II. POPULARYZACJA NAUKI

Transkrypt

1 II. POPULARYZACJA NAUKI Dr inż. Michał Krupiński uzyskał jedno z dwóch specjalnych wyróżnień w IX edycji konkursu Popularyzator Nauki 2013 organizowanym przez serwis PAP Nauka w Polsce i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW). 1. Udział w XIII Festiwalu Nauki w Krakowie XIII Festiwal Nauki odbył się w dniach maja 2013 w Krakowie pod hasłem Oblicza wody. Głównym koordynatorem Festiwalu po raz trzeci był Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie obchodzący Jubileusz 60-lecia. Instytut Fizyki Jądrowej PAN przygotował kilka interaktywnych pokazów w dwóch namiotach. Udział IFJ PAN w Festiwalu koordynowali dr hab. Adam Trzupek oraz dr hab. Paweł Bilski Namiot 1 - Badania chromatograficzne wód podziemnych. - Czy przy pomocy pola magnetycznego można poprawić własności wody? - Woda w organizmie - co nam może powiedzieć o stanie zdrowia? - Obrazowanie magnetyczno-rezonansowe układu nerwowego i krwionośnego w badaniach przedklinicznych. (prezenterzy: mgr inż. Anna Osiak, dr Katarzyna Majcher, mgr Katarzyna Byk, mgr Krzysztof Jasiński, mgr inż. Magdalena Jabłońska, mgr Paulina Rosicka, dr Piotr Kulinowski, mgr Weronika Piędzia, mgr inż. Żaneta Bartel, Michał Gonet, mgr Anna Osip, Wojciech Rutkowski, dr Tomasz Banasik, dr Joanna Najman, mgr inż. Jarosław Bielewski, dr hab. Ireneusz Śliwka, dr hab. Paweł Bilski, Izabela Adamska, prof. dr hab. Maria Bałanda, dr Magdalena Fitta, mgr Piotr Konieczny, inż. Marek Kopeć) Namiot 2: Prezentacje nt. Wielkiego Zderzacza Hadronów (akcelerator LHC) - Nowo odkryta cząstki Higgsa - a istnienie Wszechświata. - Z czego składa się Wszechświat - gdzie się podziała antymateria? - Produkcja najbardziej gorącej i gęstej materii idealna ciecz - Wizualizacja zasady działania akceleratora LHC. - Prezentacje, animacje, gry, elementy i modele aparatury eksperymentów przy LHC - Przekaz na żywo z CERN-u (telekonferencja). - Największy klaster komputerowy świata (GRID) - animacje. (prezenterzy: dr Andrzej Olszewski, mgr Bartłomiej Żabiński, Bartłomiej Rachwał, mgr Paweł Kryczyński, mgr Iwona Sputowska, dr Rafał Staszewski, dr Dominik Derendarz, dr hab. Krzysztof Woźniak, mgr inż. Piotr Morawski, prof. dr hab. Marek Kowalski, dr hab. Krzysztof Korcyl, mgr inż. Jolanta Olszowska, dr Elżbieta Banaś, dr Ewa Stanecka, dr Maciej Trzebiński, dr ha. Adam Trzupek, dr Bartłomiej Kisielewski) Dodatkową atrakcją edycji była m.in. organizacja 15 maja IV Wyścigu Smoczych Łodzi na Wiśle. Osada z IFJ PAN pod kierownictwem dr hab. P. Bednarczyka wzięła także w nich udział zajmując miejsce pośrodku rankingu. Nowością tegorocznej edycji festiwalu była telewizja internetowa. Dwoje dziennikarzydoktorantów IFJ PAN: Ewelina Lipiec i Agnieszka Karczmarska przeprowadziło wywiady w ramach programu Ludzie Nauki z dr hab. Andrzejem Rybickim oraz mgr inż. Pawłem Janowskim dotyczące ich pasji naukowych. Są one dostępne na stronie internetowej Telewizji Festiwalowej. 14

2 2. Udział w projekcie Dzień Odkrywców Interaktywny, rodzinny Piknik Wiedzy Dzień Odkrywców, którego czwarta edycja odbyła się 8 czerwca 2013 roku w Rzeszowie, jest imprezą, której celem była popularyzacja wiedzy naukowej i technicznej w przystępny i atrakcyjny sposób. Instytut Fizyki Jądrowej opracował kilka interaktywnych pokazów. Prezentowaliśmy model spektrometru całego ciała, grę cyklotronową, zabawy z określaniem czasu połowicznego rozpadu, doświadczenie Rutherforda oraz pokazy doświadczeń z ciekłym azotem. Prezentowano także ideę radioterapii protonowej. Radio Rzeszów (patron medialny imprezy) nadawało relacje z imprezy, oraz m.in. wywiad z dr Stanisławem Kwiecińskim. (prezenterzy: dr Stanisław Kwieciński (koordynator), dr Agnieszka Kulińska, mgr Paweł Janowski, inż. Artur Sroka) 3. Udział w 17. Pikniku Naukowym Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik Cykliczna impreza plenerowa popularyzująca naukę - Piknik Naukowy odbyła się 15 czerwca 2013 w Warszawie. Tematem wiodącym prezentacji w 2013 było Życie. Celem Pikniku było pokazanie wielu aspektów naszego ŻYCIA przede wszystkim to, jak nauka i kultura razem uczyniły nasze ŻYCIE czymś wyjątkowym (przynajmniej w znanej nam części Wszechświata) i jak pozwalają nam dalej je zmieniać - Prof. Łukasz A. Turski. Krakowskie Konsorcjum Naukowe im. Mariana Smoluchowskiego, którego IFJ PAN jest członkiem zostało zaproszone do wzięcia udziału w sposób szczególny jako Krajowy Naukowy Ośrodek Wiodący (KNOW). Wszystkie Instytucje Konsorcjum zaprezentowały ciekawe pokazy, jak również syntetyczny przekrój swej działalności naukowej, która zdobyła tak wysokie uznanie społeczne. Instytut prezentował pokazy interaktywne w 2 namiotach. - Czy ludzkie ciało jest promieniotwórcze? - Spektrometr Całego Ciała IFJ PAN - Znajdź nowotwór - Idea diagnostyki radioizotopowej (np. PET) - Zbuduj cyklotron i zniszcz nowotwór - Przyspieszanie cząstek, radioterapia - Jak przyspieszyć cząstki żeby zabić raka - Wysokie napięcia, akcelerator liniowy - Jak zmierzyć dawkę promieniowania? - Termoluminescencja - Zbuduj model mikroskopu sił atomowych! - Siły międzyatomowe (prezenterzy: dr inż. Agnieszka Kulińska, dr inż. Renata Kierepko, mgr inż. Magdalena Grochowska, Justyna Gostek, Sabina Michalska, Katarzyna Byk, Tomasz Mróz, oraz dr Stanisław Kwieciński, mgr inż. Paweł Janowski). Ponadto IFJ PAN otrzymał zaproszenie do prezentacji na głównej scenie. Wykład połączony z pokazem p.t. Rezonans wokół nas przygotowali dr Stanisław Kwieciński i Paweł Janowski. 4. Małopolska Noc Naukowców w IFJ PAN W dniu r. miało miejsce kolejne wydarzenie z cyklu: Małopolska Noc Naukowców, koordynowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego i dofinansowane z Programu Unii Europejskiej (SmartNight). Od godz w IFJ PAN prezentowano popularnonaukowy program Nauka w plenerze i za zamkniętymi drzwiami, pod opieką merytoryczną prof. dr hab. Piotra Zielińskiego. W tym dniu odwiedziło nas blisko 1000 uczestników pasjonatów nauki. a) W namiotach, usytuowanych w terenach zielonych Instytutu przedstawiane były dokonania i osiągnięcia pięciu oddziałów Instytutu obejmujące prezentacje, doświadczenia i eksperymenty z udziałem publiczności. Tematy: - gry atomowe i akceleratorowe: 15

3 prezenterzy: dr Agnieszka Kulińska, Małgorzata Chorębała, dr Żaneta Świątkowska- Warkocka, Wojciech Warkocki, Artur Sroka, Joanna Szlagor, Yuri Kroyan, Arkadiusz Zarzycki - promieniowanie wokół nas: prezenterzy: prof. Jerzy W. Mietelski, Tomasz Mróz, Katarzyna Szufa, Anna Wójcik- Gargila, Magdalena Miecznik - materiały pod lupą (anihilacja pozytonów): prezenterzy: prof. Jerzy Dryzek, dr hab. Ewa Dryzek, Maciej Sarnek, Krzysztof Siemek, Sylwia Lewicka - złożoność w przyrodzie: prezenterzy: prof. Stanisław Drożdż, Andrzej Kulig, dr hab. Jarosław Kwapień, dr Paweł Oświęcimka, Iwona Grabska, Marcin Foczek, Dagmara Wróbel, Emilia Lewandowska b) Ponadto można było zwiedzić najciekawsze laboratoria Instytutu - Centrum Cyklotronowe Bronowice pracownia cyklotronu Proteus C-235 prezenterzy: mgr inż. Konrad Guguła, mgr inż. Krzysztof Daniel, mgr inż.andrzej Koczot, mgr inż. Krzysztof Suder, Łukasz Kamiński, Agnieszka Rogóż, Urszula Sowa, Magdalena Radoń, Łukasz Góra, Leszek Malinowski, Tomasz Kadrowicz, Marzena Boberek, Anna Kozera, Małgorzata Liszka, Gabriela Mierzwińska, Liliana Stolarczyk, Dominika Kędzierska - pracownię akceleratora liniowego typu Van de Graffa wraz z układem mikrowiązki protonowej, prezenter: Erazm M. Dutkiewicz - pracownię tomografii magnetyczno-rezonasowej, prezenterzy: Katarzyna Byk, Krzysztof Jasiński, Weronika Piędzia, dr Barbara Błasiak dr Mateusz Suchanek, dr Paulina Rosicka-Nowak - laboratoria badań poziomów radioaktywności środowiska prezenterzy: dr hab. Krzysztof Kozak, dr Jadwiga Mazur, mgr Dominik Grządziel, Mariusz Mroczek - pracownię wytwarzania i badania fizykochemicznych właściwości nowych materiałów, prezenterzy: dr Magdalena Fitta, mgr Piotr Konieczny, mgr inż. Łukasz Kolek, mgr Tomasz Rozwadowski, mgr Paweł Sobieszczyk, dr Michał Krupiński - laboratorium analiz śladowych. prezenterzy: dr Beata Grabowska Polanowska, dr Joanna Najman, Monika Skowron, dr hab. Ireneusz Śliwka, dr Jacek Faber Zwiedzający mogli również zapoznać się z eksperymentami prowadzonymi na Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) w CERNIE, korzystając z przygotowanego specjalnie na tę okazję telemostu. prezenterzy w IFJ PAN: dr Maciej Trzebiński, dr Adam Matyja, mgr inż. Wiesław Kantor, dr Elżbieta Banaś, dr inż. Bartłomiej Kisielewski, mgr Bartłomiej Żabiński prezenterzy w CERN: mgr inż. Jolanta Olszowska, dr Szymon Gadomski, prof. 16

4 Marek Kowalski, mgr inż. Wojciech Kochański, mgr inż. Damian Wojas, mgr inż. Mirosław Ziębliński Zintegrowane grupy zwiedzających Instytut były oprowadzane przez: mgr Małgorzatę Harańczyk, mgr Pawła Kryczyńskiego c) Kolejną propozycją dla gości była dyskusja panelowa koordynowana przez profesora Piotra Zielińskiego z udziałem publiczności i naszych ekspertów pod roboczym tytułem Fizyka w życiu i Fizyka dla Życia. Uczestnicy: dr hab. Paweł Bruckman de Renstrom, dr hab. Andrzej Budziak, Tomasz Kajdrowicz, dr Tomasz Skórka, prof. dr hab. Tadeusz Wasiutyński d) Nowością był cykl prelekcji i pokazów w Auli pod hasłem Fizyka dla Każdego Było to zasługą czterech osób, młodych popularyzatorów fizyki: - dr inż. Magdalena Fitta - opowiadała o dyfrakcji światła na tkaninach, co było pretekstem do opowiadania o dyfrakcyjnych metodach badań materiałów - dr inż. Bartłomiej Szpak - opowiadał o bączku zmieniającym swoją oś obrotu, co było pretekstem do opowiadania o dynamice obiektów w przestrzeni kosmicznej - dr inż. Michał Krupiński - opowiadał o plamach powstałych po wylaniu kawy, co było pretekstem do opowiadania o metodach nanostrukturyzacji materiałów - mgr inż. Piotr Konieczny - opowiadał o zastosowaniu nanocząstek g) W holu Instytutu w związku z obchodami roku Jana Czochralskiego, w sześćdziesiątą rocznicę jego śmierci, prezentowana była wystawa 16 plakatów ukazujących życie i światowej sławy osiągnięcia naukowe prof. Jana Czochralskiego ( ). Plakaty zostały na tę okazję wypożyczone i sprowadzone z Urzędu Miasta Kcynia, gdzie urodził się Jan Czochralski i spędził 16 pierwszych lat życia. Wystawę sprowadziła prof. dr hab. Maria Massalska-Arodź. f) Na zakończenie Nocy Naukowców w IFJ PAN odbyła się premiera sceniczno-filmowego widowiska popularnonaukowego wyreżyserowanego przez dr hab. Jerzego Grębosza: Fizyka Największe widowisko wszechświata. Przy inspirującej muzyce, wielu specjalnie przygotowanych sekwencjach filmowych, a także przy przekonujących demonstracjach na żywo trzech prowadzących zabrało widzów Nocy Naukowców w niezwykłą podróż w czasie i przestrzeni. Podróż od czasów starożytnych (Heraklit, Arystarch, Demokryt), przez odkrycie radu, potwierdzenie istnienia atomów, odkrycie jądra atomowego, budowę tablicy nuklidów, rozpady jądrowe - a aż po ogrom Wszechświata i reakcje jądrowe w gwiazdach. Niezwykle pięknym animacjom kosmosu i spektakularnym wybuchom supernowych potęgi dodawała wielka, monumentalna muzyka. Trzema prowadzącymi byli: prof. dr hab. Andrzej Horzela, mgr inż. Paweł Janowski i dr hab. Jerzy Grębosz. Za warstwę obrazową na olbrzymim ekranie odpowiadała dr Agnieszka Kulińska, a opracowanie muzyczne było dziełem mgr inż. Marcina Perzanowskiego. g) W ciągu całej Nocy cyklicznie wyświetlany był film popularnonaukowy Badamy tajemnice DNA, którego autorem i reżyserem jest dr hab. Jerzy Grębosz. 5. Organizacja zwiedzania Instytutu Poza wydarzeniami otwartymi takimi jak Noc Naukowców Instytut umożliwia zwiedzanie wybranych laboratoriów dla zorganizowanych grup także w ciągu roku. W roku 2013 Instytut odwiedziły 23 wycieczki, liczące łącznie 548 osób, w tym: 17

5 - ze szkół średnich i pomaturalnych: 342 osób (13 grup) - ze szkół wyższych: 206 osób (10 grup) Wycieczki wybierają program zwiedzania spośród udostępnianych laboratoriów. Najczęściej przyjmowały zwiedzających gości następujące pracownie i laboratoria: Pracownia Stosowanej Spektroskopii Jądrowej z akceleratorem Van de Graaffa (mgr Erazm Dutkiewicz, dr Janusz Lekki), Pracownia Badań Skażeń Promieniotwórczych Środowiska (dr inż. Renata Kierepko, mgr inż. Paweł Janowski), Pracownia Badań Magnetycznych (dr Magdalena Fitta, mgr Piotr Konieczny), Zakład Fizyki i Inżynierii Materiałowej: laboratorium fizyki powierzchni i cienkich warstw (dr Michał Krupiński, mgr Marcin Perzanowski) oraz laboratorium implantatora jonów (dr Agnieszka Karczmarska), Zakład Fizykochemii Ekosystemów, Laboratorium Chromatograficznych Analiz Śladowych (dr hab. Ireneusz Śliwka, dr Beata Grabowska-Polanowska, Dr Joanna Nayman), Laboratorium Ekspertyz Radiometrycznych (dr hab. Krzysztof Kozak, dr inż. Jadwiga Mazur, mgr Dominik Grządziel), Pracownia Badań Mikroukładów Biofizycznych (dr hab. Małgorzata Lekka, mgr Justyna Gostek, mgr Katarzyna Pogoda), Zakład Fizyki Transportu Promieniowania - Laboratorium im. Prof. J.A. Czubka (Plasma Focus, generator neutronów 14 MeV) (mgr inż. Andrzej Igielski). Wyświetlane są filmy popularnonaukowe: Tajemniczy świat jąder atomowych i Badamy tajemnice DNA (aut. dr hab. inż. J. Grębosz, mgr inż. M. Ziębliński). Nauczyciele, opiekunowie grup otrzymują w prezencie na płycie CD oba wymienione filmy, a także film zrealizowany w oparciu o badania i terapie przeprowadzaną w IFJ PAN pt. Terapia protonowa nowotworów oka (aut. dr hab. inż. J. Grębosz). 6. Udział w akcji IX International Master Classes W dniu 6 marca w Tarnowie i 9 marca 2013 w Krakowie przeprowadzone były ćwiczenia edukacyjne IX Międzynarodowych Warsztatów Fizyki Cząstek Elementarnych Master Classes Hands on Particle Physics. W ćwiczeniach, zorganizowanych przez dr hab. Krzysztofa Woźniaka, wzięło udział 35 uczniów z 4 liceów w Tarnowie oraz 90 uczniów z 8 szkół ponadgimanzjalnych w Krakowie. Zajęcia te odbywały się w ramach akcji koordynowanej przez International Particle Physics Outreach Group w kilkudziesięciu krajach świata. Na wykładach uczestnicy Warsztatów zapoznali się z podstawami fizyki cząstek elementarnych oraz metodami badań stosowanymi z tej dziedzinie. Dokonali też samodzielnej analizy najnowszych danych doświadczalnych z eksperymentu ATLAS przy LHC, związanych z odkrytą cząstką Higgsa. Otrzymane wyniki zostały omówione podczas wideokonferencji z udziałem kilku zagranicznych ośrodków oraz fizyków w CERN. (wykłady: dr Rafał Staszewski i dr hab. Krzysztof Woźniak, pomoc techniczna: Bartłomiej Żabiński, pomoc w ćwiczeniach: Marcela Batkiewicz, Paweł Kryczyński i Iwona Sputowska). 7. Udział w projekcie INTERBLOK Społecznego Towarzystwa Oświatowego INTERdyscyplinarny program nauczania BLOKowego przedmiotów matematycznoprzyrodniczych i informatyki w Gimnazjum INTERBLOK. Był to projekt Innowacyjny dofinansowany z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III, Działanie 3.5, który rozpoczął się w lipcu Projektem kierował prof. dr hab. Wojciech M. Kwiatek. Projekt trwał do 30 czerwca 2013 i prze cały jego okres realizowany był program wycieczek (opracowany przez dr J.Mazur i dr hab. K.Kozaka) do IFJ PAN i zwiedzanie laboratoriów. Instytut odwiedzili uczniowie wraz z nauczycielami z klas gimnazjalnych z województw: małopolskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego, śląskiego. Podczas tych wizyt uczniowie uczestniczyli w eksperymentach naukowych, mieli okazje do poznania 18

6 możliwości wykorzystania i zastosowania nowoczesnych osiągnięć naukowych w badaniach podstawowych jak i stosowanych. 8. Małopolski Konkurs z Fizyki i Astronomii roku szkolnym 2012/2013 Głównym organizatorem jest Kuratorium Oświaty przy współudziale Oddziału Krakowskiego PTF. Konkurs adresowany jest do uczniów gimnazjów województwa małopolskiego. W roku szkolnym 2012/2013 jego finał i zakończenie miało miejsce 21 marca 2013 w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Instytut Fizyki Jądrowej ufundował nagrody książkowe dla laureatów. 9. Wsparcie polskiej edycji konkursu dla młodzieży i studentów pn. Eksperyment Łańcuchowy Konkurs Eksperyment łańcuchowy" od 8 lat działa w Słowenii, co roku angażując ponad 50 drużyn. Polską edycję konkursu zorganizowały w 2013 r.: Koło Naukowe Biofizyki Molekularnej i Fizyki Medycznej oraz Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego we współpracy z Wydziałem Edukacji Uniwersytetu w Lublanie. Finał konkursu miął miejsce 1. czerwca w Parku Jordana w Krakowie. Instytut Fizyki Jądrowej PAN wsparł to przedsięwzięcie fundując główną nagrodę dla zwycięskiego zespołu w kategorii licealistów i studentów. Nagrodę wręczył z-ca Dyrektora ds. naukowych profesor Adam Maj. 10. Wsparcie XII Ogólnopolskiej Sesji Kół Naukowych Fizyków W dn listopada 2013 r. miała miejsce w Krakowie XII Ogólnopolska Sesja Kół Naukowych Fizyków zorganizowana przez koła naukowe Studenckie Koło Naukowe Fizyków Bozon AGH oraz Koło Matematyczno-Przyrodnicze Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego. IFJ PAN wsparł tę inicjatywę poprzez ufundowanie 3 pierwszych nagród w konkursie na najlepszy referat oraz nagrody publiczności. Nagrodę wręczył z-ca Dyrektora ds. naukowych profesor Adam Maj. 11. Polish Media Days w CERN W okresie długiego przestoju Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHC) w celu modernizacji (ang. Long Shutdown 1, LS1), Europejskie Centrum Badań Jądrowych (CERN) pod Genewą zaproponowało wszystkim swoim krajom członkowskim możliwość zorganizowania specjalnej wizyty mediów narodowych. W dniach listopada b.r. CERN odwiedziła grupa trzynastu polskich dziennikarzy, w tym ekipy TVP i TVN, dziennikarze Polskiego Radia, PAP, oraz tygodników i periodyków popularnonaukowych. Koordynatorem spotkania był dr hab. Paweł Brückman de Renstrom (IFJ PAN) - Polski Przedstawiciel w European Particle Physics Communication Network (EPPCN). Wizyta dała nie tylko okazję zobaczenia unikalnej infrastruktury CERN oraz do zapoznania się z informacjami dotyczący udziału polskich specjalistów w eksperymentach ATLAS, ALICE, LHC-b oraz CMS na akceleratorze LHC. 12. Media informacyjne Wywiady publikowane w codziennej prasie jak i artykuły w miesięcznikach, o zasięgu ogólnopolskim, albumach a także udział w programach popularno-naukowych w telewizji i radio. Aktywność popularnonaukowa na portalach internetowych i Reportaż 20 min. o Instytucie i radioterapii protonowej, emisja w programie popularno-naukowym "Horyzont Zdarzeń" w ogólnopolskim kanale POLSAT NEWS 19

7 Styczeń Redakcja weekendowa "Dzień Dobry TVN - materiał związany z objęciem przez profesor Agnieszkę Zalewską prestiżowej funkcji Przewodniczącej Rady CERN. Styczeń 2013 Dziennik Polski rozmowa z dr Beatą Grabowska-Polanowską o badaniach z wykorzystaniem metody chromomatografii gazowej nad składem oddechu pod kątem zastosowań w diagnostyce medycznej. Styczeń 2013 PAP portal Nauka w Polsce artykuł-wywiad pt. do-powstania-zycia-doprowadzily-proste-zjawiska, który udzielił dr hab. Jerzy Grebosz Polskiej Agencji Prasowej. 24 lutego 2013 TVP Kraków, Kronika Krakowska rozmowa z mgr inż. Michałem Krupińskim 18 marca 2013 Program 4 Polskiego Radia, audycja Na cztery ręce z udziałem mgr inż. Michała Krupińskiego M. Krupiński Czy smog i dym tłumią dźwięki? Neutrino 20 (2013) Marzec 2013 portal Nerki.info Sekret oddechu badania nad nową metodą diagnostyki chorób nerek wywiad z dr Beatą Grabowska-Polanowską Marzec magazyn Gracja Nr 18 marzec 2013 (wyd. Multi Media ) - Diagnoza z oddechu rozmowa z dr Beatą Grabowską-Polanowską o badaniach nad opracowaniem testów oddechowych Czerwiec 2013 Postępy Techniki Jądrowej vol.56, z.2, 2013; Centrum Cyklotronowe Bronowice rozpoczyna działalność - rozmowa z prof. dr hab. Markiem Jeżabkiem i prof. dr hab. Pawłem Olko 15 i 16 lipca 2013 r. audycja Co niesie dzień Radio Kraków Rozmowa z prof. dr hab. Markiem Jeżabkiem i prof. dr hab. Pawłem Olko na temat budowy CCB oraz drugiego stanowiska Gantry. 8 października 2013 Komentarz prof. Macieja Skrzypka i dr hab. Anny Kaczmarskiej dla Radia RMF o eksperymentach w CERN, z udziałem uczonych z Polski, związanych z poszukiwaniem cząstki bozonu Higgsa i o Nagrodzie Nobla z fizyki w 2013 r. 8 października komentarz profesora M. Jeżabka dla Radia Zet o eksperymentach w CERN, z udziałem uczonych z Polski, związanych z poszukiwaniem cząstki bozonu Higgsa. 10 października 2013 TVP1 Rozmowa o nagrodzie Nobla z fizyki. Gościem w studio była m.in. prof. Agnieszka Zalewska przewodnicząca Rady CERN 18 października 2013 Czasopismo Energetyka i portale PAP o uroczystości otwarcia nowego Laboratorium Źródeł Neutronowych. Jego patronem został wybitny geofizyk jądrowy, przez lata związany z tym instytutem, prof. Jan A. Czubek 20

8 31 października w Rzeczpospolitej w dziale Nauka ukazał się artykuł dotyczący programu radioterapii protonowej w centrum Cyklotronowym Bronowice Najbardziej zaawansowana metoda radioterapii stworzona przez człowieka - wywiad z Dyrekcją IFJ PAN: z prof. dr. hab. Markiem Jeżabkiem, prof. dr. hab. Adamem Majem, prof. dr. hab. Pawłem Olko i mgr Magdaleną Zydek. 3 listopada Tygodnik Newsweek Protonami w raka wywiad z prof. M. Jeżakiem i prof. Pawłem Olko na temat leczenia nowotworów z użyciem stanowisk terapeutycznych w Centrum Cyklotronowym Bronowice 8 listopada Radio Kraków - z okazji zakończenia pierwszej fazy budowy Narodowego Centrum Radioterapii Hadronowej - Centrum Cyklotronowego Bronowice (CCB); wywiady z prof. M. Jeżakiem, prof. M. Reinfussem (Centrum Onkologii), mgr inż. T. Kajdrowiczem 17 listopada Radio Kraków rozmowa z Dr Stanisławem Kwiecińskim na temat: Jak popularyzować fizykę wśród dzieci listopad 2013 portal internetowy CZATeria gość portalu dr hab. Krzysztof Kozak udzielał odpowiedzi na pytania dotyczące energetyki jądrowej listopada kilka portali internetowych w tym Kraków Nieznany oraz radio Olsztyn wspomina rocznicę daty początków Internetu w Polsce, które wiążą się z faktem, że Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie w1990 r. otrzymał, jako pierwszy w Polsce, numer IP ( ), który został mu nadany przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych listopad 2013 ukazał się drukiem album "Polska gospodarka - rozwój regionów. Województwo małopolskie" z artykułem promującym prace IFJ PAN dotyczący programu radioterapii protonowej w centrum Cyklotronowym Bronowice oraz programu prac na rzecz energetyki jądrowej związanych z diagnostyką plazmy wysokotemperaturowej. mgr inż. Paweł Janowski - prowadzenie największego polskiego forum poświęconego fizyce na poziomie średnim i wyższym Ars Physica oraz projektu Kartka z naukowego kalendarza w portalu społecznościowym facebook. 13. Wyróżnienia i nagrody za działalność popularyzatorską FameLab - konkurs popularyzatorow fizyki. Konkurs FameLab przeprowadzany jest w 27 krajach świata. Jego polską edycję po raz drugi zorganizowały w 2013 r. British Council i Centrum Nauki Kopernik. Piotr Konieczny (doktorant w Zakładzie Badań Strukturalnych) znalazł się wśród 10 finalistów wyłonionych w drodze konkursu. W finale został laureatem dwóch nagród specjalnych. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zobowiązało się pokryć koszta dowolnej, europejskiej konferencji naukowej, na którą wybierze się nasz laureat. British Council fundator kolejnego wyróżnienia, pokrywa semestralny kurs nauki języka angielskiego bądź koszta dowolnego egzaminu z tego języka. O tej ostatniej nagrodzie zadecydowała publiczność. W dniach marca odbył się w Warszawie finał krajowych eliminacji do prestiżowego Konkursu Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej. Jury złożone z 13 21

9 pracowników naukowych Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej przyznało pierwszą nagrodę pracy pt.: "Badanie możliwości zastosowania matryc CMOS i CCD w dozymetrii i mapowaniu wiązek promieniowania jonizującego". Praca ta została wykonana w naszym instytucie przez Michała Gumielę i Rafała Kozika, stypendystów Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci w Instytucie Fizyki Jądrowej, pod kierunkiem prof. dr hab. Marty Wolny-Marszałek oraz dr Michała Krupińskiego. Zdobycie pierwszej nagrody w eliminacjach krajowych równoznaczne jest z uzyskaniem nominacji do reprezentowania naszego kraju na europejskich finałach, które odbyły się w dniach września w Pradze. Praca Michała Gumieli i Rafała Kozika Studies of the applicability of CMOS and CCD sensors for detection, dosimetry and mapping of alpha, beta, gamma, X-ray and proton beams otrzymała ngrodę w kategorii EIROForum Prezes przyznaną przez jury złożonego z pracowników naukowych europejskich uczelni i instytutów w dziedzinie fizyki, nagrodę ufundował CERN. 14. Wykłady popularyzatorskie na zaproszenie różnych instytucji dr inż. Michał Krupiński: 04/2013 "Odrobina mocniejszej fizyki" klub Kolanko No 6, Kraków 04/2013 "Czy knajpa to dobre miejsce na naukę?" - Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 07/2013 Współorganizator, wraz z CITTRU UJ, lipcowej edycji Café Nauka na dziedzińcu Collegium Maius UJ. Spotkanie o zgromadziło ponad 100 osób. Omawiane tematy dotyczyły podobieństwa świata atomów do świata ludzi. M. Krupiński wygłosił wykład: "Atomy jak ludzie" warsztaty i pokazy dla Uniwersytetu Dzieci w Krakowie 03/2013 "Dlaczego balon unosi się w powietrzu?" Szkoła Podstawowa nr 7 w Krakowie Katolicka Szkoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej w Krakowie Szkoła Podstawowa nr 92 w Krakowie Szkoła Podstawowa nr 89 w Krakowie Szkoła Podstawowa nr 68 w Krakowie Katolicka Szkoła Podstawowa im. Świętej Rodziny z Nazaretu w Krakowie Szkoła Podstawowa nr 25 w Krakowie 04/2013 "Dlaczego helikopter lata?" Szkoła Podstawowa nr 7 w Krakowie Katolicka Szkoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej w Krakowie Szkoła Podstawowa nr 92 w Krakowie 10/2013 "Discover the world of sound" - British International School of Cracow, Kraków mgr inż. Paweł Janowski 06/2013 Fizyka na co dzień i od święta, Dzień Dziecka w ramach Akademii Przyszłości 10/2013 Physical phenomena in low temperatures, British International School of Cracow 06/2013 Fizyka wokół nas, wykład dla uczniów XI Liceum Ogólnokształcące im. M. Dąbrowskiej w Krakowie 09/2013 Seria pokazów Elektryczność da się lubić oraz Fizyka płynów podczas Weekendu Naukowców w centrum handlowym M1 22

10 09/2013 seria pokazów Nie taka fizyka straszna podczas IV Pogórzańskich Atrakcji Naukowych w Łużnej 10/2013 How to measure different temperatures, British International School of Cracow 11/ wykład Czy promieniowanie jest we mnie dla Uniwersytetu Dzieci W ciągu całego roku - wiele dodatkowych pokazów w krakowskich szkołach podstawowych i przedszkolach mgr inż. Paweł Janowski, dr Stanisław Kwieciński Czy Fizyka może być intrygująca? Seria niebanalnych pokazów fizycznych Szkoła Podstawowa Nr 50 dr Stanisław Kwieciński: wykład dla słuchaczy Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku Czy fizycy są potrzebni lekarzom" - o tomografii magnetycznorezonansowej i terapii protonowej. dr hab. Krzysztof Kozak wykłady dla Naukowego Koła Fizyków UJ 01/2013: Polskie reaktory badawcze. Bezpieczeństwo pracy reaktora 05/2013: Koncepcje bezpieczeństwa w reaktorach generacji III+ 04/2013: Od rozszczepienia uranu do bomby termojądrowej ; Wykład dla Naukowego Koła Fizyków KWARK Politechniki Krakowskiej 11/2013: Promieniowanie wokół nas, Polska na progu energetyki jądrowej ; wykład dla uczniów Zespołu Szkół Mechanicznych-Elektrycznych w Tarnowie 10/2013 Seminarium: Promieniotwórczość w środowisku ; Stowarzyszenie Racjonalistów Polskich, Kraków dr inż. Renata Kierepko: 5/05/2013 Nuklearny matrix X Festiwal Nauki XV Gimnazjum w Katowicach 4/11/2013 Rozmowy o fizyce Szkoła Podstawowa w Horyńcu-Zdroju dr Agnieszka Kulińska warsztaty i projekty dla dzieci w Szkole Podstawowej w Rakowcu woj. pomorskie. Pomoc w realizacji Ogólnopolskiego Konkursu Nauk Przyrodniczych Świetlik 02/2013 warsztaty Zbudujmy sobie spektroskop dr hab. Jerzy Grębosz, wykład dla uczniów I LO w Tarnowie, Jak życie wyłania się z Chaosu, czyli skąd się tu wzięliśmy?, dr hab. Paweł Jochym, Historia polskiej Wikipedii, University of Saskatchewan, Kanada, grudzień 2013 dr inż. Liliana Stolarczyk, wykład "Radioterapia protonowa w IFJ PAN" dla Studenckiego Koła Naukowego Fizyków Medycznych KERMA, maj 2013 dr Jan Swakoń, wykład "Radioterapia hardonowa, od podstaw fizycznych do praktycznych realizacji" dla Studenckiego Koła Naukowego Fizyków Medycznych KERMA połączony z prezentacją filmu na temat radioterapii protonowej nowotworów oka oraz ze zwiedzaniem stanowiska radioterapii protonowej w IFJ PAN, maj