Interwencja kryzysowa.

Transkrypt

1 Konferencja Bezpieczeństwo dziecka w świecie multimediów Interwencja kryzysowa. Reakcja w szkole na kryzys wywołany cyberprzemocą.

2 Charakterystyka kryzysu w ujęciu psychologicznym Kryzys jest stanem dezorganizacji w którym człowiek staje w obliczu zniweczenia waŝnych celów Ŝyciowych lub głębokiego zaburzenia swego cyklu Ŝyciowego i metod radzenia sobie z czynnikami stresującymi. Termin kryzysu odnosi się zazwyczaj do poczucia lęku, szoku i trudności przeŝywanych z związku z zaburzeniem a nie samego zaburzenia. /Brammer, 1985, s. 94/

3 Kryzys rozwija się w wyraźnych stadiach: występuje sytuacja krytyczna, w której decyduje się, czy normalne mechanizmy radzenia sobie z trudnościami są wystarczające, narastające napięcie i dezorganizacja towarzyszące tej sytuacji przekraczają zdolność dotkniętej nią osoby do radzenia sobie z trudnościami, wybrnięcie z sytuacji wymaga sięgnięcia po dodatkowe zasoby, konieczne moŝe okazać się skierowanie do specjalisty, który pomoŝe w usunięciu powaŝnego zaburzenia osobowości

4 Charakterystyka kryzysu kryzys jest istotnym zagroŝeniem, poniewaŝ moŝe doprowadzić do powaŝnych zaburzeń z zabójstwem i samobójstwem włącznie, ograniczony czas trwania od 6 do 8 tygodni, ale moŝe przekształcić się w serię nawracających stanów transkryzysowych, uniwersalność i wyjątkowość, panacea czy naprawy od ręki rzadko znajdują zastosowanie w sytuacjach kryzysowych

5 Charakterystyka kryzysu kryzysowi towarzyszą stan nierównowagi emocjonalnej i dezorganizacja, pojawia się nagle i nieoczekiwanie, ogrania całą rzeczywistość człowieka nim dotkniętego - ostra faza trwa kilka dni, jednoczesne występowanie zagroŝenia i okazji OKAZJA ZAGROśENIE

6 Konsekwencje nierozwiązanego kryzysu ASD ostra reakcja na stres Stan transkryzysowy PTSD Zespół Stresu Pourazowego

7 Charakterystyczne cechy osób przeŝywających kryzys brak rozpoznania zaburzenia psychicznego, utrata równowagi psychofizycznej, brak poczucia kontroli, dezorganizacja, brak lub ograniczona zdolność działania, brak lub ograniczona zdolność wnioskowania i logicznego myślenia (zniekształcenia poznawcze)

8 Powszechne objawy reakcji psychicznych na kryzys Objawy emocjonalne: niepokój o przyszłość, uogólniony niepokój, szok, zaprzeczenie, brak poczucia bezpieczeństwa, wściekłość, Ŝal, lęk, depresja, panika, rozpacz, otępienie Objawy poznawcze: kłopoty z koncentracją, niepewność, trudność w podejmowaniu decyzji, koszmary senne Objawy behawioralne: wycofanie się, wybuchy gniewu, nasilone zmęczenie, czyny antyspołeczne, płacz

9 Typowe reakcje dzieci na kryzys niezaleŝnie od grupy wiekowej lek przed tym, Ŝe kryzys obejmie równieŝ ich rodzinę i sąsiedztwo, utrata zainteresowania szkołą, zachowania regresywne, zakłócenia snu i koszmary nocne, lęk przed tym, co kojarzy się z sytuacją kryzysową

10 Czym jest interwencja kryzysowa? Pomoc psychologiczna, będąca zbiorem strategii dotyczących kontaktu psychologicznego, mającego na celu ocenę stanu psychofizycznego osoby w kryzysie, ocenę jej aktualnych zasobów radzenia sobie z problemem i systemów aktualnego wsparcia oraz empatyczne, dyrektywne złagodzenie kryzysu poprzez pomoc w odzyskaniu równowagi, poczucia kontroli i moŝliwości działania

11 Skutki cyberprzemocy sięgają często daleko poza grupę rówieśniczą Przemoc jest zawsze okrutna, nawet jeśli słuszny jest jej powód. /F. Schiller/

12 Czego doświadcza ofiara cyberprzemocy? przeŝywa wstyd, upokorzenie, mogą pojawić się skrajnie silne emocje- myśli i próby samobójcze ( w sytuacji ujawnienia), czuje silną koncentrację uwagi na sobie, odbiera uwagę jako potwierdzenie bycia kimś słabym, odizolowanym, innym, poczucie stygmatyzacji- naznaczenia

13 Ofiara chce zniknąć konsekwencje cyberprzemocy dla ofiary mogą powodować powaŝny kryzys, rozpowszechnianie informacji o ofierze na łamach mediów moŝe spowodować nawet targnięcie się na swoje Ŝycie

14 Jak moŝe wyglądać reakcja szkoły na przemoc wirtualną? nazwanie zachowania przemocą, udzielenie pomocy i wsparcia ofierze, zabezpieczenie dowodów, poszukanie dostępnych środków w radzeniu sobie z problemem, wyciągnięcie konsekwencji wobec sprawcy, praca ze sprawcą, ochrona świadków i udzielenie wsparcia, powiadomienie policji i/lub sądu rodzinnego w przypadku przestępstw ściganych z urzędu,

15 Kroki procedury reagowania szkoły wobec ofiary cyberprzemocy Ujawnienie przypadku cyberprzemocy Rozmowa z ofiarą cyberprzemocy (wsparcie, porada) Ujawnienie okoliczności zdarzenia (rodzaj materiału, sposób rozpowszechniania, ustalenie sprawców, świadków zdarzenia) Zabezpieczenie dowodów

16 Kolejne kroki procedury wobec ofiary Powiadomienie dyrektora, pedagoga szkolnego Analiza zdarzenia przy współudziale wychowawcy, pedagoga i dyrektora Poinformowanie rodziców poszkodowanego ucznia o zdarzeniu, o działaniach szkoły, porada, pomoc Zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej poszkodowanemu. Dalsze monitorowanie sytuacji ucznia. Powiadomienie policji i/lub sądu rodzinnego. Wykonanie czynności procesowych z udziałem poszkodowanego

17 Podczas rozmowy wspierającej z uczniemofiarą cyberprzemocy waŝne jest: zapewnienie, ze dobrze zrobił mówiąc o tym, pozwolenie na swobodne wyraŝanie uczuć, zapewnienie o dyskrecji - wiesz, jak mu trudno ujawnić to, co go spotkało, unikanie osądzania, wygłaszania kazań, umniejszania wagi zdarzenia, kryzysu, nazwanie zachowania sprawcy przemocą,

18 Podczas dalszej rozmowy wspierającej z ofiarą waŝne jest: powiedzenie, Ŝe nikt nie ma prawa tak się zachowywać wobec niego, pozwolenie na mówienie ale teŝ akceptacja na niewygodne milczenie, obserwacja pozawerbalnych przejawów uczuć oraz tego, czego uczeń nie mówi, zapewnienie, Ŝe szkoła nie toleruje przemocy, Ŝe jesteś tu po to by mu pomóc i Ŝe szkoła podejmie odpowiednie kroki interwencyjne, wzmacnianie nadziei, Ŝe rozwiązanie problemu jest moŝliwe

19 Co ma zawierać porada udzielona ofierze? by nie utrzymywał kontaktu ze sprawcą, nie odpowiadał na maile, telefony itp., nie kasował dowodów: i, SMS-ów, MMSów, zdjęć, filmów i przedstawił je Tobie lub innej osobie dorosłej, zastanowił się nad zmianą swoich danych kontaktowych w komunikatorach, zmianą adresu , numeru telefonu komórkowego, itp., jeŝeli uŝywa komunikatora, to ustawił go tak, Ŝeby nikt spoza listy kontaktów nie mógł się z nim kontaktować

20 Wobec ucznia- sprawcy przemocy wyciągamy konsekwencje regulaminowe oraz pracujemy nad zmianą jego postawy Jeśli widzimy człowieka takim, jakim jest, czynimy go gorszym. Jeśli widzimy go takim, jakim moŝe się stać, pomagamy mu w tym, aby taki się stawał. /J.W. Goethe/

21 Działania wobec ucznia szkoły - sprawcy cyberprzemocy przeprowadzenie rozmowy z uczniem o jego zachowaniu, ustalenie okoliczności zajścia, wspólne zastanowienie się nad przyczynami ( co się wydarzyło i dlaczego), unikanie obwiniania ( no blame ) przekazanie jasnego i zdecydowanego komunikatu o tym, Ŝe szkoła nie akceptuje aktów przemocy (akceptacja osoby lecz zdecydowany sprzeciw wobec zachowania)

22 WaŜne w rozmowie ze sprawcą jest: omówienie skutków jego postępowania i poinformowanie o konsekwencjach regulaminowych, które zostaną wobec niego zastosowane, zobowiązanie go do zaprzestania swojego działania- stworzenie kontraktu, określenie sposobów rozwiązania sytuacji konfliktowej bez uŝycia przemocy oraz sposobów zadośćuczynienia wobec ofiary

23 Kroki procedury reagowania szkoły wobec sprawcy cyberprzemocy Analiza zdarzenia Powiadomienie policji i/lub sądu rodzinnego Powiadomienie rodziców lub opiekuna prawnego sprawcy poinformowanie rodziców o dalszym postępowaniu poinformowanie rodziców o dalszym postępowaniu i konsekwencjach wobec dziecka, zobowiązanie sprawcy do zaprzestania niewłaściwego postępowania i usunięcia materiałów z Sieci, zastosowanie konsekwencji regulaminowych zawarcie kontraktu, zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi - sprawcy, w uzasadnionych przypadkach skierowanie za zgodą rodziców do specjalistycznej placówki, monitoring

24 Co jest celem sankcji wobec sprawcy? zatrzymanie przemocy i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa poszkodowanemu uczniowi, wzbudzenie refleksji na temat swojego zachowania, zrozumienie krzywdy jaką spowodował i powstrzymanie przed podobnym zachowaniem w przyszłości, pokazanie społeczności szkolnej, Ŝe cyberprzemoc nie będzie tolerowana i Ŝe szkoła jest w stanie efektywnie zareagować w tego rodzaju sytuacji

25 Podejmując decyzję o rodzaju kary naleŝy wziąć pod uwagę: rozmiar i rangę szkody (ile osób miało dostęp do materiału, czy trudno go wycofać z Sieci), czas trwania prześladowania (długotrwałe działanie, czy pojedynczy incydent), świadomość popełnianego czynu (czy działanie było zaplanowane, ile wysiłku włoŝył sprawca w ukrycie swej toŝsamości), motywację sprawcy (czy działanie nie jest działaniem odwetowym w odpowiedzi na uprzednio doświadczone prześladowanie), rodzaj rozpowszechnianego materiału

26 Doświadczenia świadka cyberprzemocy boi się mówić, gdyŝ myśli, Ŝe sam będzie ofiarąpodejmuje rolę współuczestniczącego aby się chronić, nie chce być wykluczony przez grupę (gdy naleŝy do grupy stosującej przemoc), czuje presję sprawcy, który oczekuje uznania ze strony świadka, jest zaangaŝowany emocjonalnie w sytuację, brak mu dystansu do sytuacji i często umiejętności radzenia sobie

27 O czym naleŝy pamiętać w przypadku cyberprzemocy w szkole? nie sytuacja sama w sobie lecz jej subiektywny, indywidualny odbiór i ocena decydują o reakcji i jej skutkach, nie naleŝy nadmiernie koncentrować się na ofierze, naleŝy unikać atmosfery sensacji, która moŝe pogłębić skutki przemocy, naleŝy unikać konfrontacji ofiary ze sprawcą oraz świadka ze sprawcą, w razie potrzeby naleŝy kierować uczniów do innych źródeł pomocy- waŝna jest wówczas aktualna lista placówek zajmujących się interwencją kryzysową, pomocą rodzinie itp.

28 O czym naleŝy pamiętać w przypadku kryzysu w szkole? ofiara, sprawca i świadkowie oczekują działania ze strony dorosłych, dlatego naleŝy opracować procedury reagowania, skutecznej interwencji kryzysowej moŝe udzielić jedynie osoba z odpowiednim przeszkoleniem, zarówno pedagog, psycholog szkolny, jak i dyrektor mogą być sami w sytuacji kryzysu w związku z wydarzeniem- nawet przygotowany interwent moŝe wówczas nie zdecydować się przystąpić do działania

29 Konferencja Bezpieczeństwo dziecka w świecie multimediów Dziękuję za uwagę Reakcja w szkole na kryzys wywołany cyberprzemocą.