Zbycie przedsiębiorstwa lub ZCP jako metoda transferu aktywów w 2017 r. Anna Turska WARSZTATY RADY PODATKOWEJ WIOSNA 2017

Transkrypt

1 Zbycie przedsiębiorstwa lub ZCP jako metoda transferu aktywów w 2017 r. Anna Turska WARSZTATY RADY PODATKOWEJ WIOSNA 2017

2 Tematy prezentacji: 1. Przedsiębiorstwo a ZCP różnice na gruncie prawa cywilnego i prawa podatkowego. 2. Praktyka organów podatkowych w zakresie ZCP. 3. Aport przedsiębiorstwa (ZCP) jako korzystna podatkowo forma transferu majątku. 4. Odpowiedzialność za zobowiązania w kontekście transakcji obejmującej przedsiębiorstwo (ZCP). 2

3 PRZEDSIĘBIORSTWO A ZCP RÓŻNICE NA GRUNCIE PRAWA CYWILNEGO I PRAWA PODATKOWEGO 3

4 Definicja przedsiębiorstwa (1/4) Brak definicji legalnej na gruncie podatkowym ustawa CIT i PIT odsyłają do przepisów Kodeksu cywilnego (art ). Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (nazwa przedsiębiorstwa); własność nieruchomości lub ruchomości; prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości; wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; koncesje, licencje i zezwolenia; patenty i inne prawa własności przemysłowej; majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; tajemnice przedsiębiorstwa; księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. 4

5 Definicja przedsiębiorstwa (2/4) Obecnie KC nie wskazuje zobowiązań, jako elementu składowego przedsiębiorstwa. Do września 2003 r. definicja wymieniała, jako przykładowy składnik przedsiębiorstwa zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Wniosek: zobowiązania nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa ewentualny transfer może nastąpić jedynie w drodze przejęcia długu na podstawie art. 519 KC. 5

6 Definicja przedsiębiorstwa (3/4) Wyrok SN z 17 października 2000 r., I CKN 850/98 kiedy dochodzi do zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu KC zakres zbywanych składników majątkowych. Ocena, czy doszło do nabycia przedsiębiorstwa jest więc możliwa in concreto, a miarodajne jest ustalenie, czy nabyto minimum środków, bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo. 6

7 Definicja przedsiębiorstwa (4/4) Wyrok SN z 8 kwietnia 2003 r., IV CKN 51/01 kiedy dochodzi do zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu KC zakres zbywanych składników majątkowych. O tym, że doszło do wniesienia przedsiębiorstwa jako aportu do spółki, decyduje zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań. Wniesienie musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości, a nie tylko niektórych jego składników nawet o znacznej wartości. Jednakże nawet wyłączenie niektórych składników nie uniemożliwia przyjęcia, że doszło do zbycia (wniesienia jako aportu) przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55[1] KC, jeśli na nabywcę przeszło to minimum dóbr materialnych i niematerialnych oraz środków i sposobów, jakie konieczne są do podjęcia przez niego takiej działalności gospodarczej, jaką prowadził zbywca. 7

8 Definicja ZCP (1/4) Tożsama definicja legalna na gruncie ustaw: CIT, PIT i VAT. Brak definicji na gruncie ustawy o PCC. ZCP oznacza organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Przesłanki istnienia ZCP: 1) zespół składników materialnych i niematerialnych; 2) zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie; 3) składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych; 4) zespół tych składników może stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze. 8

9 Definicja ZCP (2/4) Czy warunkiem koniecznym dla kwalifikacji jako ZCP jest istnienie w jego ramach zobowiązań? interpretacja indywidualna DIS w Warszawie z 16 stycznia 2015 r., IPPB1/ /14-5/MT. Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest zatem możliwe tylko w przypadku, gdy na nabywcę zostaną przeniesione wszystkie zobowiązania wcześniej jej przypisane. Jeżeli do przejęcia zobowiązań przez nabywcę wymagana jest zgoda wierzycieli, przeniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa nastąpi jedynie w przypadku uzyskania zgody na przejęcie wszystkich zobowiązań przez nabywcę. W przypadku braku zgody wierzycieli [ ] oddział pozbawiony zobowiązań związanych z prowadzoną przez niego działalnością utraci status zorganizowanej części przedsiębiorstwa. 9

10 Definicja ZCP (3/4) Czy warunkiem koniecznym dla kwalifikacji jako ZCP jest istnienie w jego ramach zobowiązań? Wyrok NSA z 27 marca 2013 r., II FSK 1896/11. W skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie muszą wchodzić wszelkie zobowiązania przedsiębiorstwa. ( ) Z tych względów nie ma podstaw do uznania, że co do zasady utraci on tę samodzielność poprzez wyłączenie ze składników majątkowych niektórych zobowiązań. Możliwość uznania danej czynności prawnej za mającą za przedmiot zorganizowaną część przedsiębiorstwa zależna jest właśnie od tego, czy zespół ten pozwala na realizację działań gospodarczych, do których zorganizowana część przedsiębiorstwa została powołana. 10

11 Definicja ZCP (4/4) Czy warunkiem koniecznym dla kwalifikacji jako ZCP jest istnienie w jego ramach zarówno składników materialnych jak i niematerialnych? interpretacja indywidualna DIS w Warszawie z 26 stycznia 2017 r., IPPB AK. [ ] określenie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, oznacza, że konieczne jest wystąpienie co najmniej po jednym składniku z każdej z tych grup. Nie można zatem mówić o ZCP, gdy brakuje któregokolwiek z opisanych składników. 11

12 PRAKTYKA ORGANÓW PODATKOWYCH W ZAKRESIE ZCP 12

13 Definicja ZCP - przypomnienie ZCP oznacza organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Przesłanki istnienia ZCP: 1) zespół składników materialnych i niematerialnych; 2) zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie; 3) składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych; 4) zespół tych składników może stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze. 13

14 Wyodrębnienie organizacyjne przesłanki (1/3) Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział, itp. Przesłanki: Formalne wyodrębnienie - organizacyjne wyodrębnienie nie musi mieć co do zasady sformalizowanego charakteru może wynikać ze statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Wskazanie osób kierujących działem/przypisanie pracowników - przejście pracowników związanych z danym dziełem/pionem działalności jest konieczne dla uznania za ZCP (przy uwzględnieniu okoliczności faktycznych - zwłaszcza zdolności do funkcjonowania jako samodzielny podmiot na rynku). 14

15 Wyodrębnienie organizacyjne przesłanki (2/3) Przesłanki: Istnienie wewnętrznych procedur działania nie stanowi warunku koniecznego ale dodatkowy argument za istnieniem organizacyjnego wyodrębnienia. zespół materialnych i niematerialnych składników przedsiębiorstwa alokowanych do działu: materialne: wyposażenie biurowe (meble, biurka i urządzenia biurowe, komputery, telefony), narzędzia, maszyny produkcyjne, zapasy materiałów i towarów handlowych; niematerialne: znaki towarowe, wyodrębniony zespół kontrahentów, bazy danych kontrahentów, należności kontrahentów, prawa i obowiązki funkcjonalnie związane z danym działem, zobowiązania funkcjonalnie związane z działem, zobowiązania wobec pracowników działu, prawa autorskie, prawa własności przemysłowej. 15

16 Wyodrębnienie organizacyjne przesłanki (3/3) Przesłanki: Transfer własności/prawa do władania nieruchomością w ramach ZPC Co od zasady nie jest elementem niezbędnym dla uznania za ZCP - wymaga każdorazowo uwzględnienia: profilu działalności danego przedsiębiorcy, warunków rynkowych oraz specyfiki danej branży. 16

17 Wyodrębnienie finansowe przesłanki (1/4) Wyodrębnienie finansowe - poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W efekcie możliwe jest oddzielenie finansów przedsiębiorstwa od finansów ZCP. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza wymogu samodzielności finansowej ZCP. 17

18 Wyodrębnienie finansowe przesłanki (2/4) Przesłanki: Prowadzenie ewidencji księgowej operacji gospodarczych na wyodrębnionych kontach najważniejszy element w zakresie wyodrębnienia finansowego: wymóg miarodajnego przyporządkowania wierzytelności i zobowiązań, kosztów oraz przychodów do ZCP; powadzenie wykazu kont, na których księgowane są operacje gospodarcze związane z działalnością ZCP; możliwość ustalenia wyniku na działalności ZCP; wydzielenie strumieni finansowych związanych ze składnikami potencjalnego ZCP oraz pozostających w dotychczasowym przedsiębiorstwie. 18

19 Wyodrębnienie finansowe przesłanki (3/4) Przesłanki: Odrębny bilans co do zasady brak jest wymogu sporządzania odrębnego bilansu - wystarczające jest wyodrębnienie danej części przedsiębiorstwa dla celów np. rachunkowości zarządczej. Odrębne rejestry środków trwałych oraz WNIP brak wymogu prowadzenia oddzielnej ewidencji dla ZCP, kluczowe jest wyodrębnienie składników dotyczących poszczególnych rodzajów działalności danego podmiotu. Odrębna kadra finansowo-księgowa co do zasady brak wymogu odrębności w tym zakresie (na podstawie ewidencji księgowej musi być możliwe przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do ZCP oraz ustalenie wyniku finansowego ZCP). 19

20 Wyodrębnienie finansowe przesłanki (4/4) Przesłanki: Inne przesłanki wyodrębnienia finansowego: odrębna polityka rachunkowości; odrębna strategia rozwoju ZCP; odrębne plany biznesowe dot. ZCP; odrębne konto bankowe; odrębne środki pieniężne przeznaczone na finansowanie bieżącej działalności. 20

21 Wyodrębnienie funkcjonalne przesłanki (1/3) Wyodrębnienie funkcjonalne oznacza, że ZCP musi posiadać potencjalną zdolność do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielny podmiot gospodarczy, realizujący zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Przesłanki: Alokacja aktywów - aktywa przypisane do ZCP powinny stanowić przynajmniej minimum potrzebne do realizowania określonej funkcji gospodarczej (co podlega indywidualnej ocenie w zależności od rodzaju realizowanej przez ZCP funkcji). 21

22 Wyodrębnienie funkcjonalne przesłanki (2/3) Przesłanki: charakter i rola składników materialnych i niematerialnych przypisanych do ZCP: wydzielony zespół składników powinien być przeznaczony do realizowania określonego zadania/funkcji gospodarczej; możliwość realizowania zadań gospodarczych, które nie są zbieżne z głównym profilem działalności dotychczasowego przedsiębiorstwa (samodzielność ZCP); kontynuowanie działalności gospodarczej przez ZCP w takim zakresie w jakim dany dział/pion funkcjonował dotychczas w przedsiębiorstwie; brak wymogu dodatkowych nakładów finansowych na ZCP, względnie przeprowadzenia restrukturyzacji organizacyjnej przejętych składników majątku. 22

23 Wyodrębnienie funkcjonalne przesłanki (3/3) Przesłanki: potencjalna a rzeczywista zdolność do utworzenia ZCP: możliwość stanowienia przez ZCP niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny; ZCP powinien stanowić już u zbywcy zorganizowany zespół składników gotowych realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo (bez konieczności zawierania kluczowych kontraktów). Inne przesłanki: istnienie wyodrębnionej grupy kontrahentów, przypisanie do ZCP umów zw. z dostawą mediów (energii elektrycznej/gazu/wody przemysłowej, odprowadzania ścieków itp.). 23

24 APORT PRZEDSIĘBIORSTWA (ZCP) JAKO KORZYSTNA PODATKOWO FORMA TRANSFERU MAJĄTKU 24

25 Aport przedsiębiorstwa ZCP wstęp Aport jako podstawowe narzędzie restrukturyzacji spółek rozwiązanie bardzo często znajdujące zastosowanie w obrocie gospodarczym; główna korzyść - aktywa znajdujące się w posiadaniu danego podmiotu mogą zostać wykorzystane do prowadzenia działalności (utworzenia nowej jednostki) bez konieczności ich spieniężania; wnoszenie wkładów niepieniężnych do spółek stanowi z perspektywy prawa prywatnego stosunkowo nieskomplikowany sposób na transfer aktywów pomiędzy spółkami. 25

26 Aport przedsiębiorstwa ZCP podatek dochodowy Neutralność podatkowa dla spółki otrzymującej wkład Spółka podatnik CIT (Sp. z o.o., S.A., SKA) Do przychodów nie zalicza się: przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego; wkład firma Sp. z o.o. Sp. z o.o. Brak przychodu Brak przychodu 26

27 Aport przedsiębiorstwa ZCP podatek dochodowy Neutralność podatkowa dla spółki otrzymującej wkład Spółka transparentna na gruncie CIT (Sp.j., Sp.p., Sp.k.) brak podmiotowości podatkowej na gruncie CIT (podatnikami są wspólnicy); wniesienie wkładu nie skutkuje powstaniem przychodu. wkład firma Sp. k. Sp. k. Brak przychodu Brak przychodu 27

28 Aport przedsiębiorstwa ZCP podatek dochodowy Neutralność podatkowa dla wspólnika wnoszącego wkład (1/3) do spółki podatnika CIT (Sp. z o.o., S.A., SKA) Wspólnik podatnik CIT Przychód wspólnika stanowi wartość wkładu określona w umowie spółki (nie mniejsza niż wartość rynkowa) w przypadku wniesienia do spółki wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część Sp. z o.o. wkład przychód u udziałowca Sp. z o.o. firma brak przychodu a contrario wniesienie przedsiębiorstwa (ZCP) nie skutkuje powstaniem przychodu. Sp. z o.o. Sp. z o.o. 28

29 Aport przedsiębiorstwa ZCP podatek dochodowy Neutralność podatkowa dla wspólnika wnoszącego wkład (2/3) do spółki podatnika CIT (Sp. z o.o., S.A., SKA) Wspólnik podatnik PIT Ustawa o PIT reguluje expressis verbis zwolnienie przedmiotowe. Wolne od podatku są przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. wkład przychód u udziałowca firma zwolnienie przedmiotowe Sp. z o.o. Sp. z o.o. 29

30 Aport przedsiębiorstwa ZCP podatek dochodowy Neutralność podatkowa dla wspólnika wnoszącego wkład (3/3) do spółki transparentnej na gruncie CIT (Sp.j., Sp.p., Sp.k.) do przychodów nie zalicza się przychodów z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) wnoszonych do spółki niebędącej osobą prawną, w tym wnoszonych do takiej spółki składników majątku otrzymanych przez podatnika w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną bądź wystąpienia z takiej spółki. 30

31 Aport przedsiębiorstwa ZCP podatek dochodowy Amortyzacja kontynuacja wyceny podatkowej wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wspólnika wnoszącego wkład; spółka otrzymująca wkład dokonuje odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuuje metodę amortyzacji przyjętą przez wspólnika wnoszącego wkład o ile składniki majątku wchodzące w skład wkładu były wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wspólnika wnoszącego taki wkład. 31

32 Aport przedsiębiorstwa ZCP VAT Neutralność podatkowa z perspektywy wspólnika Co do zasady wniesienie wkładu do spółki stanowi czynność opodatkowaną na gruncie ustawy o VAT. Wyjątek: aport przedsiębiorstwa (ZCP) - transakcja wyłączona z opodatkowania na gruncie ustawy o VAT: Art. 6 [Wyłączenia] Przepisów ustawy nie stosuje się do: 1) transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Po stronie wspólnika wnoszącego wkład nie powstaje w związku z transakcją obowiązek wystawienia faktury i zapłaty podatku należnego. 32

33 Aport przedsiębiorstwa ZCP VAT Neutralność podatkowa z perspektywy spółki sukcesja? Art. 19 Dyrektywy VAT W przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. Art. 91 ust. 9 ustawy o VAT W przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Brak implementacji art. 19 Dyrektywy VAT bezpośrednie stosowanie z uwagi na jego bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne brzmienie szczególny rodzaj sukcesji na gruncie VAT? 33

34 Aport przedsiębiorstwa ZCP PCC Wariant neutralny podatkowo: zwolnienie z opodatkowania w przypadku gdy do spółki kapitałowej wnoszony jest wkład w postaci przedsiębiorstwa (ZCP) innej spółki kapitałowej. Zgodnie z ustawą o PCC spółka kapitałowa to Sp. z o.o., S.A., SE (SKA, Sp.k.?). W pozostałych przypadkach: wniesienie wkładu jako zmiana umowy spółki podlega opodatkowaniu PCC [obciąża spółkę] 0,5% x wartość podwyższonego kapitału zakładowego w spółce kapitałowej; wartość wkładów (określona w uchwale) powiększających majątek spółki osobowej. 34

35 SPRZEDAŻ PRZEDSIĘBIORSTWA (ZCP) WYBRANE PODATKOWE ASPEKTY 35

36 Sprzedaż przedsiębiorstwa wartość firmy Dodatnia wartość firmy dodatnia różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa (ZCP), ustaloną w cenie nabycia, a wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa (ZCP). DWF nabywca przedsiębiorstwa (ZCP) jest skłonny zapłacić za nie więcej niż wynosi wartość rynkowa składników majątkowych. W razie wystąpienia DWF podlega ona amortyzacji przez nabywcę jako WNiP - przez okres co najmniej 60 miesięcy. 36

37 Sprzedaż przedsiębiorstwa wartość firmy Obliczanie wartości firmy Cena nabycia przedsiębiorstwa = kwota należna zbywcy powiększona o koszty związane z zakupem, takie jak opłaty notarialne i skarbowe, PCC, odsetki, prowizje, itp. Składniki majątkowe = aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia. 37

38 Sprzedaż przedsiębiorstwa wartość firmy Obliczanie wartości firmy DWF - kalkulacja z uwzględnieniem długów funkcjonalnie związanych z przedsiębiorstwem/zcp - dwa alternatywne sposoby obliczania: poprzez pomniejszenie wartości składników majątkowych o równowartość długów, lub poprzez uwzględnienie równowartości długów w cenie nabycia. Przykład: cena nabycia 50 długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością 100 aktywa w wartości rynkowej 120 1) przejęte długi uwzględnione zostały w cenie nabycia, DWF wynosi: = 30 2) długi pomniejszają wartość składników majątkowych, DWF wynosi: 50 ( ) =

39 Sprzedaż przedsiębiorstwa (ZCP) PCC Uwagi ogólne Ustawa o PCC brak przepisów szczególnych. Na gruncie PCC - jako umowa sprzedaży poszczególnych rzeczy i praw majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa/ ZCP. Zasady opodatkowania PCC ustalane odrębnie dla każdego składnika majątkowego: nieruchomości, rzeczy ruchome, prawo użytkowania wieczystego 2%, inne prawa majątkowe 1%. UWAGA: PCC pobiera się wg stawki najwyższej brak wyodrębnienia wartości rzeczy lub praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki. 39

40 Sprzedaż przedsiębiorstwa (ZCP) PCC Podstawa opodatkowania PCC wartość rynkowa zbywanych rzeczy/praw Określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Przejęte przez nabywcę długi i obciążenia nie obniżają wartości rynkowej zbywanego przedsiębiorstwa (ZCP). Podstawa opodatkowania PCC może być inna niż cena sprzedaży. 40

41 Przekwalifikowanie sprzedaży nieruchomości jako ZCP Zaobserwowana praktyka organów: Przekwalifikowywanie sprzedaży nieruchomości komercyjnych traktowanie jako zbycie ZCP. Sprzedaż nieruchomości transakcja opodatkowana VAT (wyłączona z PCC) Sprzedaż ZCP transakcja opodatkowana PCC (wyłączona z VAT) Rezultat przekwalifikowania przez organ: opodatkowanie nabywcy PCC, nienależnie odliczony podatek VAT u nabywcy, nadpłata VAT u zbywcy. 41

42 Przekwalifikowanie sprzedaży nieruchomości jako ZCP Korzystne orzecznictwo NSA: Warunkiem dla uznania, że transakcja stanowi zbycie ZCP jest organizacyjne i finansowe wyodrębnienie ZCP w ramach przedsiębiorstwa zbywcy. Przedmiotowe wyodrębnienie u zbywcy musi istnieć na moment zbycia ZCP wyrok NSA z 24 listopada 2016 r., I FSK 1316/15. Sprzedaż ZCP ma miejsce, gdy u zbywcy przedmiot sprzedaży jest wyodrębniony organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie, a nabywca może kontynuować działalność zbywcy w oparciu o zakupiony zespół aktywów bez podejmowania dodatkowych czynności wyrok NSA z 1 lutego 2017 r., I FSK 999/

43 ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA W KONTEKŚCIE TRANSAKCJI OBEJMUJĄCEJ PRZEDSIĘBIORSTWO (ZCP) 43

44 Zbycie przedsiębiorstwa (ZCP) - sukcesja podatkowa? Zasada brak sukcesji podatkowej wyjątek: wniesienie przez osobę fizyczną wkładu w postaci swojego przedsiębiorstwa do spółki niemającej osobowości prawnej - odpowiednio stosuje się przepisy dotyczące sukcesji podatkowej przy przekształceniach spółek (art. 93a 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej); wyjątek: specyficzna sukcesja na gruncie VAT (?). 44

45 Aport przedsiębiorstwa (ZCP) odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe Powstanie po stronie nabywcy statusu osoby trzeciej w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej Art Nabywca przedsiębiorstwa (ZCP) odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach. 45

46 Zbycie przedsiębiorstwa (ZCP) odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe Cechy odpowiedzialności nabywcy (1/3) solidarna ze zbywcą (lub jego następcą prawnym); osobista (dotyczy całego majątku nabywcy); pochodny charakter - o odpowiedzialności nabywcy orzeka organ podatkowy w odrębnej decyzji: konstytutywny charakter decyzji o odpowiedzialności nabywcy; wydanie i doręczenie decyzji stanowi warunek konieczny odpowiedzialności nabywcy; wydanie decyzji jest uwarunkowane prawomocnością decyzji wymiarowej wydanej w stosunku do zbywcy. 46

47 Zbycie przedsiębiorstwa (ZCP) odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe Cechy odpowiedzialności nabywcy (2/3) posiłkowy charakter - wszczęcie egzekucji zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności nabywcy uwarunkowane jest bezskutecznością egzekucji z majątku zbywcy (w całości lub części); ograniczona: co do wartości - odpowiedzialność nabywcy jest ograniczona do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. 47

48 Zbycie przedsiębiorstwa (ZCP) odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe Cechy odpowiedzialności nabywcy (3/3) ograniczona: co do zakresu nabywca nie odpowiada za: podatki niepobrane oraz pobrane a niewpłacone przez zbywcę jako płatnika/inkasenta; odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych oraz za oprocentowanie niezwróconych w terminie zaliczek od podatku od towarów i usług - powstałych po dniu nabycia. Ograniczenie nie znajduje zastosowania w odniesieniu do nabywców będących małżonkami lub członkami rodziny zbywcy (zstępni, wstępni, rodzeństwo, małżonkowie zstępnych, osoby pozostające w stosunku przysposobienia oraz pozostające z podatnikiem w faktycznym pożyciu). 48

49 Zbycie przedsiębiorstwa (ZCP) odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe Ochrona dobrej wiary nabywcy - zaświadczenie z art. 306g Ordynacji podatkowej Organy podatkowe wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego (i) na wniosek zbywającego albo (ii) na wniosek nabywcy, za zgodą zbywającego. W zaświadczeniu organ podatkowy określa wysokość zaległości podatkowych zbywającego na dzień wydania zaświadczenia. wyłączenie z zakresu odpowiedzialności nabywcy zaległości podatkowych niewykazanych w zaświadczeniu; ograniczenie czasowe ochrony - wyłączenie odpowiedzialności nabywcy za niewskazane w zaświadczeniu zaległości podatkowe obejmuje okres do 30 dni od dnia wydania zaświadczenia. 49

50 Zbycie przedsiębiorstwa (ZCP) odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe Przedawnienie odpowiedzialności nabywcy: Ordynacja podatkowa przewiduje dwa terminy przedawnienia: prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności podatkowej nabywcy: 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa po stronie zbywcy (nie może ulec przedłużeniu); zobowiązania które wynika z decyzji o odpowiedzialności podatkowej nabywcy: 3 lata od końca roku kalendarzowego, w którym została doręczona decyzja o odpowiedzialności podatkowej nabywcy; może ulec przedłużeniu - zasady ogólne dot. terminów przedawnienia (zawieszenie, przerwanie). 50

51 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ! 51

52 Anna Turska Bartosz Mroczkowski Wiceprezes Zarządu Associate Kancelaria Ożóg Tomczykowski Sp. z o.o. ul. Sienna 39, Warszawa linkedin.com/kancelaria Ożóg Tomczykowski 52