dr Marian Piekarski Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Transkrypt

1 dr Marian Piekarski Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Centrum Pedagogiki i Psychologii ul. Warszawska Kraków mp.krakow@interia.pl Wprowadzenie Małopolski Festiwal Zawodów jako innowacyjny projekt Samorządu Województwa Małopolskiego w zakresie zawodoznawstwa Projekt Festiwal Zawodów to inicjatywa Samorządu Województwa Małopolskiego. Jest realizowany przez Departament Edukacji i Kształcenia Ustawicznego Urzędu Marszałkowskiego i obecnie staje się podstawą do budowy regionalnego systemu poradnictwa zawodowego w Małopolsce. Projekt realizowany jest przy wsparciu merytorycznym Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej [ekspert merytoryczny doradztwa zawodowego] oraz organizacyjnym Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Krakowie [operator główny]. Dodatkowo operatorami regionalnymi są Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne w Tarnowie, Nowym Sączu, Oświęcimiu i Nowym Targu. Główne założenia projektu ogniskują się wokół promocji kształcenia zawodowego wraz z upowszechnieniem zawodoznawstwa oraz kompleksowego wsparcia uczniów szkół gimnazjalnych w wyborach edukacyjno-zawodowych. Przedsięwzięcie jest realizowane w 3 częściach: pilotażowy program doradztwa edukacyjno zawodowego w wybranych gimnazjach w Małopolsce oraz udział młodzieży w trzydniowym festiwalu zawodów [finansowanie z budżetu Województwa Małopolskiego], wdrożenie projektu Festiwal Zawodów w Małopolsce waz z realizacją zajęć z doradztwa edukacyjno zawodowego w co najmniej 200 szkołach gimnazjalnych [finansowanie z budżetu Województwa Małopolskiego], 1

2 realizacja projektu systemowego przy wsparciu środków unijnych, bazującego na doświadczeniach pilotażowych programów objęcie wsparciem wszystkim uczniów trzecich klas małopolskich gimnazjów. Inspiracją dla Samorządu Województwa Małopolskiego do realizacji takiej inicjatywy jest odbywający się corocznie Mundial Zawodów w Lyonie, w którym szkoły zawodowe z Małopolski biorą w udział od 2002 roku. Mundial francuski organizowany jest przez stowarzyszenie AROM zajmujące się kształceniem i orientacją zawodową na terenie tego kraju oraz Region Rhone Aloes, L Academie de Gronoble, L Academie de Lyon. Realizacja Projektu Małopolska realizacja projektu Festiwal Zawodów jest podzielona na dwa etapy. 1. Etap pierwszy zajęcia doradztwa zawodowego na terenie szkoły Oferta pomocy małopolskim gimnazjalistom w trafności wyborów rozpoczyna się do zajęć z doradztwa edukacyjno-zawodowego, które mają na celu: 1. Podnieść wiedzę zawodoznawczą, 2. Zwiększyć u młodzieży świadomość ważności podejmowanych decyzji edukacyjnych i zawodowych w 3 klasie gimnazjum, 3. Zminimalizować koszty psychiczne i materialne wynikające z niewłaściwych wyborów, 4. Podnieść odpowiedzialność za własną przyszłość już na poziomie gimnazjum oraz na kolejnych etapach kształcenia, 5. Zmieniać mentalność młodzieży i rodziców pozwalając na realizację kariery zawodowej już w okresie edukacji, 6. Wypracować wraz z doradcą zawodowym Indywidualny Plan Działania Gimnazjalisty, Doradcy zawodowi uczestniczący w Festiwalu Zawodów odbywają specjalne szkolenia przygotowujące do pracy z uczniami, których głównymi tematami są: 1] metodyka projektowania i prowadzenia zajęć z doradztwa zawodowego, 2] analiza scenariusza zajęć z uczniami, 3] przygotowanie Indywidualnego Planu Działania Gimnazjalisty oraz 4] korzystanie z bazy narzędzi diagnostycznych doradcy zawodowego. Pierwszy etap pracy z uczniami i rodzicami obejmie organizację zajęć warsztatowych [8 godz. dla grupy], konsultacji indywidualnych [10 godz. dla grupy] oraz spotkanie 2

3 szkoleniowe doradcy zawodowego z rodzicami uczniów klas trzecich w wybranych gimnazjach województwa. Podyktowane jest to ograniczonymi możliwościami finansowymi UMWM. Do udziału w samym Festiwalu zapraszani są wszyscy małopolscy gimnazjaliści. Dla tych gimnazjów, w których jest doradztwo zawodowe, wcześniej w ramach przygotowania organizacyjno technicznego projektu został opracowany autorski program doradztwa zawodowego wraz z materiałami szkoleniowymi dla uczniów na zajęcia warsztatowe w skład, których wchodzą: prezentacje w formacie PowerPoint jako propozycje scenariuszy lekcji wraz z formularzami do ćwiczeń oraz materiał i formularze IPDG. Podczas zajęć uczniowie mogą zdiagnozować swoje zainteresowania, określić uzdolnienia i umiejętności, zdobyć dodatkową wiedzę zawodoznawczą, a także sprecyzować preferencje zawodowe. Od października 2012 roku w gimnazjach trwają zajęcia warsztatowe z zakresu doradztwa zawodowego oraz rozmowy indywidualne w ramach opracowania Indywidualnego Planu Działania Gimnazjalisty, które są bezpośrednim przygotowaniem do udziału w Festiwalu. Do tej pory wzięło w nich udział 8506 uczniów z 230 małopolskich gimnazjów, z którymi zostały realizowane następujące treści: podejmowanie decyzji: jak dobrze wybrać szkołę ponadgimnazjalną? zainteresowania: czym są i jak je określić? osobowość a wybór zawodu: jaki(a) jestem i gdzie mogę pracować? kształcenie ustawiczne, mobilność, kompetencje skrzyżowane: konieczności i korzyści stałego rozwoju zawodowego, zawody przyszłości: omówienie trendów rynku pracy i popytu na konkretne zawody, system kształcenia po reformie szkolnictwa ponadgimnazjalnego: możliwe opcje edukacyjne gimnazjalisty. 1 W przygotowanie Festiwalu i organizację zajęć doradztwa zawodowego włączył się również Małopolski Kurator Oświaty, dzięki któremu w kilku miastach Małopolski odbyły się spotkania szkoleniowo-informacyjne dla wszystkich dyrektorów małopolskich gimnazjów. Na uwagę zasługuje również przychylność Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Krakowa, który wspiera na terenie miasta inicjatywę i idę Festiwalu poprzez swoje własne działania z zakresu doradztwa zawodowego pt. Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego. 1 [stan na dzień ] 3

4 Uczniowie kończący gimnazjum stają przed jednym z najważniejszych wyborów edukacyjnych, który będzie stanowił o ich przyszłości edukacyjno zawodowej. Przy współczesnych dynamicznych zmianach społecznych i gospodarczych dokonując wyboru powinni uzyskać wsparcie doświadczonych doradców zawodowych oraz mieć możliwość poznania specyfiki zawodów i szkół ponadgimnazjalnych. Małopolscy gimnazjaliści mają taką możliwość dzięki projektowi Festiwal Zawodów. Analizując 3-letnią historię festiwalu można postawić pierwsze pytanie badawcze: w jaki sposób rozmowa indywidualna i zajęcia grupowe z doradcą zawodowym przygotowują uczniów nie tylko do udziału w Festiwalu Zawodów ale także do trafności wyborów związanych ze swoją przyszłością zawodową? Odpowiedzią na tak postawione pytanie są badania 2 przeprowadzone w 12 gimnazjach, wśród 479 uczniów klas 3, którzy brali udział w festiwalu. W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego wraz z technikami: ankieta, wywiad oraz analiza dokumentów. Z udziału w projekcie w pełni zadowolonych było aż 67,6% uczniów, częściowo zadowolonych było 30,7%, a niezadowolonych było zaledwie 1,7% gimnazjalistów. Na podstawie wyników można stwierdzić, że stopień ogólnego zadowolenia jest bardzo duży, bo wynosi on 98%, a zaledwie 2% uczniów udział w festiwalu całkowicie się nie podobał. Warsztaty przygotowujące gimnazjalistów do uczestnictwa w festiwalu według badanych okazały się bardzo przydatne. Ponad trzy czwarte gimnazjalistów 75% uważa, że zajęcia grupowe dają dużą możliwość wykorzystania wiedzy jak i nabytych umiejętności w wyborze szkoły i zawodu. Jedna czwarta uczniów uważa, że zajęcia grupowe nie wniosły nic nowego, a zaledwie 1,3% gimnazjalistów uważa zajęcia grupowe za całkowicie nie przydatne. Podobnie respondenci odpowiadali jeżeli chodzi o przydatność spotkań indywidualnych z doradcą zawodowym. Wynik odpowiedzi był bardzo satysfakcjonujący, gdyż ponad 86% gimnazjalistów uważa takie spotkania za bardzo potrzebne. Zaledwie 9,5% uczniów uznało, że zajęcia indywidualne nic nowego nie wniosły, a zaledwie 4,5% procent uznało, że takie zajęcia są w ogóle nieprzydatne. Podczas trwania zajęć indywidualnych uczniowie mają możliwość zadania wielu pytań dotyczących planowania kariery edukacyjno zawodowej, jednakże najważniejszym etapem rozmowy indywidualnej jest stworzenie Indywidualnego Planu Działania. Podczas tworzenia IPD doradca zawodowy doradza, naprowadza ucznia, aby 2 Niepublikowana praca magisterska w Krakowskiej Akademii im Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Malewski R., Targi Edukacyjne Festiwal Zawodów jako wsparcie w trafnych wyborach edukacyjno zawodowych małopolskich gimnazjalistów, [promotor; dr Marian Piekarski] 4

5 stworzony plan był możliwy do osiągnięcia. Prawie połowa uczniów ( 48,2%) uważa, że udział w projekcie zdecydowanie przyczynił się do opracowania IPD, 43% twierdzi, że udział w projekcie częściowo przyczynił się do opracowania IPD. Ponad połowa, 56,6% uczniów podczas projektu poznała swoje preferencje zawodowe, jedna trzecia 37,6% uczniów częściowo poznała preferencje. Zaledwie 5,8% gimnazjalistów nie udało się poznać własnych preferencji zawodowych. Respondenci zostali zapytani, czy w czasie projektu została poszerzona ich wiedza o zawodach. Dwie trzecie uczniów odpowiedziało, że zdecydowanie tak. Jedna trzecia, że częściowo, a zaledwie 4,6% odpowiedziało, że zdecydowanie nie. Dalej uczniowie zostali zapytani, czy udział w projekcie przyczynił się do zdobycia nowych informacji o szkołach zawodowych. Ponad połowa ankietowanych 52,7% odpowiedziało, że tak. Ponad jedna trzecia 39,1% przyznała, że udział w projekcie częściowo przyczynił się do zdobycia informacji o szkołach zawodowych. Tylko 8,2% gimnazjalistów uważa, że udział w projekcie zdecydowanie nie przyczynił się do zdobycia informacji o szkołach zawodowych. Podobnie, gdy chodzi o wzrost wiedzy o współczesnym rynku pracy. Ponad 63,7% uczniów przyznała, że po udziale w projekcie ich wiedza o współczesnym rynku pracy zdecydowanie wzrosła. Niecała jedna trzecia 30,4% uczniów uważa, że ich wiedza o rynku pracy częściowo wzrosła. Zaledwie 5,9% ankietowanych przyznało, że ich wiedza zdecydowanie nie uległa wzrostowi. Na koniec uczniowie zostali zapytani o zadowolenie wynikające z przygotowania merytorycznego doradców zawodowych. Ponad trzy czwarte 76,8% uczniów odpowiedziało, że byli zadowoleni. Uczniów częściowo zadowolonych była niecała jedna piąta (19,8%), a niezadowolonych tylko 3,4%. Udział w trzydniowym Festiwalu Zawodów jest ostatnim etapem, do którego uczniowie byli przygotowywani przez doradców zawodowych. Każdy uczeń małopolskiego gimnazjum miał na udział w targach kilka godzin, które mógł bardzo owocnie wykorzystać. Często pojawiają się pytania, po co organizować festiwal skoro w internecie uczeń ma wszystkie informacje o każdej szkole ponadgimnazjalnej. Jednak jak się okazuje festiwal daje możliwość uczniom zapoznanie się z ofertami szkół i konkretnymi zawodami od strony praktycznej oraz, co najważniejsze, daje możliwość bezpośredniego kontaktu z nauczycielami i uczniami szkół ponadgimnazjalnych. 2. Etap drugi udział w targach edukacyjnych Festiwal Zawodów 5

6 Zakłada aktywny udział nie tylko przeszkolonych gimnazjalistów, ale i wszystkich pozostałych w prezentacji zawodów podczas Festiwalu Zawodów organizowanego w Krakowie, który trwa pełne 3 dni [czwartek, piątek, sobota]. Poszczególne zawody prezentują uczniowie małopolskich szkół zawodowych uczestniczący w projekcie systemowym Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce. Dzięki udziałowi w tym projekcie od 2010 roku małopolskie szkoły zawodowe unowocześniają swoją bazę dydaktyczną oraz oferują licencjonowane i certyfikowane kursy i szkolenia zawodowe dla uczniów. Podczas festiwalu nie ma prezentacji oferty edukacyjnej szkół zawodowych, ale są prezentowane tylko zawody wg. poznawczego modelu zawodoznawstwa: 1] Zawód i praca człowieka, 2] Narzędzia zawodowej pracy człowieka, 3] Materiały zawodowej pracy człowieka, 4] Wytwory zawodowej pracy człowieka. Uczeń ma możliwość na żywo i bezpośrednio zobaczyć, spróbować, dotknąć: narzędzi, materiałów, maszyn, urządzeń, programów, poznać technologię, i wytwory pracy w poszczególnych zawodach. Schemat 2 Model zawodoznawstwa prezentowany podczas Festiwalu Zawodów Źródło: Opracowanie własne na podstawie Czarnecki K., Podstawowe pojęcia zawodoznawstwa, Sosnowiec 2008 W trakcie trwania Festiwalu przedstawione są zawody, w których kształcą zarówno szkoły zawodowe jak i szkoły wyższe z terenu Województwa Małopolskiego. Prezentacje uzupełniają przedstawiane przez małopolskich przedsiębiorców możliwości zatrudnienia w danym zawodzie. 6

7 Tegoroczny Festiwal Zawodów Tegoroczny Festiwal odbył się w dniach marca 2014 roku Centrum Targowym w Krakowie ul. Centralna 41a. Organizatorzy potwierdzili udział ponad gimnazjalistów. W ubiegłym roku w Festiwalu uczestniczyło prawie uczniów. Ofertę zawodoznawczą prezentowały 53 szkoły zawodowe, które na łącznej powierzchni ponad 3000 m² przedstawiły prawie 70 tematów zawodowych pokazując możliwości pracy w poszczególnych zawodach. Technika i zasadnicze szkoły zawodowe, których uczniowie prezentowali umiejętności jakie zdobyli podczas nauki zgrupowane zostały w siedmiu branżach: 1] turystyczno-gastronomicznej, 2] informatycznej, 3] budowlanej, 4] społeczno-medycznej, 5] rolno-przetwórczej, 6] mechaniczno-mechatronicznej, 7] usługowej. W trakcie trwania Festiwalu Zawodów małopolscy gimnazjaliści mieli także możliwość konsultacji i rozmów indywidualnych z doradcami zawodowymi z krakowskich poradni psychologiczno-pedagogicznych. Z tej formy pomocy skorzystało podczas 3 dni prawie 1000 uczniów klas 3 gimnazjów. Wartością dodaną Festiwalu Zawodów są również konferencje szkoleniowe dla przedstawicieli samorządów, organów prowadzących szkoły, dyrektorów, nauczycieli, pedagogów i doradców zawodowych poświęcone kwestiom doradztwa zawodowego w edukacji. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego organizował konferencję pt. Orientacja zawodowa młodzieży jako ważny element polityki edukacyjnej regionu, Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie Poradnictwo całożyciowe od świadomego planowania do realnego działania oraz Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych Rzeczpospolitej Polskiej XXIII Ogólnopolską Konferencję Szkoleniową 2014 pt. QUO VADIS? W poszukiwaniu własnej drogi i przewodnika, która stała się okazją do odwiedzenia Festiwalu przez grupę 90 doradców zawodowych z całej Polski. Plany na przyszłość przedsięwzięcia obejmują: rozszerzenie oferty dla małopolskich uczniów poprzez zwiększenie liczby prezentowanych zawodów oraz wspólne przygotowanie pokazów zawodów wraz z przedsiębiorcami, kontynuację współpracy ze szkołami mundurowymi w zakresie przygotowania oferty kształcenia, włączenie uczelni wyższych we wspólne przygotowanie Festiwalu Zawodów i Targów Edukacyjnych, których głównym celem będzie przedstawienie 7

8 kompleksowej oferty kształcenia w sposób interaktywny i zbieżny z oczekiwaniami małopolskiej młodzieży, zwiększenie oferty edukacyjnej i zawodowej zagranicznych partnerów Województwa Małopolskiego. W kolejnych latach Samorząd Województwa Małopolskiego wraz z organami prowadzącymi szkoły przy zaangażowaniu środków unijnych planuje kontynuować tego rodzaju działania i objąć wsparciem wszystkich uczniów małopolskich gimnazjów. Szczegóły dotyczące Festiwalu Zawodów znajdują się na stronach internetowych:

9 Galeria 1. Stanowisko Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Hańczowej 2. Stanowisko Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Władysława S. Reymonta w Brniu 9

10 3. Stanowisko Centrum Kształcenia Praktycznego w Oświęcimiu 4. Stanowisko Zespołu Szkół Technicznych i Placówek im. Stanisława. Staszica w Nowym Targu. 10

11 5. Zespół Szkół Budowlanych im. dr Władysława Matlakowskiego w Zakopanem. 11