BFG - DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA I WYPŁATA ŚRODKÓW

Transkrypt

1 BFG - DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA I WYPŁATA ŚRODKÓW

2 AGENDA: o BFG INFORMACJE WSTĘPNE PODSTAWY PRAWNE FUNKCJONOWANIA ORGANIZACJA REALIZOWANE DZIAŁANIA o DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DLA BANKÓW CELE I FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DLA BANKÓW WARUNKI DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DLA KAS CELE I FINANSOWANIE PRZYKŁAD PKO BP PRZEJMUJE SKOK WESOŁA DZIAŁALNOŚĆ GWARANCYJNA

3 BFG INFORMACJE WSTĘPNE BFG, jako instytucja dbająca o stabilność systemu finansowego BFG, jako członek Komitetu Stabilności narodowej

4 BFG INFORMACJE WSTĘPNE PODSTAWY PRAWNE FUNKCJONOWANIA Bankowy Fundusz Gwarancyjny z siedzibą w Warszawie jest osobą prawną działającą na mocy ustawy z 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Powyższa ustawa obowiązuje od 9 października 2016 roku. Wprowadziła ona do krajowego porządku prawnego przepisy dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady. BFG odrębnym podmiotem, posiadający osobowość prawną nie jest Państwowym funduszem celowym!

5 BFG INFORMACJE WSTĘPNE ORGANIZACJA Podstawowymi organami BFG są Zarząd i Rada. - kierowanie funduszem - reprezentowanie BFG - 3-letnia kadencja - prezes + zastępca + członek (3 5 os.) - powoływany przez Radę BFG - kontrola i nadzór nad działalnością - 3-letnia kadencja - 6 członków (w tym przewodniczący) - powoływana przez: Ministra Finansów(3), NBP(2), KNF(1) - Osoby pełniące funkcje w organach Funduszu nie mogą być pracownikami lub pełnić funkcji w organach innych instytucji finansowych!

6 BFG INFORMACJE WSTĘPNE ORGANIZACJA

7 BFG INFORMACJE WSTĘPNE REALIZOWANE DZIAŁANIA Działalność gwarancyjna Działalność pomocowa i wsparcie Działalność analityczna Działalność w zakresie inwestowania środków finansowych Działalność informacyjna i edukacyjna

8 DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA

9 DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DLA BANKÓW CELE I FINANSOWANIE Podstawowym celem pomocy bankom jest przeprowadzenie ich restrukturyzacji. Zgodnie z znowelizowaną ustawą, BFG może udzielać pomocy w formie: pożyczek, gwarancji lub poręczeń, poprzez nabycie wierzytelności banków, w których powstało niebezpieczeństwo niewypłacalności. o Źródło tego typu operacji stanowi fundusz pomocowy, zasilany przez coroczne opłaty wnoszone przez banki.

10 DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DLA BANKÓW WARUNKI Udzielenie pomocy finansowej możliwe jest po: przeprowadzeniu badania SF przez Zarząd BFG, przedstawieniu programu naprawczego (+ pozytywna opinia KNF), wykazaniu, że suma środków w ramach pomocy nie przekracza sumy środków gwarantowanych deponentom w tym banku. o Udzielenie wsparcia restrukturyzacji banków możliwe jest po: przeprowadzeniu badania SF przez Zarząd BFG, przedstawienie przez przejmującego pozytywnie zaopiniowanej przez KNF opinii nt. celowości przejęcia, wykazaniu, że suma środków w ramach pomocy nie przekracza sumy środków gwarantowanych deponentom w tym banku, wykorzystanie dotychczasowych funduszy własnych na pokrycie strat, w przypadku wsparcia w formie pożyczki zabezpieczenie wierzytelności.

11 DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA DLA KAS CELE I FINANSOWANIE W ramach restrukturyzacji kas, BFG może: udzielać zwrotnej pomocy finansowej, dokonywać wykupu wierzytelności kas, udzielać wsparcia w procesie przejęcia lub nabycia kas lub ich części. o Pomoc i wsparcie dla kas są realizowane z funduszu gwarancyjnego kas (z tego samego funduszu są pokrywane roszczenia z tyt. środków gwarantowanych). o Warunki udzielenia pomocy i wsparcia pokrywają się z warunkami nałożonymi na banki. o W ramach swojej działalności BFG realizuje również działania podejmowane w ramach funduszu stabilizacyjnego oraz funduszu restrukturyzacji banków spółdzielczych.

12 DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA PRZYKŁAD PKO BP PRZEJMUJE SKOK WESOŁA Kalendarium: 18 marca 2015 roku ogłoszenie przez KNF możliwości przejęcia omawianej kasy, 24 marca 2015 roku KNF uznaje, że w sektorze SKOK nie ma kasy spełniającej ustawowe kryteria, która może restrukturyzować SKOK Wesoła, 26 marca 2015 roku KNF wydaje komunikat o 30 dniowym terminie możliwości zgłaszania się banków krajowych zainteresowanych procesem, zgłasza się jeden bank PKO BP, następuje porozumienie między PKO BP a BFG co do warunków wsparcia finansowego, zgoda KNF na przejęcie SKOK Wesoła, od 1 sierpnia 2015 roku klienci SKOK Wesoła stają się klientami PKO BP.

13 DZIAŁALNOŚĆ POMOCOWA PRZYKŁAD PKO BP PRZEJMUJE SKOK WESOŁA Dane finansowe SKOK Wesoła na dzień r.: ok. 63 tys. Członków, których depozyty wynosiły ok. 624,6 mln PLN, zobowiązania SKOK Wesoła były o 282,8 mln PLN wyższe od jej aktywów, stosunek aktywów SKOK Wesoła do aktywów PKO BP wynosił 0,15% - KNF uznał, że sytuacja finansowa PKO BP pozwala na dokonanie restrukturyzacji kasy. o BFG udzielił wsparcia finansowego w formie dotacji i gwarancji pokrycia strat, bankowi PKO BP S.A. na przejęcie SKOK Wesoła w wysokości ok. 278,9 mln PLN.

14 DZIAŁALNOŚĆ GWARANCYJNA

15 Działalność gwarancyjna BFG polega na wypłacie środków pieniężnych deponentów posiadających środki w banku lub kasie oszczędnościowej w momencie zawieszenia ich działalności przez KNF, ustanowienia zarządcy komisarycznego (o ile nie został ustanowiony wcześniej) oraz złożenia przez KNF wniosku o ogłoszenie ich upadłości albo złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez BFG w ramach przymusowej restrukturyzacji.

16 ZASADY GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW Bankowy Fundusz Gwarancyjny w przypadku spełnienia warunku gwarancji wypłaca środki gwarantowane do wysokości ustawowo określonej kwoty. Spełnieniem warunku gwarancji jest: w przypadku banku zawieszenie działalności banku przez Komisję Nadzoru Finansowego i ustanowienie zarządu komisarycznego (o ile nie był ustanowiony wcześniej) oraz złożenie przez Komisję wniosku o ogłoszenie upadłości banku albo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości banku przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny w ramach przymusowej restrukturyzacji, w przypadku spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej zawieszenie działalności kasy przez Komisję Nadzoru Finansowego i ustanowienie zarządcy komisarycznego (o ile nie był ustanowiony wcześniej) oraz złożenie przez Komisję wniosku o ogłoszenie upadłości kasy albo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości kasy przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny w ramach przymusowej restrukturyzacji, w przypadku oddziału banku zagranicznego uznanie przez sąd orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego dotyczącego banku lub majątku banku położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

17 POZOSTAŁE ZASADY GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW Odzyskiwanie części depozytów, która nie jest gwarantowana przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny Depozyty w części niegwarantowanej przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny stanowią nadal wierzytelność deponenta odpowiednio do banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Po ogłoszeniu upadłości banku/kasy kwota ta może zostać odzyskana w ramach postępowania upadłościowego. Deponent powinien zgłosić swoje wierzytelności w terminie wskazanym w postanowieniu sądu o ogłoszeniu upadłości banku/kasy. Termin wypłaty środków gwarantowanych Zgodnie z ustawą o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji wypłaty środków gwarantowanych powinny być dokonane w terminie 7 dni roboczych od dnia spełnienia warunku gwarancji. Powyższy termin nie obowiązuje dla wypłat środków gwarantowanych prowadzonych w przypadkach gdy: istnieją uzasadnione wątpliwości co do danych deponenta lub jego uprawnienia do otrzymania środków gwarantowanych, środki gwarantowane są przedmiotem sporu sądowego, środki gwarantowane wynikają z umowy rachunku IKE lub IKZE, wypłata środków gwarantowanych dokonywana jest ponad limit równowartości w złotych euro (szczególne przypadki), wypłaty dokonywane są deponentom oddziału banku, który to oddział ulokowany jest poza Polską. Roszczenia z tytułu gwarancji przedawniają się po upływie 5 lat od dnia spełnienia warunku gwarancji.

18 POZOSTAŁE ZASADY GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW Miejsce odbioru środków gwarantowanych Środki gwarantowane wypłacane są przez zarząd komisaryczny (w przypadku banku) / zarządcę komisarycznego (w przypadku kasy) lub podmiot, z którym Bankowy Fundusz Gwarancyjny zawrze umowę o dokonanie wypłat środków gwarantowanych, w miejscach i terminach podanych do wiadomości publicznej przez Fundusz. Po tym terminie wypłaty są dokonywane bezpośrednio przez Fundusz do upływu terminu przedawnienia roszczeń z tytułu gwarancji (5 lat). Waluta, w jakiej wypłacane są środki gwarantowane Gwarancjami objęte są depozyty złotowe i walutowe. Niezależnie od waluty w jakiej nominowany jest depozyt, wypłata środków gwarantowanych będzie dokonywana w złotych.

19 WYSOKOŚĆ GWARANTOWANYCH ŚRODKÓW Kwota środków nieprzekraczająca równowartości w złotych euro jest gwarantowana w całości. Zasady obliczania kwoty gwarantowanej Kwota gwarantowana ustalana jest według stanu środków deponenta na dzień spełnienia warunku gwarancji wobec banku lub kasy (wraz z naliczonymi do tego dnia odsetkami). Kwota gwarantowana obliczana jest od sumy środków pieniężnych ulokowanych na wszystkich rachunkach (np. lokatach terminowych, rachunkach bieżących, rachunkach oszczędnościoworozliczeniowych) jednej osoby oraz jej należności w danym banku lub kasie. W przypadku rachunku wspólnego każdemu ze współposiadaczy przysługuje odrębna kwota gwarancji. W przypadku rachunku firmy inwestycyjnej, na którym zdeponowane są środki pieniężne powierzone przez jej klientów, każdemu z nich przysługuje odrębna kwota gwarancji.

20 PODWYŻSZONE GWARANCJE W przypadkach szczególnych, w ograniczonym okresie, deponentowi będącemu osobą fizyczną przysługuje ochrona gwarancyjna w wysokości wyższej niż równowartość w złotych euro. Wypłata środków gwarantowanych przekraczających limit równowartości w złotych euro dokonywana jest na wniosek deponenta. Do wysokości różnicy pomiędzy równowartością w złotych euro a sumą pozostałych środków deponenta (nie wyższą jednak niż równowartość w złotych euro), w terminie 3 miesięcy od dnia wpływu środków na rachunek, gwarantowane są środki deponenta pochodzące z: odpłatnego zbycia (o ile nie nastąpiło w ramach wykonywanej działalności gospodarczej): nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane, jej części lub udziału w takiej nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane lub udziału w takim prawie, samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu przepisów ustawy o własności lokali stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu o przeznaczeniu mieszkalnym lub udziału w takim prawie, wykonania na rzecz deponenta umownego lub sądowego podziału majątku po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, nabycia przez deponenta spadku, wykonania na jego rzecz zapisu lub otrzymania zachowku, wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia na życie w związku ze śmiercią osoby ubezpieczonej lub dożyciem przez nią oznaczonego wieku, wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków w związku z uszkodzeniem ciała, rozstrojem zdrowia lub śmiercią osoby ubezpieczonej wskutek nieszczęśliwego wypadku, wypłaty odprawy pieniężnej na warunkach i w wysokości określonych w przepisach odrębnych, wypłaty odprawy emerytalnej lub rentowej, o której mowa w art. 92(1) 1 ustawy Kodeks pracy, lub odrębnych przepisach na warunkach i w wysokości określonych w tych przepisach. W całości, w terminie 3 miesięcy od dnia wpływu środków na rachunek, gwarantowane są środki lub należności deponenta będącego osobą fizyczną pochodzące z: wypłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 552 ustawy Kodeks postępowania karnego.

21 ZAKRES PODMIOTOWY GWARANCJI Ochronie gwarancyjnej podlegają środki pieniężne i należności osób fizycznych oraz: w przypadku banku lub oddziału banku zagranicznego: osób prawnych, jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, szkolnych kas oszczędnościowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych. w przypadku spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej : organizacji pozarządowych w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jednostek organizacyjnych kościoła lub związku wyznaniowego, będących osobami prawnymi, spółdzielni, związków zawodowych, wspólnot mieszkaniowych. Ochronie gwarancyjnej nie podlegają środki pieniężne i należności m.in.: Skarbu Państwa, Narodowego Banku Polskiego, banków, banków zagranicznych oraz instytucji kredytowych w rozumieniu ustawy Prawo bankowe, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (depozyty złożone przez kasę w innej kasie) oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej, instytucji finansowych w rozumieniu rozporządzenia 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, firm inwestycyjnych w rozumieniu rozporządzenia 575/2013, osób i podmiotów niezidentyfikowanych przez odpowiednio bank, spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub oddział banku zagranicznego, zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych i towarzystw emerytalnych, jednostek samorządu terytorialnego, organów władz publicznych innych państw. Szczegółowy katalog wyłączeń podmiotowych zawiera art. 22 ust. 1 ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

22 ZAKRES PRZEDMIOTOWY GWARANCJI Ochronie gwarancyjnej podlegają środki pieniężne zgromadzone przez deponenta na rachunkach bankowych lub na rachunkach w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (złotowe i walutowe), w przypadku których deponent jest stroną umowy. Ponadto ochrona gwarancyjna obejmuje: w przypadku banku lub oddziału banku zagranicznego: inne należności deponenta wynikające z przyjmowania przez bank wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub w oznaczonym terminie oraz prowadzenia rachunków tych wkładów, należności deponenta wynikające z przeprowadzania przez bank bankowych rozliczeń pieniężnych, kwoty wydatkowane na koszty pogrzebu posiadacza rachunku oraz dyspozycji wkładem na wypadek śmierci posiadacza rachunku, o ile stały się wymagalne przed dniem spełnienia warunku gwarancji, należności deponenta wynikające z bankowych papierów wartościowych, potwierdzone dokumentami imiennymi wystawionymi przez emitenta lub imiennymi świadectwami depozytowymi, o ile papiery te zostały wyemitowane przed dniem 2 lipca 2014 r. w przypadku spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej: inne należności deponenta wynikające z prowadzenia przez kasę rachunków deponenta, należności deponenta wynikające z przeprowadzania przez kasę rozliczeń finansowych, kwoty wydatkowane na koszty pogrzebu posiadacza rachunku oraz dyspozycji wkładem na wypadek śmierci posiadacza rachunku, o ile stały się wymagalne przed dniem spełnienia warunku gwarancji. Ochronie gwarancyjnej nie podlegają w szczególności: środki wpłacone tytułem udziałów, wpisowego i wkładów członkowskich do spółdzielni, środki na tzw. rachunkach martwych o saldzie nieprzekraczającym równowartości w złotych 2,5 euro, jeżeli deponent nie posiada innych środków objętych ochroną gwarancyjną, pieniądz elektroniczny w rozumieniu przepisów ustawy o usługach płatniczych.

23 ZMIANY W ZASADACH GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW PO WEJŚCIU W ŻYCIE USTAWY O BANKOWYM FUNDUSZU GWARANCYJNYM, SYSTEMIE GWARANTOWANIA DEPOZYTÓW ORAZ PRZYMUSOWEJ RESTRUKTURYZACJI (OD 9 PAŹDZIERNIKA 2016R.) Najważniejszymi zmianami w zakresie zasad gwarantowania depozytów są: skrócony zostaje termin rozpoczęcia wypłat środków gwarantowanych do 7 dni roboczych od dnia wydania przez Komisję Nadzoru Finansowego decyzji o zawieszeniu działalności banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej i wystąpienia do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości tego banku lub kasy; ochronie podlegają zgromadzone na rachunkach w banku lub kasie środki, niezależnie od tego czy ich posiadaczami są osoby kadry zarządzającej tym bankiem/kasą lub główni właściciele tego podmiotu; wyłączone spod gwarancji zostają środki zgromadzone na rachunkach jednostek samorządu terytorialnego (np. gmin), wyłączone spod gwarancji zostają środki na rachunkach nieaktywnych o wartości poniżej równowartości w złotych 2,5 euro, o ile są to jedyne środki deponenta; w przypadku rachunku powierniczego, limit środków gwarantowanych do równowartości w złotych euro, przysługuje każdemu z powierzających.

24 SPEŁNIENIE WARUNKU GWARANCJI W LATACH ROK Banki komercyjne Banki spółdzielcze Spółdzielcze kasy oszczędnościowo - kredytowe Razem

25 Rok Ogółem Środki przeznaczone na wypłaty gwarancyjne (w mln zł) Z fośg W tym: Ze środków płynnych mas upadłości z funduszu środków uzyskanych z mas upadłości Liczba deponentów ,0 85,9 19, ,8 47,3 3,1 0, ,4 4,7 0,6 1, ,2 4,1 1,8 2, ,7 0 2,0 2, ,0 484,1 141, ,5 0 4,5 8, ,1 0 0, ,1 0 0, ,4 0 0, ,1 0 0, ,1 0 0, , , , , Razem 2.851, ,0 173,8 14,

26 UPADEK BANKU STAROPOLSKIEGO Dotychczas ostatnią, a jednocześnie najgłośniejszą sprawą upadłości banku komercyjnego była upadłość poznańskiego Banku Staropolskiego w roku W jego przypadku sprawy potoczyły się wręcz błyskawicznie, ponieważ Komisja Nadzoru Bankowego zawiesiła jego działalność 13 stycznia, a niespełna miesiąc później, 11 lutego 2000 r. sąd potwierdził jego upadłość. Miała ona znaczący, negatywny wpływ na cały polski sektor bankowy, co wynikało z wysokości wypłat środków gwarantowanych w ramach Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w roku 2000 ich wysokość wyniosła dokładnie 484,1 mln zł, a największym płatnikiem był PKO Bank Polski Upadek Banku Staropolskiego był równoznaczny z utratą depozytów przez ponad 147 tysięcy klientów banku, którzy przekazali mu łącznie ponad 770 milionów złotych. Środki te nie zostały jednak rzecz jasna w całości pokryte przez gwarancje BFG. Łączna kwota gwarancji opiewała na niewiele ponad 625 mln zł. Zostały one pokryte wypłatami z funduszu w kwocie 484,1 mln zł oraz środkami płynnymi banku w kwocie 141 mln zł. Zaznaczyć tu należy, że w chwili upadku Banku Staropolskiego wysokość gwarancji BFG wynosiła równowartość 11 tys. euro, jednak w 100% pokrywana była do wysokości 1000 euro, a w 90% dla środków lokacyjnych z przedziału euro. W związku z powyższym, poza systemem gwarancyjnym znalazło się około 150 mln zł, które odzyskiwane były z masy upadłościowej banku finalnie doszło do zaspokojenia tych roszczeń (w znacznej większości) dopiero w roku 2008, kiedy to rozdysponowano pulę sprzedaży banku Invest Bankowi, który przejął upadłego za 122 mln zł. Warto przy tym zaznaczyć, że przypadek Banku Staropolskiego był bezpośrednią przyczyną przyspieszenia prac nad nowelą w ramach BFG, dzięki której do równowartości euro podwyższono granice środków gwarantowanych.

27 REALIZACJA WYPŁAT ŚRODKÓW GWARANTOWANYCH W LATACH Nazwa podmiotu Data spełnienia warunku gwarancji Liczba deponentów Wartość zobowiązań wobec deponentów (w mln zł) Łączne wypłaty do końca 2015r. (w mln zł) Kwota zobowiązań na koniec 2015r. (w mln zł) Stopień realizacji wypłat na koniec 2015r. SKOK Wspólnota ,5 808,9 8,6 98,95% SKOK w Wołominie , ,7 7,9 99,65% SBRiR w Wołominie , ,2 134,8 93,38% Razem , ,8 151,2 -

28 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ