Budownictwo energooszczędne i pasywne a ochrona klimatu

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Budownictwo energooszczędne i pasywne a ochrona klimatu"

Antonina Sadowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Budownictwo energooszczędne i pasywne a ochrona klimatu Wywołane zmianami klimatycznymi fale upałów zwiększają popyt na pochłaniające dużo energii szczególnie elektrycznej systemy klimatyzacyjne. W warunkach polskich przekłada się to na wzrost emisji gazów cieplarnianych, gdyż mamy energetykę opartą w 90% na węglu (kamiennym i brunatnym). Powstaje efekt synergiczny zmiany klimatyczne powodują wzrost zużycia energii, której produkcja ma wpływ na zmiany klimatu. Jak przerwać to błędne koło? Pewnym rozwiązaniem problemu mogą być energooszczędne budynki. Budynki odpowiadają za ok. 30% światowej emisji gazów cieplarnianych 1. Domy o zerowej emisji dwutlenku węgla do atmosfery są już dziś nie tylko możliwe do osiągnięcia w sensie technicznym, lecz także opłacalne ekonomicznie. Kluczem do sukcesu jest architektura projektowana z myślą o lokalnych warunkach klimatycznych i wydajne wykorzystanie najnowocześniejszych materiałów i urządzeń oraz instalacji produkujących energię ze źródeł niskoemisyjnych. W wypadku nowego budownictwa domy zeroenergetyczne są bez większego wysiłku możliwe już teraz. Do zrealizowania są również domy o dodatnim bilansie energetycznym, które wytwarzają więcej energii niż same zużywają. Największy potencjał oszczędności kryją się jednak w budynkach już istniejących. Dzięki izolacji, wykorzystaniu energii słonecznej, kontrolowanej wentylacji, lokalnym elektrociepłowniom itd. (czyli głębokiej termomodernizacji) można w zależności od wieku i stanu budynku zaoszczędzić 40 70% energii. Przyjrzyjmy się różnym rozwiązaniom w zakresie budownictwa niskoemisyjnego w warunkach polskich. Projektowanie budynków Nowe energooszczędne domy projektuje się tak, aby maksymalnie wykorzystać różnego rodzaju zyski ciepła, w tym przede wszystkim z promieniowania słonecznego dzięki zjawisku akumulacji ciepła. W domach murowanych akumulatorami ciepła są ściany, podłoga i strop. Aby realizować budynki niskoemisyjne, potrzebne są odpowiednie metody projektowania budynków. Szczególnie ważna jest ocena zużycia energii i emisji gazów cieplarniach w całym cyklu życia budynku. Jedną z metod służących do tego celu, mającą praktyczne zastosowanie, jest metodologia analiz energetyczno-ekologicznych w pełnym cyklu istnienia (analiza LCA). W odniesieniu do budownictwa metoda LCA analizuje zużycie energii i emisje CO 2 ze wszystkich procesów, począwszy od wbicia łopaty pod wykop fundamentowy poprzez produkcję materiałów

Powstaje efekt synergiczny zmiany klimatyczne powodują wzrost zużycia energii, której produkcja ma wpływ na zmiany klimatu. Jak przerwać to błędne koło?

2 budowlanych, ich transport, wzniesienie konstrukcji budynku, jego eksploatację, aż do zużycia energii na rozbiórkę obiektu i utylizację odpadów. Istnieją specjalistyczne programy komputerowe, które wspomagają proces projektowania ekologicznych budynków. Zlecając architektowi projekt budowy lub modernizacji domu, warto poprosić, aby użył tych narzędzi w procesie projektowania. Szacuje się, że w przyszłości ze względu na wzrost świadomości społeczeństwa zapotrzebowanie na ekologiczne projekty budynków będzie coraz większe, a ich cena spadnie. Przyjazne środowisku materiały budowlane Producenci materiałów budowlanych przekonują potencjalnych klientów do swoich towarów, zachwalając przyjazny środowisku charakter materiałów. Według sprzedawców dzięki zastosowaniu tworzyw sztucznych na przykład w izolacjach, systemach rurowych i wentylacyjnych, można oszczędzać zasoby naturalne. Ponadto tworzywa sztuczne i wyroby z nich są lekkie, co pozwala na znaczne oszczędności masy w porównaniu z innymi materiałami, takimi jak szkło, metal czy ceramika. Jak ocenić materiał budowlany w aspekcie ochrony klimatu? Znowu pomocna nam jest metoda LCA. Przy jej pomocy oszacowano zużycie energii i emisje CO 2 w procesie produkcji wielu materiałów budowlanych. W tabeli 1 zestawiono przykładowe wartości tych parametrów dla kilku podstawowych materiałów budowlanych. Wybierając technologię budowy swojego domu, warto do niej zerknąć. Tabela 1. Wskaźniki energii skumulowanej i skumulowanej emisji dwutlenku węgla dla wybranych materiałów budowlanych dane ze Stanów Zjednoczonych Źródło: Praca S. Blancharda i P. Reppe z Uniwersytetu Michigan Energooszczędna zasada

Zlecając architektowi projekt budowy lub modernizacji domu, warto poprosić, aby użył tych narzędzi w procesie projektowania.

3 Jeśli dom ma być energooszczędny, powinien być przede wszystkim dobrze ocieplony, to znaczy mieć co najmniej następującą izolację termiczną: podłogi na gruncie 20 cm styropianu, ściany zewnętrzne 20 cm wełny mineralnej lub styropianu, dach 30 cm wełny mineralnej. Okna Największa powierzchnia okien powinna być ulokowana na elewacji południowej, gdyż po tej stronie największe będą zyski energetyczne wynikające z nasłonecznienia. Najmniej okien powinno się projektować w ścianie północnej, gdyż te okna będą powodować największe straty. Aby ograniczyć do minimum straty ciepła przenikającego przez okna, warto zamontować na nich rolety zewnętrzne. Zamykane na noc mogą zmniejszyć straty ciepła przez okna nawet o 40%. Wyposażenie budynków Podobnie jak w przypadku materiałów budowlanych, analizę LCA można przeprowadzić dla instalacji, w które jest wyposażony budynek, a nawet dla urządzeń AGD i RTV. Ale najważniejszy w cyklu życia materiału lub urządzenia jest okres jego eksploatacji i tu możemy osiągnąć największe oszczędności energii i zmniejszenie emisji CO2. Podczas wyboru źródła ciepła do naszego domu, warto zwrócić uwagę na jego sprawność oraz wielkość emisji spowodowana zużyciem paliwa. W tabeli 2 podano wskaźniki emisji CO2 z wybranych nośników energii. Tabela 2. Emisja CO2 (mająca wpływ na klimat) z użytkowania różnych nośników energii [kg CO2/kWh] Źródło: Bałtycka Agencja Poszanowania Energii Drugim istotnym zagadnieniem w budynkach energooszczędnych jest zapewnienie odpowiedniej wymiany powietrza, czyli właściwej wentylacji. Najczęściej stosowaną w polskich domach wentylacją jest wentylacja grawitacyjna, która działa w sposób niekontrolowany, a ilość wymienianego przez nią powietrza jest uzależniona od takich czynników, jak temperatura zewnętrzna oraz siła wiatru. Wadą wentylacji grawitacyjnej jest również to, że ciepło z usuwanego przez nią powietrza jest bezpowrotnie tracone. W domach energooszczędnych powinna być stosowana wentylacja mechaniczna z rekuperatorem (urządzeniem do odzysku ciepła), która zapewnia niezależną od pogody wymianę powietrza w pomieszczeniach. Wentylacja taka zapewnia kontrolowany wypływ i napływ powietrza i co najważniejsze umożliwia odebranie części ciepła z ogrzanego powietrza wewnętrznego, zanim zostanie ono usunięte na zewnątrz. Ciepło to jest następnie przekazywane powietrzu wpływającemu do wnętrza domu, dzięki czemu odzyskuje się część ciepła, które w wentylacji naturalnej jest tracone. Dzięki temu zmniejsza się zapotrzebowanie na energię do ogrzewania domu, a to oznacza konkretne

Okna Największa powierzchnia okien powinna być ulokowana na elewacji południowej, gdyż po tej stronie największe będą zyski energetyczne wynikające z nasłonecznienia.

4 oszczędności energii, pieniędzy i zmniejszenie emisji CO2. Roczne zapotrzebowanie na ciepło domu z fachowo zaprojektowaną i wykonaną wentylacją mechaniczną z odzyskiem ciepła może zmniejszyć się nawet o 25%. Wpływ procesu eksploatacji obiektów budowlanych na zmiany klimatu Projektowaniem i wznoszeniem budynków zajmują się zazwyczaj profesjonaliści i przeciętny inwestor kupujący mieszkanie od dewelopera nie ma wpływu na ich pracę. Może co prawda poprosić o certyfikat energetyczny lub ekologiczny budynku, ale zazwyczaj przy wyborze domu lub mieszkania kieruje się ceną i lokalizacją. A więc co może zrobić, gdy dotrze do jego świadomości, jaki wpływ na zmiany klimatyczne ma budownictwo? Otóż może zrobić bardzo dużo w okresie użytkowania domu lub mieszkania. Po pierwsze, nie używać śmieci jako paliwa w kotłach. Po drugie, regulować temperaturę w pomieszczeniach. Obniżenie temperatury wewnętrznej o jeden stopień daje oszczędności energii cieplnej na poziomie co najmniej 5%. Nie należy zasłaniać grzejników zasłonkami obudowami z desek itp., na ścianie za grzejnikiem możemy zamontować folię aluminiową, aby skierować strumienie ciepła na pomieszczenie. W domach energooszczędnych nabiera znaczenia proces przygotowania ciepłej wody użytkowej. Warto zakupić zbiornik przystosowany do montażu instalacji kolektorów słonecznych. W warunkach polskich można przygotować rocznie około 60% potrzebnej ciepłej wody użytkowej z instalacji kolektorów słonecznych. Instalacja słoneczna musi być dostosowana do potrzeb odbiorcy oraz warunków związanych np. z usytuowaniem obiektu mieszkalnego. Musi być również dostosowana do konwencjonalnego systemu grzewczego. Poza sposobem przygotowania ciepłej wody warto w procesie modernizacji instalacji: ocieplić przewody doprowadzające wodę i przewód cyrkulacyjny, wyposażyć krany w perlatory (napowietrzacze), które bardzo ograniczają zużycie wody (tradycyjny perlator to oszczędność wody na poziomie 15%, są też takie, dzięki którym zużywa się 50% wody mniej), zastosować czasowe sterowanie pompą cyrkulacyjną, zastosować odzysk ciepła z szarych ścieków i wykorzystać szarą wodę do spłukiwania ubikacji. Warto też pamiętać o codziennych czynnościach sprzyjających energooszczędności: zmywaniu w zmywarce, a nie pod kranem, wyłączaniu ogrzewania na noc i czas wyjazdów, zrezygnowaniu z codziennych kąpieli na rzecz natrysku, płukaniu zębów wodą ze szklanki zamiast z odkręconego kranu, gaszeniu niepotrzebnych świateł czy wygaszaniu urządzeń z pozycji stand-by.

Wpływ procesu eksploatacji obiektów budowlanych na zmiany klimatu Projektowaniem i wznoszeniem budynków zajmują się zazwyczaj profesjonaliści i przeciętny inwestor kupujący mieszkanie od dewelopera

5 Tylko takie kompleksowe podejście do oszczędzania energii do oczekiwane efekty w postaci znacznie niższych rachunków za eksploatację domu (zużycie prądu i koszty ogrzania domu) i oczywiście wpłynie na zmniejszenie emisji CO 2. Przypisy: 1. "Tracking Clean Energy Progress", International Energy Agency, Krajowa Agencja Poszanowania Energii SA Materiał pobrany z serwisu Energooszczędne 4 katy KONTAKT Energooszczędne 4 kąty Tel: Adres: Nabielaka 15 lok Warszawa

"Tracking Clean Energy Progress", International Energy Agency, 2012.

Podobne dokumenty

Budownictwo pasywne i jego wpływ na ochronę środowiska. Anna Woroszyńska

Budownictwo pasywne i jego wpływ na ochronę środowiska Anna Woroszyńska Dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków 2010/31/UE CEL: zmniejszenie energochłonności mieszkalnictwa i obiektów budowlanych