Kondycja finansowa spółek miejskich w Krakowie

Transkrypt

1 Karol Wałachowski Michał Dulak Marcin Kędzierski dr Krzysztof Mazur Kondycja finansowa spółek miejskich w Krakowie Kraków, październik 2014 r.

2 Raport został przygotowany w ramach projektu Na co idą Twoje podatki? realizowanego przez Ośrodek Studiów o Mieście i Klub Jagielloński przy wsparciu Banku Zachodniego WBK. Sponsor główny 1

3 Copyrigth by Ośrodek Studiów o Mieście & Klub Jagielloński Klub Jagielloński Ośrodek Studiów o Mieście Rynek Główny 34 (Pałac Spiski) Kraków NIP: Tel/fax: osom@osom.org.pl klub@kj.org.pl 2

4 Spis treści I. Wstęp... 4 III. Rentowność... 7 IV. Płynność... 9 V. Zadłużenie VI. Podsumowanie funkcjonowania poszczególnych spółek VII. Wnioski końcowe O projekcie Informacje o autorach

5 I. Wstęp Jednym z podstawowych zadań każdej gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, poprzez świadczenie usług powszechnie dostępnych, takich jak doprowadzanie wody, czy tworzenie oczyszczalni ścieków. Działania gminy o tym charakterze nazywane są gospodarką komunalną. Ustawodawca pozostawia wiele swobody w realizowaniu tych zadań gminom. Mogą one być realizowane poprzez różne formy prawne m.in. jako samorządowe zakłady budżetowe, w drodze umowy, czy w drodze tworzenia spółek prawa handlowego. Bardzo często spotykaną tezą jest ukrywanie długu miejskiego przez samorządowców w spółkach miejskich. W efekcie takiej praktyki ich dług nie jest uwzględniany w zadłużeniu budżetowym i nie podlega nie podlega progom zadłużenia wyznaczonym przez ministra finansów dla jednostek samorządu terytorialnego. Czy teza ta jest prawdziwa na gruncie krakowskim? Czy zadłużenie krakowskich spółek komunalnych jest efektem poczynionych inwestycji, czy wynika raczej z chęci odciążenia budżetu miasta i powiększania długu z pominięciem ustawy? Celem analizy jest zbadanie stanu finansów najważniejszych krakowskich spółek miejskich ze względu na najważniejsze kryteria finansowe: rentowność, płynność i zadłużenie oraz zbadanie ich efektywności ekonomicznej. Istotnym zagadnieniem w rozważaniach o stanie finansów miasta jest także groźba zaciągania przez spółki zbyt wysokich kredytów i podejmowanie ryzykownych inwestycji, które w rezultacie mogą doprowadzić do sytuacji, kiedy to władze miasta będą zmuszone pokryć zobowiązania spółek z budżetu miasta. Na koniec jesteśmy zobowiązani wyjaśnić wątpliwość, która może nasunąć się naszym czytelnikom podczas lektury raportu. Niepodważalnym jest fakt, że spółki miejskie działają na innych zasadach, niż spółki komercyjne. Powoływane są one głównie dla realizacji działań publicznych. Mimo to zdecydowaliśmy się przeprowadzić analizę wskaźnikową wykorzystywaną do oceny kondycji spółek, dla których głównym celem jest zysk. Naszym zdaniem są dwa rodzaje powodów, dla których spółki miejskie powinny posiadać dobrą kondycję finansową. Po pierwsze, w sytuacji złego funkcjonowania i zbyt wysokiego zadłużenia spółek istnieje ryzyko obciążenia miasta 4

6 kosztami ich dokapitalizowania, a tym samym zwiększeniem długu publicznego. Po drugie spółka, która nie może realizować swoich bieżących zobowiązań nie będzie w stanie realizować zadań publicznych, do których została powołana. Pamiętając o tych uwagach zapraszamy do lektury niniejszego raportu. 5

7 II. Metodologia Przedmiotem analizy są spółki komunalne miasta Krakowa działające w 2013 roku: Agencja Rozwoju Miasta, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Z badań wyeliminowany został Krakowski Holding Komunalny, który jest formą prawną konsolidacji innych spółek miejskich i powstał w celu optymalizacji podatkowej przedsiębiorstw. Badaniu podlegać będzie sytuacja finansowa spółek na dzień 31 grudnia Obrana metodologia opiera się na najpopularniejszej metodzie analizy danych finansowych spółek - analizie wskaźnikowej. Zakłada ona badanie najważniejszych, ogólnodostępnych dokumentów finansowych przedsiębiorstwa, takich jak bilans oraz rachunek zysku i strat. Badanymi obszarami będzie: rentowność podmiotów (ekonomiczność funkcjonowania podmiotów), zdolność przynoszenia zysków, płynność finansowa (możliwość do wywiązywania się do swoich zobowiązań) oraz zadłużenie (finansowanie działalności podmiotu ze źródeł zewnętrznych). W ostatniej części przedstawiona zostanie ogólna sytuacja spółek i ocena ryzyka funkcjonowania dla budżetu miasta. 6

8 III. Rentowność Rentowność, czyli dochodowość, określa ekonomiczność funkcjonowania spółki. Wydzielone spółki miejskie, działające na zasadach rynkowych pomimo pełnienia określonej funkcji społecznej powinny być opłacalne ekonomiczne. W przeciwnym wypadku celowość ich istnienia może zostać poddana w wątpliwość. a) Wskaźnik stopy zwrotu z aktywów Wartość tego wskaźnika wskazuje nam, ile zysku przynosi każda złotówka kapitału spółki. Optymalny podawany w literaturze poziom wskaźnika oscyluję pomiędzy 2-6 %. Większa wartość wskaźnika oznacza lepsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa, a wyższy zysk może ono osiągnąć np. podwyższając marżę za swoje usługi, lub obniżając koszty działalności. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Zysk netto* , , ,1 Aktywa ogółem* Stopa zwrotu z aktywów -0,60% 1,68% 0,26% 3,99% 3,54% *Kwoty podane w PLN b) Rentowność kapitału własnego Wskaźnik ten wskazuje stopę zwrotu z kapitału wniesionego przez akcjonariuszy. Mówi o tym, ile zysku wypracowuje każde 100 zł wniesione przez akcjonariuszy (w tym wypadku miasto Kraków). Optymalny poziom wskaźnika wynosi powyżej 3%. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Zysk netto* , , ,1 Kapitał własny* Rentowność kapitału własnego -3,49% 3,40% 0,83% 11,73% 5,95% *Kwoty podane w PLN 7

9 c) Rentowności sprzedaży netto Wskaźnik mówi nam ile zysku netto przypada na jedną złotówkę zrealizowanej sprzedaży. Jest to najbardziej istotny ze wskaźników. Pokazuje on, jakie wyniki osiąga przedsiębiorstwo ze swojej podstawowej działalności. Jeśli wskaźnik jest ujemny, oznacza to, że przedsiębiorstwo ponosi większe koszty wyprodukowania swoich usług/produktów, niż pobiera z nich zysków. Optymalny poziom wskaźnika wynosi powyżej 4%. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Zysk netto* , , ,1 Przychody netto ze sprzedaży* Wskaźnik rentowności sprzedaży -106,42% 2,52% 0,48% 3,29% 14,41% *Kwoty podane w PLN 8

10 IV. Płynność Utrzymywanie płynności finansowej przedsiębiorstwa jest jednym z najbardziej istotnych zadań kierownictwa spółek. Płynność rozumiana jest jako zdolność do wywiązywania się firmy ze swoich krótkoterminowych zobowiązań. Istotne jest właściwe zachowanie płynności, ponieważ niewywiązywanie się na czas ze swoich zobowiązań może skutkować spadkiem zaufania partnerów i brakiem możliwości reagowania na kryzysowe sytuacje. Zbyt wysoka płynność powoduje jednak zamrożenie kapitału przedsiębiorstwa, który mógłby zostać efektywniej wykorzystany do bieżącej działalności. Brak płynności uniemożliwia podejmowanie wielu działań kadrze zarządzającej, która bez bieżących środków nie może właściwie reagować na dynamiczną sytuację rynkową, zaś w razie spadku koniunktury gospodarczej związane ręce mogą skutkować upadkiem przedsiębiorstwa. a) Płynność bieżąca Wskaźnik ten informuje nas o zdolności podmiotu do regulowania swoich zobowiązań bieżącymi aktywami obrotowymi. Wzorcowa wartość wskaźnika podawana w literaturze mieści się w przedziale 1,3-2. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Aktywa obrotowe* Zobowiązania krótkoterminowe* Płynność bieżąca 0,76 0,97 0,94 0,57 1,53 *Kwoty podane w PLN 9

11 b) Wskaźnik szybkiej płynności Jest on uzupełnieniem wskaźnika bieżącej płynności i mówi nam, jakie są możliwości spłacania zobowiązań najbardziej płynnymi aktywami spółki (gotówka oraz należności krótkoterminowe). Standardowa wartość wskaźnika powinna wynosić 0,8-1,5. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Aktywa obrotowe* Zapasy* Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe* Zobowiązania krótkoterminowe* Wskaźnik szybkiej płynności 0,70 0,93 0,72 0,46 1,18 *Kwoty podane w PLN 10

12 V. Zadłużenie Zadłużenie to finansowanie działalności podmiotu ze źródeł zewnętrznych. Przedsiębiorstwo może wykorzystywać różne formy pozyskiwania tychże środków począwszy od kapitałów własnych, które stanowią majątek spółki, po pożyczanie pieniędzy od innych podmiotów, które stanowi zadłużenie przedsiębiorstwa. Pożyczanie kapitału podejmowane jest w celu realizacji większych inwestycji, które mają przyczynić się do szybszego rozwoju podmiotu gospodarczego. Zbyt duży poziom zadłużenia może jednak skutkować upadkiem przedsiębiorstwa w razie niemożności spłaty kredytów. Zagadnienie zadłużenia jest szczególnie istotne dla spółek miejskich, gdzie z powodu powiązań z miastem może dochodzić do pokusy nadużycia i w efekcie obciążania długami spółek miejskich budżetu miasta. a) Wskaźnik ogólnego zadłużenia Mówi nam o tym, jaki udział w finansowaniu majątku podmiotu mają zobowiązania i dług. Wskaźniki powyżej 0,5 oznaczają już bardzo wysokie zadłużenie przedsiębiorstwa i wskazują, że ponad połowa wszystkich aktywów spółki pochodzi ze źródeł zewnętrznych. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Zobowiązania ogółem* Aktywa ogółem* Ogólne zadłużenie 0,83 0,51 0,68 0,66 0,40 *Kwoty podane w PLN 11

13 b) Zadłużenie kapitału własnego Wskaźnik ten przedstawia stosunek zobowiązań oraz kapitału własnego spółki w finansowaniu działalności przedsiębiorstwa. Poziom zadłużenia kapitału własnego powiązany jest z ewentualną możliwością pokrycia zobowiązań przez spółkę, gdyż wskaźnik ten pokazuje ile długu przypada na 1 złotówkę kapitału przedsiębiorstwa. Wskaźnik powinien zawierać się w przedziale Czym większa wartość wskaźnika, tym przedsiębiorstwo jest bardziej zadłużone. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Kapitał obcy* Kapitał własny* Zadłużenie kapitału własnego 4,75 1,03 2,14 1,94 0,68 *Kwoty podane w PLN c) Zadłużenie długoterminowe Obrazuje, jaka wielkość kapitałów własnych przedsiębiorstwa jest finansowana przez zobowiązania długoterminowe. Przedsiębiorstwa, których wartość tego wskaźnika jest większa niż 1, uważa się za silnie zadłużone. ARM MPEC MPK MPO MPWIK Zobowiązania długoterminowe* Kapitał własny* Zadłużenie długoterminowe 4,13 0,07 0,70 0,64 0,23 *Kwoty podane w PLN 12

14 VI. Podsumowanie funkcjonowania poszczególnych spółek 1. Agencja Rozwoju Miasta Spółka ta została utworzona przez miasto Kraków w celu wsparcia organów miasta oraz podmiotów komercyjnych w realizacji planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych. Statut spółki jasno określa, że podstawowym zadaniem spółki jest realizacja i wspieranie działań inwestycyjnych na terenie miasta, statut określa także, że jej celem nie jest wypracowywanie zysku dla akcjonariuszy (Miasta Krakowa), lecz przekazywany jest na działania statutowe spółki. W 2013 roku spółka przyniosła straty wynoszące 1,77 mln zł, całość strat wynikała z działalności gospodarczej spółki. W tym miejscu na uwagę zasługują wysokie wynagrodzenia, wynoszące 1,33 mln zł. Oraz wysokie koszty odsetek od pożyczek wynoszące 0,5 mln zł. Na uwagę zasługuje także płynność spółki. Zarówno wskaźnik bieżącej płynności jak i szybkiej płynności są na bardzo niskim poziomie, znacznie przekraczając minimalna akceptowalną wartość. Tak niska wysokość wskaźników świadczy o bardzo realnej groźbie niemożności regulowania swoich bieżących zobowiązań i koniecznej interwencji. Jeszcze gorzej wygląda zadłużenie spółki. 82% wszystkich aktywów spółki pochodzi ze źródeł zewnętrznych, co świadczy o bardzo wysokim zadłużeniu podmiotu. Przedsiębiorstwo stosuję więc bardzo wysoką dźwignię finansową, której wartość wynosi 4,7 - na każdą własną złotówkę przedsiębiorstwa, przypada 4,7 zł pożyczonego z zewnętrznych źródeł. Obecna sytuacja spółki jest bardzo zła. Nie przynosi ona zysków, przychody z działalności w stosunku do kosztów utrzymania i odsetek od kredytów są bardzo niskie, spółka bazuje na pożyczonych pieniądzach przy zastosowaniu bardzo wysokiej w tej branży dźwigni finansowej. Istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo kłopotów finansowych spółki i problemów z płynnością. 13

15 2. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej MPEC jest przedsiębiorstwem ciepłowniczym działającym na terenie Krakowa i Skawiny. Przedsiębiorstwo zapewnia ciepłą wodę oraz ciepło do ogrzewania, zarządza też sieciami przesyłowymi oraz podłącza nowych odbiorców. Spółka jest dla Krakowa strategiczną z punktu widzenia walki z prawdopodobnie najbardziej uciążliwym dla mieszkańców problemem Krakowa- smogiem. Miasto we współpracy z MPEC-em uruchomiło program wymiany uciążliwych pieców węglowych na bardziej przyjazne dla środowiska ciepło sieciowe. Spółka w 2013 roku przyniosła ponad 12 milionów złotych zysku, co przy aktywach wynoszących ponad 732 miliony złotych stanowi 1,68% stopy zwrotów z aktywów. Wskaźnik ten był więc nieco wyższy od inflacji, który wyniosła w 2013 roku 0,9%. Jest to przyzwoity poziom zyskowności, biorąc pod uwagę ważną społeczną rolę spółki. Zarówno płynność spółki, jak i zadłużenie kształtuję się na dobrym poziomie, spółka nie ma żadnych problemów z regulowaniem swoich zobowiązań. Z racji na charakter działalności spółki i stałość przychodów zadłużenie na poziomie 50 % wydaje się racjonalne, przy zadłużeniu kapitału własnego równym 1, spółka może spłacić wszystkie swoje długi kapitałem własnym. Patrząc na sytuację księgową spółki jest ona dobrze zarządzana. Zarówno stan płynności jak i zadłużenia sprawiają, że spółka nie stanowi ryzyka obciążenia budżetu Krakowa. Niewielki wypracowywany zysk przedsiębiorstwa pozwala na dalszy rozwój i inwestycję spółki. 14

16 3. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne MPK jest przedsiębiorstwem, którego przedmiotem działalności jest transport publiczny na terenie miasta Krakowa. Od 2006 roku rozdzielana została rola przewoźnika i organizatora transportu miejskiego. Od tamtej pory MPK jest tylko przewoźnikiem, który jest odpowiedzialny za przewóz pasażerów (techniczne aspekty- tabor autobusowy, tramwajowy, zatrudnienie kierowców), dystrybucję biletów oraz kontrolę biletową. Wszelkie kwestie dotyczące organizacji transportu (lokalizacja przystanków, trasy linii i częstotliwość kursowania etc.) odpowiedzialna jest inna spółka miejska - Zarząd Infrastruktury i Transportu. Spółka przyniosła w 2013 roku około 2,2 miliona złotych zysku, która wynosiła około 0,26 % stopy zwrotu z wszystkich aktywów. Oznacza to, że każde 100 złotych spółki (czy to pożyczone, czy pochodzące z kapitałów własnych), wygenerowało 26 groszy zysku. Jest to nie wiele biorąc pod uwagę średnia inflację wynoszącą 0,9%. Przy takim poziomie inflacji i tak niskim zysku, wartość przedsiębiorstwa zmniejszyła się, co oznacza, że jego działalność nie była ekonomicznie uzasadniona. Źle wypada też rentowność sprzedaży. Tylko 0,48% oznacza, że jej działalność gospodarcza nie przynosi wystarczających zysków. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne nie może jednak kształtować ani cen biletów, ani organizować transportu. Dlatego też dalszej analizie powinny podlegać koszty działalności, efektywność zatrudnienia, czy kredytowania przedsiębiorstwa. Słabo wypada także płynność przedsiębiorstwa. Obecne wskaźniki jasno pokazują, że spółka nie jest w stanie spłacać swoich bieżących krótkoterminowych zobowiązań, cierpi na duży brak gotówki. Zagraża to sytuacji przedsiębiorstwa i terminom spłacanych zobowiązań. W dalszej konsekwencji może prowadzić to do spadku zaufania kontrahentów spółki i podrożenia kredytów. Zadłużenie przedsiębiorstwa osiąga niemal 70% obecnych aktywów, na każdą posiadaną złotówkę kapitału własnego spółki przypada 2,14 zł pożyczonego. Przy płaconych odsetkach wynoszących niemal 12 milionów złotych, zadłużenie przedsiębiorstwa przy braku poprawienia działalności może stanowić kłopot dla 15

17 dalszego funkcjonowania spółki i duże ryzyko konieczności wspomagania finansów spółki przez budżet miasta. 16

18 4. Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania MPO istnieje jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością od 1993 roku, gdzie całościowym właścicielem jest miasto Kraków. Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa są szeroko pojęte usługi oczyszczania miasta- od usług wywozowych, poprzez sortowanie i selektywne zbieranie odpadów, aż po przetwarzanie odpadów. MPO wykonuje również usługi polegające na utrzymaniu w czystości Krakowa. Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania zakończyło rok 2013 z wynikiem finansowym wynoszącym 6,33 miliona złotych. Jest to imponująca kwota, biorąc pod uwagę całość aktywów równych 158,5 miliona. Dobrze wygląda także rentowność sprzedaży, która wynosi 3,29 %, spółka przynosi wysokie zyski ze swojej podstawowej działalności. Źle za to wypada płynność przedsiębiorstwa. Wskaźniki zarówno bieżącej, jak i szybkiej płynności jednoznacznie wskazują, że spółka może mieć problemy z regulowaniem swoich bieżących zobowiązań. Ogólne zadłużenie spółki kształtuję się w wysokości 66% wszystkich aktywów, 2/3 jednak ze wszystkich zobowiązań to zobowiązania krótkoterminowe, których zapadalność wynosi mniej niż 12 miesięcy. Biorąc pod uwagę zadłużenie długoterminowe, na każdą złotówkę kapitału własnego, przypadają 64 grosze pochodzące ze źródeł zewnętrznych. Zastawiająca jest wysoka wartość zobowiązań krótkoterminowych przedsiębiorstwa. Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem było przeniesienie wielu płatności krótkoterminowych na następny rok obrotowy, w celu wykazania lepszego wyniku finansowego. Podsumowując obecną sytuację przedsiębiorstwa, działa ono sprawnie, jednak bardzo niska płynność przedsiębiorstwa stanowi zagrożenie, przez które konieczne może być wsparcie spółki przez Budżet Miasta. 17

19 5. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji MPWiK jest przedsiębiorstwem zajmującym się ujmowaniem, uzdatnianiem, dystrybucją wody oraz odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków na terenie Krakowa i okolicznych gmin. Od 1994 roku ma charakter spółki akcyjnej, której jedynym właścicielem jest miasto Kraków. Spółka zarządza m.in. zakładami uzdatniania wody: Bielany, Dłubnia, Raba, Rudawa i oczyszczalniami ścieków Kujawy i Płaszów. Spółka w 2013 roku zrealizowała zysk w wysokości 56 milionów złotych, co przy aktywach wynoszących milionów stanowiło 3,54 % stopy zwrotu z aktywów. Wskaźnik rentowności sprzedaży wyniósł dla spółki 14,41% co świadczy o bardzo wysokich zyskach z podstawowej działalności spółki. W przypadku tego typu spółki miejskiej wskaźnik ten jest niepokojący, powodem tak wysokich zysków jest duża marża nakładana na odbiorców, co przy monopolizacji tego typu usług jest społecznie szkodliwe. MPWiK posiada wzorcowe wskaźniki dotyczące płynności, przedsiębiorstwo w przyszłości nie będzie miało problemów ze spłatą swoich bieżących zobowiązań. Przedsiębiorstwo nie posiada też wysokiego zadłużenia zarówno krótkoterminowego, jak i długoterminowego. Kredyty z terminem zapadalności powyżej 1 roku stanowią tylko 23% aktywów firmy, co przy działalności firmy i bardzo stabilnych dochodach jest rozsądną wartością. 18

20 VII. Wnioski końcowe Badając funkcjonowanie krakowskich spółek miejskich dochodzimy do wniosków, że teza dotycząca ukrywania długu w spółkach miejskich jest częściowo prawdziwa. Zjawiska na pewno nie należy uogólniać, problem dotyczy tylko kilku spółek, których stan finansowy i efektywność działalności nie uzasadniają zaciągania tak wysokich zobowiązań. Czas przeprowadzanych badań także prowadzi do ważnych wniosków związanych z funkcjonowaniem krakowskiej polityki samorządowej. Badania dotyczą okresu tuż przed 4 letnim cyklem wyborów samorządowych. Realizowanie dużych inwestycji przez najgorzej funkcjonujące spółki (ARM i MPK), takich jak hala Kraków Arena oraz wymiana dużej części taboru, na które to inwestycje zwyczajnie nie było tych spółek stać, same nasuwają pytania o możliwość wywieranie nacisku przez polityków samorządowych, aby pokazać wyborcom sukcesy w roku wyborczym. Jak wyglądałby budżet miasta, gdyby włączyć do niego zadłużenie spółek? Rozsądnym rozwiązaniem wydaje się włączenie do zadłużenia budżetu tylko tego długu, który jest niebezpieczny dla miasta, dlatego też dołączamy tylko dług ARM i MPK, który wynosi 805 milionów złotych. Sumując z obecnym długiem budżet wygląda następująco: milionów PL milionów PL Wydatki Zadłużenie Budżet Krakowa

21 Sumując dług Krakowa wraz z najbardziej zagrożonym długiem spółek miejskich wynosi on około 72% wszystkich wydatków miejskich, bardzo wyraźnie przekraczając ustawowy próg bezpieczeństwa. Oprócz dodawania długu dwóch wspomnianych wyżej spółek do całkowitego zadłużenia miasta można przeprowadzić symulację, jak wyglądałby budżet miasta, włączając do niego przychody ARM i MPK. Łączne przychody tych dwóch podmiotów oraz miasta wynoszą w sumie około 4366 milionów złotych. Włączając w rozliczenia księgowe te spółki, otrzymujemy zadłużenie miejskie na poziomie 64% przychodów. 20

22 O projekcie Od maja do października 2014 r. Ośrodek Studiów o Mieście i Klub Jagielloński, przy wsparciu Banku Zachodniego WBK, realizuje projekt pt. "Na co idą Twoje podatki?" Celem projektu jest upowszechnianie świadomości stanu finansowego polskich miast. Projekt składa się z trzech produktów: 1. Generator map wydatków gminy Główną barierą w zrozumieniu wydatków gmin jest kwestia braku przejrzystości. Dlatego stworzyliśmy stronę internetową, która ma charakter powszechnie dostępnego generatora map wydatków każdej polskiej gminy. Generator z dostarczonych przez użytkownika danych tworzy infografikę wydatków jego gminy. Plik graficzny może być następnie umieszczany na stronach internetowych, portalach społecznościowych, wykorzystywany w prezentacjach multimedialnych, czy drukowany na powierzchniach wielkoformatowych. W ten sposób każdy może stworzyć mapę wydatków swojej gminy, nawet jeśli nigdy wcześniej nie zajmował się tworzeniem infografiki. Więcej: 2. Raport na temat stanu finansów Krakowa Mapa wydatków gmin jest tylko pierwszym krokiem do rzetelnego poznania sytuacji finansowej konkretnego miasta. Kolejnym krokiem powinien być raport prezentujący stan finansów miasta. Dlatego chcemy przygotować taki raport skupiający się przede wszystkim na kondycji spółek miejskich oraz ich wpływie na finanse miast, a następnie upowszechniać użytą przez nas metodologię, by podobne raporty powstawały także w innych miastach. 3. Akademia Dobrego Miasta Akademia Dobrego Miasta to spotkanie i dyskusje nad tematyką miejską i samorządową, w której uczestniczą studenci, absolwenci i doktoranci zainteresowani tą tematyką. Zaplanowana jest na wzór organizowanej od wielu lat przez Klub Jagielloński Akademii Dobrego Państwa, miała formę spotkań i dyskusji panelowych z ekspertami wokół tematów z zakresu prawa, politologii, ekonomii i filozofii. W czasie ADM zaprezentowany został generator map wydatków gmin oraz raport o kondycji finansowej spółek miejskich w Krakowie. Ponadto opracowana został metodologia diagnozy miast w Polsce pod kątem paradygmatu węzłów, który definiuje obszary miejskie jako węzły administracyjne, komunikacyjne, społeczne, kulturalne i gospodarcze. 21

23 Projekt jest realizowany przez Klub Jagielloński i Ośrodek Studiów o Mieście. Klub Jagielloński KJ jest nowoczesnym stowarzyszeniem o 25-letniej tradycji, zrzeszającym głównie studentów i młodych absolwentów uczelni wyższych całej Polski. Misją naszej działalności udzielenie odpowiedzi na pytanie - jakiego patriotyzmu potrzebujemy? Nie "kim jesteśmy", ale "kim mamy być". Postawa, którą chcemy kształtować, to nowoczesny patriotyzm. Nowoczesny patriotyzm, który stara się budować Klub Jagielloński, ma dwa nierozłączne bieguny, z których pierwszy stanowi identyfikacja z historycznym i kulturowym dziedzictwem naszych przodków, zaś drugi to nieustające dążenie do rozwoju cywilizacyjnego Polski. Tym samym widzimy, że patriotyzm dzisiejszych czasów jest: zespoloną parą tradycji i modernizacji. Trzy filary Klubu, które stanowią działalność ekspercka, programy projektowe i kwartalnik "Pressje", tworzą nowoczesny patriotyzm przyszłości, oparty na wiedzy czerpanej z analiz, na działalności społecznej i edukacyjnej, tworzeniu nowej płaszczyzny debaty intelektualnej. Więcej na: Ośrodek Studiów o Mieście OSOM jest przestrzenią spotkania liderów danego miasta na rzecz jego dynamicznego rozwoju. Jest miejscem, gdzie myśli się o ambitnych projektach w sposób podmiotowy, twórczy, bez powielania utartych schematów. Naszą wizją przyszłości miast w Polsce jest oparcie ich rozwoju na trzech kapitałach: ludzkim (jak zatrzymać i przyciągnąć kolejnych liderów miejskich oraz rozwijać zasoby wiedzy?); społecznym (jakie mechanizmy wprowadzać, by obywatele mieli realny wpływ na życie miasta?); gospodarczym (jak wzmacniać potencjał gospodarczy miasta?). Formuła naszej działalności opiera się o prace badawczo-analityczne (think-tank), współpracy ze środowiskami działającymi w polskich miastach (sfera społeczna) oraz formowaniu nowych elit lokalnych. OSOM działa w Krakowie, Łodzi, Częstochowie, Gliwicach i Nowym Sączu Więcej na: 22

24 Informacje o autorach Karol Wałachowski Absolwent Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, student prawa UJ, związany z Klubem Jagiellońskim. Na przełomie pełnomocnik Klubu Jagiellońskiego ds. polityk miejskich, koordynator Ośrodka Studiów o Mieście w Częstochowie. Autor programu badawczego "Częstochowaznikające miasto". Mail: karol.walachowski@osom.org.pl Tel.: Michał Dulak Kieruje pracami Ośrodka Studiów o Mieście. Student studiów doktoranckich na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek Klubu Jagiellońskiego, gdzie od 2009 r. współtworzy Barometr Rozwoju Małopolski. Zainteresowania w pracy doktorskiej skupiają się na relacjach i mechanizmach administracji publicznej w Polsce w jej kontaktach z instytucjami Unii Europejskiej. Od 2010 r. do 2013 r. pracował w Zespole Planowania Strategicznego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego. Mail: michal.dulak@osom.org.pl Tel.: Marcin Kędzierski Ekonomista, asystent w Katedrze Studiów Europejskich Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, absolwent studiów doktoranckich w Katedrze Gospodarki i Administracji Publicznej UEK. Współautor podręcznika akademickiego poświęconego problemowi polityk publicznych. Zainteresowania naukowe oraz doświadczenie projektowe związane z problematyką ekonomicznej analizy regulacji oraz roli państwa we współczesnej gospodarce. Członek Zespołu Ekspertów Klubu Jagiellońskiego. Mail: mkedzierski@kj.org.pl Dr Krzysztof Mazur Ukończył politologię na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz filozofię w ramach Studiów Międzywydziałowych UJ. Obronił doktorat na temat myśli politycznej okresu pierwszej Solidarności. Autor licznych artykułów o tej tematyce. Brał udział w wielu projektach badawczych, w tym m.in. w projekcie 23

25 Fundacji Instytutu Tertio Millennio pt. Archiwum Medialne Jana Pawła II, w projekcie Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku - prowadzenie notacji filmowych z byłymi działaczami ruchu społecznego Solidarność z terenów Górnego Śląska i Małopolski. Ponadto współautor raportu Klubu Jagiellońskiego Dereglamentacja zawodu Przewodnik turystyczny analiza kosztów i korzyści (ze szczególnym uwzględnieniem Małopolski), a także uczestnik projektu badawczego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego pt. Kultura pamięci tożsamość Małopolski analiza potencjału historycznego Województwa Małopolskiego w kontekście rozwoju ekonomicznego i społecznego. Mail: kmazur@kj.org.pl 24