Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata Andrychów, 2017 r.

Transkrypt

1 Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata Andrychów, 2017 r.

2 Spis treści 1. Wprowadzenie Słownik pojęć dotyczących rewitalizacji Metodologia i przebieg delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Jednostki referencyjne Zakres danych i etapy zastosowanej metody Podsumowanie - charakterystyka obszaru zdegradowanego i do rewitalizacji Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji...45 Podobszar 1. Batorego...46 Sfera społeczna...46 Sfera gospodarcza...50 Sfera techniczna...50 Sfera funkcjonalno-przestrzenna...52 Sfera środowiskowa...55 Podobszar 2. Centrum...57 Sfera społeczna...57 Sfera gospodarcza...61 Sfera techniczna...62 Sfera funkcjonalno-przestrzenna...64 Sfera środowiskowa...67 Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy...69 Sfera społeczna...69 Sfera gospodarcza...73 Sfera techniczna...73 Sfera funkcjonalno-przestrzenna...74 Sfera środowiskowa...77 Podobszar 4. Olszyny...78 Sfera społeczna...78 Sfera gospodarcza...81 Sfera techniczna...82 Sfera funkcjonalno-przestrzenna Znaczenie obszaru rewitalizacji dla rozwoju gminy Wnioski z przeprowadzonych badań ankietowych Opis powiązań Gminnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi gminy 91 2

3 7. Opis wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji Cel główny, cele strategiczne i kierunki działań Opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych Lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych Mechanizmy integrowania działań Komplementarność przestrzenna Komplementarność problemowa Komplementarność proceduralno-instytucjonalna Komplementarność międzyokresowa Komplementarność źródeł finansowania Zintegrowanie podejście do Gminnego Programu Rewitalizacji Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych metod Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych Zintegrowanie na poziomie różnych sektorów, partnerów Szacunkowe ramy finansowe Gminnego Programu Rewitalizacji Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych w proces rewitalizacji System wdrażania i monitoringu Gminnego Programu Rewitalizacji Podmioty zaangażowane w realizację i wdrażanie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów Procedury zarządzania i monitoringu Gminnego Programu Rewitalizacji Procedura stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji Procedura zgłaszania nowych zadań do GPR Procedura zgłaszania propozycji zmian do GPR Ewaluacja realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata Wskaźniki monitorowania postępów we wdrażaniu Programu Rewitalizacji Koszty zarządzania realizacją Programu Uspołecznienie procesu Rewitalizacji Określenie niezbędnych zmian w uchwałach Określenie niezbędnych zmian w uchwałach, o których mowa w art. 21. Ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminnym i o zmianie Kodeksu Cywilnego Określenie niezbędnych zmian w uchwale, o której mowa w art. 7 ust Zmiany w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego

4 17.1. Specjalna Strefa Rewitalizacji Zmiany w dokumentach planowania i zagospodarowania przestrzennego Załączniki Opracowanie: Gmina Andrychów Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska 4

5 1. Wprowadzenie Gminny Program Rewitalizacji to dokument strategiczny gminy, wyznaczający kierunki jej działań w procesie rewitalizacji oraz warunki organizacyjno-finansowe tych działań. To również narzędzie umożliwiające finansowanie wpisanych do niego zadań ze środków publicznych, w tym ze środków unijnych. Sama rewitalizacja jako proces, stanowi kompleksową odpowiedź na procesy degradacji społecznej, gospodarczej, środowiskowej, technicznej i przestrzenno-funkcjonalnej oraz wynikające z nich zjawiska kryzysowe. Rewitalizacja łączy bowiem wysiłki różnych podmiotów, mających przyczynić się do trwałego ożywienia społecznego i gospodarczego obszaru dotkniętego kryzysem, zwiększenia jego atrakcyjności dla mieszkańców i przedsiębiorców oraz poprawy jakości życia na tych terenach. O skuteczności rewitalizacji możemy mówić wtedy, gdy działania podejmowane przez podmioty publiczne stanowią zachętę do kolejnych inwestycji sektora prywatnego i do jeszcze głębszych przemian na tych obszarach. Gminny Program Rewitalizacji dla gminy Andrychów został przygotowany i opracowany zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 roku w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata , a także Ustawą z dnia 9 października o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777). Wspomniana ustawa wprowadza definicję rewitalizacji, według której jest to proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowanie działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Takie rozumienie przyjęto również w trakcie opracowania niniejszego dokumentu. Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Andrychów został opracowany w okresie kwiecień 2016 luty Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji została przeprowadzona przez firmę Instytut Ekonomiki Przestrzeni Sp. z o. o. z Krakowa. Za opracowanie pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji oraz części strategiczno-zarządczej dokumentu odpowiada zespół konsultantów Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska z Krakowa we współpracy z władzami Gminy Andrychów, Zespołem ds. Rewitalizacji, pracownikami urzędu, przedstawicielami instytucji społecznych, publicznych a także środowiska gospodarczego i organizacji pozarządowych. Horyzont czasowy Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów obejmuje lata Całość dokumentu składa się z 17 rozdziałów, odpowiadających strukturze Gminnego Programu Rewitalizacji zgodnie z wytycznymi zawartymi w Ustawie z dn. 9 października o rewitalizacji. Dokument wieńczy załącznik graficzny w formie mapy w skali 1:5000, prezentujący podstawowe kierunki zmian funkcjonalno-przestrzennych obszaru rewitalizacji oraz oświadczenie podmiotu, innego niż gmina, o wyrażeniu zgody na wpisanie przedsięwzięcia do programu. 5

6 2. Słownik pojęć dotyczących rewitalizacji REWITALIZACJA: PROGRAM REWITALIZACJI: OBSZAR ZDEGRADOWANY: to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. (Wytyczne MR z dnia ) to inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, wieloletni program działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji. (Wytyczne MR z dnia ) jest to obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, ponadto, gdy na wskazanym obszarze występuje, co najmniej jedno z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub środowiskowych w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub przestrzenno-funkcjonalnych w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych, lub technicznych w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym 6

7 OBSZAR REWITALIZACJI: PROJEKT REWITALIZACYJNY: oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. (Ustawa z dn. 9 października 2015 o Rewitalizacji, art. 9) to obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk (w tym zjawisk społecznych oraz gospodarczych lub środowiskowych lub przestrzenno-funkcjonalnych lub technicznych), na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się jako obszar rewitalizacji. (Ustawa z dn. 9 października 2015 r. o Rewitalizacji, art. 10) zaplanowany w programie rewitalizacji i ukierunkowany na osiągnięcie jego celów albo logicznie powiązany z treścią i celami programu rewitalizacji, zgłoszony do objęcia albo objęty współfinansowaniem UE jednego z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności w ramach programu operacyjnego. Wynikanie projektu rewitalizacyjnego z programu rewitalizacji oznacza zatem albo wskazanie (wymienienie) go wprost w programie rewitalizacji albo określenie go w ogólnym (zbiorczym) opisie innych, uzupełniających rodzajów działań rewitalizacyjnych. (Wytyczne MR z dnia r.) 7

8 3. Metodologia i przebieg delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Metodologia prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji dla gminy Andrychów została oparta na wytycznych zawartych w Ustawie z dn. 9 października 2015 roku o Rewitalizacji oraz Wytycznych Ministerstwa Rozwoju z dn. 2 sierpnia 2016r. w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata Z tego względu przy tworzeniu niniejszego dokumentu kierowano się następującymi założeniami: Rewitalizacja w gminie Andrychów to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszaru zdegradowanego. W trakcie procesu rewitalizacji szczególny nacisk kładziony jest na działania partycypacyjne na każdym jego etapie (przygotowania, realizacji, ewaluacji) Proces rewitalizacji w gminie Andrychów realizowany jest poprzez działania całościowe (wzajemnie powiązane przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne, techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki. Rewitalizacja w gminie Andrychów, zarówno na etapie planowania, opracowania jak i wdrażania, oparta jest na zasadzie współpracy wszystkich interesariuszy, ale przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Rewitalizacja w gminie Andrychów jest procesem skoncentrowanym terytorialnie i prowadzonym w sposób zaplanowany oraz zintegrowany. Proces rewitalizacji w gminie Andrychów zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (społecznych, kulturowych, środowiskowych). Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji w gminie Andrychów prowadzone są w sposób spójny wewnętrznie (poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi). Do realizacji postanowionych założeń opracowano metodologię prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji dostosowaną do lokalnych uwarunkowań i specyfiki gminy. Z drugiej strony, metodologia ta zakładała wykorzystanie weryfikowalnych mierników, służących do wyznaczenia obszaru kryzysowego w gminie, włączając przy tym jak najszersze grono interesariuszy. Z tego względu, poza badaniem objawów stanów kryzysowych występujących na terenie gminy Andrychów w sferze społecznej, ale i przestrzenno-funkcjonalnej, środowiskowej, technicznej czy gospodarczej, skupiono się również na analizie lokalnych potencjałów, których występowanie na obszarze rewitalizacji stanowi istotny element zapewniający sukces podejmowanych działań. Cały proces został podzielony na dwa etapy etap diagnostyczny, który służył do wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, drugi etap strategiczny, koncentrował się na opracowaniu dokumentu Gminnego Programy Rewitalizacji wraz z pogłębioną diagnozą obszaru rewitalizacji. Schemat prac nad programem został zaprezentowany poniżej: 8

9 ETAP STRATEGICZNY ETAP DIAGNOSTYCZNY Rozpoczęcie prac nad GPR - kwiecień 2016 Gromadzenie danych, analiza wskaźnikowa gminy w 5 obszarach, wizja lokalna Opracowanie diagnozy do wyznaczenia obszaru rewitalizacji i obszaru zdegradowanego Konsultacje społeczne OZ i OR 29 sierpnia 27 września 2016 DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI Przystąpienie do opracowania dokumentu GPR Warsztaty diagnostyczno-projektowe, badania społeczne, indywidualne wywiady pogłębione Opracowanie pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji Konsultacje społeczne projektu GPR i projektu uchwały w sprawie zasad wyznaczenia składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji 8 grudnia stycznia 2017 OPRACOWANIE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Rysunek 1. Schemat prac nad Gminnym programem Rewitalizacji dla gminy Andrychów na lata Proces prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji rozpoczął się w kwietniu 2016 roku. W pierwszej kolejności przystąpiono do identyfikacji, a następnie gromadzenia danych niezbędnych do sporządzenia delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Do przeprowadzonej analizy wskaźnikowej gminy Andrychów w 5 sferach tj. społecznej, technicznej, gospodarczej, funkcjonalno-przestrzennej oraz środowiskowej wykorzystano również przeprowadzoną na terenach wstępnie wybranych do rewitalizacji wizję lokalną, która służyła zidentyfikowaniu przede wszystkim problemów w sferze funkcjonalno-przestrzennej, ale i zdiagnozowaniu lokalnych potencjałów występujących na tych terenach. Na podstawie powyższych działań sporządzoną diagnozę służącą delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Andrychów. Diagnoza wraz z mapą obszaru w skali 1:5000 została poddana pod konsultacje społeczne, które trwały od do Mieszkańcy oraz interesariusze obszaru rewitalizacji mieli możliwość zapoznania się z dokumentem i zgłoszenia swoich uwag i przemyśleń, w formie: protokołowanego, bezpośredniego spotkania z mieszkańcami Gminy Andrychów które odbyło się w dniu r. o godz w sali konferencyjnej klubu osiedlowego Andrychowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Lenartowicza 7 w Andrychowie, ankiety przeprowadzonej w trakcie spotkania konsultacyjnego zorganizowanego r., poprzez składanie wniosków, uwag i opinii w formie pisemnej na Formularzu konsultacyjnym" w przedmiocie konsultacji (w formie pisemnej, za pośrednictwem poczty tradycyjnej i poczty elektronicznej), 9

10 zbieranie uwag ustnych w godzinach pracy Urzędu Gminy. Przeprowadzone konsultacje potwierdziły trafność wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Wprowadzono również zmiany do dokumentu wynikające ze zgłoszonych uwag i sugestii. Kolejny etap prac obejmował przystąpienie do opracowania Gminnego Projektu Rewitalizacji dla Gminy Andrychów (uchwałą nr XXVI Rady Miejskiej w Andrychowie z dn. 20 października 2016 r.). W tym celu w pierwszej kolejności sporządzono pogłębioną diagnozę obszaru rewitalizacji, w ramach którego przeprowadzono warsztaty diagnostyczno-projektowe, które odbyły się r. w sali konferencyjnej klubu osiedlowego Andrychowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Lenartowicza 7 w Andrychowie oraz przeprowadzono badanie ankietowe wśród uczestników spotkania. Celem warsztatu i badań było pogłębienie problemów i przyczyn ich występowania na terenie obszaru rewitalizacji, identyfikacja lokalnych potencjałów oraz propozycji zmian, które należy wprowadzić by poprawić jakość życia mieszkańców obszaru. Przeprowadzono również 3 indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z lokalnymi ekspertami znającymi specyfikę gminy oraz posiadającymi wiedze na temat problemów społecznych, dotykających lokalną społeczność. Realizacja powyższych działań pozwoliła na włączenie szerokiego grona odbiorców i interesariuszy programu, uwzględniając potrzeby osób zamieszkujących ten teren bądź prowadzących różnego rodzaju działalność (gospodarczą, społeczną). W wyniku powyższych czynności opracowano projekt Gminnego Programu Rewitalizacji, który poddano pod konsultacje społeczne w terminie r r. w formie: pisemnej, poprzez specjalny formularz zgłoszeniowy (do pobrania na stronie internetowej gminy), który można było przesłać drogą elektroniczną lub tradycyjnie pocztową na adres Urzędu Gminy Andrychów, ustnie do protokołu w siedzibie Urzędu Gminy, w trakcie dwóch debat społecznych zorganizowanych na terenie obszaru rewitalizacji, poprzez ankietę internetową CAWI, poprzez ankietę papierową PAPI, przeprowadzoną wśród mieszkańców i interesariuszy obszaru rewitalizacji. Kolejny krok obejmował poddanie pod opiniowanie przez odpowiednie organy i instytucje samorządowe wskazane w Ustawie z dn. 9 października i wprowadzenie zmian wynikających z przeprowadzonego procesu. Po przeprowadzonych konsultacjach oraz uzyskanych opiniach wprowadzone zostały zmiany wynikające z wyżej wymienionych czynności. 10

11 4. Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji 1 Proces delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji został przeprowadzony w oparciu o zapisy Ustawy z dnia 9 października o rewitalizacji oraz wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata Ministerstwa Rozwoju. Zgodnie z zapisami tych dokumentów obszar zdegradowany na terenie gminy można wyznaczyć jeśli spełnione są łącznie dwa warunki: po pierwsze znajduje się on w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, po drugie występuje na nim ponadto co najmniej jedno z następujących negatywnych zjawisk gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych lub technicznych. Zastosowana poniżej metoda umożliwiła syntetyczne przedstawienie charakterystyki obszarów, na których kumuluje się największa liczba czynników powodujących degradacje obszaru. Analiza ta koncentruje się na ukazaniu zróżnicowania wewnątrzgminnego, w tym wewnątrzmiejskiego, przez co możliwe jest porównanie poszczególnych obszarów i wskazanie jednostki o największym oddziaływaniu czynników uznanych za kryzysowe Jednostki referencyjne Na potrzeby niniejszego opracowania jako jednostki odniesienia analiz zróżnicowania wewnątrzmiejskiego przyjęto jednostki urbanistyczne. Dla Gminy Andrychów zostały one wyznaczone w oparciu o różne źródła informacji przestrzennych, w tym m.in.: Informacje dot. użytkowania terenu, intensywności zabudowy i in., Obwody statystyczne (spisowe) Głównego Urzędu Statystycznego, Wizje lokalne i in. Podział ten w największym możliwym stopniu odzwierciedlał strukturę przestrzenną miasta, w tym przebieg głównych barier np. rzeki, linie kolejowe, lasy itd. oraz zidentyfikowane funkcje obszarów. Przebieg granic jednostek starano się również dopasować do granic obwodów spisowych. Pełniły one przy wyznaczaniu jednostek funkcję najmniejszych jednostek, które następnie agregowano w większe struktury (tj. jednostki). Przebieg granic tych z kolei, w razie wystąpienia takiej potrzeby, modyfikowano. Drugim, ważnym, z punktu widzenia prowadzenia analiz wewnątrzmiejskich, zagadnieniem jest poprawny dobór wielkości wyznaczanych jednostek. Jest ona identyfikowana jako udział obszaru w ogóle: powierzchni miasta oraz liczby ludności. Zalecane jest, aby powierzchnia poszczególnych jednostek w obszarach zurbanizowanych nie przekraczała kilku procent powierzchni miasta. Analogiczne zalecenie, jest sformułowane także w odniesieniu do udziału jednostki w ogóle liczby ludności. W tym przypadku zalecane wartości kształtują się na poziomie od ok. 1% do ok. 15%. Metoda analiz w oparciu o jednostki urbanistyczne podkreśla jednak wyłącznie orientacyjny charakter zaproponowanych wartości i dopuszcza możliwość innego kształtowania się takich udziałów m.in. ze względu na specyficzne uwarunkowania wyznaczania jednostek urbanistycznych. W przypadku obszarów wiejskich najczęściej stosowanym podziałem analiz wewnątrzgminnym jest podział na miejscowości statystyczne, które opierają się o podział administracyjny gminy na sołectwa. 1 Szczegółowa diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji w gminie Andrychów dostępna jest pod adresem: 11

12 Podział na sołectwa ze względu na ich wewnętrzną spójność zarówno terytorialną, jak i społeczną a także wybieralność ich władz (sołtysa) jest rozwiązaniem z punktu widzenia analiz wewnątrzgminnych optymalnym. Większość danych, poza podstawowymi danymi dotyczącymi struktur demograficznych zbieranych przez GUS w ramach spisów powszechnych, jest udostępniania na poziomie miejscowości statystycznych, które w dużej mierze pokrywają się z podziałem na sołectwa. W części przypadków są one jednak konstruowane z dwóch lub większej liczby sołectw. W tym samym układzie miejscowości są udostępniane również inne dane niż dane GUS, takie jak np. dane dotyczące bezpieczeństwa (Policja), bezrobocia (Powiatowy Urząd Pracy) i in. W związku z powyższym na potrzeby niniejszych analiz dla obszaru wiejskiego przyjęto jednostki referencyjne równe miejscowościom statystycznym. Podstawą do prowadzenia analiz stał się zatem hybrydowy układ jednostek referencyjnych (odniesienia), na który składały się: jednostki urbanistyczne dla obszaru miasta Andrychów oraz jednostki ruralistyczne - miejscowości statystyczne dla obszaru wiejskiego gminy. Na terenie Gminy Andrychów wyznaczono łącznie 18 jednostek referencyjnych. Ich powierzchnia wahała się od ponad 26% powierzchni gminy w przypadku największej miejscowości Rzyki, do 0,2% dla jednostki urbanistycznej Lenartowicza obejmującej swoim zasięgiem najmłodszą część zabudowy typu blokowego na obszarze miasta Andrychów. W przypadku liczby ludności, rozkład udziałów jednostek w ogóle liczby mieszkańców był wyraźnie mniej zróżnicowany. Najliczniejszą pod względem liczby ludności jednostką była dla odmiany jednostka urbanistyczna Metalowców-Włókniarzy z udziałem na poziomie 15% liczby mieszkańców gminy. Najmniejszą liczbą ludności charakteryzowała się jednostka urbanistyczna Batorego, będąca terenem rzadko zaludnionym położonym pomiędzy rzeką Wieprzówką a obszarem zabudowy przemysłowej. Jej udział w liczbie ludności ogółem wynosił 0,4 %. Ze względu na bardzo niską liczbę ludności Strefy Przemysłowej, na terenie której zamieszkiwało zaledwie 15 osób, jakkolwiek uwzględniono ją na samych opracowaniach kartograficznych (mapy) w celu zachowania spójności wizualnej, to jednak nie brano jej pod uwagę w części tekstowej opracowania. Tabela poniżej prezentuje podstawowe charakterystyki wyznaczonych jednostek referencyjnych. Tabela 1. Jednostki referencyjne w gminie Andrychów L.p. 1. Rodzaj obszaru Liczba ludności Powierzchnia Nazwa / nr jednostki Udział Udział Liczba [ha] [%] [%] Brzezinka 786 1,8 550,9 5,5 2. Inwałd ,7 1349,5 13,5 3. Roczyny ,8 854,1 8,5 4. Rzyki ,1 2641,6 26,3 5. Obszar wiejski Sułkowice ,1 1228,9 12,3 6. Targanice ,9 1536,9 15,3 7. Zagórnik ,2 832,7 8,3 8. Beskidzka ,2 162,5 1,6 9. Górnica-Krakowska ,0 84,5 0,8 10. Metalowców-Włókniarzy ,9 40,1 0,4 11. Lenartowicza ,4 19,3 0,2 12. Starowiejska 239 0,5 31,1 0,3 Miasto 13. Olszyny ,6 181,0 1,8 Andrychów 14. Centrum ,2 70,4 0,7 15. Batorego 172 0,4 63,6 0,6 16. Słoneczna-Wyzwolenia 863 2,0 121,7 1,2 12

13 17. Fabryczna 986 2,2 34,3 0,3 18. Strefa Przemysłowa 15 0,0 223,0 2,2 Suma , ,3 100,0 Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Następnie wykorzystano je do wielowskaźnikowej, kompleksowej analizy porównawczej zróżnicowania wewnątrzgminnego. W konsekwencji możliwe stało się precyzyjne określenie granic obszarów o wyraźnie gorszej kondycji w zakresie zjawisk społecznych, gospodarczych oraz przestrzennych.. 13

14

15 4.2. Zakres danych i etapy zastosowanej metody Opracowanie wykonane zostało w dwóch zakresach: statystycznym i przestrzennym. W pierwszym obszarze zebrane zostały, przetworzone i przeanalizowane dane, których nie sposób odnieść do przestrzeni lub z przyczyn formalno-prawnych nie mogą być geolokalizowane. Drugi typ danych objął dane powiązane z przestrzenią lub opisujące tę przestrzeń, które po przetworzeniu zostały odniesione do przyjętej jednostki referencyjnej. Zebrane dane podzielono na grupy tematyczne odpowiadające analizowanym zagadnieniom: społecznym (bezrobocie, ubóstwo, przestępczość, niski poziom edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym i technicznym. Po przeanalizowaniu zgromadzonych danych skonstruowano na ich bazie ponad 32 kartogramy, które w dalszej części analizy posłużyły do wykonania wielokryterialnej analizy mającej na celu wskazanie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. W każdej z grup tematycznych wskazano wskaźniki, w oparciu o które wyznaczono obszar zdegradowany. Informacje, które nie mogły zostać wykorzystane przy wykonaniu analizy wielokryterialnej, a niosące istotne dla oceny sytuacji w obszarze opracowania przedstawiono w tekście raportu lub na dodatkowych opracowaniach kartograficznych. Uzupełniają one obraz sytuacji w obszarze objętym analizą. Wykorzystane w opracowaniu materiały pozyskane zostały od jednostek organizacyjnych Gminy Andrychów. Ponadto skorzystano z materiałów archiwalnych. Proces delimitacji obszaru zdegradowanego bazuje na zgromadzonych danych udostępnionych przez Gminę Andrychów oraz inne instytucje miejskie i powiatowe. W ramach opracowanego raportu przyjęto założenie, że tam, gdzie było to możliwe, wykonane zostaną zestawienia przedstawiające dany czynnik, zjawisko w przyjętej jednostce referencyjnej. W przypadku braku danych dla wszystkich jednostek, zgromadzone dane nie były wykorzystywane do oceny, a jedynie do sygnalizacji pewnych problemów, zjawisk. Waloryzacja obszaru zdegradowanego, w zakresie przyjętych do analizy danych objęła sześć etapów tj.: Weryfikacja i ocena danych wejściowych Konwersja danych wejściowych Przeprowadzenie analiz branżowych w zakresie ustalonych obszarów problemowych Normalizacja uzyskanych wartości opracowanie wskaźników Wizualizacja uzyskanych wyników cząstkowych Wyznaczenie obszaru charakteryzującego się wartościami wskaźników powyżej (stymulanty kryzysu) lub poniżej średniej (destymulanty) średniej dla miasta Rysunek 2. Etapy wyznaczania obszaru zdegradowanego W celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego na terenie Gminy Andrychów wykonano w pierwszym etapie analizy zjawisk kryzysowych odnoszących się do sfery społecznej. W myśl Ustawy z dnia 9 października o rewitalizacji kryzys w sferze społecznej ma miejsce wówczas, kiedy na danym obszarze występuje koncentracja negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa,

16 przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym (art. 9 ust. 1.). przyjęto, że za koncentrację będzie uważane przekroczenie wartości danego wskaźnika obliczonego dla całej gminy. Identyfikacja kryzysu w sferze społecznej jest warunkiem koniecznym do wyznaczenia obszaru zdegradowanego, ale niewystarczającym. Dany obszar może zostać określony jako zdegradowany dopiero w przypadku, kiedy zjawiska kryzysowe współwystępują w sferze społecznej oraz w co najmniej jednej z następujących sfer (grup) zjawisk gospodarczych, środowiskowych, przestrzennofunkcjonalnych i technicznych. W tabeli poniżej zestawiono wskaźniki dla gminy Andrychów wykorzystane do analizy. Tabela 2. Wskaźniki dla sfery społecznej, gospodarczej, technicznej, środowiskowej i przestrzenno-funkcjonalnej wykorzystane do analizy Lp. Grupa wskaźników Negatywne zjawiska Wskaźnik 1. Udział osób w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem w % 2. Udział osób w wieku sędziwym w ludności w wieku poprodukcyjnym w % 3. Średni wiek ludności w latach 4. Liczba klientów OPS otrzymujących wsparcie z powodu ubóstwa w 2015 r. na 1 tys. mieszkańców 5. Liczba osób w rodzinach otrzymujących wsparcie z OPS z powodu problemów alkoholowych na 1 tys. mieszkańców w 2015 r. 6. Liczba dzieci otrzymujących zasiłki pielęgnacyjne z OPS na 1 tys. mieszkańców w 2015 r. 7. Liczba niebieskich kart na 1 tys. mieszkańców w 2015 r. 8. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych ogółem na 100 S SPOŁECZNE osób w wieku produkcyjnym 9. Frekwencja w wyborach samorządowych Frekwencja w wyborach Prezydenta RP Frekwencja w wyborach do Sejmu i Senatu RP Średni ważony wynik sprawdzianu szóstoklasisty w 2015 r., 13. Średni ważony wynik sprawdzianu gimnazjalnego w 2015 r. 14. Udział uczniów z dysleksją przystępujących do egzaminu gimnazjalnego i sprawdzianu szóstoklasisty w 2015 r. 15. Liczba przestępstw ogółem na 1 tys. mieszkańców w 2015 r. 16. Liczba wykroczeń ogółem na 1 tys. mieszkańców w 2015 r. 17. Liczba podmiotów zarejestrowanych w CEiDG na 1 tys. G GOSPODARCZE mieszkańców w wieku produkcyjnym SR ŚRODOWISKOWE Udział ludności zamieszkałej w strefie do 200 m od dróg krajowych zagrożonej hałasem komunikacyjnym w ogóle liczby mieszkańców Udział liczby budynków podłączonych do sieci MPEC w liczbie budynków ogółem w % 16

17 20. Średni ważony wskaźnik dostępności do placów zabaw 21. Średni ważony wskaźnik dostępności do placówek kultury 22. Średni ważony wskaźnik dostępności do placówek Podstawowej Opieki Zdrowotnej. 23. PRZESTRZENNO- Średni ważony wskaźnik dostępności do infrastruktury PF FUNKCJONALNE sportowej. 24. Udział w liczbie zabytków wpisanych do Gminnej Ewidencji Zabytków w % 25. Udział budynków podłączonych do infrastruktury T TECHNICZE 26. kanalizacyjnej w % Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Mapy poniżej prezentują wyniki przeprowadzonej analizy wskaźnikowej. 17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34 Podsumowanie wskaźników dla sfery społecznej: Na podstawie mapy, na której nałożono na siebie wszystkie wskaźniki opisujących zjawiska kryzysowe w sferze społecznej stwierdzono, że największe natężenie wszystkich analizowanych zjawisk kryzysowych znajduje się na terenie miasta Andrychowa. Dodatkowo, ze względu na fakt, że ustawa o rewitalizacji wymaga, aby obszar kryzysowy w zakresie zjawisk społecznych obejmował kilka nakładających się na siebie negatywnych zjawisk przyjęto, że w przypadku Gminy Andrychów na obszarze takim muszą współwystępować przynajmniej 3 różne kryzysowe zjawiska społeczne. W toku tak przeprowadzonego postępowania otrzymano zwarty przestrzennie obszar kryzysu w sferze społecznej obejmujące swoim zasięgiem pięć jednostek urbanistycznych: 1. Batorego. 2. Centrum. 3. Metalowców-Włókniarzy. 4. Olszyny. 5. Starowiejska. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku jednostki Batorego wyjątkowo wysokie natężenie większości analizowanych wskaźników jest efektem niewielkiej liczby ludności (poniżej 200 osób) w połączeniu z funkcjonowaniem na tym terenie noclegowni dla osób bezdomnych. Ponieważ obszar zdegradowany to obszar na których występuje koncentracja problemów społecznych oraz środowiskowych i/lub przestrzenno-funkcjonalnych i/lub technicznych i/lub gospodarczych w dalszej części zaprezentowano wyniki przeprowadzonej analizy wskaźnikowej w wyżej wymienionych sferach.

35

36

37

38

39

40 4.3. Podsumowanie - charakterystyka obszaru zdegradowanego i do rewitalizacji Analiza zjawisk kryzysowych ze sfer: społecznej, środowiskowej, gospodarczej, przestrzennofunkcjonalnej oraz technicznej przeprowadzona dla terenu całej Gminy Andrychów pozwoliła na zidentyfikowanie zjawisk kryzysowych w co najmniej jednej ze sfer (grupie) dla większości jednostek miejskich, jak również wszystkich jednostek wiejskich. Brak jakichkolwiek oznak kryzysu w czterech wymienionych grupach zjawisk odnotowano jedynie w przypadku jednostek: Górnica-Krakowska oraz Starowiejska. Obraz ten w pewnym stopniu wynika z rozłącznego w przestrzeni charakteru zjawisk kryzysowych zidentyfikowanych na terenie gminy. Jednocześnie zauważalne są jednostki, na terenie których analizowane zjawiska kryzysowe nakładają się na siebie. W tej grupie znajdują się zarówno obszary wiejskie w południowej, górskiej części gminy tj. Brzezinka, Rzyki, Sułkowice, Targanice oraz Zagórnik, jak również jednostki analizy znajdujące się na terenie miasta Andrychowa tj. Batorego, Fabryczna, Centrum. Taki rozkład przestrzenny zjawisk kryzysowych na terenie gminy, sprawia, że wyjątkowo dużego znaczenia nabiera uprzednio wyznaczony obszar kryzysu w sferze społecznej, określony i delimitowany w poprzednim rozdziale. To bowiem jego granice będą w praktyce zawężać obszar, który będzie możliwy do zakwalifikowania jako zdegradowany i rewitalizacji w myśl przepisów ustawy o rewitalizacji. Obszar zdegradowany wyznaczono poprzez nałożenie na siebie obrazów rozmieszczenia zjawisk kryzysowych w sferze społecznej (warunek konieczny) oraz pozostałych sferach tj. środowiskowej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej. W ten sposób możliwe stało się potwierdzenie spełnienia warunku ustawowego tj. czy obszar zidentyfikowany jako kryzysowy w zakresie zjawisk społecznych odznacza się również występowaniem kryzysu w przynajmniej jednej z pozostałych sfer. Innymi słowy, ten etap analizy zweryfikował czy spełnione zostały zapisy zawarte w Ustawie z dnia 9 października 2016 r. o rewitalizacji w zakresie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji. W wyniku tak przeprowadzonego postępowania na obszarze Gminy Andrychów zidentyfikowano obszar zdegradowany obejmujący swoim zasięgiem cztery jednostki referencyjne (urbanistyczne). Były to: 1. Batorego. 2. Centrum. 3. Metalowców-Włókniarzy 4. Olszyny. Obszar ten zaznaczono na mapie poniżej.

41 Mapa 1. Obszar zdegradowany i do rewitalizacji w gminie Andrychów

42 Przyjęto, że całość obszaru zdegradowanego jest również obszarem rewitalizacji. Należy podkreślić, że decyzję te podjęto w wyniku przeprowadzonych analiz statystycznych, które wykazały nagromadzenie na terenie tych jednostek negatywnych zjawisk społecznych, ale i w oparciu o konsultacje społeczne z mieszkańcami i interesariuszami gminy Andrychów, które potwierdziły trafność w wyznaczeniu omawianego obszaru. Wyznaczony obszar rewitalizacji został poddany weryfikacji w zakresie spełnienia ustawowych wymogów dotyczących jego udziału w ogóle liczby ludności gminy (nie więcej niż 30 %) oraz powierzchni (do 20 %). Obszar rewitalizacji w gminie Andrychów objął swoim zasięgiem mieszkańców, co stanowiło 26,0% ludności całej gminy oraz blisko 355,2 ha, co odpowiadało 3,5 % ogółu powierzchni całej gminy. Powierzchnia: 355,2 ha / 3,5% Ludność: / 26,0% Tabela 3. Ludność oraz powierzchnia na poszczególnych podobszarach do rewitalizacji Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców- Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny Ludność Odsetek ludności gminy [%] 0,4 7,2 14,9 3,6 Powierzchnia [ha] 63,6 70,4 40,1 181,0 Odsetek powierzchni gminy [%] 0,6 0,7 0,4 1,8 Źródło: opracowanie własne Z punktu widzenia procesów demograficznych obszar rewitalizacji charakteryzuje się wyraźnie wyższym wskaźnikiem obciążenia demograficznego. Udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle liczby ludności wynosi na nim 25,7%, przy średniej wartości dla gminy na poziomie 19,2%. Podwyższony jest również średni wiek ludności, który wyniósł 43 lata, podczas gdy dla całej gminy wyniósł on 39,2 roku. Na poziomie zbliżonym do przeciętnego kształtuje się natomiast udział osób sędziwych w ogóle osób w wieku poprodukcyjnym. W tym przypadku obszar zdegradowany charakteryzował się wartością wskaźnika wynoszącym 27,0, przy nieznacznie wyższym poziomie wskaźnika dla całej gminy (21,0%)

43 Drugim ważnym wyróżnikiem charakterystyki demograficznej obszaru zdegradowanego jest wyraźna nadwyżka kobiet nad mężczyznami. Współczynnik feminizacji mierzony liczbą kobiet przypadających 100 mężczyzn przekroczył na tym obszarze wartość 122. Wynosił więc wyraźnie więcej niż wartość dla całej gminy tj. 114,0. Obszar ten odznaczał się wyraźną koncentracją różnych form pomocy społecznej udzielanej jego mieszkańcom. Odpowiadał za blisko 43% ogółu rodzin otrzymujących wsparcie z OPS z powodu ubóstwa. Wskaźnik liczby rodzin otrzymujących wsparcie z tego tytułu wyniósł aż 162% wartości dla gminy wynoszącej 10,9. Mniejszy poziom koncentracji charakteryzował zarówno zjawisko dożywiania dzieci (5,8, przy 4,3 dla gminy), jak i przybliżający problem niepełnosprawności wskaźnik liczby zasiłków pielęgnacyjnych w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców (23 przy 19 dla gminy). Dla odmiany, obszar zdegradowany charakteryzował się niskim wskaźnikiem bezrobocia ogółem. Wskaźnik bezrobocia ogółem wyniósł 4,7 i stanowił zaledwie 62% wartości wskaźnika dla gminy wynoszącego 7,6. Zidentyfikowanym zjawiskiem kryzysowym, istotnym z punktu widzenia procesu rewitalizacji, jest obniżony poziom aktywności obywatelskiej. Na terenie obszaru zdegradowanego wartości niższe od poziomu dla gminy zidentyfikowano dla wszystkich analizowanych wyborów z lat Największa różnica dotyczyła wyborów samorządowych Frekwencja na obszarze zdegradowanym wyniosła 46,3 i była o 2 punkty procentowe niższa niż frekwencja dla gminy. W pozostałych dwóch wyborach tj. Wyborach Prezydenta RP 2015 oraz Wyborach do Sejmu i Senatu RP 2015 różnica była niższa, przy jednocześnie wyższej frekwencji i wynosiła odpowiednio 0,8 oraz 1,4 pkt. procentowego. Obniżony poziom aktywności obywatelskiej wart jest odnotowania ze względu na konieczność działań animacyjnych i aktywizacyjnych, które powinny stanowić ważny element planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Wyznaczony obszar cechuje wyraźnie niższy poziom edukacji dzieci i młodzieży. Zarówno wyniki sprawdzianu szóstoklasisty jak i egzaminu gimnazjalnego są niższe od poziomu obliczonego dla całej gminy. Szczególnie uderzające jest to w przypadku poziomu edukacji gimnazjalnej. W tym przypadku średni wynik egzaminu na obszarze zdegradowanym jest o 3,4 p.p. niższy od wartości dla całej gminy. Działania skierowane do dzieci i młodzieży powinny być zatem jednym z podstawowych kierunków działań w ramach przygotowywanej interwencji. Względnie niski wskaźnik liczby uczniów ze stwierdzoną dysleksją, wynoszący 10% (przy 16,6% dla gminy), wskazuje dodatkowo na inne niż dysleksja przyczyny niskich wyników egzaminów państwowych. Zjawiskiem kryzysowym, którego poziom natężenia jest w przypadku obszaru zdegradowanego niepokojący są problemy alkoholowe. Liczba osób w rodzinach z problemem alkoholowym objętych wsparciem OPS w Andrychowie wyniosła 103 osoby, co stanowiło aż 45% ogółu tego rodzaju przypadków w gminie. W rezultacie poziom wskaźnika liczby osób w rodzinach objętych wsparciem OPS z tego powodu w przeliczeniu na 1 tys., mieszkańców był blisko dwukrotnie wyższy niż przeciętny i wyniósł 8,9 (190% wartości dla gminy). Zarówno profilaktyka antyalkoholowa, wsparcie organizacji pozarządowych działających na tym polu, działania edukacyjne czy wreszcie promocja właściwych wzorców spędzania wolnego czasu wśród dzieci i młodzieży powinny zatem znaleźć swoje miejsce w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji. W przeciwieństwie do problemów alkoholowych nie odnotowano natomiast podwyższonego poziomu problemów związanych z występowaniem zjawiska przemocy w rodzinie. Wskaźnik liczby niebieskich kart na 1 tys. mieszkańców wyniósł 4,3 przy wartości dla gminy wynoszącej 4,2. Jakkolwiek obszar zdegradowany wygląda korzystnie z punktu widzenia poziomu przedsiębiorczości, to jednak warto zwrócić uwagę, że jednostka Metalowców-Włókniarzy należy do jednostek o najniższych wartościach wskaźnika przedsiębiorczości w całej gminie (71,1). Dodatkowo, bardzo wysoki poziom 43

44 przedsiębiorczości w pozostałej części obszaru stanowi z punktu widzenia procesów rewitalizacji potencjał, który można wykorzystać w ramach planowanych działań. Obszar zdegradowany kumuluje także pokaźną część dziedzictwa materialno-kulturowego gminy. Na obszarze 3,5% powierzchni gminy koncentruje on aż blisko 38% wszystkich zabytków wpisanych do Gminnej Ewidencji Zabytków. Jednocześnie zdecydowana większość z nich skupia się na obszarze jednej tylko jednostki urbanistycznej Centrum. Na obszar ten przypada łącznie 24% ogółu zabytków. Niewątpliwym atutem obszaru zdegradowanego jest bardzo dobra dostępność do wszystkich spośród analizowanych przestrzeni i rodzajów usług, co należy uznać za potencjał obszaru. W żadnym z tych przypadków nie przekraczały one 460 m. Istotnym elementem, który będzie wpływał na prowadzone działania rewitalizacyjne są występujące na części obszaru zdegradowanego problemy środowiskowe odnoszące się zarówno do problemu niskiej emisji, jak również uciążliwości związanych z przebiegającą przez obszar drogą krajową nr 52 odznaczającą się dużym natężeniem ruchu samochodowego. Obszar zdegradowany obejmuje swoim zasięgiem najbardziej intensywnie wykorzystywaną cześć przestrzeni miejskiej. W jego granicach koncentruje się większość zabudowy wielorodzinnej miasta. Towarzyszą jej obszary związane z działalnością gospodarczą takie jak zabudowa handlowo-usługowa czy przemysłowo-składowa w zachodniej części miasta (jednostka Batorego). Jednocześnie na terenie zdegradowanym zauważalne są tereny zielone związane z lasami i zadrzewieniami w dolinie Wieprzówki oraz na Pańskiej Górze, jak również uprawami trwałymi w postaci sadów i ogródków działkowych (rejon Pańskiej Góry). Właściwe i zrównoważone wykorzystanie tego potencjału będzie jednym z wyzwań, przed którymi stanie planowany proces rewitalizacji. 44

45 5. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji Jednym z kluczowych elementów programu rewitalizacji jest szczegółowa, pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji, której celem jest dotarcie do możliwie pierwotnych źródeł problemów i zjawisk kryzysowych zdiagnozowanych na obszarze rewitalizacji, tak aby móc reagować na przyczyny, a nie tylko na objawy kryzysu. W pogłębionej diagnozie obszaru rewitalizacji, istotna jest również identyfikacja wewnętrznych potencjałów tego obszaru, które stanowić mogą podstawę dla koncepcji jego długofalowego rozwoju. Tego typu założenia przyświecały autorom w trakcie opracowania pogłębionej diagnozy do obszaru rewitalizacji dla gminy Andrychów. Prezentowana poniżej diagnoza została wypracowana w sposób ściśle partycypacyjny poza szczegółową analizą danych w pięciu kluczowych sferach funkcjonowania obszaru, to właśnie mieszkańcy i inni użytkownicy obszaru rewitalizacji stanowili cenne źródło wiedzy na temat problemów i potencjałów danego miejsca oraz wizji zmian, które powinny zostać wprowadzone na danym terenie by móc poprawić jakość życia mieszkańców. A zatem do opracowania pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji posłużyły następujące elementy: Analiza danych zastanych; Spotkania konsultacyjne (warsztaty diagnostyczno-projektowe, otwarte debaty społeczne 2 ); Indywidualne wywiady pogłębione z lokalnymi ekspertami (przedstawiciel Straży Miejskiej, Ośrodka Pomocy Społecznej, Rady Miejskiej); Badania społeczne z mieszkańcami 3 ; Wizja lokalna przeprowadzona na terenie obszaru zdegradowanego. W dalszej części zaprezentowano wyniki przeprowadzonej analizy w 5 kluczowych sferach. Analizę przeprowadzono w podziale na podobszary do obszaru rewitalizacji, tj.: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny 2 Warsztaty diagnostyczno-projektowe odbyły się r. z mieszkańcami i interesariuszami obszaru rewitalizacji w Andrychowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Lenartowicza i zgromadziły ponad 40 osób. Debaty społeczne odbyły się r. na terenie ZS nr 1 przy ul. Starowiejskiej 22a oraz w budynku Cech Rzemiosł Różnych i Małej Przedsiębiorczości przy ul. Krakowskiej 130. W spotkaniach tych wzięło udział ponad 10 osób, zainteresowanych debatą na temat rewitalizacji Andrychowa. 3 Raport z badania ankietowego znajduje się na końcu tego rozdziału. 45

46 Podobszar 1. Batorego Sfera społeczna Demografia Podobszar 1. Batorego zamieszkuje 172 osób (stan na I kwartał 2016 r.), co stanowi 1,5% ludności obszaru rewitalizacji i 0,4% ludności gminy ogółem. Biorąc pod uwagę pozostałe charakterystyki społeczne podobszaru rewitalizacji, należy zauważyć, że charakteryzuje się on negatywnymi zjawiskami demograficznymi. Pierwszym z nim jest niekorzystna struktura ludności według ekonomicznych grup wieku - udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludności przekracza średnią dla gminy. Ze zjawiskiem tym wprost powiązany jest zidentyfikowany problem starzenia się mieszkańców tej części miasta. Analizowanym wskaźnikiem przybliżającym skalę tego problemu jest udział osób sędziwych w ogóle populacji w wieku poprodukcyjnym. Przeprowadzona analiza wykazała, że w przypadku Podobszaru 1. Batorego odsetek ten mieści się w przedziale 21-26,7 tym samym przekraczając wartość średnią dla gminy ogółem, która wynosi 21%. Wpływ na tę sytuację ma fakt, iż jednostka ta nie jest atrakcyjnym miejscem do zamieszkania dla osób młodych. Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Pomoc społeczna Następnym ważnym zagadnieniem w sferze społecznej, które wymaga poruszenia jest pomoc społeczna. Jeżeli wziąć pod uwagę wskaźnik opisujący liczbę osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców podobszaru, to jest on zdecydowanie największy w rejonie Podobszaru 1. Batorego (31,4). Fakt ten wynika bowiem z funkcjonowania na tym podobszarze noclegowni dla osób bezdomnych przy jednoczesnej niskiej liczbie mieszkańców całej jednostki. Schronisko działa przy Ośrodku Pomocy Społecznej, natomiast noclegownie zlokalizowane są przy ulicy Batorego 48 i 52. Schronisko jest przeznaczone dla bezdomnych mężczyzn, gotowych do podjęcia trudu zmiany swojej niełatwej sytuacji życiowej. Udziela ono tymczasowego schronienia przez wszystkie dni tygodnia. Jak podkreśla jednak lokalny ekspert, koncentracja osób dotkniętych kryzysem bezdomności w tym rejonie nie powoduje jednak większych problemów, co wynika również z regularnego wsparcia otrzymywanego od OPS. Kolejnym negatywnym zjawiskiem społecznym obserwowanym na obszarze rewitalizacji jest liczba osób, borykających się z problemami alkoholowymi. Na obszarze rewitalizacji blisko 80% z ogółu osób borykających się z tym problemem w mieście zamieszkuje właśnie ten teren. Najwięcej tych osób żyje 46

47 Problemy alkoholowe na terenie Podobszaru 1. Batorego (aż 23% spośród wszystkich osób w gminie, co stanowi 30,2 osoby dotknięte tym problemem na 100 mieszkańców podobszaru), co może wynikać z funkcjonowania w tym rejonie wspomnianej już placówki dla osób bezdomnych, które często mają problemy alkoholowe. Dodatkowo, jak podkreśla przedstawiciel OPS, bezdomność, alkoholizm czy bezrobocie to najczęstsze problemy społeczne, dotykające osoby zamieszkujące ten podobszar. Osoby te otrzymują wsparcie oferowane przez placówkę, ale też uczestniczą w zajęciach organizowanych przez Klub Integracji Społecznej, chodzą na terapię odwykową. Jednakże jak podkreśla lokalny ekspert, mimo otrzymywanego wsparcia, w ostatnim czasie obserwowana jest tendencja wzrostowa w liczbie osób borykających się z problemem alkoholowym, zamieszkujących ten teren. Tabela 4. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 1. Batorego P1. Batorego Gmina Andrychów Udział osób dotkniętych problemem ubóstwa w gminie (%) 11% - Liczba osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców podobszaru 31,4 1,1 Udział osób w gminie (%) 23% - Liczba osób dotkniętych problemem na 100 mieszkańców podobszaru 30,2 0,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Kolejne wskaźniki analizowane w kontekście pomocy społecznej to zasiłek pielęgnacyjny i zasiłek żywieniowy na dzieci. Przeliczając omawiane wskaźniki na 100 mieszkańców podobszaru, okazuje się, że po raz kolejny są one największe właśnie dla jednostki Batorego. Liczba osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych na 100 mieszkańców podobszaru wynosi dla tej jednostki 8,1, natomiast wskaźnik opisujący liczbę osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na 100 mieszkańców wyniósł 1,7 (co wynika m.in. z wcześniej omawianej specyfiki tego obszaru i niskiej liczby mieszkańców). Tabela 5. Statystyki dotyczące korzystających z zasiłków pomocy społecznej na obszarze rewitalizacji P1. Batorego Gmina Andrychów Udział osób w gminie (%) 2% - Liczba osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych na 100 mieszkańców podobszaru 8,1 1,9 Udział osób w gminie (%) 2% - Liczba osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na 100 mieszkańców 1,7 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Ostatni z analizowanych wskaźników, opisujących problemy w obszarze pomocy społecznej, z którymi borykają się mieszkańcy omawianego podobszaru rewitalizacji, to liczba wydanych tzw. Niebieskich Kart (NK). Podstawę wszczęcia procedury Niebieskie karty określa art. 9d ust. 4 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Procedurę NK stosuje się w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie. Na terenie Batorego, pojawiającym się podczas omawiania większości problemów ze sfery społecznej, wskaźnik natężenia problemu jest 2,4 razy wyższy od średniej dla gminy ogółem. Jednakże przy interpretacji wskaźnika należy wziąć pod uwagę niską liczbę osób 47

48 zamieszkujących podobszar, co wpływa na uzyskany wynik, bowiem udział wydanych NK w odniesieniu do wszystkich NK w gminie wynosi tylko 1%. Tabela 6. Liczba wydanych tzw. Niebieskich kart" na obszarze rewitalizacji P1. Batorego Gmina Andrychów Udział wydanych NK w gminie (%) 1% - Liczba wydanych NK na 100 mieszkańców podobszaru 1,2 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Bezrobocie Co zostało podkreślone już wcześniej, generalnie obszar rewitalizacji charakteryzuje się stosunkowo niskim wskaźnikiem bezrobocia ogółem. Wskaźnik ten bowiem, mierzony liczbą osób bezrobotnych na 100 osób w wieku produkcyjnym wyniósł 4,7 i stanowił 62% wartości wskaźnika dla gminy wynoszącego 7,6. Na terenie jednostki Batorego, udział bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w gminie wyniósł 1,1%, natomiast blisko 2% stanowią osoby bezrobotne z tego terenu w odniesieniu do wszystkich bezrobotnych zamieszkujących miasto Andrychów. Specyfiką podobszaru jest również ponad przeciętna liczba bezrobotnych kobiet, w stosunku do ogółu kobiet zamieszkujących ten teren. Na kobiet w wieku produkcyjnym ponad 13,3 było bezrobotnymi w 2015 roku, przy średniej dla gminie równej 8,9. Tabela 7. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na obszarze rewitalizacji P 1. Batorego Obszar rewitalizacji ogółem Udział osób bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w gminie 1,07% 39,9% Udział bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w mieście 1,9% 71,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie PUP Wadowice Biorąc jednak pod uwagę wskaźnik, opisujący obciążenie osób w wieku produkcyjnych osobami bezrobotnymi, należy również zauważyć, że jest on największy w przypadku jednostki Batorego - liczba osób bezrobotnych na 100 osób w wieku produkcyjnym zamieszkujących ten obszar przekroczyła wartość 11,5, podczas gdy wartość dla gminy ogółem wyniosła 7,6. Należy jednak podkreślić po raz kolejny przyczynę występowania tak wysokich wartości dla tej jednostki (zarówno w kontekście pomocy społecznej, jak bezrobocia) mianowicie obecność schroniska dla bezdomnych, nierzadko posiadającej status osoby bezrobotnej oraz niskiej liczby ludności podobszaru. 48

49 Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Bezpieczeństwo Kolejnym ważnym obszarem poddanym analizie w sferze społecznej jest bezpieczeństwo. Średnia liczba wykroczeń przypadająca na mieszkańców wynosiła w I kwartale 2016 roku w Gminie Andrychów 8,3 zdarzenia. Największa koncentracja wykroczeń przypadła na terenie Batorego (powyżej 15,8 na tys. mieszkańców). Biorąc pod uwagę pozostałe dane dotyczące sfery bezpieczeństwa, udział wykroczeń i przestępstw w stosunku do ogółu tych zdarzeń w gminie, na terenie podobszaru Batorego oscylował wokół 3%. Tabela 8. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 1. Batorego P1. Batorego Gmina Andrychów Udział wykroczeń w gminie (%) 2% - Udział przestępstw w gminie (%) 3% - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komisariatu Policji w Andrychowie Jak podkreśla przedstawiciel Straży Miejskiej, wśród najczęściej rejestrowanych problemów i wykroczeń, które negatywnie oddziałują na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Podobszaru 1. Batorego znajdują się: wykroczenia drogowe, głównie związane z przekroczeniami prędkości na ulicy Batorego czy spożywaniem alkoholu w niedozwolonych miejscach publicznych. Ponadto, niektórzy mieszkańcy dopuszczają się także niszczenia urządzeń użytku publicznego, co obejmuje zarówno dewastację mienia publicznego, jak i zaśmiecanie przestrzeni publicznej. W porównaniu do pozostałych terenów wskazanych do rewitalizacji, podobszar Batorego odznacza się stosunkowo niskim poziomem bezpieczeństwa. Wynika to z koncentracji wyżej opisanych problemów i wykroczeń oraz obecności przestrzeni, które sprzyjają występowaniu tych problemów, takich jak bulwary rzeki Wieprzówki czy pustostany. Edukacja Do analizy jakości kształcenia i poziomu edukacji na obszarze rewitalizacji wykorzystano najnowsze wyniki egzaminów zewnętrznych. Na terenie jednostki Batorego zlokalizowana jest tylko jedna placówka edukacyjna Zespół Szkół nr. 2 im. Św. Królowej Jadwigi przy ul. Batorego 9. W tym kontekście jednym z mierników służących ocenie poziomu edukacji jest zdawalność egzaminu maturalnego. Jak wynika z najnowszych danych, to właśnie ZS nr 2 w Andrychowie wypadło najgorzej na tle wszystkich placówek szkół średnich zlokalizowanych w gminie (zdawalność na poziomie 72%). Szkoła ta charakteryzuje się też niższą zdawalnością na tle powiatu wadowickiego, gdzie zdawalność w 2016 roku była na poziomie 90%. Aktywność społeczna Na terenie Podobszaru 1. Batorego nie funkcjonuje ani jedna organizacja pozarządowa - większość z nich skupiona jest w rejonie sąsiadującego Centrum. Jednakże mieszkańcy nie widzą w tym problemu z uwagi na bliską odległość i dostępność do centrum, które kumuluje tego typu organizacje. Kolejnym wskaźnikiem, opisującym poziom aktywności obywatelskiej mieszkańców, jest udział w wyborach. Analizę tę wykonano, w oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej przeanalizowano frekwencję w trzech ostatnich wyborach ogólnopolskich tj.: Wyborach do Sejmu i Senatu RP Wyborów Prezydenta 2015 (I tura). Wyborach samorządowych 2014 (I tura wyborów burmistrza). 49

50 Interpretacji wyników analizy należy dokonywać w ten sposób, że jednostki o najniższej frekwencji charakteryzuje najsłabszy kapitał społeczny. Dla odmiany te o najwyższej frekwencji pozwalają wnioskować o wysokim poziomie aktywności obywatelskiej i zarazem kapitału społecznego. Na podstawie analizy wskaźnika syntetycznego frekwencji dla trzech omawianych wyborów, należy zauważyć, że najwyższe wartości wskaźnika charakteryzuje zachodnia część miasta, w tym jednostka Batorego (1,08). Warto również podkreślić, iż wyniki analizy frekwencji wyborczej w wyborach z lat wskazują na bardzo zbliżony rozkład względnych wartości dla wyznaczonych jednostek w poszczególnych wyborach. Potwierdza to zatem trwałość analizowanych postaw obywatelskich. Sfera gospodarcza Przyglądając się szczegółowym danym dotyczącym sfery gospodarczej dla obszaru rewitalizacji, wykorzystano dane pochodzące z rejestru Centralnej Ewidencji i Informacji o działalności gospodarczej. Według danych CEIDG (stan na początku 2016 r.) obecnie w gminie Andrychów funkcjonuje łącznie 2022 aktywnych przedsiębiorstw z czego blisko 60% zlokalizowanych jest na terenie miasta. Obszarem o największej koncentracji przedsiębiorstw jest północna część miasta, obejmująca część jednostki Batorego, gdzie wśród głównych pracodawców, dających zatrudnienie największej liczbie osób zaliczyć należy: Andrychowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego, Andrychowska Fabryka Maszyn, Ogniochron, SM Logistic, WOSANA, Wytwórnia Silników Wysokoprężnych, Zasław Zakład Przyczep i Naczep, Elektrociepłownia Andropol. Dodatkowo, Andrychów jest jednym z głównych ośrodków Bielskiego Okręgu Przemysłowego. Na terenie Andrychowa zlokalizowana jest również strefa przemysłowa, granicząca z Podobszarem 1. Batorego. Z tego względu, to właśnie jednostka Batorego, na tle wszystkich podobszarów do rewitalizacji charakteryzuje się najwyższym wskaźnikiem przedsiębiorczości, mierzonym liczbą podmiotów gospodarczych na osób w wieku produkcyjnym (308), który dla Gminy Andrychów wynosi 92,0. Wynika to z ulokowania w jego granicach wielu przedsiębiorstw i większych zakładów pracy. Tabela 9. Wskaźnik przedsiębiorczości dla obszaru rewitalizacji Liczba podmiotów gospodarczych na osób w wieku produkcyjnym Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG Podobszar 1. Batorego Gmina Andrychów Z uwagi na wyżej wymienione charakterystyki, należy uznać, że jednostka Batorego charakteryzuje się największym potencjałem gospodarczym na tle wszystkich podobszarów do rewitalizacji. Kondycję gospodarczą tych przedsiębiorstw uznano również za stosunkowo dobrą. Sfera techniczna Z uwagi na ograniczone możliwości pozyskania danych, diagnozę podobszaru 1. Batorego w sferze technicznej dokonano uwzględniając takie aspekty jak stan i dostępność zasobów mieszkaniowych, stan techniczny obiektów mieszkaniowych oraz obecność obiektów zabytkowych. 50

51 Zasoby mieszkaniowe Przeciętna powierzchnia mieszkań w Andrychowie, na którym zakreślono obszar rewitalizacji, jest niższa (61,3 m 2 ) niż średnia dla województwa małopolskiego (78,0 m 2 ), powiatu wadowickiego (88,6 m 2 ) oraz gminy Andrychów (78,6 m 2 ). Jest to związane z dużą ograniczonością przestrzeni w sferze miejskiej i koniecznością jej wykorzystania w jak największym stopniu. Ograniczoność ta może wpływać na jakość życia mieszkańców miasta, znacznie ją obniżając. Według danych uzyskanych z Urzędu Gminy liczba mieszkań komunalnych w 2015 roku wyniosła 454. W przeliczeniu jednak na 100 mieszkańców podobszaru, największą koncentracją tych mieszkań charakteryzuje się Podobszar 1. Batorego, gdzie w 2015 roku liczba mieszkań komunalnych zlokalizowanych na tym terenie w przeliczeniu na 100 osób zamieszkujących podobszar wyniosła 7,6. Należy w tym punkcie zaznaczyć, że lokalne komunalne bardzo często charakteryzują się niską estetyką oraz sprawnością techniczną, a ich koncentracja wiąże się również z nagromadzeniem negatywnych zjawisk w sferze społecznej. Mieszkania komunalne bowiem przydzielane są osobom, które o nie wnioskują zgodnie z określonymi przez gminę kryteriami jako specyficzna forma pomocy społecznej. Jednostka Batorego charakteryzuje się również stosunkowo niską na tle gminy ceną wynajmu lokalu użytkowego ok. 20 zł netto za m 2. Mimo to, obszar ten nie jest postrzegany za atrakcyjne miejsce do mieszkania z uwagi m.in. na koncentracje zakładów przemysłowych i brak przestrzeni do spędzania czasu wolnego. Tabela 10. Zasób komunalny i mieszkaniowy obszaru rewitalizacji P1. Batorego ok. 20 zł netto Średnia cena wynajmu lokalu użytkowego m 2 Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych w 2015 roku 1 Liczba komunalnych zasobów mieszkaniowych na 100 mieszkańców 7,6 podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Biorąc pod uwagę charakterystykę zabudowy jednostki Batorego, należy zauważyć, że dominuje tam głównie zabudowa jednorodzinna. Znaczącą część tego terenu stanowią również obiekty przemysłowe, które generują m.in. problemy związane z zanieczyszczeniem powietrza. Na tym terenie znajdują też budynki mieszkalne charakteryzujące się złym stanem technicznym a także pustostany, gdzie gromadzą się osoby bezdomne. Tabela 11 Charakterystyka zabudowy Podobszaru 1. Batorego Podobszar Charakterystyka zabudowy podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji do rewitalizacji Typ zabudowy Główne problemy Zabudowa jednorodzinna, Znaczna ilość obiektów przemysłowych, Batorego wielorodzinna, zanieczyszczenie powietrza, degradacja Obiekty przemysłowe techniczna obiektów mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne 51

52 Fot. 1. Budynek mieszkalny zlokalizowany przy ul. Batorego. Źródło: zdjęcia z przeprowadzonej wizji lokalnej Obiekty zabytkowe Na obszarze 3,5% powierzchni gminy koncentruje się blisko 38% wszystkich zabytków wpisanych do Gminnej Ewidencji Zabytków. Jednakże, na terenie jednostki Batorego zlokalizowanych jest tylko 1 obiekt zabytkowy wpisanych do Gminnego Ewidencji zabytków (figura św. Jana Nepomucena), co daje 0,6 obiektów w przeliczeniu na 100 mieszkańców. Nie znajduje się tam również żaden zabytek wpisany do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego. W tym kontekście nie zaobserwowano większych problemów. Sfera funkcjonalno-przestrzenna Biorąc pod uwagę użytkowanie terenu, na którym zakreślono podobszar 1. Batorego, należy zauważyć, że przestrzeni tej towarzyszą obszary związane z działalnością gospodarczą takie jak zabudowa handlowo-usługowa czy przemysłowo-składowa. To właśnie w tym rejonie zlokalizowane są tereny o intensywnej działalności gospodarczej, co z punktu widzenia ładu przestrzennego jest stosunkowo korzystne, bowiem koncentrują się one na zwartym obszarze położonym na zachodnim brzegu Wieprzówki i rozdzielone są drogą krajową nr 52. Z drugiej jednak strony, specyfika tego podobszaru wpływa na występowanie negatywnych zjawisk zarówno w sferze społecznej, jak i w sferze środowiskowej - bywa bowiem uciążliwa i pogarsza komfort życia osób zamieszkujących te tereny ze względu m.in. na hałas przemysłowy czy zanieczyszczenia powietrza. Użytkowanie terenu na Podobszarze 1. Batorego pokazano na mapie poniżej: 52

53 Rysunek 3. Użytkowanie terenu na Podobszarze 1. Batorego Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji W myśl art. 9 rozdziału 3. Ustawy o rewitalizacji z dn. 9 października, analizę obszaru zdegradowanego w wymiarze przestrzenno-funkcjonalnym, należy przeprowadzić z uwzględnieniem takich zagadnień, jak niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niski poziom obsługi komunikacyjnej, niedobór 53

54 lub niska jakości terenów publicznych. Z uwagi na ograniczone możliwości pozyskania wymiernych danych, opisujących wyżej wymienione zagadnienia, analizę obszaru rewitalizacji w sferze funkcjonalno-przestrzennej przeprowadzono wykorzystując informacje na temat dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych (usług kulturalnych, rekreacyjnych, społecznych itp.). wyniki tej analizy zestawiono w tabeli poniżej: Tabela 12. Dostępność do wybranych usług i przestrzeni publicznych na terenie podobszaru 1. Batorego Wskaźnik P1. Batorego Dostępność do ośrodków kultury (odległość w m) 677 m Dostępność do placów zabaw (odległość w m) >600 m Dostępność infrastruktury sportowej (odległość w m) >737 m Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że podobszar 1. Batorego charakteryzuje się stosunkowo niskim poziomem dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych. Biorąc pod uwagę średnią dostępność do placów zabaw na tle wszystkich podobszarów, to właśnie Podobszar 1 wypada najsłabiej. Średnia odległość od najbliższego placu zabaw znacznie przekracza 600 m. Zróżnicowaną sytuacją wykazują się również podobszary w kontekście dostępu do infrastruktury sportowej, takiej jak basen, boiska (w tym Orliki ), skatepark oraz ogólnodostępne siłownie zewnętrzne. Na tym tle po raz kolejny najsłabiej wypadł Podobszar 1. Batorego. Tego typu kwestie podkreślali również mieszkańcy w trakcie prowadzonych konsultacji i badań ankietowych. Na tym obszarze nie ma, zdaniem respondentów, żadnych miejsc do spędzania wolnego czasu i rekreacji. Spośród ogółu osób przebadanych na tym terenie 70% wskazało odpowiedź niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna ), a mniej więcej co druga (55%) zaznaczyła kategorie niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania wolnego czasu. Respondenci postulowali dodatkowo, że tereny wokół rzeki Wieprzówki, po uporządkowaniu i zagospodarowaniu na cele rekreacyjno-sportowe mogłyby stać się taką przestrzenią, gdzie mieszkańcy mogliby wspólnie spędzać wolny czas. Infrastruktura techniczna Na terenie podobszaru 1. Batorego obserwowane są również problemy związane ze złym stanem infrastruktury technicznej. Kwestie te poruszane były w trakcie badań społecznych z mieszkańcami, gdzie badani związani z podobszarem 1 najczęściej dostrzegali problem związany z niską estetyką otoczenia (85%). Wskazywali przede wszystkim na zły stan chodników lub nawet ich brak, nieład otoczenia wokół zlokalizowanej na tej ulicy szkoły oraz zaniedbany i nieuporządkowany teren przy rzece Wieprzówce. Ulica Batorego jest głównie obszarem, gdzie zlokalizowane są większe zakłady pracy i fabryki co samo z siebie pozbawia ten krajobraz walorów estetycznych i tak zwanej małej architektury - ławek, koszy na śmieci itp. 54

55 Fot. 2. Ulica Batorego Źródło: zdjęcia z przeprowadzonej wizji lokalnej System komunikacyjny Istotnym problemem odczuwanym w zakresie układu komunikacyjnego podobszaru rewitalizacji Batorego jest duże natężenie ruchu samochodowego, wynikające z faktu, iż ul. Batorego jest drogą łączącą Andrychów z gminą Wieprz. Jest to też teren najbardziej uprzemysłowiony, z tego powodu znaczącą część ruchu samochodowego dotyczy dojazdów do zakładów pracy zlokalizowanych w tej części miasta. Poza tym, nie zaobserwowano większych problemów w tym obszarze. Sfera środowiskowa Jednostka Batorego, na tle wszystkich podobszarów do rewitalizacji charakteryzuje się stosunkowo niskim stopniem występowania problemów środowiskowych. Wśród głównych problemów w tym obszarze, zidentyfikowano następujące kwestie: Powietrze atmosferyczne Na podobszarze 1. Batorego do rewitalizacji zidentyfikować można problemy związane z niską emisją z niskoefektywnych indywidualnych palenisk wykorzystujących za źródło opału węgiel kamienny. Dotyczy to głównie starych budynków mieszkalnych, zlokalizowanych w północnej części ulicy Batorego. Oprócz niskiej emisji z indywidualnych systemów ogrzewania budynków obserwowane są również zanieczyszczenia komunikacyjne i zanieczyszczenia przemysłowe. Ze względu na mniej rozproszony układ zabudowy, natężony ruch samochodowy oraz obecność zakładów przemysłowych jednostka Batorego jest znacznie bardziej narażona na obecność szkodliwych związków w powietrzu atmosferycznym, niż tereny wiejskie. Emisja punktowa z kolei silnie wiąże się z obecnością zakładów przemysłowych na terenie badanego terenu. Andrychów jako jeden z najważniejszych ośrodków w Bielskim Okręgu Przemysłowym, słynie z wyrobów tekstylnych i włókienniczych a także maszynowych. Zakłady te koncentrują się na terenie miasta, w jego północno wschodniej części. Ze względu na sąsiedztwo ze strefą przemysłową i tendencję do rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń punktowych, teren wokół ulicy Batorego jest narażony na zanieczyszczenia tego typu. 55

56 Zagrożenie powodziowe Zagrożenia powodziowe w gminie Andrychów występują przede wszystkim wczesną wiosną, w czasie spływu wód roztopowych. Do obszarów o największym ryzyku wystąpienia tego zjawiska nalezą przede wszystkim obszary położone w niedalekiej odległości od rzeki Wieprzówki w szczególności tereny miejskie, ze względu na dużą gęstość zabudowy i możliwość dotknięcia tym zjawiskiem dużej liczby osób. Ze wszystkich podobszarów wskazanych do rewitalizacji najbardziej zagrożony jest Batorego (obok Podobszaru Centrum). Hałas Podobszar wokół ulicy Batorego jest najbardziej narażony na uciążliwe oddziaływanie hałasu przemysłowego ze względu na położenie najbliżej strefy przemysłowej. Zakłady te emitują hałas o stosunkowo niskim poziomie i niewielkim oddziaływaniu, jednak jego ciągłe występowanie może prowadzić do zmniejszenia jakości życia mieszkańców wspomnianej części miasta. Ochrona przyrody Na terenie podobszaru 1. Batorego nie występują formy ochrony przyrody. Tabela 13. Wskaźniki dla sfery środowiskowej dla podobszaru 1. Batorego Zagrożenie powodziowe Stan jakości powietrza Hałas Obecność form ochrony przyrody Źródło: opracowanie własne P2. Batorego duże słaby zwiększona emisja nie 56

57 Podobszar 2. Centrum Sfera społeczna Demografia Podobszar 2. Centrum zamieszkuje osób (stan na I kwartał 2016 r.), co stanowi 18,3% ludności miasta Andrychowa i 7,2% ludności gminy ogółem. W kontekście problemów demograficznych omawianego podobszaru należy zauważyć, że na jego terenie występuje problem starzenia się społeczeństwa. W przypadku Podobszaru 2. Centrum odsetek osób sędziwych w ogóle populacji w wieku poprodukcyjnym mieści się w przedziale 26,7-31,4 i przekracza średnią wartość dla gminy o ponad 7 p.p Informacja ta jest istotna z punktu widzenia planowanych działań rewitalizacyjnych, bowiem funkcjonowanie tej grupy w ramach społeczeństwa wiąże się z dodatkowymi potrzebami np. w zakresie przystosowania budynków użyteczności publicznej. Na problem ten wskazuje również przedstawiciel Ośrodka Pomocy Społecznej, który wśród głównych problemów osób zamieszkujących ten teren wymienia m.in. starzenie się mieszkańców, ale i samotność osób starszych, które często zostają bez opieki i wsparcia rodziny czy bliskich. Należy jednak podkreślić, że na terenie Andrychowa funkcjonuje już instytucja, która prowadzi działania na rzecz aktywizacji osób starszych i samotnych, a mianowicie Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Andrychowie. Z uwagi jednak na coraz większą skalę występowania omawianego zjawiska oraz obserwowany wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze sugeruje się podjęcie działań mających na celu wsparcie osób, dotkniętych tymi problemami. Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Pomoc społeczna Analizując zdiagnozowane problemy dla podobszaru 2. Centrum w obszarze pomocy społecznej, należy zauważyć, że teren ten charakteryzuje się ponadprzeciętną liczbą osób korzystającej z pomocy społecznej z powodu ubóstwa. Liczba osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców podobszaru wyniosła w tym wypadku 2,1, podczas gdy średnia dla gminy wynosi 1,1. Jednostka Centrum charakteryzuje się również koncentracją osób, które borykają się z problemami alkoholowymi. Jak wynika z danych OPS, w 2015 roku ok 7% spośród wszystkich osób borykających się z tym problemem w gminie zamieszkuje właśnie ten teren. Na tego typu problemy wskazuje również przedstawiciel instytucji zajmujących się na co dzień świadczeniem wsparcia osobom potrzebującym, który wśród najczęściej diagnozowanych problemów na tym terenie wskazuje alkoholizm (który często 57

58 Problemy alkoholowe wiąże się też z problemem bezrobocia), ale i problemy opiekuńczo-wychowawcze w rodzinach. Jeśli jednak wziąć pod uwagę dane długookresowe należy zauważyć niewielki spadek w liczbie osób borykających się z tymi problemami, co jest niewątpliwie pozytywnym impulsem. Tabela 14. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla podobszaru 2. Centrum P2. Centrum Gmina Andrychów Udział osób dotkniętych problemem ubóstwa w gminie (%) 14% - Liczba osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców podobszaru 2,1 1,1 Udział osób w gminie (%) 7% - Liczba osób dotkniętych problemem na 100 mieszkańców podobszaru 0,5 0,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Kolejne wskaźniki analizowane w kontekście pomocy społecznej to zasiłek pielęgnacyjny i zasiłek żywieniowy na dzieci. Liczba osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych na 100 mieszkańców podobszaru Centrum wynosi 3,3, natomiast wskaźnik opisujący liczbę osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na 100 mieszkańców wyniósł 0,9. Na ponadprzeciętną koncentracje tych problemów wskazuje lokalny ekspert, który nadmienia, że problemy te często dotyczą rodzin wielodzietnych, borykających się przy tym z różnymi problemami zdrowotnymi. Tabela 15. Statystyki dotyczące korzystających z zasiłków pomocy społecznej na obszarze rewitalizacji P2. Centrum Gmina Andrychów Udział osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych w gminie (%) 12% - Liczba osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych na 100 mieszkańców podobszaru 3,3 1,9 Udział osób otrzymujących zasiłki żywieniowe w gminie (%) 15% - Liczba osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na 100 mieszkańców 0,9 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Następny wskaźnik, wykorzystany do opisu problemów społecznych, to liczba wydanych tzw. Niebieskich Kart (NK). Na terenie jednostki Centrum, liczba wydanych NK w przeliczeniu na 100 mieszkańców nie odbiega od średniej tego wskaźnika dla gminy Andrychów Ogółem. Należy jednak zauważyć, że miasto Andrychów, na którym zakreślono obszar do rewitalizacji, koncentruje aż 44% wszystkich wszczętych procedur w gminie, co świadczy o ogólnej koncentracji tego problemu w mieście. Tabela 16. Liczba wydanych tzw. Niebieskich kart" na podobszarze 2. Centrum P2. Centrum Gmina Andrychów Udział wydanych NK w gminie (%) 7% - Liczba wydanych NK na 100 mieszkańców podobszaru 0,4 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Bezrobocie 58

59 Na terenie jednostki Centrum wskaźnik bezrobocia, opisujący liczbę osób bezrobotnych na 100 osób w wieku produkcyjnym nie przekraczał średniego poziomu wskaźnika bezrobocia w gminie ogółem (7,6). Odnosząc jednak te dane do ogółu bezrobotnych w mieście, należy zauważyć, że mniej więcej co 5 osoba zarejestrowana w Urzędzie Pracy zamieszkuje właśnie ten podobszar. Wiąże się to niewątpliwie z wysoką gęstością zaludnienia tej części gminy. Z kolei udział bezrobotnych z terenu Centrum w ogóle bezrobotnych w gminie wyniósł 11,3%. Tabela 17. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze 2. Centrum P 2. Centrum Obszar rewitalizacji ogółem Udział osób bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w gminie 11,3% 39,9% Udział bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w mieście 20,3% 71,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie PUP Wadowice Bezpieczeństwo Jak wynika z danych komisariatu Policji w Andrychowie, średnia liczba wykroczeń ogółem na 1 tys. mieszkańców w 2015 roku na terenie jednostki Centrum przekraczała wartość 12,4, podczas gdy średnia tego wskaźnika dla gminy wyniosła 8,3. Biorąc pod uwagę pozostałe dane dotyczące sfery bezpieczeństwa, udział wykroczeń w stosunku do ogółu tych zdarzeń w gminie, na terenie podobszaru Centrum wynosił aż 48%, natomiast blisko co drugie przestępstwo odnotowane w 2015 roku dotyczyło właśnie jednostki Centrum. Tabela 18. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 2. Centrum P2. Centrum Gmina Andrychów Udział wykroczeń w gminie (%) 48% - Udział przestępstw w gminie (%) 18% - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komisariatu Policji w Andrychowie Dodatkowo, jak podkreśla przedstawiciel Straży Miejskiej, przez jednostkę Centrum przebiega ruchliwa droga krajowa nr 52, w związku z tym szczególnie odczuwalne w tym rejonie są problemy związane z bezpieczeństwem komunikacyjnym. W szczególnie niekomfortowej i niebezpiecznej sytuacji znajdują się piesi: droga przelotowa przedziela Rynek, więc mieszkańcy, chcąc dotrzeć do placówek handlowych czy administracyjnych, są zmuszeni do pokonywania dwóch pasów ruchu. Podobszar Centrum skupia główne funkcje handlowe, usługowe i administracyjne, co wiąże się ze wzmożonym przemieszczania się osób na tym terenie oraz koncentracją wykroczeń, które zmniejszają poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. Według przedstawicieli służb porządkowych w podobszarze tym przeważają problemy takie jak: drobna kradzież (sklepowa, ale także kradzież mienia osobistego np. portfele, dokumenty, telefony komórkowe) oraz zakłócanie porządku publicznego połączone ze spożywaniem alkoholu w miejscach publicznych. W opinii lokalnych ekspertów ścisłe centrum i Rynek, mimo wspominanych problemów, to najbezpieczniejszy z podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji. Przyczynia się do tego bliskość placówek takich jak siedziba Straży Miejskiej oraz komisariat Policji, a także zainstalowany na tym terenie monitoring wizyjny, który odstrasza potencjalnych prowodyrów wykorzeń, a jednocześnie zwiększa poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. Zdecydowanemu uspokojeniu w ostatnich latach uległy relacje między mieszkańcami Andrychowa a zamieszkującymi gminę przedstawicielami mniejszości romskiej. Konflikty na tle etniczno-kulturowym, które zdarzały się kilka lat temu, obecnie mają charakter epizodyczny i nie mają większego wpływu na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. 59

60 Ze względu na istotny wpływ odczuwanego bezpieczeństwa indywidualnego na poziom jakości życia mieszkańców, dokonano analizy zdarzeń w podziale na ulice. Okazuje się, że do największej liczby przestępstw dochodzi na ul. Krakowskiej i ul. Lenartowicza, gdzie w 2015 r. odnotowano łącznie blisko 40% z wszystkich przestępstw zanotowanych na terenie miasta Andrychów. Ulice te mieszczą się na obszarze rewitalizacji w granicach Podobszaru 2. Centrum i Podobszaru 3. Metalowców- Włókniarzy Informacje te potwierdzają również dane zawarte na Krajowej Mapie Zagrożeń Bezpieczeństwa, gdzie to właśnie centralna część miasta, na której zostały wykreślone podobszary rewitalizacji kumuluje największą ilość interwencji policji w gminie. Wiąże się to niewątpliwie z liczbą mieszkańców zamieszkującą tę część gminy, jednak z uwagi na fakt, iż jest to przestrzeń skupiające w sobie główne funkcje gminy (handlowe, usługowe, związane z obsługa mieszkańców). Edukacja Na terenie jednostki Centrum zlokalizowane są następujące placówki edukacyjne: Szkoła Podstawowa nr 2. Im Marii Konopnickiej, ul. Dąbrowskiego 2 Gimnazjum nr 1. Im. Noblistów Polskich w Andrychowie, ul. Daszyńskiego 14 Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. F. Pachla 16 Do analizy jakości kształcenia i poziomu edukacji na obszarze rewitalizacji wykorzystano najnowsze wyniki egzaminów zewnętrznych. Pierwszym z nich będzie sprawdzian szóstoklasisty. Co zostało pokazane już wcześniej, w rozdziale opisującym przebieg delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w 2016 były gorsze na obszarze rewitalizacji (mieściły się w przedziale 63,5-66,9, podczas gdy średni wynik dla gminy ogółem wyniósł 66,9). Co ciekawe, najwyższe wartości wyników sprawdzianu reprezentują bez wyjątku jednostki obszaru wiejskiego gminy. W przypadku szkoły podstawowej nr 2, mieszczącej się w granicach jednostki Centrum, należy zauważyć, że uczniowie z tych szkół otrzymali wyniki gorsze od średniej dla gminy z tego sprawdzianu ogółem (o 3,2 p.p). Największe różnice zaobserwowano w przypadku wyniku z części matematycznej (4,1 p.p. różnicy). Tabela 19. Przeciętne wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w 2016 r. na podobszarze 2. Centrum Przeciętne wyniki sprawdzianu po VI klasie szkoły podstawowej w 2016 r SP nr 2 Gmina Andrychów Średni wynik ogółem [%] 64 67,2 Średni wynik z języka polskiego [%] 74 74,6 Średni wynik z matematyki [%] 55 59,1 Średni wynik z języka angielskiego [%] 69 73,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OKE Kraków, Na terenie jednostki Centrum zlokalizowana jest również jedna placówka gimnazjalna. W tym kontekście oceny jakości kształcenia dokonano analizując wynik egzaminu gimnazjalnego. Gimnazjum nr 1. Im. Noblistów Polskich mieszczące się na terenie podobszaru 2, wypada korzystnie pod względem wyników z egzaminu gimnazjalnego, na tle gminy Andrychów ogółem. Szczegółowe wyniki zestawiono w tabeli poniżej: Tabela 20. Przeciętne wyniki egzaminu gimnazjalnego na podobszarze 2. Centrum Przeciętne wyniki egzaminu gimnazjalnego w 2016 r Gim. Nr 1 Gmina Andrychów Język polski [%] Historia i WOS [%] Matematyka [%] Przedmioty przyrodnicze [%] Język angielski podstawowy [%] Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OKE Kraków, 60

61 Na podobszarze Centrum mieście się również jedna placówka szkoły średniej - Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie W tym kontekście jednym z mierników służących ocenie poziomu edukacji jest zdawalność egzaminu maturalnego. Jak wynika z najnowszych danych, Liceum to wypadło najlepiej na tle wszystkich placówek szkół średnich zlokalizowanych w gminie (zdawalność na poziomie 97%). Szkoła ta charakteryzuje się też wyższa zdawalnością na tle powiatu wadowickiego, gdzie zdawalność w 2016 roku wyniosła na poziomie 90%. Aktywność społeczna Według danych zawartych w bazie Portalu Organizacji Pozarządowych na terenie Podobszaru 2, Centrum skupiona jest największa liczba tego typu organizacji. Na 52 zarejestrowane w samym mieście, aż 25 zlokalizowanych jest właśnie na terenie Centrum, w porównaniu do gminy ogółem udział ten wynosi 20%. Z tego powodu, wskaźnik opisujący liczbę organizacji pozarządowych na 100 mieszkańców jest największy właśnie na terenie tego podobszaru, co świadczy również o wysokim potencjale tego podobszaru z punktu widzenia aktywności społecznej mieszkańców. Tabela 21. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 2. Centrum Podobszar 2. Centrum Gmina Andrychów Liczba organizacji pozarządowych ogółem Liczba organizacji działających na polu pomocy społecznej 4 6 Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców 0,12 0,01 Źródło: opracowanie własne na podstawie Portalu Organizacji pozarządowych, [dostęp: r.] Kolejnym wskaźnikiem, opisującym poziom aktywności obywatelskiej mieszkańców, jest udział w wyborach. Analizę te wykonano, w oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej przeanalizowano frekwencję w trzech ostatnich wyborach ogólnopolskich tj.: Wyborach do Sejmu i Senatu RP Wyborów Prezydenta 2015 (I tura). Wyborach samorządowych 2014 (I tura wyborów burmistrza). Na podstawie analizy wskaźnika syntetycznego frekwencji dla trzech omawianych wyborów, należy zauważyć, że jednostka Centrum osiągnęła stosunkowo wysokie wartości dla tego wskaźnika (przekraczają wartość 1). Średnie wartości dotyczące frekwencji dla poszczególnych wyborów również przekraczały średnią dla gminy ogółem (najwyższą frekwencję odnotowano dla wyborów prezydenckich w 2015 r, która dla jednostki Centrum mieściła się w przedziale 56,7-59,5%, podczas gdy średnia w gminie wyniosła 56,7%). Należy zatem podkreślić, iż obszar ten charakteryzuje się wysokim potencjałem pod względem aktywności społecznej osób go zamieszkujących. Sfera gospodarcza Jednostka Centrum skupia w sobie główne funkcje handlowo-usługowe gminy. Wokół rynku ulokowanych jest spora ilość drobnych przedsiębiorstw, oferujących różnego rodzaju usługi, co jest typowe dla gmin miejsko-wiejskich. Jak wynika z danych zawartych w bazie Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, przy samej ul. Rynek działalność gospodarczą prowadzi aż 67 podmiotów, co stanowi blisko 5% spośród wszystkich podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w gminie Andrychów. 61

62 Do analizy omawianej jednostki w sferze gospodarczej wykorzystano wskaźnik przedsiębiorczości, mierzonym liczbą podmiotów gospodarczych na osób w wieku produkcyjnym. Dla podobszaru 2. Centrum wskaźnik ten wyniósł aż 207 podmiotów na osób w wieku produkcyjnym i przewyższa ponad dwukrotnie wskaźnik dla gminy ogółem (92 podmioty). Świadczy to niewątpliwie o potencjale gospodarczym i dobrej kondycji lokalnych przedsiębiorstw tego terenu, co z w połączeniu z ogólną tendencją wzrostową w liczbie zakładanych nowych przedsiębiorstw w gminie jest pozytywnym impulsem. Dodatkowo, na terenie podobszaru 2 funkcjonuje również placówka Cechu Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości, stanowiąca związek pracodawców rzemieślników i przedsiębiorców. Podstawowym zadaniem Cechu jest m.in. promocja działalności gospodarczej i społeczno-zawodowej rzemiosła, udzielania pomocy rzemieślnikom i innym przedsiębiorcom zrzeszonym w organizacjach samorządu gospodarczego rzemiosła, uczestniczenie w realizacji zadań z zakresu oświaty i wychowania w celu zapewnienia wykwalifikowanych kadr dla gospodarki. Sfera techniczna Zasoby mieszkaniowe Na terenie jednostki Centrum zlokalizowanych jest 188 lokali komunalnych, co stanowi ponad 40% z całego zasobu komunalnego gminy Andrychów. W przeliczeniu jednak na 100 mieszkańców podobszaru, wskaźnik ten wyniósł 5,6 i przewyższa średnią dla gminy 5-cio krotnie (liczba komunalnych zasobów mieszkaniowych na 100 mieszkańców gminy wyniosła 1,03). Co zostało podkreślone już wcześniej, z jednej strony ich obecność jest pozytywnym aspektem, bowiem jest to specyficzna forma pomocy społecznej osobom, które borykają się z problemami mieszkaniowymi. Z drugiej jednak często charakteryzują się niską estetyką oraz sprawnością techniczną, a ich koncentracja wiąże się również z nagromadzeniem negatywnych zjawisk w sferze społecznej. Jednostka Centrum charakteryzuje się wyższą, na tle pozostałych podobszarów do rewitalizacji, ceną wynajmu lokalu użytkowego ok. 26 zł netto za m 2. W ubiegłym roku nie oddano również na tym terenie żadnego budynku mieszkalnego. Tabela 22. Zasób komunalny i mieszkaniowy obszaru rewitalizacji P2. Centrum ok. 26 zł netto Średnia cena wynajmu lokalu użytkowego m 2 Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych w 2015 roku 0 Liczba komunalnych zasobów mieszkaniowych na 100 mieszkańców 5,9 podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Wśród głównych problemów technicznych tego podobszaru należy wskazać na degradację stanu technicznego obiektów mieszkaniowych zlokalizowanych w pobliżu rynku. Również w trakcie badań ankietowych z mieszkańcami (ale i spotkań warsztatowych), wielu z nich zwracało uwagę problem złego stanu technicznego budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych (73% i 52%). W skład tych odpowiedzi wchodzą również opuszczone kamienice naprzeciw pałacu jak i te znajdujące się w okolicy rynku. Mieszkańcy uważają, że nie tylko szpecą wizerunek całego Andrychowa, ale również takie opuszczone budynki z powodu złego stanu technicznego można odremontować i wykorzystać pod użytek publiczny. Tabela 23 Charakterystyka zabudowy Podobszaru 2. Centrum Podobszar do rewitalizacji Charakterystyka zabudowy podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji Typ zabudowy Główne problemy 62

63 Centrum Źródło: opracowanie własne Zabudowa wielorodzinna, Zwarta, zabytkowe obiekty Zniszczone elewacje, przeważająca strefa usługowa nieestetyczne wyeksponowanie banerów reklamowych, hałas spowodowany bliskością budynków w stosunku do ciągów komunikacyjnych, ograniczona ilość wolnej przestrzeni Obiekty zabytkowe Mimo, iż obecność obiektów zabytkowych na danym terenie świadczy o jego potencjale historycznym/kulturowym to powoduje ona również konieczność zwiększenia nakładów finansowych na utrzymanie stanu technicznego tych obiektów, ale i ogranicza realizację pewnych inwestycji. Podobszar 2. Centrum kumuluje pokaźną część dziedzictwa materialno-kulturowego gminy. Na obszar ten przypada łącznie 24% ogółu zabytków. Dodatkowo, na terenie jednostki Centrum mieszczą się również 3 zabytki wpisane do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego (układ urbanistyczny miasta, kościół p.w. św. Macieja, pałac oraz pozostałości parku ze stawem). Tabela 24. Wskaźniki dla sfery technicznej dla podobszaru 1. Batorego P2. Centrum Gmina Andrychów Liczba zabytków wpisanych do RZNWM na 100 mieszkańców 0,095 0,024 podobszaru Liczba zabytków wpisanych do GEZ na 100 mieszkańców podobszaru 2,65 0,95 Źródło: opracowanie własne na podstawie wykazu Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Andrychów i Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego Biorąc pod uwagę charakterystykę zabudowy jednostki Centrum, dominuje tam głównie zwarta zabudowa jednorodzinna z licznymi obiektami zabytkowymi. Jednym z problemów obserwowanych w tym obszarze jest degradacja techniczna obiektów budowlanych, w tym obiektów mieszkaniowych i obiektów użyteczności publicznej. Problem ten uwidacznia się przede wszystkim w rejonie Centrum. Część zabytkowych kamienic, które kiedyś stanowiły prawdziwą wizytówkę miasta ulega niszczeniu, potrzebne są remonty i prace związane z odnowieniem tych obiektów. Kwestię te poruszyli zarówno mieszkańcy obszaru rewitalizacji, jak i właściciele zabytkowych kamienic zlokalizowanych przy rynku. Rysunek 4. Zabytkowe kamienice w Centrum miasta Źródło: zdjęcia z przeprowadzonej wizji lokalnej 63

64 Na szczególną uwagę w tym zakresie zasługuje również zabytkowy Pałac Bobrowskich, zlokalizowany w ścisłym centrum. Obecnie częściowo tylko użytkowany skrzydło zachodnie i cześć skrzydła południowego na parterze zajmuje Izba Regionalna Ziemi Andrychowskiej i Towarzystwo Miłośników Andrychowa, pojedyncze pomieszczenia w skrzydle wschodnim i zachodnim użytkowane przez lokale usługowo-handlowe. Pozostała część budynku, w tym strych jest nieużytkowana. Większa część budynku jest w złym stanie technicznym. Widoczne są bardzo duże zawilgocenie nieużytkowanych piwnic w skrzydle wschodnim. Niszczące działanie wilgoci i soli widoczne również w dolnych partiach ścian parteru wewnątrz budynku oraz na elewacjach liczne ubytki tynku i ceglanego lica w partii cokołowej murów zewnętrznych. Na elewacjach widoczne pojedyncze spękania strukturalne murów. Mieszkańcy Andrychowa w trakcie prowadzonych konsultacji wielokrotnie podkreślali, że konieczne jest przywrócenie dawnej świetności obiektu i wykreowanie w nim przestrzeni otwartej, gdzie tętnić będzie życie towarzyskie andrychowian, ale i atrakcja turystyczna miasta. Rysunek 5. Pałac Bobrowskich cześć zachodniej ściany (po lewej) i wejście do galerii Pasja (po prawej) Źródło: zdjęcia z przeprowadzonej wizji lokalnej Sfera funkcjonalno-przestrzenna Analizując użytkowanie terenu jednostki Centrum, należy zauważyć, że obszar ten obejmuje swoim zasięgiem najbardziej intensywnie wykorzystywaną cześć przestrzeni miejskiej. W jego granicach koncentruje się większość zabudowy wielorodzinnej miasta wraz z obszarem historycznego śródmieścia z dużym udziałem starej zabudowy mieszkaniowej. Towarzyszą jej też obszary związane z działalnością gospodarczą takie jak zabudowa handlowo-usługowa. Użytkowanie terenu na Podobszarze 2. Centrum pokazano na mapie poniżej: 64

65 Rysunek 6. Użytkowanie terenu na Podobszarze 2. Centrum Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Podobnie jak w przypadku jednostki Batorego, z uwagi na ograniczone możliwości pozyskania wymiernych danych, opisujących zagadnienia dotyczące problemy dotyczące niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, analizę obszaru rewitalizacji w sferze funkcjonalno-przestrzennej przeprowadzono wykorzystując informacje na temat dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych (usług kulturalnych, rekreacyjnych, społecznych itp.). Wyniki tej analizy zestawiono w tabeli poniżej: 65

66 Tabela 25. Dostępność do wybranych usług i przestrzeni publicznych na terenie Podobszaru 2. Centrum Wskaźnik P2. Centrum Dostępność do ośrodków kultury (odległość w m) 297 m Dostępność do placów zabaw (odległość w m) <600 m Dostępność infrastruktury sportowej (odległość w m) 427 m Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że podobszar 2. Centrum na tle pozostałych podobszarów charakteryzuje się stosunkowo dobrym poziomem dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych. W kontekście dostępności do ośrodków kultury, na terenie omawianej jednostki zlokalizowane jest Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie oraz Miejski Dom Kultury, które organizują życie kulturalne gminy. Jednostka Centrum charakteryzuje się również dobrą dostępnością do placów zabaw oraz infrastruktury sportowej. W tym drugim przypadku, odnosi się to do przyszkolnych boisk sportowych zlokalizowanych na terenie podobszaru. Należy jednak podkreślić, że stan techniczny tych obiektów pozostawia wiele do życzenia. Teren wokół Zespołu Szkół nr 1 w Andrychowie nie podlegał modernizacji od czasu budowy szkoły początkiem lat 70- tych. Istnieją na nim dwa boiska asfaltowe o zniszczonej nawierzchni użytkowane przez uczniów i młodzież okolicznych domów do celów rekreacyjnych. Infrastruktura techniczna Na terenie podobszaru 2. Centrum obserwowane są również problemy związane ze złym stanem infrastruktury technicznej. Dotyczą one m.in. niskiej jakości terenów publicznych, w tym infrastruktury komunikacyjnej (drogi, chodniki), co uwidacznia się w sposób szczególny na terenie ul. Starowiejskiej i ul. Krakowskiej. Rysunek 7. Ulica Starowiejska - podobszar 2. Centrum 66

67 Źródło: zdjęcia z przeprowadzonej wizji lokalnej System komunikacyjny Główną oś komunikacyjną na terenie jednostki Centrum, ale i obszaru rewitalizacji w ogóle stanowi ulica Krakowska. Ulica ta łączy wschodni i zachodni kraniec miasta i jest obudowana zwartą zabudową od dworca PKP po stronie wschodniej do wylotu ulicy Grunwaldzkiej po stronie zachodniej. W trakcie prowadzonych konsultacji z mieszkańcami obszaru rewitalizacji, wskazywano, że słabą stroną obszaru jest niska jakość i dostępność do infrastruktury komunikacyjnej (drogi, chodniki, ścieżki rowerowe, miejsca parkingowe). Istotnym problemem odczuwanym w zakresie układu komunikacyjnego podobszaru rewitalizacji jest duże natężenie ruchu samochodowego, wynikające z przebiegającej przez centrum miasta Drogi Krajowej nr 52. Droga ta przebiega przez ścisłe, historyczne centrum miasta. Uciążliwości związane m.in. z hałasem komunikacyjnym oraz zanieczyszczeniem powietrza, w bezpośredni sposób obniżają jakość życia znaczącej części mieszkańców niektórych spośród wyznaczonych na terenie gminy jednostek referencyjnych Jak wynika z przeprowadzonego w 2015 r. przez GDDKiA Generalnego Pomiaru Ruchu (GPR), Średni Dobowy Ruch Roczny (SDRR) pojazdów dla tej drogi jest bardzo wysoki. Znaczący odsetek w ruchu stanowią również pojazdy ciężarowe. Szczegółowe dane zestawiono w tabeli poniżej. Tabela 26. Wyniki Generalnego Pomiaru Ruchu dla Andrychowa Numer drogi Nazwa odcinka Długość (w km) SDRR Samochody ciężarowe DK 52 Kęty-Andrychów 4, DK 52 Andrychów/Przejście 4, DK 52 Andrychów/Wadowice 10, Źródło: GDDKiA Jedno z rozwiązań, które przyczyniło by się do zmniejszenia natężenia ruchu samochodowego zgłoszone przez mieszkańców, a co za tym idzie, poprawy jakości powietrza w centrum, dotyczy promocja akcji związanych z przesiadaniem się z samochodu na rower, co jednak musi iść w parze z rozbudową systemu ścieżek rowerowych. Sfera środowiskowa Z uwagi na specyfikę podobszaru Centrum i lokalizacje w obrębie gminy (ścisłe centrum miasta, duży ruch komunikacyjny, wysoka gęstość zaludnienia) teren ten odznacza się problemami w sferze środowiskowej. Wśród głównych problemów w tym obszarze, zidentyfikowano następujące kwestie: Powietrze atmosferyczne Na obszarze rewitalizacji zidentyfikowano problemy związane z niską emisją z niskoefektywnych indywidualnych palenisk wykorzystujących za źródło opału węgiel kamienny. Zjawisko to w dużej mierze dotyczy obszaru historycznego śródmieścia z dużym udziałem starej zabudowy mieszkaniowej. Skalę tego zjawiska przybliżono poprzez określenie liczby osób w budynkach nie niepodłączonych do ogrzewania miejskiego ogrzewania sieciowego. Jednostka Centrum (obok jednostki Olszyny) mieści się w przedziale wartości 25%-50%, co klasyfikuje je na drugim miejscu na tle wszystkich jednostek objętych rewitalizacją. Oprócz niskiej emisji z indywidualnych systemów ogrzewania budynków są zanieczyszczenia komunikacyjne i zanieczyszczenia przemysłowe. Emisja liniowa związana jest głównie z zanieczyszczeniem z ruchu drogowego spalaniem paliw płynnych w silnikach pojazdów 67

68 samochodowych, co wskazuje na obszary o bardziej urozmaiconej sieci komunikacyjnej. Przez jednostkę Centrum przebiega droga krajowa 54 Bielsko Biała Kraków generująca znaczny ruch komunikacyjny. W centrum miasta krzyżuje się z drogą wojewódzką nr 781, a także z innymi ulicami miejskimi o stosunkowo dużym, jak na przestrzeń o zwartej zabudowie, ruchu komunikacyjnym. Z tego względu ze wszystkich podobszarów wskazanych jako zdegradowane, na zanieczyszczenia typu liniowego najbardziej narażony jest obszar Centrum. Zagrożenie powodziowe Co zostało podkreślone już wcześniej, do obszarów o największym ryzyku wystąpienia zjawiska powodziowego należą przede wszystkim obszary położone w niedalekiej odległości od rzeki Wieprzówki w szczególności tereny miejskie. Na tle podobszarów wskazanych do rewitalizacji jednostka Centrum plasowana jest na drugim miejscu, pod względem narażenia na występowanie tego zjawiska. Hałas Na tle jednostek referencyjnych największe potencjalne natężenie problemu hałasu (rozumiane jako odsetek mieszkańców zamieszkałych w odległości 200 m od dróg krajowych, który przekracza 30%) zidentyfikowano na podobszarze Centrum - 45%. Dodatkowo jak wynika z badań prowadzonych na potrzeby opracowania Programu Ochrony Środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego 4 w rejonie drogi krajowej nr 52 ulicy Krakowskiej w strefie podmiejskiej zanotowano hałas o poziomie 70-75dB(A), co oznacza, iż przekracza on o ponad 20 jednostek dopuszczalnej normy dla omawianego terenu. Ulica ta mieści się w większości na terenie podobszaru Centrum. Ochrona przyrody Na terenie Podobszaru 2. Centrum nie występują formy ochrony przyrody. Jednakże na terenie tym zlokalizowany jest Park Miejski, będący pozostałością dworskiego założenia parkowego, położony w centralnej części Andrychowa. W północno-zachodniej części parku znajduje się pałac Bobrowskich. W części wschodniej parku znajduje się duży staw z okrągłą wysepką (tzw. Ptasia Wyspa). Jest to lubiane miejsce spędzania czasu wolnego przez mieszkańców. Od roku 2004 park w ramach Projektu Rewitalizacji Centrum Miasta jest sukcesywnie odrestaurowywany. Tabela 27. Podsumowanie wskaźników dla sfery środowiskowej dla Podobszaru 2. Centrum Zagrożenie powodziowe Stan jakości powietrza Hałas Obecność form ochrony przyrody Źródło: opracowanie własne P2. Batorego duże słaby zwiększona emisja nie 4 Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego, Kraków,

69 Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy Sfera społeczna Demografia Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy to najbardziej zaludniony z podobszarów rewitalizacji zamieszkuje go 6577 mieszkańców (stan na I kwartał 2016 r.), co stanowi 57% ludności obszaru rewitalizacji i 14,9% ludności gminy ogółem. Problem starzenia się społeczeństwa dotyczący całego obszaru rewitalizacji, występuje także na tym Podobszarze, jednakże w stopniu niższym. Na tle wszystkich podobszarów to w rejonie Metalowców-Włókniarzy wskaźnik ten przyjął najniższe wartości (nieco poniżej 21% stanowi średni udział osób w wieku sędziwym w ogóle ludności tego obszaru w wieku produkcyjnym). Wynika to bowiem z tego, że obszarem o najwyższym wskaźniku udziału osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludności jest właśnie jednostka urbanistyczna Metalowców-Włókniarzy, a więc obszar intensywnej zabudowy mieszkaniowej o charakterze blokowym. Analizowany wskaźnik wynosi w jej przypadku 29%, co oznacza, że prawie co trzeci mieszkaniec jest w wieku poprodukcyjnym. Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Pomoc społeczna Na terenie Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy, zjawisko ubóstwa koncentruje się w sposób szczególny. W 2015 roku mniej więcej co piąta ze wszystkich osób dotkniętych tym problemem w gminie zamieszkiwała ten teren. Biorąc pod uwagę średnią wskaźnika, jakim jest liczba osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców, to dla miasta Andrychów, na którym zakreślono obszar rewitalizacji wynosiła 1,4 osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców miasta, a dla Podobszaru 3 kształtowała się nieco gorzej na poziomie 1,6 osób na 100 mieszkańców. Negatywnym zjawiskiem społecznym obserwowanym na obszarze rewitalizacji są także problemy alkoholowe. Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy jest drugi w kolejności pod względem liczby mieszkańców z problemem uzależnienia od alkoholu zamieszkuje go ok. 12% wszystkich osób borykających się z tym problemem w gminie. 69

70 Problemy alkoholowe Tabela 28. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy P3. Metalowców - Włókniarzy Gmina Andrychów Udział osób dotkniętych problemem ubóstwa w gminie (%) 22% - Liczba osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców podobszaru 1,6 1,1 Udział osób w gminie (%) 12% - Liczba osób dotkniętych problemem na 100 mieszkańców podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS 0,4 0,5 Przyglądając się innymi wskaźnikom istotnym w kontekście pomocy społecznej, takim jak zasiłek pielęgnacyjny i zasiłek żywieniowy na dzieci, to na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy zauważalna jest zdecydowana koncentracja tego typu świadczeń. Na całym obszarze rewitalizacji, najwięcej osób otrzymujących pomoc finansową z tego tytułu zamieszkuje właśnie Podobszar 3, a jednocześnie prawie co czwarta osoba korzystająca z zasiłku pielęgnacyjnego zamieszkuje ten teren. W przypadku Podobszaru 3 zarówno liczba osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych, jak i liczba osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na dzieci stanowi blisko połowę z osób korzystających z takich form pomocy z miasta Andrychowa. Wpływ na skalę tego zjawiska ma niewątpliwie wysoka gęstość zaludnienia tego terenu. Koncentrację tych negatywnych zjawisk odzwierciedla także wskaźnik, jakim jest liczba osób korzystających z ww. zasiłków na 100 mieszkańców podobszaru. Wskaźnik ten dla Podobszaru Metalowców-Włókniarzy był wyższy od średniej dla miasta Andrychowa, wynosząc 3,5 osoby w przypadku zasiłków pielęgnacyjnych (podczas gdy w mieście przyjął wartość 2,3 osoby) oraz 0,8 osoby, jeśli chodzi o zasiłki żywieniowe (dla miasta 0,5). Tabela 29. Statystyki dotyczące korzystających z zasiłków pomocy społecznej na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy Udział osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych w gminie (%) Liczba osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych na 100 mieszkańców podobszaru Udział osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na dzieci w gminie (%) Liczba osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS P3. Metalowców - Włókniarzy Gmina Andrychów 27% - 3,5 1,9 27% - 0,8 0,4 Problemy w sferze społecznej związane z przemocą w rodzinie, z którymi borykają się mieszkańcy obszaru rewitalizacji, opisuje także liczba wydanych tzw. Niebieskich kart. Na podobszarze Metalowców-Włókniarzy w 2015 r. wydano łącznie 51 Niebieskich kart, co stanowiło ponad ¼ NK wydanych w całej gminie, a jednocześnie ponad połowę kart wydanych w mieście. Wskaźnik natężenia problemu był wyższy od średniej dla gminy i miasta ogółem, liczba wydanych NK na 100 mieszkańców podobszaru 3 wynosiła bowiem 0,8. 70

71 Tabela 30. Liczba wydanych tzw. Niebieskich kart" na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy P3. Metalowców Gmina Andrychów - Włókniarzy Liczba wydanych NK Udział wydanych NK w gminie (%) 28% - Liczba wydanych NK na 100 mieszkańców podobszaru 0,8 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Bezrobocie Na terenie jednostki Metalowców-Włókniarzy udział bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w gminie wyniósł 24%, natomiast blisko 44% stanowią osoby bezrobotne z tego terenu w odniesieniu do wszystkich bezrobotnych zamieszkujących miasto Andrychów. Tym samym Podobszar 3. Metalowców- Włókniarzy, na tle wszystkich podobszarów, charakteryzuje się największą koncentracją problemu bezrobocia, mierzoną udziałem osób zarejestrowanych w PUP w stosunku do wszystkich osób bezrobotnych w gminie. Natomiast biorąc pod uwagę wskaźnik opisujący obciążenie osób w wieku produkcyjnym osobami bezrobotnymi, to w przypadku jednostki Metalowców-Włókniarzy był on zbliżony do średniej dla gminy wynoszącej 7,6, podczas gdy liczba osób bezrobotnych na 100 osób w wieku produkcyjnym zamieszkujących Podobszar 3 mieściła się w przedziale 6,1-7,6. Tabela 31. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na obszarze rewitalizacji i Podobszarze 3. Obszar rewitalizacji ogółem P 3. Metalowców- Włókniarzy Udział osób bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w gminie 39,9% 24,4% Udział bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w mieście 71,7% 43,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie PUP Wadowice Bezpieczeństwo Średnia liczba wykroczeń przypadająca na mieszkańców wynosiła w I kwartale 2016 roku w Gminie Andrychów 8,3 zdarzenia. Koncentracja wykroczeń dla Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy była zbliżona i mieściła się w przedziale 5,3-10,5 na tysiąc mieszkańców. Jednocześnie w tej jednostce odnotowano co piąte przestępstwo w gminie oraz 14% ze wszystkich wykroczeń zarejestrowanych w gminie. Tabela 32. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy P3. Metalowców-Włókniarzy Gmina Andrychów Udział wykroczeń w gminie (%) 14% - Udział przestępstw w gminie (%) 22% - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komisariatu Policji w Andrychowie Ponadto, w granicach Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy mieszczą się ulice, na których dochodzi do największej liczby przestępstw: ul. Krakowska i ul. Lenartowicza (w 2015 r. zanotowano tam łącznie blisko 40% z wszystkich przestępstw zanotowanych na terenie miasta Andrychów). Najczęstsze wykroczenia odnotowywane przez Straż Miejską na Podobszarze 3. Metalowców- Włókniarzy wskazanym do rewitalizacji dotyczą bezpieczeństwa w ruchu drogowym: przekraczania dozwolonej prędkości oraz parkowania pojazdów w miejscach niedozwolonych, co ogranicza 71

72 widoczność na drodze i prowadzi do kolizji oraz potrąceń pieszych. Ponadto, służby porządkowe, zauważają zachowania związane z brakiem szacunku dla wspólnych przestrzeni, w tym przestrzeni zielonych (zaśmiecanie miejsc publicznych) oraz z brakiem dbałości o bezpieczeństwo sąsiadów/innych mieszkańców (częste wypuszczanie psów bez opieki i bez kagańca). Ogólnie jednostka Metalowców- Włókniarzy została uznana za teren stosunkowo bezpieczny, a pod względem bezpieczeństwa użytkowników plasujący się po środku pozostałych podobszarów wskazanych do rewitalizacji. Edukacja Na terenie Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy zlokalizowane są trzy placówki edukacyjne: Szkoła Podstawowa nr 4 im. M. Kopernika, ul. Włókniarzy 10a, Gimnazjum nr 2 przy ul. Lenartowicza 26, Zespół Szkół nr 1 i. Tadeusza Kotarbińskiego w Andrychowie, ul. Starowiejska 22a. Analizowane mierniki dotyczą zatem zdawalności i wyników zarówno sprawdzianu szóstoklasisty, jak i egzaminu gimnazjalnego oraz maturalnego. Generalnie, uczniowie kształcący się w placówkach znajdujących się na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy charakteryzują się nieco gorszymi wynikami edukacyjnymi na tle gminy czy innych placówek z terenu rewitalizacji. Jeśli chodzi o wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w 2016, to placówka mieszcząca się na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy (SP nr 4) wypadła nieco słabiej w porównaniu do wyników dla gminy ogółem i stosunkowo porównywalnie do wyników dla powiatu wadowickiego (z tym, że SP nr 4 osiągnęło nieco lepsze wyniki na tle wszystkich szkół powiatu). Tabela 33. Przeciętne wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w 2016 r. na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy rewitalizacji Przeciętne wyniki sprawdzianu po VI klasie szkoły podstawowej w 2016 r. SP nr 4 (Podobszar 3) Gmina Andrychów Powiat wadowicki Średni wynik ogółem [%] 66 67,2 64,8 Średni wynik z języka polskiego [%] 74 74,6 72,2 Średni wynik z matematyki [%] 57 59,1 56,9 Średni wynik z języka angielskiego [%] 75 73,1 71,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OKE Kraków, Także wyniki egzaminu gimnazjalnego z 2016 roku wskazują, że gimnazjum znajdujące się na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy (Gimnazjum nr 2) charakteryzuje się nieco gorszymi wynikami edukacyjnymi na tle całej gminy (dotyczy to w szczególności przedmiotów matematycznoprzyrodniczych oraz języka angielskiego). W pozostałych przypadkach nie zaobserwowano większych odchyleń. Tabela 34. Przeciętne wyniki egzaminu gimnazjalnego w 2016 r. na Podobszarze 3. rewitalizacji Przeciętne wyniki egzaminu gimnazjalnego w 2016 r. Gim. Nr 2 (Podobszar 3) Gmina Andrychów Powiat wadowicki Język polski [%] Historia i WOS [%] Matematyka [%] Przedmioty przyrodnicze [%] Język angielski podstawowy [%] Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OKE Kraków, Analizując poziom edukacji szkół średnich obszarów rewitalizowanych, oparto na mierniku zdawalność egzaminu maturalnego. Technikum nr 1 zlokalizowane na Podobszarze 3, w 2016 r. odznaczało się zdawalnością dla wszystkich typów arkuszy na poziomie 76%, tym samym plasując pomiędzy 72

73 pozostałymi szkołami ponadgimnazjalnymi z obszaru rewitalizowanego. Jednocześnie zdawalność ta była zdecydowanie niższa na tle powiatu wadowickiego (90% w 2016 r.). Aktywność społeczna Na terenie Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy funkcjonuje 9 organizacji pozarządowych, z tego 2 działają w polu pomocy społecznej. Ogólnie, na tle miasta jest to dość niewielka liczba, co odzwierciedla także wskaźnik organizacji pozarządowych przypadających na 100 mieszkańców dla Podobszaru 3. Wynosił zaledwie 0,03, podczas gdy dla gminy Andrychów kształtował się na poziomie 0,01. Tabela 35. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 3 rewitalizacji Podobszar 3. Metalowców- Włókniarzy Gmina Andrychów Liczba organizacji pozarządowych ogółem 9 80 Liczba organizacji działających na polu pomocy społecznej 2 6 Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców 0,03 0,01 Źródło: opracowanie własne na podstawie Portalu Organizacji pozarządowych, [dostęp: r.] Poziom aktywności obywatelskiej mieszkańców odzwierciedla także udział w wyborach. W oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej dla mieszkańców Podobszaru 3. przeanalizowano frekwencję w trzech ostatnich wyborach ogólnopolskich tj.: Wyborach do Sejmu i Senatu RP Wyborów Prezydenta 2015 (I tura). Wyborach samorządowych 2014 (I tura wyborów burmistrza). Na podstawie analizy wskaźnika syntetycznego frekwencji dla trzech omawianych wyborów, należy zauważyć, że Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy odznacza się najniższą wartością wskaźnika (0,94). To właśnie ta jednostka w przypadku wszystkich analizowanych wyborów osiągnęła każdorazowo wartości niższe od pozostałych jednostek do rewitalizacji. Sfera gospodarcza Wskaźnik przedsiębiorczości mierzony w liczbie podmiotów gospodarczych na osób w wieku produkcyjnym dla Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy wynosił 76,6 i był tym samym najniższym w porównaniu do pozostałych podobszarów rewitalizacji, a także zdecydowanie niższym od średniej dla Gminy Andrychów, gdzie kształtował się na poziomie 92 podmiotów na 1 tys. osób w wieku produkcyjnym. Wpływ na te wyniki ma niewątpliwie sąsiedztwo z jednostkami takimi jak Centrum, które skupiają w sobie największą ilość małych i średnich przedsiębiorców oraz jednostki Batorego najbardziej uprzemysłowionej części gminy. Sfera techniczna Według danych uzyskanych z Urzędu Gminy liczba mieszkań komunalnych dla Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy wynosiła 194. Jeśli chodzi, o koncentrację tego typu mieszkań podawaną w przeliczeniu na 100 mieszkańców, to dla tej jednostki w 2015 r. była ona stosunkowo niska wynosząc blisko 3 lokale na 100 mieszkańców. Jednostka Metalowców-Włókniarzy charakteryzuje się również stosunkowo niską na tle gminy ceną wynajmu lokalu użytkowego ok. 20 zł netto za m 2. 73

74 Tabela 36. Zasób komunalny i mieszkaniowy obszaru rewitalizacji P3. Metalowców- Włókniarzy Średnia cena wynajmu lokalu użytkowego ok. 20 zł netto m 2 Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych w 2015 roku 0 Liczba komunalnych zasobów mieszkaniowych na 100 mieszkańców podobszaru 2,9 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Biorąc pod uwagę charakterystykę zabudowy jednostki Metalowców-Włókniarzy, należy zauważyć, że dominuje tam głównie zabudowa blokowa wielorodzinna. Na tym terenie znajdują też budynki mieszkalne charakteryzujące się nie najlepszym stanem technicznym, zaniedbane (nieodnowione elewacje). Kolejnym problemem zauważalnym dla tej jednostki jest niewystarczająca liczba miejsc parkingowych, postulowana również w trakcie prowadzonych konsultacji społecznych. Na Podobszarze 3. nie znajdują się żadne obiekty zabytkowe. Tabela 37. Charakterystyka zabudowy Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy Podobszar do rewitalizacji Metalowców- Włókniarzy Charakterystyka zabudowy podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji Typ zabudowy Zabudowa blokowa, Zwarta zabudowa, wielorodzinna Główne problemy Mała liczba miejsc parkingowych, nieodnowione elewacje Źródło: opracowanie własne Sfera funkcjonalno-przestrzenna Odnosząc się do jednostki Metalowców-Włókniarzy, należy zauważyć, że w przestrzeni tej dominują obszary zabudowy mieszkaniowej (przede wszystkim wielorodzinnej), a towarzyszą im obszary związane z działalnością gospodarczą takie jak zabudowa handlowo-usługowa czy przemysłowoskładowa. Użytkowanie terenu na Podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy pokazano na mapie poniżej: 74

75 Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Do analizy podobszaru rewitalizacji w sferze funkcjonalno-przestrzennej wykorzystano informacje na temat dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych (usług kulturalnych, rekreacyjnych, społecznych itp.), które zestawiono w poniższej tabeli: Tabela 38. Dostępność do wybranych usług i przestrzeni publicznych na terenie Podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy Wskaźnik P3. Metalowców-Włókniarzy Dostępność do ośrodków kultury (odległość w m) 352 m Dostępność do placów zabaw (odległość w m) >600 m Dostępność infrastruktury sportowej (odległość w m) 226 m Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Pod tym względem Podobszar 3. wypada stosunkowo korzystnie, jeśli chodzi o dostępność do ośrodków kultury. Odległość ta (352 m) jest niższa od wartości przeciętnej dla gminy wynoszącej niespełna 800 m. Stosunkowo dobra jest też do dostępność infrastruktury sportowej m.in. dzięki 75

76 obecność boiska typu Orlik przy gimnazjum nr 2. Należy jednak podkreślić, że na tym terenie znajduje się również boisko przyszkolne przy Zespole Szkół nr 1. Teren wokół tej szkoły nie podlegał modernizacji od czasu jej budowy (początek lat 70- tych). Istnieją na nim dwa boiska asfaltowe o zniszczonej nawierzchni użytkowane przez uczniów i młodzież okolicznych domów, którzy wielokrotnie postulowanie o prace modernizacyjne tego obiektu. Jednostka Metalowców-Włókniarzy wypada stosunkowo słabo, jeśli chodzi o dostępność do placów zabaw odległość ta przekracza 600 m. Na tego typu kwestie wskazywali również respondenci w trakcie badań ankietowych, gdzie dla mieszkańców z podobszaru 3 problemem priorytetowym zdaje się być zadbanie o rozszerzenie infrastruktury i ofert spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży oraz pomoc rodzinom biednym i z problemami alkoholowymi. Wśród problemów charakterystycznych dla tej części Andrychowa ankietowani najczęściej wskazywali na: niewystarczająco rozwiniętą ofertę i infrastrukturę społeczną (55%), niewystarczająco rozwiniętą infrastrukturę i ofertę spędzania wolnego (41% wskazań). Zwracano uwagę, że istniejące obiekty infrastruktury sportowej wymagają odnowienia, gdyż ich nienajlepszy stan przyczynia się do obniżenia estetyki tego obszaru. Zdjęcie 1. Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy Źródło: zdjęcia z przeprowadzonej wizji lokalnej Infrastruktura techniczna Na terenie podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy obecne są również problemy związane ze złym stanem infrastruktury technicznej. Kwestie te poruszane były również w trakcie wspomnianych już badań społecznych z mieszkańcami, gdzie badani związani z Podobszarem 3 stosunkowo często dostrzegali problem związany z niską estetyką otoczenia (41%) oraz złym stanem technicznym budynków użyteczności publicznej (34%). Wskazywana przez mieszkańców niska estetyka wynika m.in. ze złego stanu infrastruktury technicznej: zniszczonych, dziurawych chodników czy obecności. W zasięgu podobszaru znajdują się również budynki wymagające odnowy, 76

77 System komunikacyjny Istotnym problemem odczuwanym w zakresie układu komunikacyjnego Podobszaru 3. Metalowców- Włókniarzy jest duże natężenie ruchu samochodowego, wynikające m.in. z obecności na terenie Andrychowa i obszaru rewitalizacji ruchliwej drogi krajowej nr 52. Ponadto główną oś komunikacyjną miasta, ale i obszaru rewitalizacji stanowi ulica Krakowska. Ulica ta przebiega częściowo przez Podobszar 3., co przyczynia się do intensyfikacji ruchu samochodowego i związanych z nim wykroczeń kierowców przekraczania dozwolonej prędkości. W trakcie prowadzonych konsultacji z mieszkańcami obszaru rewitalizacji, wskazywano, że słabą stroną obszaru jest niska jakość i dostępność do infrastruktury komunikacyjnej (drogi, chodniki, ścieżki rowerowe, miejsca parkingowe). Sfera środowiskowa Jednostka Metalowców-Włókniarzy, na tle wszystkich podobszarów do rewitalizacji charakteryzuje się stosunkowo niskim stopniem występowania problemów środowiskowych. Wśród głównych problemów w tym obszarze, zidentyfikowano następujące kwestie: Powietrze atmosferyczne Na pogorszoną jakość powietrza na podobszarze 3 do rewitalizacji wpływają problemy związane z emisją substancji, zarówno na terenie samego podobszaru, jak i na terenie całego miasta które oddziałują niekorzystnie na podobszar. Dlatego też w przypadku jednostki Metalowców-Włókniarzy można mówić o problemach niskiej emisji, zanieczyszczeniach komunikacyjnych oraz emisji punktowej. Pozytywną informacją, jest fakt, że dla Podobszaru 3 odnotowuje się najwyższe (powyżej 50%) wskaźniki udziału osób w budynkach podłączonych infrastruktury sieci ciepłowniczej, co pozwala na ograniczenie problemów dotyczących niskiej emisji z palenisk indywidualnych. Stosunki wodne i zagrożenie powodziowe Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy jest stosunkowo najmniej narażonym terenem na występowanie zjawiska zagrożenia powodziowego, z uwagi na oddalenia od rzeki Wieprzówki tej części miasta. Biorąc pod uwagę stan jakości wód to podobnie jak w przypadku całego miasta odnotowano go na poziomie słabym Hałas Podstawowym źródłem hałasu dla Podobszaru 3. są ciągi komunikacyjne przez te część miasta przebiega wspomniana już droga krajowa nr 52. Na ulicy Krakowskiej, wchodzącej częściowo do tego podobszaru, w strefie podmiejskiej zanotowano hałas o poziomie 70-75dB(A), co oznacza, iż przekracza on o ponad 20 jednostek dopuszczalnej normy dla omawianego terenu. Dodatkowo, udział osób zamieszkałych w strefie do 200 m od dróg krajowych w 2016 r. dla Podobszaru 3 kształtował się w przedziale 15-30%, a więc stosunkowo wysokim. Ochrona przyrody Na terenie podobszaru 3. nie występują formy ochrony przyrody. Tabela 39. Podsumowanie wskaźników dla sfery środowiskowej Podobszaru 3. Wskaźnik Zagrożenie powodziowe Stan jakości powietrza Hałas P3. Metalowców-Włókniarzy małe pogorszony duża emisja 77

78 Obecność form ochrony przyrody Źródło: opracowanie własne nie Podobszar 4. Olszyny Sfera społeczna Demografia Podobszar 4. Olszyny zamieszkuje 1604 mieszkańców (stan na I kwartał 2016 r.), co stanowi blisko 14% ludności obszaru rewitalizacji i 3,6% ludności gminy ogółem. Wspomniany już wcześniej problem starzenia się społeczeństwa dotyczy także tego Podobszaru i jest on tu stosunkowo nasilony (podobnie jak w przypadku jednostki Centrum). Odsetek ludności w wieku sędziwym w ogóle ludności w wieku poprodukcyjnym na terenie jednostki Olszyny mieści się w przedziale 26,7-31,4 i przekracza średnią wartość dla gminy o ponad 7 p.p. Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Pomoc społeczna Jeśli chodzi o najbardziej dotkliwe negatywne zjawiska społeczne dotyczące obszaru rewitalizacji: ubóstwa i problemy alkoholowe, to w przypadku Podobszaru 4. Olszyny także zauważa się ich koncentrację. W 2015 roku jednostkę zamieszkiwało 5% wszystkich osób dotkniętych problemem ubóstwa w gminie oraz 5% ze wszystkich osób w gminie borykających się z problemami alkoholowymi. Biorąc pod uwagę średnią wskaźnika, jakim jest liczba osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców, to dla miasta Andrychów, na którym wykreślono obszar rewitalizacji wynosiła 1,4 osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców miasta, a dla Podobszaru 4 kształtowała się nieco gorzej na poziomie 1,6 osób na 100 mieszkańców. Tabela 40. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 4. Olszyny P4. Gmina Olszyny Andrychów Udział osób dotkniętych problemem ubóstwa w gminie (%) 5% - 78

79 Problemy alkoholowe Liczba osób dotkniętych problemem ubóstwa na 100 mieszkańców podobszaru 1,6. 1,1 Udział osób w gminie (%) 5% - Liczba osób dotkniętych problemem na 100 mieszkańców podobszaru 0,7 0,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Analizując pozostałe wskaźniki istotne w kontekście pomocy społecznej, takie jak zasiłek pielęgnacyjny i zasiłek żywieniowy na dzieci, to na Podobszarze 4. Olszyny zauważa się występowanie tych zjawisk, jednak o stosunkowo niewielkiej koncentracji w porównaniu z pozostałymi podobszarami. W jednostce Olszyny osoby korzystające z zasiłków pielęgnacyjnych stanowią 3% tej grupy w skali gminy, a w przypadku osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na dzieci jest to 5%. Z kolei wskaźnik opisujący liczbę osób korzystających z ww. zasiłków na 100 mieszkańców analizowanej jednostki, w przypadku zasiłków pielęgnacyjnych dla Podobszaru Olszyny był niższy niż średnia dla miasta Andrychowa (1,8 wobec 2,3), natomiast zbliżony do średniej miejskiej, jeśli chodzi o zasiłki żywieniowe (0,6 osoby). Tabela 41. Statystyki dotyczące korzystających z zasiłków pomocy społecznej na Podobszarze 4. Olszyny P4. Olszyny Gmina Andrychów Udział osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych w gminie (%) Liczba osób korzystających z zasiłków pielęgnacyjnych na 100 mieszkańców podobszaru Udział osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na dzieci w gminie (%) Liczba osób otrzymujących zasiłki żywieniowe na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS 3% - 1,8 1,9 5% - 0,6 0,4 Problemy w sferze społecznej związane z przemocą w rodzinie oddaje m.in. liczba wydanych tzw. Niebieskich kart. Na podobszarze Olszyny w 2015 r. wydano łącznie 6 Niebieskich kart, co stanowiło 3% NK wydanych w całej gminie. Wskaźnik natężenia problemu był porównywalny między tą jednostką a miastem, wynosząc 0,4 wydanych NK na 100 mieszkańców. Tabela 42. Liczba wydanych tzw. Niebieskich kart" na Podobszarze 4. Olszyny P4. Olszyny Gmina Andrychów Udział wydanych NK w gminie (%) 3% - Liczba wydanych NK na 100 mieszkańców podobszaru 0,4 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPS Bezrobocie Jednostka Olszyny charakteryzuje się stosunkowo niskim wskaźnikiem bezrobocia ogółem. W 2015 roku na terenie tego podobszaru udział bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w gminie wyniósł 3,2%, natomiast 5,8% stanowią osoby bezrobotne z tego terenu w odniesieniu do wszystkich bezrobotnych zamieszkujących miasto Andrychów. 79

80 Tabela 43. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na obszarze rewitalizacji Udział osób bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w gminie Udział bezrobotnych w ogóle bezrobotnych w mieście Źródło: opracowanie własne na podstawie PUP Wadowice P 4. Olszyny Obszar rewitalizacji ogółem 3,2% 39,9% 5,8% 71,7% W przypadku wskaźnika opisującego obciążenie osób w wieku produkcyjnych osobami bezrobotnymi, to dla Podobszaru Olszyny mieścił się on w przedziale 6,1-7,6.bezrobotnych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym i tym samym był zbliżony do średniej dla gminy (7,6). Bezpieczeństwo Średnia liczba wykroczeń przypadająca na mieszkańców wynosiła w I kwartale 2016 roku w Gminie Andrychów 8,3 zdarzenia. W przypadku jednostki Olszyny wskaźniki te mieściły się w przedziale 5,3-10,5 na tysiąc mieszkańców, a zatem koncentracja wykroczeń była zbliżona do średniej dla gminy. Jednocześnie dla tego obszaru odnotowano 4% ze wszystkich wykroczeń oraz 4% ze wszystkich przestępstw zarejestrowanych w gminie. Tabela 44. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 4. Olszyny P4. Olszyny Gmina Andrychów Wykroczenia Udział wykroczeń w gminie (%) 4% - Przestępstwa Udział przestępstw w gminie (%) 4% - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komisariatu Policji w Andrychowie Według przedstawicieli Straży Miejskiej Podobszar 4, podobnie jak i podobszar 1, stanowi jeden z mniej bezpiecznych terenów w ramach obszaru wyznaczonego do rewitalizacji. Problemy dotyczące bezpieczeństwa mieszkańców Podobszaru 4 wynikają głównie ze specyfiki tego terenu: dużego areału powierzchni zielonych, zakrzewionych przestrzeni wspólnych, niezagospodarowanych przestrzeni koryta rzeki Wieprzówki. W związku z tym tereny te, zwłaszcza latem, stanowią miejsce zgromadzeń lokalnych kloszardów oraz osób publicznie spożywających alkohol. W połączeniu z brakami oświetlenia na ulicy Olszyny, zdecydowanie negatywnie wpływa to na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. Ponadto degradacja tej przestrzeni przejawia się także w jej zaśmiecaniu, w tym pozostawieniu/podrzucaniu śmieci wielkogabarytowych np. mebli. Zauważono też, że w przypadku starego osiedla Olszyny występuje koncentracja problemów takich jak przemoc domowa, a także zakłócanie ciszy nocnej połączone ze spożywaniem alkoholu w miejscach publicznych. Przedstawiciele lokalnych służb porządkowych wspominali o podobszarze 4 także w kontekście niskiego poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego zwłaszcza dla osób przemieszczających się pieszo, w tym osób starszych. Przyczyn takiego stanu upatrywano w złym stanie technicznym infrastruktury drogowej: licznych dziurach i ubytkach w jezdni, zapadnięciach chodnika itp. Edukacja Na terenie Podobszaru 4. Olszyny zlokalizowana jest jedna placówka edukacyjna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marii Konopnickiej mieszcząca się przy ul. Dąbrowskiego 2. Analizowane mierniki dla tego Podobszaru obejmują zatem tylko wyniki sprawdzianu szóstoklasisty. Przyglądając się wynikom sprawdzianu szóstoklasisty z 2016 r., należy zauważyć, że wspomniana placówka wypadła nieco słabiej w porównaniu do wyników dla gminy ogółem oraz powiatu 80

81 wadowickiego. Wyniki byty także nieco gorsze na tle Szkoły Podstawowej nr 4 zlokalizowanej w ramach Podobszaru 3 rewitalizacji Metalowców-Włókniarzy. Odchylenia te jednak nie są znaczące. Tabela 45. Przeciętne wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w 2016 r. na Podobszarze 4. Olszyny Przeciętne wyniki sprawdzianu po VI klasie szkoły podstawowej w 2016 r. SP nr 2 Gmina Andrychów Powiat wadowicki Średni wynik ogółem [%] 64 67,2 64,8 Średni wynik z języka polskiego [%] 74 74,6 72,2 Średni wynik z matematyki [%] 55 59,1 56,9 Średni wynik z języka angielskiego [%] 69 73,1 71,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OKE Kraków, Aktywność społeczna Na terenie Podobszaru 4. Olszyny funkcjonują 3 organizacje pozarządowe. Ogólnie, na tle miasta jest to dość niewielka liczba, co odzwierciedla także wskaźnik organizacji pozarządowych przypadających na 100 mieszkańców dla Podobszaru 4 wynosił zaledwie 0,18, podczas gdy dla miasta Andrychowa kształtował się na poziomie 0,3, gminy 0,01. Wpływ na tę wartość ma niewątpliwie stosunkowo mała liczba mieszkańców zamieszkujących ten teren. Tabela 46. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 4 rewitalizacji Podobszar 4. Olszyny Gmina Andrychów Liczba organizacji pozarządowych ogółem 3 80 Liczba organizacji działających na polu pomocy społecznej 0 6 Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców 0,18 0,01 Źródło: opracowanie własne na podstawie Portalu Organizacji pozarządowych, [dostęp: r.] Poziom aktywności obywatelskiej mieszkańców odzwierciedla także udział w wyborach. W oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej dla mieszkańców Podobszaru 4. przeanalizowano frekwencję w trzech ostatnich wyborach ogólnopolskich tj.: Wyborach do Sejmu i Senatu RP Wyborów Prezydenta 2015 (I tura). Wyborach samorządowych 2014 (I tura wyborów burmistrza). Na podstawie analizy wskaźnika syntetycznego frekwencji dla trzech omawianych wyborów, należy zauważyć, że jednostka Olszyny odznacza się stosunkowo zadawalającym poziomem frekwencji powyżej wartości 1.) i na poziomie podobnym do jednostki Centrum. Najwyższą frekwencje odnotowano przy wyborach samorządowych w 2014 r., która wyniosła nieco powyżej 51%, podczas gdy średnia frekwencja w gminie wyniosła 48%. Sfera gospodarcza Do analizy obszaru zdegradowanego pod kątem sfery gospodarczej, wykorzystano wskaźnik wskazujący na występowanie problemów natury gospodarczej, jakim jest poziom przedsiębiorczości mierzony liczbą zarejestrowanych firm w przeliczeniu na liczbę mieszkańców w wieku produkcyjnym. Dla Podobszaru 4. Olszyny wartość wskaźnika przedsiębiorczości wynosiła 97,8 i była stosunkowo niska w porównaniu do pozostałych jednostek wskazanych do rewitalizacji, ale wyższa niż średnia dla 81

82 gminy. Należy zatem uznać, że ze względu na ten wskaźnik jednostka ta nie odznacza się wyraźnymi problemami w sferze gospodarczej. Sfera techniczna Według danych uzyskanych z Urzędu Gminy liczba mieszkań komunalnych w 2015 roku dla Podobszaru 4. Olszyny wynosiła 59. Tym samym na terenie tej jednostki znajdowało się 13% ze wszystkich komunalnych zasobów mieszkaniowych gminy ogółem. Jeśli chodzi, o koncentrację tego typu mieszkań podawaną w przeliczeniu na 100 mieszkańców, to dla Podobszaru 4 w 2015 r. była ona stosunkowo niska wynosząc 3,7 na 100 mieszkańców. Jednostka charakteryzuje się nieco wyższą od pozostałych podobszarów rewitalizacji ceną wynajmu lokalu użytkowego ok. 26 zł netto za m 2. Tabela 47. Zasób komunalny i mieszkaniowy Podobszaru 4. rewitalizacji P4. Olszyny ok. 26 zł netto Średnia cena wynajmu lokalu użytkowego m 2 Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych w 2015 roku 2 Liczba komunalnych zasobów mieszkaniowych na 100 mieszkańców 3,7 podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Biorąc pod uwagę charakterystykę zabudowy jednostki Olszyny, należy zauważyć, że funkcjonuje tam głównie zabudowa jednorodzinna oraz ogródki działkowe. Wiąże się to z dominującymi elementami charakteru użytkowanie tego terenu tereny zielone związane z lasami i zadrzewieniami w dolinie Wieprzówki oraz na Pańskiej Górze jak również uprawami trwałymi w postaci sadów i ogródków działkowych (rejon Pańskiej Góry). Z uwarunkowań geograficzno-użytkowych tego podobszaru wynikają także określone problemy, takie jak zagrożenie powodziowe (wylewająca rzeka Wieprzówka) czy zagrożenie pożarowe związane z dużą powierzchnią lasów. Tabela 48. Charakterystyka zabudowy Podobszaru 4. Olszyny Podobszar do rewitalizacji Olszyny Źródło: opracowanie własne Charakterystyka zabudowy podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji Typ zabudowy Zabudowa jednorodzinna, Ogródki działkowe Główne problemy Zagrożenie powodziowe Zagrożenie pożarowe (duża pow. lasów) Ponadto jednostka Olszyny odznacza się względnie wysokim udziałem obiektów zabytkowych na jej terenie znajduje się 25 zabytków wpisanych do Gminnej Ewidencji Zabytków, co w przeliczeniu na 100 mieszkańców podobszaru daje wartość 1,56 nieco wyższą niż w przypadku liczby zabytków na 100 mieszkańców miasta Andrychów (0,95). Tabela 49. Obiekty zabytkowe na terenie Podobszaru 4. Olszyny P4. Olszyny Gmina Andrychów Liczba zabytków wpisanych do RZNWM na 100 mieszkańców podobszaru - 0,024 Liczba zabytków wpisanych do GEZ na 100 1,56 0,95 mieszkańców podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie wykazu Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Andrychów i Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego 82

83 Sfera funkcjonalno-przestrzenna Odnosząc się do jednostki Olszyny, należy zauważyć, że w przestrzeni obok obszarów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, znajduje się zabudowa typu działkowego oraz duże obszary zielone związane z lasami i zadrzewieniami w dolinie Wieprzówki oraz na Pańskiej Górze, jak również uprawami trwałymi w postaci sadów i ogródków działkowych (rejon Pańskiej Góry). Użytkowanie terenu na Podobszarze 4. Olszyny pokazano na mapie poniżej: Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji 83

84 W kontekście opisu obszaru rewitalizacji w sferze funkcjonalno-przestrzennej istotne są informacje na temat dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych (usług kulturalnych, rekreacyjnych, społecznych itp.) Tabela 50. Dostępność do wybranych usług i przestrzeni publicznych Podobszaru 4. Rewitalizacji P4. Olszyny Dostępność do ośrodków kultury (odległość w m) >798 m Dostępność do placów zabaw (odległość w m) <600 m Dostępność infrastruktury sportowej (odległość w m) 333 m Źródło: Diagnoza służąca wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Podobszar 4. Olszyny charakteryzuje się zróżnicowaną dostępnością do wybranych usług i typów infrastruktury spędzania czasu wolnego. Najsłabiej, na tle pozostałych podobszarów rewitalizacji, wypada, jeśli chodzi odległość do ośrodków kultury. Natomiast dostępność infrastruktury sportowej jest na stosunkowo zadawalającym poziomie, m.in. dzięki obecności w granicach tego terenu takich obiektów jak: skatepark, basen kąpielowy czy Stadion sportowy KS Beskid. Z kolei dostępność placów zabaw sytuowała się na dość przeciętnym poziomie. Także w opinii ankietowanych mieszkańców Podobszaru 4, w zakresie rozwoju tego typu oferty i infrastruktury jest wiele do zrobienia. Wśród głównych problemów wskazywano na niewystarczająco rozwiniętą ofertę i infrastrukturę społeczną (72% wskazań), a także niewystarczająco rozwiniętą ofertę spędzania wolnego czasu (67%). Odpowiedzi te mogą być konsekwencją zaniedbania okolic tak zwanej Pańskiej Góry, której mieszkańcy chcieliby przywrócić dawną świetność i stworzyć z niej główny teren rekreacji i spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. Mieszkańcy w odpowiedziach zwracali również uwagę na niskiej jakości infrastrukturę pieszo-spacerową na tym terenie i nieuporządkowane tereny zielone przy rzece. W odniesieniu do niewystarczającej oferty społecznej ankietowani na tym podobszarze wspominali o mały dostęp do usług i przestrzeni publicznych rekreacyjnych, kulturowych, sportowych itp. 84

85 Zdjęcie 2. Podobszar 4. Olszyny Źródło: zdjęcia z przeprowadzonej wizji lokalnej Infrastruktura techniczna Na terenie podobszaru 4. Olszyny zauważa się również problemy związane ze złym stanem infrastruktury technicznej. Kwestie te poruszali także uczestnicy badań społecznych mieszkańcy związani z Podobszarem 4, wskazując nie tylko bezpośrednio na ten problem, ale również na zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej czy niską estetykę otoczenia wynikającą m.in. z powyższych problemów. System komunikacyjny W trakcie prowadzonych konsultacji z mieszkańcami obszaru rewitalizacji, wskazywano, że słabą stroną obszaru jest niska jakość i dostępność do infrastruktury komunikacyjnej (drogi, chodniki, ścieżki rowerowe, miejsca parkingowe). Problemy te są także zauważalne na Podobszarze 4. uczestnicy badań społecznych zwracali bowiem uwagę na niskiej jakości infrastrukturę pieszo-spacerową, zwłaszcza na terenie tzw. Pańskiej Góry. Wnioski te potwierdzają również badania z mieszkańcami Andrychowa przeprowadzone w ramach Strategii Rozwoju Gminy Andrychów na lata , gdzie wśród najważniejszych wyzwań stojących przed Andrychowem zaliczono m.in. poprawę zewnętrznej dostępności komunikacyjnej gminy, w tym budowa obwodnicy oraz poprawa wewnętrznej spójności komunikacyjnej gminy, w tym modernizacja dróg na terenie Gminy 5. Sfera środowiskowa Jednostka Olszyny, na tle wszystkich podobszarów do rewitalizacji charakteryzuje się stosunkowo niskim stopniem występowania problemów środowiskowych. Wśród głównych problemów w tym obszarze, zidentyfikowano następujące kwestie: Powietrze atmosferyczne Podobszar 4. Olszyny ze wszystkich podobszarów rewitalizacji jest najbardziej narażony na niską emisję względu na dużą koncentrację zabudowy jednorodzinnej, wyposażonej w przydomowe, indywidualne paleniska. Z tego względu, stan jakości powietrza dla tego terenu został oceniony jako pogorszony. Należy także nadmienić, że mieszkańcy Podobszaru 4 podczas badań społecznych bardzo często wskazywali kwestię zanieczyszczenia środowiska (67%) w kontekście najważniejszych problemów jednostki Olszyny. Szczególe zaniepokojenie wyrażano wobec jakości powietrza słowo smog pojawiało się w niemal każdej wypowiedzi respondenta. Zagrożenie powodziowe 5 Strategia Rozwoju Gminy Andrychów na lata , Andrychów 2014, s

86 Rzeka Wieprzówka, stanowiąca główny ciek wodny w gminie przepływa także przez teren jednostki Olszyny. Co zostało podkreślone już wcześniej, to właśnie tereny zlokalizowane w pobliżu rzeki zaliczone są do obszarów o największym ryzyku wystąpienia zjawiska powodzi. Dla jednostki Olszyny poziom zagrożenia określono jako mały. Hałas Przez podobszar Olszyny przebiega linia kolejowa, która stanowi główne źródło hałasu komunikacyjnego. Brak jest dokładnych pomiarów poziomu hałasu wokół omawianego ciągu, jednakże stan techniczny toru kolejowego oraz bliskość zabudowy sprawiają, że hałas tego typu komunikacji znacznie obniża jakość życia mieszkańców Podobszaru 4. Olszyny. Ochrona przyrody W części Podobszaru 4. Olszyny zlokalizowana jest też tzw. Pańska Góra. Jest to najbardziej na północ wysunięte wzniesienie w Beskidzie Andrychowskim (wschodnia część Beskidu Małego). Pańska Góra jest porośnięta lasem mającym status parku miejskiego. Prowadzi przez nią szlak turystyczny, a także szlaki rowerowe i ścieżki dydaktyczne. W świadomości mieszkańców, jest to tradycyjne miejsce rekreacji i sportu. Od lat trzydziestych XX wieku były na niej (i wokół niej) lokowane elementy infrastruktury rekreacyjnie takie jak basen, stadion sportowy, korty czy wieża widokowa. Jak podkreślają mieszkańcy Andrychowa, wiele z tych atrakcji zostało opuszczonych i zaniedbanych. Pańska Góra zdziczała, a jej szczyt niegdyś doskonały punkt widokowy, dziś zarosły drzewa. Zbocze po stronie wschodniej zagospodarowano na ogródki działkowe. Zbocze od strony północno-wschodniej zostało zabudowane domami osiedla mieszkaniowego. Obecnie ze względu na zły stan infrastruktury oraz możliwe niebezpieczeństwo, odwiedzany jest okazjonalnie przez mieszkańców. Teren ten nie jest koszony i zarasta samosiejkami. W świadomości mieszkańców jest to również miejsce, w którym, można natknąć się na osoby nielegalnie spożywające alkohol, przez co teren ten źle się kojarzy. Rysunek 8. Pańska Góra - widok z lotu ptaka Tabela 51. Wskaźniki dla sfery środowiskowej Podobszaru 4. Olszyny Zagrożenie powodziowe Stan jakości powietrza P4. Olszyny małe pogorszony 86

87 Hałas Obecność form ochrony przyrody Źródło: opracowanie własne zwiększona emisja nie 5.2. Znaczenie obszaru rewitalizacji dla rozwoju gminy Wyznaczony obszar do rewitalizacji ma również istotne znaczenie z punktu widzenia rozwoju gminy Andrychów. Wynika to ze zidentyfikowanych potencjałów związanych m.in. z lokalnym dziedzictwem historycznym i kulturowym, jak i z pełnionych funkcji przez poszczególne podobszary (społeczne, kulturowe, gospodarcze, administracyjne itp.). Obszar do rewitalizacji skupia w sobie główne funkcje administracyjne, ale i handlowo-usługowe. W jego obrębie zlokalizowany jest Urząd Gminy, Miejski Dom Kultury, instytucje edukacyjne oraz placówki świadczące usługi zdrowotne. W granicach obszaru funkcjonuje również szereg podmiotów gospodarczych, świadczących usługi zarówno dla mieszkańców obszaru rewitalizacji, jak i gminy. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie istniejących zasobów lokalowych i instytucjonalnych do realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, co z punktu widzenia efektywności poniesionych nakładów na realizacje programu rewitalizacji ma istotne znaczenie. Obszar rewitalizacji skupia w sobie również najważniejsze obiekty i przestrzenie o walorach historycznych i przyrodniczych. Andrychowski Rynek, Pałac Bobrowskich, plac Mickiewicza, tereny Pańskiej Góry należą do istotnych potencjałów gminy. W szczególności obszar historycznego śródmieścia Andrychowa ma bez wątpienia zasadnicze znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania i tożsamości miasta. Podsumowując, koncentracja atrakcji turystycznych, obiektów zabytkowych oraz obiektów użyteczności publicznej i handlowo-usługowych na obszarze rewitalizacji sprawia, iż jest on miejscem częstych wizyt mieszkańców Andrychowa, a także innych użytkowników gminy i turystów. Ze względu na powyższe uwarunkowania obszar ten ma ważne znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Wnioski z przeprowadzonych badań ankietowych Badania ankietowe (PAPI) przeprowadzone z mieszkańcami i użytkownikami obszaru rewitalizacji miały za zadanie zebranie opinii o miejscu swego zamieszkania, w kontekście opracowywanego Gminnego Programu Rewitalizacji. Celem badań była również identyfikacja kluczowych problemów koncentrujących się na podobszarach do rewitalizacji oraz rozpoznanie potrzeb mieszkańców i propozycja działań w celu poprawy jakości życia oraz wizerunku Andrychowa. W badaniu wzięło udział 100 osób. Ankiety były przeprowadzane w dniach od grudnia 2016 roku. na losowej próbie mieszkańców poszczególnych podobszarów, tj.: P1.Batorego P2. Centrum P3. Metalowców-Włókniarzy P4. Olszyny Biorąc pod uwagę cechy społeczno-demograficzne przebadanych, w sumie ankiety wypełniło 61% kobiet i 39% mężczyzn, średni przedział wiekowy to lat, natomiast w kwestii wykształcenia - większość ankietowanych legitymowała się wykształceniem zawodowym (55%), a mniej więcej co 4 ukończył szkołę wyższą (23%). Tabela 52. Podstawowe charakterystyki demograficzne przebadanych Płeć Kobieta 61% 87

88 Mężczyzna 39% Średni wiek lat Wykształcenie Podstawowe 0% Gimnazjalne 1% Zawodowe 55% Średnie 21% Wyższe 23% Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań PAPI Poniżej zestawiono najważniejsze wnioski z przeprowadzonych badań. W pierwszej kolejności, przebadani mieszkańcy zostali poproszeni by spośród listy przykładowych problemów mogących dotykać lokalnych społeczności, wskazali najczęściej występujące w ich środowisku. Tabela 53. Problemy dostrzegane przez mieszkańców poszczególnych podobszarów [%] Rodzaj problemu P1. P2. P3. Metalowców- P4. Batorego Centrum Włókniarzy Olszyny Problemy na lokalnym rynku pracy Ubóstwo Łatwy dostęp do używek oraz nadużywanie alkoholu przez mieszkańców Niskie poczucie bezpieczeństwa Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna Zanieczyszczenie środowiska Niska estetyka otoczenia Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej Zły stan techniczny budynków mieszkaniowych Zły stan infrastruktury technicznej Niski poziom obsługi komunikacyjnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań PAPI 1. Badani związani z podobszarem 1. Batorego najczęściej dostrzegali problem związany z niską estetyką otoczenia (85%). Wskazywali przede wszystkim na zły stan chodników lub nawet ich brak, nieład otoczenia wokół zlokalizowanej na tej ulicy szkoły oraz zaniedbany i nieuporządkowany teren przy rzece Wieprz. Ulica Batorego jest głównie obszarem, gdzie zlokalizowane są większe zakłady pracy i fabryki, co samo z siebie pozbawia ten krajobraz walorów estetycznych i tak zwanej małej architektury- ławek, koszy na śmieci itp. Na tym obszarze nie ma, zdaniem respondentów, żadnych miejsc rekreacji i do spędzenia wolnego czasu. Odpowiedź niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna oraz niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania wolnego czasu wskazała mniej więcej co druga przebadana osoba z tego terenu. Na ulicy Batorego znajduje się także ośrodek dla osób bezdomnych, w którym przebywają również osoby starsze i niepełnosprawne. Zniszczone chodniki i wysokie krawężniki stanowią dla nich duże utrudnienie podczas np. poruszania się na wózku inwalidzkim. Wskazywany teren nie posiada również żadnych ofert i rozwiązań dla tego typu grup społecznych, jak i ogólnodostępnego obiektu pełniącego funkcję kulturowo-rekreacyjną np. świetlicy, domu kultury, który mógłby zapewnić mieszkańcom tego typu ofertę. Z kolei ośrodek w jakim przebywają osoby bezdomne jest w złym stanie technicznym, co podkreślają nie tylko ludzie korzystający ze wsparcia oferowanego przez placówkę, ale i okoliczni mieszkańcy. Stosunkowo wysoko, bo 60% wskazań, miał także problem 88

89 zanieczyszczenia środowiska. Dotyczy to przede wszystkim zanieczyszczeń pochodzących z okolicznych fabryk (np. stare kominy emitują szkodliwe substancje). Natomiast wskazanie na niskie poczucie bezpieczeństwa (55%) wiąże się z brakiem przejścia dla pieszych przy terenie szkoły oraz częstymi rozbojami w tych okolicach. 2. Respondenci z podobszaru 2. Centrum wśród głównych obszarów problemowych wskazali w pierwszej kolejności na zanieczyszczenie środowiska. Przez ten obszar przechodzi ruchliwa droga nr 52, a tym samym panuje na niej wzmożony ruch samochodowy, czego konsekwencją jest emisja szkodliwych spalin do powietrza. Mieszkańcy i osoby korzystające z tej przestrzeni na co dzień narzekają również na hałas jaki generują poruszające się po tej drodze samochody. Winą za zanieczyszczenie powietrza mieszkańcy obarczają również używanie niskoefektywnych indywidualnych palenisk wykorzystujących za źródło opału węgiel kamienny, które są konsekwencją starej zabudowy mieszkaniowej. Wspomnianej drogi dotyczy również problem związany z niskim poczuciem bezpieczeństwa (76%). To właśnie na tym terenie według respondentów dochodzi do największej liczby kolizji drogowych. Część badanych wskazało także na problem na lokalnym rynku pracy. Osoby zwracające uwagę na tą kwestię twierdziły, że pracy nie ma głównie dla osób po 50 roku życia, a zarobki jakie proponują pracodawcy są bardzo niskie w stosunku do tych jakie proponowane są poza Andrychowem. Mieszkańcy nie widzą dla siebie również wystarczająco rozwiniętej infrastruktury społecznej i ofert spędzania wolnego czasu (odpowiednio 67% i 58 %) pomimo znajdującego się właśnie w centrum Domu Kultury, ankietowani wskazują na niedostateczną liczbę organizowanych tam imprez dla mieszkańców, jak i zajęć dla młodzieży i dzieci. Centrum skupia znaczną część materialno-kulturowego dziedzictwa całej gminy. Jednym z takich zabytków jest Pałac Bobrowskich. Wielu mieszkańców zwracało uwagę na jego stan techniczny co pokazują wysokie wskazania złego stanu technicznego budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych (73% i 52%). W skład tych odpowiedzi wchodzą również opuszczone kamienice naprzeciw tego właśnie zamku jak i te znajdujące się w okolicy rynku. Mieszkańcy uważają, że nie tylko szpecą wizerunek całego Andrychowa, ale również takie opuszczone budynki z powodu złego stanu technicznego można odremontować i wykorzystać pod użytek publiczny. Stosunkowo niewiele wskazań miały problemy takie jak: zły stan infrastruktury technicznej, niski poziom obsługi komunikacyjnej i niska estetyka otoczenia. Poruszany wcześniej problem bezrobocia prowadzi do dużej liczby osób ubogich w gminie oraz do nadużywania alkoholu w przestrzeni publicznej przez mieszkańców (61%). Zwracano uwagę na łatwy dostęp do tego typu produktów wyrażony np. w dużej ilości sklepów monopolowych w tym obszarze. Jeśli chodzi o kwestie osób ubogich, utożsamiane były one głównie ze społecznością Romską, która jednocześnie stanowi źródło napięć i rodzących się problemów społecznych. 3. Mieszkańcy podobszaru 3. Metalowców-Włókniarzy, biorący udział w badaniu, również najmocniej wyartykułowali problem dotyczący lokalnego rynku pracy - 69%. Tak jak poprzednio zwracali uwagę na brak ofert pracy dla osób po 50 roku życia oraz brak pomocy ze strony gminy w poszukiwaniu takich ofert czy nawet programów doszkalających osoby starsze by mogły wrócić na rynek pracy. Trzy kolejne problemy zostały zidentyfikowane przez 41% uczestników badania. Ubóstwo przypisane zostało przez respondentów osobom starszym zamieszkującym w dużej mierze ten obszar i rodzinom, które korzystają z pomocy społecznej. Zwrócono uwagę, że takie rodziny nie są pod żadnym nadzorem gminy co prowadzi do pogłębiania się w niekorzystnej dla nich sytuacji materialnej a tym samym do stopniowego wykluczenia społecznego. Takim rodzinom - korzystającym z pomocy społecznej przypisano również problem jaki został określony jako: łatwy dostęp do używek oraz nadużywanie alkoholu przez mieszkańców (w tym przypadku 34%). Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania wolnego czasu jest charakterystyczna dla tego obszaru Andrychowa. Ma ona najniższą dostępność do infrastruktury sportowej, a te już istniejące obiekty wymagają naprawy co prowadzi do obniżenia poziomu estetyki tego obszaru. W zasięgu obszaru znajdują się również budynki wymagające odnowy, na przykład ZHP (Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej 34%). Niewielką ilość wskazań miały: zły stan techniczny budynków mieszkaniowych, niski poziom obsługi 89

90 komunikacyjnej oraz zły stan infrastruktury technicznej. Mieszkańcy tego terenu czują się stosunkowo bezpiecznie w miejscu swojego zamieszkania - tylko 28 % wskazań dla niskiego poczucia bezpieczeństwa. 4. W podobszarze 4. Olszyny najwięcej osób dostrzegło problem niskiej estetyki otoczenia - 83% i niewystarczająco rozwiniętej oferty i infrastruktury społecznej - 72% i ofert spędzania wolnego czasu - 67%. Jeśli chodzi o pierwszy problem, może to być konsekwencją zaniedbania okolic tak zwanej Pańskiej Góry, której chcieliby przywrócić dawną świetność i stworzyć z niej główny teren rekreacji i spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. Mieszkańcy w odpowiedziach zwracali również uwagę na niskiej jakości infrastrukturę pieszo-spacerową na tym terenie i nie uporządkowane tereny zielone przy rzece. W odniesieniu do niewystarczających ofert społecznych na tym podobszarze znajduje się bardzo mały dostęp do usług i przestrzeni publicznych (rekreacyjnych, kulturowych, sportowych itp.). Podnoszono również kwestię zanieczyszczenia środowiska (67%). Słowo smog pojawiało się w niemal każdej wypowiedzi respondenta. Jak można zauważyć jest to problem niestety całego Andrychowa, a przyczyny są w niemal każdym przypadku takie same. Problemy na lokalnym rynku pracy zauważalne są w równym stopniu jak na całym terenie Andrychowa (56%), tu również podkreślany jest fakt płac niższych niż tych otrzymywanych na przykład w Krakowie. Badani wskazali również, jakie problemy ich zdaniem, powinny zostać w pierwszej kolejności rozwiązane w ramach działań rewitalizacyjnych. Postawili na rozwój oferty i infrastruktury czasu wolnego, poprawę lokalnego rynku pracy oraz poprawę stanu technicznego budynków mieszkalnych i społecznych. Priorytety mieszkańców rozkładały się w zależności od obszaru. W podobszarze 1, najwięcej głosów zebrały przedsięwzięcia dla poprawy jakości życia grup defaworyzowanych i poprawa ładu przestrzenno-funkcjonalnego. W podobszarze 2 - znaczna część badanych opowiedziała się za poprawą lokalnego rynku pracy, sugerując organizację szkoleń douczających oraz pomoc w poszukiwaniu pracy. Mieszkańcy tego obszaru niemal zgodnie wypowiadali się nad poprawą stanu technicznego Pałacu Bobrowskich. Dla mieszkańców z podobszaru 3 problemem priorytetowym zdaje się być zadbanie o rozszerzenie infrastruktury i ofert spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży oraz pomoc rodzinom biednym i z problemami alkoholowymi. Natomiast dla podobszaru 4 sprawą godną uwagi podczas programu rewitalizacji jest przywrócenie świetności obszaru Pańskiej Góry. W kontekście diagnozowanych problemów, mieszkańców zapytano, czy mają pomysły na działanie mogące wspierać proces rewitalizacji na ich terenie. Jeśli chodzi o problem bezrobocia, mieszkańcy proponowali uruchomienie nowych miejsc pracy, organizacja gminnych szkoleń, czy programy walki z dyskryminacją osób starszych w zakładach pracy. W związku z chęcią odnowy Pańskiej Góry, mieszkańcy proponowali konkursy na projekty zagospodarowania przestrzeni pod użytek publiczny do spędzania czasu wolnego. Pałac Bobrowskich w oczach ankietowanych powinien stanowić z jednej strony miejsce spotkań mieszkańców, a z drugiej atrakcję turystyczną. Na terenie podobszaru 3 większość nie potrafiła spontanicznie wskazać sposobu rozwiązania akcentowanych przez nich problemów. 90

91 6. Opis powiązań Gminnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi gminy Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Andrychów opracowany został w oparciu o istniejące dokumenty programowe gminy. Analiza powiązań pomiędzy dokumentami strategicznymi oraz planistycznymi, takimi jak: Strategia Rozwoju Gminy Andrychów, Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, wskazała na spójność Gminnego Programu Rewitalizacji z celami i założeniami poszczególnych dokumentów. Strategia rozwoju Gminy Andrychów na lata Cele Gminnego Programu Rewitalizacji są spójne z najważniejszymi założeniami dokumentu strategicznego programującego rozwój gminy na najbliższe lata, jakim jest Strategia Rozwoju Gminy Andrychów na lata Misja tego dokumentu brzmi: wspieranie rozwoju gospodarczego, społeczne i przestrzennego Gminy Andrychów w partnerstwie z sektorem biznesowym i pozarządowym. Założenia i kierunki działań wyznaczone w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji wykazują spójność ze wszystkimi celami strategicznymi dla różnych obszarach rozwoju Gminy. Ponadto korelacja ma miejsce w przypadku następujących celów operacyjnych wyróżnionych w Strategii: I.1 Rozwój infrastruktury gospodarczej I.2 Rozwój przedsiębiorczości lokalnej I.3 System edukacji wspierający rozwój kapitału intelektualnego II.2 Wewnętrzna spójność komunikacyjna gminy III.1 Zwiększenie dostępności do usług edukacyjnych na wysokim poziomie III.2 Rozwój oferty kulturalnej III.3 Poprawa stanu środowiska naturalnego III.4 Integrująca polityka społeczna III.5 Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego IV.1 Zrównoważony rozwój infrastruktury turystycznej, kulturowej i rekreacyjno-sportowej IV.2 Budowa spójnej oferty turystycznej i kulturowej gminy Kierunek działań 2.3. Gminnego Programu Rewitalizacji Poprawa jakości infrastruktury technicznej obszaru rewitalizacji służącej poprawie jakości życia mieszkańców odpowiada na cele Strategii związane ze zwiększaniem dostępności i spójności komunikacyjnej gminy. W ramach GPR przewidziano także działania koncentrujące się na rozwoju oferty kulturalnej i rekreacyjnej, tworzeniu bezpiecznych i przyjaznych przestrzeni publicznych, propagowaniu ochrony środowiska, a także pielęgnacji walorów dziedzictwa kulturowego co wpisuje się w poszczególne kierunki realizacji III celu strategicznego Strategii Rozwoju (zwłaszcza następujące cele operacyjne: II.1, III.2, III.3, III.4, III.5). Ponadto przewidziana w Gminnym Programie Rewitalizacji rewitalizacja przestrzeni i budynków pełniących/ mogących pełnić funkcje rekreacyjno-sportowe oraz turystyczne jest spójna z głównymi kierunkami rozwoju wyznaczonymi w ramach IV celu Strategii. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Andrychów na lata Gminny Program Rewitalizacji wykazuje także spójność z istotnym dokumentem lokalnym, jakim jest Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Andrychów. Zasadniczym kierunkiem działań 91

92 strategicznych (misją) jest poprawa jakości życia w gminie oraz dążenie do integracji społecznej poprzez stwarzanie mieszkańcom możliwości rozwoju oraz zaspakajanie potrzeb grup zagrożonych wykluczeniem i marginalizacją społeczną. Komplementarność dokumentów przejawia się we następujących celach strategicznych Strategii Rozwiązywania Problemów: Cel strategiczny 1. Tworzenie warunków do rozwoju zawodowego oraz przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu Cel strategiczny 2. Wzmacnianie rodzin oraz wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży Cel strategiczny 4.Podniesienie poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego i publicznego Cel strategiczny 5. Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego Ponadto kierunki działań i cele sformułowane w Gminnym Programie Rewitalizacji odpowiadają na zdiagnozowane problemy społeczne, koncentrując się m.in. zwiększaniu aktywności społecznej mieszkańców, rozwoju oferty kulturowo-rekreacyjnej skierowanej do dzieci i młodzieży, realizacji działań ukierunkowanych na walkę z problemami społecznymi. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego to podstawowy dokument planistyczny szczebla lokalnego, opisującym stan zagospodarowania przestrzeni oraz definiujący kierunki realizowania polityki przestrzennej gminy. Dokument Studium zakłada, zorientowanie kierunków przekształceń w zagospodarowaniu przestrzennym na zrównoważonym rozwój gminy, który będzie polegał na wzmacnianie różnych funkcji, zachowując równolegle walory przyrodnicze i krajobrazowe. Gminny Program Rewitalizacji łączy się z wytycznymi Studium nakierowanymi na ochronę krajobrazu naturalnego i zasobów kulturowych, ponieważ zawarte w nim cele i zadania wspierają realizację następujących założeń: poprawa jakości życia poprzez podnoszenie standardów technicznych i architektonicznych istniejącego zainwestowania, poprawę bezpieczeństwa, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej w tym usług publicznych, aktywizacja gospodarczą gminy, zwłaszcza w strefach predysponowanych dla koncentrowania tych funkcji, ukierunkowaną na: usługi, drobna wytwórczość, przetwórstwo rolno-spożywcze, rozwój funkcji i wzbogacanie oferty turystycznej: o wybitne walory przyrodnicze i krajobrazowe budowa infrastruktury turystycznej: powiązana z działaniami na rzecz ochrony najcenniejszych walorów przyrodniczych i krajobrazowych gminy, Ponadto Gminny Program Rewitalizacji jest spójny z celami rozwojowymi w zakresie kierunków zagospodarowania i polityki przestrzennej Gminy Andrychów, a w szczególności z następującymi zapisami: Cel: Zachowanie skali i charakteru a jednocześnie odrębności przestrzennej Miasta oraz poszczególnych miejscowości, z jednoczesnym ukształtowaniem docelowej ich struktury urbanistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru śródmieścia i centrum miasta Andrychowa oraz z wyznaczeniem obszarów aktywności usługowej w poszczególnych miejscowościach. Cel: Budowa dróg układu podstawowego i uzupełniającego ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb obsługi komunikacyjnej nieruchomości przeznaczonych na inwestycje strategiczne celu publicznego oraz inwestycje polepszające rynek pracy, a także zwiększających stan zasobów mieszkaniowych. Cel: Ukierunkowanie rozwoju miasta Andrychowa jako wiodącego ośrodka gospodarczego i usługowego w skali Gminy. 92

93 Cel: Ochrona obszarów (stref) decydujących o zachowaniu walorów środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego wraz z przypisanymi im programami ochrony. Cel: Realizacja miejskiego systemu obszaru przestrzeni zielonych. Cel: Realizacja inwestycji związanych z modernizacją i rozbudową systemów infrastruktury technicznej i komunalnej. Korelacja z powyższymi celami zachodzi w przypadku Gminnego Programu Rewitalizacji zwłaszcza poprzez kierunki działań w ramach celów strategicznych 1 i 2, zorientowane na działania rewitalizacyjne i rozwijające funkcje miejskie centrum Andrychowa, poprawę jakości infrastruktury technicznej, tworzenie przyjaznych przestrzeni publicznych oraz waloryzację obiektów zabytkowych. W tabeli poniżej przedstawiono najważniejsze założenia analizowanych dokumentów strategicznych wraz z identyfikacją powiązań GPR z rzeczonymi dokumentami. Lp. Cel strategiczny (główny) Cel szczegółowy (operacyjny) Strategia rozwoju Gminy Andrychów na lata I.1 Rozwój infrastruktury gospodarczej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka I.2 Rozwój przedsiębiorczości lokalnej powiązana z efektywnym systemem I.3 System edukacji wspierający rozwój kapitału edukacji i aktywnością 2. Wysoka dostępność komunikacyjna gminy dla konkurencyjności gospodarczej i spójności regionalnej Doskonalenie jakości usług publicznych oraz wzmacnianie kapitału społecznego Wysoka atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna gminy intelektualnego II.2 Wewnętrzna spójność komunikacyjna gminy III.1 Zwiększenie dostępności do usług edukacyjnych na wysokim poziomie III.2 Rozwój oferty kulturalnej III.3 Poprawa stanu środowiska naturalnego III.4 Integrująca polityka społeczna III.5 Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego IV.1 Zrównoważony rozwój infrastruktury turystycznej, kulturowej i rekreacyjno-sportowej IV.2 Budowa spójnej oferty turystycznej i kulturowej gminy Strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Andrychów na lata Tworzenie warunków do rozwoju zawodowego oraz przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu 1. Wsparcie bezrobotnych i poszukujących pracy. 2. Zmniejszanie skali ubóstwa i jego skutków Wzmacnianie rodzin oraz wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży Podniesienie poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego i publicznego Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego 1. Podnoszenie poziomu funkcjonowania rodzin, udzielanie pomocy rodzinom będącym w kryzysie. 2. Wsparcie dzieci i młodzieży we wszechstronnym rozwoju i kształceniu, w tym dotkniętych niepełnosprawnością. 1. Zaspakajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia. 2. Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. 3. Przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich. 1. Doskonalenie kadr i służb pomocowych oraz rozwijanie infrastruktury socjalnej. 2. Wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Andrychów 1. Zachowanie skali i charakteru a jednocześnie odrębności przestrzennej Miasta oraz poszczególnych miejscowości, z jednoczesnym ukształtowaniem docelowej ich struktury urbanistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru śródmieścia i centrum miasta 93

94 Andrychowa oraz z wyznaczeniem obszarów aktywności usługowej w poszczególnych miejscowościach. 3. Budowa dróg układu podstawowego i uzupełniającego ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb obsługi komunikacyjnej nieruchomości przeznaczonych na inwestycje strategiczne celu publicznego oraz inwestycje polepszające rynek pracy, a także zwiększających stan zasobów mieszkaniowych. 4. Ukierunkowanie rozwoju miasta Andrychowa jako wiodącego ośrodka gospodarczego i usługowego w skali Gminy. 13. Ochrona obszarów (stref) decydujących o zachowaniu walorów środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego wraz z przypisanymi im programami ochrony. 14. Realizacja miejskiego systemu obszaru przestrzeni zielonych. 15. Realizacja inwestycji związanych z modernizacją i rozbudową systemów infrastruktury technicznej i komunalnej. Źródło: opracowanie własne 94

95 7. Opis wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji Rewitalizacja w gminie Andrychów przyczyniła się przede wszystkich do zminimalizowania negatywnych efektów zdiagnozowanych problemów społecznych, ale i technicznych, środowiskowych, funkcjonalno-przestrzennych i gospodarczych. W wyniku podjętych działań poprawiła się jakość życia mieszkańców obszaru rewitalizacji, podjęto inicjatywy służące integracji społecznej i niwelowaniu zjawiska wykluczenia społecznego. Rewitalizacja przyczyniła się do wykorzystania lokalnych potencjałów, tkwiących w podobszarach wytypowanych do rewitalizacji. Przestrzeń rynku wraz z Pałacem Bobrowskim w wyniku ożywienia społecznego, stała się miejscem tętniącym życiem, z której mieszkańcy chętnie korzystają w celach rekreacyjnych czy kulturowych. W wyniku podjętych działań rewitalizacyjnych zagospodarowany został również teren Pańskiej Góry z zachowaniem jej unikatowych walorów krajobrazowoprzyrodniczych. Pańska Góra zyskała znamiona głównej przestrzeni na terenie gminy służącej aktywnym formom spędzania czasu przez mieszkańców. Wykreowana została także nowa przestrzeń służąca rozwojowi postaw społecznych, zachęcająca mieszkańców do poodejmowania inicjatyw, spędzania czasu wolnego i realizacji działań na rzecz lokalnej społeczności. Obszar rewitalizacji zyskał mikroprzestrzenie, służące aktywnościom mieszkańców w różnych sferach: społecznej, kulturowej czy rekreacyjnej. 95

96 8. Cel główny, cele strategiczne i kierunki działań Podstawowym celem realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów jest: wyprowadzenie obszaru rewitalizowanego ze stanu kryzysowego poprzez usunięcie zjawisk, które spowodowały jego degradację. Tak postawiony cel możliwy jest poprzez eliminację i/lub ograniczenie zdiagnozowanych problemów i negatywnych zjawisk poprzez: rozwój społeczny (zapobieganie występowaniu problemów społecznych takich jak bezrobocie, wykluczenie społeczne, marginalizację, poprawę bezpieczeństwa publicznego), rozwój gospodarczy (rozwój lokalnej przedsiębiorczości, tworzenie nowych miejsc pracy, poprawę kondycji lokalnych przedsiębiorstw), rozwój środowiskowy (poprawę jakości środowiska, rozwój postaw proekologicznych), rozwój przestrzenno-funkcjonalny (poprawę stanu infrastruktury technicznej i społecznej, poprawę jakości terenów publicznych), rozwój techniczny (zachowanie dziedzictwa kulturowego poprzez remonty, modernizację i konserwacje zabytkowych obiektów i przestrzeni publicznej). Cel główny rewitalizacji w gminie Andrychów jest wielowątkowy i wielowymiarowy, tak jak złożone i kompleksowe są przedsięwzięcia rewitalizacyjne. Działania podejmowane w ramach rewitalizacji będą przede wszystkim skupiały się na przeciwdziałaniu występowania problemów społecznych. Pozostałe przedsięwzięcia o charakterze gospodarczym, przestrzenno-funkcjonalnym, technicznym czy środowiskowym mają cel służebny dla sfery społecznej, a więc będą wspomagać przeciwdziałanie problemom społecznym. Do realizacji celu głównego zidentyfikowano następujące cele strategiczne oraz odpowiadające im kierunki działań: 96

97 Cel strategiczny 1. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych i półpublicznych obszaru rewitalizacji Cel strategiczny 2. Pielęgnacja lokalnego dziedzictwa i wykorzystanie lokalnych potencjałów obszaru rewitalizacji Cel strategiczny 3. Społecznie, kulturowo i sportowo - rozwój aktywności mieszkańców obszaru rewitalizacji Kierunek działań 1.1. Stworzenie nowoczesnego i funkcjonalnego centrum miasta z zachowaniem lokalnych tradycji Kierunek działań 2.1. Waloryzacja i pielęgnacja obiektów zabytkowych Kierunek działań 3.1. Zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców obszaru rewitalizacji Kierunek działań 1.2. Tworzenie przyjaznych i bezpiecznych dla użytkowników mikroprzestrzeni, integrujących lokalną społeczność Kierunek działań 2.2. Wykorzystanie potencjału przestrzeni i obiektów obszaru rewitalizacji Kierunek działań 3.2. Rozwój oferty kulturoworekreacyjnej skierowanej do dzieci i młodzieży Kierunek działań 1.3.Kształtowanie dostępnych przestrzeni i obiektów sportoworekreacyjnych Kierunek działań 2.3. Poprawa jakości infrastruktury technicznej obszaru rewitalizacji służącej poprawie jakości życia mieszkańców Kierunek działań 3.3. Realizacja działań ukierunkowanych na walkę z problemami społecznymi 97

98 Cele rewitalizacji są ściśle powiązane ze sferami w jakich powinna być prowadzona rewitalizacja. Wszystkie cele wzajemnie przenikają sfery działań przewidziane dla rewitalizacji, dzięki czemu zapewniają także komplementarność i spójność Programu. W tabeli poniżej zestawiono wskaźniki monitorowania realizacji celów Gminnego Programu Rewitalizacji.

99 9. Opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych 9.1. Lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych Jednym z założeń, którym kierowano się w procesie opracowania Programu Rewitalizacji było oparcie rewitalizacji na zasadzie współpracy wszystkich interesariuszy (zarówno mieszkańców, użytkowników, jak i przedsiębiorców czy przedstawicieli sektora publicznego i pozarządowego). Z tego względu zadania wpisanie do Gminnego Programu Rewitalizacji mają charakter ściśle partycypacyjny, gdyż partycypacja jest wbudowana w fundament działań rewitalizacyjnych. W przypadku przedsięwzięć rewitalizacyjnych, związane jest to zarówno z możliwością zgłaszania projektów, konsultowania ich, jak i opiniowania czy współudziału jako podmiotu wykonującego. Dodatkowo, przy wyborze projektów kluczowe znaczenie miało to, by odpowiadały one na zidentyfikowane problemy oraz aby opierały się na wewnętrznych potencjałach obszaru rewitalizacji. Mając to na uwadze, przedsięwzięcia rewitalizacyjne są logicznie powiązane z treścią i celami programu rewitalizacji, co znaczy, że odpowiadają na zidentyfikowane w diagnozie czynniki i przyczyny degradacji obszaru rewitalizacji oraz stanowią rozwinięcie jego potencjałów. Poniżej znajduje się lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Tabela 54. Lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych L.p. Nazwa przedsięwzięcia Podobszar, na którym realizowane będzie przedsięwzięcie 1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców. Batorego, Centrum, Olszyny 2. Spotkajmy się w pałacu! -rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich Centrum w Andrychowie 3. Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa Centrum 4. Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej Centrum 5. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach Centrum, Metalowcówmieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb Włókniarzy rekreacyjno-sportowych mieszkańców osiedla 6. Poprawa dostępności do infrastruktury sportowej obszaru Metalowców-Włókniarzy rewitalizacji. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Zespole Szkół nr 1 w Andrychowie 7. Sport + rekreacja = integracja. Zagospodarowanie terenu Metalowców-Włókniarzy przyszkolnego przy Szkole Podstawowej nr 4 w Andrychowie 8. Poprawa komfortu życia mieszkańców Metalowców- Metalowców-Włókniarzy Włókniarzy poprzez modernizację infrastruktury komunikacyjnej 9. Budowa krytej pływalni przy ul. Włókniarzy Metalowców-Włókniarzy 99

100 10. Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie 11 Pańska Góra kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej i parkowej Źródło: opracowanie własne Olszyny Olszyny Szczegółowe karty zadań dla każdego z podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych znajdują się poniżej: TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców. Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Stan istniejący: Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Rzeka Wieprzówka to główny ciek wodny gminy Andrychów. Przestrzeń miasta przylegająca bezpośrednio do Wieprzówki jest obecnie w złym stanie technicznym i estetycznym. Nie pełni ona również funkcji sprzyjających komunikacji społecznej jakie często są przypisywane podobnym obszarom. Podobszar 1. Batorego to obszar najmniej zaludniony i jednocześnie najbardziej uprzemysłowiony. Zlokalizowany jest w północnej części miasta i obejmuje teren 63,6 ha. Należy podkreślić, że na terenie tego podobszaru brak jest miejsc spotkań, rekreacji i spędzania czasu wolnego. Przeprowadzona analiza wykazała, że podobszar 1. Batorego charakteryzuje się niskim poziomem dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych. Biorąc pod uwagę średnią dostępność do placów zabaw na tle wszystkich podobszarów, to właśnie Podobszar 1 wypada najsłabiej - średnia odległość od najbliższego placu zabaw znacznie przekracza 600 m. Podobnie, jeśli chodzi o dostęp do infrastruktury sportowej, takiej jak basen, boiska czy siłownie na świeżym powietrzu. Podobne problemy występują w przylegających do Wieprzówki częściach obszaru rewitalizacji, jak Podobszar 2. Centrum i Podobszar 4. Olszyny 100

101 Rysunek 9. Przebieg rzeki Wieprzówki przez teren obszaru rewitalizacji W trakcie konsultacji społecznych mieszkańcy podkreślali, że potrzebują takiej przestrzeni, a ciekawym pomysłem na jej wykreowanie byłoby zagospodarowanie bulwarów rzeki Wieprzówki pod funkcje społeczne i rekreacyjne. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada poprawę warunków życia mieszkańców podobszarów Batorego, Centrum i Olszyny poprzez stworzenie przestrzeni spotkań, rekreacji i aktywności, której dotąd brakuje na tym terenie. W projekt zostaną zaangażowani mieszkańcy podobszarów. Wybiorą oni bowiem w wyniku konsultacji teren, który zostanie przeznaczony na utworzenie takiej strefy (propozycja: bulwary rzeki Wieprzówki), ale i zdecydują o zagospodarowaniu tego terenu zgodnie z ich oczekiwaniami i potrzebami (przy współpracy z architektem). W zadanie zostaną szczególne włączeni najmłodsi mieszkańcy będą oni mogli bowiem zgłosić swoją wizję terenu oraz przyrządy do zabaw, które powinny się w nim znaleźć. Końcowym etapem prac będzie zorganizowanie wydarzenia inaugurującego otwarcie terenu. Efekt zadania: Poprawa jakości życia mieszkańców Poprawa jakości przestrzeni publicznej Rozwój oferty sportowo-rekreacyjnej podobszarów Zaangażowanie mieszkańców i użytkowników wpłynie na ich integrację. Ponadto zagospodarowany teren wpłynie pozytywnie na wizerunek Andrychowa, a zaangażowanie w projekt mieszkańców da poczucie wspólnej własności, które w efekcie skutkuje poczuciem zbiorowej odpowiedzialności za dbanie o ład i porządek terenu. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU 101

102 Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI m2 uporządkowanych terenów; liczba zamontowanych urządzeń/elementów małej architektury; liczba osób zaangażowanych w projektowanie i realizacje zadania; liczba uczestników wydarzenia inaugurującego otwarcie terenu. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Dokładna lokalizacja zostanie podana w wyniku konsultacji z mieszkańcami ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Mieszkańcy obszaru rewitalizacji SZACUNKOWY KOSZT zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: W historycznym centrum Andrychowa w sposób szczególny wyróżnia się założenie pałacowoparkowe należące niegdyś do właścicieli miasta. Tworzy je trójskrzydłowy, parterowy, częściowo 102

103 podpiwniczony pałac, zwrócony frontem w stronę ulicy Krakowskiej oraz rozciągający się po jego południowo-wschodniej stronie obszerny park z rozległym stawem. Rysunek 10. Andrychów. Plan miasta Friedricha von Miega z lat (po lewej). Pałac w Andrychowie jest też nazywany dworem lub zamkiem. Jego początki i historia budowy nadal pozostają nieznane. Przyjęło się uważać, iż siedziba właścicieli Andrychowa zawsze znajdowała się na miejscu obecnego pałacu hrabiów Bobrowskich. W zachowanych źródłach pisanych, pochodzących z wieku XVIII i XIX, mowa o zamku znajdującym się nieopodal kościoła parafialnego. Określenie zamek świadczy o obronnym charakterze budowli. Uważa się, że pierwszy murowany, lub drewniany dwór powstał przed rokiem Obecny kształt pałac otrzymał dopiero w pierwszej połowie XIX wieku, pod rządami rodu Bobrowskich. Przebudowany w stylu klasycystycznym, o charakterze niewielkiej rezydencji magnackiej. Tworzy go korpus (skrzydło południowe) i dwa skrzydła boczne, obejmujące prostokątny dziedziniec reprezentacyjny (court d honneur), otwarty w kierunku północnym, z podjazdem i owalnym gazonem pośrodku. Plan obiektu ma kształt zbliżony do podkowy. Bryłę korpusu zamyka dach czterospadowy, a bryły obu skrzydeł dachy trójpołaciowe, z kalenicą umieszczoną nieco niżej. Zewnętrzny narożnik skrzydła południowego i zachodniego spina wieloboczna baszta z dachem namiotowym. Obecnie częściowo tylko użytkowany skrzydło zachodnie i cześć skrzydła południowego na parterze zajmuje Izba Regionalna Ziemi Andrychowskiej i Towarzystwo Miłośników Andrychowa, pojedyncze pomieszczenia w skrzydle wschodnim i zachodnim użytkowane przez lokale usługowohandlowe. Pozostała część budynku, w tym strych jest nieużytkowana. Od niedawna działalność kulturalną we wnętrzach pałacu prowadzi Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie. 103

104 Rysunek 11. Pałac Bobrowskich - widok od strony dziedzińca Budynek w stanie technicznym ogólnym średnim. Widoczne bardzo duże zawilgocenie nieużytkowanych piwnic w skrzydle wschodnim. Niszczące działanie wilgoci i soli widoczne również w dolnych partiach ścian parteru wewnątrz budynku oraz na elewacjach liczne ubytki tynku i ceglanego lica w partii cokołowej murów zewnętrznych. Na elewacjach widoczne pojedyncze spękania strukturalne murów. Tynki w budynku tradycyjne, wapienno-piaskowe, miejscami wymienione na wapienno-cementowe i cementowe. Na elewacjach tynki znacznie zabrudzone, z licznymi ubytkami i reperacjami w partiach cokołowych. Pokrycie dachu i orynnowanie z licznymi nieszczelnościami na strychu stwierdzone występowanie wody w trakcie opadów, na elewacjach miejscowo widoczne zawilgocenia, zacieki i ubytki tynków w pasie gzymsu. Więźba dachowa drewniana, stan dobry oprócz części okapowej - uszkodzenia pokrycia spowodowały zawilgocenie więźby. Budynek wyposażony jest obecnie w instalacje elektryczną, wody zimnej i kanalizacyjną oraz instalację odgromową. Budynek nie posiada instalacji ogrzewczej użytkowane pomieszczenia ogrzewane są w wykorzystaniem zachowanych węglowych piecy kaflowych. Instalacje w budynku nie spełniają wymagań aktualnych przepisów w zakresie stanu technicznego, rozwiązań materiałowych oraz technologii i kwalifikują się do całkowitej wymiany. Rysunek 12. Piwnica pałacu - stan obecny Park jest generalnie w dobrym stanie, niemniej wymaga określonych działań rewaloryzacyjnych. Na jego walory składa się stary, na ogół zdrowy drzewostan określający podstawową formę zabytkowej kompozycji. Najważniejszą jej częścią jest malowniczy duży staw. 104

105 Układ ścieżek, schodów i placyków parkowych wynikający z pierwotnego założenia, nie wymaga zmiany. Stan techniczny także jest na ogół dobry, co odnosi się również do elementów małej architektury. Grzej wypada ocena estetyczna, ponieważ nie widać tu jednolitej koncepcji stylistycznej, lecz mieszankę elementów w różnych stylach, różnej klasy, prawdopodobnie realizowanych niezależnie od siebie w różnych okresach. Część parku najściślej związana z pałacem barokowy podjazd frontowy jest zaniedbany, źle zagospodarowany i zajmowany przez parkujące samochody, co odbiera mu właściwy dla niego reprezentacyjny charakter. Rysunek 13. Część parkowa pałacu wraz z stawem Zieleń ozdobna w parku (krzewy, byliny, kwiaty) jest uboga i choć są tu rośliny i kompozycje godne zachowania, są też elementy wymagające zmian i uzupełnień. Dotyczy to szczególnie bezpośredniego otoczenia stawu, gdzie wyraźnie brak jednolitej koncepcji formy i ekspozycji widoku na tafle wody. Żywopłoty strzyżone mają nieprzystające formy estetyczne i nie respektują potrzeb ekspozycyjnych. Część parku, gdzie urządzono plac zabaw dla dzieci jest funkcjonalna i w dobrym stanie technicznym, ale stylistycznie zupełnie odmienna w stosunku do całości zabytkowego parku. Ponadto jest pozbawiona drzew, zatem również cienia, co w upalne dni może obniżać jego walory użytkowe. Pałac wraz z otaczającym parkiem i stawem wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego pod nr A-504 decyzją nr 5340/7/87 z dnia r. oraz objęty jest ochroną na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Koncepcja zadania: Zespół pałacowo-parkowy zajmuje wyjątkowe miejsce w strukturze Andrychowa. W dominującym stopniu decyduje o jakości jego centrum, rzutując na wizerunek miasta. Rewitalizacja zabytkowego zespołu Bobrowskich ma poprawić estetyczną i społeczną jakość przestrzeni publicznej. Cel ten zrealizowany będzie przez zahamowanie procesu stopniowej degradacji pałacu, poprawę jego stanu technicznego, przywrócenie mu dawnej świetności i nadanie nowych funkcji oraz dostosowanie warunków do realizacji funkcji kulturalnej i oświatowej oraz wsparcia dla rozwoju turystyki w regionie. Działania nakierowane na zachowanie, ochronę i rewitalizację dziedzictwa kulturowego, poprzez renowację, konserwację, adaptacje obiektu oraz ich promocja przyczynią się również do popularyzacji miasta i jego historii. Kluczem do pełnego wykorzystania tego potencjału, w odniesieniu zarówno do społeczności lokalnej, jak i ruchu turystycznego, jest zrealizowanie dla zespołu pełnego programu rewitalizacji. 105

106 Wstępna koncepcja programowo-przestrzennej przebudowy budynku pałacu Bobrowskich w Andrychowie. Rzut piwnic. 106

107 Wstępna koncepcja programowo-przestrzennej przebudowy budynku pałacu Bobrowskich w Andrychowie. Rzut parteru. Wstępna koncepcja programowo-przestrzennej przebudowy budynku pałacu Bobrowskich w Andrychowie. Rzut poddasza. 107

108 Najważniejszym zadaniem w parku jest hydrotechniczne zagospodarowanie stawu w taki sposób, aby nie wymagał częstych, kosztownych zabiegów oczyszczających. Obecny przepływ jest za mały, aby zaspokoić tę potrzeby. Stan wody w stawie powinien pozwalać na hodowanie ozdobnych roślin, a także na hodowlę i ekspozycje ryb, np. kolorowych karpi coli. Hodowla powinna być rozwinięta tak, aby kolorowe karpie z Andrychowa mogły stać się nie tylko atrakcją dla mieszkańców, ale także magnesem przyciągającym turystów. To zamierzenie wymaga diagnozy stanu i projektu hydrotechnicznego zagospodarowania stawu. Kolejne zadanie to aktualizacja inwentaryzacji zieleni i w oparciu o nią projekty zabiegów pielęgnacyjnych, ewentualnych dosadzeń i w razie potrzeby wycinki drzew, czyli gospodarki zielenią. Inwentaryzacja ta powinna objąć nie tylko drzewa, lecz także inne rodzaje roślin. Nowej, porządkującej chaos koncepcji wymaga bezpośrednie zielone otoczenie stawu tak, aby korespondowało ze stylistycznym charakterem parku i zapewniało dobrą, przemyślaną ekspozycję stawu. Nowa jednolita koncepcja obejmie także mała architektura. Będzie uwzględniać zachowanie tego, co reprezentuje dobry układ i stan techniczny, ale jednocześnie harmonizuje z zabytkowym charakterem parku. Zasadniczej przebudowie poddany będzie podjazd pod pałacem. Istnieją archiwalne źródła ikonograficzne, wystarczające, aby odtworzyć dawną charakterystyczną formę z oczywistym wykluczeniem parkingu. Zakres prac modernizacyjnych: Pałac Bobrowskich: likwidacja przyczyn i skutków występujących zawilgoceń, zasoleń i uszkodzeń struktury budynku przez m.in.: wymianę pokrycia dachu oraz orynnowania i obróbek blacharskich; wprowadzenie izolacji pionowych i poziomych (iniekcje) ścian fundamentowych i murów piwnicznych oraz podłóg na gruncie; zastosowanie drenaży; skucie tynków cementowych i w złym stanie technicznym (mocno spękane, odspojone i rozwarstwione, zawilgocone, o dużym stopniu zasolenia), wprowadzenie tynków szerokoporowych renowacyjnych; wprowadzenie wzmocnień fundamentów; skotwienia i iniekcje w miejscach występujących spękań, pogłębienie piwnic w skrzydle wschodnim w celu uzyskania min. wysokości użytkowych pomieszczeń, likwidacja wtórnych ścian i elementów w celu uczytelnienie historycznego układu pomieszczeń i wystroju szczególnie w obrębie najbardziej reprezentacyjnych pomieszczeń pałacu oraz uczytelnienie kompozycji elewacji poprzez likwidację wtórnych otworów wejściowych i wtórnych zamurowań okien; wykonanie niezbędnych wyburzeń i przebić; osadzenie nadproży; usunięcie zanieczyszczeń biologicznych (odgrzybienie); wykonanie niezależnych stropów nad parterem w celu umożliwienia użytkowania poddasza zgodnie z planowanym przeznaczenie, wprowadzenie izolacji termicznych: podłóg na gruncie, stropów między kondygnacyjnych, zakrytych ścian piwnicznych, dachu z przebudową więźby oraz wymiana stolarki zewnętrznej na termoizolowaną, wykonywaną indywidualnie, na wzór zachowanej, dostosowanie obiektu do przepisów dot. bezpieczeństwa pożarowego m.in. budowa klatek schodowych ewakuacyjnych, obudowanych i oddymianych; impregnacja, obudowa elementów drewnianych, zabezpieczenie proj. elementów stalowych konstrukcji, przemurowania i 108

109 wzmocnienia struktury murów i sklepień oraz inne prace wynikające z dokumentacji projektowej, całkowita wymiana instalacji użytkowych w budynku z wprowadzeniem wentylacji mechanicznej, instalacji ogrzewczych oraz, w wybranych pomieszczeniach, instalacji schładzania powietrza wraz z automatyką i sterowaniem; montaż w budynku instalacji zwiększających bezpieczeństwo ludzi i mienia instalacja sygnalizacji pożaru, oddymiania, hydrantowa, telewizji dozorowej, sygnalizacji włamania, kontroli dostępu; montaż instalacji audio-video dla zespołów sal wielofunkcyjnych i innych, niezbędnych dla użytkowania obiektu instalacji teletechnicznych; prace konserwatorskie przy elementach zabytkowych wskazanych do zachowania (polichromie, stolarka, wybrane piece); naprawy zachowanych oryginalnych wypraw tynkarskich, uzupełnienia i scalenia tynków; rekonstrukcje; dostosowanie obiektu dla osób niepełnosprawnych przez wykonanie dźwigu osobowego, platform stałych, montaż wyposażenia umożliwiającego funkcjonowanie w obiekcie o różnym stopniu i charakterze dysfunkcji, prace wykończeniowe; wykonanie posadzek (kamienne, parkiety, parkiety taflowe), montaż stolarki wewnętrznej wykonanej na wzór historycznej; montaż wyposażenia ruchomego i wystroju wnętrz; w wybranych pomieszczeniach reprezentacyjnych wystrój wnętrz nawiązujących stylistyką do charakteru XIX w. pałacu (taflowe parkiety, stylizowane meble, żyrandole i kinkiety, lustra, obrazy, reprodukcje archiwalnych fotografii w ozdobnych ramach, kilimy, makaty, kotary z ciężkiego materiału, na ścianach bez stwierdzonych polichromii możliwe zastosowanie obić tkaniną) uczytelnienie kompozycji dziedzińca reprezentacyjnego poprzez przeniesienie wtórnego zejścia do zaplecza lokalu gastronomicznego w piwnicy, przebudowę nawierzchni i rekompozycję zieleni; ujednolicenie formy schodów zewnętrznych i tarasów przy skrzydłach bocznych z zastosowaniem rozwiązań materiałowych nawiązujących do historycznych (kamienne nawierzchnie tarasów i podestów, stopnie i nakrywy w miejsce betonowych). Wymiana balustrady na tarasie przy skrzydle zachodnim na projektowane na wzór wg zachowanej ikonografii. Balustrada tarasu przy skrzydle wschodnim analogicznie. Park i otoczenie pałacu: Przygotowanie projektu rewaloryzacji parku w Andrychowie, poprzedzone aktualizacją inwentaryzacji szaty roślinnej i wykonaniem uzupełniającego studium historycznokompozycyjnego. W tych ramach: konieczne dosadzenia, pielęgnacja szaty zielonej i ewentualne usunięcia nie potrzebnych lub chorych elementów, prace hydrotechniczne stawu zapewniające czystość wody, możliwość hodowania roślin wodnych i ryb ozdobnych, zmiana otoczenia stawu zapewniająca właściwą ekspozycję tafli wodnej i walorów estetycznych zgodne z zabytkowym charakterem parku, ujednolicenie stylistyczne małej architektury, przebudowa podjazdu przed pałacem wg zachowanych źródeł ikonograficznych. 109

110 wzbogacenie zieleni placu zabaw dla dzieci, Efekt zadania: W efekcie realizacji zadania zespół pałacowo-parkowy w Andrychowie ma stać się miejscem wydarzeń kulturalnych i artystycznych o charakterze niemasowym i niekomercyjnym (kameralne koncerty, spektakle, recitale, cykliczne spotkania autorskie, spotkania literackie, warsztaty artystyczne, wernisaże, wystawy, wydarzenia plenerowe) również pod szyldem Ambasady Miast Partnerskich o znaczeniu ponadlokalnym. Pałac ma być obiektem reprezentacyjnym, wielofunkcyjnym, z przewodnią funkcją kulturotwórczą łączącą się z edukacyjną. Ponowne sprzężenie pałacu z atrakcyjnym parkiem przywróci zespołowi wyjątkowe wartości użytkowe, kulturowe i estetyczne. Foremny i otwarty na otoczenie plac przed pałacem tworzy łatwo dostępną, najbardziej reprezentacyjną przestrzeń publiczną. Historia i walory architektoniczne otaczającej go zabytkowej zabudowy stanowią podstawowy element krystalizujący tożsamość miasta. Park nie będzie zwykłym obiektem, jakich wiele, lecz miejscem wyjątkowym, szczególnie ze względu na malowniczy staw, piękne widoki i możliwość podziwiania kolekcji kolorowych karpi coli, co stanowić będzie nawiązanie do tradycji gospodarczych regionu słynącego z hodowli ryb. Efekty realizacji przyjętych działań winny być widoczne na wielu płaszczyznach: poprawa estetyki przestrzeni miasta, poprawa jakości życia mieszkańców, rozwój kultury i wsparcie rozwoju turystyki, promocja miasta i regionu, wyrównanie szans środowisk marginalizowanych obiekt ma zostać dostosowany dla osób niepełnosprawnych, w aspekcie ekonomicznym i ekologicznym, poprzez wymianę w pałacu wyposażenia technicznego i instalacyjnego na systemy i urządzenia o wysokiej wydajności i sprawności energetycznej, wykorzystanie ciepła miejskiego oraz przez termomodernizację obiektu (w zakresie możliwym do realizacji w obiekcie zabytkowym, wpisanym do rejestru zabytków nieruchomych) Dbałość o zabytki i tworzone przy nich przestrzenie publiczne, racjonalne ich wykorzystanie w zgodzie z uwarunkowaniami konserwatorskimi, przyłoży się również na efekt ekonomiczny. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI Pałac Bobrowskich: Powierzchnia zabudowy: ok m² Powierzchnia netto: ok m² Powierzchnia wewnętrzna: ok m² 110

111 Kubatura brutto: ok m³ Park i otoczenie pałacu: Powierzchnia parku: ok. 3,60 ha Powierzchnia stawu: dz. nr 187 (wsr. -0,9137 ha, Bz-0,2469 ha-wyspa) Głębokość stawu: po odmuleniu od 0,7m do 1,7m Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Pałac Bobrowskich w Andrychowie, ul. Krakowska 69, Andrychów, dz. nr 6162/1, 6162/2, 6781, 1919/11, 1919/2, 6162/2, 1911, 191, 194, 195, 196, 188, 1931/5, 155/2, 6556, 6555, 155/1, 1910, 161/1, 187, 189/2, 1919/31obręb 0001 Andrychów miasto. ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Towarzystwo Miłośników Andrychowa SZACUNKOWY KOSZT ok , 00 zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.3. Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Na przestrzeń centralną Andrychowa składają się liczne obiekty zabytkowe, ważne z punku widzenia dziedzictwa materialno-kulturowego gminy. Do niewątpliwych walorów 111

112 architektoniczno-urbanistycznych tej części miasta należy zaliczyć m. in. czytelny układ przestrzenny centrum miasta związany z zespołem polokacyjnym i zabytkowymi kamienicami, który rozwinął się przy pałacu Bobrowskich i kościele parafialnym; założenie rynku o kształcie wydłużonego prostokąta zwężającego się w kierunku północnym; założenie dawnego placu targowego (obecnie Plac Mickiewicza) oraz zachowane elementy historycznych osi komunikacyjnych o przebiegu wschód-zachód (ul Krakowska) oraz północ-południe (ul. Beskidzka). Niestety część z tych obiektów jest w złym stanie technicznym i ulega niszczeniu. W szczególności dotyczy to części zabytkowych kamienic, zlokalizowanych w ścisłym centrum miasta. Kiedyś stanowiły wizytówkę tej reprezentacyjnej przestrzeni, obecnie szpecą rynek i psują jego wizerunek. Część z nich to obiekty o przeznaczeniu mieszkaniowym. Zniszczone elewacje, brak spójności kolorystycznej i ich zły stan techniczny powodują, że wizerunek centrum staje się mało estetyczny i nie zachęca mieszkańców do przebywania tam. Na tego typu kwestie wskazywali również mieszkańcy i interesariusze obszaru rewitalizacji w trakcie spotkań konsultacyjnych, ale i badań ankietowych. Postulowali oni bowiem podjęcie działań, mających na celu poprawę wizerunku tej części miasta i waloryzację lokalnych potencjałów i zabytków, które się w nim mieszczą. Fot. 3. Kamienice w ścisłym centrum miasta Koncepcja zadania: Zadanie polega na waloryzacji i zachowaniu lokalnego dziedzictwa obszaru rewitalizacji poprzez wykonanie prac remontowo-modernizacyjnych związanych z: modernizacją elewacji zabytkowych kamienic; poprawą wizerunkową rynku poprzez ograniczenie chaotycznych reklam i szyldów, uspokojenie kolorystyczne elewacji kamienic oraz iluminacji świetlnych ich elewacji; poprawę stanu infrastruktury technicznej obiektów; zagospodarowanie w przestrzeni obszaru starego miasta elementami małej architektury (ławki, latarnie, kosze na śmieci), pielęgnacją istniejącej zieleni i nasadzenia nowej zieleni miejskiej. 112

113 Efekt zadania: Realizacja zadania przyczyni się do: poprawy jakości przestrzeni publicznej obszaru rewitalizacji; stworzenia miejsca przyjaznego i bezpiecznego dla mieszkańców i użytkowników tej przestrzeni; pielęgnacji lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego; zwiększenia poczucia tożsamości przestrzennej mieszkańców; poprawy estetyki przestrzeni publicznej; zagospodarowania przestrzeni ścisłego centrum zgodnie z oczekiwaniami i potrzebami mieszkańców i użytkowników (poprawa wizerunku obszaru rewitalizacji). ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI Liczba odnowionych/wyremontowanych obiektów budowlanych; M 2 odnowionych elewacji; Liczba nowych obiektów tzw. małej architektury. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Rynek Andrychowa ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Prywatni przedsiębiorcy, właściciele zabytkowych kamienic SZACUNKOWY KOSZT zł. 113

114 TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.4. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach mieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb rekreacyjno-sportowych mieszkańców osiedla Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Przy ulicy Starowiejskiej znajdują się jedne z najstarszych domów wielorodzinnych w Andrychowie. Wiele z nich wymaga gruntownego remontu. Przestrzeń pomiędzy budynkami nie była modernizowana od początku funkcjonowania osiedla. Stan jej w związku z tym pozostawia wiele do życzenia. Mieszkańcy nie mają możliwości wzajemnych spotkań w należytym otoczeniu. Również ogólny wizerunek osiedla nie służy jego pozytywnemu postrzeganiu przez osoby z poza osiedla. Rysunek 14. ul. Starowiejska Koncepcja zadania: Zadanie będzie polegać na gruntownej przebudowie przestrzeni wewnątrzosiedlowej przy ul. Starowiejskiej w Andrychowie wraz z dostosowaniem przyległej infrastruktury technicznej do oczekiwań mieszkańców. Celem zadania będzie również zwiększanie zasobów mieszkaniowych gminy poprzez min. wykonanie prac remontowo-budowalnych. Zakres prac modernizacyjnych: wycinka kolidujących drzew i krzewów przebudowa wylotów dróg podporządkowanych budowa miejsc postojowych budowa ścieżki rowerowej przebudowa sieci elektroenergetycznej i oświetlenia nasadzenie zieleni towarzyszącej przebudowa placu zabaw i przestrzeni rekreacyjnej mieszkańców wykonanie prac remontowo-budowlanych istniejących obiektów mieszkaniowych 114

115 Efekt zadania: Celem zadania jest poprawa funkcjonalno-użytkowa przestrzeni wewnątrzosiedlowej przy ul. Starowiejskiej. Zwiększeniu ulegnie ilość miejsc parkingowych oraz miejsc aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu dla mieszkańców osiedla. Dzięki realizacji projektu poprawi się komfort życia mieszkańców poprzez dodatkowe możliwości komunikacyjne w tym dla osób niepełnosprawnych. Pojawią się również możliwości rekreacyjne w postaci ścieżki rowerowej. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI powierzchnia uporządkowanego i zagospodarowanego terenu Ilość nowych miejsc parkingowych Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Jednostka ewidencyjna _4 Andrychów- Miasto, Obręb:0001, działki 692/76, 257/10, 257/27, 257/22, 302/28, 257/20, 302/29, 302/35, 756/10, ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Powiat Wadowice 6 SZACUNKOWY KOSZT ,00 zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 6 W załączeniu do niniejszego dokumentu znajduje się oświadczenie podmiotu realizującego projekt, iż wyraża on zgodę na wpisanie przedsięwzięcia do programu rewitalizacji. 115

116 1.5. Poprawa dostępności do infrastruktury sportowej obszaru rewitalizacji. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Zespole Szkół nr 1 w Andrychowie Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Teren wokół Zespołu Szkół nr 1 w Andrychowie nie podlegał modernizacji od czasu budowy szkoły początkiem lat 70- tych. Istnieją na nim dwa boiska asfaltowe o zniszczonej nawierzchni użytkowane przez uczniów i młodzież okolicznych domów. Otoczenie szkoły swym wyposażeniem i strukturą nie przystaje do współczesnych wymagań i oczekiwań użytkowników. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada zagospodarowanie terenu boisk wielofunkcyjnych przy Zespole Szkół nr 1 w Andrychowie. W ramach realizacji inwestycji modernizacji poddane będą dwa boiska. Pierwsze po modernizacji będzie miało funkcję piłki nożnej i piłki ręcznej, drugie zaś umożliwi grę w piłkę siatkową i piłkę koszykową. Zakres prac modernizacyjnych: wycinka kolidujących drzew i krzewów przebudowa boiska wielofunkcyjnego zamian istniejącej nawierzchni na syntetyczna, wyposażenie boisk w ogrodzenie przebudowa ścieżek wewnętrznych nasadzenie zieleni towarzyszącej rozbudowa kanalizacji deszczowej - odwodnienie terenu rozbudowa instalacji oświetlenia modernizacja ławek 116

117 Efekt zadania: Celem bezpośrednim zadania jest poprawa jakości infrastruktury sportowej w podobszarze poprzez utworzenie strefy sportowo-rekreacyjnej o charakterze obiektu ogólnodostępnego. Realizacja zadania przyniesie wymierne efekty społeczne; wyrównanie szans młodzieży z terenu gminy w dostępie do obiektów infrastruktury sportowej oraz niwelowanie różnic w rozwoju fizycznym młodzieży rozwój sfery sportowej i kultury fizycznej wśród młodzieży poprzez pobudzenie zainteresowania sportem, poprawa sprawności fizycznej młodzieży, wzrost bezpieczeństwa użytkowników dotychczasowej infrastruktury, przeciwdziałanie patologiom społecznym wśród młodych ludzi, takim jak alkoholizm czy przestępczość poprzez objęcie jak największej ilości młodzieży atrakcyjną ofertą spędzania wolnego czasu w postaci zajęć sportowo rekreacyjnych. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI powierzchnia uporządkowanego i zagospodarowanego terenu liczba elementów małej architektury liczba uczniów korzystających z obiektu 117

118 Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Jednostka ewidencyjna _4 Andrychów- Miasto, Obręb:0001, działki 643/10, 643/12644/9 ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Powiat Wadowice SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Zespół Szkół nr1 w Andrychowie. SZACUNKOWY KOSZT ,00 zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.6. Sport + rekreacja = integracja. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Szkole Podstawowej nr 4 w Andrychowie Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Teren wokół szkoły podstawowej jest nieuporządkowany. Nie jest on spójny kompozycyjniewyraźnie wyróżnia się obszar wokół nowej sali gimnastycznej, który został przebudowany w trakcie budowy. Obszar posiada bardzo zróżnicowane ukształtowanie terenu - występują duże różnice poziomów pomiędzy poszczególnymi jego częściami. Zasadniczy spadek terenu następuje w kierunku południowo- zachodnim. Część północna, w której znajduje się główne wejście do szkoły oraz wejście do budynku stanowi najlepiej uporządkowaną przestrzeń spośród starej, nieprzebudowanej części terenu. W części wschodniej znajduje się główna brama wjazdowa na teren szkoły oraz zieleniec. Jest to obszar najbardziej chaotyczny pod względem kompozycyjnym. W południowej części znajdują się trzy boiska do gry w siatkówkę, koszykówkę i piłkę nożną. 118

119 Elementy wyposażenia terenu są w większości stare, zużyte i nierzadko uszkodzone, przez co stwarzają niebezpieczeństwo dla użytkowników. Ponadto mała architektura nie wykazuje cech kompozycyjnej jednorodności, co dodatkowo potęguje wrażenie nieuporządkowania terenu. Obszar jest ogrodzony przestarzałym skorodowanym i miejscami uszkodzonym ogrodzeniem panelowym. Brak rozwiązań odprowadzenia wód deszczowych sprawia, że murki oporowe w ogrodzeniu są uszkodzone, spękane i wymagają wymiany. W północno-wschodnim narożniku terenu znajduje się budynek gospodarczy o konstrukcji drewnianej. Architektura obiektu zupełnie nie przystaje do charakteru szkoły. Stan techniczny budynku się pogarsza i należy się spodziewać, że w niedługim czasie może stać się zagrożeniem dla zdrowia i życia użytkowników. Brak jednolitej i spójnej koncepcji zagospodarowania terenu jest szczególnie widoczny na przykładzie szaty roślinnej porastającej teren szkoły. Teren nie został potraktowany w sposób całościowy- poszczególne działki mają całkowicie odrębny charakter. W części wschodniej obszaru w sąsiedztwie boisk sportowych panuje chaos kompozycyjny, który spowodowany jest stosowaniem rozmaitych gatunków drzew i krzewów sadzonych całkowicie spontanicznie- bez jakiegokolwiek planu. Obszar ten sprawia wrażenie zaniedbanego, a jego charakter zupełnie nie odpowiada funkcji szkoły. Nawierzchnie na całym obszarze (z wyłączeniem terenu przyległego do nowej sali gimnastycznej) są w nienajlepszej kondycji. Płytki i kostka są miejscami popękane, posiadają wyszczerbienia i ubytki. Nawierzchnie posiadają liczne nierówności, co może być przyczyna wypadków. Materiały, z których pobudowane są nawierzchnie nie sprzyjają wrażeniu kompozycyjnej spójności - są zbyt różnorodne pod względem wzornictwa i kolorystyki oraz dobrane w sposób przypadkowy. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada zagospodarowanie terenu przy Szkole Podstawowej nr 4 w Andrychowie poprzez przebudowę infrastruktury rekreacyjno-sportowej. Zakres prac modernizacyjnych: wycinka kolidujących drzew i krzewów przebudowa boiska wielofunkcyjnego o nawierzchni syntetycznej przebudowa skoczni do skoków w dal przebudowa schodów terenowych przebudowa miejsc postojowych dla rowerów przebudowa placu zabaw wyposażenie terenu w elementy małej architektury przebudowa wiaty śmietnikowej rozbudowa instalacji monitoringu szkoły przebudowa ogrodzenia szkoły przebudowa placu manewrowego z miejscami postojowymi przebudowa dróg wewnętrznych przebudowa chodników nasadzenie zieleni towarzyszącej rozbudowa kanalizacji deszczowej - odwodnienie terenu rozbudowa instalacji oświetlenia Efekt zadania: Celem bezpośrednim zadania jest poprawa jakości infrastruktury sportowej w podobszarze poprzez utworzenie strefy sportowo-rekreacyjnej o charakterze obiektu ogólnodostępnego. Realizacja zadania przyniesie wymierne efekty społeczno-gospodarcze: wyrównanie szans młodzieży z terenu gminy w dostępie do obiektów infrastruktury sportowej oraz niwelowanie różnic w rozwoju fizycznym młodzieży 119

120 rozwój sfery sportowej i kultury fizycznej wśród młodzieży poprzez pobudzenie zainteresowania sportem, poprawa sprawności fizycznej młodzieży, wzrost bezpieczeństwa użytkowników dotychczasowej infrastruktury, przeciwdziałanie patologiom społecznym wśród młodych ludzi, takim jak alkoholizm czy przestępczość poprzez objęcie jak największej ilości młodzieży atrakcyjną ofertą spędzania wolnego czasu w postaci zajęć sportowo rekreacyjnych. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI powierzchnia uporządkowanego i zagospodarowanego terenu liczba elementów małej architektury liczba uczniów korzystających z obiektu (rocznie) Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Działki nr: 692/38, 643/27 ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Szkoła Podstawowa nr 4 w Andrychowie SZACUNKOWY KOSZT ,00 zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.7. Poprawa komfortu życia mieszkańców Metalowców-Włókniarzy poprzez modernizację infrastruktury komunikacyjnej Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: 120

121 Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Ulica Włókniarzy to jedna z głównych arterii komunikacyjnych Gminy Andrychów. Została wybudowana jako dojazd do powstającego w latach 60 tych i 70- tych dużego osiedla mieszkaniowego o tej samej nazwie. Jak na owe czasy była bardzo szeroką magistralom komunikacyjną zapewniającą zarówno dojazd jaki piesze dojście to całego osiedla mieszkaniowego, szkoły podstawowej, kościoła, dwóch przedszkoli oraz placówek handlowych. Niestety od tamtego czasu nie były przeprowadzane żadne prace modernizacyjne poza bieżącymi remontami. Zarówno nawierzchnia jezdni, chodników oraz otoczenie ulicy wymaga gruntownej przebudowy i przystosowania do obecnych uwarunkowań i oczekiwań społecznych dziesięciotysięcznego osiedla. Koncepcja zadania: Rysunek 15. Ulica Włókniarzy Zadanie będzie polegać na gruntownej przebudowie ul. Włókniarzy w Andrychowie wraz z dostosowaniem przyległej infrastruktury technicznej do oczekiwań mieszkańców. 121

122 Zakres prac modernizacyjnych: wycinka kolidujących drzew i krzewów remont jezdni przebudowa wylotów dróg podporządkowanych budowa i przebudowa zatoki autobusowej budowa miejsc postojowych budowa ścieżki rowerowej budowa kanalizacji deszczowej przebudowa sieci elektroenergetycznej i oświetlenia nasadzenie zieleni towarzyszącej Efekt zadania: Celem zadania jest poprawa infrastruktury komunikacyjnej największego osiedla mieszkaniowego w Andrychowie. Dzięki realizacji projektu poprawi się komfort życia mieszkańców poprzez dodatkowe możliwości komunikacyjne w tym dla osób niepełnosprawnych, zwiększy się ilość miejsc parkingowych na osiedlu. Pojawią się również możliwości rekreacyjne w postaci ścieżki rowerowej, która będzie stanowiła fragment 95- kilometrowego szlaku rowerowego łączącego rzekę Skawę z rzeką Sołą. Poprawie ulegnie również bezpieczeństwo mieszkańców obszaru. Projekt wpłynie korzystnie na prowadzoną działalność gospodarczą w obszarze handlową i gastronomiczną. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI Powierzchnia uporządkowanego i zagospodarowanego terenu Długość wyremontowanej drogi Długość wybudowanej ścieżki rowerowej Ilość nowych miejsc parkingowych Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Jednostka ewidencyjna _4 Andrychów- Miasto, Obręb:0001, działki 692/91,692/90,756/27, 643/33,761/13,692/43,692/85,692/53,692/13,692/19,643/41,643/38,509/50,509/49,6748,222/1 9,756/14,756/5,756/4,756/15,692/65,692/76,692/51,692/81,599/14,692/88,692/89, 122

123 ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Powiat Wadowice SZACUNKOWY KOSZT zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.8. Budowa krytej pływalni przy ul. Włókniarzy Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Obecnie w gminie Andrychów istnieje odkryty basen kąpielowy, który służy mieszkańcom i turystom przybywającym do gminy w okresie letnim. Jest to przy dobrych warunkach atmosferycznych maksymalnie 3 miesiące w roku. Poza tym okresem mieszkańcy bądź są pozbawieni możliwości korzystania z basenu bądź muszą dojeżdżać do sąsiednich Wadowic lub Kęt. Jest to spore utrudnienie i powoduje zmniejszenie aktywności ruchowej mieszkańców. Dotyczy to w szczególności dzieci, dla których nauka pływania jest zarówno doskonałą formą kształtowania sylwetki jak również zapewnia bezpieczeństwo przy korzystaniu z otwartych zbiorników wodnych. Dla tychże dzieci dojazd do sąsiedniej miejscowości w zasadzie uniemożliwia samodzielne korzystanie z pływalni. Dla szkół jest to spora trudność w organizowaniu zajęć pływackich dla uczniów w ramach zajęć z wychowania fizycznego. Koncepcja zadania: Zadanie będzie polegać na budowie krytej pływalni przy ul. Włókniarzy w Andrychowie. Miejsce planowanej realizacji inwestycji znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie największej w Gminie Andrychów szkoły podstawowej oraz szkoły średniej i w bliskiej odległości gimnazjum. Budynek ma służyć również uczniom z pozostałych szkół gminy Andrychów. Zakres prac modernizacyjnych: 123

124 Zadanie polega na realizacji inwestycji polegającej na wybudowaniu krytej pływalni w sąsiedztwie Szkoły Podstawowej nr 4 na terenie przylegającym do ulicy Włókniarzy w Andrychowie obejmująca następujące elementy: Przygotowanie placu budowy Roboty geodezyjne Roboty ziemne Uzbrojenie terenu Roboty budowlano montażowe stanu surowego Roboty instalacyjne Roboty budowlane wyposażeniowe i wykończeniowe Roboty drogowe Roboty przy uporządkowaniu i zagospodarowaniu terenu Planowana inwestycja to budynek wolnostojący, trzykondygnacjowy o kondygnacjach niepowtarzalnych. Podstawowa kondygnacja użytkowa [ 0 ] mieścić będzie pomieszczenia funkcji zasadniczej, to znaczy halę pływalni z atrakcjami, strefę wejściową oraz zaplecze szatniowo sanitarne. Strefa wejściowa składać się będzie z przedsionka, hallu kasowego z szatnią ogólną, węzłem sanitarnym i punktem gastronomicznym. Przed wejściem do zespołu szatniowego należy urządzić dwustanowiskowe gniazdo kasowe z bramkami kontroli dostępu. Zestawy bramek powinny się składać z kołowrotów oraz bramek rozwieralnych dla obsługi osób niepełnosprawnych i ewakuacji. Automatyka bramek z funkcją otwarcia po zadziałaniu instalacji SSP. Z hallu wejściowego należ zagwarantować wgląd do hali pływalni przez przeszkloną ścianę z wbudowanymi w nią drzwiami spełniającymi wymagania drzwi ewakuacyjnych. Bezpośrednio z hallu powinien być dostępny także pokój ratowników. Do hallu przylegać będzie wydzielona klatka schodowa z dźwigiem osobowym, która umożliwiać będzie dostęp do pomieszczeń na piętrze. Dźwig powinien spełniać wymagania dla obsługi osób niepełnosprawnych. Zespół szatniowy składać się będzie z oddzielnych szatni dla kobiet i mężczyzn. Każda z szatni powinna posiadać minimum 5 kabin do przebierania i około 95 szafek. Zakłada się 80% szafek podwójnych i 20% pojedynczych. Przy każdej szatni należy usytuować zespół natrysków z minimum 7 stanowiskami i węzeł sanitarny. W zespole szatniowym należy uwzględnić także szatnię dla osób niepełnosprawnych z około 10 pojedynczymi szafkami i przebieralnią oraz WC z natryskiem. Pomieszczenie ratowników należy usytuować tak, aby z jego wnętrza można było kontrolować halę basenową i wyjście z szatni do hali. Pomieszczenie to powinno mieć także bezpośrednie wejście z hallu. W hali basenowej mieścić się będą następujące elementy: Basen pływacki Basen do nauki pływania Brodzik dla dzieci Basen rekreacyjny Wanna spa o średnicy minimum 2 m usytuowana przy basenie rekreacyjnym. Zjeżdżalnia wodna Zespół saunarium Efekt zadania: Celem zadania jest zwiększenie dostępności infrastruktury sportowo- rekreacyjnej dla mieszkańców Andrychowa. Dzięki realizacji inwestycji poprawiony zostanie komfort życia 124

125 mieszkańców zarówno podobszaru jak również całej Gminy Andrychów. Zakres projektu jest w pełni dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI Liczba nowopowstałych obiektów rekreacyjno sportowych Liczba osób korzystających z pływalni (rocznie) Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Działki nr /1, /2, 1-690/29, 1-690/30, 1-690/31, 1-692/80, 1-643/56 obręb Andrychów przy ulicy Włókniarzy w Andrychowie. ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Ministerstwo Sportu i Turystyki SZACUNKOWY KOSZT zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU 1.9. Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy 125

126 Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Osiedle zlokalizowane jest w środkowej części Andrychowa. Układ osiedla tworzy kilkanaście bloków mieszkalnych wraz z kilkoma budynkami usługowymi. Tutaj znajdują się jedne z najstarszych bloków w mieście a czas jakby się zatrzymał. Teren od strony północnej graniczy z ul. Pachla od strony południowej linią kolejową. W chwili obecnej ruch na osiedlu odbywa się po jezdniach asfaltowych o szerokości 3-5m. Nawierzchnia jezdni jest w złym stanie technicznym, posiada liczne ubytki, spękania i wymaga remontu. Zbyt wąskie drogi utrudniają swobodny dojazd do budynków mieszkalnych i budynków usługowo-handlowych. Brak parkingów zmusza kierowców do parkowania na jezdni co z kolei niejednokrotnie utrudnia dojazd służbom ratunkowym i komunalnych. Chodniki stanowiące dojścia do budynków są również w złym stanie technicznym i wymagają remontu. Zmniejszenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców powoduje również wadliwe i bardzo awaryjne oświetlenie w niektórych częściach osiedla. 126

127 Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada zagospodarowanie terenu na osiedlu Olszyny w Andrychowie pod funkcje rekreacyjne wraz z poprawą infrastruktury technicznej osiedla. Zakres prac modernizacyjnych: przebudowa dróg przebudowa chodników budowa placów przebudowa miejsc postojowych przebudowa zjazdów przebudowa wiat śmietnikowych przebudowa kolidującego oświetlenia Efekt zadania: Realizacja zadania przyniesie zarówno korzyści ekonomiczne jak i społeczne m.in.: poprawa bezpieczeństwa użytkowników oraz mieszkańców zmniejszenie kosztów utrzymania dróg, chodników itp., podwyższenie komfortu jazdy, wpływ na rozwój terenu (handlu i usług) i stworzenie nowych miejsc pracy, pobudzenie aktywności gospodarczej osiedla ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna 127

128 Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI powierzchnia wyremontowanych dróg powierzchnia wyremontowanych chodników powierzchnia parkingów ilość wymienionych lamp Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU 1860/4, 6867/4, 168/6, 168/15, 168/12, 6867/2, 1960, 90/3,6867/3, 90/13, 6892, 90/15, 6867/1, 95/2, 6207, 1961, 90/11, 90/12, 1962, 91/1, 93/2, 92/3, 1112/2, 1112/3, 6753, 6754, 1920/183, 1920/184, 1920/181, 1920/182, 1920/179, 1920/180, 1107/8, 1920/177, 1920/178, 1107/19, 1107/17, 1107/18, 1107/16, 1105/22, 1107/15, 1105/23, 1105/24, 1107/12, 6592, 1104/7, 1107/13, 1104/8, 1920/175, 1920/176, 1920/173, 1920/174, 1920/171, 1920/172, 1920/169, 1920/170, 1103/9, 1098/4, 1097/4, 1097/3, 1098/5, 1099/3, 1094/6, 1094/10, 1094/9, 1096/8, 1096/6, 1094/11, 1919/27, 1095/2, 1095/3, 1919/17, 1096/3, 1919/22, 1838/5, 1838/8, 1090/2, 1090/1, 1079/7, 1079/6, 1086/26, 1079/4, 1086/27, 1079/13, 1919/18, 1078/1, 856/11, 1086/28, 1079/5, 1086/25, 1086/21, 1086/24, 1086/22, 1086/23, 1653/169, 1919/28, 1103/10, 1093/4, 1103/6, 1103/7, 1103/8, 1094/12, 1919/21, 1919/25, 1092/1, 1919/24, 1087/12, 1919/20, 1086/51, 1086/42, 1087/10, 1087/15, 1087/14, 1087/13, 1093/5, 1101, 1094/7, 1095/4, 1096/7, 1078/3,1919/19, 1092/4, 1086/9, 1086/19, 1919/7, 1078/2, 6809, 168/13, 98/1, 98/2, 98/7, 98/8, 97/6, 97/2, 6203/3, 1920/186, 1920/94, ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Wspólnoty mieszkaniowe osiedla SZACUNKOWY KOSZT ,00 zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU Pańska Góra kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej i parkowej Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego 128

129 Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Teren kompleksu Pańskiej Góry i jej otoczenia to obszar o łącznej powierzchni około 53 ha. Teren objęty opracowaniem jest własnością Gminy Andrychów. Obszar ten przylega z 3 stron do osiedli mieszkaniowych. Dolna część obszaru to stary zniszczony sad. Obecnie ze względu na brak wszelkiej infrastruktury oraz możliwe niebezpieczeństwo odwiedzany jest okazjonalnie przez mieszkańców. Teren ten nie jest koszony i zarasta samosiejkami. Obecnie jest to miejsce, w którym nielegalnie jest spożywany alkohol. Powyżej sadu znajduje się urządzony las z alejami leśnymi wymagającymi utwardzenia i uporządkowania. Rysunek 16. Teren Pańskiej Góry Dalej w kierunku zachodnim Część tego obszaru stanowi stadion sportowy. jest to obiekt przedwojenny nieco zmodernizowany w latach 60-tych. Na co dzień korzysta z niego klub sportowy Beskid Andrychów, uczniowie okolicznych szkół oraz mieszkańcy dbający o kondycję fizyczną. Obiekt ten wymaga gruntownej modernizacji i przystosowania do współczesnych wymogów i potrzeb mieszkańców. 129

130 Rysunek 17. Wejście do Stadionu KS Beskid Kolejnym obszarem kompleksu są tzw. Stawy Anteckiego. Teren będący niegdyś stawami rybnymi obecnie to zabagniony obszar nie włączony do sytemu wodnego. Koncepcja zadania: Planowane do przeprowadzenia prace modernizacyjne będą polegać na modernizacji obszaru w kierunku wyeksponowania jego naturalnych walorów rekreacyjno - sportowych. Obszar ten stanie się bazą do spędzania wolnego czasu przez mieszkańców obszaru rewitalizacji, ale również całej gminy oraz turystów. W terenie będą wyeksponowane jego naturalne walory w połączeniu z nowymi instalacjami sportowo rekreacyjnymi. Koncepcja zakłada zaaranżowanie podnóża Pańskiej Góry jako wielofunkcyjnego parku o tematyce sportu i rekreacji, kultury i spędzania wolnego czasu. Nowa przestrzeń stanowi wyjątkowe przedpole góry, które zapewnia dostępne i bezpieczne miejsce dla mieszkańców, zachęcające do aktywnego wypoczynku, relaksu, integracji i spaceru. Zakres prac modernizacyjnych: Realizacja inwestycji będzie polegać na przeprowadzeniu następujących prac rewitalizacyjnych: Stary sad; cięcie odmładzające, cięcie sanitarne, selekcja drzew (pozostawienie wyjątkowych okazów drzew) Polana rekreacyjna; otwarta przestrzeń na zboczu góry, przestrzeń widokowa na miasto, mała architektura Tor rolkowy; szerokość 7 m w tym 2 m. pas pieszy długość okrążenia 850m, ruch dwukierunkowy, kąt nachylenia poniżej 1% Zespół boisk sportowych i miejsc rekreacji; boisko do koszykówki, boisko do siatkówki plażowej, plac zabaw, plac siłowni pod chmurką, drewniane ławki Amfiteatr plenerowy; 10 rzędów siedzeń drewnianych mocowanych do murku oporowego, trybuna dla występów. Wieża widokowa; wieża o wysokości 27 m, wkomponowana w krajobraz leśny, konstrukcja nośna- słupy stalowe, zewnętrzna powłoka ażurowe deski mocowane do stalowego rusztu, zagęszczanie wraz z wysokością wieży Leśne ścieżki spacerowe; utwardzenie istniejących ścieżek, miejscami drewniane bale do odpoczynku, drewniane tabliczki informacyjne 130

131 Promenada spacerowa; długość ok. 600m szerokość 5,5 m ścieżka rowerowa+ ciąg pieszy, oświetlenie, zieleń, Rozbudowa stadionu; zmiana nawierzchni bieżni wokół boiska, remont istniejącego budynku, przebudowa trybuny, Staw Anteckiego- pogłębienie stawów, przywrócenie wody i zarybienie, budowa drewnianych pomostów spacerowych dookoła stawu oraz molo o szerokości 2,5 m, obserwatorium dla ptaków. Efekt zadania: Bezpośrednim efektem zadania będzie udostępnienie i uatrakcyjnienie przestrzeni publicznej służącej aktywnym formom spędzania czasu przez mieszkańców. Przestrzeń będzie również umożliwiać przeprowadzenie wielu projektów w zakresie kultury ora sportu dla szerokiego grona odbiorców. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI Powierzchnia zagospodarowanego terenu- 53 ha Liczba elementów małej architektury 131

132 Liczba instytucji współpracujących przy realizacji zadania Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Jednostka ewidencyjna _4 Andrychów- Miasto, Obręb:0001, działki: 849/40, 849/178, 851/8. 849/145, 1653/169, 849/71, 849/81, 1957/1, 1957/2, 849/83, 849/82, 849/6, 846/1, 846/2, 1862/2, 842/6, 842/5, 842/7, 842/8, 1904/4, 1904/9, 880/16, 880/17, 880/23, 880/24, 837/1, 836/2, 926/5, 880/22, 887/1, 887/3, 886/3, 886/4, 6443, 888, 889, 885/2, 855/5,885/10, 1959, 839/1, 842/47, 839/2, 848/11, 848/5, 1958, 848/17, 848/3, 1957/3, 2246, 2248, 815/6, 849/15, 849. ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI K.S. Beskid Andrychów, Towarzystwo Miłośników Andrychowa, Centrum Kultury i Wypoczynku w Andrychowie SZACUNKOWY KOSZT zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Na podstawie bezpośredniej diagnozy przeprowadzonej przez pracowników socjalnych wśród klientów OPS, zdiagnozowano szereg barier i problemów, z którymi borykają się osoby pozostające w trudnej sytuacji życiowej, w tym osoby zamieszkujące obszar rewitalizacji. Do najistotniejszych problemów i barier należą: OSOBY BEZROBOTNE: niskie lub nieadekwatne do potrzeb rynku pracy kwalifikacje zawodowe, znikome środki finansowe, które można przeznaczyć na przekwalifikowanie się, 132

133 niski poziom motywacji do działania, niewielkie lub nieadekwatne do oczekiwań pracodawców doświadczenie zawodowe i staż pracy, niski poziom znajomości uwarunkowań rynku pracy, nieznajomość własnych atutów i predyspozycji zawodowych, nieumiejętność obrania właściwej ścieżki zawodowej i/lub edukacyjnej, obniżone poczucie własnej wartości - problemy zdrowotne/ niepełnosprawność i związane z nią stereotypowe uprzedzenia, lęk przed nowymi wyzwaniami. OSOBY MŁODE: niski poziom samodzielności życiowej i mobilności geograficznej, niskie poczucie sprawczości, niski poziom kluczowych kompetencji umożliwiających start w dorosłe życie, niedojrzałość emocjonalna, niska samoświadomość, trudności z wyborem szkoły/ zawodu. OSOBY SZCZEGÓLNIE ZMARGINALIZOWANE: brak umiejętności zarabiania i gospodarowania pieniędzmi, niska sprawność psychoruchowa, brak zainteresowań, nieumiejętność obrania adekwatnej do predyspozycji ścieżki zawodowej lub edukacyjnej - niesamodzielność i bierność życiowa, poczucie izolacji - problemy zdrowotne, niepełnosprawność. Poza Gminnym Programem Rewitalizacji, gdzie w pogłębionej diagnozie społecznej podobszarów rewitalizacji zidentyfikowano główne problemy społeczne mieszkańców (takie jak ubóstwo, bezrobocie, niski poziom aktywności społecznej), problemy gminy Andrychów zdiagnozowane zostały również w Programie Aktywności Lokalnej Gminy Andrychów na lata Według PAL najistotniejszymi problemami są: 1) bezrobocie i towarzyszące mu zubożenie społeczne, 2) utrudniony start życiowy młodego pokolenia, 3) wykluczenie społeczne osób niepełnosprawnych. Na zdiagnozowane problemy w sposób bezpośredni odpowiadają działania Klubu Integracji Społecznej. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada kontynuację działań w Klubie Integracji Społecznej oferujący kompleksowy program reintegracji społeczno-zawodowej zmierzający do osiągnięcia rezultatu w postaci wyjścia osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym z systemu pomocy społecznej oraz wytworzenia wśród klientów KIS postawy proaktywnej. Program reintegracji realizowany przez KIS odwołuje się do pięciu płaszczyzn oddziaływania: Integracji społecznej, Integracji z rynkiem pracy, Integracji prawnej, Integracji zdrowotnej, Integracji kulturalnej. Zajęcia w Klubie obejmować będą: Zajęcia reintegracyjne realizowane poprzez: reintegrację społeczną tj. pracę nad identyfikacją własnych zasobów i umiejętności, pracę nad budowaniem pozytywnej samooceny, radzenie sobie ze stresem, trening zachowań asertywnych, warsztat z zakresu poprawnej komunikacji interpersonalnej oraz autoprezentacji, reintegrację zawodową - kształtowanie postawy proaktywnej tj. warsztaty z zakresu umiejętności aktywnego poszukiwania pracy oraz wiedzy o rynku pracy, tworzenia dokumentacji aplikacyjnej, symulacja rozmów kwalifikacyjnych z pracodawcą, 133

134 Zakres prac: Poradnictwo zawodowe - tworzenie wraz z doradcą zawodowym Indywidualnych Planów Działania, Poradnictwo prawne. przygotowanie i prowadzenie szkoleń, warsztatów oraz grupy wsparcia, prowadzenie poradnictwa z zakresu informacji zawodowej, umożliwienie skorzystania z pomocy psychologicznej indywidualnej i grupowej, umożliwienie skorzystania z pomocy prawnej, umożliwienie skorzystania z nieodpłatnego dostępu do Internetu i telefonu w celu poszukiwania pracy dla Klientów Klubu, umożliwienie przygotowania profesjonalnych aplikacji zawodowych oraz możliwość napisania ich na komputerze, oferowanie dostępu do aktualnych ofert pracy oraz szkoleń i kursów podnoszących lub uzupełniających kwalifikacje zawodowe poprzez umieszczenie tablicy informacyjnej z ofertami pracy i bieżące jej aktualizowanie; Efekt zadania: Newralgicznym elementem efektywnego wsparcia zmierzającego do aktywizacji społecznozawodowej jest eliminacja barier organizacyjnych, prawnych i psychologicznych, na które napotykają osoby zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Tego typu bariery zostały zidentyfikowane wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji. Realizacja projektu zakłada wzrost aktywności społecznej, przywrócenie zdolności lub możliwości uzyskania zatrudnienia oraz wyeliminowanie wszelkich przeszkód napotykanych przez osoby zagrożone wykluczeniem i ich rodziny w procesie dostępu do praw i usług społecznych, czyli wdrożenie kompleksowych działań, prowadzonych w ramach Klubu Integracji Społecznej, przyczyniających się do pełnego uczestnictwa grupy docelowej w życiu społecznym. Na terenie woj. małopolskiego funkcjonuje jedynie 14 KIS oraz 6 CIS, z tym, że w najbliższym czasie 2 z KIS zaprzestaną działalności. W zajęciach KIS, w 2014 r., uczestniczyło 1961 osób - spadek w odniesieniu do roku poprzedniego o 380 osób. (Ocena zasobów pomocy społecznej województwa małopolskiego za rok 2014, Kraków 2015). ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI liczba osób z którymi zawarto kontrakt socjalny, liczba uczestników biorących udział w poszczególnych działaniach (lista obecności) liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które skorzystały ze wsparcia KIS (zaświadczenia, listy obecności) liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poszukujących pracy po opuszczeniu programu (liczba osób korzystających z Internetu w zakresie poszukiwania pracy, liczba stworzonych CV) liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, wśród których wzrosły kompetencje społeczne i zawodowe, aktywność społeczna i zawodowa, w tym motywacja do działania (zaświadczenia, listy obecności) Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU 134

135 Ul. Krakowska 72, Andrychów ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Ośrodek Pomocy Społecznej w Andrychowie SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI Obecnie działania w ramach Klubu Integracji Społecznej realizowane są w ramach Projektu Wykorzystaj swoją szanse, który zakończy się 31 grudnia 2018r. Plan wykorzystania efektów projektu obejmuje trwałość funkcjonowania, realizacji działań/ usług o charakterze aktywizacji społecznej i zawodowej, w ramach Klubu Integracji Społecznej przez czas odpowiadający okresowi realizacji projektu po zakończeniu działań niniejszej inicjatywy projektowej. Po upływie okresu trwałości w ramach Klubu Integracji Społecznej, w dalszym ciągu, będą świadczone usługi społeczne i zawodowe. PARTNERZY W REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY KOSZT zł Z uwagi na specyfikę poszczególnych zadań, przy ich realizacji należy mieć na uwadze kwestie związane z ochroną przeciwpowodziową, przeciwpożarową oraz obowiązujące warunki i ustalenia w zakresie przyłączeń do infrastruktury gazowej, energetycznej, wodociągowej, teletechnicznej itp. Część z nich wynika również z przebiegającej przez obszar rewitalizacji linii kolejowej (dotyczy to w szczególności Podobszaru 2. Centrum i Podobszaru 4. Olszyny) oraz w związku z bliską obecnością obszarów chronionych (dotyczy to w szczególności terenów zlokalizowanych na Podobszarze 4. Olszyny do rewitalizacji). Niektóre spośród planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych wymagają również uwzględnienia przepisów dotyczących form ochrony zabytków. 135

136 9.2. Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych W rozdziale tym opisano charakterystykę pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących kierunki działań Gminnego Programu Rewitalizacji. Projekty te nie zostały wpisane do listy podstawowych przedsięwzięć z uwagi na mniejszą skalę oddziaływania. TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU Budowa hali sportowo-rekreacyjnej w Andrychowie Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Istniejąca obecnie hala sportowa to obiekt wybudowany w latach 60- tych XX wieku. Obecnie znajduje się on w bardzo złym stanie technicznym. Nie jest on przystosowany to wymogów przeprowadzenia rozgrywek sportowych stawianych przez federacje sportowe. Jest obiektem, w którym również kibice mają bardzo niekorzystne warunki. Ogranicza to rozwój podstawowych dyscyplin sportowych, w których Andrychów posiada bogate doświadczenia. 136

137 Rysunek 18. Hala sportowa w Andrychowie Koncepcja zadania: Zadanie będzie polegać na budowie nowej hali sportowej posiadającej parametry techniczne obiektu oraz urządzenia sportowe spełniające wymagania odpowiednich międzynarodowych i krajowych związków i federacji sportowych dla imprez o randze międzynarodowej odnoszące się zarówno do samych urządzeń i wyposażenia, jak i warunków organizacji/przeprowadzania imprez. Zakres prac modernizacyjnych: Planowany do budowy obiekt będzie posiadał kilka stref odpowiadającym na potrzeby zarówno sportowców jak i kibiców. Zakres planowanych prac będzie obejmował: 1. Strefę ogólnodostępną: Przedsionek, hol wejściowy, kasę Pomieszczenia na wynajem dla sklepów i małej gastronomii (kawiarnia, bar bistro, bufet) z uwzględnieniem stref funkcjonalnych Szatnię okryć wierzchnich i WC /damski, męski i dla niepełnosprawnych 2. Strefę płyty głównej: Płytę główną o wymiarach 44,0 x 24,0 m i wysokości 13,5 m z możliwością podziału na trzy niezależne sale oddzielane kurtynami podnoszonymi elektrycznie w celu równoległego prowadzenia zajęć sportowych, w trzech różnych grupach zajęciowych z zarysem linii do piłka ręczna, footsal 40,0 x 20,0 m z liniami, piłka siatkowa 18,0 x 9,0 m z liniami kortami do tenisa ziemnego z liniami możliwość aranżacji boiska do siatkówki plażowej rozkładana scena o wymiarach 18,0 x 10 m koszykówka 28,0 x 15,0 m z liniami 137

138 3. Strefę zaplecza szatniowo-sanitarnego cztery zespoły szatniowe dla 30 osób każdy z samodzielnym zapleczem sanitarnymi, z jednym węzłem przystosowanym dla osób niepełnosprawnych, zespół ogólnodostępnych sanitariatów, z zastrzeżeniem, że w dwóch szatniach dodatkowo baseniki lodowe i jacuzzi pokoje trenerów, sędziów i instruktorów, garderoby, sanitariaty pomieszczenia magazynowe na sprzęt sportowy 4. Strefę odnowy biologicznej Gabinety krioterapii, masażu sportowego i leczniczego Gabinet fizykoterapii, gabinet lekarski 5. Strefę widowni na ok miejsc (stałą lub alternatywnie rozkładaną) 6. Strefę rekreacji i rozrywki kręgielnię 4 torową z zapleczem sanitarno szatniowym dwa korty do gry w squasha i kometki salę siłowni z zapleczem treningowym salę fitness i aerobiku z lustrami do ćwiczeń 7. Strefę wewnętrzną pomieszczenia administracyjno-socjalne zaplecze sanitarne i magazynowe 8. Strefę techniczną: Węzeł cieplny Rozdzielnie elektryczną Centrale klimatyzacyjno-wentylacyjną Dyżurkę techników z warsztatem remontowym 9. Zagospodarowanie terenu parking dla samochodów osobowych na około 50 miejsc postojowych stanowisko postojowe dla autokaru stojaki dla rowerów i motocykli ciągi piesze i jezdne z oświetleniem terenu zieleń Efekt zadania: Celem zadania jest zwiększenie dostępności infrastruktury sportowo- rekreacyjnej dla mieszkańców Andrychowa. Dzięki realizacji inwestycji poprawiony zostanie komfort życia mieszkańców zarówno podobszaru jak również całej Gminy Andrychów. Zakres projektu jest w pełni dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna 138

139 WSKAŹNIKI Liczba nowopowstałych obiektów rekreacyjno-sportowych Liczba osób korzystających z obiektu (rocznie) Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Andrychów działki; m1920/82, 66/9, 65/4, 64/3, 60/6, 6870/6 ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Ministerstwo Sportu i Turystyki SZACUNKOWY KOSZT ,00 zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU Dzienny Dom Seniora Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Obserwowanym problemem społecznym na obszarze rewitalizacji jest problem starzejącego się społeczeństwa. Jak wynika z danych dotyczących struktury ludności Andrychowa ze względu na ekonomiczne grupy ludności, w najbardziej niekorzystnej sytuacji znajduje się obszar miasta (poza trzema jednostkami udział osób w wieku poprodukcyjnym przewyższa średnią dla gminy). Problem ten w sposób szczególny uwidacznia się na terenie jednostki Metalowców-Włókniarzy, gdzie średni udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludności przekraczał średnią dla gminy o 10% (29%). Wymaga to podjęcia działań, które będą dostosowały istniejące 139

140 zagospodarowanie do zmieniających się potrzeb użytkowników (m.in. dostosowanie infrastruktury do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych, zmiana typu usług dostępnych na miejscu, zwłaszcza usług opieki zdrowotnej, ale i oferty spędzania wolnego czasu dla seniorów). W trakcie procesu konsultacji podkreślano, że z uwagi na obserwowane trendy związane ze starzeniem się społeczności lokalnej konieczne jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury i instytucji, które wspierały by osoby starsze i samotne. Na terenie Andrychowa funkcjonuje już Uniwersytet III Wieku, która prowadzi zajęcia związane z aktywizacją osób starszych. Niemniej jednak nie każdy senior odnajduje się w tej ofercie, zwłaszcza wykluczony, samotny, pozbawiony poczucia własnej wartości. Dodatkowo, jak podkreśla przedstawiciel pomocy społecznej, istnieje duże zainteresowanie usługami opiekuńczymi, które mają na celu pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb życiowych osobom starszym, chorym lub niepełnosprawnym. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada utworzenie Dziennego Domu Seniora miejsca, w którym starsze osoby mogłyby spędzać czas, rozwijać zainteresowania, nawiązywać nowe znajomości, jak również rozbudowywać więzi. DDS miałby być miejscem, w którym można przy kawie, herbacie, stoliku szachowym spędzić aktywnie czas. Ośrodek będzie czynny 5 dni w tygodniu przez co najmniej 8 godzin. Działalność DDS będzie miała za zadanie aktywizację starszych osób i świadczenie podstawowych usług jak np. co najmniej 1 ciepły posiłek dziennie, a także opiekę medyczną. Ośrodek będzie wspierał 20 seniorów, którzy zostaną wyłonieni za pomocą regulaminu rekrutacji. Na potrzeby utworzenia ośrodka zostanie zagospodarowana część rewitalizowanego Pałacu Bobrowskich. Wykorzystane zostanę wolne pomieszczenia obiektu pod utworzenie placówki, przystosowanej do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych. Efekt zadania: Realizacja zadania przyczyni się do wielu pozytywnych skutków, związanych ze sferą społeczną. Pozwoli na integrację osób starszych z obszaru rewitalizacji. Oddanie w ręce osób starszych pomieszczenia, w którym będą mogli rozwijać swoje pasje, spotykać się ze znajomymi, przyczyni się do minimalizowania skutków marginalizacji i izolacji społecznej. W placówce tej seniorzy znaleźliby opiekę medyczną, poczucie bezpieczeństwa i ofertę spędzenia wolnego czasu dostosowaną do ich potrzeb i możliwości. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI Liczba zorganizowanych wydarzeń i imprez przez DDS Liczba podopiecznych DDS Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. 140

141 LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Pałac Bobrowskich ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Ośrodek Pomocy Społecznej SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Urząd Gminy, Uniwersytet III Wieku w Andrychowie, Ośrodek Pomocy Społecznej SZACUNKOWY KOSZT zł. TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU Dbaj o swoje otoczenie rozwój postaw proekologicznych wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: Obszar rewitalizacji wyznaczony na terenie Andrychowa składa się z licznych przestrzeni publicznych z których korzystają mieszkańcy całej gminy, w tym terenów zielonych. Niestety, obserwowanym problemem w sferze funkcjonalno-przestrzennej jest niska jakość terenów publicznych oraz zły stan infrastruktury technicznej. Z drugiej strony, obszar rewitalizacji charakteryzuje się negatywnymi zjawiskami środowiskowymi, takimi jak zanieczyszczenia powietrza, hałas komunikacyjny, zaśmiecanie i dewastacja cennych terenów zielonych. Dodatkowo, jednym z najczęściej zgłaszanych problemów obszaru rewitalizacji, czy to w trakcie trwających spotkań konsultacyjnych czy badań ankietowych, były właśnie problemy natury funkcjonalno-przestrzennej (mało atrakcyjne przestrzenie publiczne, ich postępująca degradacja, niska estetyka przestrzeni centrum, duże natężenie ruchem komunikacyjnym) czy środowiskowe (zanieczyszczenia powietrza, problem niskiej emisji z indywidualnych systemów ogrzewania budynków, zanieczyszczenia komunikacyjne i zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie przestrzeni publicznych w tym terenów zielonych). Ze względu na mniej rozproszony układ zabudowy, natężony ruch samochodowy oraz obecność zakładów 141

142 przemysłowych strefa miejska, na której zakreślono obszar do rewitalizacji, jest znacznie bardziej narażona na obecność szkodliwych związków w powietrzu atmosferycznym, niż tereny wiejskie. Zarówno mieszkańcy, jak i inni użytkownicy terenu wskazywali, że przyczyną tych problemów jest fakt, iż wśród mieszkańców istnieje niskie poczucie tożsamości ze wspólną przestrzenią i panuje myślenie przestrzeń wspólna przestrzeń niczyja. Z tego powodu, to co wspólne jest często zaniedbane, zniszczone, brudne i niebezpieczne. Kolejną przyczyną jest również niski poziom świadomości ekologicznej mieszkańców, co skutkuje ich złymi nawykami w tym obszarze. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada wdrażanie różnorodnych programów i działań, mających na celu podwyższenie świadomości ekologicznej mieszkańców miasta i dbania o wspólną przestrzeń, skierowanych zarówno do dzieci i młodzieży, jak i osób dorosłych. W ramach zadania realizowane będą oddolne inicjatywy, postulujące wspólną troskę o nasze otoczenie, takie jak: Cykliczne sprzątanie terenów wokół Wieprzówki zaangażowanie m.in. harcerzy, szkoły oraz OSP w generalnie sprzątanie terenów zielonych nad rzeką. Organizacja corocznego Eko-pikniku na terenie bulwarów rzeki Wieprzówki imprezy rodzinnej, na której tematem przewodnim będzie uświadamianie zagrożeń związanych z brakiem dbania o środowisko naturalne, prezentowane będą różne działania proekologiczne. Promowanie przez gminę działań zmierzających do podniesienia świadomości mieszkańców w zakresie szkodliwości spalania w piecach śmieci i paliwa gorszej jakości i możliwości dofinansowania do wymiany pieców węglowych na ekologiczne źródła ogrzewania Organizacja Konkursu wiedzy ekologicznej dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych Zwrócenie szczególnej uwagi na rolę dbania o wspólną przestrzeń organizowanie cyklicznych prelekcji na temat tego jak dbać o kondycję wspólnych przestrzeni, ich wizerunek, jak ją użytkować ku zadowoleniu wszystkich Promowanie zdrowego stylu życia organizowanie akcji Dbaj o środowisko przesiądź się na rower mające na celu ograniczenie ruchu samochodowego na terenie Andrychowa i poprawę jakości powietrza. Etapy zadania: Zaplanowanie działań w ciągu roku (ustalenie harmonogramu prac) Opracowanie materiałów promocyjno-edukacyjnych i ich kolportaż Zaangażowanie i włączenie partnerów zewnętrznych do realizacji działań Organizacja i koordynacja działań Efekt zadania: Poprawa jakości życia mieszkańców obszaru rewitalizacji Poprawa jakości przestrzeni publicznej obszaru rewitalizacji Ograniczenie występowania negatywnych zjawisk środowiskowych Integracja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna 142

143 Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna WSKAŹNIKI Liczba zorganizowanych wydarzeń/inicjatyw Liczba osób zaangażowanych w realizację wydarzeń/inicjatyw Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Obszar rewitalizacji ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Organizacje pozarządowe działające w obszarze ochrony środowiska, ZHP Andrychów, szkoły podstawowe i gimnazjalne zlokalizowane w obszarze rewitalizacji SZACUNKOWY KOSZT , 00 zł TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU Rewitalizacja przez sport utworzenie Miejskiego Ośrodka Sportu w Andrychowie Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt: Podobszar 1. Batorego Podobszar 2. Centrum Podobszar 3. Metalowców - Włókniarzy Podobszar 4. Olszyny OPIS ZADANIA/PROJEKTU Stan istniejący: 143

144 Na terenie gminy Andrychów funkcjonuje obecnie 19 stowarzyszeń i klubów sportowych. Członkowie tych organizacji mogą korzystać z obiektów takich jak Stadion sportowy KS Beskid oraz boisk przyszkolnych typu orlik czy sal gimnastycznych. Niestety część z tych obiektów wymaga napraw i remontów, by móc w pełni i bezpiecznie z nich korzystać. Należy jednak zauważyć, że w tego typu klubach sportowych funkcjonują drużyny sportowe, które występują np. w rozgrywkach sportowych, a więc zrzeszają one głównie sportowców-profesjonalistów. W trakcie spotkań konsultacyjnych wskazano na potrzebę utworzenia instytucji na zasadzie Miejskiego Ośrodka Sportu - która koordynowała by i organizowała otwarte wydarzenia sportowe dla wszystkich mieszkańców, nie tylko tych grających w klubach sportowych, wykorzystując przy tym dostępną infrastrukturę sportową (również tą, po realizacji inwestycji rewitalizacyjnych). Widzą oni bowiem duże zainteresowanie mieszkańców podejmowaniem tego typu aktywności, co ma również niewątpliwy walor integracyjny. Celem Ośrodka Sportu miało by być organizacja, upowszechnianie i dbanie o rozwój sportu, kultury fizycznej wśród mieszkańców. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania zakłada utworzenie Miejskiego Ośrodka Sportu w Andrychowie. Celem działalności MOS będzie: organizacja, upowszechnianie i dbanie o rozwój sportu, kultury fizycznej i turystyki wśród mieszkańców, a w szczególności wśród dzieci i młodzieży; współtworzenie warunków dla działań zmierzających do rozwoju sportu, kultury fizycznej i turystyki na terenie Andrychowa; współpraca z innymi podmiotami samorządu terytorialnego oraz organizacjami pozarządowymi realizującymi zadania z zakresu sportu, kultury fizycznej organizowanie imprez i wydarzeń o charakterze sportowo-rekreacyjnym i okolicznościowym, rozwijanie i pobudzanie aktywności fizycznej mieszkańców miasta Etapy zadania: Wybór siedziby/lokalizacji funkcjonowania Miejskiego Ośrodka Wyposażenie siedziby w nie zbędą infrastrukturę i zaplecze techniczne Utworzenie statutu i regulaminu Miejskiego Ośrodka Sportu Realizacja zadań MOS Efekt zadania: Realizacja zadania przyczyni się do rozwoju aktywności wśród mieszkańców rewitalizacji i rozwoju oferty sportowo-rekreacyjnej. Sport i kultura fizyczna to ważne elementem działania na rzecz rozwoju gminy, gdyż wpływają, na jakość życia mieszkańców i przyczyniają się do kształtowania zdrowego społeczeństwa aktywnie uczestniczącego w życiu danej społeczności i zaangażowanego w rozwiązywanie codziennych problemów. Uczestnictwo osób borykających się z różnymi problemami i uzależnieniami w takich wydarzeniach i aktywnościach sprzyja nie tylko integracji z innymi mieszkańcami, ale i przeciwdziałaniu negatywnym zachowaniom tych osób. Aktywna ruchowo i zdrowa społeczność buduje również pozytywny wizerunek każdej gminy. ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa 144

145 Sfera techniczna WSKAŹNIKI Liczba zorganizowanych wydarzeń i imprez przez MOS Liczba osób zaangażowanych w realizację zadań MOS Liczba osób korzystających z oferty MOS Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU Lokalizacja zostanie wybrana później ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI Gmina Andrychów SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI PARTNERZY W REALIZACJI Szkoły, zarządcy orlików, kluby i stowarzyszenia sportowe SZACUNKOWY KOSZT Na tym etapie nie jest możliwe oszacowanie kosztu realizacji zadania Dodatkowo, poza wyżej wymienionymi kartami zadań, zidentyfikowano również typy/obszary przedsięwzięć, możliwych do realizacji w ramach wyznaczonego obszaru rewitalizacji. Należą do nich: Promocja alternatywnych do samochodowego rodzajów poruszania się po Gminie oraz bezpiecznych zachowań w ruchu drogowym. Akcje promujące mobilność poza samochodową; Przedsięwzięcia wspierające rozwój lokalnej przedsiębiorczości; Działania ukierunkowane na wzmocnienie bezpieczeństwa/poczucia bezpieczeństwa mieszkańców obszarów rewitalizowanych; Projekty ukierunkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy w rodzinie; Rozwój współpracy i aktywności organizacji pozarządowych; Zwiększenie zasobów mieszkaniowych na obszarze rewitalizacji. Szacunkowa kalkulacja kosztów pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych Z uwagi na brak możliwości dokonania precyzyjnych obliczeń kosztów części z pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych wstępnie oszacowano, że ich koszt będzie mieścił się w przedziale , 00 zł , 00 zł. Koszt ten bowiem uzależniony jest od poczynionych inwestycji, związanych w szczególności projektami infrastrukturalnymi (remont, modernizacja obiektów itp.). 145

146 10. Mechanizmy integrowania działań Działania podejmowane w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów wynikają ze zdiagnozowanych problemów i potrzeb mieszkańców oraz interesariuszy obszaru rewitalizacji. Wynikają one również z lokalnych potencjałów występujących na obszarze, na którym prowadzona będzie rewitalizacja. Podejście to pozwala na wzajemnie powiązane działań, dzięki czemu podjęta interwencja będzie bardziej efektywna i trafna. Komplementarność działań rewitalizacyjnych bowiem, stanowi jeden z kluczowych aspektów Programu Rewitalizacji. Zapewnienie powiązań pomiędzy poszczególnymi projektami skutkuje również lepszym i bardziej efektywnym wykorzystaniem środków finansowych przeznaczonych na rewitalizację. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju z dn. 2 sierpnia 2016 roku w zakresie opracowania programów rewitalizacji, wymogiem koniecznym przy opracowaniu programów rewitalizacji jest konieczność zapewnienia komplementarności w pięciu aspektach, tj.: przestrzennym, problemowym, proceduralno-instytucjonalnym, międzyokresowym, źródeł finansowania. Dalsza cześć niniejszego rozdziału prezentuje sposób zapewnienia komplementarności Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów w wyżej wymienionych wymiarach Komplementarność przestrzenna Komplementarność przestrzenna w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Andrychów została zapewniona dzięki skupieniu projektów wybranych do realizacji na wyznaczonym obszarze rewitalizacji. Obszar rewitalizacji i obszar zdegradowany zakreślony na terenie miasta Andrychów został wyznaczony po przeprowadzeniu dogłębnej i wielowątkowej analizy wskaźnikowej przede wszystkim w sferze społecznej, ale i gospodarczej, środowiskowej, funkcjonalno-przestrzennej. Analizę te przeprowadzono dla całej gminy i w podziale na poszczególne jednostki referencyjne, dzięki czemu możliwe było uchwycenie wewnętrznego zróżnicowania gminy. Poza tym, wybór obszaru miał charakter ściśle partycypacyjny delimitacja obszaru, na którym powinna być wprowadzona interwencja odbyła się przy udziale opinii przedstawicieli zainteresowanych środowisk oraz samych mieszkańców, dzięki czemu można mówić o trafności działań na danym terenie. Komplementarność w wymiarze przestrzennym skutkuje ciągłą analizą następstw decyzji przestrzennych w skali całej gminy i jej otoczenia. Z tego względu w opracowanym systemie monitoringu i ewaluacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów uwzględniono również ten aspekt. Mechanizmy te zostały opisane szczegółowo w rozdziale: Procedury zarządzania i monitoringu Gminnego Programu Rewitalizacji. Dodatkowo na potrzeby sporządzenia niniejszego dokumentu wykonano mapę prezentującą podstawowe kierunki zmian funkcjonalno-przestrzennych, która znajduje się w załączniku do niniejszego dokumentu. Mapa poniżej prezentuje lokalizacje przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Dla lepszej czytelności, mapa została podzielona na części, odpowiadające podobszarom do rewitalizacji. 146

147 147

148 Mapa 2. Lokalizacje przedsięwzięć - Podobszar 1. Batorego 148

149 Mapa 3. Lokalizacje przedsięwzięć - Podobszar 2. Centrum 149

150 Mapa 4. Lokalizacje przedsięwzięć - Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy Mapa 5. Lokalizacje p-przedsięwzięć Podobszar 4. Olszyny 150

151 10.2. Komplementarność problemowa W Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Andrychów zapewniona została także komplementarność problemowa. Zadania wpisane do Programu Rewitalizacji się dopełniają się wzajemnie, co oznacza, iż wybrane do realizacji projekty odpowiadają na różne problemy społeczne, ale i gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne i środowiskowe. Możliwe jest zatem bardziej skuteczne i kompleksowe przeciwdziałania zaistniałym problemom we wszystkich niezbędnych aspektach, w tym przede wszystkim zdiagnozowanym problemom społecznym. Dodatkowo, przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym zostały zaplanowane w ten sposób, by uzupełniały one działania o charakterze społecznym. W wymiarze społecznym planowane działania o charakterze społecznym będą odpowiadać na najważniejsze problemy, zdiagnozowane w tej sferze na obszarze rewitalizacji. Realizacja tego celu będzie możliwa dzięki podejmowaniu oddolnych inicjatyw, angażujących lokalną społeczność, wykorzystując potencjał istniejących miejsc (m.in. Pałac Bobrowskich, rynek andrychowski, tereny rekreacyjne Pańskiej Góry) oraz instytucji (organizacje pozarządowe i kulturalne, placówki oświatowe). Dzięki działalności Klubu Integracji Społecznej osoby borykające się z różnymi problemami życiowymi (osoby bezrobotne, zmarginalizowane) otrzymają wsparcie, mające na celu ich reintegracje społecznozawodową. Tak zaplanowane działania wpłyną na ograniczenie występowania negatywnych zjawisk społecznych, poprzez integrację różnych środowisk, grup społecznych, pokoleń, ale i na rozwój oferty kulturalno-edukacyjnej obszaru rewitalizacji i całej gminy Andrychów. W wymiarze technicznym zaplanowane projekty dotyczą modernizacji, przebudowy lub adaptacji zdegradowanych technicznie obiektów, o przeznaczeniu na funkcje społeczne i miejsc aktywności mieszkańców. Z tego względu przedsięwzięcia takie jak modernizacja zabytkowego Pałacu Bobrowskich i kamienic zlokalizowanych przy rynku, zagospodarowanie pod funkcje społecznorekreacyjne terenu Pańskiej Góry czy modernizacja istniejącej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej użytkowanej przez mieszkańców i lokalne organizacje sportowe, służyć będą bardziej efektywnemu korzystaniu z tego typu przestrzeni. Wszystkie przedsięwzięcia techniczne skutkować będą poprawie jakości życia mieszkańców obszaru rewitalizacji oraz wpłyną na zaspokojenie ich potrzeb kulturalnych i rekreacyjnych, dbając o zapewnienie dobrej estetyki przestrzeni wspólnych. W wymiarze przestrzenno-funkcjonalnym zdiagnozowane problemy w tym obszarze dotyczyły niskiej jakości terenów publicznych (andrychowski rynek, Pałac Bobrowski, Pańska Góra) oraz niedostatecznego wyposażenia w infrastrukturze społeczną i jej złego stanu technicznego terenów mieszkaniowych (np. osiedle Olszyny, rejon Metalowców-Włókniarzy). Z tego względu planowane projekty rewitalizacyjne dotyczą poprawy jakości przestrzeni publicznych (np. teren Pałacu Bobrowskiego, rynek andrychowski, tereny rekreacyjne Pańskiej Góry) oraz doposażenia obszarów rewitalizacji w niezbędną infrastrukturę społeczną. W wymiarze środowiskowym zaplanowane projekty do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji służą również rozwiązaniu problemów środowiskowych obszaru, związanych obniżeniem standardów środowiska oraz degradacją cennych terenów zielonych. W tym kontekście, zadania obejmują rozwój postaw proekologicznych wśród mieszkańców, a także promowanie rozwiązań służących poprawie jakości powietrza (projekt Dbaj o swoje otoczenie rozwój postaw proekologicznych wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji ), jak i pielęgnację i waloryzację lokalnego dziedzictwa krajobrazowego (teren Pańskiej Góry, rzeka Wieprzówka). W wymiarze gospodarczym zaplanowane projekty obejmują również wprowadzenie rozwiązań służących zmniejszeniu poziomu bezrobocia i wzrostowi aktywności gospodarczej mieszkańców. Planowane zadania dotyczą wsparcia osób pozostających bez pracy, ale i tworzeniu nowych miejsc pracy i rozwoju przedsiębiorczości (np. w wyniku modernizacji Pałacu Bobrowskiego, w ramach którego mogą zostać wprowadzone nowe funkcje handlowe/komercyjne czy ożywienia społecznego przestrzeni rynku zostaną stworzone warunki dla przedsiębiorców, chcących prowadzić działalność handlową). 151

152 Dodatkowo, w kartach zadań w rozdziale 9. do każdego przedsięwzięcia rewitalizacyjnego wskazano, na jaką sferę oddziałuje Komplementarność proceduralno-instytucjonalna Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów charakteryzuje się również komplementarnością w wymiarze proceduralno-instytucjonalnym. Oznacza to, iż zapewniona jest współpraca różnych podmiotów działających na rzecz realizacji Programu i poprawy sytuacji obszarów zdegradowanych. Za realizację Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów odpowiada Operator ds. Rewitalizacji, przy współpracy z Komitetem ds. Rewitalizacji oraz Partnerami Programu. Operator ds. Rewitalizacji to odpowiednia komórka funkcjonująca w ramach obecnych struktur Urzędu Gminy, powołana przez Burmistrza. Umiejscowienie Operatora ds. Rewitalizacji w ramach obecnych struktur Urzędu zapewni skuteczne zarządzenie Programem oraz pozwoli na kontynuację i uzupełnienie działań podejmowanych w ramach realizacji polityk publicznych w poprzednim Programie Rewitalizacji oraz programach rozwoju gminy. Operator ds. Rewitalizacji pełni rolę wykonawczą i zarządczą Programu, a także co najważniejsze, zapewnia możliwości aktywnego włączania się Partnerów Programu. Aby to osiągnąć Operator ds. Rewitalizacji realizuje zadania z zakresu upowszechniania wiedzy na temat Programu i jego realizacji, prowadzenia konsultacji społecznych oraz mobilizacji zasobów, które powinny lub mogą działać na rzecz realizacji Programu. Komitet ds. Rewitalizacji z kolei, jest ciałem opiniotwórczym i doradczym dla Burmistrza. Jako podmiot międzysektorowy tworzy warunki do współpracy i koordynacji działań rewitalizacyjnych przez różnych Partnerów. Komitet dba, aby różne podmioty działające na obszarze zdegradowanym nie powielały realizowanych przez siebie zadań oraz aby ich działalność przyczyniła się do osiągnięcia komplementarności programu w wymiarze problemowym. Dodatkowo, w celu zapewnienia jak największej efektywności podejmowanych działań rewitalizacyjnych. Realizacja zadań zlecana będzie również odpowiednim jednostkom i podmiotom, które posiadają ku temu jak najlepsze kompetencje, np. zadania społeczne będą realizowana przy współpracy Ośrodka Pomocy Społecznej, Komendy Policji czy lokalnych organizacji społecznych. Schemat poniżej przedstawia podmioty włączone w system zarządzania Programem Rewitalizacji: Operator ds. Rewitalizacji -umiejscowienie w ramach obecnych struktur urzędu - rola wykonawcza i zarządcza Programu Komitet ds. rewitalizacji -ciało opiniotwórze i doradcze Burmistza - tworzy warunki do współpracy i koordynacji Partnerzy Programu -możliwość współpracy i współdziałania w wykonywaniu projektów rewitalizaycjnych Rysunek 19. System zarządzania Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Andrychów Źródło: opracowanie własne 152

153 10.4. Komplementarność międzyokresowa Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata zwraca także uwagę na zachowanie ciągłości programowej. Przeprowadzona analiza wykazała, że przedsięwzięcia podejmowane w poprzednich okresach programowych mają swoją ciągłość i kontynuację w obecnym dokumencie. W odniesieniu do rewitalizacji, w latach gmina Andrychów realizowała projekt Poprawa funkcjonalności i estetyki przestrzeni publicznej centralnej części miasta Andrychów etap II w ramach Małopolskiego Programu Operacyjnego na lata , w ramach którego przebudowano m.in. parking przy Pałacu Bobrowskich, zagospodarowano zieleń centralnej części miasta czy dokonano przebudowy placu Mickiewicza. W Programie Rewitalizacji zaplanowanym na lata przedsięwzięcia rewitalizacyjne będą się skupiały na kontynuacji tych zadań. Gmina w tym okresie realizowała również projekty związane z pomocą grup wymagających szczególnego wsparcia, a także projekty nastawione na podnoszenie kompetencji uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. Projekt Wykorzystaj swoją szanse realizowany przez Ośrodek Pomocy Społecznej w ramach środków PO KL miał na celu podniesienie poziomu aktywności osób i rodzin z problemem niepełnosprawności. Działania służyły również rozwojowi lokalnemu, który definiowany jest jako proces rozwiązywania lokalnych problemów i zaspokajania indywidualnych oraz zbiorowych potrzeb, przy aktywnym zaangażowaniu mieszkańców. Również w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji zaplanowano kontynuacje tych działań. Wnioski wyciągnięte z realizacji poprzednich działań rewitalizacyjnych pozwolą na jeszcze bardziej efektywne wykorzystanie środków i możliwości w obecnej perspektywie finansowej Komplementarność źródeł finansowania Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów wykazuje się również komplementarnością w zakresie źródeł finansowania. W ramach poszczególnych zadań wpisanych do GPR, wykazano możliwe źródła finansowania. Zgodnie z założeniami Narodowego Planu Rewitalizacji, przewidziano możliwość wykorzystania następujących funduszy: Publicznych wspólnotowych (Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych: EFRR, EFS i Funduszu Spójności, w ramach MRPO). Publicznych krajowych istniejących instrumentów i źródeł (poprzez terytorialne profilowanie - ukierunkowywanie na obszar rewitalizacji istniejących instrumentów różnych polityk dotyczących m.in.: wykluczenia społecznego, edukacji, infrastruktury, środowiska, kultury, zabytków, mieszkalnictwa itd.) oraz sukcesywnie tworzonych nowych (w tym obejmujących instrumenty inżynierii finansowej). Prywatnych, m.in. poprzez tworzenie zachęt do inwestowania na obszarze rewitalizacji oraz poprzez upowszechnianie formuły PPP (Partnerstwo Publiczno-Prywatne). Gmina w pierwszej kolejności zakłada wykorzystanie zewnętrznych źródeł finansowania, w tym funduszy europejskich dedykowanych rewitalizacji. Jednakże, w trakcie trwania Programu, zakłada się prowadzenie działań edukacyjnych dla różnych podmiotów z zakresu możliwości włączenia się w proces rewitalizacji. Mając to na uwadze, Gmina w trakcie realizacji Programu, będzie się starała pozyskać Partnerów partycypujących w kosztach realizacji działań i projektów służących wyprowadzaniu obszaru ze stanu kryzysowego poprzez zawieranie partnerstw publiczno-prywatnych czy współpracę z różnymi podmiotami. 153

154 11. Zintegrowanie podejście do Gminnego Programu Rewitalizacji Zintegrowane podejście Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów jest uszczegółowieniem komplementarności dokumentu i dotyczy czterech, następujących aspektów: 1. Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych. 2. Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych metod. 3. Zintegrowanie na poziomie różnych sektorów, partnerów. 4. Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych Wszystkie zadania, zawarte w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Andrychów, zostały opracowane po wcześniejszym zapoznaniu się z wynikami diagnozy potrzeb i potencjałów rozwojowych Andrychowa oraz przeprowadzonych konsultacji społecznych z mieszkańcami obszaru rewitalizowanego. Każde z zaplanowanych w ramach niniejszego dokumentu zadań, pozwala na przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom, które zostały wcześniej zdiagnozowane i przeanalizowane. Należy jednak podkreślić, że nie na wszystkie problemy zidentyfikowane w diagnozie podobszarów, zaplanowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne będą oddziaływać w sposób bezpośredni. Część z nich jest realizowana już w innych programach i dokumentach strategicznych gminy (takich jak m.in. Strategia Rozwoju Gminy Andrychów na lata , Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata , projekty realizowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej). Jednakże zaplanowane w Gminnym Programie Rewitalizacji projekty są komplementarne z tymi działaniami. Tabela 55. Zintegrowanie przedsięwzięć wraz ze zdiagnozowanymi problemami L.p Zdiagnozowane problemy Zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym Wysoki odsetek osób bezrobotnych na obszarze rewitalizacji Brak przestrzeni integracji dla różnych grup społecznych i realizacji wspólnych przedsięwzięć na rzecz lokalnej społeczności Młodym ludziom brakuje bezpiecznej przestrzeni do spotkań oraz oferty stanowiącej alternatywę dla samotnego spędzania czasu przed ekranem komputera czy podejmowania zachowań ryzykownych, niebezpiecznych. Nazwy przedsięwzięć, odpowiadających na zdiagnozowane problemy Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie Pańska Góra kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej i parkowej 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie 1.4. Budowa hali sportowo-rekreacyjnej w Andrychowie 154

155 Niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu społecznym mieszkańców obszaru rewitalizacji Niski poziom aktywności osób borykających się z różnymi problemami społecznymi (np. bezrobocie, ubóstwo) Zaniedbane i mało estetyczne przestrzenie zielone sprzyjające występowaniu negatywnych zachowań, niewykorzystany potencjał lokalnych zasobów Niski poziom dostępności do wybranych usług i przestrzeni publicznych Brak atrakcyjnych, dostępnych i bezpiecznych przestrzeni aktywności, integrujących lokalną społeczność Degradacja techniczna cennych dla gminy obiektów zabytkowych i kulturalnych Niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną oraz jej zły stan Niska estetyka otoczenia, chaos przestrzenny, problemy wizerunkowe Degradacja techniczna obiektów mieszkaniowych 1.9. Budowa krytej pływalni przy ul. Włókniarzy 1.1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej 1.1.Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie 1.1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców Pańska Góra kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej i parkowej Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej 1.1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie 1.2.Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie 1.3. Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa 1.5. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach mieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb rekreacyjnosportowych mieszkańców osiedla 1.8. Poprawa komfortu życia mieszkańców Metalowców-Włókniarzy poprzez modernizację infrastruktury komunikacyjnej 1.9. Budowa krytej pływalni przy ul. Włókniarzy Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie Pańska Góra kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej i parkowej 1.3.Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa 155

156 Niski poziom poczucia odpowiedzialności za wspólną przestrzeń, problemy środowiskowe, dominująca postawa przestrzeń wspólna przestrzeń niczyja Niski poziom dostępności do ciekawej, dopasowanej do potrzeb grup użytkowników oferty kulturalnej Konieczność poprawy wizerunkowej przestrzeni centralnej (zniszczone elewacje, brak spójności kolorystycznej i ich zły stan techniczny powodują, że wizerunek centrum staje się mało estetyczny i nie zachęca mieszkańców do przebywania tam) 17. Pogorszenie komfortu życia mieszkańców Niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę sportowo-rekreacyjną lub jej zły stan techniczny Niski poziom zagospodarowania przestrzeni międzyblokowej do potrzeb mieszkańców (konieczność poprawy funkcjonalnoużytkowej tej przestrzeni) Niski poziom poczucia bezpieczeństwa indywidualnego mieszkańców obszaru rewitalizacji Źródło: opracowanie własne 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie 1.1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie 1.3.Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa 1.3. Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa 1.8. Poprawa komfortu życia mieszkańców Metalowców-Włókniarzy poprzez modernizację infrastruktury komunikacyjnej Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie 1.4. Budowa hali sportowo-rekreacyjnej w Andrychowie 1.6. Poprawa dostępności do infrastruktury sportowej obszaru rewitalizacji. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Zespole Szkół nr 1 w Andrychowie 1.7. Sport + rekreacja = integracja. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Szkole Podstawowej nr 4 w Andrychowie 1.5. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach mieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb rekreacyjnosportowych mieszkańców osiedla 1.1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców 1.2. Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych metod Dokument Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata został wypracowany z wykorzystaniem różnych metod partycypacyjnych. Metody zostały dobrane w ten sposób, by możliwe było włączenie szerokiego grona przedstawicieli różnych grup interesariuszy (społecznych, gospodarczych, samorządowych). Z tego względu wykorzystane metody i techniki miały charakter interakcyjny, umożliwiając wzajemne oddziaływanie, wymianę informacji, jednocześnie tworząc relację z innymi członkami procesu rewitalizacji. Dopiero całość działań partycypacyjnych wraz z pracami eksperckimi (włączającymi ekspertów zewnętrznych, ale przede wszystkim ekspertów 156

157 wywodzących się z lokalnej społeczności, znającymi specyfikę Andrychowa), pozwoliła na wypracowanie działań i mechanizmów, które zostały zawarte w niniejszym dokumencie, a które pozwolą na skuteczne przeciwdziałanie zdiagnozowanym problemom. Całość procesu partycypacji opisana została w rozdziale Mechanizmy włączenia mieszkańców przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie Miasta w proces rewitalizacji Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych Zaplanowane do realizacji przedsięwzięcia w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji są kompleksowe, dzięki czemu, ich realizacja zapewni wypełnienie kilku kierunków działań (w ramach różnych celów strategicznych). Zależność ta przedstawiona została w tabeli poniżej: Tabela 56. Zintegrowanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych z celami i kierunkami działań w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata L.p. Nazwa przedsięwzięcia Cel strategiczny Kierunki działań 1.2. Tworzenie przyjaznych i Cel strategiczny 1. bezpiecznych dla użytkowników mikro-przestrzeni, integrujących 1. lokalną społeczność 2. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców Spotkajmy się w pałacu! - rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego Bobrowskich w Andrychowie Cel strategiczny 2. Cel strategiczny 1. Cel strategiczny Wykorzystanie potencjału przestrzeni i obiektów obszaru rewitalizacji 1.1. Stworzenie nowoczesnego i funkcjonalnego centrum miasta z zachowaniem lokalnych tradycji 2.1. Waloryzacja i pielęgnacja obiektów zabytkowych 2.2. Wykorzystanie potencjału przestrzeni i obiektów obszaru rewitalizacji 3. Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa Cel strategiczny 1. Cel strategiczny Stworzenie nowoczesnego i funkcjonalnego centrum miasta z zachowaniem lokalnych tradycji 2.1. Waloryzacja i pielęgnacja obiektów zabytkowych Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach mieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb rekreacyjno-sportowych mieszkańców osiedla Poprawa dostępności do infrastruktury sportowej obszaru rewitalizacji. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Zespole Szkół nr 1 w Andrychowie Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 1. Cel strategiczny Tworzenie przyjaznych i bezpiecznych dla użytkowników mikro-przestrzeni, integrujących lokalną społeczność 1.3.Kształtowanie dostępnych przestrzeni i obiektów sportoworekreacyjnych 3.2. Rozwój oferty kulturoworekreacyjnej skierowanej do dzieci i młodzieży 157

158 Sport + rekreacja = integracja. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Szkole Podstawowej nr 4 w Andrychowie Poprawa komfortu życia mieszkańców Metalowców- Włókniarzy poprzez modernizację infrastruktury komunikacyjnej Budowa krytej pływalni przy ul. Włókniarzy Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie Pańska Góra kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej i parkowej Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 3. Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 2. Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 2. Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 2. Cel strategiczny Kształtowanie dostępnych przestrzeni i obiektów sportoworekreacyjnych 3.2. Rozwój oferty kulturoworekreacyjnej skierowanej do dzieci i młodzieży 1.2. Tworzenie przyjaznych i bezpiecznych dla użytkowników mikro-przestrzeni, integrujących lokalną społeczność 2.3. Poprawa jakości infrastruktury technicznej obszaru rewitalizacji służącej poprawie jakości życia mieszkańców 1.3.Kształtowanie dostępnych przestrzeni i obiektów sportoworekreacyjnych 1.2. Tworzenie przyjaznych i bezpiecznych dla użytkowników mikro-przestrzeni, integrujących lokalną społeczność 2.3. Poprawa jakości infrastruktury technicznej obszaru rewitalizacji służącej poprawie jakości życia mieszkańców 1.2. Tworzenie przyjaznych i bezpiecznych dla użytkowników mikro-przestrzeni, integrujących lokalną społeczność 2.2.Wykorzystanie potencjału przestrzeni i obiektów obszaru rewitalizacji 3.1.Zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców obszaru rewitalizacji 3.2.Rozwój oferty kulturoworekreacyjnej skierowanej do dzieci i młodzieży 11. Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej Źródło: opracowanie własne Cel strategiczny Zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców obszaru rewitalizacji 3.3.Realizacja działań ukierunkowanych na walkę z problemami społecznymi Zintegrowanie na poziomie różnych sektorów, partnerów Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów zakłada również zintegrowane podejście na poziomie podmiotów realizujących założenia niniejszego dokumentu. Przewidziane do realizacji przedsięwzięcia przewidują bowiem współpracę partnerów wywodzących się z różnych sektorów, które zaprezentowano na schemacie poniżej 158

159 Sektor publiczny Urząd Gminy, Ośrodek Pomocy Społecznej, Komenda Powiatowa Policji, Powiatowy Urząd Pracy Partnerzy gospodarczy przedsiębiorcy, inwestorzy Partnerzy społeczni organizacje pozarządowe działające na różnych płaszczyznach pomoc społeczna, kultura, edukacja, aktywizacja społeczna Rysunek 20. Zintegrowanie Gminnego Programu Rewitalizacji na poziomie rożnych partnerów Źródło: opracowanie własne 159

160 12. Szacunkowe ramy finansowe Gminnego Programu Rewitalizacji Działania rewitalizacyjne, uwzględnione w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata , obejmują zarówno zadania o charakterze głównym (lista przedsięwzięć podstawowych), jak i zadania uzupełniające (pozostałe dopuszczalne przedsięwzięcia rewitalizacyjne), których realizacja uzależniona została przede wszystkim od możliwości finansowych miasta. Łączna szacunkowa wartość projektów podstawowych wynosi , 00 zł. Koszty poszczególnych przedsięwzięć zaprezentowane zostały w tabeli poniżej. Tabela 57. Plan finansowy przedsięwzięć podstawowych planowanych do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata L.p. Nazwa projektu Wartość projektu [zł] Podobszar 1. Batorego 1. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż , Wieprzówki w miejsce spotkań i 00 rekreacji mieszkańców. 7 Podobszar 2. Centrum 2. Spotkajmy się w pałacu! -rewitalizacja zabytkowego zespołu pałacowoparkowego Bobrowskich w Andrychowie 3. Poprawa estetyki przestrzeni centrum wraz z pielęgnacją lokalnego dziedzictwa Andrychowa 4. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach mieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb rekreacyjno-sportowych mieszkańców osiedla 8 5. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców. 6. Prowadzenie Klubu Integracji Społecznej miejsca reintegracji społecznej i zawodowej , , , , , 00 Termin realizacji Podobszar 3. Metalowców-Włókniarzy Potencjalne źródła finansowania Budżet gminy, MRPO (EFRR) Budżet gminy, MRPO (EFRR, EFS), Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, POIiŚ (FS) Budżet gminy, MRPO (EFRR), POIiŚ (FS), środki prywatne Budżet gminy, MRPO (EFRR) Budżet gminy, MRPO (EFRR) MRPO (EFS), fundusze unijne 7 Przedsięwzięcie Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców realizowane będzie na terenie 3 podobszarów do rewitalizacji i z tego względu zostało ona powielone jeszcze dwukrotnie w tej tabeli (przy podobszarze 2. Centrum i 4. Olszyny). Jednakże przy liczeniu łącznych kosztów uwzględniono tylko raz kwotę mu przypisaną. 8 Przedsięwzięcie Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach mieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb rekreacyjno-sportowych mieszkańców osiedla realizowane będzie na terenie 2 podobszarów do rewitalizacji i z tego względu zostało ona powielone jeszcze raz w tej tabeli (przy podobszarze 3. Metalowców-Włókniarzy). Jednakże przy liczeniu łącznych kosztów uwzględniono tylko raz kwotę mu przypisaną. 160

161 6. Poprawa dostępności do infrastruktury sportowej obszaru rewitalizacji. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Zespole Szkół nr 1 w Andrychowie 7. Sport + rekreacja = integracja. Zagospodarowanie terenu przyszkolnego przy Szkole Podstawowej nr 4 w Andrychowie 8. Poprawa komfortu życia mieszkańców Metalowców-Włókniarzy poprzez modernizację infrastruktury komunikacyjnej 9. Budowa krytej pływalni przy ul. Włókniarzy 10. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy blokach mieszkalnych na ul. Starowiejskiej dla potrzeb rekreacyjno-sportowych mieszkańców osiedla 11. Przestrzeń wspólna dla osiedla Olszyny integrowanie przez projektowanie 12. Pańska Góra kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni rekreacyjnej i parkowej 13. Bulwary nad Wieprzówką - przekształcenie terenu wzdłuż Wieprzówki w miejsce spotkań i rekreacji mieszkańców. Źródło: opracowanie własne , , , , , 00 Podobszar 4. Olszyny , , , Budżet gminy, MRPO (EFRR Budżet gminy, MRPO (EFRR) Budżet gminy, MRPO (EFRR), POiIŚ (FS) Budżet gminy, MRPO (EFRR), Środki Ministerstwa Sportu i Turystyki Budżet gminy, MRPO (EFRR) Budżet gminy, MRPO (EFRR) Budżet gminy, MRPO (EFRR) Budżet gminy, MRPO (EFRR) W tabeli powyżej zestawiono możliwe źródła finansowania dla poszczególnych projektów rewitalizacyjnych. Dla każdego zadania wskazano co najmniej dwa potencjalne źródła, z których będzie można sfinansować wybrane projekty rewitalizacyjne. Dywersyfikacja źródeł finansowania zwiększy szansę na realizację wszystkich założonych w Programie Rewitalizacji zadań. W celu przeciwdziałania zdiagnozowanym problemom w pierwszej kolejności planuje się realizację działań społecznych. Potencjalnymi źródłami finansowania działań społecznych realizowanych w ramach GPR są fundusze własne gminy (w tym instytucji publicznych), fundusze europejskie oraz fundusze krajowe. W przypadku braku możliwości współfinansowania projektów z funduszy zewnętrznych przewiduje się realizację kluczowych zadań ze środków własnych gminy oraz przy współpracy organizacji pozarządowych, działających na terenie gminy Andrychów. W przypadku braku możliwości sfinansowania wszystkich założonych w Gminnym Programie Rewitalizacji zadań społecznych zwołana zostanie specjalna narada Komitetu ds. Rewitalizacji, podczas której zostaną wskazane zadania do zrealizowania w pierwszej kolejności. Natomiast w przypadku zadań infrastrukturalnych wśród głównych źródeł finansowania wskazano środki własne gminy oraz środki dostępne w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Jeżeli gmina nie uzyska dofinansowania w ramach funduszy zewnętrznych Operator ds. Rewitalizacji wraz z Komitetem ds. Rewitalizacji uruchomią procedurę pozyskania inwestora prywatnego. W przypadku braku zainteresowanego inwestora bądź braku możliwości pozyskania inwestora ze względu na charakter zadania, Operator ds. Rewitalizacji za zgodą Komitetu ds. Rewitalizacji zmieni harmonogram realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji. 161

162 13. Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych w proces rewitalizacji Partycypacja społeczna, w myśl Ustawy o rewitalizacji, obejmuje przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji sposób zapewniających aktywny udział wszystkich interesariuszy. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata został przygotowany w procesie szerokiej partycypacji społecznej. Każdemu etapowi prac związanych z dokumentem towarzyszyła zasada partnerstwa różnych środowisk i partnerów, w tym podczas wyznaczenia obszaru zdegradowanego, obszaru rewitalizacji, a także zbierania propozycji projektów, możliwych do realizacji w ramach Programu. W ramach prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Andrychów wykorzystano następujące mechanizmy partycypacji społecznej, odpowiadającej każdemu etapowi prac nad dokumentem: ETAP DIAGNOSTYCZNY WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU DO REWITALIZACJI W ramach tego etapu wykorzystano następujące metody: Publikacje na lokalnych portalach internetowych zamieszczanie informacji o przystąpieniu do prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji dla Gminy Andrychów, prezentujące całość procesu rewitalizacji i efekty prac nad programem rewitalizacji, jak również zachęcające mieszkańców do korzystania z konsultacji on-line. Wizja lokalna (spacer badawczy) badanie jakościowe, polegające na wizycie konkretnych obszarów, często połączone z rozmowami z mieszkańcami, korzystającymi w danej chwili z odwiedzanej przestrzeni miejskiej. Metoda ta miała na celu zdiagnozowanie występujących na terenie obszarów zdegradowanych problemów przede wszystkim w sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. Ponadto po zakończeniu prac związanych z I etapem diagnostycznym, zgodnie z Ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku, Uchwała o wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji (wraz z diagnozą społeczno gospodarczo przestrzenną oraz mapą o treści mapy ewidencyjnej w skali 1:5000, z zaznaczonym obszarem zdegradowanym i obszarem rewitalizacji, wynikającymi z przeprowadzonego etapu I prac) została poddana konsultacjom społecznym w dniach 29 sierpnia 27 września 2016r. 7 przed rozpoczęciem konsultacji na stronie Urzędu Gminy oraz w Biuletynie Informacji Publicznej pojawiło się ogłoszenie o planowanych konsultacjach społecznych. Konsultacje przebiegały wielotorowo i wykorzystywały następujące formy: Zbieranie uwag w postaci papierowej lub elektronicznej. Uwagi dotyczące obszaru rewitalizacji można było zgłosić w specjalnym kwestionariuszu, który można było przesłać drogą mailową, za pomocą poczty tradycyjnej lub złożyć w formie papierowej w siedzibie Urzędu. Zbieranie uwag ustnych w siedzibie Urzędu. Uwagi do wyznaczonych obszarów rewitalizacji można było zgłosić również osobiście do protokołu, w Wydziale Rozwoju Gminy w godzinach funkcjonowania Urzędu. Pracownicy w trakcie trwających konsultacji udzielali również odpowiedzi na pytania dotyczące Programu Rewitalizacji oraz informowali zainteresowanych o dalszych działaniach w ramach prac nad GPR. Warsztaty strategiczny z udziałem mieszkańców, przedstawicieli władz, pracowników Urzędu Gminy Andrychów oraz jednostek podległych, przedstawicieli środowiska biznesu oraz 162

163 organizacji społecznych. Spotkanie odbyło się r. o godz w sali konferencyjnej klubu osiedlowego Andrychowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Lenartowicza 7 w Andrychowie. Na warsztacie omówiono granice obszaru rewitalizacji miasta Andrychów oraz dyskutowano nad głównymi celami Programu. ETAP STRATEGICZNY OPRACOWANIE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Po wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru do rewitalizacji przystąpiono do sporządzenia dokumentu Programu Rewitalizacji. Do opracowania dokumentu, a w szczególności pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji i kierunków działań, które należy na jego terenie podjąć by ograniczyć występowanie zidentyfikowanych negatywnych zjawisk, przeprowadzono warsztaty diagnostycznoprojektowe, które odbyły się r. oraz badanie ankietowe PAPI wśród mieszkańców i interesariuszy obszaru. Przeprowadzono również 3 indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z lokalnymi ekspertami znającymi specyfikę gminy oraz posiadającymi wiedze na temat problemów społecznych, dotykających lokalną społeczność. Dzięki temu możliwe było uwzględnienie potrzeb i oczekiwań mieszkańców, których dotyczy rewitalizowana przestrzeń i zaangażowanie ich we współpracowanie programu. Następnie, zgodnie z Ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku, Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji zostanie poddany szeroko zakrojonym konsultacjom społecznym. Konsultacje odbyły się w dniach r r. Pod konsultacje poddano również projekt uchwały w sprawia zasad wyznaczania i działania Komitetu ds. Rewitalizacji. Na 7 dni przed rozpoczęciem konsultacji na stronie Urzędu Gminy oraz w Biuletynie Informacji Publicznej pojawiło się ogłoszenie o planowanych konsultacjach społecznych i o sposobach ich realizacji. Do przeprowadzenia konsultacji wykorzystano następujące formy: Zbieranie uwag w postaci papierowej lub elektronicznej. Uwagi dotyczące projektu Gminnego Programu Rewitalizacji oraz projekt uchwały w sprawia zasad wyznaczania i działania Komitetu ds. Rewitalizacji można było zgłosić w specjalnym kwestionariuszu, który można było przesłać drogą mailową, za pomocą poczty tradycyjnej lub złożyć w formie papierowej w siedzibie Urzędu. Zbieranie uwag ustnych w siedzibie Urzędu. Uwagi można było zgłosić również osobiście do protokołu w pokoju nr 122 lub telefonicznie pod nr w godzinach pracy Urzędu Gminy Andrychów. Pracownicy w trakcie trwających konsultacji udzielali również odpowiedzi na pytania dotyczące Programu Rewitalizacji oraz informowali zainteresowanych o dalszych działaniach w ramach prac nad GPR. Otwarte spotkania konsultacyjne z mieszkańcami w formie debaty społecznej. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji oraz projekt uchwały w sprawie zasad wyznaczania i działania Komitetu ds. rewitalizacji zaprezentowano również w trakcie otwartych spotkań z mieszkańcami i interesariuszami obszaru rewitalizacji, które odbyły się r. w Zespole Szkół nr 1 im. Prof. Tadeusza Kotarbińskiego i budynku Cech Rzemiosł Różnych i Małej Przedsiębiorczości przy ul. Krakowskiej 130 Zaprezentowany powyżej sposób prowadzenia procesu rewitalizacji w gminie Andrychów, zapewnił udział lokalnej społeczności i innych interesariuszy Programu, zainteresowanych debatą na temat rozwoju swojej miejscowości 163

164 14. System wdrażania i monitoringu Gminnego Programu Rewitalizacji System wdrażania i monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów stanowi narzędzie służące kontrolowaniu stopnia realizacji Programu, realizacji określonych w nim celów i kierunków działań, a także wpływu realizacji Programu na sytuację na obszarze wsparcia. Monitorowanie programu jest procesem złożonym, który powinien być przeprowadzony już w trakcie realizacji programu oraz po zakończeniu jego realizacji. Ponieważ proces monitorowania ma charakter ciągły, możliwe jest dostarczenie na bieżącą danych, niezbędnych do przeprowadzeni analiz oraz podejmowania decyzji dotyczących realizacji Programu. System wdrażania z kolei określa to w jaki sposób przewidziane w Programie Rewitalizacji działania, będą realizowane w przyszłości. Opracowanie skutecznego i przemyślanego systemu wdrażania ma decydujące znaczenie w skuteczności realizacji założeń i celów każdego dokumentu planistycznego. Oba elementy pozwalają zatem na sprawdzanie czy podjęte działania rewitalizacyjne gminy Andrychów oraz realizacja projektów wpisanych do programu przyczyniają się do realizacji celów, przynoszą zamierzone efekty, czy założenia przyjęte w programie są trafne, a także czy realizacja programu przebiega zgodnie z założonym harmonogramem. Wdrażanie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów będzie przebiegało w oparciu o następujące zasady: 1. Partnerstwa i Partycypacji czyli współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym mieszkańcami obszaru rewitalizacji oraz podmiotami reprezentującymi sektor społeczny i gospodarczy, będącymi Partnerami Programu. Działania związane z zarządzaniem Programem realizowane będą realizowane w duchu współdecydowania o kształcie wprowadzanych zmian na każdym z etapów (od zgłaszania problemów, przez przedstawienie propozycji projektów, aż po ich wdrażanie i ewaluację); 2. Kompleksowości oznaczającej poszukiwanie różnych możliwości i źródeł finansowania dla planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, wspieranie i zachęcanie do realizacji przedsięwzięć w ramach środków prywatnych czy z wykorzystaniem pracy społecznej; 3. Komplementarności proceduralno instytucjonalnej ukierunkowanej na efektywne współdziałanie różnych podmiotów w oparciu o jasny podział ról i procedur. Zarządzanie wdrażaniem Programu z kolei, będzie odbywać się na trzech poziomach: 164

165 Poziom 1. Zarządzanie Programem Zarządzanie wdrażaniem GPR Poziom 2. Zarządzanie podobszarami rewitalizacji Poziom 3. Zarządzanie projektami rewitalizacji Rysunek 21. Poziomy zarządzania wdrażaniem Gminnego Programu Rewitalizacji Podmioty zaangażowane w realizację i wdrażanie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów Realizację Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów powierza się Burmistrzowi Gminy Andrychów poprzez Urząd Gminy Andrychów, w szczególności Referat Pozyskiwania Środków - Operatorowi ds. Rewitalizacji. Na każdym z poziomów, w proces wdrażania założeń Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów zaangażowane będą ponadto następujące podmioty: Komitet ds. Rewitalizacji Zespoły Robocze ds. podobszarów rewitalizacji (wyłaniane w ramach Komitetu ds. Rewitalizacji spośród jego członków) Partnerzy Programu interesariusze procesu rewitalizacji, wśród których znajdują się m.in. podmioty takie jak: o Mieszkańcy, o Lokalni aktywiści, o Przedsiębiorcy, o Związki przedsiębiorców, o Właściciele nieruchomości, o Spółdzielnie mieszkaniowe, o Zarządcy nieruchomości, o Instytucje zarządzające infrastrukturą techniczną, o Instytucje społeczne, w tym kościoły, parafie, związki wyznaniowe, o Instytucje edukacyjne, o Organizacje pozarządowe, o Kluby sportowe, o Media lokalne. 165

166 Wskazane powyżej podmioty w ramach procesu wdrażania i monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji pełnić będą następujące, odnoszące się do poszczególnych poziomów zarządzania dokumentem, funkcje: 166

167 Tabela 58. Funkcje podmiotów zaangażowanych w proces wdrażania i monitorowania Podmioty zaangażowane we wdrażanie Programu Operator ds. Rewitalizacji Komitet ds. Rewitalizacji Zarządzanie Programem mobilizuje zasoby na rzecz realizacji działań zapisanych w GPR; dba o upowszechnienie założeń GPR wśród mieszkańców gminy; odpowiada za aktualizację zapisów GPR; prowadzi konsultacje społeczne z mieszkańcami Gminy; zbiera propozycje zmian do GPR; diagnozuje sytuację na obszarze objętym rewitalizacją; sporządza okresowe sprawozdania z realizacji GPR; upowszechnia wśród lokalnej społeczności informacje na temat postępów w realizacji założeń GPR; określa standardy bieżącego monitorowania wdrażania GPR (wprowadza niezbędne zmiany do procedury monitoringu); rekomenduje zmiany do GPR; opiniuje sprawozdania z realizacji GPR; tworzy warunki do współpracy i koordynacji działań rewitalizacyjnych; Funkcje podmiotów zaangażowanych w proces wdrażania i monitorowania Zarządzanie podobszarami rewitalizacji w sposób stały monitoruje realizację zadań i zmiany zachodzące w ramach poszczególnych podobszarów; prowadzi wystandaryzowaną bazę wskaźników monitorujących zmian w podobszarach rewitalizacji; podejmuje działania na rzecz angażowania Partnerów do realizacji założeń Programu w ramach poszczególnych podobszarów rewitalizacji; wdraża założenia GPR oraz koordynuje procesy w podobszarach rewitalizacji; stanowi forum wymiany opinii nt. podobszarów rewitalizacji, ich potrzeb i zmian zachodzących na ich terenie; diagnozuje zaistniałe problemy w podobszarach rewitalizacji; promuje założenia i efekty realizacji zadań w ramach podobszarów rewitalizacji; opiniuje propozycje zmian w ramach podobszarów; Zarządzanie projektami rewitalizacyjnymi wspiera Partnerów w poszukiwaniu zewnętrznych środków na realizację przedsięwzięć wpisujących się w założenia GPR; monitoruje możliwości pozyskania dofinansowania na realizację zadań uwzględnionych w GPR; zbiera propozycje zadań do GPR; poszukuje nowych Partnerów do realizacji istotnych przedsięwzięć; inicjuje partnerstwa do realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych; 167

168 Zespoły Robocze ds. podobszarów rewitalizacji Partnerzy Programu Źródło: opracowanie własne opiniują wnioski Partnerów dotyczące zmian w GPR; przekazują informacje nt. realizowanych zadań wpisujących się w założenia GPR oraz statystyki i dane pomocne w procesie monitorowania wskaźników dla Programu; zgłaszają wnioski dotyczące zmian w GPR; przedstawiają wstępną opinię dotyczącą zmian w ramach podobszarów; zgłaszają propozycje projektów rewitalizacyjnych dotyczących podobszarów; opiniują propozycje projektów rewitalizacyjnych dotyczących podobszarów zgłaszane przez Partnerów oraz zgłaszają projekty własne; aktywnie, zgodnie z posiadanymi kompetencjami włączają się w realizację zadań wpisujących się w GPR; zgłaszają Operatorowi ds. Rewitalizacji pojawienie się trudności lub dodatkowych potrzeb związanych z wdrażanymi zadaniami uwzględnionymi w GPR; 168

169 14.2. Procedury zarządzania i monitoringu Gminnego Programu Rewitalizacji Procedura stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji Sprawozdania z postępów w realizacji zadań uwzględnionych w Gminnym Programie Rewitalizacji przygotowywane są raz w roku i obejmują sprawozdanie końcoworoczne. W tym celu podejmowane są następujące działania: a) Operator ds. Rewitalizacji pozyskuje informacje na temat zrealizowanych projektów w danym roku kalendarzowym od Partnerów realizujących projekty rewitalizacyjne. Dane zawierają informacje, takie jak m.in.: harmonogram, osiągnięte efekty (wskaźniki), napotkane / potencjalne trudności i problemy, niezbędne do zrealizowania zadania zasoby, a także listę proponowanych działań do realizacji na kolejny rok. Dane gromadzone są do 31 października. b) Partnerzy realizujący projekty przygotowują niezbędne dane w postaci mini raportów z wykonanych projektów, z których Operator ds. Rewitalizacji opracowuje całościowe Sprawozdanie, które zawiera: wyniki działań związanych z pozyskiwaniem funduszy zewnętrznych na realizację działań zapisanych w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Andrychów (ile i jakie wnioski o dofinansowanie zostały złożone w okresie sprawozdawczym, na jakie działania udało się pozyskać środki, w jakiej wysokości, jakie działania nie otrzymały wsparcia finansowego), prezentację przebiegu realizacji projektów, które otrzymały dofinansowanie z funduszy zewnętrznych, analizę przyczyn niezrealizowania projektów zapisanych w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Andrychów w czasie sprawozdawczym lub szerszym, stan przygotowań i wdrażania projektów wpisanych do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów. Sprawozdania cząstkowe przekazywane są do 15 listopada. c) W ciągu 10 dni od otrzymania sprawozdania Burmistrz zwołuje spotkanie Komitetu ds. Rewitalizacji, podczas którego konsultuje ujęte w sprawozdaniu wyniki monitoringu, rekomendacje oraz zaopiniowaną przez Zespoły Robocze listę zadań planowanych do realizacji w kolejnym roku budżetowym. d) Na kolejnej, następującej po spotkaniu Komitetu ds. Rewitalizacji, sesji Rady Miejskiej Burmistrz przedstawia wyniki sprawozdania z realizacji zamierzeń strategicznych wraz z listą zadań proponowanych do uwzględnienia w budżecie Gminy na kolejny rok. Informacje z systemu monitorowania służą zarządzającym realizacją Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata do sprawowania bieżącego nadzoru nad postępami. Procedura zgłaszania nowych zadań do GPR Wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszkańcy obszaru rewitalizacji, mają możliwość zgłoszenia nowego zadania do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów. Proces ten reguluje poniższa procedura: a) Propozycję nowego zadania, opisaną zgodnie z kartą projektu Gminnego Programu Rewitalizacji, zgłasza instytucja zaliczająca się do katalogu Partnerów GPR lub grupa minimum 15 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Propozycje zadań zbierane są raz w roku i muszą zostać złożone do Operatora ds. rewitalizacji w terminie do 31 października.

170 b) Po upływie tego terminu Operator ds. rewitalizacji w przeciągu dwóch tygodni zwołuje spotkania Zespołów Roboczych ds. podobszarów rewitalizacji. Podczas spotkań Zespoły opiniują zebrane propozycje zadań rewitalizacyjnych dla danego podobszaru oraz zgłaszają własne zadania. c) Opinie Zespołów wraz z zadaniami przedstawiane są podczas spotkania Komitetu ds. Rewitalizacji, którego zwołanie następuje zgodnie z punktem c procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. d) Zgodnie z punktem d) Procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. Procedura zgłaszania propozycji zmian do GPR Wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszkańcy obszaru rewitalizacji, mają możliwość zgłoszenia propozycji zmian w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Andrychów. Proces ten reguluje poniższa procedura: a) Propozycję zmiany w zakresie zasięgu podobszaru rewitalizacji czy diagnozy podobszaru rewitalizacji wraz z uzasadnieniem zgłasza instytucja zaliczająca się do katalogu Partnerów GPR lub grupa minimum 15 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Propozycje zmian zbierane są raz w roku i muszą zostać złożone do Operatora ds. rewitalizacji w terminie do 31 października. b) Po upływie tego terminu Operator ds. rewitalizacji w przeciągu dwóch tygodni zwołuje spotkania Zespołów Roboczych ds. podobszarów rewitalizacji. Podczas spotkań Zespoły opiniują zebrane propozycje zmian dotyczących poszczególnych podobszarów rewitalizacji. c) Opinie Zespołów przedstawiane są podczas spotkania Komitetu ds. Rewitalizacji, którego zwołanie następuje zgodnie z punktem c) procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. d) Zgodnie z punktem d) Procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. Ewaluacja realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata Ewaluacja Gminnego programu Rewitalizacji będzie realizowana w cyklach trzyletnich. Przeprowadzenie ewaluacji posłuży do rozliczenia wyników prac związanych z Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Andrychów. Za wykonanie Ewaluacji odpowiedzialny będzie Operator ds. Rewitalizacji. Raporty z ewaluacji zawierać będą zestawienie najważniejszych wniosków ze Sprawozdań Końcoworocznych prowadzonych przez cały okres obowiązywania Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów, a więc w latach Dodatkowo po zakończeniu realizacji Programu przeprowadzona zostanie ewaluacja ex-post, która powinna obejmować badania społecznoekonomiczne, stanowiące odpowiedź na zdiagnozowane problemy w pogłębionej diagnozie obszaru rewitalizacji. Takie zestawienie pozwoli na wykazanie efektów, które zostały osiągnięte dzięki podjętej interwencji. Raporty z ewaluacji zostaną przekazane Komitetowi ds. Rewitalizacji do zaopiniowania, a także Burmistrzowi i Radzie Gminy. Z raportami będą mogli zapoznać się także mieszkańcy, bowiem zostaną one poddane do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Urzędu Gminy Andrychów. 170

171 Wskaźniki monitorowania postępów we wdrażaniu Programu Rewitalizacji Wskaźniki monitorowania realizacji poszczególnych zadań zostały określone w kartach zadań przedsięwzięć rewitalizacyjnych. W tabeli poniżej zestawiono wskaźniki monitorowania postępów we wdrażaniu programu w odniesieniu do celów strategicznych. Tabela 59. Wskaźniki monitorowania postępów we wdrażaniu Programu Rewitalizacji. Cel strategiczny Wskaźnik Źródło danych Cel strategiczny 1. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych i półpublicznych obszaru rewitalizacji Cel strategiczny 2. Pielęgnacja lokalnego dziedzictwa i wykorzystanie lokalnych potencjałów obszaru rewitalizacji Cel strategiczny 3. Społecznie, kulturowo i sportowo - rozwój aktywności mieszkańców obszaru rewitalizacji Liczba podmiotów gospodarczych na obszarze rewitalizacji Liczba osób uczestniczących w wydarzeniach i imprezach organizowanych na rzecz lokalnej społeczności Liczba wydarzeń zorganizowanych z wykorzystaniem zrewitalizowanych lub nowopowstałych obiektów społecznych i kulturalnych Liczba przeprowadzonych wydarzeń popularyzujących tradycje kulturowohistoryczne Liczba osób korzystających z obiektów turystycznych i historycznych Liczba osób objętych wsparciem ukierunkowanym na ograniczenie zagrożeń związanych z problemami społecznymi Liczba dzieci i młodzieży korzystającej z oferty kulturowo-rekreacyjnej Liczba zorganizowanych inicjatyw lokalnych ukierunkowanych na Urząd Gminy Andrychów Urząd Gminy Andrychów, Miejski Dom Kultury w Andrychowie Urząd Gminy Andrychów Urząd Gminy Andrychów Urząd Gminy Andrychów Ośrodek Pomocy Społecznej Urząd Gminy Andrychów, Miejski Dom Kultury w Andrychowie Urząd Gminy Andrychów Bazowa wartość wskaźnika stan na koniec 2015 r. stan na koniec 2015 r. stan na koniec 2015 r. stan na koniec 2015 r. stan na koniec 2015 r. stan na koniec 2015 r. stan na koniec 2015 r. stan na koniec 2015 r. Oczekiwana tendencja wzrostowa wzrostowa wzrostowa wzrostowa wzrostowa wzrostowa wzrostowa wzrostowa 171

172 walkę z problemami społecznymi Liczba bezrobotnych osób na obszarze rewitalizacji PUP Wadowice stan na koniec 2015 r. malejąca Koszty zarządzania realizacją Programu Koszt zarządzania realizacją Gminnego Programu Rewitalizacji szacuje się na ok zł. Koszt ten związany jest głównie z koniecznością przeprowadzenia ewaluacji (w cyklach trzyletnich i ewaluacji expost) Programu i działań niezbędnych do przygotowania raportu ewaluacyjnego. Pozostałe działania zarządcze (związane z monitoringiem, funkcjonowaniem Komitetu ds. Rewitalizacji, działaniami informacyjnymi i edukacyjno partycypacyjnymi) określono jako bezkosztowe, z uwagi na wpisanie ich w bieżącą działalność struktur Urzędu Gminy Andrychów i korzystanie z dostępnych zasobów samorządu (zaplecze lokalowe, sprzętowe itd.). 172

173 15. Uspołecznienie procesu Rewitalizacji Opracowanie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów odbyło się przy wykorzystaniu zasady partnerstwa i partycypacji. Podstawowym celem działań związanych z uspołecznieniem procesu rewitalizacji jest zatem dotarcie do jak najszerszej grupy beneficjentów, interesariuszy i instytucji mogących być partnerami w realizacji przedsięwzięć zapisanych w Gminnym Programie Rewitalizacji. Jednak najważniejszym elementem tego procesu jest zachęcenie mieszkańców do podejmowania inicjatyw służących realizacji celów Gminnego Programu Rewitalizacji. Zasada partnerstwa i partycypacji społeczności lokalnej w realizacji GPR odbywać się będzie trójtorowo poprzez informowanie, edukację oraz współdecydowanie. Informowanie Edukowanie Współdecydowanie Partnerstwo i partycypacja Rysunek 22. Drogi dążenia do partycypacji społeczności lokalnej w realizacji GPR Źródło: opracowanie własne Informacje dotyczące podejmowanych działań w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów, zamieszczane będą w lokalnej prasie, na stronie internetowej gminy, w materiałach i broszurach promocyjnych oraz informacyjnych. W ramach promocji i działań informacyjnych podejmowane będą w szczególności takie działania jak: Umieszczenie na stronie internetowej Urzędu Gminy Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów. Wzbogacanie Serwisu Internetowego na stronie internetowej Urzędu o nowo realizowane zadania w ramach GPR. Współpraca z prasą lokalną mająca na celu informowanie opinii publicznej o przebiegu realizacji i monitorowania GPR. Działania informacyjne będą prowadzone w sposób ciągły, tak aby w każdym momencie zainteresowane podmioty i interesariusze procesu, mieli możliwość zaczerpnięcia wiedzy na temat poczynionych postępów realizacji Programu oraz mogli zgłaszać swoje uwagi i pomysły na realizację. Należy mieć jednak na uwadze, że proces informacyjny jest jedynie podstawą do prowadzenia działań, mających na celu uspołecznienie procesu rewitalizacji. Kolejnym ważnym elementem uspołecznienia procesu rewitalizacji będzie prowadzenie działań edukacyjno-szkoleniowych na temat przebiegu całego procesu. Działania szkoleniowe będą prowadzone w taki sposób, aby potencjalni interesariusze procesu rewitalizacji mieli możliwość pogłębienia wiedzy, na temat tego czym jest proces rewitalizacji i jakie możliwości niesie on za sobą dla poszczególnych grup społecznych. Działania edukacyjne będą prowadzone w trzech etapach: Realizacja modułów szkoleniowych, podczas zaprogramowanych w GPR przedsięwzięć rewitalizacyjnych, np. w ramach spotkań dot. rewitalizacji podwórek czy projektowania przestrzeni wspólnych. 173

174 Podjęcie współpracy z różnymi podmiotami, instytucjami (np. szkoły, Klub Seniora, Rady osiedlowe) w celu realizacji spotkań tematycznych dotyczących tego czym jest rewitalizacja. Realizacja warsztatów edukacyjnych dotyczących procesu rewitalizacji w ramach powstałych instytucji. Równolegle do działań edukacyjnych prowadzone będą działania skierowane na pozyskanie aktywnych partnerów do realizacji działań międzysektorowych. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi: Opracowanie i realizacja ankiety internetowej skierowanej do mieszkańców i innych interesariuszy dotyczącej oceny Gminnego Programu Rewitalizacji. Organizowanie wspólnych spotkań (debat) trzech sektorów w trakcie, których będzie możliwe ustalenie propozycji nowych zadań do wprowadzenia do Gminnego Programu Rewitalizacji. Powołanie Komitetu ds. Rewitalizacji (w terminie do 3 miesięcy od Uchwalenia Gminnego Programu Rewitalizacji). Zaprezentowany model uspołecznienia procesu partycypacji, przyczyni się do zwiększenia legitymizacji działań rewitalizacyjnych wśród lokalnych społeczności, instytucji i organizacji. Działania edukacyjne będą stanowiły podstawę do wprowadzenia większej reprezentacji różnych grup interesariuszy do współdziałania. Uświadomienie mieszkańcom i innym interesariuszom procesu, jak ważne jest uczestnictwo w życiu publicznym i jasne artykułowanie swoich potrzeb będzie skutkowało zwiększeniem ich aktywności lokalnej. Dzięki temu, podczas prowadzonych działań konsultacyjnych, mających na celu włączenie lokalnych grup społecznych, organizacji oraz instytucji do współdecydowania, możliwe będzie osiągnięcia pełnego konsensusu. Proces rewitalizacji ze względu na swoją specyfikę może prowadzić do podejmowania trudnych decyzji i potencjalnych konfliktów społecznych. W związku z powyższym aktywne włączenie się określonych grup społecznych do podejmowania decyzji przyczyni się do większej legitymizacji działań. Projekty zainicjowane w ramach współpracy z partnerami społecznymi będą mieć większą trwałość, bowiem zaangażują kluczowych interesariuszy. Dodatkowo, stały dostęp do materiałów dotyczących rewitalizacji (artykułów, sprawozdań) pozwoli wszystkim zainteresowanym podmiotom na stały monitoring i włączanie się w odpowiednim dla nich momencie (nie tyko podczas wyznaczonych spotkań). Tak szeroko zakrojone działania zapewnią upowszechnienie i upublicznienie tego dokumentu, a tym samym uzyskanie akceptacji społecznej dla jego realizacji poprzez zapobieganie potencjalnym konfliktom interesów. 174

175 16. Określenie niezbędnych zmian w uchwałach Określenie niezbędnych zmian w uchwałach, o których mowa w art. 21. Ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminnym i o zmianie Kodeksu Cywilnego Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata na ten moment nie wymusza zmiany w uchwale, jednakże Gmina zastrzega sobie możliwość wprowadzenia zmian, w razie zmian/aktualizacji w dokumencie GPR Określenie niezbędnych zmian w uchwale, o której mowa w art. 7 ust. 3 Komitet ds. Rewitalizacji, to ciało doradczo-opiniotwórcze, przewidziane w Ustawie z dnia 9 października 2015 roku o Rewitalizacji, jako podmiot wspierający Burmistrza w podejmowaniu decyzji i wydawaniu opinii o działaniach rewitalizacyjnych. Komitet ds. Rewitalizacji, zgodnie z prawodawstwem, zostanie powołany do 3 miesięcy od daty wejścia w życie Uchwały o przyjęciu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów Jego zadania zostaną określone w odrębnej Uchwale. Jednakże na etapie tworzenia dokumentu GPR Komitet ds. Rewitalizacji został uwzględniony w strukturze Zarządzania i Monitoringu. 17. Zmiany w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego Specjalna Strefa Rewitalizacji Na dzień przyjęcia uchwały o przyjęciu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy nie przewiduje się ustanowienia Specjalnej Strefy Rewitalizacji, jednakże Gmina zastrzega sobie możliwość jej powołania, zgodnie z art. 25 Ustawy z dnia 9 października o Rewitalizacji Zmiany w dokumentach planowania i zagospodarowania przestrzennego Niezbędne zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminny Program Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata , nie przewiduje wprowadzenia zmian w obecnym dokumencie Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego 175

176 Gminy Andrychów, jednakże Gmina zastrzega sobie możliwość wprowadzenia zmian, w razie zmian/aktualizacji w dokumencie GPR. Niezbędne zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Na dzień przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Andrychów na lata , nie przewiduje się wprowadzenia zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, jednakże Gmina zastrzega sobie możliwość wprowadzenia zmian, w razie zmian/aktualizacji w dokumencie GPR. 176

177 Załączniki Załącznik nr 1. Oświadczenie 177

178 Załącznik nr 2. Mapa zmian funkcjonalno-przestrzennych