Moduł 3. Ochrona zewnętrzna

Transkrypt

1 Autor: Zbigniew Jaworski Moduł 3 Ochrona zewnętrzna 1. Służba przy wejściu do jednostki Posterunek przy bramie głównej jednostki jest jednym z najbardziej newralgicznych posterunków, gdyż pełniący tam funkcjonariusz jako pierwszy i zarazem ostatni realizuje czynności i przedsięwzięcia ochronne związane z ustaleniem zasadności ubiegania się o wstęp osób lub wjazd pojazdów; bądź opuszczenie terenu zakładu oraz ich kontrola. Wskazanym jest, aby funkcjonariusz pełniący służbę przy wejściu do jednostki wykazał się ogromnym profesjonalizmem. Wymagane jest by: 1) swoim zadbanym wyglądem godnie reprezentował jednostkę, 2) w sposób kulturalny i kompetentny umiał obsłużyć każdego ubiegającego się o wejście na teren jednostki jak i ją opuszczający, 3) przestrzegał obowiązujących przepisów prawnych, 4) znał topografię swojego zakładu. Funkcjonariusz zwany bramowym zanim wpuści na teren jednostki kogokolwiek winien zadać następujące pytania i wykonać czynności, w oparciu o swe obowiązki jak i prawa: 1) Dzień dobry (Dobry wieczór), do kogo lub w jakiej sprawie? - sprawdza zasadność ubiegania się o wstęp; 2) Odczytuje dane z dokumentu (np. legitymacja służbowa) lub prosi o ten dokument a) legitymuje osoby, powiadamia właściwe osoby, że dana osoba pragnie wejść do jednostki (np. dowódcę zmiany, kwatermistrza, kadrową,); b) dokument tożsamości deponuje w sposób zapewniający jego bezpieczne przechowywanie na czas pobytu osoby na terenie jednostki; 3) Czy posiada Pani (Pan) przedmioty niebezpieczne lub niedozwolone takie jak...? winien wymienić te przedmioty, gdyż osoba może ich nie znać. W przypadku posiadania tych edu.cossw.pl strona 1

2 przedmiotów przez osobę kontrolowaną wskazuje miejsce wyznaczone przez kierownika jednostki (np. szafka) lub sam przyjmuje do depozytu. 4) Wykonuje czynności kontrolne. Obowiązki bramowego 1) Niedopuszczanie do nieuzasadnionego pozostawiania otwartej bramy oraz drzwi i krat przejściowych w rejonie wejścia. 2) Sprawdzanie tożsamości osób wchodzących i wychodzących z jednostki. 3) Deponowanie w wyznaczonym miejscu, za pokwitowaniem, przedmiotów niebezpiecznych i niedozwolonych. 4) Prowadzenie ewidencji pojazdów przejeżdżających przez bramę jednostki oraz sprawdzanie ich ładunków. Uprawnienia bramowego 1) Legitymowanie osób ubiegających się o wstęp oraz opuszczających teren jednostki. 2) Odstąpienie od legitymowania osób znanych. 3) Deponowanie dokumentów tożsamości osób przebywających na terenie jednostki. 4) Dokonywanie kontroli osób ubiegających się o wstęp oraz opuszczających teren jednostki. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dyrektor może: a) Zwolnić bramowego od obowiązku legitymowania osoby ubiegającej się o wstęp na teren jednostki oraz z obowiązków: depozytu przedmiotów niebezpiecznych i przedmiotów niedozwolonych, przeglądania zawartości bagaży, sprawdzania pojazdów wjeżdżających i wyjeżdżających. b) Zwolnić osobę ubiegającą się o wstęp na teren jednostki organizacyjnej z obowiązku przekazywania do depozytu przedmiotów niebezpiecznych i przedmiotów niedozwolonych. 5) Kontrola, przy użyciu technicznych urządzeń bądź psa specjalnego, zawartości wnoszonych,wynoszonych i deponowanych bagaży. edu.cossw.pl strona 2

3 6) Sprawdzanie pojazdów przejeżdżających przez bramę. 7) Nie zezwalanie na wstęp do jednostki osobie: a) niewyrażającej zgody na wylegitymowanie się, b) niewyrażającej zgody na poddanie się czynnościom kontrolnym, c) podejrzanej,że jest pod wpływem alkoholu, d) podejrzanej, że jest pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych. 2. Organizacja widzeń Kierownik jednostki w zakresie realizacji prawa osadzonych do utrzymywania więzi z rodziną i osobami bliskimi zobowiązany jest między innymi do ustalenia dni i godzin udzielania widzeń. Kodeks Karny Wykonawczy: Art Skazany ma prawo w szczególności do: (..)utrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi., Art Skazanemu należy umożliwiać utrzymywanie więzi przede wszystkim z rodziną i innymi osobami bliskimi przez widzenia,... O powyższych ustaleniach informacje dla osadzonych podaje się w porządku wewnętrznym jednostki a dla osób odwiedzających w formie informacji na tablicach informacyjnych umieszczanych przy wejściu do jednostki oraz na stronach internetowych. W zakresie organizacji widzeń, oprócz wyznaczenia dni i godzin należy w jednostce wyznaczyć odpowiednie pomieszczenia sale widzeń, określić odpowiednią liczbę funkcjonariuszy potrzebnych do realizacji widzeń tj. funkcjonariuszy odpowiedzialnych za przyjęcie osoby odwiedzającej, odpowiedzialnych za doprowadzenie osadzonych do sali widzeń oraz funkcjonariuszy dozorujących osadzonych w czasie widzenia. Pomieszczenia przeznaczone do udzielania widzeń powinny być wyposażone w zabezpieczenia techniczno-ochronne uniemożliwiające samowolne jej opuszczenie przez osadzonych jaki i osoby odwiedzające. Zasady wejścia osoby ubiegającej się o widzenie z osadzonym Funkcjonariusz pełniący służbę przy wejściu do jednostki na podstawie przedstawionego dokumentu tożsamości przez osobę ubiegającą się o widzenie z osadzonym sprawdza jej tożsamość. edu.cossw.pl strona 3

4 Następnie sprawdza czy osoba ta uprawniona jest do odbycia widzenia oraz czy nie ma innych przeciwwskazań do udzielenia widzenia. Widzenie ze skazanym może być udzielone osobie będącej członkiem rodziny lub inną osobą bliską. Widzenie z osobą niebędącą członkiem rodziny lub inną osobą bliską, skazany może otrzymać za zezwoleniem dyrektora zakładu karnego. (art. 105a 4 Kodeksu Karnego Wykonawczego). Widzenia z tymczasowo aresztowanym udziela się po przedstawieniu przez osobę zarządzenia o zgodzie na widzenie wydane przez organ, do którego dyspozycji pozostaje. W wypadku gdy tymczasowo aresztowany pozostaje do dyspozycji kilku organów, wymagana jest zgoda na widzenie każdego z nich, chyba że organy te zarządzą inaczej (art Kodeksu Karnego Wykonawczego). Widzenie nie zostanie udzielone między innymi w następujących przypadkach: 1) osoba nie jest uprawniona do odbycia widzenia lub nie posiada zarządzenia organu dysponującego, 2) osadzonego nie ma w jednostce, 3) skazany wykorzystał przysługującą mu ilość widzeń w danym miesiącu, 4) osadzony nie chce widzenia z tą osobą, 5) wobec osadzonego wykonywana jest kara dyscyplinarna w postaci umieszczenia w celi izolacyjnej, 6) wobec osadzonego stosowane są środki przymusu bezpośredniego, 7) ze względu na stan zdrowia osadzonego wskazania lekarza, 8) w wypadkach uzasadnionych szczególnymi względami sanitarnymi lub zdrowotnymi albo poważnym zagrożeniem bezpieczeństwa jednostki. Po wykonaniu powyższych czynności osoba wpuszczana jest na teren jednostki. Funkcjonariusz przeprowadza wobec osoby i jej bagażu czynności o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy o Służbie Więziennej oraz 4 i 5 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego trybu działań funkcjonariuszy SW podczas wykonywania czynności służbowych. Osobie wydawany jest klucz do szafki depozytowej, w której zobowiązana jest pozostawić wszystkie pozostałe swoje rzeczy np. torebka, z wyłączeniem pieniędzy, o ile istnieje możliwość spożywania przez osadzonego w czasie widzenia artykułów spożywczych zakupionych na terenie jednostki. Osobę doprowadza się do sali widzeń. edu.cossw.pl strona 4

5 Zadania funkcjonariusza doprowadzającego osadzonych do sali widzeń Wyznaczony funkcjonariusz udaje się do oddziału w celu pobrania osadzonego. Od oddziałowego pobiera kartę identyfikacyjną osadzonego, którą wraz z osadzonym przekazuje funkcjonariuszowi pełniącemu służbę przy udzielaniu widzeń. Po zakończeniu widzenia na podstawie karty identyfikacyjnej sprawdza tożsamość osadzonego i odprowadza go do oddziału mieszkalnego. Czynności te wykonywane są zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie sposobu ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej. Zadania funkcjonariusza pełniącego służbę przy udzielaniu widzeń Po przybyciu do jednostki funkcjonariusz jeżeli pełni pierwszy raz służbę widzeniowego ma obowiązek zapoznania się z instrukcją szczegółową dla tego posterunku, następnie bierze udział w instruktażu. Po pobraniu wyposażenia udaje się do sali widzeń gdzie sprawdza stan zabezpieczeń technicznoochronnych, stan i ilość sprzętu kwaterunkowego oraz czy w sali widzeń i przyległych pomieszczeniach nie znajdują się przedmioty niebezpieczne i niedozwolone. Po doprowadzeniu osadzonego zobowiązany jest do sprawdzenia jego tożsamości wykorzystując do tego celu dostarczoną kartę identyfikacyjną osadzonego. Czynność tą wykonuje również po zakończeniu widzenia. Poucza osadzonego i osobę odwiedzającą o możliwości przerwania lub zakończenia widzenia przed upływem jego czasu w razie naruszenia ustalonego sposoby jego odbywania. Widzeniowy odpowiedzialny jest za właściwe rozmieszczenie osadzonych i osób odwiedzających. Przy rozmieszczaniu uwzględnia się sposób udzielania widzenia tj, czy widzenie ma być udzielone w sposób umożliwiający bezpośredni kontakt czy też uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą. W czasie widzenia przestrzega czas jego trwania, nie dopuszcza do przekazywania osadzonym przedmiotów niebezpiecznych i niedozwolonych, realizuje czynności profilaktyczne polegające między innymi na kontroli rozmów. W sytuacji wystąpienia zagrożeń bezzwłocznie podejmuje odpowiednie działania i wzywa dowódcę zmiany. Po zakończeniu widzeń w danym dniu widzeniowy przeprowadza kontrolę sali widzeń i przyległych pomieszczeń w tym samym zakresie co przed ich rozpoczęciem. Omówione wyżej zadania widzeniowego określone zostały w art. 90, 91, 92 Kodeksu Karnego Wykonawczego, w 35 Rozporządzenia w sprawie sposobu ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej a także w 26 Zarządzenia nr 43/2010 edu.cossw.pl strona 5

6 3. Organizacja spacerów Skazany korzysta z niezbędnego dla zdrowia wypoczynku, w szczególności z prawa do co najmniej godzinnego spaceru (art Kodeksu Karnego Wykonawczego). Spacery przeprowadzane są zgodnie z czasem i miejscem określonym przez dyrektora w porządku wewnętrznym na podstawie planu spacerów. Plan spacerów sporządza wyznaczony funkcjonariusz a zatwierdza go dyrektor lub upoważniony przez niego funkcjonariusz albo pracownik. W planie określa się podział osadzonych na grupy spacerowe oraz kolejność i miejsce odbywania spacerów. Opracowując plan spacerów, bierze się pod uwagę w szczególności względy bezpieczeństwa i względy resocjalizacyjne oraz konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania karnego. Spacery osadzonych odbywają się na wyznaczonych placach pod dozorem spacerowego i w miarę możliwości, pod ochroną wartownika pełniącego służbę na posterunku uzbrojonym. W rejonie placów spacerowych, na których odbywają się spacery osadzonego wymagającego osadzenia w wyznaczonym oddziale lub celi, pełni służbę nie mniej niż dwóch funkcjonariuszy, którzy sprawują nadzór nad tymi spacerami. W przypadku gdy place te są monitorowane, można ograniczyć nadzór nad spacerami osadzonego, do jednego funkcjonariusza. Jeżeli warunki architektoniczne na to pozwalają, spacer osadzonego wymagającego..., jest dodatkowo ochraniany przez wartownika. Plac spacerowy zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający samowolne jego opuszczenie przez osadzonego wymagającego..., w szczególności poprzez przykrycie placu siatką, prętami lub drutem. W razie naruszenia przez osadzonego ustalonego sposobu odbywania spaceru, spacer może być zakończony przed czasem. W ograniczonym i uproszczonym systemie ochrony dyrektor może określić odstępstwa w organizacji udzielania spacerów. Sposób przeprowadzania spacerów na terenie jednostek SW wynika z art Kodeksu Karnego Wykonawczego, 62, 63, 82 Rozporządzenia w sprawie sposobu ochrony jednostek SW, oraz 31.1 Rozporządzenia w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności. Zadania funkcjonariusza pełniącego służbę przy udzielaniu spacerów Po przybyciu do jednostki funkcjonariusz dozorujący spacery ma obowiązek udziału w instruktażu, wyposażenia się w sprzęt określony w instrukcji szczegółowej dla tego posterunku oraz zapoznania się z planami spacerów w danym dniu. Przed rozpoczęciem spaceru przez osadzonego lub grupę osadzonych udaje się w rejon placu spacerowego w celu sprawdzenia znajdujących się tam zabezpieczeń techniczno-ochronnych, a także sprawdzenia, czy na placu nie znajdują się przedmioty niebezpieczne lub niedozwolone. Jeżeli edu.cossw.pl strona 6

7 na placu zamontowane są urządzenia do rekreacji lub inny sprzęt np. ławka, kosz na śmieci itp. również je sprawdza. Czynności te wykonuje także po zakończeniu spacerów w danym dniu. Następnie udaje się do odpowiedniego oddziału, gdzie pobiera osadzonych. Wspólnie z oddziałowym dokonuje kontroli osadzonych, sprawdza ich stan liczbowy i kwituje ich przyjęcie. W czasie pobierania zwraca szczególną uwagę na ubiór osadzonych, aby był odpowiedni do warunków atmosferycznych. Poucza osadzonych o możliwości wcześniejszego zakończenia spaceru w razie naruszenia ustalonego sposobu jego odbywania. Po doprowadzeniu i wpuszczeniu osadzonych na plac spacerowy funkcjonariusz prowadzi stałą obserwację osadzonych, realizuje czynności profilaktyczne. Przestrzega czasu i sposobu odbywania spaceru. Nie dopuszcza do niedozwolonych kontaktów pomiędzy osadzonymi i osobami postronnymi. W sytuacji wystąpienia zagrożenia lub konieczności wcześniejszego zakończenia spaceru i odprowadzenia osadzonego do oddziału bezzwłocznie melduje o tym dowódcy zmiany. 4. Organizacja zatrudnienia osadzonych na terenie jednostki organizacyjnej Kodeks Karny Wykonawczy Art Zatrudnienie skazanego następuje za zgodą i na warunkach określonych przez dyrektora zakładu karnego, zapewniających prawidłowy przebieg odbywania kary pozbawienia wolności. Art. 122a. 1. Skazanego instruuje się o sposobie wykonywania przydzielonej pracy, szkoli w zakresie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych oraz obsługi maszyn i urządzeń, a także zapoznaje z podstawowymi zasadami i normami pracy oraz zasadami wynagradzania za pracę. 2. Skazany jest obowiązany pracować sumiennie i wydajnie, przestrzegać dyscypliny i regulaminu pracy, przepisów porządkowych, przeciwpożarowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także dbać o porządek w miejscu pracy jak również o stan obsługiwanych maszyn i urządzeń. Zatrudnienie osadzonego poza ustalonymi godzinami jego pracy, a także w odmiennych niż ustalone warunkach, wymaga każdorazowo zgody dyrektora i określenia przez niego sposobu dozorowania zatrudnionego. edu.cossw.pl strona 7

8 Zadania funkcjonariusza pełniącego służbę przy dozorowaniu zatrudnienia osadzonych W większości sytuacji dozór nad osadzonymi w czasie zatrudnienia realizowany jest przez funkcjonariuszy i pracowników spoza działu ochrony. Zadania swoje realizują oni w oparciu o ogólne akty prawne oraz obowiązki zawarte w ich zakresach obowiązków i instrukcjach dla danych stanowisk np. magazynier, konserwator, szef kuchni itp. Po przybyciu do jednostki funkcjonariusz dozorujący zatrudnienie osadzonych ma obowiązek udziału w instruktażu, wyposażenia się w sprzęt określony w instrukcji dla tego stanowiska. Przed pobraniem i doprowadzeniem osadzonych do miejsca zatrudnienia zobowiązany jest udać się w te miejsca w celu sprawdzenia znajdujących się tam zabezpieczeń techniczno-ochronnych, warunków związanych z zagrożeniem przeciwpożarowym i BHP miejsca pracy osadzonych. Ponadto dozorujący sprawdza zgodnie z wykazem stan ilościowy i jakościowy przechowywanych w zabezpieczonym miejscu przedmiotów niebezpiecznych np. takich jak narzędzia do cięcia metalu, pilniki, noże, tasaki, urządzenia typu wiertarka, szlifierka itp. Po wykonaniu powyższych czynności udaje się do odpowiedniego oddziału, gdzie pobiera osadzonych. Wspólnie z oddziałowym dokonuje kontroli osadzonych, sprawdza ich stan liczbowy i kwituje ich przyjęcie. W miejscu zatrudnienia dozorujący ma obowiązek: 1) patrolowania miejsca zatrudnienia i sprawdzania stanu liczbowego osadzonych, 2) niedopuszczania do samowolnego oddalania się z wyznaczonych stanowisk pracy, 3) wydawania za pokwitowaniem i kontrolowania sposobu użytkowania przedmiotów niebezpiecznych oraz nie dopuszczanie do ich niszczenia i wykonywania przy ich użyciu innych przedmiotów niedozwolonych lub niebezpiecznych, 4) kontrolowanie stanu zabezpieczeń techniczno-ochronnych znajdujących się w rejonie zatrudnienia osadzonego, 5) niedopuszczania do niedozwolonych kontaktów pomiędzy osadzonymi i osobami postronnymi, 6) w sytuacji wystąpienia zagrożenia lub konieczności wcześniejszego odprowadzenia osadzonego do oddziału bezzwłocznie melduje o ty dowódcy zmiany. Obowiązki dozorującego wynikają z Rozporządzenia w sprawie sposobu ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej. edu.cossw.pl strona 8

9 Źródła prawa 1. Ustawa o Służbie Więziennej z 9 kwietnia 2010 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 523). 2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny Wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz.557 z późn. zm.). 3. Zarządzenia Nr 43/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 roku w sprawie ustalenia metod i form działalności w zakresie ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej. 4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej (Dz. U , z późn. zm.). 5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 2010 r. w sprawie szczegółowego trybu działań funkcjonariuszy Służby Więziennej podczas wykonywania czynności służbowych (Dz U. Nr 147, poz. 984). 6. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U ). 7. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz.U ). edu.cossw.pl strona 9