Burmistrz Gminy Krzeszowice

Transkrypt

1 Burmistrz Gminy Krzeszowice PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA OBSZARU POŁOŻONEGO W PROJEKTOWANYCH GRANICACH TERENU GÓRNICZEGO WYZNACZONYCH DLA EKSPLOATACJI UDOKUMENTOWANEGO ZŁOŻA CZATKOWICE. Kraków, marzec 2013

2 OPRACOWANIE: mgr inż. arch. kraj. Laura Klimczak mgr inż. Łukasz Kotuła mgr inż. arch. kraj. Anna Satro Kierownik Zespołu Dyrektor Instytutu mgr Dorota Szlenk - Dziubek mgr Jerzy Adamski 1

3 1. WSTĘP Podstawa sporządzenia prognozy Przedmiot opracowania Zakres opracowania Wykorzystane materiały 5 2. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI I GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Ogólna charakterystyka ustaleń zawartych w projekcie planu Aktualne i projektowane zagospodarowanie terenu 8 3. POWIĄZANIA PROJEKTU PLANU Z INNYMI DOKUMENTAMI Uwarunkowania wynikające z obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Uwarunkowania wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Uwarunkowania wynikające z opracowania ekofizjograficznego Powiązania z pozostałymi dokumentami INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARZE OBJĘTYM PROJEKTEM PLANU OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN W ŚRODOWISKU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU PLANU STAN ŚRODOWISKA I JEGO ZAGROŻENIA, SZCZEGÓLNIE NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ISTNIEJĄCE PROBLEMY I CELE OCHRONY ŚRODOWISKA, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY ORAZ USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM LUB KRAJOWYM Formy ochrony przyrody Dokumenty ustanowione na szczeblu międzynarodowym Dokumenty ustanowione na szczeblu wspólnotowym Dokumenty ustanowione na szczeblu krajowym Dokumenty ustanowione na szczeblu krajowym wojewódzkim i powiatowym Dokumenty gminne zawierające cele ochrony środowiska OCENA UWZGLĘDNIENIA W PROJEKCIE PLANU CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM. 60 2

4 12. OKREŚLENIE PRZEWIDYWALNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU Specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000: PLH Dolinki Jurajskie i PLH Czerna Rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie Różnorodność biologiczna Ludzie Świat zwierzęcy i roślinny Wody Powietrze Ukształtowanie powierzchni ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne (budynki, infrastruktura techniczna, sieć drogowa) ROZWIĄZANIA MAJACE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KONPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

5 1. WSTĘP 1.1. Podstawa sporządzenia prognozy Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U ). Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U nr 199 poz. 1227) Przedmiot opracowania Prognozę wykonano dla potrzeb projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dla obszaru położonego w projektowanych granicach terenu górniczego wyznaczonych dla eksploatacji udokumentowanego złoża Czatkowice, który jest opracowywany na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Krzeszowicach Nr XVII/161/2012 z dnia r.. Analizowany obszar ma łączną powierzchnię 443,5 ha i stanowi cześć miasta i gminy Krzeszowice. Pod względem administracyjnym teren gminy położony w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim. Granica opracowania obejmuje części sołectw: od północy Paczółtowice, Czerna, od wschodu Dębnik, a od południa miasto Krzeszowice (os. Czatkowice) Zakres opracowania Prognoza została sporządzona zgodnie z wymogami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U nr 199 poz z późniejszymi zmianami). 4

6 W ramach niniejszej prognozy zaprezentowano m.in. powiązania projektu zmiany studium z takimi dokumentami jak obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krzeszowice oraz projekt jego zmiany, obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego oraz opracowanie ekofizjograficzne. Przedstawiono ogólną charakterystykę ustaleń zawartych w analizowanym projekcie MPZP. W opracowaniu zawarto ocenę stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego na omawianym obszarze, oraz wpływu realizacji ustaleń projektu zmiany studium na to środowisko Wykorzystane materiały Dla potrzeb niniejszego opracowania wykorzystano następujące opracowania: - Geografia Regionalna Polski Kondracki J., Warszawa 2000, - Raport o stanie środowiska w Województwie Małopolskim w 2005 roku WIOŚ Kraków 2006, - Ocena stanu zanieczyszczenia gleb Województwa Małopolskiego metalami ciężkimi i siarką WIOŚ Kraków 1999, - Korytarze ekologiczne w Małopolsce INoŚ UJ, IOP PAN, Kraków 2005, - Opracowanie ekofizjograficzne dla obszaru nowoprojektowanych granic terenu górniczego związanego z eksploatacją udokumentowanego złoża Czatkowice Agnieszka Pawłowska, Krzeszowice 2012, - Opracowanie ekofizjograficzne dla obszaru Miasta i Gminy Krzeszowice IRM, Kraków 2008, - Ekofizjografia i prognoza oddziaływania ustaleń planu na środowisko Andrzej Sułkowski, Kraków 2003, - Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice, uchwała Rady Miejskiej w Krzeszowicach nr XLVI/369/2006 z dnia , - Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice, IRM, Kraków 2012, - Raport oddziaływania na środowisko pt. Poszerzenie eksploatacji złoża wapieni karbońskich w kierunku wsi Paczółtowice, Mikołajczyk J. z zespołem, AGH Kraków, IOP PAN Kraków, Strategia Rozwoju Gminy Krzeszowice na lata , Krzeszowice

7 - Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata , Krzeszowice Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice na lata , Krzeszowice Analiza rolniczej przestrzeni produkcyjnej w obszarze Miasta i Gminy Krzeszowice ASTA PLAN, Kraków Przewodnik geologiczny po okolicach Krakowa Gradziński, Wydawnictwa Geologiczne, Kraków 1960, - Praca Dyplomowa: Geoturystyczna waloryzacja Szlaku Dawnego Górnictwa Chrzanów-Krzeszowice Rogowska E., Kotuła Ł., AGH, Kraków 2004, - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1: arkusz Olkusz Kurek S., Preidl M., PIG, Warszawa 1993, - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1: arkusz Krzeszowice Płonczyński J., Łopusiński L., PIG, Warszawa 1994, - Mapa Hydrograficzna Polski 1: arkusz Olkusz PIG, Warszawa 1997, - Mapa Hydrograficzna Polski 1: arkusz Krzeszowice PIG, Warszawa 2000, - Mapa Topograficzna Polski 1:

8 2. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI I GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU 2.1. Ogólna charakterystyka ustaleń zawartych w projekcie planu Ustalenia projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dla obszaru położonego w projektowanych granicach terenu górniczego wyznaczonych dla eksploatacji udokumentowanego złoża Czatkowice (uchwała Rady Miejskiej w Krzeszowicach Nr XVII/161/2012 z dnia o przystąpieniu do jego sporządzania), składają się z czterech części: ustaleń ogólnych, zasad obowiązujących na całym obszarze planu, przeznaczenia oraz warunków zabudowy i zagospodarowania poszczególnych kategorii terenów oraz ustaleń końcowych. Zasady obowiązujące na całym obszarze planu zawierają zapisy dotyczące m.in. warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, ustaleń wynikających z przepisów odrębnych, prawomocnych rozporządzeń i decyzji, zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, wymagań wynikających z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, strefy terenów narażonych na okresowe podtopienia, strefy terenów potencjalnie narażonych na osuwanie się mas ziemnych, zasad i warunków scalania i podziału nieruchomości, zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej oraz zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemu komunikacji. Rozdział dotyczący przeznaczeń oraz warunków zabudowy i zagospodarowania poszczególnych kategorii zawiera następujące kategorie terenów wyznaczone w projekcie planu: MNR2 - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej, US1, US2 - tereny sportu i turystyki, PG1 tereny przemysłu wydobywczego, eksploatacji górniczej, PG1.1 tereny planowanego przemysłu wydobywczego, eksploatacji górniczej, P1 tereny zabudowy produkcyjnej, składów, magazynów, ZL - tereny lasów, ZL1 tereny przeznaczone do zalesienia, lasy, ZI tereny zieleni izolacyjnej, 7

9 R2 tereny rolne, ZE - tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych, WS - tereny wód powierzchniowych, KD - tereny komunikacji drogowej, z oznaczeniem klasy drogi: KDZ droga zbiorcza, KDL droga lokalna, KDD1 - drogi dojazdowe, KDW tereny dróg wewnętrznych, KP tereny rozwoju usług i urządzeń towarzyszących trasom komunikacyjnym, W tereny urządzeń zaopatrzenia w wodę Aktualne i projektowane zagospodarowanie terenu Obszar objęty projektem planu spełnia trzy podstawowe funkcje: eksploatacyjną złóż kopalin, przyrodniczą rekreacyjną. Funkcja osadnicza ogranicza się jedynie do niewielkich fragmentów terenu. Dominującą rolę w aktualnym zagospodarowaniu terenu odgrywa eksploatacja złóż kopalin. W północnej części miasta Krzeszowice położona jest odkrywkowa kopalnia wapienia Czatkowice. Wzdłuż południowej granicy analizowanego terenu przebiega ponadto granica terenu i obszaru górniczego ustanowionego dla złoża wód leczniczych i mineralnych Krzeszowice. W związku z występowaniem wysokich walorów przyrodniczych występują tu duże obszary pełniące funkcję przyrodniczą. Są to tereny jurajskich dolin potoków Krzeszówka i Eliaszówka oraz rozległe tereny leśne, pełniące dodatkowo funkcję rekreacyjną. Bezpośrednio na wschód od analizowanego terenu występuje zespół klasztorny Karmelitów Bosych w Czernej, położony w dolinie Eliaszówki. Niewielkie fragmenty terenów osadniczych charakteryzują się występowaniem pojedynczych obiektów mieszkalnych (fragmenty osiedla Czatkowice i miejscowości Paczółtowice). Występująca tu pojedyncza zabudowa ma charakter jednorodzinny i wolnostojący. Przez analizowany obszar nie przebiegają drogi o znaczeniu krajowym i wojewódzkim. Najważniejszą jest droga powiatowa nr 1076K Krzeszowice Czatkowice. Dalszy rozwój zainwestowania na analizowanej części gminy odbywa się zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miejscowości: Nowa Góra, Miękinia, Czerna, Paczółtowice, Żary, Dębnik, Dubie i Siedlec (Uchwała Nr XVII/154/04 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 stycznia 2004 r.). Obecnie, prawie całe miasto 8

10 Krzeszowice, nie jest objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Obszar ten był objęty miejscowym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice ustalonym uchwałą Nr XL/322/93 Rady Miejskiej w Krzeszowicach w dniu 17 grudnia 1993 r. (Dz. Urz. WK z 1994 r. Nr 1 poz. 3), który stracił ważność w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. We wspomnianym planie ogólnym miały miejsce punktowe zmiany planu (na analizowanym obszarze jest to Uchwała nr XXXVII/232/2001 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 września 2001 r. w zakresie poszerzenia istniejących terenów eksploatacji Kopalni Wapienia "Czatkowice"). Projekt planu zagospodarowania przestrzennego, który jest przedmiotem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko, został przede wszystkim sporządzony w celu stworzenia prawnych warunków dla planowego zagospodarowania obszaru oraz wskazania uwarunkowań wynikających z przepisów odrębnych, prawomocnych rozporządzeń i decyzji. Do głównych zmian w strukturze zagospodarowania terenu należy zapewnienie w miejscowym planie możliwości przyszłego poszerzenia eksploatacji złoża Czatkowice w kierunku północno-wschodnim (część złoża objęta dodatkiem nr 4 do dokumentacji geologicznej złoża w kat. B + C2, przyjętej przez Marszałka Województwa Małopolskiego w dniu r). Należy podkreślić, iż projekt planu został sporządzony po zmianie rozporządzenia dotyczącego Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie (Uchwała Nr XV/247/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 listopada 2011 r.), dopuszczającej eksploatację złoża Czatkowice w zakresie dopuszczonym w wyniku przeprowadzonej procedury oceny oddziaływania na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dla poszerzenia eksploatacji został sporządzony projekt Raportu oddziaływania na środowisko. Wydobycie z omawianej części złoża będzie możliwe po uzyskaniu koncesji na jego wydobycie. Na rysunku planu oznaczono teren istniejącego (PG1) i planowanego (PG1.1) przemysłu wydobywczego i eksploatacji górniczej złoża Czatkowice. Teren eksploatacji złoża jest planowany do poszerzenia w kierunku północno-wschodnim, pomiędzy rezerwatem przyrody Dolina Eliaszówki, a miejscowościami Paczółtowice i Dębnik. Przeznaczeniem podstawowym tych terenów jest eksploatacja górnicza wydobywanie kruszyw ze złoża Czatkowice. Przeznaczenie towarzyszące obejmuje inne działania związane z eksploatacją górniczą złóż, zgodnie z przepisami odrębnymi, w tym wyrobiska, składowiska i zwałowiska mas ziemnych, skalnych, obiekty i urządzenia budowlane służące wydobyciu, transportowi i przeróbce kopalin, urządzenia ochronne, wały ziemne, drogi wewnętrzne, ciągi pieszo 9

11 jezdne, ciągi piesze, place manewrowe, miejsca postojowe, sieci i urządzenia infrastruktury technicznej, osadniki, instalacje do odwodnienia wyrobisk oraz zieleń urządzoną. Zgodnie z zapisami projektu planu, po wyeksploatowaniu złóż obowiązuje rekultywacja terenu z ukierunkowaniem na ponowne zalesienie. W projekcie planu poza obowiązującym obszarem i terenem górniczym, wskazano również granice projektowanego poszerzenia terenu i obszaru górniczego dla planowanego poszerzenia eksploatacji. Powiększenie terenu górniczego, zgodne z granicami projektu planu, wskazano w kierunku północnym i wschodnim, natomiast obszaru górniczego pokrywa się z projektowanym poszerzeniem terenu eksploatacji. Dodatkowo w związku z przesunięciem się rejonu eksploatacji zmniejszeniu ulegnie obszar terenu górniczego, od strony osiedla Czatkowice. W projekcie planu wskazano tereny zabudowy produkcyjnej, składów, magazynów P1, obejmujące zakład przeróbczy kopalni Czatkowice wraz z występującą w otoczeniu infrastrukturą. Przeznaczeniem podstawowym są tu obiekty obsługi i urządzenia stanowiące zaplecze działalności wydobywczej ze złóż, w tym obiekty administracji, biura, składy, warsztaty i magazyny. W projekcie planu wskazano tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej MNR2 położonych w obszarze parku krajobrazowego. W związku z projektowanym powiększeniem granic terenu górniczego dla poszerzenia eksploatacji ze złoża Czatkowice ), pozostawiono tereny zainwestowane i przeznaczone do zainwestowania w obowiązujących planach miejscowych. Jedynie przy północno-wschodniej granicy terenu zmieniono przeznaczenie niewielkiego fragmentu terenu z usług turystyki i rekreacji na tereny MNR2. Podstawowym przeznaczeniem tych terenów jest zabudowa jednorodzinna (zakaz zabudowy szeregowej, grupowej i wielorodzinnej), zabudowa zagrodowa oraz obiekty służące gospodarce rolnej, ogrodniczej i hodowlanej. Przeznaczeniem dopuszczalnym są specjalistyczne obiekty towarzyszące gospodarce rolnej, ogrodniczej i hodowlanej oraz obiekty i urządzenia umożliwiające realizacje przedsięwzięć w zakresie nieuciążliwych usług wraz z usługami agroturystycznymi. Wysokość budynków nie powinna przekraczać 9 m w terenach MNR2. Przy wschodniej granicy Paczółtowic (przy drodze do Dębnika) utrzymano z obowiązującego planu tereny sportu i turystyki US1 z przeznaczeniem podstawowym pod zabudowę i zagospodarowanie obejmujące obiekty oraz urządzenia sportowe. Przeznaczenie dopuszczalne to zabudowa biurowa, obsługa administracyjna funkcji podstawowej, obiekty socjalne (nie określa się wysokości realizowanych obiektów sportowych dla przeznaczenia podstawowego, dla budynków biurowych przeznaczenia dopuszczalnego maksymalne 12m). 10

12 W Paczółtowicach (przy drodze do Dębnika) wyznaczono również tereny sportu i turystyki US2 z przeznaczeniem podstawowym pod zagospodarowanie obejmujące urządzenia sportowe typu: boiska, w tym do gier, bieżnie, lodowiska, baseny odkryte, ścieżki zdrowia, pola biwakowe, etc. Przeznaczenie dopuszczalne to obiekty socjalne związane z obsługą urządzeń sportowych, (szatnie, sanitariaty itp.), obiekty tzw. małej gastronomii, informacji turystycznej (wysokość do 7 m). W terenach tych ustalono wskaźnik powierzchni terenu biologicznie czynnego nie niższy niż 75% terenu inwestycji. Ta wielkość wskaźnika umożliwia pełnienie przez teren US2 istotnej roli w systemie lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych. W projekcie wyznaczono również tereny urządzeń zaopatrzenia w wodę W z przeznaczeniem podstawowym pod ujęcia wód podziemnych. W celu ochrony najcenniejszych powiązań przyrodniczych i walorów krajobrazowych wyznaczono w planie tereny lasów ZL, tereny przeznaczone do zalesienia, lasy ZL1, tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych ZE oraz punkty i ciągi widokowe. W projekcie wskazano około 200 metrowy pas terenów przeznaczonych do zalesienia ZL1 wokół projektowanego obszaru poszerzenia eksploatacji złoża Czatkowice. W projekcie planu zostały wprowadzone ustalenia wynikające z przepisów odrębnych. Do najważniejszych z nich należą granice Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki oraz obszarów Natura 2000 PLH Dolinki Jurajskie i PLH Czerna. W projekcie planu zostały utrzymane obszar i teren górniczy Czatkowice zgodnie z obowiązującą koncesją na wydobycie. W projekcie planu uwzględniono ochronę strefy pośredniej ujęcia wody powierzchniowej z rzeki Rudawy z zakazami nałożonymi Rozporządzeniem Nr 1/2011 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 6 lipca 2011r oraz wskazano na rysunku planu strefę ochrony sanitarnej ujęć wody dla wodociągu miejskiego Krzeszowice w Czatkowicach, zgodnie z wydaną decyzją nr OS.MP /08 z dnia r. (znajduje się w granicach strefy ochrony pośredniej dla ujęcia wody powierzchniowej z rzeki Rudawy). Skalę proponowanych zmian w zainwestowaniu terenu objętego projektem planu przedstawiono w tabeli 1. Przyrosty nowych terenów przewidzianych do zainwestowania w części gminy Krzeszowice objętej projektem planu, wyznaczone zostały w stosunku do terenów już przewidzianych na ten cel w planach miejscowych. Na terenie fragmentu miasta Krzeszowice objętego projektem planu, poza niewielką korektą terenu eksploatacji o powierzchni 0,10 ha (w celu regulacji skarpy), nie stwierdzono przyrostów nowych terenów przewidzianych do zainwestowania, występują tu już zainwestowane tereny kopalni Czatkowice związane z eksploatacją złoża. 11

13 Tabela 1. Bilans terenów przeznaczonych do zainwestowania pod funkcję mieszkalnictwa, usług, obiektów produkcyjnych, eksploatacji złóż i infrastruktury technicznej wg przeznaczenia terenu Lp. Przeznaczenie Powierzchnia planu (ha) Przyrost terenów do zainwestowania w stosunku do powierzchni planu Tereny do zainwestowania w projekcie planu w stosunku do powierzchni planu (ha) % (ha) % MNR - - 2,96 0,7 2. US ,25 1,2 3. US ,81 4,7 4. P1 443, ,08 3,6 5. PG1 0,10 0,0 88,75 20,0 6. PG1.1 46,95 10,6 46,95 10,6 7. W - - 0,13 0,0 9. RAZEM 443,49 47,05 10,6 179,93 40,6 Źródło: obliczenia własne na podstawie projektu zmiany studium 12

14 3. POWIĄZANIA PROJEKTU PLANU Z INNYMI DOKUMENTAMI 3.1. Uwarunkowania wynikające z obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Według obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice (uchwała Rady Miejskiej w Krzeszowicach nr XLVI/369/2006 z dnia ) główny cel rozwoju Gminy to: ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ EKONOMICZNY I CYWILIZACYJNY MIASTA I GMINY KRZESZOWICE W studium zostają określone następujące cele o znaczeniu strategicznym C1: W sferze przestrzennej C1.1: Harmonijny rozwój struktury przestrzennej Miasta i Gminy, którego podstawą będzie racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczo-kulturowego i funkcjonalne powiązanie z regionem. W sferze społeczno-gospodarczej C1.2: Dynamiczny rozwój w podstawowych nurtach aktywności gospodarczej: mieszkalnictwo, mieszkalnictwo z usługami, rekreacja i turystyka krajoznawcza, ogrodnictwo, sadownictwo, rolnictwo ekologiczne. W ramach kształtowania struktury przestrzennej, w studium wyodrębniono dwa podstawowe obszary: miasta [A] i gminy [B] z wydzielonymi strefami odzwierciedlającymi charakterystyczny układ przestrzenny. W obowiązującym studium wyznaczono kierunki zagospodarowania przestrzennego. Analizowana część miasta i gminy Krzeszowice położona jest w ramach następujących systemów: 1) System zabudowy w obrębie którego wyznaczone zostały: - M4 Obszary wiejskiej zabudowy mieszkaniowej o stosunkowo małej intensywności, gospodarstwa rolne, 13

15 - UT2 Obszary rozwoju usług turystycznych bez możliwości realizacji obiektów kubaturowych, przeznaczone pod realizację parkingów, stojaków dla rowerów, małej architektury (ławki, kioski z pamiątkami, możliwością sprzedaży napojów i kanapek), - US Obszary rozwoju usług związanych ze sportem i rekreacją, - P1 Obszary rozwoju wielofunkcyjnych usług, przemysłu, składowania, - P2 obszary obecnej eksploatacji złóż, obszary przemysłu wydobywczego, - KP - Obszary rozwoju usług i urządzeń towarzyszących trasom komunikacyjnym. - 2) System przyrodniczy w obrębie którego wyznaczone zostały następujące kategorie terenów: - ZN - Obszary zieleni nie urządzonej, - R - Obszary terenów produkcji rolnej, - ZL - Tereny lasów, - ZL1 - Tereny rolne z możliwością zalesienia, - 3) System komunikacyjny dotyczący kształtowania systemu komunikacyjnego, w obrębie którego wyznaczono m.in. klasy dróg (klasa Z-zbiorcza i ulice dojazdowe-d). 4) System infrastrukturalny zawierający ustalenia dotyczące zaopatrzenia w energię elektryczną, zaopatrzenia w gaz, telekomunikacji, zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz gospodarki odpadami. Obecnie sporządzana jest zmiana obowiązującego studium, która obejmuje zmiany na załączniku graficznym w granicach terenu górniczego Czatkowice oraz w granicach powiększenia wpływu eksploatacji wynikającej z powiększenia terenów wydobycia (projektowany teren górniczy dla poszerzenia eksploatacji ze złoża Czatkowice ) Uwarunkowania wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Obecnie na terenie gminy Krzeszowice obowiązuje kilkanaście miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, o różnym zasięgu, obejmujących w sumie całą gminę (miasto posiada tzw. plany punktowe). W obrębie terenu objętego projektem planu obowiązują następujące miejscowe plany: - Uchwała nr XXXVII/232/2001 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27 września 2001 r. w sprawie punktowej zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Krzeszowice (Małop ), 14

16 - Uchwała Nr XVII/154/04 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 stycznia 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miejscowości: Nowa Góra, Miękinia, Czerna, Paczółtowice, Żary, Dębnik, Dubie i Siedlec w Gminie Krzeszowice w ich granicach administracyjnych z wyłączeniem terenów objętych zmianami planu po roku 1995 (Małop ) Uwarunkowania wynikające z opracowania ekofizjograficznego W opracowaniu ekofizjograficznym, określono stan, zagrożenia i uwarunkowania środowiskowe na podstawie przeprowadzonej analizy poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego. Wyznaczone zostały następujące kategorie obszarów różniące się naturalnymi predyspozycjami do kształtowania zagospodarowania przestrzennego obszaru gminy. Na analizowanym terenie znajdują się: Obszary predysponowane do prowadzenia eksploatacji górniczej, które obejmują tereny wyznaczone do eksploatacji złóż surowców mineralnych. Na terenach tych należy pamiętać o ograniczaniu negatywnych skutków eksploatacji surowców mineralnych. Należy tak planować eksploatację aby jak najmniej ingerować w środowisko naturalne. Ponadto po zakończeniu procesu wydobywczego należy przeprowadzić właściwą rekultywację poeksploatacyjną. Obszary predysponowane do pełnienia funkcji przyrodniczych na terenie opracowania obejmują przede wszystkim rezerwaty przyrody Dolina Eliaszówki, fragmenty obszaru Natura 2000 Czerna i Dolinki Jurajskie oraz istniejące tereny leśne. Są to duże i zwarte kompleksy leśne, stanowiące naturalne korytarze ekologiczne na terenie gminy, doliny cieków wodnych wraz z zadrzewieniami i zakrzewieniami oraz użytkami zielonymi położonymi wzdłuż koryt tych cieków, tereny rolne z dużą ilością zadrzewień oraz tereny rolne predysponowane do tworzenia nowych zalesień i zadrzewień ze względu na znaczne nachylenie zboczy opadających do dolin rzecznych, tereny otwarte położone pomiędzy poszczególnymi kompleksami cennymi przyrodniczo. Wyznaczenie tych obszarów predysponowanych do pełnienia funkcji przyrodniczych ma na celu zachowanie i ochronę cennych zbiorowisk roślinnych przed niekorzystnym oddziaływaniem antropogenicznym. Inną funkcją tych terenów ma być zapewnienie swobodnej migracji gatunków poprzez istniejące i potencjalnie wyznaczone korytarze ekologiczne. Ponadto możliwe jest wprowadzenie funkcji turystycznych i rekreacyjnych na tym terenie, jednak nie mogą one zakłócać podstawowej funkcji przyrodniczej. Nowo udokumentowane złoże 15

17 wapieni karbońskich zalega w Parku Krajobrazowym Dolinki Krakowskie. W bezpośrednim sąsiedztwie kamieniołomu Czatkowice położony jest rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki, który ciągnie się na długości ok. 2 km od zachodniego krańca wsi Paczółtowice po połączenie potoków Eliaszówki z Czernką. Celem ochrony rezerwatowej jest zachowanie zbiorowisk leśnych w ich naturalnym zróżnicowaniu oraz zabezpieczenie form geologicznych skał wapiennych. Całość rezerwatu stanowi jedną z enklaw obszaru Natura 2000, w której chronione są przede wszystkim zbiorowiska leśne, a także nietoperze. Po zachodniej stronie Doliny Eliaszówki znajduje się Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Czerna, którego przedmiotem ochrony są nietoperze. Chronione w nim są także żyzne buczyny, które nie są narażone na negatywne wpływy ze strony inwestycji, ze względu na ukształtowanie terenu i znaczną odległość od planowanej inwestycji. Rozszerzenie obecnego pola wydobywczego będzie powiązane z sukcesywnym wylesieniem terenów Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie (max. 29 ha w granicach obszaru górniczego). Planowane poszerzenie eksploatacji przyczyni się do fragmentacji żerowisk i przerwania szlaku przelotu nietoperzy od i do kolonii rozrodczych w kierunku żerowisk, miejsc rojenia, godów i zimowisk mieszczących się na stokach Czerwonej Góry, w Dolinie Racławki, Dolinie Będkowskiej i Dolinie Kobylańskiej. Podjęte zostaną działania zapobiegawcze i minimalizujące negatywne oddziaływanie inwestycji na środowisko. Tereny bezleśne przylegające do granic wyrobiska zostaną zalesione pasem o szerokości ok. 200 m po stronie północnej i wschodniej planowanego obszaru górniczego. Tak uformowany element krajobrazu pozwoli bez przeszkód przemieszczać się nietoperzom i utrzymać łączność kolonii rozrodczych usytuowanych w Czernej z miejscami żerowania, rojenia i zimowania. Nasadzenia te, będą przeprowadzone sukcesywnie w miarę udostępniania złoża, zgodnie z ustalonymi warunkami środowiskowymi. Obszary predysponowane do pełnienia funkcji terenów otwartych obejmują tereny otwarte położone pomiędzy zabudowaniami sołectw Paczółtowic i Czernej, na północ od planowanego pasa zalesień. Ze względu na walory krajobrazowe należy zachować aktualny ich charakter. Należy chronić krajobraz przed wprowadzaniem elementów dysharmonijnych. Poszerzenie zasięgu granicy wpływu eksploatacji wynikającej z powiększenia terenów wydobycia złoża Czatkowice (projektowany teren górniczy) nie będzie ingerować w istniejące systemy osadnicze Paczółtowic i Czernej. Istniejąca w rejonie nowoudokumentowanego złoża zabudowa zostanie utrzymana na dotychczasowym poziomie. Ponadto możliwe jest wprowadzenie 16

18 funkcji turystycznych i rekreacyjnych na tym terenie, jednak nie mogą one zakłócać podstawowych funkcji krajobrazowych Powiązania z pozostałymi dokumentami Poza omówionymi: obowiązującym studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz opracowaniem ekofizjograficznym, projekt planu powiązany jest również z innymi dokumentami, m.in.: Strategia Rozwoju Gminy Krzeszowice na lata , Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata , Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice na lata

19 4. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY Podczas sporządzania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko zastosowano różnorodne metody badawcze. Podczas przeprowadzonych badań wykorzystano oraz przeanalizowano dane i informacje uzyskane z szeregu instytucji (w tym Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach), z projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, obowiązującego studium, obowiązujących planów miejscowych, ekofizjografii, Raportu oddziaływania na środowisko oraz innych dostępnych opracowań. Dokonana ocena istniejącego stanu środowiska przyrodniczego na omawianym obszarze oparta była na metodach analitycznych i waloryzacyjnych dotyczących poszczególnych elementów środowiska. Ocena przewidywanych oddziaływań na środowisko, wynikających z ustaleń projektu planu, została dokonana poprzez prognozowanie zmian w poszczególnych elementach środowiska. Metoda prognozowania oparta została na zasadzie proporcjonalności do dostępnych wyników pomiarów dla aktualnego zagospodarowania terenu oraz analogii do dostępnych opracowań i wiedzy dotyczących skutków realizacji projektowanych zmian w zagospodarowaniu terenu, o podobnym zakresie do tych zawartych w projekcie planu. Na podstawie przeprowadzonej prognozy zidentyfikowano możliwe typy oddziaływań: bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, długoterminowe, stałe lub chwilowe. W celu określenia rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie zmiany planu, wyznaczono i zanalizowano różnice w skutkach dla środowiska realizacji kilku wariantów. Są to: wariant zerowy (0), polegający na odstąpieniu od realizacji projektu planu, wariant projektu planu (I), polegający na realizacji założeń ustalonych w projekcie planu, oraz wariant (II), polegający na realizacji rozwiązań ograniczających negatywne oddziaływanie. 18

20 5. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA W celu analizy skutków realizacji postanowień projektu planu proponuje się prowadzenie badań metodą statystyczną polegającą na gromadzeniu danych dotyczących liczby, rodzaju, charakteru oraz wpływu na środowisko przyrodnicze (np. wielkości emisji zanieczyszczeń) inwestycji prowadzonych na terenach przewidzianych w projekcie planu pod eksploatacje. Zgodnie z projektem Raportu oddziaływania na środowisko zaleca się prowadzenie monitoringu oddziaływania eksploatacji złoża Czatkowice na: środowisko wodne (wody podziemne i powierzchniowe), stan jakości powietrza wokół Kopalni Wapieni Czatkowice, emisje hałasu do środowiska/ klimat akustyczny, środowisko przyrodnicze - ocena stanu zdrowotnego drzewostanu w granicach rezerwatu Dolina Eliaszówki i obszaru Natura 2000 Czerna, monitoring siedlisk leśnych, stan struktury zgrupowań nietoperzy i ich siedlisk, odcinku drogi z Czatkowic do Dębnika w czasie wiosennych i jesiennych migracji płazów (w przypadku dopuszczenia eksploatacji złóż w Dębniku), na środowisko awifauny w obszarze projektowanego pasa zalesienia ograniczającego obszar eksploatacji złoża. Monitoring oddziaływania na środowisko powinien objąć wpływ oddziaływania inwestycji na poszczególne komponenty środowiska. Monitoringiem i kontrolą powinno się objąć zgodność wykonywanych prac inwestycyjnych, zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji, z przepisami szczególnymi i normami dotyczącymi ograniczenia niekorzystnego wpływu na środowisko. Powyższe dane oraz raporty o stanie i jakości poszczególnych elementów środowiska powinny być gromadzone i przetwarzane w Urzędzie Miejskim w Krzeszowicach lub w Starostwie Powiatowym w Krakowie. Zgodnie z art. 32 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, co najmniej raz w czasie kadencji rady burmistrz dokonuje m.in. oceny i analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym. W ramach ww. analizy powinna nastąpić ocena realizacji postanowień i zapisów projektu planu. Przewiduje się że proponowane metody 19

21 analizy skutków realizacji postanowień projektu planu mogą być prowadzone w ramach ww. oceny i analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, najmniej raz trakcie trwania 4- letniej kadencji Rady Miejskiej. 20

22 6. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Nie przewiduje się występowania transgranicznego oddziaływania na środowisko będącego skutkiem realizacji postanowień projektu planu. Brak jest potencjalnych źródeł takiego oddziaływania mogących wpłynąć na oddalony około km obszar przygraniczny pomiędzy Polską a Słowacją. Nie prognozuje się występowania szkodliwego oddziaływania wykraczającego poza granice objęte projektem planu. 21

23 7. OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARZE OBJĘTYM PROJEKTEM PLANU Według podziału fizyczno-geograficznego Polski J. Kondrackiego, omawiany fragment miasta i gminy Krzeszowice położony jest w podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska, na terenie makroregionu: Wyżyna Krakowsko-Częstochowska. W ramach wymienionej wyżyny omawiany teren położony jest na Wyżynie Olkuskiej, a od południa sąsiaduje z Rowem Krzeszowickim. Omawiany obszar położony jest na terenie Monokliny Śląsko-Krakowskiej i charakteryzuje się niezwykle skomplikowaną budową geologiczną. W budowie geologicznej reprezentowane są utwory pochodzące z większości er i okresów geologicznych. Utwory karbonu dolnego wykształcone są w postaci wapienia węglowego. Kolejnymi warstwami są iłowce, mułowce i piaskowce (warstwy malinowickie). Utwory triasu tworzą ciągłą pokrywę w północno-zachodniej części gminy w ramach dwóch pięter strukturalnych: pstry piaskowiec i wapień muszlowy. Serię osadów pstrego piaskowca reprezentują piaskowce, margle dolomityczne, wapienie margliste, wapienie dolomityczne i dolomity. W obrębie wapienia muszlowego występuje wiele surowców skalnych (wapienie, margle, dolomity) oraz złóż kruszcowych. Najstarsze osady dolno jurajskie reprezentowane są przez glinki kaolinitowe. Utwory jury środkowej to zlepieńce kwarcowe, piaskowce lub luźne piaski, które ku górze przechodzą w utwory wapienno-piaszczyste lub margliste. Górna jura reprezentowana jest przez dwa rodzaje wapieni: wapienie skaliste budujące formy ostańcze oraz wapienie płytowe. Okres czwartorzędu dzielony jest na dwie części: plejstocen i holocen. Z okresu plejstocenu pochodzą również utwory lessowe tworzące pokrywy w północnej części gminy. Utwory holoceńskie budują dzisiejsze doliny rzeczne. Stanowią je piaski, muły i żwiry. Osady holoceńskie to również osypiska zboczowe i namywane na dna dolin lub wąwozów gliniaste i piaszczyste zwietrzeliny zwane deluwiami. Do poznanych utworów tego okresu zaliczyć należy również lokalnie występującą martwicę wapienną. Na omawianym terenie znajduje się jedno udokumentowane złoże kopalin wpisane do bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce (tabela 3): 22

24 Tab. 2. Złoża surowców mineralnych położone na omawianej części miasta i gminy Krzeszowice Lp. Nazwa Kopalina 1 Czatkowice Stan zagospodarowania geologiczne bilansowe Zasoby (tyś. t.) przemysłowe Wydobycie (tyś. t.) WW E KD (w) E Źródło: Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce 2011, Infogeoskarb Powierzchnia złoża (ha) 96,6 Oznaczenia kopaliny: WW wapień węglanowy dla przemysłu wapienniczego KD kamienie łamane i bloczne (kamień drogowy): (w) wapień LM wody lecznicze i mineralne Oznaczenia stanu zagospodarowania: E złoże eksploatowane * w m³/h ** w m³/rok Dla eksploatowanego złoża został określony następujący obszar i teren górniczy: Tab. 3. Obszary i tereny górnicze na omawianej części miasta i gminy Krzeszowice Lp. Nazwa złoża Powierzchnia obszaru górniczego (ha) Powierzchnia terenu górniczego (ha) Numer koncesji 1 Czatkowice 158,25 689,19 25/96 z dnia Źródło: Informacje Urzędu Górniczego w Krakowie, Infogeoskarb Koncesjonariusz Kopalnia Wapienia Czatkowice Sp. z o.o. Omawiany fragment gminy Krzeszowice ma wyraźnie zróżnicowaną geomorfologię terenu, co ma związek z budową geologiczną i tektoniką Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej. Analizowany teren położony jest na Wyżynie Olkuskiej (mezoregion Wyżyna Olkuska, nazywany również Płaskowyżem Ojcowskim lub Płyta Ojcowską). Charakterystyczny krajobraz tworzy rozległy płaskowyż. Występująca w ramach płaskowyżu wierzchowina jest na ogół wyrównana lub lekko falista ( m n.p.m). Na terenie gminy, płaskowyż poprzecinany jest licznymi głębokimi dolinami o charakterze jarów i parowów, skierowanych najczęściej na południe. W płaskich dnach większych dolin występują terasy zalewowe i nadzalewowe. U wylotów bocznych dolin utworzyły się liczne stożki napływowe. Forma wykształcenia gleb na terenie gminy Krzeszowice jest ściśle powiązana z rzeźbą terenu oraz budową geologiczną podłoża. Na wierzchowinach, gdzie występują pokrywy lessowe o miąższości 4-8 m, rozwinęły się gleby brunatne, pseudobielicowe oraz czarnoziemy zdegradowane. Na odsłoniętych przez erozję skałach wapiennych wytworzyły 23

25 się rędziny. W obszarach, pozbawionych pokrywy lessowej (np krawędzie dolin), rozwinęły się gleby próchniczo-węglanowe. Na łagodnych stokach zalegają gleby przejściowe między rędzinami, a glebami próchniczno-węglanowymi. W dnach potoków zalegają mady, najbardziej urodzajne gleby na terenie gminy. Na analizowanym obszarze dominują gleby zaliczane do III-IV klasy bonitacyjnej. Ochronie prawnej podlegają gleby III klasy bonitacyjnej, zajmujące w skali gminy łącznie ha (26,0 % powierzchni gminy). W skali całej gminy użytki rolne zajmują 40,7% jej powierzchni, z czego zdecydowanie najwięcej zajmują grunty orne. Stosunkowo duży odsetek stanowią również użytki zielone (łąki i pastwiska), natomiast znikomą powierzchnię użytków rolnych zajmują sady. Wody powierzchniowe na omawianym obszarze należą do dorzecza Wisły. Analizowany teren zlokalizowany jest w zlewni Rudawy. Sieć rzeczną tworzą potoki Krzeszówka (wpływająca do Rudawy) oraz jej dopływ Eliaszówka (głęboko wcięty w teren, tworzy malowniczą dolinkę). Ze względu na miejscowe duże spadki terenu, boczne cieki tworzą lokalne bystrza. Wody podziemne na omawianym terenie występują w jednym zbiorniku, w kilku poziomach wodonośnych. Utwory czwartorzędowe reprezentowane są przez warstwy piaszczysto - żwirowe, występujące w dolnie Eliaszówki. Miąższość utworów czwartorzędowych jest zmienna. Występują wyraźne przerwania spójności utworów skalnych. Infiltrująca w głąb woda przemieszcza się pod wpływem siły grawitacji i pochodzi z opadów atmosferycznych oraz wód spływających z otaczających Dolinę Eliaszówki wzgórz. Analizowane piętro jest odwadniane przez rzekę Eliaszówkę i Czernkę. W północnowschodniej części gminy Krzeszowice (oraz na omawianym obszarze) utwory jurajskie tworzą jeden zbiornik wód podziemnych. Wzdłuż północnej granicy Rowu Krzeszowickiego ciągnie się wąski pas wychodni utworów jurajskich, porozrywany uskokami na trzy niewielkie zbiorniki wód podziemnych. Zbiorniki zbudowane są głównie z wapieni skalistych i uławiconych górnej jury, oraz podrzędnie wapieni piaszczystych, piasków i piaskowców środkowej jury. Triasowe zbiorniki wód podziemnych zajmują północno-zachodnią część gminy Krzeszowice. Charakter litologiczny zbiorników wskazuje na typ szczelinowo-krasowy. Podobnie jak w przypadku zbiorników jurajskich tak i w tych zbiornikach wydajność studni i źródeł jest bardzo zróżnicowana i zmienna. Wydajności studni są rzędu od kilku do kilkudziesięciu m 3 /h. Zbiorniki triasowe są w dużej części odsłonięte. Zasilane są przez infiltrację opadów atmosferycznych. Jeśli chodzi o ich własności hydrogeologiczne, zbiorniki triasowe są słabo rozpoznane. Piętro karbońskie dzieli się na dwa poziomy wodonośne: górnego i dolnego karbonu. Zbiorniki górnokarbońskie tworzą piaskowce występujące w węglonośnym kompleksie piaskowcowe łupkowych warstw brzeżnych, orzeskich, łaziskich i libiąskich. Ze względu na charakter litologiczny są to zbiorniki typu porowo-szczelinowego. 24

26 Zbiornik dolnokarbońsko-dewoński znajduje się w północno-wschodniej części gminy Krzeszowice. Jest to zbiornik typu szczelinowo-krasowego. Ma on ważne znaczenie dla gminy Krzeszowice, ponieważ w dużej części zaopatruje w wodę miasto Krzeszowice. Wodonośny poziom dolnego karbonu tworzą skały węglanowe (wapienie karbońskie, wapienie dolomityczne i dolomity). Zasilanie węglanowych skał dolnego karbonu i dewonu odbywa się przez infiltrację wód opadowych na ich wychodniach, oraz poprzez przesiąkanie wody z utworów jurajskich, którymi są w znacznej mierze przykryte. Wody mineralne występują w centralnej części Rowu Krzeszowickiego, sąsiadującego z południową granicą omawianego obszaru. Występują tam wody siarczanowe związane z seriami ewaporatowymi w utworach trzeciorzędowych, wypełniających rów oraz woda solankowa stwierdzona w osadach kredy pod nadkładem utworów trzeciorzędowych. Występowanie wód siarczanowych jest związane z gipsami trzeciorzędowymi, które są rozpuszczane przez przepływające wody podziemne. Pochodzenie wody solankowej nie jest wyjaśnione z powodu braku dostatecznych danych. Są one prawdopodobnie związane z utworami karbonu górnego, przypuszczalnie zalegającymi w Rowie Krzeszowickim i w jego otoczeniu pod osadami mezozoicznymi. Wskazywać by na to też mogła podwyższona zawartość chlorków w wodzie ujmowanej z utworów jury w Nawojowej Górze, leżących na utworach karbońskich. Początek wykorzystania wód mineralnych do celów leczniczych datuje się od około 1770 r. Do celów leczniczych wykorzystywane są wody siarczanowe w Oddziale Rehabilitacji w ilości ok m 3 rocznie. Na omawianym terenie występuje klimat zaliczany do piętra umiarkowanie ciepłego (wg Hessa). Ogólnie klimat charakteryzuje się średnią temperaturą roczną wynoszącą 8 C, średnią roczną sumą opadów 750 mm i średnią długością okresu wegetacyjnego 220 dni. Na obszarze gminy zaznacza się pewne zróżnicowanie warunków klimatyczno-bonitacyjnych pomiędzy obszarami den dolin, a wierzchowiną Wyżyny Olkuskiej. Mezoklimat wierzchowiny wyżynnej jest nieco chłodniejszy od terenów niżej położonych. Dobowe wahania temperatury są tu stosunkowo niższe niż w dolinach. Związek z tym ma czas trwania okresu bezprzymrozkowego, który jest około 2 miesiące dłuższy. Wyższa jest tu również średnia roczna suma opadów. Tereny te posiadają dobrą naturalną wentylację i bardzo dobre warunki aerosanitarne. Obszar wyróżniają wiatry wiejące z kierunki zachodniego i południowo-zachodniego. Zimą, silne wiatry zmieniają się w zamieci śnieżne i powodują powstawanie zasp. Mezoklimat głębokich dolin przecinających Wyżynę Olkuską odznacza się większym zróżnicowaniem warunków termicznych. Występują tu stosunkowo duże dobowe wahania temperatury, co związane jest z spływami chłodnego powietrza z wierzchowiny oraz różnicami w nasłonecznieniu południowych i północnych stoków. Kierunki wiatru w dolinach są zgodne z ich przebiegiem, a jego prędkości są znacznie 25

27 zredukowane przez otaczające doliny strome zbocza. Obserwowane jest tu również zjawisko inwersji temperatury sięgającej 280 m n.p.m., oraz związanej z nim mgły. Inwersja termiczna powstaje również w wyniku kumulacji zanieczyszczeń powietrza gazami i pyłami w szczególności w wyrobiskach kopalnianych. Zbiorowiska leśne Kompleks leśny przeznaczony pod planowaną inwestycję poszerzenia eksploatacji złoża jest własnością leśnictwa Dubie (oddziały 76 i 77) w Nadleśnictwie Krzeszowice. Część leśną obszaru porastają drzewostany Lasów Państwowych oraz zadrzewienia powstałe na odłogowanych prywatnych gruntach rolnych wsi Paczółtowice. W wymienionych oddziałach leśnych, wyróżniono typ siedliskowy lasu - las wyżynny, przeważający w lasach wierzchowinowej partii Płaskowyżu Ojcowskiego. W obrębie leśnym Krzeszowice, udział tego siedliska jest wysoki około 58,1%. Ponadto na terenie gminy występują drzewostany gospodarcze, w których udział powierzchniowy sosny wynosi aż 55,2%, a gatunków liściastych - 36%. Wysoki udział gatunków iglastych jest wynikiem pinetyzacji siedlisk. Niekorzystne zmiany w siedlisku wywołują wzrost zakwaszenia gleb, objawiają się również obniżeniem jakości próchnicy o jedną formę, co wiąże się z jednoczesnym obniżeniem żyzności siedliska o jeden stopień typologiczny. Naturalny charakter siedliska lasu wyżynnego utrzymuje się w drzewostanach na 28,4% powierzchni leśnej. Stopień średni borowacenia siedliska lasu wyżynnego, stwierdzono w drzewostanach oddziałów 76 i 77 na 67,5% powierzchni leśnej, stopień słaby na 28% ocenianego areału. W lasach ochronnych udział gatunków liściastych jest znacząco korzystniejszy - 53%. Obszar terenu przewidzianego pod eksploatację porastają drzewostany gospodarcze, o składzie gatunkowym niezgodnym z siedliskiem (wydzielenia - 76, 77) - 67,62% powierzchni leśnej obydwu oddziałów, obojętnie niezgodnym z siedliskiem 8,74% i o składzie częściowo zgodnym z siedliskiem. W rezerwacie Dolina Eliaszówki około 55% drzewostanów nie spełnia warunku pełnej zgodności składu gatunkowego z siedliskiem, a skład gatunkowy 4,7% powierzchni drzewostanów (oddziały 70a, 3c) jest całkowicie niezgodny z zajmowanym siedliskiem (udział sosny 40%, modrzewia 5%). Składy gatunkowe 26% drzewostanów są w pełni dostosowane do zajmowanych siedlisk (69b. w części S wierzchowiny 72b,c). Udział buka - 76%, sosny - 11%, świerka - 2%, brzozy - 3%, jaworu 3%, graba 4%, brzozy 3%, jesionu - 1%, lipy, wiązu, dęba szyp. Drzewostany powstałe drogą sztucznego odnowienia przekształcają się w kierunku lasów liściastych, różnych wariantów buczyny i grądu. W drzewostanach tych, o niższym udziale buka, występują luki i przerzedzenia oraz większe fragmenty o zwarciu przerywanym 26

28 i luźnym, szczególnie gdy dominuje w nich modrzew. Obecny stan zdrowotny gatunków liściastych w drzewostanach rezerwatu nie wykazuje jednoznacznych oznak obniżenia odporności bądź występowania szkód powodowanych przez czynniki abiotyczne. Siedliska przyrodnicze W północnej części obszaru na terenach otwartych, w miejscu dawnych pól uprawnych dochodzi do przemian roślinności w kierunku zbiorowisk łąkowych, ale wobec braku użytkowania kośnego, nie mają szans na przekształcenie się w łąki. Rozpoczęte procesy sukcesji dążą wprost do zbiorowisk zaroślowych (obecne są liczne: głogi, tarniny, grusze, derenie, róże, oraz pojedyncze sosny) i leśnych. W części południowej (bliżej kompleksu leśnego) obecne są zagajniki brzozowe i wierzbowe, budowane głównie przez brzozę brodawkowatą Betula pendula i wierzbę iwa Salix caprea. Duża część terenu pokryta jest ekspansywnymi gatunkami tzw. chwasty polne i gatunki ruderalne trzcinnikiem piaskowym i nawłocią późną (gatunek obcy, inwazyjny), co powoduje eliminację innych, rodzimych gatunków. W związku z tym, mimo obecności pojedynczych gatunków charakterystycznych dla zbiorowisk łąkowych (ze zw. Arrhenatherion), nie można tych zbiorowisk zaklasyfikować jako łąki, czyli siedliska przyrodniczego Na terenie gminy Krzeszowice największa powierzchnia przypada na trzy zespoły roślinności leśnej: grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum z trzema podzespołami niskim, wysokim i typowym, kwaśna buczyna niżowa Luzulo pilosae-fagetum oraz kontynentalny bór mieszany Querco roboris-pinetum. Teren leśny na analizowanym obszarze to w znacznej większości (od wschodu) las mieszany o charakterze gospodarczym. Nie spełnia on warunków do zaklasyfikowania go, jako siedlisko przyrodnicze podlegające ochronie. Fragmenty w zachodniej części badanego terenu to drzewostany nawiązujące do buczyn kwaśnej lub żyznej (karpackiej), ale o zaburzonym składzie gatunkowym. Stanowią stosunkowo drobnopowierzchniową mozaikę tych ew. typów siedlisk wykształconych w zależności od lokalnych warunków, wraz z płatami o przejściowym charakterze, zaburzoną dodatkowo fragmentami drzewostanów nawiązujących do boru Querco roboris-pinetum. Jest sprawą dyskusyjną, czy ze względu na aktualny stan należałoby je zaklasyfikować jako siedliska przyrodnicze, czy ewentualnie jako potencjalne siedlisko wymagające renaturyzacji. Najciekawszym fragmentem jest płat buczyny w położonej przy wschodniej granicy obszaru Natura 2000, w sąsiedztwie obszaru przeznaczonego pod eksploatację. Mógłby być on zostać zaklasyfikowany, jako siedlisko przyrodnicze o kodzie 9150 ciepłolubna buczyna storczykowa. Zajmuje niewielki obszar, maksymalna powierzchnia to ok arów. Charakter tego siedliska powoduje, że zwykle nie tworzy ono rozległych płatów, a więc nie 27

29 zajmuje dużych przestrzeni. Jest to wynikiem rodzaju zajmowanego przez nie, specyficznego podłoża. Słabo wykształcona jest także warstwa podszytu oraz runa. Z charakterystycznych gatunków stwierdzono: gatunki storczykowate (najcenniejsze w tym płacie siedliska), ponadto: marzanka wonna, groszek czerniejący, przylaszczkę pospolitą, paprotkę zwyczajną, kozłek trójlistkowy Waleriana tripteris. Storczykowate występują, po wschodniej stronie od Doliny Eliaszówki. Większe powierzchnie siedlisk ciepłolubnej buczyny storczykowej znajdują się w rezerwacie Dolina Eliaszówki. Na badanym terenie na ruinach zabytkowego muru wapiennego, biegnącego przez las (na granicy z obszarem Natura 2000) stwierdzono interesujące zbiorowisko paproci. Ze względu na obecność aż 5 gatunków paproci (Nerecznica samcza, Wietlica samcza, Orlica pospolita) występujących wprawdzie na podłożu utworzonym w wyniku działalności człowieka, ale skolonizowanym najwyraźniej przed wieloma laty, można ew. sklasyfikować je jako siedlisko o kodzie: Wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis, podtyp: Szczelinowe zbiorowiska paproci. W polskiej klasyfikacji fitosocjologicznej jest on umiejscowiony w następujący sposób: klasa: Asplenietea rupestria zbiorowiska szczelin skalnych, rząd: Potentilletalia caulescentis zbiorowiska szczelin skał wapiennych, zespół: Asplenietum trichomano-rutae-murarie zespół zanokcicowy. Zbiorowiska o takim charakterze wykształcają się pospolicie na terenie całej Jury Krakowsko-Częstochowskiej w miejscach, gdzie tylko zapewnione jest dostateczne ocienienie i dostępne jest odpowiednie podłoże, a więc na ostańcach skalnych czy wychodniach skalnych na stokach dolin, ale także na murkach wapiennych. Żaden ze stwierdzonych gatunków paproci nie należy też do rzadkich na badanym terenie. W oparciu o rozpoznanie terenowe, oraz na podstawie opracowania ekofizjograficznego potwierdzono rozpoznane wcześniej gatunki. Obszar przewidziany pod poszerzenie powierzchniowej eksploatacji wapienia zajmuje siedlisko leśne las wyżynny (las mieszany). Drzewostan tworzy głównie las liściasty: dąb bezszypułkowy Quercus robur, dąb czerwony Quercus rubra, klon jawor Acer pseudoplatanus, brzoza brodawkowata Betula pendula, grab pospolity Carpinus betulus, oraz sosna zwyczajna Pinus sylvestris z niewielką domieszką modrzewia Larix decidua, świerka Picea. Na terenie przyszłej eksploatacji drzewostan bukowy występuje w niewielkim stopniu. W podszycie obecna jest jarzębina, kruszyna, bez koralowy, topola osika, wierzba iwa. W runie leśnym pojawiają się charakterystyczne gatunki: przytulia wonna - marzanka wonna Galium odoratum, nerecznica samcza Dryopteris filix-mas, wietlica samcza Athyrium filix femina, konwalijka dwulistna Maianthemum bifolium, konwalia majowa Convallaria majalis. Ponadto występuje: zawilec gajowy Anemone nemorosa, szczawik zajęczy Oxalis 28

30 acetosella, dąbrówka rozłogowa Ajuga reptans, perłówka zwisła Melica nutans, kokoryczka wielokwiatowa Polygonatum multiflorum, niecierpek pospolity Impateins noli-tangere, siódmaczek leśny Trientalis europaea, czworolist pospolity Paris quadrifolia, świerząbek korzenny Chaerophyllum aromaticum, czyściec leśny Stachys sylvatica, pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, oraz przytulia czepna Galium aparine. Na omawianym terenie do wylesienia oraz na południowy wschód od granicy przyszłej eksploatacji zauważono kilka płatów turzycy drżączkowatej Carex bryzoides. W pobliżu granicy wyrobiska, na skraju lasu występują gatunki obce m.in. robinia akacjowa Robinia pseudacaccia. W runie w miejscach bardziej nasłonecznionych pojawia się malina Rubus idaeus i in. gat. jeżyn Rubus sp., borówka czarna Vaccinium myrtillus. W pasie czterdziestu metrów na zachód od przyszłej granicy eksploatacji, charakter lasu nieco się zmienia, lokalnie w warstwie drzew zaczyna dominować buk. Zmienia się także skład gatunkowy runa. Zaobserwowano tu takie gatunki, jak: gajowiec żółty Galeobdolon luteum, miodunka ćma Pulmonaria obscura, czerniec gronkowy Actea spicata, marzanka wonna Galium odoratum, bluszcz pospolity Hedera helix, kopytnik pospolity Asarum europaeum, żankiel zwyczajna Sanicula europaea, kosmatka gajowa Luzula luzuloides. Płaty te nawiązują do żyznych buczyn ze zw. Fagion. Przez omawiany fragment, w pobliżu granicy z obszarem Natura 2000 przebiega wapienny mur, ciągnący się na przestrzeni ok. 1 km. Pozostałości muru stały się siedliskiem takich gatunków paproci, jak zanokcica skalna Asplenium trichomanes, paprotnica krucha Cystopteris fragilis, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare (spotykana w okolicy na skałkach wapiennych w dolinkach jurajskich), zanokcica murowa Asplenium ruta muraria i nerecznica Dryopteris carthusiana. W jego bezpośrednim sąsiedztwie natomiast rosną przylaszczki Hepatica nobilis, w rozproszeniu wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum oraz kopytnik. Od strony południowo wschodniej od wyrobiska przy drodze z Krzeszowic do Dębnika przeważa sosna, przesuwając się w stronę kamieniołomu drzewostan się zmienia, a gatunkiem dominującym staje się buk. W projekcie Raportu oddziaływania na środowisko, w trakcie przeprowadzonej wizji terenowej zaobserwowano, że na terenie przylegającym do murku na jego północnym krańcu (graniczący z obszarem Natura 2000) znajdują się stanowiska kilka chronionych gatunków storczykowatych: gnieźnika leśnego Neottia nidus-avis, kruszczyka szerokolistnego Epipactis helleborine, podkolana białego Platanthera bifolia (na północ od murku, w bezpośrednim sąsiedztwie bramy) i buławnika mieczolistnego Cephalantera longifolia. Osobniki tych gatunków występują także w rozproszeniu, wzdłuż skraju lasu nad krawędzią wyrobiska (w pasie o szerokości do ok. 25 m), licząc od strony Dol. Eliaszówki w kierunku wschodnim, na długości do ok. 100 m od bramy. Najliczniejszy gatunek to 29

31 kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine. Buławnik występuje rzadziej, tworząc jednak kilka skupień od kilku do nawet 20 os. na kilkunastu metrach kwadratowych. Gnieźnik występuje w rozproszeniu, po 1-2 pędy i wydaje się związany głównie z wapiennym podłożem i murkiem wapiennym. W miejscu gdzie w drzewostanie przestaje dominować buk, a runo staje się bardziej zwarte dominują: marzanka wonna, konwalijka dwulistna, orlica pospolita, wiechlina gajowa Poa nemoralis, liczny jest starzec gajowy Senecio nemorensis i płożące się jeżyny, storczyki zanikają. Na omawianym obszarze potwierdzono występowanie 14 gatunków chronionych roślin, niemniej jednak nie należą one do gatunków wymienionych w załącznikach Dyrektywy Siedliskowej. Rozpoznane gatunki chronione to m.in. przylaszczka pospolita Hepatica nobilis, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare, dziewięćsił bezłodygowy Carlia acaulis. Ponadto występują gatunki podlegające ochronie częściowej: pierwiosnek lekarski Primula officinalis, bluszcz pospolity Hedera helix, kopytnik zwyczajny Asarum europaeum, marzanka wonna Galium odoratum, kruszyna pospolita Frangula alnus, kalina koralowa Viburnum opulus. Wyróżnione rośliny należą do często spotykanych, zwłaszcza na południu kraju, co wiąże się z ich pojawianiem w lasach bukowych, bądź w zbiorowiskach łąkowych (dziewięćsił bezłodygowy). Do najwartościowszych roślin chronionych należą storczyki. Spośród nich, do gatunków zagrożonych w Polsce należy jedynie buławnik Cephalanthera longifolia. Według projektu raportu, w rezerwacie przyrody Dolina Eliaszówki, stwierdzono aż 27 gatunków chronionych. 30

32 Zdjęcia poniżej przedstawiają gatunki charakterystyczne dla runa leśnego omawianego obszaru (opracowanie własne): Zdj.1 Przytulia wonna-marzanka wonna (Galium odoratum) Zdj.2 Nerecznica samcza (Dryopteris filix-mas) 31

33 Zdj.3 Kokoryczka wielokwiatowa (Polygonatum multiflorum) Zdj.4 Konwalijka dwulistna (Maianthemum bifolium) 32

34 Zdj.5 Bodziszek żałobny (Geranium phaeum) Zdj.6 Konwalia majowa (Convallaria majalis) Zdj.7 Drzewa i krzewy na skraju wyrobiska obszar przewidziany pod wylesienie (Pinus sylvestrius, Betula pendula, Carpinus betulus, Corylus avelana, Populus tremula, Rubus sp.) 33

35 Zdj.8,9,10,11 Drzewostan przewidziany pod wylesienie (Carpinus betulus, Betula pendula, Acer platanoides, Sorbus aucuparia, Pinus sylvestris). 34

36 35

37 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO do projektu Zdj.11 Ujęcie w kierunku buczyny na obszarze Natura 2000, przy ruinach murku wapiennego. Runo tworzą kopytnik i paprocie. Zdj.12 Fragment przerzedzonej buczyny na południowy-wschód od planowanej eksploatacji złoża 36

38 Zdj.13 Panorama obecnego wyrobiska obrazujące wartościowe ponadlokalne powiązania widokowe. Zdj.14 Widok na północ od lasu, w stronę terenów otwartych (przyszły obszar zalesień). Zauważalna postępująca sukcesja prowadzi do tworzenia się zagajników brzozowych i wierzbowych. 37

39 Świat zwierzęcy na omawianym terenie cechuje duża różnorodność. Fauna jest w dużej mierze typowa dla obszaru Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Zwarty kompleks leśny jak i łąki stają się środowiskiem życia licznych zwierząt m.in. sarny, dzika, zająca. Sąsiedztwo obszarów chronionych sprawia, że analizowany obszar staje się miejscem bytowania i żerowania cennych gatunków zwierząt. Poza granicą opracowania w Klasztorze w Czernej znajdują się dwie kolonie nietoperzy: podkowca małego ok i nocka orzęsionego ok. 90 osobników. Siedlisko to określane jest jako największa kolonia rozrodcza podkowca małego na Wyżynie Krakowsko Częstochowskiej. Przez teren przyszłej eksploatacji, miejsce wylesienia, przebiegają trasy migracji nietoperzy. Według obserwacji przeprowadzonych w ramach projektu Raportu oddziaływania na środowisko, w obszarze planowanej eksploatacji stwierdzono występowanie gatunków objętych ścisłą ochroną tj.: podkowiec mały Rhinolophus hipposideros, nocek orzęsiony Myotis emarginatus, nocek wąsatek Myotis mystacinus, nocek rudy Myotis daubentonii, gacek brunatny Plecotus auritus, mopek Barbastella barbastellus. Stwierdzone taksony są objęte ochroną ścisłą, załącznikiem II Konwencji Berneńskiej, zapisami Konwencji Bońskiej, załącznikiem IV Dyrektywy Siedliskowej oraz Porozumieniem o Ochronie Nietoperzy w Europie (EUROBATS). Trzy spośród nich podkowiec mały, nocek orzęsiony i mopek wpisane są także do załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Obszar przewidywanej eksploatacji wapienia to miejsce przelotów, żerowania i rozmnażania się gatunków nietoperzy. Za strefy o najwyższej aktywności ssaków uznano pasy wzdłuż granic planowanej przyszłej eksploatacji górniczej oraz w północnej części planowanego wyrobiska. Awifaunę analizowanego obszaru tworzy pokaźna grupa gatunków zbliżonych do bytujących w rezerwacie przyrody Dolina Eliaszówki i na obszarze Natura 2000 PLH Czerna. Stosunkowo młody wiek drzewostanu na obszarze przewidzianym pod wydobycie powoduje różnice w składzie gatunkowym występujących ptaków w rezerwacie i obszarze Natura Do najciekawszych ptaków objętych załącznikiem I Dyrektywy Ptasiej zaliczyć można: jarzębatkę i gąsiorka. Gatunki zostały stwierdzone poza obszarem leśnym, w zadrzewieniach śródpolnych poza terenem, który będzie bezpośrednio zajęty przez inwestycję. Na omawianym obszarze opracowania występuje siedem gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG: bocian czarny, dzięcioł czarny i zielonosiwy, muchołówka białoszyja i mała, dzierzba gąsiorek oraz puszczyk uralski. Według projektu raportu w trakcie inwentaryzacji terenu planowanego pod inwestycję nie zostały stwierdzone takie gatunki: dzięcioł czarny, pleszka, muchołówka mała i muchołówka biało szyja. 38

40 Tab. 4. Gatunki ptaków występujące w rejonie Czatkowic na terenach przeznaczonych pod planowaną eksploatację złoża wapieni karbońskich i na terenach sąsiadujących. L.p. Nazwa polska Nazwa łacińska Status ochronny 1 myszołów Buteo buteo 2 pustułka Falco tinnunculus 3 kuropatwa Perdix perdix 4 bażant Phasianus colchicus 5 przepiórka Coturnix coturnix 6 grzywacz Columba palumbus 7 kukułka Cuculus canorus 8 puszczyk Strix aluco 9 dzięcioł duży Dendrocopus major 10 dzięciołek Dendrocopus minor 11 skowronek Alauda arvensis 12 świergotek drzewny Anthus trivialis 13 pliszka żółta Motacilla flava 14 strzyżyk Troglodytes troglodytes 15 pokrzywnica Prunella modularis 16 rudzik Erithacus rubecula 17 pokląskwa Saxicola rubetra 18 kląskawka Saxicola rubicola 19 kos Turdus merula 20 śpiewak Turdus philomelos 21 świerszczak Locustella naevia 22 strumieniówka Locustella fluviatilis 23 trzciniak Acrocephalus arundinaceus 24 łozówka Acrocephalus palustris 25 zaganiacz Hippolais icterina 26 gajówka Sylvia borin 27 cierniówka Sylvia communis 28 kapturka Sylvia atricapilla 29 jarzębatka Sylvia nisoria, DP 30 świstunka Phylloscopus sibilatrix 31 pierwiosnek Phylloscopus collybita 32 piecuszek Phylloscopus trochilus 33 mysikrólik Regulus regulus 34 zniczek Regulus ignicapillus 35 muchołówka szara Muscicapa striata 36 raniuszek Aegithalus caudatus 37 sikora uboga Poecile palustris 38 czarnogłówka Poecile montanus 39 modraszka Cyanistes caeruleus 40 bogatka Parus major 41 kowalik Sitta europea 42 pełzacz leśny Certhia familiaris 43 gąsiorek Lanius collurio, DP 44 wilga Oriolus oriolus 45 szpak Sturnus vulgaris 46 sójka Garrulus glandarius 47 zięba Fringilla coelebs 48 grubodziób Coccothraustes coccothraustes 49 gil Pyrrhula pyrrhula 50 makolągwa Carduelis cannabina 51 potrzeszcz Emberiza calandra 52 trznadel Emberiza citrinella Zródło: Projekt raportu oddziaływania na środowisko, Kraków, 2012 status ochronny gatunków: = gatunek objęty w Polsce ochroną ścisłą, DP = gatunek ujęty w załączniku I Dyrektywy Ptasiej 39

41 Teren przeznaczony pod planowaną inwestycję jest miejscem rozrodu płazów tj. żaby trawne i ropuchy. Płazy są zwierzętami dwuśrodowiskowymi, a ich siedliska odpowiednie do rozrodu tworzą się w okresowych zbiornikach wodnych (np.: kałuże w koleinach dróg leśnych). Późniejszy ich rozwój odbywa się w środowisku lądowym (leśnym i łąkowym). Tab.5. Gatunki płazów występujące na obszarze planowanym pod eksploatację nowego złoża Czatkowice i na terenach sąsiadujących. Wszystkie wymienione w tabeli gatunki płazów są objęte ochroną gatunkową. Lp. Nazwa polska Nazwa łacińska 1 Żaba trawna Rana temporaria 2 Żaba wodna Rana esculenta 3 Żaba jeziorkowa Rana lessonae 4 Ropucha szara Bufo bufo 5 Ropucha zielona Bufo viridis 6 Kumak nizinny Bombina bombina 7 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus 8 Traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris dawna nazwa Triturus vulgaris Zródło: Projekt raportu oddziaływania na środowisko, Kraków, 2012 Świat gadów reprezentowany jest tu przez typowo nizinną jaszczurkę zwinkę i jaszczurkę żyworodną oraz padalca zwyczajnego. Wśród węży wyróżniono tu żyjącego w wilgotnych zaroślach nad brzegami potoków zaskrońca. Omawiany obszar charakteryzuje się wysokimi walorami krajobrazowymi, ma to głównie związek z urozmaiconą rzeźbą terenu. Dominuje krajobraz naturalno - kulturowy utworzony przez mozaikę dawnych pól, łąk i kompleksów leśnych. Charakterystycznymi elementami rzeźby terenu są wzniesienia oraz przecinające je dolin m.in. Dolina Eliaszówki. Walory krajobrazowe oraz wysokie wartości przyrodnicze opracowywanego obszaru są chronione w ramach Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i Rezerwatu Eliaszówka. Cechy strukturalne krajobrazu, ukształtowanie terenu, wysokie ściany kamieniołomu kopalni odkrywkowej wapienia Czatkowice wpływają na dobrą ekspozycję bierną analizowanego terenu. Transformacja rzeźby terenu poprzez powierzchniową odkrywkę mocno zaznacza się w krajobrazie. Korzystna lokalizacja kamieniołomu w zboczu, wewnątrz górotworu sprawia, że jej negatywny wpływ na odbiór zniekształconego krajobrazu jest zminimalizowany. Najważniejsze ciągi widokowe na omawianym terenie tworzą niezabudowane tereny otwarte, na wyniesieniu wzdłuż drogi Krzeszowice - Paczółtowice, oraz pas terenu tuż przy granicy wyrobiska. Na omawianym terenie nie ma zlokalizowanych obiektów zabytkowych. Najbliżej położonym obiektem wpisanym do rejestru zabytków jest sąsiadujący z zachodnią granicą analizowanego terenu zespół klasztorny Karmelitów Bosych w Czernej. 40

42 8. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN W ŚRODOWISKU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU PLANU W przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu, rozwój analizowanej części gminy odbywać się będzie na podstawie obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (patrz rozdział 3.2), opracowanych na podstawie obowiązującego studium. W tym wariancie nie nastąpi możliwość poszerzenia obszaru górniczego. Nie zmieni się powierzchnia terenów przeznaczonych pod eksploatacje złoża Czatkowice. Z uwagi na wyczerpywanie się zasobów wapieni karbońskich grozi to zamknięciem kopalni. Ocena potencjalnych zmian w środowisku dla realizacji obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla poszczególnych sołectw została dokonana w opracowaniu Ekofizjografia i prognoza oddziaływania ustaleń planu na środowisko z 2003 roku. Należy zaznaczyć, iż obecnie prawie całe miasto Krzeszowice, nie jest objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu, rozwój omawianej części miasta Krzeszowice odbywać się będzie na podstawie wydawanych decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i lokalizacji inwestycji celu publicznego. Pomimo braku planu w analizowanej części miasta nie występuje groźba niekontrolowanego rozwoju zabudowy ze względu na jego położenie w obszarze górniczym Czatkowice. 41

43 9. STAN ŚRODOWISKA I JEGO ZAGROŻENIA, SZCZEGÓLNIE NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM Na terenie opracowania występują obszary położone w strefie potencjalnych zagrożeń osuwania się mas ziemnych. Charakteryzują się one zróżnicowaną budową geologiczną oraz miejscami dużym nachyleniem terenu. Są one głównie położone w terenach zalesionych Doliny Eliaszówki. Ich podłoże zbudowane jest głównie z piasków, glin, pyłów, glin zwietrzelinowych i zboczowych. W takich obszarach, charakteryzujących się skomplikowaną budową geologiczną oraz miejscowym dużym nachyleniu terenu, mogą występować złożone warunki gruntowe. Dla terenów o spadkach powyżej 15% powinien obowiązywać zakaz zabudowy. Dla analizowanego obszaru nie zostały przeprowadzone szczegółowe badania jakości gleb. Według opracowania WIOŚ w Krakowie (1999r.) dla obszaru całej gminy została wykonana ocena stanu chemizmu gleb. Prawie połowa gleb na terenie gminy ma lekko kwaśny odczyn ph (45% użytków rolnych) i wymaga w znacznym stopniu wapnowania (48% użytków rolnych). Dominują gleby o niskiej zawartości fosforu (32%) i średniej zawartości potasu (40%), natomiast gleby użytków rolnych na terenie gminy są zasobne w magnez. Na podstawie danych WIOŚ można stwierdzić ponadto, że przeważająca część gleb na terenie gminy, ma podwyższoną zawartość kadmu, ołowiu i cynku, lub jest nimi w jakimś stopniu zanieczyszczona. Ze względu na miejscami duże nachylenia stoków, gleby są tu w dużym stopniu narażone na erozję. Na erozję wodną powierzchniową najbardziej narażone są gleby położone na terenie sołectwa Czerna (33,9% powierzchni). Na erozję wąwozową najbardziej narażone są z kolei gleby położone w rejonie osiedla Czatkowice (41,7%). W ramach monitoringu wód powierzchniowych na terenie Województwa Małopolskiego (według opracowania WIOŚ w Krakowie, 2006r), dla omawianego obszaru przeprowadzono badania jakości wód dla Krzeszówki. Właściwości wód Krzeszówki zakwalifikowano do IV klasy (wody niezadowalającej jakości). Jakość Eliaszówki i Czernki - potoków tworzących Krzeszówkę, nie jest monitorowana. Jednym z czynników mogących powodować zanieczyszczenia wód, są pochodzące z gospodarstw domowych nieoczyszczone ścieki socjalno-bytowe. Powodują one wzrost zanieczyszczeń (azotany) w ciekach przepływających przez obszary zabudowy. Przedostawaniu się do wód zanieczyszczeń, poprzez spływy powierzchniowe, sprzyja nachylenie terenu oraz erozja gleb. 42

44 Na terenie opracowania występuje dość zróżnicowana sieć poziomów wodonośnych. Jakość wód podziemnych w zbiornikach jurajskich jest uznawana za bardzo dobrą, niemniej jednak są to zbiorniki mało odporne na wnikanie zanieczyszczeń i stąd łatwo może dochodzić do degradacji jakości wód podziemnych. Zwykle są to wody niewymagające uzdatniania, mieszczące się na pograniczu klas Ia i Ib (wg klasyfikacji PIOŚ). Szczelinowokrasowy charakter zbiorników triasowych, często powoduje dużą podatność na zanieczyszczenia z powierzchni terenu oraz pochodzące z sąsiadujących z nimi zbiorników. Badania jakości wód zbiorników karbońskich wykazały, że okresowo może być przekroczone dopuszczalne dla wód pitnych stężenie siarczanów, żelaza i manganu, co może być związane z utlenianiem siarczków żelaza obecnych w utworach karbońskich. Ze względu na charakter litologiczny zbiorniki karbońskie można uznać za względnie odporne na wnikanie zanieczyszczeń z powierzchni terenu i możliwości przemieszczania się w nich zanieczyszczeń. Jakość wód podziemnych w zbiorniku dolnokarbońsko-dewońskim jest bardzo dobra. Są to wody czyste klasy Ia. Wodociąg miejski w Krzeszowicach zaopatruje miasto w wodę ze źródła Chuderskiego, a także Nowego i dr. Wróbla, która jest używana do celów pitnych i gospodarczych bez uzdatniania. Ponieważ, znaczna część tego zbiornika jest przykryta utworami jury, w których stwierdzono zanieczyszczenie wód azotanami, fosforanami i metalami ciężkimi, można liczyć się z pogorszeniem jakości wód. Według informacji WIOŚ w Krakowie z dnia 28 grudnia 2007 r. średnie stężenia podstawowych zanieczyszczeń powietrza (pył zawieszony PM10, dwutlenek azotu, benzen i ołów) w roku kalendarzowym, na terenie gminy Krzeszowice, nie przekraczają poziomów dopuszczalnych określonych w załączniku nr 1 do Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, (Dz.U. Nr 47 poz. 281). Na podstawie przeprowadzonych pomiarów oraz ze względu na kryteria ochrony zdrowia obszar powiatu krakowskiego, w tym gminy Krzeszowice został zakwalifikowany do kategorii C. W związku z tym określone zostały działania, które należy podjąć w związku ze stwierdzoną kategorią. Dla klasy C należy podjąć działania na rzecz poprawy jakości powietrza, poprzez opracowanie programów ochrony powietrza. Na jakość powietrza na terenie opracowania oraz całej gminy mają wpływ różne czynniki emitujące zanieczyszczenia. W trakcie sporządzania projektu Raportu oddziaływania na środowisko dla kopalni Czatkowice, wystąpiono do Wojewódzkiego Inspektora Środowiska w Krakowie o przekazanie informacji na temat stężeń substancji pyłowo-gazowych w rejonie Czatkowic i Paczółtowic. Z danych z 2010 roku możemy wnioskować, że jakość powietrza na omawianym terenie nie przekracza wartości dopuszczalnych stężeń : - średnie stężenie pyłu PM10 : 36 µg/m3 (wartość dyspozycyjna tła stanowi 4 µg/m3), 43

45 - średnie stężenie dwutlenku azotu: 16 µg/m3 (wartość dyspozycyjna tła stanowi 14 µg/m3), - średnie stężenie benzenu: 2,5 µg/m3 (wartość dyspozycyjna tła stanowi 2,5 µg/m3), - średnie stężenie ołowiu: 0,03 µg/m3 (wartość dyspozycyjna tła stanowi 4,97 µg/m3). Zarówno informacje WIOŚ z 2007 oraz 2010 r. nie wykazały przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń zanieczyszczeń powietrza. Głównym źródłem hałasu dla analizowanego obszaru oraz terenów przylegających jest transport samochodowy i kolejowy (z i do kopalni) oraz emisja związana z eksploatacją złoża. Na podstawie badań przeprowadzonych w marcu 1999 roku (według projektu Raportu oddziaływania na środowisko) do podstawowych emitorów należą m. in.: Zakład Przeróbczy, w którym odbywa się kruszenie kamienia, transport wewnątrzkopalniany, przemiałownia pracująca w porze nocnej, transport kolejowy, którym wywoziło się ok. 95% produkcji oraz kotłownia uruchamiana w sezonie grzewczym. W celu obniżenia poziomu hałasu, zakład podjął szereg prac tj. wykonanie dodatkowych izolacji akustycznej sortowni nr 1 oraz wprowadzenie nasadzeń zieleni izolacyjnej na odcinku 250m wzdłuż potoku Krzeszówka. W 2005 roku, w wyniku przeprowadzonych kontroli WIOŚ w Krakowie w zakresie ochrony powietrza, gospodarki odpadami i ochrony przed hałasem, nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu, na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami rzemieślniczymi i zabudowy zagrodowej w Czatkowicach (55 db w porze dnia i 45 db w porze nocy), określone w decyzji Wojewody Małopolskiego z dnia r. (ŚR.III.SZy ). Punkty pomiarowe zlokalizowano tak by umożliwić pomiar hałasu skumulowanego ze źródeł tj. odkrywka, Zakład Przeróbczy, droga, zabudowa mieszkaniowa. Na terenie opracowania nie występują źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego takich jak linie wysokiego napięcia ani nie ma zlokalizowanych obiektów telefonii bezprzewodowej. 44

46 10. ISTNIEJĄCE PROBLEMY I CELE OCHRONY ŚRODOWISKA, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY ORAZ USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM LUB KRAJOWYM Formy ochrony przyrody Na terenie gminy Krzeszowice występują cenne zasoby przyrody objęte różnego rodzaju formami ochrony. W analizowanej części gminy występują następujące rodzaje form ochrony przyrody, określone w Art Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U z późn. zm.): obszary Natura 2000, park krajobrazowy oraz rezerwat przyrody. W analizowanej części gminy Krzeszowice występują tereny objęte ochroną w ramach europejskiej sieci ekologicznej Natura Znajdują się tu dwa obszary specjalnej ochrony siedlisk: PLH Dolinki Jurajskie i PLH Czerna. Obszar Dolinki Jurajskie, wykraczający poza granicę obszaru, obejmuje część rezerwatu Dolina Eliaszówki. Na terenie obszaru Natura 2000, spośród siedlisk przyrodniczych wymienionych w załączniku I do Dyrektywy rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, występuje 12 siedlisk. Są to m.in. (o największym procencie pokrycia): żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati-fagenion: kod 9130); kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion: kod 9110); Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum: kod 9170); Ciepłolubne buczyny storczykowe (Cephalanthero-Fagenion: 9150); górskie bory świerkowe (Piceion abietis część - zbiorowiska górskie: kod 9410). Ponadto znajduje się tu pięć gatunków nietoperzy, wymienionych w załączniku II do wspomnianej Dyrektywy (nocek Bechsteina Myotis bechsteini, nocek duży Myotis myotis, nocek orzęsiony Myotis emarginatus, nocek łydkowłosy Myotis dasycneme oraz podkowiec mały Rhinolophus hipposideros), dwa gatunki płazów (traszka grzebieniasta Triturus cristatus i kumak nizinny Bombina bombina) oraz jeden gatunek roślin (obuwik pospolity Cypripedium calceolus). Co więcej, znajduje się tu siedem gatunków ptaków wymienionych 45

47 w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG (bocian czarny Ciconia nigra, dzięcioł czarny Dryocopus martius i zielonosiwy Picus canus, muchołówka białoszyja Ficedula albicollis i mała Ficedula parva, dzierzba gąsiorek Lanius collurio oraz puszczyk uralski Strix uralensis). Obszar Czerna obejmuje teren XVII-wiecznego klasztoru Karmelitów Bosych, który wpisany jest do państwowego rejestru zabytków. Chroni on naturalne siedlisko przyrodnicze żyznej buczyny wymienione w załączniku I do wspomnianej Dyrektywy, oraz trzy gatunki nietoperzy, wymienione w załączniku II (nocek duży i orzęsiony oraz podkowiec mały). Na omawianym fragmencie gminy zlokalizowana jest część Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie (Uchwała Nr XV/247/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 listopada 2011 r.). Część obszaru położona poza parkiem leży w granicach jego otuliny. Dla wymienionego parku krajobrazowego ustalone zostały następujące cele ochrony: 1) ochrona wartości przyrodniczych: a) zachowanie charakterystycznych elementów przyrody nieożywionej; b) ochrona naturalnej różnorodności florystycznej i faunistycznej; c) zachowanie naturalnych i półnaturalnych zbiorowisk roślinnych, ze szczególnym uwzględnieniem roślinności kserotermicznej, torfowiskowej oraz wilgotnych łąk; d) zachowanie korytarzy ekologicznych; 2) ochrona wartości historycznych i kulturowych: a) ochrona tradycyjnych form zabudowy i zespołów wiejskich oraz podmiejskich; b) współdziałanie w zakresie ochrony obiektów zabytkowych i ich otoczenia; 3) ochrona walorów krajobrazowych: a) zachowanie otwartych terenów krajobrazów jurajskich; b) ochrona przed przekształceniem terenów wyróżniających się walorami estetycznowidokowymi; 4) społeczne cele ochrony: a) racjonalna gospodarka przestrzenią, hamowanie presji urbanizacyjnej; b) promowanie i rozwijanie funkcji zgodnych z uwarunkowaniami środowiska, w tym szczególnie wypoczynku i edukacji. Na mocy art. 3 Uchwały Nr XV/247/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 listopada 2011 r.: 1. W Parku zakazuje się: 1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska 46

48 oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz z późn. zm.); 2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej; 3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych; 4) pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt a także minerałów; 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej; 7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek Prądnika (Białuchy) i Sztoły, a w odniesieniu do obszarów określonych w załącznikach do uchwały Nr 3a, 3b, 3c i 3d, w pasie szerokości do 100 m od linii brzegu rzeki Prądnika (Białuchy) zgodnie z zamieszczonymi w nich mapami, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; 8) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych; 9) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych; 10) prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową; 11) organizowania rajdów motorowych i samochodowych. 2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowiązkowe i przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę Parku 3. Zakazy, o których mowa w ust. 1 pkt 1-6 nie dotyczą działań związanych z eksploatacją złóż dolomitów: Niesułowice-Lgota w gminie Olkusz i Dubie w gminie Krzeszowice oraz złóż wapieni: Dębnik, Dębnik I i Czatkowice w gminie Krzeszowice, według stanu udokumentowania geologicznego na dzień wejścia w życie niniejszej uchwały, przedstawionych w załącznikach do uchwały Nr 3e, 3f i 3g w zakresie dopuszczonym 47

49 w wyniku przeprowadzonej procedury oceny oddziaływania na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz z późn. zm.); 4. Zakazy, o których mowa w ust. 1 pkt 2, pkt 3, pkt 5 i pkt 6 nie dotyczą: 1) wykonywania koniecznych prac bezpośrednio związanych z robotami budowlanymi dopuszczonymi do realizacji w Parku przez właściwe organy na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz z późn. zm.): a) na terenach przeznaczonych pod zabudowę w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; b) poprzedzonymi ostatecznymi decyzjami o warunkach zabudowy; 5. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 7 nie dotyczy budowania nowych obiektów budowlanych: 1) na obszarach, co do których: a) miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego lub studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujące w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały dopuszczają budowę nowych obiektów budowlanych w zakresie, w jakim budowa ta została jednoznacznie dopuszczona w tych aktach prawnych; b) projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego uzgodnione przed dniem wejścia w życie niniejszej uchwały w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.) w związku z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.), dopuszczają budowę nowych obiektów budowlanych - w projektach; zakresie, w jakim budowa ta została dopuszczona w tych c) w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały funkcjonowały w obrocie prawnym ostateczne decyzje o warunkach zabudowy do czasu wykonania ich na podstawie inwestycji lub utraty mocy obowiązującej tych decyzji; 6. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 11 nie dotyczy dróg publicznych. W omawianej części gminy Krzeszowice zlokalizowany jest rezerwat przyrody "Dolina Eliaszówki" obejmujący obszar lasu o powierzchni 109,57 ha w Leśnictwie Dubie, Nadleśnictwie Krzeszowice. Celem ochrony jest tu zachowanie zespołów buczyny karpackiej 48

50 i ciepłolubnej, grądu oraz łęgu olszowo-jesionowego, jak też skał wapiennych o urozmaiconych formach. Rezerwat został ustanowiony Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 3 marca 1989 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody. Zarządzenie to wprowadza następujące zakazy: wycinania drzew i pobierania użytków drzewnych z wyjątkiem wypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego, zmieniania stosunków wodnych, jeżeli taka zmiana mogłaby w sposób istotny naruszyć warunki ekologiczne, zbierania ziół leczniczych i innych roślin oraz zbierania owoców i nasion drzew i krzewów, z wyjątkiem nasion na potrzeby odnowienia lasu, pozyskiwania ściółki leśnej i pasania zwierząt gospodarskich, niszczenia gleby, pozyskiwania kopalin i torfu, zanieczyszczenia wody i terenu, wzniecania ognia oraz zakłócania ciszy, stosowania wszelkich środków chemicznych, niszczenia i uszkadzania drzew i innych roślin, polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia gniazd, wybierania jaj i piskląt wszystkich gatunków ptaków, wznoszenia budowli oraz zakładania i budowy urządzeń komunikacyjnych i innych urządzeń technicznych, umieszczania tablic, napisów i innych znaków, z wyjątkiem tablic i znaków związanych z ochroną rezerwatu, przebywania poza miejscami wyznaczonymi Lasy ochronne Na analizowanej części gminy Krzeszowice występują również lasy ochronne. Na mocy decyzji nr 156/1458 Ministra Środowiska z dnia 21 czerwca 2002r. uznane zostały za glebochronne fragmenty lasu stanowiące własność Skarbu Państwa, wchodzące w skład Nadleśnictwa Krzeszowice. 49

51 10.3. Strefy ochronne ujęć wody Rzeka Rudawa stanowi źródło zaopatrzenia w wodę pitną miasta Krakowa. Ujęcie wody pitnej znajduje się poza analizowanym obszarem (w Krakowie-Mydlnikach i Szczyglicach). Rozporządzeniem Nr 1/2011 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 6 lipca 2011r utworzona została strefa ochrony pośredniej, która obejmuje swym zasięgiem całość zlewni Rudawy od źródeł rzeki do przekroju awaryjnego ujęcia wody w Mydlnikach. Na terenie ochrony pośredniej, zgodnie z powołanym w ust. 1 Rozporządzeniem, zabrania się: o wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, poza oczyszczonymi wodami opadowymi i roztopowymi, o których mowa w art. 9 pkt 14 lit. c ustawy Prawo wodne oraz poza oczyszczonymi ściekami z oczyszczalni komunalnych, przydomowych i przemysłowych oraz poza ściekami pochodzącymi z obiektów chowu lub hodowli ryb łososiowatych lub ryb innych niż łososiowate, jeżeli wzrost zawartości poszczególnych substancji w wykorzystanych wodach przekracza: - pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT5 ) 3 md 02/l, - chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZTCr ) - 7 mg O2 /l, - zawiesiny ogólne 6 mg/l, - azot ogólny 1 mg N/l, - fosfor ogólny 0,1 mg/p/l; - przechowywania lub składowania odpadów promieniotwórczych; - lokalizowania magazynów i rurociągów do transportu ropy naftowej i produktów ropopochodnych (z wyłączeniem gazu płynnego) oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, a także substancji priorytetowych określonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy Prawo wodne; - budowy autostrad, torów kolejowych, dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych oraz parkingów bez ujmowania wód opadowych w systemy kanalizacji deszczowej zamkniętej lub otwartej w postaci rowów izolowanych oraz bez urządzeń zapewniających oczyszczanie ich przed wprowadzaniem do wód i do ziemi, do poziomu wymaganego przepisami odrębnymi; - budowy mostów na ciągach dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych bez ujmowania wód opadowych w systemy kanalizacji deszczowej i urządzeń 50

52 zapewniających oczyszczanie do poziomu wymaganego przepisami odrębnymi oraz bez awaryjnych zasuw odcinających; - lokalizowania składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych, innych niż niebezpieczne i obojętne oraz obojętnych; - prowadzenia ferm chowu lub hodowli zwierząt, bez posiadania zbiornika na gnojowicę i gnojówkę oraz szczelnej płyty gnojowej; - mycia pojazdów mechanicznych poza myjniami usługowymi, posiadającymi zamknięte obiegi wody; - stosowania środków ochrony roślin z wyjątkiem środków dopuszczonych do stosowania w strefach ochronnych ujęć wody, określonych w rejestrze środków ochrony roślin prowadzonym na podstawie art. 47 ustawy z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2008r. Nr 133, poz. 849 z późn. zm.); - nęcenia ryb w ciekach; - pojenia i pławienia zwierząt w ciekach; - lokalizowania nowych cmentarzy oraz grzebania zwłok zwierzęcych w odległości mniejszej niż 150 m od studzien, źródeł i strumieni; - urządzania pryzm kiszonkowych i obornikowych bez szczelnej izolacji od podłoża; - realizowania budownictwa mieszkalnego oraz urządzania kempingów bez przyłączenia do kanalizacji zbiorczej, lub w przypadku braku takiej kanalizacji, bez wyposażenia w szczelny zbiornik do gromadzenia ścieków; - prowadzenia robót ziemnych w pasie do 200 m po obu stronach cieków bez wcześniejszego powiadomienia użytkownika ujęcia wody. Na terenie ochrony pośredniej wprowadza się ograniczenie stosowania nawozów zgodnie z warunkami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. z 2008r. Nr 80 poz. 479). Na omawianym obszarze występują ponadto ujęcia wód dla których ustanowione zostały strefy ochronne. W Krzeszowicach ustanowiona została strefa ochrony sanitarnej ujęć wody dla wodociągu miejskiego Krzeszowice w Czatkowicach, zgodnie z wydaną decyzją nr OS.MP /08 z dnia r. Wyznaczona strefa dla wodociągu miejskiego znajduje się w granicach strefy ochrony pośredniej dla ujęcia wody powierzchniowej z rzeki Rudawy (obowiązują zakazy i ograniczenia zgodnie z powołanym Rozporządzeniem Nr 1/2011 Dyrektora RZGW w Krakowie z dnia 6 lipca 2011r oraz jego zmianą wprowadzoną Rozporządzeniem Nr 4/2011 z dnia 12 października 2011 roku). 51

53 10.4. Dokumenty ustanowione na szczeblu międzynarodowym Podstawową zasadą, na której powinna opierać się polityka zagospodarowania przestrzennego jest zasada zrównoważonego rozwoju, zdefiniowana w raporcie G. H. Brudtlanda "Nasza wspólna przyszłość" (1987 r.), opracowanym przez Światową Komisję Środowiska i Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych. W dokumencie tym równoważony rozwój został określony, jako proces mający na celu zaspokojenie aspiracji rozwojowych obecnego pokolenia w sposób umożliwiający realizację tych samych dążeń następnym pokoleniom. Wyodrębnione zostały trzy główne obszary, na których należy skoncentrować się przy planowaniu skutecznej strategii osiągnięcia zrównoważonego rozwoju: ochrona środowiska i racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi, wzrost gospodarczy i sprawiedliwy podział korzyści z niego wynikających oraz rozwój społeczny. Na bazie zasady zrównoważonego rozwoju oparte zostały poszczególne cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym. Zostały one zapisane w tzw. Protokołach do Konwencji Narodów Zjednoczonych, do których przystąpiła również Polska. Wśród tych Konwencji należy wymienić: Konwencję o zakazie używania technicznych środków oddziaływania na środowisko w celach militarnych lub jakichkolwiek innych celach wrogich, Genewa 1977, Konwencję w sprawie transgranicznego przemieszczania zanieczyszczeń na dalekie odległości, Genewa 1979, Konwencję w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości, dotyczący długofalowego finansowania wspólnego programu monitoringu i oceny przenoszenia zanieczyszczeń powietrza na dalekie odległości w Europie (EMEP), 1979, Konwencję z w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości, w sprawie zmniejszania emisji tlenków azotu lub ich transgranicznych strumieni, 1979, Konwencję w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości, w sprawie dalszego ograniczenia emisji siarki, 1979, Konwencję Wiedeńską o ochronie warstwy ozonowej, Wiedeń 1985, Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową, Montreal 1987, 52

54 Konwencję o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, Espoo 1991, Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Nowy Jork 1992, Konwencję w sprawie zmian klimatu, Kyoto 1997, Konwencję o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących ochrony środowiska, Aarhus 1998 r. Konwencję Krajobrazową, Florencja Dokumenty ustanowione na szczeblu wspólnotowym Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu wspólnotowym, zostały zapisane w uchwałach, dyrektywach i rozporządzeniach Rady Unii Europejskiej. Wśród najważniejszych z punktu widzenia ochrony środowiska, należy wymienić: Dyrektywę Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne, Uchwałę 87/C 328/01 z dnia 19 października 1987 r. Rady Wspólnot Europejskich i przedstawicieli rządów państw członkowskich uczestniczących w pracach Rady w sprawie kontynuacji i wdrożenia polityki Wspólnoty Europejskiej i programu działania w dziedzinie ochrony środowiska, Rozporządzenie Rady 1210/90/EWG z dnia 7 maja 1990 r. w sprawie utworzenia Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska oraz sieci informacji i obserwacji środowiska, Dyrektywę Rady 90/313/EWG z dnia 7 czerwca 1990 r. w sprawie swobodnego dostępu do informacji o środowisku, Rozporządzenie Rady 3254/91/EWG z dnia 19 grudnia 1991 r. w sprawie działań Wspólnoty w zakresie ochrony przyrody, Rozporządzenie Rady 1836/93/EWG z dnia 29 czerwca 1993 r. w sprawie dobrowolnego uczestnictwa firm przemysłowych w systemie zarządzania ochroną środowiska i przeglądów ekologicznych, Dyrektywę 96/62/EU z dnia 27 września 1996 r. w sprawie jakości powietrza, Dyrektywę 96/61/EC z 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń, 53

55 Dyrektywę Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów, Dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko Dokumenty ustanowione na szczeblu krajowym Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym maja odzwierciedlenie w prawodawstwie polskim, co związane jest z koniecznością jego dostosowania do prawa unijnego. Na szczeblu krajowym podstawowymi dokumentami określającymi cele ochrony środowiska są: przyjęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, uchwalona 22 maja 2009 roku Polityka ekologiczna państwa w latach z perspektywą do roku 2016". Polityka ekologiczna jest dokumentem strategicznym, który przez określenie celów i priorytetów ekologicznych wskazuje kierunek działań koniecznych dla zapewnienia właściwej ochrony środowisku naturalnemu, ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, ustawa dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, ustawa dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Dokumenty ustanowione na szczeblu krajowym wojewódzkim i powiatowym Na szczeblu województwa podstawowym dokumentem dotyczącym problematyki ochrony środowiska jest Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 54

56 przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XI/133/07 z dnia 24 września 2007 r. Dokument wymienia długoterminowe i krótkoterminowe działania w ramach polityki ochrony środowiska dla następujących elementów: powietrze atmosferyczne, hałas, promieniowanie elektromagnetyczne, ochrona zasobów wodnych, gleby, środowisko przyrodnicze, biotechnologie i organizmy zmodyfikowane genetycznie, lasy, zasoby surowców mineralnych, zagrożenia naturalne poważne awarie przemysłowe. Na szczeblu powiatu dokumentami analizowanymi jako tło dla zagadnień ochrony środowiska są Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Krakowskiego zatwierdzone uchwałą Nr XIV/104/04 Rady Powiatu w Krakowie z dnia 28 stycznia 2004r. Program Ochrony Środowiska wymienia krótkookresowe i perspektywiczne cele w ramach polityki ochrony środowiska dla następujących elementów: Ochrona przyrody i krajobrazu, Ochrona i zrównoważony rozwój lasów, Ochrona gleb, Ochrona wód podziemnych i zasobów kopalin, Zmniejszanie materiałochłonności, wodochłonności, energochłonności i odpadowości gospodarki, Wykorzystanie energii odnawialnej, Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią, Poprawa jakości wód, Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, Zmniejszenie uciążliwości hałasu. Plan Gospodarki Odpadami wyznacza dwa główne cele: wdrożenie na terenie powiatu krakowskiego zintegrowanego systemu gospodarki odpadami oraz prowadzenie gospodarki odpadami komunalnymi w sposób zgodny ze standardami Unii Europejskiej. 55

57 10.8. Dokumenty gminne zawierające cele ochrony środowiska Najważniejszymi dokumentami dotyczącymi problematyki ochrony środowiska na terenie miasta i gminy Krzeszowice są: Strategia Rozwoju Gminy Krzeszowice na lata , Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata , Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice na lata W Strategii Rozwoju Gminy Krzeszowice, zatwierdzonej Uchwałą Nr XII/103/2003 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia r., przyjęto, że misją gminy Krzeszowice jest atrakcyjne miejsce zamieszkania, wypoczynku i rekreacji z silnym zapleczem usługowoprodukcyjnym w oparciu o politykę proekologiczną, współpracę mieszkańców oraz współpracę z sąsiednimi gminami. Jednym z ustanowionych strategicznych jest wzrost dostępności infrastruktury technicznej służącej rozwojowi gospodarczemu i zwiększającej atrakcyjność zamieszkiwania w gminie. Jednym z kilku celów operacyjnych w obrębie ww. celu strategicznego jest krzewienie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy, posiadające następujące zadania: Organizacja imprez, festynów, happeningów i konkursów o charakterze międzygminnym, propagujących i krzewiących wartości ekologiczne, Opracowanie koncepcji monitoringu stanu środowiska naturalnego na terenie gminy, Wprowadzenie do szkół podstawowych i gimnazjalnych programu edukacji ekologicznej z uwzględnieniem specyfiki regiony, Zorganizowanie mini-centrum edukacji ekologicznej na bazie lokalnej fauny i flory stworzenie ścieżek dydaktycznych oraz stałej ekspozycji służących krzewieniu wartości ekologicznych. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata , przyjęty został uchwałą nr XXVIII/249/2004 z dnia 23 grudnia Cele i działania proponowane w programie ochrony środowiska posłużą do tworzenia warunków dla takich zachowań ogółu społeczeństwa Gminy, które służyć będą poprawie stanu środowiska przyrodniczego. Realizacja celów w nim wytyczonych powinna spowodować polepszenie warunków życia mieszkańców przy zachowaniu walorów środowiska naturalnego na terenie Gminy. W programie ochrony środowiska wytyczone zostały następujące cele strategiczne: Przywrócenie jakości wód powierzchniowych do wymaganych standardów oraz ochrona jakości i ilości wód podziemnych wraz z racjonalizacją ich wykorzystania, 56

58 Poprawa jakości powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Krzeszowice do wymaganych standardów, Zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców gminy i spełnienie obowiązujących standardów w zakresie klimatu akustycznego, Ograniczanie i monitoring promieniowania elektromagnetycznego, Ukształtowanie i ochrona gminnego systemu obszarów ochronnych, Racjonalne wykorzystanie zasobów glebowych i surowców mineralnych, Zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa gminy, kształtowanie postaw proekologicznych jej mieszkańców oraz poczucia odpowiedzialności za jakość środowiska. W programie ochrony środowiska, dla wymienionych celów strategicznych, wprowadzone zostały zapisy dotyczące celów długoterminowych, celów krótkoterminowych oraz kierunków działań. Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice na lata , przyjęty został uchwałą nr XXVIII/249/2004 z dnia 23 grudzień Na podstawie diagnozy i prognozy obecnego stanu gospodarki odpadami powstającymi na terenie Gminy, w planie gospodarki odpadami opracowano cele i kierunki działań do 2014 roku oraz wymagane przedsięwzięcia (w okresie najbliższych czterech lat) z uwzględnieniem najnowszych dostępnych rozwiązań w gospodarce odpadami, dostosowanych do standardów technologicznych i ekologicznych Unii Europejskiej. Opracowany Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Krzeszowice spełnia postawione przed nim cele, obejmuje pełny zakres zadań koniecznych do prowadzenia zintegrowanej gospodarki odpadami na terenie Gminy, w sposób zapewniający zachowanie zasad ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju oraz wypełnienie założeń II. Polityki Ekologicznej Państwa. Głównymi kierunkami w zakresie rozwiązania problemu zbierania, składowania i utylizacji odpadów będą: Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, Wyeliminowanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, Bieżąca likwidacja dzikich wysypisk, Propagowanie czystej produkcji, Eliminacja praktyk nieprawidłowego postępowania z odpadami, Monitorowanie podejmowanych działań z zakresu gospodarki odpadami, Edukacja ekologiczna, Stała kontrola sposobu składowania oraz wywozu z terenu gminy odpadów przemysłowych powstających w wyniku działalności gospodarczej podmiotów zlokalizowanych na terenie gminy, 57

59 Zakaz sprowadzania odpadów spoza terenu Gminy. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U z dnia 17 kwietnia 2003 r.), w planie przedstawiono założone cele ogólne do osiągnięcia w gospodarce odpadami w odniesieniu do celów szczegółowych do roku 2006, 2010, Cele ogólne ujęte w ww. planie to: Oszczędność zasobów naturalnych poprzez recykling odpadów, Rozpowszechnienie idei selektywnej zbiórki odpadów oraz ograniczenie ilości produkowanych odpadów komunalnych u źródła, Usprawnienie procesu zarządzania strategicznego w gminie, poprzez wprowadzenie efektywnych działań ukierunkowanych na osiągnięcie priorytetów lokalnej społeczności, Wdrożenie selektywnej zbiórka odpadów komunalnych, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych, Wykorzystanie bioodpadów do produkcji kompostu i jego przyrodnicze wykorzystanie. W zakresie gospodarki wodno-ściekowej gmina dąży i będzie dążyć do możliwie szybkiego skanalizowania wszystkich większych skupisk zabudowy. Jest to zadanie wymagające dużych nakładów finansowych oraz wykonania racjonalnego programu gospodarki wodno-ściekowej. Program ten powinien być koncepcją docelową i pozwolić na wyeliminowanie lokalnych inicjatyw niekompatybilnych z perspektywicznym funkcjonowaniem układów odprowadzających i oczyszczających ścieki socjalno-bytowe. W związku z koniecznością realizacji zobowiązań Traktatu o Przystąpieniu oraz Strategii wykorzystania Funduszu Spójności, a w szczególności inwestycji wskazanych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) podjęte zostało przedsięwzięcie pn. Zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej na obszarze Związku Gmin dorzecza rzek Rudawy, Rudna i Sanki obejmujące gminy aglomeracji krakowskiej wymienione w KPOŚK, w tym Gminę Krzeszowice. Gminy uczestniczące w przygotowaniu inwestycji do FS prowadzą działania zmierzające do powołania spółki międzygminnej z ograniczoną odpowiedzialnością o profilu ściekowym, która jako przedsiębiorstwo komunalne przejmie odpowiedzialność za przedsięwzięcie na etapie realizacji inwestycji, a następnie będzie prowadzić eksploatację powstałego majątku. Według wstępnych założeń Beneficjentem środków unijnych dla ww. przedsięwzięcia będzie powyższa spółka komunalna. Wnioskodawca posiada opracowaną 58

60 koncepcję prawno-instytucjonalnego funkcjonowania przedsięwzięcia na etapie realizacji i eksploatacji. Celem przedsięwzięcia Zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej na obszarze Związku Gmin dorzecza rzek Rudawy, Rudna i Sanki jest wyposażenie 5 gmin będących członkami Związku Gmin dorzecza rzek Rudawy, Rudna i Sanki w infrastrukturę techniczną umożliwiającą: odbiór i oczyszczenie ścieków komunalnych zgodnie z wymogami Dyrektywy 91/271/EWG (z uwzględnieniem zmian zgodnie z Dyrektywą nr 98/15) w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. z 2006r., nr 137, poz. 984); budowę systemu kanalizacyjnego na obszarze, na którym Wojewoda Małopolski wyznaczył aglomeracje o wielkości powyżej RLM; spełnienie wymogów Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK), w którym ujęto zakres inwestycji; zachowanie bioróżnorodności przyrodniczej terenu o najwyższym statusie ochrony przyrody, w tym m.in. objętego ochroną w ramach: sieci Natura 2000, parków krajobrazowych; ochronę Głównych Zbiornikach Wód Podziemnych nr 326 oraz 450, 452 i 454, które stanowią źródło wody pitnej. Zakres przedsięwzięcia Zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej na obszarze Związku Gmin dorzecza rzek Rudawy, Rudna i Sanki w odniesieniu do Gminy Krzeszowice obejmuje: modernizację OŚ Krzeszowice w zakresie zmniejszenia jej wydajności docelowej (obecnie m 3 /d na m 3 /d) wraz z głęboką modernizacją części biologicznej dla spełnienia wymagań jakościowych dla zlewni o wielkości powyżej RLM. Dla wyeliminowania niekorzystnych i zakłócających pracę oczyszczalni napływów dużej ilości wód opadowych, infiltracyjnych, wskazano również konieczność budowy zbiornika retencyjnego. Gmina, nadal realizować będzie działania na istniejącym systemie, w celu wyeliminowania dopływu do kanałów wód opadowych; budowę nowej OŚ Zalas-Wschód o wydajności 400 m 3 /d. 59

61 11. OCENA UWZGLĘDNIENIA W PROJEKCIE PLANU CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM Projekt planu obejmuje głownie zmiany dotyczące z powiększenia terenów wydobycia złoża Czatkowice. Należy podkreślić, iż projekt został sporządzony po zmianie rozporządzenia dotyczącego Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie (Uchwała Nr XV/247/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 listopada 2011 r.), dopuszczającej eksploatację złoża Czatkowice w zakresie dopuszczonym w wyniku przeprowadzonej procedury oceny oddziaływania na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dla poszerzenia eksploatacji został sporządzony projekt Raportu oddziaływania na środowisko. Projekt planu zawiera szereg ustaleń mających istotne znaczenie dla funkcjonowania i ochrony środowiska. Należą do nich przede wszystkim zaprojektowane rozwiązania w zakresie ochrony środowiska i przyrody, wymienione poniżej. Projekt planu uwzględnia bezpośrednio cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu krajowym, oraz pośrednio w odniesieniu do szczebla międzynarodowego i wspólnotowego, których dokumenty mają swoje przełożenie w polskim prawodawstwie. Na omawianym obszarze planu wyznaczone zostały fragmenty specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000: PLH Dolinki Jurajskie i PLH Czerna. Aktualny stan środowiska oraz ustalenia w zakresie zagospodarowania i przeznaczenia terenu zapisane w planie, wymagają uwzględnienia potrzeb wynikających z ochrony środowiska i prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody. W projekcie planu wprowadzone zostały zapisy dotyczące: Zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu ( 8), Zasad ochrony przed hałasem ( 8), Zasad ochrony rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki ( 9), Zasad ochrony Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie ( 9), Specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 ( 9), Udokumentowanego złoża Czatkowice ( 9), Terenu i obszaru górniczego Czatkowice ( 9), 60

62 Strefy ochrony pośredniej ujęcia wody pitnej z rzeki Rudawy oraz wskazanie na rysunku planu strefy ujęć wody dla wodociągu miejskiego Krzeszowice w Czatkowicach ( 9), Terenów potencjalnie narażonych na okresowe podtopienia ( 12), Strefy terenów potencjalnie narażonych na osuwanie się mas ziemnych ( 13). Projekt planu uwzględnia ochronę dóbr i obiektów kulturowych. Wprowadzone ustalenia w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków ( 10) obejmują stanowiska archeologiczne. Zapisy projektu planu uwzględniają ustalenia i zakazy z zakresu ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego wynikające z przepisów szczególnych i prawomocnych decyzji. Wprowadzone w projekcie planu zapisy uwzględniają ponadto cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu gminy zawarte w wymienionych poniżej dokumentach: Strategia Rozwoju Gminy Krzeszowice na lata , Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata , Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Krzeszowice na lata W projekcie planu wprowadzono zapisy dotyczące zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej dotyczących: Zaopatrzenia w wodę, Odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz wód opadowych, Zaopatrzenia w gaz, Systemu elektroenergetycznego, Zaopatrzenia w ciepło, Obsługi telekomunikacyjnej, Gospodarki odpadami, Ochrony przeciwpożarowej. W poniższej tabeli przedstawiono sposób uwzględnienia w projekcie planu uwarunkowań ekofizjograficznych zawartych w Opracowaniu ekofizjograficznym dla obszaru nowoprojektowanych granic terenu górniczego związanego z eksploatacją udokumentowanego złoża Czatkowice : 61

63 granicach terenu górniczego wyznaczonych dla eksploatacji udokumentowanego złoża Czatkowice. Tab. 5. Uwarunkowania ekofizjograficzne do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej obszaru Obszary predysponowane do pełnienia funkcji eksploatacji górniczej Przydatność środowiska do omawianej funkcji Występowanie złoża wapienia Czatkowice Ograniczenia Zasoby przyrodnicze zbiorowiska leśne, zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne Sposób uwzględnienia w projekcie planu uwzględnienie w projekcie planu zapewnienia możliwości poszerzenia eksploatacji złoża Czatkowice przyrodniczych Występowanie cennych kompleksów leśnych, objętych ochroną w ramach rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki oraz obszarów Natura 2000 Czerna i Dolinki Jurajskie Ochrona zasobów środowiska w ramach: o Obszarów Natura 2000 Czerna i Dolinki Jurajskie o rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki Zachowanie cennych kompleksów leśnych, objętych ochroną w ramach rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki oraz obszarów Natura 2000 Czerna i Dolinki Jurajskie Uwzględnienie obszarów chronionych Tereny rolne predysponowane do tworzenia nowych zalesień, z licznymi zadrzewieniami i zakrzewieniami Występowanie korytarza ekologicznego wschódzachód oraz lokalnych powiązań przyrodniczych Duże walory krajobrazowe sprzyjające funkcji rekreacyjnej jako uzupełniającej o Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz jego otuliny Wyznaczenie strefy ochronnej wokół przewidzianego do eksploatacji złoża, w postaci około 200 metrowego pasa kategorii terenów przeznaczonych do zalesienia ZL1 zapewniającego utrzymanie korytarza ekologicznego wschód-zachód Uwzględnienie głównych kierunków lokalnych powiązań przyrodniczych Utrzymanie z obowiązującego planu funkcji turystyki i sportu Terenów otwartych Duże walory krajobrazowe Walory widokowe sprzyjające funkcji rekreacyjnej jako uzupełniającej Tereny otwarte zapewniające lokalne powiązania przyrodnicze i swobodną migrację gatunków Konieczność ochrony terenów otwartych przed rozwojem zainwestowania zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych ZE od strony terenów osadniczych Paczółtowic, Uwzględnienie głównych kierunków lokalnych powiązań przyrodniczych Utrzymanie z obowiązującego planu funkcji turystyki i sportu 62

64 W wyniku analizy projektu planu można stwierdzić, że ustalenia zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, uwzględniają zalecenia wynikające z zasad ochrony środowiska oraz przyrody i zmierzają w kierunku zmniejszania degradacji środowiska. Wprowadzone zapisy dotyczące ochrony obszarów i obiektów cennych przyrodniczo oraz sposobu zagospodarowania terenu sprzyjają zachowaniu równowagi w środowisku przyrodniczym tych obszarów i obiektów położonych w granicach analizowanej części gminy. Zapisy projektu planu uwzględniają ustalenia i zakazy wynikające z lokalizacji obszaru objętego planem na terenach o cennych wartościach przyrodniczych, stanowiących element dziedzictwa przyrodniczego. W planie uwzględniono przepisy dotyczące funkcjonowania i ochrony istniejących form ochrony przyrody. Z dokonanej w prognozie analizy i oceny wynika, że projekt planu uwzględnia cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym. Warunkiem realizacji celów ochrony środowiska będzie przestrzeganie zasad ochrony istniejących cennych walorów i zasobów środowiska przyrodniczego na opisywanym terenie, zawartych w projekcie planu. 63

65 12. OKREŚLENIE PRZEWIDYWALNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU W celu pełnego określenia skutków realizacji projektu planu dla środowiska przyrodniczego, należy zidentyfikować charakter, zakres czasowy i trwałość negatywnych oraz pozytywnych oddziaływań projektu planu. Przewiduje się, że planowane zmiany w przeznaczeniu terenu mogą doprowadzić do wystąpienia różnorodnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze. Oddziaływania w odniesieniu do poszczególnych obszarowych form ochrony przyrody oraz elementów środowiska przedstawione zostały w poniższych podrozdziałach Specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000: PLH Dolinki Jurajskie i PLH Czerna Oddziaływania negatywne pośrednie, długo- i krótkoterminowe, stałe i chwilowe: o Nie przewiduje się występowania znaczących niekorzystnych oddziaływań, wynikających ze zmian w użytkowaniu terenu, w tym umożliwienia przyszłego poszerzenia terenu eksploatacji ze złoża Czatkowice, zaproponowanych w projekcie planu, na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000, oraz ich integralność; o Planowane poszerzenie eksploatacji nie ingeruje bezpośrednio w siedliska chronione na obszarach Natura Wpływ planowanego poszerzenia eksploatacji na siedliska buczyn w obszarze Natura 2000 Czerna nie będzie znaczący ze względu na ukształtowanie terenu oraz znaczną odległość. Nie dojdzie również do zmniejszenia powierzchni oraz bioróżnorodności obszaru Natura 2000 Dolinki Jurajskie. Tym samym nie dojdzie do utraty lub redukcji występujących tam siedlisk gatunków chronionych (potwierdza to projekt Raportu oddziaływania na środowisko); o Siedliska przyrodnicze położone na terenie obszaru Natura 2000 Dolinki Jurajskie znajdą się w zasięgu oddziaływania emisji zanieczyszczeń oraz robót strzałowych, które jednak nie będzie wywierać istotnego, negatywnego wpływu na stan siedlisk. Planowane wylesienie terenu na wschód od obszarów Natura 2000 zakłada pozostawienie pasa lasu o szerokości minimum 40 m wzdłuż granicy obszaru 64

66 Dolinki Jurajskie, w związku z powyższym negatywny wpływ planowanej eksploatacji na siedliska nie będzie znaczący; o Nie przewiduje się również znaczącego negatywnego oddziaływania na występujące na obszarach Natura 2000 nietoperze. Potencjalne zagrożenia wynikające z poszerzenia eksploatacji złoża Czatkowice w stosunku do nietoperzy to ograniczenie obszaru i fragmentacja ich żerowisk oraz utrudnienie ich przelotu na wschód, w stronę Doliny Racławki. Projektowane poszerzenie terenu eksploatacji będzie się wiązać z wylesieniem tego obszaru. Projektowane zalesienie około 200 metrowego pasa wokół terenu eksploatacji pozwoli jednak zachować ciągłość obszarów żerowania i tras migracji nietoperzy na kierunku wschód-zachód. Nieznaczne wydłużenie trasy ich przelotu (rzędu kilkudziesięciu do kilkuset metrów) nie odbije się negatywnie na kondycji nietoperzy (potwierdza to projekt Raportu oddziaływania na środowisko); o Wszelkie inne możliwe niewielkie oddziaływania będą wynikać z opisanych w kolejnych podrozdziałach oddziaływań na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego; Oddziaływania pozytywne bezpośrednie, długoterminowe, stałe: o Uwzględnienie w projekcie planu, specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000 PLH PLH Dolinki Jurajskie i PLH Czerna ; o W stosunku do obszarów Natura 2000 wprowadzono zapis, iż zabrania się podejmowania działań mogących w istotny sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w istotny sposób wpływać negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 ; o W celu minimalizacji możliwych niekorzystnych oddziaływań pozostawiono naturalną strefę buforową w postaci lasu o szerokości minimum 40 m wzdłuż granicy obszaru Dolinki Jurajskie oraz wyznaczono strefę ochronną wokół przewidzianego do eksploatacji złoża, w postaci około 200 metrowego pasa terenów przeznaczonych do zalesienia ZL1; Planowane zalesienie wokół terenu eksploatacji oraz stopniowe wylesienie terenu zapewni utrzymanie integralności fragmentu obszaru Natura 2000 Dolinki Jurajskie w kierunku wschodnim. Pas zalesień umożliwi zachowanie ciągłości korytarza ekologicznego wschód-zachód oraz tras migracji nietoperzy i innych zwierząt (potwierdza to projekt Raportu oddziaływania na środowisko); o Przyszłe poszerzenie eksploatacji nie zagraża integralności i wzajemnym powiązaniom pomiędzy obszarami Natura 2000 Czerna, Krzeszowice 65

67 i omawianego fragmentu obszaru Dolinki Jurajskie. Eksploatacja nie będzie ingerować w możliwość swobodnego przemieszczania się nietoperzy pomiędzy tymi obszarami; o W związku z planowanym zalesieniem oraz stopniowym wylesieniem terenu, łączna powierzchnia przyszłych potencjalnych żerowisk nietoperzy będzie większa niż całkowita powierzchnia wylesień. Po zakończeniu eksploatacji i przeprowadzeniu właściwej rekultywacji terenu w miejscu wyrobiska powstanie bardzo atrakcyjne miejsce żerowania nietoperzy w postaci odsłonięć skalnych, zadrzewień i zakrzewień. Sumaryczna powierzchnia potencjalnych miejsc żerowania wzrośnie docelowo o około 103 ha (projekt Raportu oddziaływania na środowisko); o Nieposzerzenie terenów przeznaczonych do zainwestowania w miejscowości Paczółtowice ponad to co jest w obowiązującym planie miejscowym, na północny wschód od obszarów Natura 2000; o Utrzymanie terenów zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych ZE wokół obszaru Natura 2000, od strony terenów osadniczych Paczółtowic, tworzy strefę buforową od terenów zainwestowanych w której może dochodzić do sukcesji naturalnej; o Zgodnie z zapisami planu, przeznaczeniem podstawowym terenów ZE są tereny otwarte nie zainwestowane, obejmujące zadrzewienia, zakrzewienia (w tym śródpolne i przywodne) pełniące ważną rolę połączeń w systemie powiązań przyrodniczych; nieużytki bądź użytkowane rolniczo jako łąki i pastwiska położone głównie wzdłuż cieków wodnych. W terenach tych: - wprowadza się zakaz realizacji nowych obiektów kubaturowych, - utrzymuje się istniejącą zabudowę Rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki o Nie przewiduje się występowania znaczących niekorzystnych oddziaływań, wynikających ze zmian w użytkowaniu terenu, w tym umożliwienia przyszłego poszerzenia terenu eksploatacji ze złoża Czatkowice, zaproponowanych w projekcie planu, na cele ochrony rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki oraz jego spójność i integralność; o Ze względu na pokrywanie się granic obszaru rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki oraz obszarów Natura 2000, opisane w rozdziale oddziaływania dotyczą również obszaru rezerwatu; 66

68 o Zapisy projektu planu uwzględniają ochronę rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki zgodnie z Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 3 marca 1989 r Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie Oddziaływania negatywne: o Nie przewiduje się występowania znaczących niekorzystnych oddziaływań, wynikających ze zmian w użytkowaniu terenu, w tym umożliwienia przyszłego poszerzenia terenu eksploatacji ze złoża Czatkowice, zaproponowanych w projekcie planu na teren Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz jego spójność i integralność; o Wszelkie możliwe negatywne oddziaływania dotyczące wpływu poszerzenia eksploatacji położonej na terenie Parku opisane zostały w rozdziale 12.1.; Oddziaływania pozytywne: o Ewentualne negatywne oddziaływania zostaną zminimalizowane poprzez uwzględnienie w projekcie planu zasad ochrony Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie ujętych w Rozporządzeniu Nr XV/247/11 Wojewody Małopolskiego z dn. 28 listopada 2011 r.; o Zmiana planu uwzględnia zmianę rozporządzenia dotyczącego Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie (Uchwała Nr XV/247/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 listopada 2011 r.), dopuszczającą eksploatację złoża Czatkowice w zakresie dopuszczonym w wyniku przeprowadzonej procedury oceny oddziaływania na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dla projektowanego poszerzenia eksploatacji został sporządzony projekt Raportu oddziaływania na środowisko; o W celu minimalizacji możliwych niekorzystnych oddziaływań wyznaczono strefę ochronną wokół przewidzianego do eksploatacji złoża, w postaci około 200 metrowego pasa terenów przeznaczonych do zalesienia ZL1. Zapewni to utrzymanie integralności kompleksu leśnego oraz umożliwi zachowanie ciągłości korytarza ekologicznego wschód-zachód oraz tras migracji nietoperzy i innych zwierząt na terenie parku; 67

69 o Utrzymanie terenów zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych ZE, od strony terenów osadniczych Paczółtowic, tworzy strefę buforową od terenów zainwestowanych; o Zgodnie z zapisami planu, przeznaczeniem podstawowym terenów ZE są tereny otwarte nie zainwestowane, obejmujące zadrzewienia, zakrzewienia (w tym śródpolne i przywodne) pełniące ważną rolę połączeń w systemie powiązań przyrodniczych; nieużytki bądź użytkowane rolniczo jako łąki i pastwiska położone głównie wzdłuż cieków wodnych. W terenach tych: - wprowadza się zakaz realizacji nowych obiektów kubaturowych, - utrzymuje się istniejącą zabudowę Różnorodność biologiczna Oddziaływania negatywne bezpośrednie i wtórne, średnio- i długoterminowe, stałe: o Projekt planu wprowadza poszerzenie eksploatacji surowców mineralnych ze złoża Czatkowice, które bezpośrednio przyczyni się m.in. do nieuchronnej: - utraty lęgowisk i żerowisk licznych zwierząt występujących na danym obszarze, - zwiększenia śmiertelności i zniszczenia siedlisk bytowania wielu gatunków roślin i zwierząt; o Poszerzenie eksploatacji spowoduje konieczność wylesienia fragmentu lasu będącego częścią pasa powiązań przyrodniczych wschód-zachód. Należy zaznaczyć, iż dla wylesienia konieczne będzie uzyskanie zgody Ministra Środowiska na przeznaczenie gruntów leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; o W związku z planowanym poszerzeniem eksploatacji czasowo może zostać zachwiana integralność obszaru Natura 2000 Dolinki Jurajskie w wyniku zmniejszenia się areału żerowisk i tras migracji nietoperzy tj. podkowca małego i nocka orzęsionego. Szczegółowe analizy zawarto w projekcie raportu oddziaływania na środowisko; o Eksploatacja złoża spowoduje nieuchronną konieczność wylesienia fragmentu lasu. Może to wiązać się z ryzykiem naruszenia zakazów obowiązujących w stosunku do chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, o których mowa w art. 51 i 52 Ustawy o ochronie przyrody oraz rozporządzeń wykonawczych do ustawy ww. (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin oraz Rozporządzenia 68

70 Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną). Szczegółowa analiza tej problematyki powinna zostać zawarta w raporcie oddziaływania na środowisko. Zakazy te dotyczą m. in.: - niszczenia siedlisk i ostoi, - niszczenia gniazd i schronień, - umyślnego płoszenia i niepokojenia, - przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsce. Niemniej jednak, Generalny lub Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska mogą zezwolić na odstępstwa od zakazów wymienionych w art. 51 i art.52 ustawy o ochronie przyrody. Zezwolenia takie mogą być wydawane jeżeli nie spowoduje to zagrożenia dla dziko występujących populacji chronionych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów oraz (art.56 ust.4 pkt 7) (...) wynikają z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogów o charakterze społecznym lub gospodarczym (..). Należy wspomnieć, iż Kopalnia Wapienia "Czatkowice" Sp. z o.o. znajduje się w grupie największych w kraju producentów produktów mielonych kamienia wapiennego i stała się największym dostawcą sorbentów dla energetyki (projekt Raportu oddziaływania na środowisko); Oddziaływania pozytywne bezpośrednie, długoterminowe, stałe: o Negatywne oddziaływania na środowisko przyrodnicze, związane z poszerzeniem eksploatacji kopalni, zostaną zminimalizowane poprzez wprowadzenie ochronnego pasa lasu o szerokości ok. 200 m w kierunku północnym. Proces zalesienia będzie mieć na celu eliminacje negatywnego oddziaływania np. pozwoli zastąpić zniszczone ostoje, umożliwi swobodną migrację. Zapewni to utrzymanie integralności kompleksu leśnego oraz umożliwi zachowanie ciągłości korytarza ekologicznego wschód-zachód oraz tras migracji nietoperzy i innych zwierząt; o Przeprowadzenie zabiegów rekultywacyjnych i renaturyzacyjnych terenów poeksploatacyjnych przyśpieszy powstawanie nowych siedlisk, które zrekompensują te utracone w procesie eksploatacji kopalni; o W projekcie planu wprowadzono zapisy, które pozytywnie wpłyną na zachowanie bioróżnorodności poprzez: - ochronę istniejących zadrzewień, pielęgnacji i uzupełnień nasadzeń w celu ochrony gleb przed erozją w terenach oznaczonych symbolem ZE tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych), - ochronę przed osuszeniem małych i okresowych zbiorników wodnych, 69

71 - ochronę obudowy biologicznej potoków przed zniszczeniem i przerwaniem ciągłości oraz przed zmianami stosunków wodnych - ujawnionych na rysunku planu (Eliaszówki) oraz nieujawnionych; o Wyznaczenie w planie terenów zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych ZE. Zgodnie z zapisami planu, przeznaczeniem podstawowym terenów ZE są tereny otwarte nie zainwestowane, obejmujące zadrzewienia, zakrzewienia (w tym śródpolne i przywodne) pełniące ważną rolę połączeń w systemie powiązań przyrodniczych; nieużytki bądź użytkowane rolniczo jako łąki i pastwiska położone głównie wzdłuż cieków wodnych. W terenach tych: - wprowadza się zakaz realizacji nowych obiektów kubaturowych, - utrzymuje się istniejącą zabudowę ; o Wprowadzenie w projekcie planu zapisów o zakresie ochrony środowiska przyrody i krajobrazu, w tym zakazów m.in. usuwania zadrzewień i zakrzewień przywodnych, z wyjątkiem zabiegów pielęgnacyjnych oraz prac związanych z regulacją i utrzymaniem cieków Ludzie Oddziaływania negatywne bezpośrednie i pośrednie, stałe i chwilowe: o W wyniku realizacji ustaleń planu nie przewiduje się wystąpienia znaczących negatywnych oddziaływań z poszerzenia eksploatacji złoża (przy założeniu dotychczasowej skali produkcji) na jakość i warunki życia ludzi. Prognozuje się nieznaczny wzrost emisji zanieczyszczeń do powietrza wynikający z wydłużenia drogi pokonywanej przez transport kołowy wewnątrz kopalni (potwierdza to projekt Raportu oddziaływania na środowisko); o Poszerzenie eksploatacji złoża spowoduje konieczność przesunięcia żółtego szlaku Dolinek Jurajskich (łaczący Zabierzów z Chrzanowem); Oddziaływanie pozytywne pośrednie, średnioterminowe, stałe i chwilowe: o Poszerzenie terenu eksploatacyjnego nastąpi w kierunku północno-zachodnim, co spowoduje oddalenie eksploatacji od istniejącej zabudowy Krzeszowic (osiedla Czatkowice) i Czernej. W związku z czym wzrośnie odległość zagrożeń związanych z wydobyciem tj.: fala udarowa powietrza, drgania sejsmiczne i rozrzut odłamków skalnych; Nie przewiduje się również ingerencji ze strony ww. zagrożeń na obszar zabudowań wsi Dębnik i Paczółtowice (przesunięcie granic oddziaływania eksploatacji nie będzie ingerować w zabudowania tych miejscowości); 70

72 o Nie przewiduje się również zwiększenia dotychczasowych możliwych negatywnych oddziaływań wynikających z poszerzenia eksploatacji złóż takich jak podwyższenie natężenia hałasu wynikającego z przeprowadzania robót strzałowych czy też zwiększenia nasilenia ruchu samochodowego na zewnątrz kopalni. Według przeprowadzonych badań (zawartych w projekcie Raportu oddziaływania na środowisko) nie stwierdzono prognozowanych przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu w stosunku do obowiązującej decyzji Wojewody Małopolskiego z dnia r. (ŚR.IIISz ). Źródłem hałasu związanym z przedmiotową eksploatacją będzie udostępnienie i eksploatacja złoża, transport urobku oraz prace w zakładzie przeróbczym. Planuje się jednak, że emisja hałasu będzie na dotychczasowym, nieprzekraczalnym poziomie. Wg raportu: Wyniki pomiarów hałasu uzyskane w pomiarach prowadzonych w marcu 2005 i w maju 2011 roku w otoczeniu Kopalni Wapienia na skraju najbliższej zabudowy mieszkaniowej wykazują, że poziom dźwięku nie przekraczał 55dB w dzień i 45dB w nocy. Lokalizacja punktów pomiarowych umożliwiała pomiar hałasu skumulowanego ze źródeł: odkrywka, zakład Przeróbczy, droga, zabudowa mieszkaniowa. W związku z tym nie przewiduje się znaczącego negatywnego oddziaływania na zdrowie, warunki i jakość życia mieszkańców; o Kontynuacja eksploatacji złoża pozwoli na utrzymanie miejsc pracy; o Negatywne oddziaływania w terenach nowej zabudowy zminimalizowane zostaną poprzez wprowadzenie w planie zapisów odnoszących się do zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemu infrastruktury technicznej: zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz wód opadowych systemu zaopatrzenia w gaz, zaopatrzenia w ciepło, systemu elektroenergetycznego, systemów telekomunikacyjnych, gospodarki odpadami oraz zasad ochrony przeciwpożarowej Świat zwierzęcy i roślinny Oddziaływania negatywne bezpośrednie i wtórne, średnio- i długoterminowe, stałe: o Projektowane w planie poszerzenie terenu eksploatacji złoża będzie miało istotny wpływ na istniejącą szatę roślinną. Podczas realizacji przedsięwzięcia dojdzie do zniszczenia części zbiorowisk roślinnych, w tym wylesienia fragmentu kompleksu leśnego tworzącego głównie las liściasty, w którego składzie gatunkowym możemy wyróżnić: dąb bezszypułkowy (Quercus robur), dąb czerwony (Quercus rubra), buk pospolity (Fagus sylvatica), klon jawor (Acer pseudoplatanus), brzozę 71

73 brodawkowatą (Betula pendula), grab pospolity (Carpinus betulus) oraz sosnę zwyczajną (Pinus sylvestris) z niewielką domieszką modrzewia (Larix decidua) i świerka (Picea). Nastąpi również nieznaczna utrata areału buczyny storczykowej, zajmującej niewielki fragment lasu przeznaczonego pod teren eksploatacji. Wartość drzewostanu na obszarze objętym projektowaną eksploatacją w stosunku do obszarów sąsiadujących, jest oceniana stosunkowo nisko i nie wymaga szczególnej ochrony. Związane jest to głównie z zaburzonym składem gatunkowym drzewostanów; Należy zaznaczyć, iż dla wylesienia konieczne będzie uzyskanie zgody Ministra Środowiska na przeznaczenie gruntów leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; o W wyniku realizacji ustaleń planu może dojść do ingerencji w szlak migracji i żerowania zwierząt objętych ochroną, takich jak np. nietoperze, płazy. Siedlisko to będzie jednak sukcesywnie odtwarzane w przewidywanym pasie zalesień. Szczegółowy wpływ negatywnego oddziaływania oceniono i zawarto w projekcie Raportu oddziaływania na środowisko; Oddziaływania pozytywne bezpośrednie i pośrednie, skumulowane, średnio- i długoterminowe, stałe: o Czynnikiem eliminującym negatywne oddziaływania będzie wprowadzenie pasa zieleni ochronnej wzdłuż nowego poszerzenia terenów eksploatacji złoża (tereny ZL1). Umożliwi to zachowanie ciągłości korytarza ekologicznego wschód-zachód oraz tras migracji nietoperzy i innych zwierząt tj. płazy; Zabieg ten znacząco zmniejszy negatywny wpływ na strukturę i funkcję istniejących ostoi bytujących tam zwierząt; o W projekcie planu uwzględniono zasady ochrony poszczególnych form ochrony przyrody. Wprowadzono zapisy w zakresie ochrony środowiska przyrody i krajobrazu, w tym zakazy m.in. usuwania zadrzewień i zakrzewień przywodnych, z wyjątkiem zabiegów pielęgnacyjnych oraz prac związanych z regulacją i utrzymaniem cieków. o W projekcie planu wprowadzono zapisy, które pozytywnie wpłyną na zachowanie bioróżnorodności poprzez: - ochronę istniejących zadrzewień, pielęgnacji i uzupełnień nasadzeń w celu ochrony gleb przed erozją w terenach oznaczonych symbolem ZE tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych), - ochronę przed osuszeniem małych i okresowych zbiorników wodnych, 72

74 - ochronę obudowy biologicznej potoków przed zniszczeniem i przerwaniem ciągłości oraz przed zmianami stosunków wodnych - ujawnionych na rysunku planu (Eliaszówki) oraz nieujawnionych; o Wyznaczenie w planie terenów zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych ZE. Zgodnie z zapisami planu, przeznaczeniem podstawowym terenów ZE są tereny otwarte nie zainwestowane, obejmujące zadrzewienia, zakrzewienia (w tym śródpolne i przywodne) pełniące ważną rolę połączeń w systemie powiązań przyrodniczych; nieużytki bądź użytkowane rolniczo jako łąki i pastwiska położone głównie wzdłuż cieków wodnych. W terenach tych: - wprowadza się zakaz realizacji nowych obiektów kubaturowych, - utrzymuje się istniejącą zabudowę ; o Planowane poszerzenie eksploatacji złoża nie będzie miało wpływu na stan gospodarki wodnej gleb, przez co warunki wegetacji roślin nie zmienią się (zgodnie z projektem raportu oddziaływania na środowisko); o Poszerzenie eksploatacji złoża nie wyłączy trwale obszaru z funkcji jakie pełni obecnie. Minimalizacja skutków poszerzenia eksploatacji zrekompensuje rekultywacja terenu po zakończeniu wydobycia złoża. Rekultywacja wyrobiska będzie prowadzona po zatwierdzeniu szczegółowych projektów rekultywacji przez Starostę Krakowskiego, stosownie do wymogów art. 80 ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych Wody Oddziaływania negatywne bezpośrednie i pośrednie, długoterminowe, stałe: o W wyniku realizacji ustaleń projektu planu nie przewiduje się wystąpienia znaczących negatywnych oddziaływań na środowisko wodne, w tym warunki hydrogeologiczne analizowanego terenu. W celu potwierdzenia braku negatywnego oddziaływania zostały przeprowadzone szczegółowe analizy w projekcie raportu oddziaływania na środowisko; o Nie prognozuje się wzrostu odprowadzania ścieków i odpadów socjalno-bytowych do wód w wyniku dalszej działalności kopalni; Oddziaływania pozytywne pośrednie i wtórne, długoterminowe, stałe: o Rozszerzenie wyrobiska kopalni Czatkowice nie spowoduje zagrożenia dla zmiany warunków zasilania źródeł Chuderskiego, dr. Wróbla i Nowego a także Eliasza, Elizeusza i Józefa. W projekcie Raportu oddziaływania na środowisko 73

75 nie stwierdzono jakichkolwiek wpływów z eksploatacji złoża na środowisko wód podziemnych i powierzchniowych. Przewidywana eksploatacja złoża nie będzie ingerować w poziom zwierciadła wód podziemnych. Zaleca jednak się przeprowadzanie okresowego monitoringu jakości i wydajności wód; o Negatywne oddziaływania mogą zostać zminimalizowane poprzez wprowadzenie zapisów: - dotyczących zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemu zaopatrzenia w wodę; - dotyczących systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz wód opadowych; - dotyczących gospodarki odpadami; o Ponadto w projekcie planu wprowadza się w zakresie ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym nakazy i dopuszczenia m.in. dotyczących wód powierzchniowych: - ochrony przed osuszeniem małych i okresowych zbiorników wodnych, - ochrony obudowy biologicznej potoków przed zniszczeniem i przerwaniem ciągłości oraz przed zmianami stosunków wodnych - ujawnionych na rysunku planu (Eliaszówki) oraz nieujawnionych, - dopuszczenia w obrębie rzek i potoków prac regulacyjnych, konserwacyjnych oraz prac zabezpieczeń przeciwpowodziowych jak również realizacji obiektów i urządzeń służących regulacji wód oraz zabezpieczeniu przed zagrożeniem powodziowym, - podłączenia realizowanej zabudowy, położonej w terenach objętych systemami kanalizacji zbiorczej, do tych systemów; w przypadku realizacji zabudowy na terenie położonym w obszarze objętym projektowanymi systemami kanalizacji zbiorczej, do czasu ich realizacji możliwe jest stosowanie rozwiązań indywidualnych - odprowadzanie ścieków bytowych do szczelnych zbiorników na nieczystości ; o W zakresie ochrony środowiska zakazuje się: - w strefie terenów zagrożonych okresowymi podtopieniami, oznaczonych na rysunku planu, wprowadza się całkowity zakaz lokalizacji inwestycji z grupy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, zgodnie z przepisami odrębnymi, z wyłączeniem przedsięwzięć z zakresu komunikacji i infrastruktury technicznej, - usuwania zadrzewień i zakrzewień przywodnych, z wyjątkiem zabiegów pielęgnacyjnych oraz prac związanych z regulacją i utrzymaniem cieków, 74

76 - odprowadzania nie oczyszczonych ścieków do gruntu, rzek i powierzchniowych zbiorników wód ; o W projekcie planu wskazuje się strefę terenów narażonych na okresowe podtopienia i ustalono w jej granicach zakaz gromadzenia ścieków oraz gromadzenia odpadów, które po zalaniu mogłyby zagrażać skażeniem środowiska, o W projekcie planu uwzględniono zasady ochrony strefy pośredniej ujęcia wody pitnej z rzeki Rudawy zgodnie z Rozporządzeniem Nr 1/2011 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 6 lipca 2011r, oraz wskazano na rysunku planu strefę ochrony sanitarnej ujęć wody dla wodociągu miejskiego Krzeszowice w Czatkowicach, zgodnie z wydaną decyzją nr OS.MP /08 z dnia r. (znajduje się w granicach strefy ochrony pośredniej dla ujęcia wody powierzchniowej z rzeki Rudawy) Powietrze Oddziaływania negatywne bezpośrednie, skumulowane, krótkoterminowe, chwilowe: o Przewiduje się nieznaczny wzrost emisji zanieczyszczeń pyłu PM10 wynikający z wydłużenia drogi pokonywanej przez samochody transportujące surowiec wewnątrz kopalni. Nie prognozuje się znaczącego negatywnego oddziaływania na jakość powietrza, będącego konsekwencją ustaleń projektu planu. Oczekiwane skutki eksploatacji wapienia związane z poszerzeniem złoża będą porównywalne z obecnymi negatywnymi oddziaływaniami związanymi z wykorzystaniem kamieniołomu. Przy założeniu utrzymania obecnej wielkości wydobycia (tym samym utrzymania częstotliwości transportu surowca) nie przewiduje się wzrostu zanieczyszczeń pochodzących z ciągów komunikacyjnych poza terenem działalności górniczej (po których przewożony jest urobek); Oddziaływania pozytywne wtórne, długoterminowe, stałe: o Analiza pola emisji zanieczyszczeń pyłowo gazowych, zawarta w projekcie Raportu oddziaływania na środowisko potwierdziła, że przesunięcie wydobycia złoża nie spowoduje zwiększenia emisji. Szacowane w raporcie obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza wykazały, że jakość istniejącego środowiska jest porównywalna z prognozowaną jakością środowiska jaka wystąpi w wyniku inwestycji poszerzenia złoża. Aktualne stężenia zanieczyszczeń wokół kopalni wapienia nie przekraczają dopuszczalnych norm; 75

77 o Utrzymanie terenów otwartych w północnej części obszaru, tworzy strefę lepszego przewietrzania; o Wprowadzenie w projekcie planu zasad obsługi obszaru objętego planem w zakresie infrastruktury technicznej - systemu zaopatrzenia w gaz, systemów zaopatrzenia w ciepło; o Wprowadzenie zapisu w zakresie ochrony środowiska przyrody i krajobrazu, dotyczącego pokrycia potrzeb cieplnych obiektów w oparciu o ekologiczne źródła ciepła (energię elektryczną, gaz, paliwa ekologiczne lub alternatywne źródła energii) Ukształtowanie powierzchni ziemi Oddziaływania negatywne bezpośrednie i wtórne, długoterminowe, stałe: o Nastąpi zmiana ukształtowania powierzchni ziemi w wyniku kontynuacji i poszerzenia obszaru eksploatacji surowców mineralnych ze złoża Czatkowice. Negatywne oddziaływania wynikające z tego powodu ograniczone będą do terenów aktualnie prowadzonej i projektowanej eksploatacji; Oddziaływania pozytywne pośrednie, długoterminowe, stałe: o Zmiana ukształtowania powierzchni ziemi w wyniku kontynuacji i poszerzenia obszaru eksploatacji surowców mineralnych ze złoża Czatkowice, wpłynie pozytywnie na urozmaicenie rzeźby terenu po zakończeniu eksploatacji i rekultywacji terenu, poprzez wyeksponowanie odsłonięć geologicznych w kamieniołomie; o Zgodnie z zapisami planu: Po wyeksploatowaniu złóż obowiązuje rekultywacja terenu z ukierunkowaniem na ponowne zalesienie. Masy ziemne lub skalne, usuwane albo przemieszczane w związku z prowadzeniem eksploatacji kopalin powinny zostać wykorzystywane do rekultywacji terenu poeksploatacyjnego, zgodnie z przepisami odrębnymi ; o Wprowadzenie w granicach terenu eksploatacji górniczej PG1 i PG1.1 (złoże Czatkowice ) nakazów: - prowadzenia wydobycia surowców zgodnie z aktualną koncesją oraz przepisami odrębnymi, - zabezpieczenia krawędzi wyrobisk zgodnie z przepisami odrębnymi, - zabezpieczeń rejonów eksploatacji podczas prac wydobywczych przed osuwaniem się mas ziemnych zgodnie z przepisami odrębnymi, 76

78 - zapewnienia drożności istniejących cieków wodnych, w tym okresowych i prawidłowego ich utrzymania; dopuszcza się techniczne umocnienia koryt cieków wodnych w zakresie wynikającym z realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód oraz ochroną przeciwpowodziową i eksploatacją złoża ; o Wskazanie w projekcie planu strefy terenów potencjalnie narażonych na osuwanie się mas ziemnych, w celu ochrony przed zagrożeniami związanymi z możliwymi procesami osuwiskowymi w obszarach o spadkach przekraczających 15%; o W terenach objętych strefami potencjalnych zagrożeń osuwania się mas ziemnych wprowadza się całkowity zakaz lokalizacji nowych budynków; o Wprowadzenie zapisu, w zakresie ochrony środowiska przyrody i krajobrazu, dotyczącego ochrony istniejących zadrzewień, pielęgnacji i uzupełnień nasadzeń w celu ochrony gleb przed erozją w terenach oznaczonych symbolem ZE tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych Krajobraz Oddziaływania negatywne bezpośrednie, długoterminowe, stałe: o Przewiduje się dalszą transformację krajobrazu w wyniku poszerzenia obszaru eksploatacji złoża wapieni karbońskich kopalni Czatkowice. Górnictwo odkrywkowe w widoczny sposób oddziałuje na powierzchnię terenu jednak wpływ zmian na estetykę krajobrazu jest trudny do określenia. Głównym skutkiem poszerzenia eksploatacji złoża na krajobraz będzie trwała zmiana ukształtowania terenu. Nastąpi przekształcenie rzeźby terenu w formę wklęsłą wyznaczoną krawędziami wyrobiska; o Poszerzenie złoża oraz wprowadzenie zalesień stanowi trwałą ingerencję człowieka w kształtowanie naturalno-kulturowego krajobrazu. Wpływ negatywnych ani pozytywnych zmian nie jest jednoznaczny do określenia; Oddziaływania pozytywne bezpośrednie, długoterminowe, stałe: o Oddziaływanie negatywne związane z eksploatacją złoża zostało zminimalizowane poprzez wprowadzenie pasa terenów przeznaczonych do zalesienia ZL1, otaczającego planowany teren eksploatacji. Ze względu na ukształtowanie terenu planowany pas zadrzewień przesłoni widok na rejon eksploatacji surowca. Wprowadzenie pasa zalesień zrekompensuje negatywny wpływ poszerzenia kamieniołomu na lokalny krajobraz. Ponadto zapewni to utrzymanie ciągłości korytarza ekologicznego wschód-zachód; 77

79 o W celu zachowania walorów krajobrazu otwartego w projekcie planu utrzymano tereny otwarte w północnej części obszaru (tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych ZE). Pozwoli to na utrzymanie otwarć widokowych w kierunku zachodnim i południowym; o Ewentualne negatywne oddziaływania zminimalizowane zostaną poprzez uwzględnienie w projekcie planu zasad ochrony Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie ujętych w Rozporządzeniu Nr XV/247/11 Wojewody Małopolskiego z dn. 28 listopada 2011 r.; o Przewiduje się, iż w ramach działań rekultywacyjnych terenów poeksploatacyjnych nastąpi urozmaicenie krajobrazu poprzez (Zgodnie z projektem Raportu oddziaływania na środowisko): - zalesienie terenu wyrobiska, - wyeksponowanie odsłonięć geologicznych na ścianach skalnych, - naturalne zwiększenie bioróżnorodności, np. tworzenie się muraw zespołu Festuco- Brometea; - tworzenie małych zbiorników wodnych na dnie kamieniołomu, - utworzenie atrakcyjnego miejsca o wysokich walorach krajobrazowych (ściany skalne z tarasowo położonymi zadrzewieniami i zakrzewieniami), - zagospodarowanie przyszłego wyrobiska pokopalnianego z uwzględnieniem naturalnych walorów rekreacyjnych, krajobrazowych, dydaktycznych oraz geologicznych obiektu i okolicy. 78

80 Poniższy rysunek przedstawia zasięg poszerzenia przyszłej eksploatacji i projektowany teren rolny z możliwością zalesiania oraz lokalizację miejsca panoramy z lokalnej drogi w Paczółtowicach (Fot.1 i 2). Źródło: Opracowanie własne 79