WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa druga Gimnazjum nr 19 w Krakowie

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa druga Gimnazjum nr 19 w Krakowie I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy. 2. Formy sprawdzania wiedzy i umiejętności: odpowiedzi ustne (obejmujące zakres trzech ostatnich zagadnień), prace pisemne, prace klasowe / sprawdziany (zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem, obejmujące większą niż trzy zagadnienia partię materiału i trwające ponad pół godziny), zadania domowe, testy sprawdzające (wiadomości, umiejętności, znajomość lektur), kartkówki (pisemna forma sprawdzająca znajomość trzech ostatnich zagadnień bez obowiązku wcześniejszego zapowiadania), samodzielnie opracowany materiał (np. referat, elementy wykładu, prezentacja multimedialna, projekt, itp.), aktywność na lekcji i inne (np. udział w konkursach). 3. Ocena jest jawna i (na prośbę ucznia lub rodzica) szczegółowo uzasadniona. 4. Uczeń ma prawo poprawić pisemnie ocenę niedostateczną ze sprawdzianu w terminie ustalonym przez nauczyciela (nieprzekraczającym dwóch tygodni od momentu uzyskania oceny). Pozostałe oceny uczeń może poprawiać ustnie lub pisemnie po uzgodnieniu formy i terminu z nauczycielem. 5. Szczegółowe zasady obowiązujące przy zastosowaniu ustalonych form sprawdzania wiedzy i umiejętności oraz tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej określa Statut Szkoły. II. Lektury obowiązujące w całości: Klasa IIa: A. Sapkowski Wiedźmin. Krew elfów. I. Krasicki Bajki, Satyry, A. Conan Doyle Umierający detektyw, A. Christie Hydra Lernejska, A Mickiewicz Dziady cz.ii, J. Słowacki Balladyna (pierwsze półrocze); A. Fredro Zemsta, B. Prus Katarynka, Kamizelka, H. Sienkiewicz Latarnik, U. Le Guin Czarnoksiężnik z Archipelagu (drugie półrocze) Klasa IIb: I. Krasicki Bajki, Satyry, A. Conan Doyle Pies Baskerville ów, A. Christie Hydra Lernejska, A Mickiewicz Dziady cz.ii, U. Le Guin Czarnoksiężnik z Archipelagu (pierwsze półrocze); J. Słowacki Balladyna A. Fredro Zemsta, B. Prus Katarynka, Kamizelka, H. Sienkiewicz Latarnik, Krzyżacy (drugie półrocze) III. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w obszarach wskazanych w podstawie programowej: 1. DOPUSZCZAJĄCY: Czytanie i słuchanie. Uczeń z pomocą nauczyciela: 1) identyfikuje językowe i pozajęzykowe środki wyrazu 2) wybiera potrzebne informacje z tekstu, wskazuje ich źródło w tekście 3) porządkuje informacje; 4) odróżnia informacje o faktach od opinii; komentarz od oceny

2 5) rozpoznaje różnice pomiędzy fikcją a kłamstwem oraz znaczeniem dosłownym i przenośnym 6) rozpoznaje główne intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę). 7) rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną (wskazuje tezę, argumenty, wnioski) Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń z pomocą nauczyciela: 1) dociera do informacji; 2) stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji; 3) korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich. 1) rozumie pojęcie stylu; 2) dostrzega zróżnicowanie słownictwa - rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu; 3) zna i z pomocą nauczyciela rozpoznaje części zdania pojedynczego i rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie 5) odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, rozpoznaje równoważnik 6) zna podstawowe terminy słowotwórstwa, rozpoznaje podstawę słowotwórczą i formant Analiza i interpretacja tekstów kultury. Wstępne rozpoznanie. Uczeń: 1) opisuje prostym językiem odczucia, które budzi w nim dzieło; 2) rozpoznaje główny problem utworu; 3) ocenia bohatera utworu i utwór jako całość Analiza. Uczeń: 1) przedstawia najważniejsze treści lektur z podstawy programowej z pomocą n-la 2) charakteryzuje postać mówiącą w utworze wskazuje kilka głównych cech; 3) rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową: 4) z pomocą nauczyciela wskazuje użyte w utworze podstawowe środki stylistyczne; 5) rozróżnia charakterystykę pośrednią i bezpośrednią; 6) odwołując się do własnego doświadczenia wskazuje motywy postępowania bohatera; 7) rozpoznaje elementy konstrukcyjne utworu ( czas, m-ce akcji, bohaterowie, zdarzenia) 8) przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat); 9) rozpoznaje czytany utwór jako: komedię, dramat (gatunek), tragedię, bajkę, satyrę, balladę, fantasy (gatunek), powieść detektywistyczna, 10) wskazuje elementy dramatu, takie jak: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog; 11) zna podstawowe środki wyrazu teatru, filmu i malarstwa Interpretacja. Uczeń: 1) przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury; 2) interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach). Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) stosuje zasady organizacji tekstu w znaczącej części zgodne z wymogami gatunku, tworząc wypowiedź na zadany temat; 2) uczestniczy w dyskusji, próbuje uzasadniać własne zdanie, odnosi się do poglądów innych; 3) próbuje stosować zasady etykiety językowej - wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy

3 w zależności od sytuacji i relacji, łączącej go z osobą, do której mówi; 1) rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stara się do nich stosować; 2) posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; 3) tworząc wypowiedzi, dąży do poprawnego wysławiania się; 4) stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach; 5) z pomocą nauczyciela przekształca zdanie pojedyncze na złożone i złożone na pojedyncze; 6) zastępuje konstrukcje zdania podrzędnego przydawkowego na zdanie pojedyncze z imiesłowem 2. DOSTATECZNY Czytanie i słuchanie. Uczeń: 1) odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych - rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie; 2) posługuje się informacjami z wysłuchanego tekstu 3) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu; 4) porządkuje informacje; 5) odróżnia informacje o faktach od opinii; 6) rozpoznaje różnice pomiędzy fikcją a kłamstwem; 7) dostrzega różnicę między informacją, komentarzem i oceną 8) rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację); Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń: 1) samodzielnie dociera do informacji - w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych; 2) stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji; 3) korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich - w formie książkowej i elektronicznej. 1) rozumie pojęcie stylu, dostrzega różnice między stylami; 2) rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście; 3) dostrzega zróżnicowanie słownictwa - rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu; 4) rozpoznaje cechy kultury i języka swojego regionu; 5) rozpoznaje różne rodzaje zdań złożonych współrzędnie i różne typy zdań podrzędnych 6) tworzy określone rodzaje zdań złożonych 7) stosuje różne typy zdań w wypowiedziach pisemnych 8) świadomie tworzy różne słowa zgodnie z normami słowotwórczymi 9) posługuje się różnymi typami formantów Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. Wstępne rozpoznanie. Uczeń: 1) opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło;

4 2) rozpoznaje problematykę utworu 3) rozpoznaje sens dosłowny i metaforyczny zdarzeń, motywów, postaci Analiza. Uczeń: 1) przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują one w tekście; 2) charakteryzuje postać mówiącą w utworze, wskazując przykłady zachowań; 3) rozróżnia i rozpoznaje narrację pierwszoosobową i trzecioosobową; 4) wskazuje środki stylistyczne w tekście (epitet, metafora, porównanie, apostrofa); 5) rozumie rolę elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu, podtytułu, motta, apostrofy, puenty, punktu kulminacyjnego); 6) przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat); 7) rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, komedię. dramat (gatunek), tragedię, powieść fantasy, balladę, bajkę i satyrę, nowelę; 8) rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne; 9) wskazuje elementy dramatu: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog; 10) określa motywy działania bohatera; 11) potrafi objaśnić elementy dzieła filmowego i malarskiego oraz ich sens symboliczny 12) rozpoznaje satyrę na rysunku i w dziele lit. Interpretacja. Uczeń: 1) przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją; 2) uwzględnia w interpretacji podstawowe konteksty, np. biograficzny, historyczny; 3) interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach). Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej, filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i ze zdarzenia z życia, dedykacja, recenzja; 2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku; 3) uczestniczy w dyskusji, w sposób prosty uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi; 4) redaguje tezę i próbuje dobierać argumenty z przykładami, formułuje wnioski 5) samodzielnie tworzy plan dłuższej wypowiedzi; 1) rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich; 2) posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; zna granice stosowania slangu młodzieżowego; 3) tworząc wypowiedzi, dąży do świadomego wysławiania się; 4) stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie; 5) stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach; 6) przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i zdanie pojedyncze na złozone, stosuje imiesłowowy równoważnik zdania, niekiedy popełniając błędy; 7) stosuje różne sposoby tworzenia słów (np. tworzy rzeczowniki odczasownikowe) 3. DOBRY

5 Czytanie i słuchanie. Uczeń: 1) odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych - rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie; 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu; 3) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie; 4) odróżnia informacje o faktach od opinii; 5) rozpoznaje różnice pomiędzy fikcją a kłamstwem; 6) rozpoznaje sens symboliczny i metaforyczny utworu i jego elementów 7) rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym; 8) rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację, satyrę i ironię); 9) rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe; 10) czerpie dodatkowe informacje z przypisu. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń: 1) samodzielnie dociera do informacji - w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych; 2) stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji; 3) korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich - w formie książkowej i elektronicznej. 1) rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy; 2) rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście; 3) dostrzega zróżnicowanie słownictwa - rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, archaizmy i neologizmy, eufemizmy i wulgaryzmy; dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów); 4) rozpoznaje cechy kultury i języka swojego regionu; 5) rozpoznaje w zdaniach i w równoważnikach zdań różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników oraz przydawkę - rozumie ich funkcje; 6) odróżnia temat fleksyjny od końcówki; dokonuje analizy fleksyjnej wyrazu; 7) odróżnia czasowniki dokonane i niedokonane; rozpoznaje tryby i strony (czynną i bierną) czasownika oraz imiesłowy - wyjaśnia ich funkcje w tekście; Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. Wstępne rozpoznanie. Uczeń: 1) plastycznie opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło; 2) rozpoznaje problematykę utworu i dostrzega jej różnorodność. 3) dostrzega odmienność środków wyrazu literatury, filmu i malarstwa Analiza. Uczeń: 1) przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują one w tekście; 2) charakteryzuje postać mówiącą w utworze; 3) rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić ich funkcje w utworze; 4) wskazuje użyte w utworze środki stylistyczne z zakresu słownictwa (archaizmy, zdrobnienia, zgrubienia, metafory), składni (powtórzenia, pytania retoryczne), fonetyki (rym, rytm, wyrazy dźwiękonaśladowcze);

6 5) omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (tytuł, podtytuł, motto, apostrofa, puenta, punkt kulminacyjny, czas akcji, m-ce akcji) 6) przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat); 7) rozpoznaje czytany utwór jako: komedię. dramat (gatunek), tragedię, satyrę, bajkę, balladę; 8) rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, powieść fantasy 9) wskazuje elementy dramatu, takie jak: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog; 10) znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych; 11) wskazuje motywy postępowania bohatera, uzasadnia je, ocenia bohatera i utwór posługując się odpowiednimi terminami; 12) wskazuje charakterystykę pośrednią i bezpośrednią; 13) podejmuje próby interpretacji środków dzieła malarskiego i filmowego Interpretacja. Uczeń: 1) przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją; 2) uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny; 3) interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach). 4) uzasadnia odczytanie metaforyczne utworu i jego elementów 5) odczytuje wartości, nazywa je (patriotyzm, miłość, uczciwość, odpowiedzialność) Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone fabularnie opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, zróżnicowany stylistycznie opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej, filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i ze zdarzenia z życia, dedykacja; rozprawka ( próby) 2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat; 3) tworzy plan twórczy własnej wypowiedzi; 4) dokonuje redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze; 5) uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi; 6) przestrzega zasad etyki mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, 7) stosuje zasady etykiety językowej - wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji, łączącej go z osobą, do której mówi (dorosły, rówieśnik, obcy, bliski), zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska; 1) rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich; 2) posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; zna granice stosowania slangu młodzieżowego; 3) tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; 4) stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie; 5) stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach; 6) wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych; 7) przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i odwrotnie, przekształca konstrukcje zdania. przydawkowego w konstrukcje z imiesłowem, stosuje imiesłowowy równoważnik zdania z odpowiednią interpunkcją, - odpowiednio do celu całej wypowiedzi; 8) rozpoznaje zdania orzecznikowe i podmiotowe;

7 9) wykorzystuje różne typy zdań złożonych w funkcji stylistycznej 10) tworzy nowe słowa zgodnie z norma słowotwórcza, buduje rodziny wyrazów, wskazuje różne typy formantów, rozumie ich funkcje 10) operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych. 4. BARDZO DOBRY Czytanie i słuchanie. Uczeń: 1) odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych - rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie; 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu; 3) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie; 4) odróżnia informacje o faktach od opinii; 5) rozpoznaje różnice pomiędzy fikcją a kłamstwem; 6) rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym; 7) rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację); 8) dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji; 9) wyciąga wnioski i uogólnia na podstawie informacji uzyskanych z różnych źródeł 10) rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty i wnioski; 11) dostrzega w tekście pozajęzykowe środki perswazji, ironię oraz ocenia ich wymiar etyczny 12) rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe, radiowe i telewizyjne (artykuł, wywiad, reportaż); 13) czerpie dodatkowe informacje z przypisu. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń: 1) samodzielnie dociera do informacji - w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych; 2) stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji; 3) korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich - w formie książkowej i elektronicznej. 1) rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy; 2) rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście; 3) dostrzega zróżnicowanie słownictwa - rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, archaizmy i neologizmy, eufemizmy i wulgaryzmy; dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów), rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone (obce) - rozumie ich funkcję w tekście; ocenia funkcjonalność zapożyczeń i zgodność z normą słowotwórczą; 4) rozpoznaje cechy kultury i języka swojego regionu; 5) rozpoznaje różne rodzaje zdań złożonych współrzędnie, różne rodzaje zdań podrzędnych; w tym orzecznikowych i podmiotowych, imiesłowowy równoważnik zdania, buduje zdania wielokrotnie złożone w funkcji stylistycznej; 6) wskazuje podstawę słowotwórczą i formanty, rozumie ich funkcję, buduje rodzinę wyrazów, potrafi poprawnie zapisać przedrostki

8 Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. Wstępne rozpoznanie. Uczeń: 1) plastycznie opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło, wykorzystując bogate słownictwo i urozmaiconą składnię; 2) rozpoznaje problematykę utworu, dostrzega wieloaspektowość; porównuje z innymi utworami. Analiza. Uczeń: 1) przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują one w tekście; selekcjonuje i hierarchizuje treści; 2) charakteryzuje postać mówiącą w utworze; porównuje różne postacie; 3) rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić ich funkcje w utworze; 4) wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (neologizmów, archaizmów, zdrobnień, zgrubień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego typu zdań i równoważników), fonetyki (rymu, rytmu, wyrazów dźwiękonaśladowczych); 5) omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu, podtytułu, motta, apostrofy, puenty, punktu kulminacyjnego, czasu i miejsca akcji, ); 6) przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat); 7) rozpoznaje czytany utwór jako: komedię. dramat (gatunek), tragedię,bajkę, satyrę, balladę, nowelę, powieść fantasy 8) rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne; 9) wskazuje elementy dramatu, takie jak: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog; określa ich funkcję; 10) znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych; wskazuje przykłady mieszania gatunków; 11) analizując sens utworu, wykorzystuje zależność treści dzieła od okoliczności powstania i biografii autora; 11) uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne; 12) wyjaśnia uniwersalną wartość utworu, rozpoznaje wymiar etyczny dzieła Interpretacja. Uczeń: 1) przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją; 2) uwzględnia w interpretacji szerokie konteksty, np. biograficzny, historyczny; 3) interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub we fragmentach). Tworzenie wypowiedzi. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, zróżnicowany stylistycznie i funkcjonalnie opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej, filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i ze zdarzenia z życia, dedykacja; rozprawka (próby), dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada; 2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat; 3) tworzy plan twórczy własnej wypowiedzi; 4) dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze (umiejętnie formatuje tekst, dobiera rodzaj czcionki według rozmiaru i kształtu, stosuje właściwe odstępy, wyznacza

9 marginesy i justuje tekst, dokonuje jego korekty, jednocześnie kontrolując autokorektę), poprawia ewentualne błędy językowe, ortograficzne oraz interpunkcyjne; 5) uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi; 6) przestrzega zasad etyki mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, m.in. zna konsekwencje stosowania form charakterystycznych dla elektronicznych środków przekazywania informacji, takich jak: SMS, , czat, blog (ma świadomość niebezpieczeństwa oszustwa i manipulacji powodowanych anonimowością uczestników komunikacji w sieci, łatwego obrażania obcych, ośmieszania i zawstydzania innych wskutek rozpowszechniania obrazów przedstawiających ich w sytuacjach kłopotliwych, zna skutki kłamstwa, manipulacji, ironii); 7) stosuje zasady etykiety językowej - wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji, łączącej go z osobą, do której mówi (dorosły, rówieśnik, obcy, bliski), zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska ; 8) świadomie, odpowiedzialnie, selektywnie korzysta (jako odbiorca i nadawca) z elektronicznych środków przekazywania informacji, w tym z Internetu. 1) rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich; 2) sprawnie posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; zna granice stosowania slangu młodzieżowego; 3) tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści; 4) stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie; 5) stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach; dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom; rozumie funkcję szyku przestawnego; 6) wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych; stosuje średnik; 7) przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i odwrotnie, zdanie pojedyncze na złożone i odwrotnie, równoważnik zdania na zdanie złożone i odwrotnie; rozumie funkcję stylistyczną wybranych konstrukcji, zamienia mowę niezależną na zależną, 8) stosuje różne formanty w funkcji stylistycznej, świadomie stosuje słowotwórcze środki stylistyczne (zdrobnienia, zgrubienia, postać dokonaną i niedokonana czasownika, rózne rodzaje wyrazów złożonych, celowo wzbogaca swoje wypowiedzi o wyrazy nacechowane emocjonalnie, antonimy ) 9) operuje bogatym słownictwem z określonych kręgów tematycznych. 5. CELUJĄCY Uczeń spełnia wszystkie wymagania niezbędne do uzyskania oceny: bardzo dobry, a ponadto: samodzielnie poszerza wiedzę oraz umiejętności poza wymagania wskazane podstawą programową; bierze udział w konkursach przedmiotowych i odnosi w nich sukcesy; dzieli się wiedzą z innymi uczniami, przygotowując projekty, prezentacje, itp. z zagadnień wykraczających poza wymagania podstawy programowej; czyta utwory z kanonu literatury polskiej i światowej (inne niż omawiane), wykorzystuje ich znajomość na lekcjach (np. w pracach pisemnych). podejmuje próby własnej twórczości literackiej; wykazuje się oryginalnością interpretacji głosowej tekstów poetyckich lub prozatorskich krytycznie i rzeczowo ocenia teksty własne i innych, przejawia szczególna dbałość o kulturę słowa; sprawnie redaguje teksty w różnych gatunkach, wykazując się poprawnością językową i stylistyczną oraz bogatym słownictwem i urozmaicona składnią.

10