Łukasz Tomczyk ŚLĄSKIE UNIWERSYTETY III WIEKU, JAKO NOWA PERSPEKTYWA POWSZECHNEJ EDUKACJI SENIORÓW
|
|
- Eugeniusz Janowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Łukasz Tomczyk ŚLĄSKIE UNIWERSYTETY III WIEKU, JAKO NOWA PERSPEKTYWA POWSZECHNEJ EDUKACJI SENIORÓW Abstrakt Od czasu, gdy powstał pierwszy Uniwersytet III Wieku (UTW) w woj. śląskim minęło 26 lat a idea ta wzmocniona wieloma czynnikami rozszerza się w imponującym tempie, stanowiąc o ogromnym potencjale intelektualnym środowisk, które skupia. Artykuł ma na celu zaprezentowanie determinantów funkcjonowania i rozwoju UTW. W tekście została uwzględniona specyfika UTW w województwie śląskim na tle stanu obecnego i prognoz działalności tego typu placówek w aspekcie przemian społecznych, edukacyjnych oraz kulturowych. Słowa kluczowe: śląskie uniwersytety trzeciego wieku Uwarunkowania demograficzne województwa śląskiego Województwo śląskie pod względem obszarowym zajmuje 14 lokatę ze wszystkich 17 województw w Polsce. Zważywszy na ilość zamieszkałej ludności mieści się na 2 pozycji po województwie mazowieckim posiadając 4,65 mln mieszkańców (12,2% populacji polskiej). W 2007 r. odnotowano w porównaniu z 2000 r. spadek ilości mieszkańców o 2,3% (średnia dla Polski wynosi -0,4%). Przyrost naturalny w 2007 r. wyniósł -0,08% (średnia dla Polski wynosi 0,3%). Ludność w wieku powyżej 65 roku życia obejmowała w 2000r. 11,5% populacji regionu, natomiast w 2007r. już 13,8%, zatem odnotowany został w przeciągu siedmiu lat aż 17,4% wzrost grupy seniorów. Ogółem ilość osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 mieszkańców wynosi obecnie 52,5. 1 Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego zwracają uwagę na fakt, że relatywnie niski współczynnik przyrostu naturalnego w Polsce doprowadzi za 25 lat do zmniejszenia się liczebności naszego kraju o prawie 2,5 mln obywateli. Proces ten będzie powiązany z jednoczesnym zwiększeniem się ilości osób starszych, które ukończyły 65 rok życia do liczby 8,5 mln z obecnej 6 mln populacji. Analiza danych demograficznych w wielu krajach ukazuje, iż postępujące zjawisko starzenia się społeczeństw jest typowe dla państw kontynentu europejskiego. 2 Progresywny proces starzenia się społeczeństw jest, zatem właściwością występującą nie tylko globalnie, lecz ma 1 Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Statystyczny Województw, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 2009, s A. Fabiś, Edukacja seniorów odpowiedź na wymagania współczesności, [w:] Wyzwania współczesnej edukacji dorosłych. Tom II, red. A. Fabiś, Wyd. Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda, Mysłowice Zakopane 2005, s
2 również charakter lokalny. Pojawiające się zmiany demograficzne warunkują nowe następstwa w wielorakich obszarach m.in. społecznych, kulturowych, czy też ekonomicznych. O idei Uniwersytetów III Wieku Wiele składowych takich jak: postępowanie demograficznego starzenia się społeczeństw, prowadzenie coraz szerszych analiz związanych z funkcjonowaniem osób w wieku poprodukcyjnym, wdrażanie i ustalanie polityki społeczno-oświatowej na poziomach państwowym oraz Unii Europejskiej dotyczącej seniorów wraz z różnorodnymi inicjatywami podejmowanymi przez animatorów społeczności lokalnej stają się pochodną tworzenia coraz większej liczby Uniwersytetów III Wieku (UTW). UTW to placówki oświatowe dla osób w wieku emerytalno-rentowym, prowadzące systematyczne zajęcia z wybranych dyscyplin naukowych, lektoratów językowych, zespołów rekreacji ruchowej oraz grup artystycznych. 3 Współczesny człowiek niezależnie od wieku nie jest w stanie w pełni funkcjonować w społeczeństwie bez odpowiednich kompetencji. UTW oprócz aktywizacji intelektualno-fizycznej umożliwiają aktualizowanie, weryfikowanie i nabywanie nowych umiejętności np. z zakresu nowych technologii (obsługa komputera osobistego i Internetu). 4 Polska od połowy lat siedemdziesiątych aktywnie współuczestniczyła w procesie tworzenia płaszczyzny zapewniającej ludziom starszym dostęp do oświaty, integracji społecznej oraz realizacji. Pierwszy UTW powołano w 1975r. w Warszawie, następne placówki powstawały w Opolu, Wrocławiu, Szczecinie, Łodzi, Poznaniu, Lublinie, Gdańsku i wielu innych miastach. W 2000r. ich sieć liczyła 25 jednostek 5, współcześnie według danych przedstawionych na międzynarodowej konferencji Uniwersytet Trzeciego Wieku sprzymierzeńcem integracji społecznej w Europie, która odbyła się w dniach 9-10 września 2009 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim liczba ta wzrosła do ok.180. W samym woj. śląskim ilość UTW na podstawie przeprowadzonej analizy wynosi 21 placówek (łącznie z filiami). UTW w założeniach organizacyjnych podkreślają, iż struktury tego typu mają na celu organizowanie czasu wolnego, promowanie aktywnych form życia i wypoczynku, udostępnianie różnorodnych przedsięwzięć oświatowych, tworzenie płaszczyzn integracji międzypokoleniowej, wewnątrzpokoleniowej i środowiskowej, wszechstronną aktywizację 3 W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Wyd. Żak, Warszawa 2001, s Por. Ł. Tomczyk, Technologia informacyjna w procesie kształcenia ustawicznego osób w wieku poprodukcyjnym, [w:] Technologie i systemy informatyczne w organizacjach gospodarki opartej na wiedzy, red. E. Ziemba, Wyższa Szkoła Bankowa, Poznań 2008, s E. Trafiałek, Edukacja, integracja i aktywizacja ludzi w starszym wieku. Polska a Europa, [w:] Seniorzy w rodzinie, instytucji i społeczeństwie, red. A. Fabiś, Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2005, s.81. 2
3 słuchaczy, wdrażanie do samokształcenia, samopomocy, wspieranie w realizacji i rozwoju, podnoszenie sprawności intelektualnej, psychicznej oraz fizycznej, a także angażowanie do współuczestnictwa w życiu społecznym. 6 Jedno z podstawowych kryteriów egzystencjalnych warunkujących wartościowe życie zawiera się w zachowaniu aktywności. Nie ma wątpliwości, że starość, jeśli ma być szczęśliwa, powinna być aktywna, gdyż każdy organizm ze swej natury przeznaczony jest do działania. 7 UTW w woj. śląskim charakterystyka Pierwszy UTW w woj. śląskim powstał w 1983r. i od początku swojego istnienia związany był z Uniwersytetem Śląskim. Obecnie jest to największa placówka oświatowa dedykowana dla seniorów w regionie z tak długą tradycją, ponieważ kolejne UTW powoływane zostały kilkanaście lat po założeniu katowickiej instytucji. Bogate tradycje oświatowe ziemi śląskiej, powstawanie nowych szkół wyższych, zauważenie znaczenia edukacji dorosłych spowodowało, iż współcześnie idea edukacji osób w wieku emerytalnym rozwija się w imponującym tempie. Poniżej zaprezentowano zestawienie 21 UTW funkcjonujących na terenie woj. śląskiego. Nazwa Bytomski UTW UTW w Bielsku- Białej UTW w Częstochowie Stowarzyszenie Cieszyński UTW Afiliacja, porozumienie o współpracy Ilość członków Oferta edukacyjna Centrum Kształcenia Ponad Wykłady plenarne, 12 sekcji Ustawicznego im. Wojciecha 500 osób Korfantego, WSHE w Łodzi Akademia Techniczno Wykłady plenarne, 12 sekcji Humanistyczna Akademia im. Jana Długosza 600 Wykłady plenarne, 12 sekcji Uniwersytet Śląski, Wydział 560 Wykłady plenarne, 12 sekcji Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie Pałac Kultury Zagłębia, 145 Wykłady plenarne, 16 sekcji Wyższa Szkoła Humanitas Współpraca z kilkoma 180 Wykłady plenarne, 6 sekcji Uczelniami Wyższymi UTW w Dąbrowie Górniczej Górnośląski UTW w Chorzowie UTW w Gliwicach Stowarzyszenie 476 Wykłady plenarne, 19 sekcji Jaworznicki UTW Dom kultury w Szczakowej Ponad Wykłady plenarne, 7 sekcji 200 UTW w Jastrzębiu Ośrodek działalności Ponad Wykłady plenarne, 6 sekcji Zdroju dydaktycznej Uniwersytetu 400 UTW w Katowicach Śląskiego filia UTW UŚ Uniwersytet Śląski rodzaje wykładów monograficznych, 10 sekcji Rok założenia 2006 UTW w Knurowie Patronat Uniwersytet Śląski 230 Wykłady plenarne, 12 sekcji 2007 UTW w Górnośląska Wyższa Szkoła 90 Wykłady plenarne, 6 sekcji Ibidem. 7 A. Schulz, Znaczenie aktywizacji psychicznej ludzi starszych, [w:] Uniwersytety III Wieku. Aktywny trzeci wiek, red. A. Krzeczkowska, Fundacja dla UJ, Kraków 2008, s
4 Mysłowicach Stowarzyszenie Śląski UTW w Raciborzu UTW, Uniwersytet Rodzinny w Sosnowcu UTW w Sosnowcu Pedagogiczna imienia Kardynała Augusta Hlonda Współpraca: PWSZ Racibórz, ŚLAM, Uniwersytet Śląski Wyższa Szkoła Humanitas 187 Wykłady plenarne, 9 sekcji Ponad 200 osób Wykłady plenarne, Planowane 7 sekcji Wykłady plenarne, 14 sekcji Uniwersytet Śląski filia UTW, Wydział Nauk o Ziemi Ponad 600 Rudzki UTW Stowarzyszenie, szkoła Ponad Wykłady plenarne, 13 sekcji podstawowa nr 1 w Rudzie 350 Śląskiej UTW w Rybniku Stowarzyszenie pożytku 340 Wykłady plenarne, 14 sekcji publicznego, Uniwersytet Śląski UTW w Skoczowie Skoczowski dom kultury Ponad Wykłady plenarne, 5 sekcji 100 osób UTW w Tychach Wyższa Szkoła Zarządzania i 500 Wykłady plenarne, 4 sekcje Nauk Społecznych UTW w Zabrzu Stowarzyszenie 300 Wykłady plenarne, 17 sekcji Uniwersytet Misericordia Otwarty Żywiecki UTW Stowarzyszenie 40 Wykłady plenarne, sekcja komputerowa Źródło: opracowanie własne luty 2009 Przedstawiona powyżej tabela zawiera wybrane elementy ukazujące działanie UTW w woj. śląskim. Idea UTW na początku była realizowana przy ośrodkach akademickich, obecnie tendencja ta została zachowana, ponieważ większość uczelni wyższych w woj. śląskim współtworzy lub sprawuje patronat nad tego typu instytucją. Zdarza się również, że w mniejszych miejscowościach UTW działają pod afiliacją bądź wsparciem placówek zajmujących się kształceniem ustawicznym, domów kultury lub też funkcjonują, jako samodzielne stowarzyszenia. Mimo, iż praktyka kształcenia seniorów w formie UTW w woj. śląskim posiada ponad dwudziestopięcioletnią tradycję, to zdecydowanie znacząca ilość jednostek tych została założona po 2002r. (ponad 80%). Charakterystyczne jest, że większość UTW działa w podobnej postaci organizacyjnej prowadzenia zajęć, składającej się z wykładów plenarnych (wielo tematycznych, monograficznych), które prowadzą wybitni specjaliści zazwyczaj pracownicy naukowi, a także z dodatkowych różnorodnych sekcji (zajęć ćwiczeniowych), przykładowo: językowych (angielski, niemiecki, francuski, czeski), komputerowych, filozoficznych, zdrowotnych, rekreacyjnych, Na podstawie informatorów UTW udostępnionych w sieci Internet oraz przeprowadzonego wywiadu środowiskowego. Sekcję należy traktować jako jeden typ zajęć np. język angielski bez rozróżnienia na poziom zaawansowania słuchaczy. Niestety do tej pory nie wydano aktualnego repozytorium opisującego działalność wszystkich UTW, zatem konieczne wydaje się prowadzenie w tej kwestii dalszych rozważań. W celu integracji środowiska skupiającego UTW istotne jest powołanie organizacji reprezentującej tego typu placówki, o czym rozmawiano m.in. w trackie kilku poprzednich konferencji organizowanych przez Fundację dla Rozwoju UJ w Krakowie i Warszawie w 2008r. 4
5 turystycznych, psychologicznych, historycznych, literackich, plastycznych, tanecznych, zielarskich, etc. 9 Wybrane perspektywy i problemy UTW Finansowanie działań śląskich placówek oświatowych dla osób w złotym wieku odbywa się w głównej mierze ze składek członkowskich słuchaczy. UTW wspierane są także przez uczelnie wyższe, instytucje kulturalno-oświatowe m.in. poprzez materialne odciążenia np. bezpłatne udostępnienie sal wykładowych i ćwiczeniowych jak również wolontariuszy, którzy nieodpłatnie prowadzą wykłady oraz zajęcia. Wielokrotnie zdarza się, że sponsorowanie ważnych działań przejmują na siebie instytucje (banki, firmy prywatne), pragnące wspomagać lokalne przedsięwzięcia edukacyjne dla osób w wieku emerytalnorentowym. Dość istotnym problemem dotykającym śląskie UTW jest zagadnienie pozyskiwania funduszy na swoją działalność statutową ze źródeł w postaci funduszy unijnych, programów grantowych fundacji, konkursów ogłaszanych przez władze samorządowe. Sytuacja ta spowodowana jest tym, iż kadra zarządzająca nie jest w odpowiednim stopniu przygotowana do uczestnictwa w skomplikowanych procedurach aplikacyjnych. Ważnym elementem w prawidłowym funkcjonowaniu i rozwoju UTW jest dobór kadry dydaktycznej. Prowadzący zajęcia powinni być wyposażeni w kompetencje pedagogicznomerytoryczne oraz posiadać predyspozycje charakterologiczne pozwalające na efektywną pracę z seniorami. Na podstawie doświadczeń własnych autora warto wyróżnić kilka z nich m.in.: posiadanie podstaw teoretycznych z zakresu nauk humanistycznych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień andragogiki, gerontologii, metodyki nauczania danego przedmiotu. Istotną kwestią jest posiadanie przez instruktora bieżących informacji ze swojej dyscypliny (szczególnie dotyczy to przedmiotów szybko dezaktualizujących się np. technologii informacyjnej). Wśród cech osobowościowych należy wyeksponować elementy takie jak: empatia, umiejętność radzenia sobie ze stresem, komunikatywność, łatwość nawiązywania relacji mistrz-uczeń, wysoką kulturę osobistą oraz konsekwencję w postępowaniu dydaktycznym. 10 Obecnie w województwie śląskim żadna uczelnia wyższa nie prowadzi kierunku studiów w trybie I lub II stopnia zapewniających przygotowanie pedagogów do pracy edukacyjnej 9 Warto jednocześnie zaznaczyć, że wiele UTW wprowadziło wymagania wiekowe, np. w cieszyńskim UTW w zajęciach mogą uczestniczyć osoby, które ukończyły 55 rok życia. 10 Por. Ł. Tomczyk, Wybrane aspekty kształcenia seniorów z zakresu technologii informacyjnej w dobie społeczeństwa informacyjnego, [w:] Informatyka w nauce, dydaktyce i praktyce gospodarczej, red. C. M. Olszak, Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, Katowice 2008, s
6 stricte z osobami w wieku poprodukcyjnym. Jedynie można spotkać się z formami podyplomowymi z dziedziny andragogiki. Nie oznacza to jednak, że absolwenci kierunków nauczycielskich nie posiadają teoretycznych podstaw do pracy z osobami dorosłymi, gdyż w ramach realizacji programu nauczania na kierunku pedagogicznym poznają przedmioty takie jak: andragogika, gerontologia, edukacja permanentna. W kontekście uwarunkowań społeczno - kulturowych oraz tradycji i dalszego rozwoju placówek oświatowych kształcących kadrę pedagogiczną należy w najbliższym czasie uwzględnić zapotrzebowanie rynku oświatowego na specjalistów potrafiących prowadzić skuteczną edukację seniorów. W dobie starzenia się społeczeństwa w woj. śląskim ważne jest dalsze tworzenie miejsc umożliwiających osobom w wieku emerytalno-rentowym aktywizację intelektualno fizyczną. UTW poprzez swoją bogatą ofertę zajęć oraz coraz większą liczbę placówek, dostępnych nie tylko w dużych miastach są jedną z głównych przestrzeni edukacyjnych dla seniorów na terenie śląska oraz innych części kraju. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że ośrodki kształcenia dedykowane dla osób w wieku poprodukcyjnym będą coraz intensywniej rozwijać się pod względem ilościowym jak i jakościowym, jednocześnie z pozytywnym skutkiem urealniając założenia efektywnej edukacji przez całe życie. Bibliografia Fabiś A., Edukacja seniorów odpowiedź na wymagania współczesności, [w:] Wyzwania współczesnej edukacji dorosłych. Tom II, red. A. Fabiś, Wyd. Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda, Mysłowice Zakopane Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Statystyczny Województw, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa Schulz A., Znaczenie aktywizacji psychicznej ludzi starszych, [w:] Uniwersytety III Wieku. Aktywny trzeci wiek, red. A. Krzeczkowska, Fundacja dla UJ, Kraków Tomczyk Ł., Technologia informacyjna w procesie kształcenia ustawicznego osób w wieku poprodukcyjnym, [w:] Technologie i systemy informatyczne w organizacjach gospodarki opartej na wiedzy, red. E. Ziemba, Wyższa Szkoła Bankowa, Poznań Tomczyk Ł, Wybrane aspekty kształcenia seniorów z zakresu technologii informacyjnej w dobie społeczeństwa informacyjnego, [w:] Informatyka w nauce, dydaktyce i praktyce gospodarczej, red. C. M. Olszak, Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, Katowice Trafiałek E., Edukacja, integracja i aktywizacja ludzi w starszym wieku. Polska a Europa, [w:] Seniorzy w rodzinie, instytucji i społeczeństwie, red. A. Fabiś, Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec
Małgorzata Dzienniak
Małgorzata Dzienniak Trzy fazy starości: Młodzi starzy 60/65-74 lata Starzy starzy 75-84 lata Najstarsi starzy - >85 lat Trzeci wiek Czwarty wiek 75,0 70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0
Bardziej szczegółowoOpracowania sygnalne SZKOŁY WYŻSZE W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2008 R.
Opracowania sygnalne SZKOŁY WYŻSZE W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2008 R. Urząd Statystyczny w Katowicach, ul. Owocowa 3, 40 158 Katowice www.stat.gov.pl/katow e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 032
Bardziej szczegółowoAKTYWIZACJA I AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA LUDZI STARSZYCH
AKTYWIZACJA I AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA LUDZI STARSZYCH (zestawienie bibliograficzne) (pozycje zaznaczone gwiazdką dostępne są w naszej bibliotece) Wydawnictwa zwarte 1. Aktywność ludzi starszych na przykładzie
Bardziej szczegółowoCharakterystyka studiów Podyplomowe studia skierowane są do:
Akademia Sztuki w Szczecinie ogłasza nabór na drugą edycję dwusemestralnych studiów podyplomowych: Zarządzanie kulturą z wybranymi aspektami zarządzania szkolnictwem artystycznym 219 godzin zajęć zostanie
Bardziej szczegółowoBAZA ADRESOWA UNIWERSYTETÓW TRZECIEGO WIEKU
Korzystanie z Bazy adresowej UTW wymaga powołania się na źródło Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów w Nowym Sączu BAZA ADRESOWA UNIWERSYTETÓW TRZECIEGO WIEKU Sierpień 2015 Opracowanie:
Bardziej szczegółowoCzłowiek jest wielki, nie przez to co ma, nie przez to kim jest, lecz przez to czym dzieli się z innymi. /Jan Paweł II/
Człowiek jest wielki, nie przez to co ma, nie przez to kim jest, lecz przez to czym dzieli się z innymi /Jan Paweł II/ Gryficki Uniwersytet Trzeciego Wieku swoją działalność rozpoczął 26 stycznia 2014r.
Bardziej szczegółowoDziałania Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej na rzecz rozwijania całożyciowego poradnictwa zawodowego.
Działania Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej na rzecz rozwijania całożyciowego poradnictwa zawodowego. Katowice, 11 grudnia 2008 r. KOWEZiU jest centralną, publiczną placówką
Bardziej szczegółowoREGULAMIN UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU. I. Postanowienia ogólne
Załącznik do zarządzenia nr 34 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 26 lutego 2013 r. REGULAMIN UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU I. Postanowienia ogólne 1 Uniwersytet Trzeciego Wieku, zwany dalej
Bardziej szczegółowoI. Realizacja Szkolnego Programu Profilaktyki i Szkolnego Programu Wychowawczego
NONCEPCJA PRACY SPOŁECZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 12 W WARSZAWIE-WESOŁEJ W LATACH 2010-2015 Wstęp Misja Szkoły Wizja szkoły Priorytety do pracy w latach 2010-2015 W obszarze kształcenia: I. Podnoszenie
Bardziej szczegółowoAktywizacja osób starszych. Julia Sołyga
Aktywizacja osób starszych Julia Sołyga Spis treści Liczba osób starszych w Polsce Jak osoby starsze spędzają czas wolny? Formy aktywności społecznej Aktywność społeczna, a wykształcenie Przynależność
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 69 /2008. SENATU UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 26 września 2008 r.
UCHWAŁA NR 69 /2008 SENATU UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 26 września 2008 r. w sprawie zatwierdzenia Regulaminu Uniwersytetu Trzeciego Wieku 1 Uniwersytet Trzeciego Wieku w Uniwersytecie
Bardziej szczegółowoWNIOSEK O ZALICZENIE PRAKTYK NA PODSTAWIE ZATRUDNIENIA
... Imię i nazwisko.., dnia...... Kierunek studiów... Nr albumu WNIOSEK O ZALICZENIE PRAKTYK NA PODSTAWIE ZATRUDNIENIA WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Zwracam się z prośbą o zaliczenie wykonywanej przeze
Bardziej szczegółowoLP Nazwa UTW adres UTW kontakt telefoniczny kontakt mailowy
Województwo Śląskie LP Nazwa UTW adres UTW kontakt telefoniczny kontakt mailowy 1. UTW w Będzinie przy Dziennym Domu Pomocy Społecznej Ul. Armii Ludowej 1, 42-500 Będzin tel. 32 267 46 07 butw@mops.bedzin.pl
Bardziej szczegółowo2 WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I ZARZĄDZANIA W BIAŁYMSTOKU BIBLIOTEKA 5 WYŻSZA SZKOŁA EKONOMII I ADMINISTRACJI W BYTOMIU WYDAWNICTWO
No. Name 1 Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku 2 WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I ZARZĄDZANIA W BIAŁYMSTOKU 3 WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I PRAWA W BIELSKU-BIAŁEJ 4 WYŻSZA SZKOŁA EKONOMICZNA W BOCHNI 5 WYŻSZA SZKOŁA
Bardziej szczegółowoCHRZEŚCIJAŃSKA AKADEMIA TEOLOGICZNA W WARSZAWIE STUDIA PODYPLOMOWE
CHRZEŚCIJAŃSKA AKADEMIA TEOLOGICZNA W WARSZAWIE STUDIA PODYPLOMOWE INTEGRACJA SPOŁECZNA i PRAWA CZŁOWIEKA W KONTEKŚCIE WIELORELIGIJNOŚCI realizowane w ramach projektu współfinansowanego ze środków Europejskiego
Bardziej szczegółowo5 WYŻSZA SZKOŁA EKONOMII I ADMINISTRACJI W BYTOMIU WYDAWNICTWO WYŻSZA SZKOŁA BANKOWA W POZNANIU WYDZIAŁ ZAMIEJSCOWY W CHORZOWIE BIBLIOTEKA
Uczelnie, z którymi prowadzimy wymianę międzybiblioteczną: l.p. Nazwa 1 Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku 2 WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I ZARZĄDZANIA W BIAŁYMSTOKU 3 WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I PRAWA W BIELSKU-BIAŁEJ
Bardziej szczegółowoSTATUT. Niepublicznej Placówki Doskonalenia Nauczycieli Fundacji In Corpore. Tekst jednolity. Rozdział I Postanowienia ogólne
STATUT Niepublicznej Placówki Doskonalenia Nauczycieli Fundacji In Corpore Tekst jednolity Rozdział I Postanowienia ogólne 1 1. Niepubliczna Placówka Doskonalenia Nauczycieli Fundacji In Corpore, zwanej
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA GÓRNOŚLĄSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ im. WOJCIECHA KORFANTEGO w KATOWICACH założenia na lata
STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA GÓRNOŚLĄSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ im. WOJCIECHA KORFANTEGO w KATOWICACH założenia na lata 2013 2020 Strategia rozwoju Wydziału Zarządzania GWSH wpisuje się ściśle
Bardziej szczegółowoLP Nazwa UTW adres UTW kontakt telefoniczny kontakt mailowy
Województwo Śląskie LP Nazwa UTW adres UTW kontakt telefoniczny kontakt mailowy 1. UTW w Będzinie przy Dziennym Domu Pomocy Społecznej Ul. Armii Ludowej 1, 42-500 Będzin tel. 32 267 46 07 butw@mops.bedzin.pl
Bardziej szczegółowoWykład 6. Zawód andragoga - wymagania formalne Kompetencje potrzebne do pracy z dorosłymi Zadania wychowawcy i możliwości ich realizacji
Wykład 6 Nauczyciel w andragogice Zawód andragoga - wymagania formalne Kompetencje potrzebne do pracy z dorosłymi Zadania wychowawcy i możliwości ich realizacji Zawód andragoga Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoPolska polityka senioralna. Jakie rozwiązania warto promować na forum Unii Europejskiej?
Polska polityka senioralna. Jakie rozwiązania warto promować na forum Unii Europejskiej? Debata w Brzesku Patronat honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Europa się starzeje Komisja Europejska:
Bardziej szczegółowoMisja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata
Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata 2015 2024 WPROWADZENIE Misja i Strategia Rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku
Bardziej szczegółowoAKCJA 2 Partnerstwa Strategiczne. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego
AKCJA 2 Partnerstwa Strategiczne Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego CELE Rozwój oraz wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i praktyk w obszarze edukacji pozaformalnej młodzieży i osób pracujących
Bardziej szczegółowoREGIONALNY OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI WOM
REGIONALNY OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI WOM W KATOWICACH 40-132 Katowice, ul. ks. kard. S. Wyszyńskiego 7 INFORMATOR KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Rok szkolny 2016/2017 SPIS TREŚCI 1. Kolejna reforma. 2.
Bardziej szczegółowoStudia drugiego stopnia. Część wspólna dla wszystkich kierunków. Studium kierunkowe. Studium kształcenia specjalnościowego
Wydział Pedagogiczny UW Studia drugiego stopnia Programy kształcenia Moduł nauk pedagogicznych Część wspólna dla wszystkich kierunków Studium kierunkowe Liczba ECTS: 10 Godziny - nakład pracy studenta:
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe OLIGOFRENOPEDAGOGIKA - EDUKACJA I REWALIDACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE (III semestr)
Studia podyplomowe OLIGOFRENOPEDAGOGIKA - EDUKACJA I REWALIDACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE (III semestr) Termin: 25.03.2017; 22.04.2017 godz. 9:00 Czas trwania 3 semestry (kwalifikacyjne) Łączna
Bardziej szczegółowoPoniżej prezentujemy tematyczny podział gromadzonych tytułów czasopism, dostępnych w Czytelni biblioteki.
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach oferuje w bieżącej prenumeracie bogaty zbiór czasopism metodycznych i fachowych dla nauczycieli, wychowawców oraz bibliotekarzy, psychologów, pedagogów szkolnych
Bardziej szczegółowoWODN w Skierniewicach
Małgorzata Wrzodak Misja WODN Wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli, wychowawców, kadry kierowniczej poprzez świadczenie usług szkoleniowych na najwyższym poziomie, w formach i miejscach spełniających
Bardziej szczegółowoReasumując powyższe rozważania należy stwierdzić, że SP w Emilianowie wypełnia stawiane jej zadania. Posiada wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną, w peł
ZAKOŃCZENIE Celem niniejszej pracy jest dokonanie analizy działalności Szkoły Podstawowej w Emilianowie w latach 1998 2004 w kontekście zadań stawianych tego rodzaju placówkom przez normy prawne. Przedstawione
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY SPOŁECZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 12 W WARSZAWIE-WESOŁEJ W LATACH
KONCEPCJA PRACY SPOŁECZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 12 W WARSZAWIE-WESOŁEJ W LATACH 2015 2017 Priorytety do pracy w latach 2015-2017 W obszarze kształcenia: I. Podnoszenie standardów nauczania, uczenia się
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2011/2012
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta Instytut Pedagogiczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 011/01 Kierunek studiów: Pedagogika Profil: Ogólnoakademicki Forma
Bardziej szczegółowoPRZYGOTOWANIE PEDAGOGICZNE
PRZYGOTOWANIE PEDAGOGICZNE DO NAUCZANIA JĘZYKA NIEMIECKIEGO Niniejszy program studiów podyplomowych przygotowano zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Edukacji i Sportu z dnia 7 września 2004 r.
Bardziej szczegółowoWojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Białymstoku. Centrum Kształcenia Podyplomowego Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania STUDIA PODYPLOMOWE
Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Białymstoku Centrum Kształcenia Podyplomowego Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania STUDIA PODYPLOMOWE ANIMACJA KULTURY rok: 2019/2020 kierownictwo studiów: mgr Wanda
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XVII/110/2015 RADY MIEJSKIEJ W NOWYM MIEŚCIE NAD PILICĄ z dnia 29 grudnia 2015 roku
UCHWAŁA NR XVII/110/2015 RADY MIEJSKIEJ W NOWYM MIEŚCIE NAD PILICĄ z dnia 29 grudnia 2015 roku w sprawie utworzenia samorządowej instytucji kultury pod nazwą Miejsko- Gminny Ośrodek Kultury w Nowym Mieście
Bardziej szczegółowoEdukacja przedszkolna i wczesnoszkolna
Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna Studia podyplomowe skierowane do nauczycieli oraz do absolwentów innych kierunków, którzy uzyskają uprawnienia do nauczania na I etapie edukacyjnym Oeśli uzupełnią
Bardziej szczegółowoINFORMATOR Studia podyplomowe rok akademicki 2016/2017
INFORMATOR Studia podyplomowe rok akademicki 2016/2017 2 AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ im. Bohaterów Westerplatte WYDZIAŁ NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH STUDIA PODYPLOMOWE Jednostka prowadząca Akademia
Bardziej szczegółowoPakt na rzecz Seniorów. Rok 2012 Rokiem UTW
Pakt na rzecz Seniorów Rok 2012 Rokiem UTW Liczba UTW z podziałem na województwa 20 21 20 21 9 20 38 71 24 41 11 44 40 6 17 21 UTW w województwie małopolskim Liczba UTW w latach 1975-2012 424 248 187 125
Bardziej szczegółowoWiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28,
Wiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 167-170 2007 Starzenie Się Społeczeństwa Wyzwaniem Dla Opieki Pielęgniarskiej
Bardziej szczegółowoANDRAGOG Jednostka inicjująca wprowadzenie zawodu do klasyfikacji zawodów i specjalności:
ANDRAGOG Jednostka inicjująca wprowadzenie zawodu do klasyfikacji zawodów i specjalności: AKADEMICKIE TOWARZYSTWO ANDRAGOGICZNE Dlaczego andragog? Zawód andragoga jest nowoczesną i społecznie oczekiwaną
Bardziej szczegółowoProgram studiów podyplomowych
Cel studiów podyplomowych: Program studiów podyplomowych Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych Wydział prowadzący studia podyplomowe: Wydział Nauk o Zdrowiu Nazwa studiów podyplomowych: Studia podyplomowe
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku Wzornictwo studia I stopnia
Efekty kształcenia dla kierunku Wzornictwo studia I stopnia Oznaczenia: KW kierunkowe efekty kształcenia dla Wzornictwa studia I stopnia W kategoria wiedzy w efektach kształcenia U kategoria umiejętności
Bardziej szczegółowoRecepty dla Uniwersytetów Trzeciego Wieku na działania zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju
Recepty dla Uniwersytetów Trzeciego Wieku na działania zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju O Fundacji Ziemia i Ludzie Od 2009 roku budujemy społeczność zaangażowaną w działania na rzecz zrównoważonego
Bardziej szczegółowo1. SEMESTR ROZPOCZĘCIA ZAJĘĆ + CZAS TRWANIA Okres trwania studiów: październik 2017 czerwiec 2018 (dwa semestry).
INFORMACJE O KIERUNKU (DŁUŻSZY OPIS KIERUNKU) MS EXCEL I VBA W BIZNESIE POZIOM ZAAWANSOWANY 1. SEMESTR ROZPOCZĘCIA ZAJĘĆ + CZAS TRWANIA Okres trwania studiów: październik 2017 czerwiec 2018 (dwa semestry).
Bardziej szczegółowo(materiały dostępne w Bibliotece Pedagogicznej w Suchej Beskidzkiej)
UNIWERSYTETY TRZECIEGO WIEKU Zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 1996 2014 (materiały dostępne w Bibliotece Pedagogicznej w Suchej Beskidzkiej) WYDAWNICTWA ZWARTE (KSIĄŻKI) 1. Aktywność seniorów
Bardziej szczegółowoWieś dla Seniorów Seniorzy dla wsi
Wieś dla Seniorów Seniorzy dla wsi Seniorzy są wśród nas Szybko postępujące zmiany demograficzne ostatnich 20 lat spowodowały rosnący udział osób starszych w Polsce. Zmiany struktury demograficznej związane
Bardziej szczegółowoWydział prowadzący kierunek studiów:
Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Wydział Prawa
Bardziej szczegółowoWIEDZA. Po ukończeniu studiów podyplomowych absolwent:
Załącznik do Uchwały nr 21/2016 RWNHiS z dnia 28.11.2016 r. Obszar kształcenia/dziedzina nauki: nauki humanistyczne (H), nauki społeczne (S)/ pedagogika, socjologia, zarządzanie Kierunek: Organizacja i
Bardziej szczegółowoProgram wspierania seniorów w gminie Niemodlin Niemodlin, 2013 rok
Załącznik do uchwały nr XLVI/282/13 Rady Miejskiej w Niemodlinie z dnia 26 września 2013 r. Program wspierania seniorów w gminie Niemodlin Niemodlin, 2013 rok CZĘŚĆ OGÓLNA Starzenie się jest naturalnym
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 67/2016/17 RADY WYDZIAŁU PEDAGOGICZNEGO UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO
Poz. 35 UCHWAŁA NR 67/2016/17 RADY WYDZIAŁU PEDAGOGICZNEGO UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie zmian w programach studiów I i II stopnia Na podstawie Rozporządzenia Ministra Nauki
Bardziej szczegółowoBiblioteki pedagogiczne i ich zasoby w kontekście nowych zadań. Anna Krawczuk
Biblioteki pedagogiczne i ich zasoby w kontekście nowych zadań Anna Krawczuk Cel: prezentacja informacji o zasobach bibliotek pedagogicznych w Polsce na podstawie dostępnych materiałów źródłowych, głównie
Bardziej szczegółowoPROGRAM MODUŁU SPECJANOŚCI. Geografia z wiedzą o społeczeństwie
Geografia, II stopień... pieczęć wydziału PROGRAM MODUŁU SPECJANOŚCI zatwierdzony przez Radę Wydziału dnia 21.09.2016. kod modułu Nazwa modułu specjalność Geografia z wiedzą o społeczeństwie Liczba punktów
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)...11
SPIS TREŚCI WSTĘP (Wiesław Stawiński)........................ 9 ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)..................11 1.1. Problemy globalizacji........................
Bardziej szczegółowoProjekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I ADMINISTRACJI z siedzibą w Zamościu KARTA PRZEDMIOTU 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE (WYPEŁNIA TOK STUDIÓW) Nazwa przedmiotu Wydział Kierunek studiów Poziom Profil Rok
Bardziej szczegółowoZarządzanie Oświatą studia II stopnia. Zakład Polityki Oświatowej i Edukacji Obywatelskiej
Zarządzanie Oświatą studia II stopnia Zakład Polityki Oświatowej i Edukacji Obywatelskiej Sylwetka absolwenta Zadaniem Studiów II stopnia Zarządzania Oświatą jest przygotowanie wykwalifikowanej kadry kierowniczej
Bardziej szczegółowoWEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO
Załącznik do zarządzenia dyrektora Nr 6/2016 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie doradztwa zawodowego w Zespole Szkół Poligraficznych im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO
Bardziej szczegółowoAndragogika. 1. Wprowadzenie do andragogiki. Opr. Katarzyna Verbeek
Andragogika Opr. Katarzyna Verbeek 1. Wprowadzenie do andragogiki Andragogika to dziedzina zajmująca się szeroko pojętym kształceniem dorosłych, ich edukowaniem, wychowaniem i rozwojem. Wywodzi się z pedagogiki,
Bardziej szczegółowoTYTUŁ PREZENTACJI SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH W ZAKRESIE EFS REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA
TYTUŁ PREZENTACJI SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH W ZAKRESIE EFS REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2014-2020 24.06.2014 r. Katowice Koncentracja tematyczna - EFS 8.5
Bardziej szczegółowoUn U i n w i e w rs r yt y e t t t T r T z r e z ci c e i go g o W i W e i ku k u Agata Lewandowska
Uniwersytet Trzeciego Wieku Agata Lewandowska AKTYWNE STARZENIE SIĘ Proces, który pozwala na realizację potencjału jakości życia fizycznego, społecznego i psychicznego przez cały okres życia przy zapewnieniu
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Historia opieki i kształcenia osób z niepełnosprawnością. 2. KIERUNEK: Pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Historia opieki i kształcenia osób z 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/2 5. LICZBA PUNKTÓW
Bardziej szczegółowoPODYPLOMOWE STUDIUM RELACJI INTERPERSONALNYCH I PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ
PODYPLOMOWE STUDIUM RELACJI INTERPERSONALNYCH I PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ Dokumentacja związana z programem studiów program kształcenia Nazwa kierunku studiów i kod programu według USOS Poziom kształcenia
Bardziej szczegółowoSTATUT OŚRODEK ROZWOJU KOMPETENCJI EDUKACYJNYCH
STATUT OŚRODEK ROZWOJU KOMPETENCJI EDUKACYJNYCH Warszawa 2014 r. Na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn.zm.), rozporządzenia Ministra
Bardziej szczegółowoSkrót założeń strategii rozwoju usług edukacyjnych w gminie Lesznowola
Skrót założeń strategii rozwoju usług edukacyjnych w gminie Lesznowola sporządzony w ramach projektu Od diagnozy do strategii model planowania rozwoju usług publicznych dofinansowanego ze środków Unii
Bardziej szczegółowoSTUDIUM PODYPLOMOWE Przyroda
STUDIUM PODYPLOMOWE Przyroda UNIWERSYTET ŁÓDZKI Wydział Nauk Geograficznych 2007-2009 Rada Programowa: Przewodniczący - prof. nadzw. dr hab. ElŜbieta Szkurłat Członkowie - dr Maria Kucharska, mgr Jadwiga
Bardziej szczegółowoZGŁOSZENIE PRAKTYKI*
Załącznik 1 WYŻSZA SZKOŁA HUMANITAS CENTRUM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH I SZKOLEŃ ul. Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec ZGŁOSZENIE PRAKTYKI* studia podyplomowe WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Nazwisko i imię Słuchacza
Bardziej szczegółowoStudium Pedagogiczne dla absolwentów szkół wyższych
Studium Pedagogiczne dla absolwentów szkół wyższych Rok akademicki 2015/2016 dr Marian Piekarski Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej www.cpip.pk.edu.pl 2 Formy kształcenia i doskonalenia
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 10 W SPRAWIE PRZEMIAN W SZKOLNICTWIE WYŻSZYM I KSZTAŁCENIA EKONOMISTÓW
Wacław Jarmołowicz Dawid Piątek ROZDZIAŁ 10 W SPRAWIE PRZEMIAN W SZKOLNICTWIE WYŻSZYM I KSZTAŁCENIA EKONOMISTÓW Wprowadzenie Celem opracowania jest ogólna charakterystyka przemian w tym przede wszystkim
Bardziej szczegółowoWydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ
Program kształcenia na studiach wyższych Nazwa Wydziału Nazwa kierunku studiów Określenie obszaru kształcenia/obszarów kształcenia, z których został wyodrębniony kierunek studiów, dla którego tworzony
Bardziej szczegółowoi uczeń w Szanowni Państwo serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w
Akademia Techniczno-Humanistyczna Wydział Humanistyczno-Społeczny Katedra Pedagogiki Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie Zakład Dydaktyki i Pedagogiki Wczesnoszkolnej
Bardziej szczegółowoInformacja o zawodzie. Gerontopedagog
Informacja o zawodzie Gerontopedagog źródeł internetowych:www.forsal.pl,www.ciekawapraca.pl, www.forumo2.pl, www.inwestycjawkadry.pl, maj 2011r. Nazwa zawodu: gerontopedagog Inne nazwy zawodu: geragog,
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR /2015 RADY MIEJSKIEJ W MUROWANEJ GOŚLINIE. z dnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu wspierania seniorów na lata 2015-2020
UCHWAŁA NR /2015 RADY MIEJSKIEJ W MUROWANEJ GOŚLINIE z dnia 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu wspierania seniorów na lata 2015-2020 Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
Bardziej szczegółowoLista wniosków rekomendowanych do oceny merytorycznej w ramach konkursu 1/POKL/9.4/2010
Lista wniosków rekomendowanych do oceny merytorycznej w ramach konkursu 1/POKL/9.4/2010 LP TYTUŁ PROJEKTU PEŁNA NAZWA WNIOSKODAWCY 1 Wysoko wykwalifikowana kadra nauczycielska wizytówką systemu oświaty
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W KORZENIEWIE NA LATA MISJA SZKOŁY:
KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W KORZENIEWIE NA LATA 2009-2014 MISJA SZKOŁY: Wspomagamy w miłej atmosferze dzięki współpracy z rodzicami wszechstronny i harmonijny rozwój wychowanków. Wspieramy uczniów
Bardziej szczegółowoEdukacyjna Wartość Dodana w ewaluacji...
Edukacyjna Wartość Dodana w ewaluacji... W polskim systemie edukacyjnym funkcjonują dwa podstawowe systemy związane ze zbieraniem informacji o jakości pracy szkół: system egzaminów zewnętrznych; system
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Demografia Rok akademicki: 2030/2031 Kod: HSO-1-203-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Socjologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język
Bardziej szczegółowoNAUCZYCIELSKIE STUDIA PODYPLOMOWE ODNAWIALNE ZASOBY I ŹRÓDŁA ENERGII
NAUCZYCIELSKIE STUDIA PODYPLOMOWE ODNAWIALNE ZASOBY I ŹRÓDŁA ENERGII Rok akademicki 2013/2014, PLAN ZAJĘĆ DODATKOWY MODUŁ KSZTAŁCENIA DO SIATKI PROGRAMOWEJ XIV EDYCJI STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ODNAWIALNE ZASOBY
Bardziej szczegółowoPLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA
Załącznik do Strategii Rozwoju Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego do roku 2020 PLAN ZADAŃ Przed Wydziałem Chemii Uniwersytetu Gdańskiego stoi szereg wyzwań, których podjęcie wymaga określenia celu
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA I MODELOWANIA KOMPUTEROWEGO NA LATA Fragmenty. Autorzy: Artur Bartosik Anna Walczyk
STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA I MODELOWANIA KOMPUTEROWEGO NA LATA 2015 2020 Fragmenty Autorzy: Artur Bartosik Anna Walczyk Kielce 2015 1 Wprowadzenie Strategia Rozwoju Wydziału Zarządzania i Modelowania
Bardziej szczegółowoKATEDRA RACHUNKOWOŚCI WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA UNIWERSYTET ŁÓDZKI. Studia podyplomowe Rachunkowość i Finanse dla Nauczycieli
KATEDRA RACHUNKOWOŚCI WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA UNIWERSYTET ŁÓDZKI Studia podyplomowe Rachunkowość i Finanse dla Nauczycieli Łódź, marzec 2007 Kierownik studiów: dr Halina Waniak-Michalak Katedra/adres: Katedra
Bardziej szczegółowoKluczowe zasady Polityki Rodzinnej Prezydenta RP to m.in.:
Projekt Śląskie dla rodziny - Karta Dużej Rodziny został zainicjowany i przygotowany dzięki staraniom Sejmiku Województwa Śląskiego i Zarządu Województwa Śląskiego, a jego realizację rozpoczęto 1 września
Bardziej szczegółowoDziałanie 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty
Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Działanie 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty Cel Działania:
Bardziej szczegółowoKonferencja inaugurująca projekt FABRYKA INŻYNIERÓW. AGH Kraków, dn r.
Konferencja inaugurująca projekt FABRYKA INŻYNIERÓW AGH Kraków, dn. 22.06.2009r. Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest jednym z trzech programów operacyjnych wdrażanych
Bardziej szczegółowoZadania piorytetowe na lata 2012-2017. Zadania piorytetowe:
Zadania piorytetowe na lata 2012-2017. Zadania piorytetowe: 1. Doskonalenie i podnoszenie efektów pracy dydaktycznej rozszerzenie oferty edukacyjnej szkoły min. o: innowacje pedagogiczne, programy unijne,
Bardziej szczegółowoOgólnopolska Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku OFS UTW
Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku OFS UTW Krystyna Frąszczak Wiceprezes Zarządu Federacji, Prezes UTW w Tarnobrzegu UTW W POLSCE Aktualnie w kraju jest ponad 350 UTW i zrzeszają
Bardziej szczegółowoN O W Y S Ą C Z K R Y N I C A - Z D R Ó J 5-8 W R Z E Ś N I A R.
Stanowisko X Forum III Wieku Konferencji w ramach XXVIII Forum Ekonomicznego w Krynicy Zdroju i Nowym Sączu 7 września 2018 r. w sprawie dostosowania organizacji i struktury administracji publicznej -
Bardziej szczegółowoDOTACJE NA WOLONTARIAT W POLSCE
DOTACJE NA WOLONTARIAT W POLSCE PROGRAMY RZĄDOWE - MPIPS Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2014-2020 Priorytet 1. Aktywne społeczeństwo Podziałanie 2 Rozwijanie wolontariatu działania nakierowane na: wolontariat
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ PEDAGOGICZNY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ AKADEMII TEOLOGICZNEJ W WARSZAWIE
WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ AKADEMII TEOLOGICZNEJ W WARSZAWIE STUDIA W ROKU AKADEMICKIM 03/ Kierunek Specjalność Poziom kształcenia Praca socjalna Praca socjalna w służbach studia I stopnia (licencjackie)
Bardziej szczegółowo1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk
1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Nazwa przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej Zdrowie publiczne dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk 4. Nazwa
Bardziej szczegółowoWsparcie rodziny i podnoszenie kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego
, r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 REALIZACJA USŁUG SPOŁECZNYCH WOJEWÓDZKIE DOKUMENTY
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 11/2013/II Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 21 marca 2013 r.
Uchwała Nr 11/2013/II Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla menedżerskich studiów podyplomowych Master of Business Administration (MBA) prowadzonych
Bardziej szczegółowoProgram studiów doktoranckich
Program studiów doktoranckich Efekty kształcenia dla studiów doktoranckich w zakresie biologii Lp. Po ukończeniu studiów doktoranckich w zakresie biologii absolwent osiąga następujące efekty kształcenia:
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 13 grudnia 2016 r. Poz. 6812 UCHWAŁA NR XVIII/143/2016 RADY GMINY CZERNICHÓW z dnia 9 grudnia 2016 r. w sprawie zmiany nazwy instytucji kultury i
Bardziej szczegółowoKierunek Zarządzanie
Zarządzenie Nr 29/2012 Rektora Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach z dnia 13 sierpnia 2012 r. w sprawie liczebności grup studenckich na zajęciach dydaktycznych na Wydziale
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PIOTAŻU
Nowa jakość edukacji w Gminie miejskiej Kraków w ramach nowej formuły kompleksowego wspomagania szkół Pilotaż SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PIOTAŻU Koordynatorzy działań : Renata Flis, Urszula Grygier Doradcy
Bardziej szczegółowoPROGRAM ROZWOJU GIMNAZJUM W MODLNICY W LATACH 2009-2014
PROGRAM ROZWOJU GIMNAZJUM W MODLNICY W LATACH 2009-2014 MODLNICA 2009 PROGRAM ROZWOJU SZKOŁY Wstęp Misja Szkoły Wizja szkoły Priorytety do pracy w latach 2009-2014 W obszarze kształcenia: I. Podnoszenie
Bardziej szczegółowoMałopolska Inicjatywa Cyfrowej Edukacji Zasady działania i partnerstwa
Małopolska Inicjatywa Cyfrowej Edukacji Zasady działania i partnerstwa Małopolska Inicjatywa Cyfrowej Edukacji Zasady działania i partnerstwa Deklaracja Małopolska Inicjatywa Cyfrowej Edukacji została
Bardziej szczegółowostudiów PEDAGOGIKA CZASU WOLNEGO TR/1/PP/PCW 13 3
Kod nr w planie ECTS Przedmiot studiów PEDAGOGIKA CZASU WOLNEGO TR/1/PP/PCW 13 3 Kierunek TURYSTYKA I REKREACJA Poziom kształcenia I Rok/Semestr Rok II, semestr 4 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny)
Bardziej szczegółowoposiada zaawansowaną wiedzę o charakterze szczegółowym odpowiadającą obszarowi prowadzonych badań, obejmującą najnowsze osiągnięcia nauki
Efekty kształcenia 1. Opis przedmiotów Wykłady związane z dyscypliną naukową Efekty kształcenia Wiedza K_W01 K_W02 K_W03 posiada wiedzę na zaawansowanym poziomie o charakterze podstawowym dla dziedziny
Bardziej szczegółowoStrategia Rozwoju Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze do roku 2020
Strategia Rozwoju Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze do roku 2020 Strategia Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej
Bardziej szczegółowo@KTYWNY OBYWATEL a BIBLIOTEKA PUBLICZNA szanse i wyzwania
@KTYWNY OBYWATEL a BIBLIOTEKA PUBLICZNA szanse i wyzwania Kraków, 20 listopada 2008 dr Lidia Maria Jedlińska Regionalne Centrum Integracji Społecznej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie 1 PLAN
Bardziej szczegółowo