: Wydział Gspdarki kmunalnej, Urząd Miejski w Dębicy str. 11

12 Mapa 2. Układ drgwy w wjewództwie pdkarpackim. str. 12

13 płączenia klejwe Stacja klejwa bsługuje zarówn ruch twarwy jak i sbwy. Przez teren Dębicy przebiegają dwa główne płączenia klejwe: magistrala klejwa E30 relacji Wrcław Rzeszów Medyka, a także główna linia klejwa relacji Dębica Łódź, która t jest przewidziana d mdernizacji i elektryfikacji. Mapa 3. Układ klejwy raz ltniska w wjewództwie pdkarpackim. str. 13

14 kmunikacja samchdwa PKS w Dębicy świadczy usługi przewzu sób na terenie Plski w frmie: przewzów regulwanych w ramach Autbusweg Rzkładu Jazdy w kmunikacji krajwej lkalnej i międzynardwej, wynajmu autkarów d przewzów kazjnalnych na trasach krajwych raz bsługi przewzu gimnazjalnych. Spółka dyspnuje 66 jednstkami tabru autbusweg nie licząd minibusów (stan na dzie r.). W kmunikacji lkalnej PKS Dębica bsługuje 398 par kursów zwykłych i 114 par kursów szklnych 7 Kmunikacja prwadzna jest głównie na terenie pwiatu dębickieg i rpczyck-sędziszkwskieg, jednakże swim zasięgiem bejmuje również pwiaty: mielecki, klbuszwski, rzeszwski i tarnwski. Miast Dębica pdjęł starania w celu przejęcia PKS Dębica d Skarbu Pastwa. Mapa 4. Mapa linii kmunikacyjnych. Źródł: Kmunikację zbirwą miejską twrzy 13 linii autbuswych. Transprt miejski bsługiwany jest przez spółkę kmunalną Miejska Kmunikacja Samchdwa Sp. z.. w Dębicy. Charakterystyczne dla tabru eksplatwaneg przez MKS jest t, iż wszystkie autbusy są napędzane gazem. Średni wiek 7 Dane zaczerpnięte ze strny internetwej PKS Dębica. str. 14

15 tabru t 12 lat, średni przebieg km. W 2007 rku przewiezin autbusami MKS pasażerów. MONIS mcną knkurencję dla bu przewźników stanwi prywatna firma autbuswa MONIS. Przyciąga na pasażerów taszymi biletami. Firma przejęła bsługę przewzu sób głównie w części płudniw-zachdniej pwiatu i charakteryzuje się dużą dynamiką wzrstu udziału w rynku. W Mieście raz Gminie Dębica zarejestrwanych jest pjazdów. Prównując w latach wcześniejszych liczba pjazdów miała się następując: w 1993 r samchdów; w 1996 r samchdów. Wskaźnik mtryzacji na 1000 mieszkaców w 1993 rku wynsił 164 zaś w Za bardz szybkim wzrstem mtryzacji w mieście, a tym samym wzrstem natężenia ruchu nie nadążyła w spsób wystarczający rzbudwa sieci ulic i parkingów, c dprwadził d przeciążenia układu uliczneg zwłaszcza w rejnie śródmieścia. W celu zmniejszenia natężenia ruchu w trakcie budwy jest bwdnica półncna, w przyszłści planuje się budwę bwdnicy płudniwej. Knieczne jest zwiększenie liczby miejsc parkingwych w centrum miasta. wdciągi Wda dprwadzana jest z ujęcia wdy pwierzchniwej brzegwej na rzece Wisłka. Miast Dębica psiada również ujęcie wdy pwierzchniwej dla celów przemysłwych dla Firmy Opniarskiej Dębica S.A. Jakśd wód rzeki, która zapatruje mieszkaców Dębicy w wdę pitną zakwalifikwana zstała d kategrii A3. Oznacza t, że wdy rzeki muszą byd pddawane wysksprawnemu uzdatnianiu fizycznemu i chemicznemu. Stan rzeki uległ jednak pprawie, pnieważ jeszcze w rku 2005, Wisłka znajdwała się w kategrii jakści wód pzanrmatywnej. Obecnie majątek trwały Wdciągów Dębickich Sp. z.. stanwią: stacja uzdatniania wdy wydajnści m 3 /d, sied wdciągwa z przyłączami łącznej długści pnad 200 km. Sied wdciągów prócz miasta bsługuje również miejscwści: w części Kędzierz, Latszyn i Pdgrdzie. Z sieci wdciągwej w Dębicy krzysta pnad 90% mieszkaców miasta. gspdarka ściekwa Miast Dębica psiada sied kanalizacyjną w systemie rzdzielczym. Całkwita długśd sieci wynsi blisk 150 km. Łącznie d sieci przyłącznych jest budynków mieszkalnych i zbirweg zamieszkania. W rku 2006 dprwadzn 2 408,7 dam 3 ścieków. Dębica psiada miejską czyszczalnię ścieków typu mechaniczn bilgiczneg ze zintegrwanym usuwaniem bigenów. Oprócz ścieków miejskich trafiają d niej również ścieki z miejscwści Kędzierz i Latszyn. Oczyszczalnia ścieków jest nwczesna i psiada znaczne rezerwy. Firma Opniarska w Dębicy psiada również nwczesną czyszczalnię ścieków. Jakśd dprwadzanej przez nią wdy jest lepsza d tej, którą Firma pbiera z rzeki. Zmiany technlgiczne umżliwiły redukcję emisji węglwdrów 40%, zmniejszenie zużycia energii na 1kg wyrbu 19% raz pbru wdy 55%. W becnym rku Wdciągi Dębickie rzpczęła inwestycję w płudniwej części miasta. str. 15

16 Sied centralna hydrfrnia ze zbirnikami wyrównawczymi pjemnści 2,1 tyś. m 3, czyszczalnia ścieków przepustwści 21 tyś. m 3 /d i przepmpwnie ścieków. sied ciepłwnicza Miejskie Przedsiębirstw Energetyki Cieplnej Spółka z.. w Dębicy rzpczęł swją działalnśd z dniem 1 lipca 1997 rku, jak jednsbwa Spółka Gminy Miast Dębica. Firma dyspnwała wówczas zainstalwaną mcą ktłów 46,52 MW w ktłwni głównej przy ul. Świętsława 47 raz krzystała z zakupineg ciepła w TC Dębica k. 20 MW. W rku 2003 w ktłwni głównej nastąpiła wymiana ktła z WR-10 na WR-17 i płączenie nwą nitka ciepłwniczą ktłwni centralnej z płudniw - zachdnią częścią miasta, c umżliwił w 2004 rku rezygnację z zakupu ciepła. Pnadt węglwe ktłwnie lkalne w centrum miasta zstały sukcesywnie zastąpine gazwymi przy ul. Sbieskieg 13, Strażackiej 10 i Batreg 14. Aktualnie ciepł prdukwane jest w centralnej ktłwni węglwej zlkalizwanej przy ul. Rzeczna 1A mcy zainstalwanej 51,89 MW raz w ktłwniach gazwych przy ul. Sbieskieg 13, Strażackiej 10, Batreg 14, Mścickieg 21, Sbieskieg 6, Rzeszwska 20 i Rzeszwska 46 łącznej mcy 2,99 MW. Wytwrzne w ktłwni centralnej ciepł dstarczane jest sieciami ciepłwniczymi d węzłów cieplnych z magistral Nr 1, 2 i 3 dprwadzających ciepł dpwiedni d części wschdniej, półncn-zachdniej raz płudniwej i zachdniej miasta. Równcześnie ciepł dprwadzane jest zewnętrznymi instalacjami dbirczymi, zarówn z węzłów grupwych pszczególnych magistral, jak i z ktłwni gazwych d biektów dbirców. Odbircami ciepła jest 200 pdmitów w tym: spółdzielnie i wspólnty mieszkaniwe, firmy, urzędy i instytucje raz budynki jednrdzinne z terenu miasta Dębica. Głównym przedmitem działalnści MPEC Sp. z.. jest: prdukcja ciepła ( grącej wdy), dystrybucja ciepła (grącej wdy), działalnśd - w zakresie prjektwania budwlaneg, urbanistyczneg, technlgiczneg. sied gazwa Na terenie miasta znajdują się urządzenia i sieci gazwnicze. Gaz używany jest d celów kmunalnych i grzewczych. Większa częśd miasta jest zapatrywana w gaz z sieci gazciągwej, a łączna długśd sieci gazwniczej wynsi m. Ze względu na rdzaj ciśnienia i materiał, z któreg wyknana jest trakcja przesyłwa wyróżniamy: średnie ciśnienie km, w tym: stal m i PE m niskie ciśnienie m, w tym: stal m i PE m. elektrenergetyka Miast zasilane jest z dwóch stacji redukcyjnych znajdujących się w miejscwściach Kędzierz i Latszyn. Obszar Miasta pkryty jest siecią linii 15 KV. Pnadt przebiega linia napięd wyskich 110 kv. System elektrenergetyczny miasta piera się trzy główne punkty zasilania 110/15kV. str. 16

17 gspdarka dpadami Na terenie Miasta Dębica w ciągu rku pwstaje średni k tn dpadów kmunalnych, c w przeliczeniu na 1 mieszkaca daje 0,21 tn/rk wytwarzanych dpadów, które są przyjmwane d unieszkdliwienia na Miejskim Składwisku dpadów w Paszczynie. Składwisk t jest przeznaczne d składwania dpadów innych niż niebezpieczne i bjętne. Psiada zdlnśd przyjmwania pnad 10 tn dpadów na dbę i całkwitą pjemnśd pnad tn. Składa się n z 4 sektrów łącznej pwierzchni m 3. Przyjęte rzwiązania umżliwiają bezpieczne składwanie dpadów, przy pełnym dtrzymaniu standardów emisyjnych i standardów jakści śrdwiska wymaganych przepisami ustawy Praw chrny śrdwiska. W chwili becnej bsługę gspdarki dpadami kmunalnymi wyknują następujące firmy: Dębickie Zakłady Kmunalne DEZAKO, Santa-EKO Tadeusz Zych, Izabela Rutwska raz Trans Frmers Karpatia Sp. z.. Firmy te prwadzą na terenie miasta zbiórkę dpadów kmunalnych zmieszanych. Zgdnie z bwiązującymi w Plsce przepisami gspdarka dpadami kmunalnymi należy d zada własnych gminy natmiast za gspdarkę dpadami przemysłwymi dpwiadają ich wytwórcy lub imprterzy twarów, które są bezpśrednim źródłem pwstania dpadów. Na terenie miasta Dębica prwadzna jest selektywna zbiórka dpadów kmunalnych. W chwili becnej w 35 punktach miasta Dębica na siedlach dmów wielrdzinnych ustawine są w zestawach pjemniki d selektywnej zbiórki dpadów. Jeden zestaw składa się z pięciu pjemników d selektywnej zbiórki szkła białeg, szkła klrweg, papieru, plastiku i metalu. Opróżnianie pjemników ma miejsce dwa razy w tygdniu. Z psesji prywatnych natmiast zabierane są raz w miesiącu wrki z segregwanymi dpadami typu: szkł białe, szkł klrwe, plastik, metal. W czerwcu 2007 rku pdjęta zstała uchwała Rady Miejskiej w sprawie zawarcia przumienia pmiędzy Gminą Dębica a Gminą Miast Dębica w zakresie gspdarki dpadami kmunalnymi, a w szczególnści wspólnej rzbudwy srtwni dpadów kmunalnych, utrzymania i eksplatacji instalacji i urządze d dzysku i unieszkdliwiania dpadów kmunalnych. mieszkalnictw Gmina Miast Dębica psiada w swich zasbach 694 mieszka. Według stanu z czerwca 2008 rku w skład zasbu mieszkaniweg Gminy wchdzi 657 mieszka we wspólntach mieszkaniwych, którymi zarządza Administracja Dmów Mieszkalnych Sp. z.. w Dębicy, 55 mieszka pzyskanych z zasbów zarządzanych przez inne pdmity raz 175 mieszka w 26 budynkach, będących w wyłącznym psiadaniu Gminy. Na terenie Gminy Miast Dębica znajduje się mieszka stanwiących własnśd indywidualną będących we wspólntach mieszkaniwych zarządzanych przez ADM Sp. z.. W większści są t mieszkania zlkalizwane w budynkach na siedlu Matejki, przy ulicach Sbieskieg, Krakwskiej, Strumskieg, Batreg, Rbtniczej, Pddęby, w tym administrwaniu pdlegają również 32 budynki, w których znajduje się 90 lkali mieszkalnych. Wskaźnik liczby mieszka na jedneg mieszkaca w Dębicy wynsi pnad 0,29, wskaźnik w wjewództwie pdkarpackim wynsi 0,28..Istniejące w mieście zasby mieszkaniwe nie zaspakajają ptrzeb mieszkaców, dlateg knieczny jest rzwój budwnictwa scjalneg i kmunalneg. Trudna sytuacja mieszkaniwa wynika z niewystarczającej ilści mieszka, jak również z dekapitalizacji budynków istniejących. Od kilku lat, ze względu na stałą pauperyzację dębickiej spłecznści rśnie zaptrzebwanie na mieszkania tanie w utrzymaniu. Pwierzchnia użytkwa mieszka w przełmie lat wzrsła z 66 m 2 d 68,8 m 2. Zwiększa się także pwierzchnia użytkwa przypadająca na 1 mieszkaca z 18 m 2 /s w 2002 rku d 20,4 m 2 /s. Z danych Główneg Urzędu Statystyczneg 2003 rk wynika, że 575 mieszkaców Dębicy psiada zaległści w płatach za mieszkania na kwtę kł 364,50 tysięcy złtych. Birąc pd uwagę dalsze ubżenie spłeczestwa w bieżącym rku str. 17

18 prawdpdbnie liczby te są znacznie wyższe. Z pwdu zaległści w płatach mieszkaniwych w 2003 rku tczył się 20 pstępwa eksmisyjnych. W ciągu statnich kilku lat sukcesywnie wzrasta liczba rdzin, która kwalifikuje się d trzymania mieszkania scjalneg. Z prównania lat 2006 i 2007 liczba wydanych pzwle na budwę wzrsła z 46 d 54, natmiast liczba wydanych pzwle na budynki usługw-handlw-prdukcyjne zmalała z 21 d 15. Rkiem, w którym wydan najwięcej pzwle na budwę był rk Pniższy wykres ilustruje jak kształtwała się liczba wydawanych indywidualnych pzwle na budwę. Wykres 1. Liczba wydawanych pzwle na budwę w mieście Dębica w latach Budynki mieszkalne Budynki usługwhandlw-prdukcyjne IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW. Przeprwadzna analiza zagspdarwania przestrzenneg miasta, pzwliła na wydrębnienie pdstawwych prblemów, nurtujących miast Dębicę. Zaliczn d nich: zły stan dróg i chdników raz niedstatek parkingów w centrum miasta, niewystarczająca kmunikacja miejska, zły stan techniczny i niedstateczna ilśd zasbów mieszkaniwych, zły stan techniczny sieci ciepłwniczej i wdn-kanalizacyjnej, brak infrastruktury dla rzwju turystyki, występwanie zabytków architektnicznych wymagających dnwienia i przeprwadzenia prcesów rewitalizacyjnych. str. 18

19 2. GOSPODARKA. Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy Dynamiczny rzwój gspdarczy miasta Dębica rzpczął się w drugiej płwie XIX wieku. W 1856 r. wybudwan linię klejwą Kraków Dębica Lwów, która przez lata stawiała miast w szeregu miejsc atrakcyjnych d lkalizacji zakładów przemysłwych. W latach bszar miasta zstał bjęty zasięgiem Centralneg Okręgu Przemysłweg (COP) pwstałeg z inicjatywy Eugeniusza Kwiatkwskieg. Jeg celem była przede wszystkim rzbudwa przemysłu przetwórczeg, rzszerzenie rynku wewnętrzneg raz wzmcnienie przemysłu zbrjeniweg. COP stanwił pmst między terenami rzwiniętymi gspdarcz, a zacfanymi kresami wschdnimi, których tereny miały się stad zapleczem energetycznym, surwcwym i technicznym dla armii. Obszar COP pdzielny zstał na trzy reginy. Pwiat Dębicki wchdził w skład reginu Sandmierskieg przetwórczeg. W ramach budwy Centralneg Okręgu Przemysłweg, w Dębicy pwstała Fabryka Opn Jezdnych - filia Stmil Pzna - becnie Firma Opniarska Dębica S.A., Zakłady Chemiczne - Wytwórnia Kauczuku Syntetyczneg (becny Plifarb Dębica), Wytwórnia Urządze Chłdniczych PZL Dębica S.A. jak filia walcwni Metali Klrwych S. A. w Czechwicach Dziedzicach a także Fabryka Lignza w Pustkwie - Osiedlu, która p wjnie zstała przekształcna w Zakład Twrzyw Sztucznych ERG. W wyniku licznych przekształce na przełmie lat 90 tych XX wieku Firma Opniarska zstała sprywatyzwana, a większśd akcji przejął The Gdyear Tyre&Rubber Cmpany, c dał pczątek aktywnym zmianm w kierunku dstswania działalnści firmy d międzynardwych standardów. WUCH Dębica zmieniła strukturę własnściwą, zredukwan liczbę pracwników i zmniejszył się zakres działalnści. Isttny wpływ na rzwój gspdarczy miasta miał pwstanie pierwszej p wjnie spółki akcyjnej Iglpl, która w kresie największeg rzwju zatrudniała prawie 34 tys. pracwników. Spółka była największym w Plsce eksprterem prduktów rlnych w latach W latach 90 tych na jej bazie pwstały m. in. Iglmeat Skłów, Iglbud, Iglcar raz Chłdnie Dębica. 2.1 GŁÓWNI PRACODAWCY STRUKTURA I TRENDY. W pwiecie dębickim działa jedn przedsiębirstw zatrudniające kł 3 tys. pracwników, 12 firm zatrudniających p 250 sób raz 82 w których zatrudnienie nie przekracza 50 pracwników. Pniższe zestawienie prezentuje jedynie częśd pdmitów gspdarczych największej liczbie zatrudnianych pracwników w Dębicy i klicach. 8 Największe firmy w Dębicy i klicach pd względem liczby zatrudninych pracwników: 1. Firma Opniarska Dębica S.A. 2. ANIMEX Płudnie Sp. z.. 3. Fabryka Farb i Lakierw Śnieżka S.A. 4. Tikkurila Plska S.A. 5. LERG w Pustkwie 6. VENTOR Sp. Z.. 7. ARKUS & ROMET Grup Sp. z.. 8. SURET DĘBICA Sp. z.. 9. Omega Nw-Klt Sp. z Zakład Handlw - Usługw Prdukcyjny DAKOL Sp. z Wytwórnia Urządze Chłdniczych PZL Dębica S.A. 8 Źródł: Strategia Rzwju Miasta Dębica na lata , s. 61. str. 19

20 12. Zakłady Prdukcyjn - Naprawcze Tabru Maszyn i Urządze "TABOR" M. Dybwski S.J. 13. KRONOSPAN HPL Pustkw Sp. z Firma Handlwa GALICJA Sp. z Metalsystem Sp z Olimp Labratries Sp. z Przedsiębirstw Budwlan-Usługwe HAND-BUD Sp. z.. Obecny pzim rzwju gspdarczeg miasta Dębica związany jest m.in. z działalnścią lkalnych władz, aktywnścią mieszkaców, atrakcyjnym płżeniem gegraficznym, a także histrią reginu. Dębica należy d człówki reginów pd względem rzwju gspdarczeg w Plsce Płudniw Wschdniej, na któreg terenie działają liczne przedsiębirstwa zasięgu zarówn krajwym, jak i międzynardwym. Wspmniana wcześniej lkalizacja miasta Dębica przy międzynardwej trasie E4 raz magistrali klejwej Wrcław- Kraków-Medyka, umżliwia sprawny transprt twarów raz przewóz pasażerów różnymi śrdkami lkmcji. 2.2 STRUKTURA PODSTAWOWYCH BRANŻ GOSPODARKI, ILOŚD PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH I OSÓB ZATRUDNIONYCH W DANYCH SEKTORACH - TRENDY. W Dębicy(stan na kniec sierpnia 2009r.)działa łącznie 4151 pdmitów gspdarczych, c stanwi pnad płwę przedsiębirstw w pwiecie. Najwięcej przedsiębirstw prwadznych jest przez sby fizyczne (2.900), teg typu działalnśd stanwi prawie 75% gółu przedsiębirstw w mieście. Klejna grupa t spółki prawa handlweg, z których 11,5% t spółki z udziałem kapitału zagraniczneg. Większśd pdmitów t zazwyczaj małe, kilkusbwe przedsiębirstwa, prwadzące działalnśd handlwą bądź usługwą. Ważne znaczenie dla miasta ma becnśd dużych przedsiębirstw zasięgu zarówn krajwym jak i międzynardwym. Lkalne prdukty niejednkrtnie były uhnrwane wyróżnieniami raz nagradzane pdczas targów. W mieście Dębica najwięcej pdmitów gspdarczych skupia sekcja handlu i napraw. Dynamiczny rzwój sektra handlweg w statnich latach zawcwał m.in. pwstaniem dwóch hipermarketów, kilku dużych centrów handlwych raz sprą liczba supermarketów. Drugą pd względem liczby zarejestrwanych pdmitów stanwi sekcja bsługi nieruchmści i firm, a następnie budwnictw. Najmniej pdmitów prwadzi działalnśd związaną z przetwórstwem przemysłwym i rlnictwem. Wśród pdmitów gspdarczych przetwórstwa przemysłweg największy udział według pniższeg wykresu zajmuje prdukcja metali i wyrbów z metali. Klejne miejsca zajmują prdukcja artykułów spżywczych napjów, prdukcja maszyn i urządze. Najmniej zaś, jedynie 6, skupia prdukcja sprzętu transprtweg, zatrudnienie w niej znajduje prawie 250 sób. Największymi pracdawcami przedsiębirstwa z branży wyrbów gumwych i twrzyw sztucznych. Pniższy wykres ilustruje liczbę pdmitów gspdarki nardwej Przetwórstwa Przemysłweg zarejestrwaneg w pdkarpackim rejestrze REGON według wybranych pdsekcji PKD. 9 Źródł: Zestawienie na pdstawie danych z Urzędu Miejskieg w Dębicy za rk 2007 [w:] Strategia Rzwju Miasta Dębica na lata , s. 61. str. 20

21 Wykres 2. Liczba pdmitów gspdarki nardwej Przetwórstwa Przemysłweg zarejestrwaneg 47 w pdkarpackim rejestrze REGON według wybranych pdsekcji PKD Artykuły spżywcze i napje Prdukcja drewna i wyrbów z drewna Wyrby chemiczne Wyrby gumwe i z twrzyw sztucznych Prdukcja metali i wyrbów z metali Prdukcja maszyn i urządzeń Urządzenia elektryczne i ptyczne Sprzęt transprtwy Inne Artykuły spżywcze i napje Prdukcja drewna i wyrbów z drewna Wyrby chemiczne Wyrby gumwe i z twrzyw sztucznych Wyrby z pzstałych surwców niemetalicznych Prdukcja metali i wyrbów z metali Wyrby z pzstałych surwców niemetalicznych Prdukcja maszyn i urządzeń Urządzenia elektryczne i ptyczne Sprzęt transprtwy Inne Źródł: Urząd Statystyczny w Rzeszwie stan kniec 2007 rku Jak już wcześniej wspmnian, w mieście Dębica zarejestrwanych jest sób fizycznych prwadzących działalnśd gspdarczą. Zdecydwaną większśd pnad 33% - stanwią firmy prwadzące usługi handlu bądź napraw. Drugą grupę pd względem liczebnści zarejestrwanych pdmitów stanwią sby zajmujące się bsługą nieruchmści i firm. Najmniejszy zaś dsetek t sby prwadzące działalnśd rlniczą raz ferujące usługi htelarskie i restauracyjne. Pniżej zamieszczn wykres, który dzwierciedla prcentwy udział sób fizycznych zarejestrwanych w pdkarpackim rejestrze REGON według wybranych sekcji PKD. Wykres 3. Prcentwy udział sób fizycznych zarejestrwanych w pdkarpackim rejestrze REGON według wybranych sekcji PKD. 13% (389) 1% (35) 9% (271) 10% (289) 19% (529) 4% (113) 8% (240) 2% (63) 34% (962) Rlnictw Budwnictw Htele i restauracje Pśrednictw finanswe Inne Przemysł Handel i naprawy Transprt, gspdarka magazynwa i łącznść Obsługa nieruchmsci i firm Źródł: Urząd statystyczny w Rzeszwie stan na kniec 2007 rku str. 21

22 W Dębicy działa łącznie 277 spółek handlwych, z czeg 67 t spółki sbwe, zaś 210 t spółki kapitałwe. Dynamiczny rzwój sektra handlweg w statnich latach zawcwał m.in. pwstaniem dwóch hipermarketów, kilku dużych centrów handlwych raz sprą liczbą supermarketów. Klejne 18 % pdmitów zajmuje się bsługą nieruchmści, a 10% działa w branży przemysłwej. Niewiele mniej, b 8% pdmitów gspdarczych t przedsiębirstwa branży budwlanej zaś 7% transprtwej. Najmniejszy dsetek zaledwie 1% stanwią firmy prfilu rlniczym Dębica d lat jest jednym z najważniejszych śrdków przemysłwych Plski płudniw wschdniej. Na jej terenie prócz przedsiębirstw prdukcyjnych działa prawie firm usługwych i małych firm i placówek handlwych. Każdeg rku pdczas bchdów Dni Dębicy lkalni przedsiębircy maja mżliwśd zaprezentwania swjej ferty pd hasłem Wródmy d plskich prduktów. W latach 2004, 2005 i 2006, 2007, 2008 Dębica była wyróżniana tytułami Gmina Fair Play Certyfikwana Lkalizacja Inwestycji przyznawanymi przez Krajwą Izbę Gspdarczą. struktura zatrudnienia W mieście Dębica zatrudninych jest sób, c stanwi 48% gólnej liczby ludnści miasta. Tak duża liczba pracujących jest wynikiem kncentracji licznych pdmitów gspdarczych na terenie miasta, a także największa w pwiecie liczbą mieszkaców. Największy dsetek sób pracujących w mieście stanwią zatrudnieni w przemyśle (30%). Klejne 19% t pracwnicy administracji publicznej i 17% sby zajmujące się handlem i naprawami. Następne 13% t pracwnicy przedsiębirstw prwadzących bsługę nieruchmści. Prawie 11% stanwią zatrudnieni w budwnictwie, a klejne 5% mieszkaców miasta pracuje w sektrze transprtu, gspdarki magazynwej i łącznści. Najmniejsza liczba sób zatrudnina jest w sektrze pśrednictwa finansweg, w htelach i restauracjach. Przeważającą ilśd sób pracujących stanwią 6955 mężczyźni, natmiast dsetek zatrudninych kbiet wynsi niewiele pnad 40%. Główne sektry zatrudnienia raz liczba sób w nich zatrudninych brazuje Wykres Wykres 4. Główne sektry zatrudnienia w Dębicy, liczba sób zatrudninych Rlnictw Przemysł Budwnictw Handel i naprawy Htele i restauracje Transprt, gspdarka magazynwa i łącznść Pśrednictw finanswe Obsługa nieruchmści Inne Rlnictw Przemysł Budwnictw Handel i naprawy Htele i restauracje Transprt, gspdarka magazynwa i łącznść Pśrednictw finanswe Obsługa nieruchmści Inne str. 22

23 2.3 TURYSTYKA. Dębica jest miastem atrakcyjnym turystycznie. Płudniwe krace miasta bejmują lesiste wzniesienia prgu Pgórza Karpackieg. Bgaty prgram imprez kulturalnych dpełnia fertę turystyczną Dębicy. Gdna plecenia jest Galeria Miejskieg Ośrdka Kultury, która c miesiąc rganizuje ekspzycje, a crczne wystawy śrdwiskwe, są pdsumwaniem pracy artystów. Turyści chętnie zwiedzają Muzeum Reginalne. Dla miłśników zabytków Dębica ma d zaferwania Synaggę pchdząca z II pł. XVIII w., która zstała zaadptwana, jak biekt handlwy w 1960r., negtycki Kściół pw. Św. Jadwigi z XVI w., Park Dwrski z I pł. XIX w. raz Dwór na przedmieściu Wlica, pchdzący z drugiej płwy XIX w. W Dębicy znajdują się dwa parki jeden przy ul. Krakwskiej, zaś drugi przy Dmu Kultury Śnieżka przy ul. Bjanwskieg, raz Ogródek Jrdanwski przy ul. Strumskieg w pbliżu dwrców PKS i PKP. baza gastrnmiczna i nclegwa Dębica psiada znaczne zaplecze gastrnmiczn-htelwe. Na bazę gastrnmiczną składa się 15 restauracji z pełną bsługą kelnerska, ferujących szerki i zróżnicwany asrtyment ptraw i napjów raz 22 placówki typu: bary, jadłdajnie, bary restauracyjne, bary szybkiej bsługi, kawiarnie, piwiarnie czy stłówki. Baza gastrnmiczna w mieście Dębica pd względem zarówn ilści, jak i rdzaju placówek umżliwia sprawną bsługę turystów. Odpwiada także na ptrzeby jeg stałych mieszkaców. Pdkreślid należy jednak, że ten element infrastruktury turystycznej pwinien pdlegad ciągłemu rzwjwi, w celu zapewnienia wyskiej jakści świadcznych usług i sprawnej bsługi turystów dwiedzających Dębicę. Odwiedzający mgą krzystad z 5 biektów turystycznych zbirweg zakwaterwania, ujętych w Banku Danych Reginalnych Urzędu Statystyczneg w Rzeszwie lub jednym z 2 biektów htelwych. Htel Zaułek ** raz Htel Lrd *** mają przyznaną kategrię zgdnie z wymgami wynikającymi z Rzprządzenia Ministra Gspdarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie biektów htelarskich i innych biektów, w których są świadczne usługi htelarskie (Dz. U. z dnia 30 sierpnia 2004r.). Liczba turystów krzystających z nclegów w biektach turystycznych w mieście Dębica w latach ma charakter malejący. W rku 2006 liczba ta zmniejszyła się pnad 25% w stsunku d rku 2000, natmiast liczba turystów zagranicznych zmalała pnad 49%. 2.4 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW. Wynikiem wyżej przeprwadznej analizy jest kreślenie tych cech i czynników zabserwwanych w sferze rzwju gspdarczeg miasta, które mgą mied największe dzwierciedlenie w prcesach rewitalizacji. W trakcie analizy zidentyfikwan prblemy, których rzwiązanie będzie mżliwe dzięki wdrżeniu Prgramu Rewitalizacji: niewystarczające wykrzystanie istniejących budynków na cele gspdarcze, graniczny dstęp d usług, brak jednliteg, fensywneg systemu prmcji miasta, niedstateczne zaplecze knferencyjne. str. 23

24 3. STREFA SPOŁECZNA. Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy 3.1 STRUKTURA DEMOGRAFICZNA I SPOŁECZNA Miast Dębica na kniec 2008 r., zamieszkiwał gółem sób Liczba mieszkaców wg faktyczneg miejsca zamieszkania wynsiła sób, tj. 401 s. mniej. Kbiety stanwiły 51,7% ppulacji. Mieszkacy Miasta Dębica stanwią k. 45% całej ppulacji pwiatu dębickieg (134 tys. mieszkaców) raz 2,2% ppulacji wjewództwa ( mieszkaców). Gęstśd zaludnienia na terenie miasta w rku 2008 wynisła 1374 sby na km 2. Wskaźnik ten dla reginu wyniósł 118 sób na km2. Współczynnik feminizacji dla Miasta w 2008 r. siągnął wartśd 107 będąc tym samym wyższy niż ten ntwany w wjewództwie pdkarpackim (104,6). Oznacza t, że na 100 mężczyzn przypadał statystycznie 107 kbiet. W latach zabserwwan spadek liczby mieszkaców, których liczba w 2008 r. stanwiła 97,4% liczby mieszkaców z 2000 r. Większy spadek liczebnści dtyczył mężczyzn. Zmiany w liczbie ludnści Miasta Dębica w latach brazuje pniższy wykres. Wykres 5. Liczba mieszkaców m. Dębica w latach (wg miejsca zameldwania) Liczba ludnści w tym meżczyźni w tym kbiety Źródł: pracwanie własne na pdstawie Banku Danych Reginalnych GUS. W celu prównania rzwju ppulacji Miasta, zestawin dane dtyczące gminy, pwiatu i wjewództwa. Na ich tle sytuacja Miasta Dębicy wypada niekrzystnie. Na przestrzeni statnich 8 lat Miast Dębica dntwał największy spadek liczby ludnści. Pza nieznacznym spadkiem w przypadku wjewództwa pdkarpackieg (-0,1%), pzstałe wymienine 10 Bank Danych Reginalnych GUS. str. 24

25 jednstki terytrialne charakteryzują się wzrstem liczby ludnści. Pniższa tabela przedstawia dane na temat zmiany w liczbie mieszkaców Dębicy na tle wjewództwa, pwiatu i gminy (wg faktyczneg miejsca zamieszkania). Tabela 2. Dynamika zmian ppulacji w reginie zestawienie prównawcze. Wyszczególnienie 2000 r r. 2008/2000 Wjewództw pdkarpackie ,9% Pwiat dębicki ,1% Miast Dębica ,7% Gmina Dębica ,7% Źródł: pracwanie własne na pdstawie Banku Danych Reginalnych GUS. Zmiana liczebnści mieszkaców miasta jest wynikiem zarówn prcesów związanych z ruchem naturalnym, jak i z ruchem migracyjnym. Dane dtyczące tych prcesów zstały przedstawine pniżej. Wykres 6. Przyrst naturalny na 1000 ludnści w latach ,5 3 2,5 2 1,5 1 0, W jewództw pdkarpackie 1,6 1,2 1,2 1,1 1,3 1,5 M. Dębica 3,3 3,0 3,2 3,1 2,9 3,0 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Banku Reginalneg GUS Dębicę charakteryzuje stsunkw wyski na tle wjewództwa wskaźnik przyrstu naturalneg. Jednakże przyrst naturalny w liczbach bezwzględnych w Mieście bniżył się ze 161 sób w rku 2002 d 140 w rku 2007, tj. 13%. Na kształtwanie się pzimu zaludnienia bszaru miasta ma wpływ nie tylk przyrst naturalny, ale także pzim migracji ludnści. str. 25

26 Migracja jest czułym miernikiem zmian sytuacji ludnściwej, a ludzie siedlają się na terenach, dających im perspektywy rzwjwe. Pniżej prównan salda migracji w ruchu wewnętrznym i zagranicznym Miasta Dębicy z sytuacją wjewództwa, pwiatu i gminy. Tabela 3. Sald migracji ludnści w reginie zestawienie prównawcze. Wyszczególnienie Wjewództw pdkarpackie sald migracji wewnętrznych sald migracji zagranicznych Pwiat dębicki sald migracji wewnętrznych sald migracji zagranicznych Miast Dębica sald migracji wewnętrznych sald migracji zagranicznych Gmina Dębica sald migracji wewnętrznych sald migracji zagranicznych Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Banku Reginalneg GUS Wśród prównywanych jednstek sald migracji w Mieście Dębica wykazuje tendencję bardz negatywną. Ujemne sald migracji w pisywanym kresie dntwan również w pwiecie dębickim i wjewództwie. Uzupełnieniem tej analizy pzwalającej na lepsze kreślenie sytuacji demgraficznej jest prgnza dynamiki zmian liczby ludnści w nadchdzących latach. Z pwdu braku szczegółwych danych samym Mieście Dębica dniesin się d prgnzy dla większych struktur administracyjnych, d których n przynależy. Prgnza ludnści d 2030 r., przewiduje spadek gólnej liczby mieszkaców wjewództwa pdkarpackieg k. 54,7 tys., tj. 2,61% w prównaniu ze stanem z rku Wśród mieszkaców Dębicy najliczniej reprezentwaną grupą wiekwą są sby w wieku lat, ich liczba w rku 2008 wynsiła 8 856, c stanwił 19% gółu ludnści Miasta. Klejne miejsca pd względem liczebnści w strukturze wiekwej mieszkaców zajmują grupy w wieku (15% gółu mieszkaców) w wieku lat (14% ludnści), raz mieszkacy w przedziale wiekwym d lat stanwiący 13% gółu ludnści. W strukturze wiekwej ludnści w latach zabserwwan spadek dsetka sób w wieku przedprdukcyjnym 3,6 %. Odsetek sób w wieku prdukcyjnym wzrósł 2%, a w wieku pprdukcyjnym 1,6%. Prcesy te pgłębiały się stpniw z rku na rk. Świadczą ne stpniwym starzeniu się spłeczestwa, które uznaje się za jeden z najbardziej niekrzystnych prcesów demgraficznych. Prcentwe zmiany w liczbie sób w pszczególnych grupach wiekwych w Mieście Dębica w latach przedstawia wykres nr 7. str. 26

27 % Lkalny Prgram Rewitalizacji Obszarów Miejskich Dębicy Wykres 7. Udział ludnści wg eknmicznych grup wieku w % ludnści gółem w latach ,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0, w wieku przedprdukcyjnym 22,4 21,3 20,4 19,5 18,8 w wieku prdukcyjnym 65,1 65,9 66,3 66,7 67,1 w wieku pprdukcyjnym 12,5 12,9 13,3 13,8 14,1 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Banku Reginalneg GUS Dla uzupełnienia brazu sytuacji zestawin dwie zmienne: wskaźnik bciążenia demgraficzneg liczbą sób w wieku przedprdukcyjnym. Wynika z nieg wyraźnie, iż prcesy starzenia spłeczestwa są bardz niekrzystnym zjawiskiem, dróżniającym Miast d jednstek z grupy prównawczej. I chciaż w reginie pzim bciążenia demgraficzneg jest wyższy niż w Dębicy, wjewództw psiada znacznie dłuższą perspektywę bezpieczneg udziału grup wiekwych i stabilniejszy pzim bciążenia. Tabela 4. Udział ludnści wg eknmicznych grup wieku w % ludnści gółem zestawienie prównawcze dla 2008 r. Udział ludnści wg eknmicznych grup wieku w % ludnści gółem Wjewództw pdkarpackie Pwiat dębicki Miast Dębica Gmina Dębica w wieku przedprdukcyjnym 21,0 21,9 18,8 23,9 w wieku prdukcyjnym 63,5 63,6 67,1 62,3 w wieku pprdukcyjnym 15,5 14,6 14,1 13,8 wskaźnik bciążenia demgraficzneg (ludnśd w wieku nieprdukcyjnym na 100 sób w wieku prdukcyjnym) 57,5 57,2 41,9 60,6 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Banku Reginalneg GUS O pzimie rzwju kapitału ludzkieg Miasta świadczy pzim wykształcenia ludnści. Ze względu na graniczną dstępnśd danych przeanalizwan wyniki Nardweg Spisu Pwszechneg Ludnści Odsetek ppulacji Miasta z wykształceniem wyższym (10%) był większy niż dla wjewództwa (dpwiedni 7%). Osby z wykształceniem średnim stanwiły łącznie największą prcentw grupę mieszkaców (30%).Udział sób psiadających str. 27

28 wykształcenie średnie, w tym zarówn gólnkształcące, jak i zawdwe, również kształtwał się na wyższym pzimie niż w wjewództwie (30% - Miast, 23% - wjewództw).. Na tle reginu w ppulacji Dębicy dntwan niższy dsetek sób psiadających wykształcenie pdstawwe nieukczne raz niepsiadających w góle wykształcenia. Tabela 5. Ludnśd wg pzimu wykształcenia zestawienie prównawcze dla 2002 r. Ludnśd wg pzimu wykształcenia Wjewództw pdkarpackie % ppulacji Miast Dębica % ppulacji wyższe % % plicealne % % średnie razem % % średnie gólnkształcące % % średnie zawdwe % % zasadnicze zawdwe % % pdstawwe ukczne % % pdstawwe nieukczne i bez wykształcenia % 831 2% Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Banku Reginalneg GUS 3.2 GRUPY SPOŁECZNE WYMAGAJACE WSPARCIA W RAMACH PROGRAMU REWITALIZACJI. W celu wyłnienia grup spłecznych wymagających wsparcia w ramach prgramu rewitalizacji dknan diagnzy spłecznej śrdwisk dysfunkcyjnych. W tym celu przeanalizwan sytuację panującą na bszarze miasta Dębica pd kątem: bezrbcia, pmcy spłecznej i bezpieczestwa publiczneg. bezrbcie Struktura wieku, wykształcenia i aktywnści zawdwej, znajduje swje dzwierciedlenie w skali bezrbcia. W pniższej tabeli zestawin udział bezrbtnych zarejestrwanych w liczbie ludnści w wieku prdukcyjnym w latach Tabela 6. Udział bezrbtnych zarejestrwanych w liczbie ludnści w wieku prdukcyjnym zestawienie prównawcze. Wyszczególnienie Wjewództw pdkarpackie 13,2 12,6 11,1 9,6 8,7 Pwiat dębicki 13,2 12,9 11,1 8,7 6,6 Miast Dębica 12,2 12,1 10,3 8,2 6,5 Tabela 7. Stpa bezrbcia rejestrwaneg zestawienie prównawcze. Wyszczególnienie Plska Wjewództw pdkarpackie 19,1 18,5 16,4 14,2 13,1 Pwiat dębicki 19,0 18,9 16,4 13,1 10,3 str. 28