Kontynuacja i sukcesja organizacji międzynarodowych. Studium prawnomiędzynarodowe.

Transkrypt

1 Uniwersytet Warszawski Wydział Prawa i Administracji Łukasz Baumgart Kontynuacja i sukcesja organizacji międzynarodowych. Studium prawnomiędzynarodowe. Rozprawa doktorska wykonana pod kierunkiem prof. dr hab. Jerzego Menkesa Warszawa 2014

2 I. Przedmiot pracy Podmioty prawa międzynarodowego nie są stałe, lecz stale przechodzą przemiany. 1 Prawo międzynarodowe zajmowało się do tej pory głównie przeobrażeniami państw, czego potwierdzeniem jest zawarcie dwóch konwencji o sukcesji państw. 2 Jednakże, organizacje międzynarodowe, tak jak państwa, również przechodzą przekształcenia, rozpoczynają i kończą swój byt. Wyżej wymienione przemiany zachodzą w różny sposób w państwach oraz w organizacjach międzynarodowych, jednakże literatura używa podobnych pojęć do ich określenia. Zarówno w odniesieniu do państw jak i do organizacji międzynarodowych sytuację, gdy po zakończeniu bytu dany podmiot przekazuje część swojego dziedzictwa następcom, w doktrynie nazywa się sukcesją. Natomiast przypadki przemian, nawet jeśli radykalnych, które jednak nie mają wpływu na istnienie danego podmiotu międzynarodowego, są określane jako kontynuacja lub identyczność państwa lub organizacji międzynarodowej. II. Uzasadnienie wyboru tematu pracy Sukcesja oraz kontynuacja państw została omówiona w doktrynie prawa międzynarodowego dość obszernie. Sukcesja i kontynuacja organizacji międzynarodowych nie była jednak przedmiotem tak szczegółowych badań. Komisja Prawa Międzynarodowego zajęła się tą kwestią zaledwie kilka razy i nie wchodziła w szczegóły zagadnienia. W literaturze przedmiotu jest niewiele monografii oraz artykułów poświęconych wyłącznie temu tematowi. Większość publikacji na ten temat stanowią fragmenty podręczników międzynarodowego prawa organizacji międzynarodowych. Ich autorzy nie badają jednak relacji pomiędzy sukcesją i kontynuacją organizacji międzynarodowych. Skupiają się na sukcesji nie podejmując kwestii kontynuacji i ograniczają się do wymienienia różnic pomiędzy instytucjami. W rezultacie brakuje odzwierciedlającej rangę problematyki analizy kwestii sukcesji oraz kontynuacji organizacji międzynarodowych. Podjęcie badania było również uzasadnione praktyczną i teoretyczną wagą zagadnienia. Liczba międzynarodowych organizacji międzyrządowych w ciągu ostatnich stu 1 M. N. Shaw, International law, Cambridge : Cambridge University Press, VI edycja, 2008, s Konwencja wiedeńska o sukcesji państw w odniesieniu do traktatów z 1978 roku oraz Konwencja wiedeńska o sukcesji państw w odniesieniu do mienia państwowego, długów oraz archiwów z 1983 roku 1

3 lat znacznie się powiększyła, co oznacza, że możliwość wystąpienia sukcesji lub kontynuacji również wzrosła. Właściwa identyfikacja pozwala przede wszystkim rozróżnić sukcesję od kontynuacji i dokonać właściwej analizy skutków tych zjawisk. III. Cel i przedmiot rozprawy doktorskiej Celem badań było określenie charakteru prawnego sukcesji oraz kontynuacji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi, które w prawie międzynarodowym są zjawiskami wzajemnie się wykluczającymi. W tym celu przeanalizowałem przekształcenia w wybranych organizacjach międzynarodowych w celu określenia czy w danym przypadku dochodzi do zjawiska sukcesji czy też kontynuacji. Na tej podstawie możliwe było dokonanie rozróżnienia pomiędzy sukcesją oraz kontynuacją/identycznością pomiędzy organizacjami międzynarodowymi. W rozprawie dokonałem również przeglądu teorii w zakresie sukcesji organizacji międzynarodowych, a także starałem się ją uzupełnić. Tezą mojej rozprawy doktorskiej jest założenie, że przedmiotem sukcesji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi jest wola państw członków tej organizacji, która jest przekazywana na sukcesora. Wola państw członków jest podstawą dla danej organizacji do wykonywania swoich funkcji, zarówno przez poprzednika jak i przez sukcesora. Jest też fundamentem dla działalności organów danej organizacji międzynarodowej oraz jej dorobku prawnego. Jest to jedyny element w całym łańcuchu zdarzeń prowadzących do sukcesji, który jest niezbędny do zajścia zjawiska sukcesji. Kontynuacja występuje natomiast w momencie, gdy do takiego transferu nie dochodzi. Istotne jest w tym względzie podkreślenie, że tematem pracy jest sukcesja i kontynuacja pomiędzy organizacjami międzynarodowymi, co oznacza, że nie poruszyłem tematu relacji pomiędzy państwem a organizacją międzynarodową oraz kwestii przekształcenia organizacji międzynarodowej w państwo. Termin organizacja międzynarodowa jest użyty przeze mnie w rozumieniu międzynarodowa organizacja międzyrządowa. Przedmiotem badania były zjawiska sukcesji zachodzące w odniesieniu do różnych typów organizacji międzynarodowych. Za przedmiot badania wybrałem sukcesje mające miejsce w ramach systemu Ligii Narodów oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych, w ramach Unii Europejskiej/Wspólnoty Europejskiej/Wspólnot Europejskich, a także w ramach 2

4 systemu Organizacji Jedności Afrykańskiej/Unii Afrykańskiej. Każda z tych organizacji reprezentuje inny typ organizacji międzynarodowej: Liga Narodów/Organizacja Narodów Zjednoczonych organizacje powszechne; Unia Europejska/Wspólnota Europejska oraz Organizacja Jedności Afrykańskiej/Unia Afrykańska organizacje regionalne Dodatkowo, Liga Narodów, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Organizacja Jedności Afrykańskiej i Unia Afrykańska reprezentują organizacje o charakterze koordynacyjnym, natomiast Unia Europejska i Wspólnoty Europejskie należą do organizacji o charakterze integracyjnym. IV. Metody badań W badaniu przeprowadziłem analizę treści umów konstytuujących organizacje międzynarodowe oraz akty prawne tych organizacji. Na tej podstawie dokonałem analizy skutków ewentualnego zakończenia bytu przez jedną organizację oraz warunków i skutków przejęcia funkcji przez sukcesora. Przedmiotem badania było również orzecznictwo sądów międzynarodowych, a zwłaszcza orzecznictwo Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w odniesieniu do statusu Afryki Zachodniej. Przeanalizowałem również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sytuacjach, gdy dochodziło do zjawiska sukcesji. W pracy posłużyłem się metodą prawnoporównawczą oraz analizą prawnoinstytucjonalną, a także metodą prawnohistoryczną. Metody te wykorzystałem do analizy cech zarówno poprzednika jak i sukcesora w celu wykluczenia lub potwierdzenia zjawiska sukcesji albo kontynuacji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi. Analiza prawnoinstytucjonalna została również użyta w celu określenia statusu aktów prawnych organizacji zarówno przed jak i po jej ewentualnym zakończeniu bytu. Metoda prawnohistoryczna służyła głównie dla analizy kontekstu historycznego danego zjawiska sukcesji/kontynuacji, a w szczególności dla badania woli państw członków danej organizacji. Do badania woli korzystałem głównie z publikacji innych autorów oraz, w ograniczonym jedynie zakresie, ze źródeł pierwotnych. Rozdział poświęcony sukcesji i kontynuacji w ramach systemu Organizacji Jedności Afrykańskiej oraz Unii Afrykańskiej oparłem wyłącznie na publikacjach innych autorów ze względu na brak współpracy ze strony przedstawicieli Unii Afrykańskiej w zakresie dostępu 3

5 do dokumentów źródłowych, a w szczególności do aktów prawnych oraz ze względu na brak otwartego dostępu do archiwów. V. Struktura pracy Rozprawa doktorska składa się z czterech części. Rozdział 1 poświęciłem przeglądowi teorii sukcesji i kontynuacji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi. W tej części przedstawiam pojęcia sukcesji i kontynuacji w rozumieniu potocznym oraz w znaczeniu prawnym i prawniczym. Ten rozdział jest też poświęcony przyczynom i sposobom zakończenia bytu przez organizację międzynarodową, a także przedstawia etapy oraz skutki sukcesji organizacji międzynarodowych. W rozdziale zawarłem również prezentację typologii różnych zjawisk sukcesji, w tym prezentację szczególnego typu sukcesji pomiędzy Ligą Narodów oraz Organizacją Narodów Zjednoczonych w odniesieniu do systemu mandatowego (sukcesja automatyczna). Celem rozdziału jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat sukcesji oraz kontynuacji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi. W kolejnym poddałem analizie zjawisko sukcesji pomiędzy Ligą Narodów oraz Organizacją Narodów Zjednoczonych a także innymi organizacjami międzynarodowymi. W tej części przedstawiam zarówno kontekst rozwiązania Ligi Narodów jak i poszczególne funkcje jakie zostały przejęte przez Organizację Narodów Zjednoczonych w odniesieniu do umów międzynarodowych oraz funkcji technicznych i niepolitycznych. W rozdziale opisuję również przeniesienie majątku oraz transfer personelu Ligi Narodów. Analizuję także kwestię zastąpienia Stałego Trybunału Sprawiedliwości przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości ONZ oraz wydzielenie Międzynarodowej Organizacji Pracy z Ligi Narodów. W tej części zbadałem również przejęcie funkcji Międzynarodowego Komitetu na rzecz Współpracy Naukowej przez UNESCO. Rozdział 3 poświęciłem sukcesji oraz kontynuacji w ramach systemu Unii Europejskiej/Wspólnot Europejskich. Przedstawiam w nim ewolucję instytucjonalną wspólnot europejskich, które w miarę rozwoju zaczęły być postrzegane przez niektórych jako jeden podmiot międzynarodowy. Moja analiza skupia się przede wszystkim na odpowiedzi na pytanie czy możemy na tym etapie mówić o połączeniu wspólnot europejskich czy też o kontynuacji ich oddzielnych podmiotowości międzynarodowych. Następnie zajmuję się kwestią wpływu utworzenia Unii Europejskiej i jej relacji z innymi organizacjami oraz jej różnymi formami współpracy (m. in. z Unią Zachodnioeuropejską, Europejską Współpracą 4

6 Polityczną, TREVI, Schengen). Rozdział kończę analizą sukcesji pomiędzy Unią Europejską oraz Wspólnotą Europejską na podstawie Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy oraz na podstawie Traktat z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Traktat lizboński). W rozdziale Sukcesje prawnomiędzynarodowe z udziałem Organizacji Jedności Afrykańskiej/Unii Afrykańskiej badam zjawisko sukcesji i kontynuacji w ramach systemu Organizacji Jedności Afrykańskiej oraz Unii Afrykańskiej. Jako pierwsze analizuję przypadek włączenia Komisji Współpracy Technicznej w Afryce na południe od Sahary (CCTA) do Organizacji Jedności Afrykańskiej. W kolejnej części tego rozdziału przedstawiam zjawisko zastąpienia Organizacji Jedności Afrykańskiej przez Unię Afrykańską. Analizuję również wpływ utworzenia Unii Afrykańskiej na Afrykańską Wspólnotę Gospodarczą, a także badam kwestię czy zachodzi zjawisko sukcesji albo kontynuacji pomiędzy Organem Centralnym Mechanizmu Zapobiegania, Zarządzania oraz Rozwiązywania Konfliktów oraz Unią Afrykańską. VI. Rezultaty badań W wyniku przeprowadzonej pracy badawczej stwierdziłem brak w doktrynie definicji pojęcia kontynuacji organizacji międzynarodowej. Analizowane przeze mnie przypadki sukcesji pomiędzy Ligą Narodów oraz ONZ, w ramach Unii Europejskiej oraz w ramach Unii Afrykańskiej wskazują, że dla odróżnienia tych obydwu zjawisk konieczne jest określenie przedmiotu sukcesji, co w rezultacie pozwoli na odróżnienie sukcesji od kontynuacji. W badaniu obydwu pojęć wykorzystałem dorobek doktryny w zakresie sukcesji państw. W dysertacji przedstawiłem dwie teorie, które są wykorzystywane w literaturze dotyczącej sukcesji państw. Są to: teoria formalna oraz teoria materialna. Zgodnie z teorią formalną identyczność organizacji międzynarodowej polegałaby na identyczności praw i obowiązków międzynarodowych. Wedle drugiej teorii konieczne jest odwołanie się do kryteriów osobowości prawnomiędzynarodowej danej organizacji. Poprzez porównanie wyznaczników osobowości możliwe zatem jest określenie czy mamy do czynienia z sukcesją czy też z kontynuacją. Druga teoria jest jednak ściśle powiązana z koncepcjami powstania organizacji międzynarodowych. W tym względzie wyróżniamy dwie teorie: teorię woli oraz teorię obiektywną. W ramach pierwszej dominującej w doktrynie uznaje się, że istnienie organizacji międzynarodowej jest zależne od woli jej członków. Reprezentanci drugiej 5

7 stwierdzają, że istnienie organizacji międzynarodowej opiera się na istnieniu niezależnych i samorządnych organów danej organizacji. Przyjmując teorię woli jako podstawę swoich rozważań doszedłem do wniosku, że teoria materialna lepiej określa zjawisko identyczności organizacji międzynarodowych. Wynika to przede wszystkim z samej charakterystyki organizacji międzynarodowych, które są pochodnymi podmiotami prawa międzynarodowego. Zgodnie z tą teorią to państwa członkowie decydują o bycie danej organizacji, co oznacza, że decydują również o zakresie przekształcenia danej organizacji w inną organizację lub też o połączeniu z inną organizacją międzynarodową albo wydzieleniu pewnych elementów poprzednika. Konsekwencją przyjęcia teorii materialnej jest przeanalizowanie zagadnienia uznania. Według doktryny w przypadku organizacji międzynarodowych kwestia uznania nie ma jednak znaczenia, gdyż jest uznana automatycznie przez państwa członków. Jedynym przypadkiem w historii, gdy uznanie miało znaczenie w odniesieniu do organizacji międzynarodowych była polityka nieuznawania Wspólnot Europejskich przez Związek Radziecki. Przyjmując taką koncepcję identyczności pomiędzy organizacjami międzynarodowymi należy uznać, że przedmiotem sukcesji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi jest wola państw członków. Wola państw członków jest bowiem jedynym elementem w całym łańcuchu zdarzeń, który jest stały. Jest ona podstawą istnienia zarówno poprzednika jak i następcy. Sukcesja występuje wtedy, gdy ta wola jest przekazywana na następcę prawnego. W takich przypadkach wola państw członków danej organizacji występuje zarówno jako przyczyna sukcesji oraz jako przedmiot sukcesji. Brak transferu tej woli na następcę oznacza, że występuje kontynuacja danej organizacji międzynarodowej. W badaniu stwierdzam również, że zarówno funkcja jak i dorobek prawnoinstytucjonalny danej organizacji nie mogą stanowić przedmiotu sukcesji. Funkcje wykonywane przez daną organizację międzynarodową mogą być bowiem dzielone pomiędzy różne organizacje międzynarodowe i stanowią raczej pole działalności danej organizacji. Natomiast dorobek prawno-instytucjonalny nie może stanowić przedmiotu sukcesji z tego względu, że jest on w różnym zakresie dziedziczony przez sukcesora. W dysertacji doprecyzowuję również pojęcie sukcesji organizacji międzynarodowych. Przede wszystkim wskazuję, że pojęcie sukcesji nie może być odnoszone do sytuacji, w której poprzednik nie kończy swojego bytu. Wyklucza to zarazem niektóre typy sukcesji wyróżnione przez doktrynę, takie jak przeniesienie pewnych funkcji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi. 6

8 W badaniach wyróżniłem także pewne specyficzne cechy sukcesji odnośnie do poszczególnych typów organizacji międzynarodowych. W przypadku organizacji o charakterze integracyjnym sukcesja jest kolejnym narzędziem służącym integracji i przejmowaniu kolejnych kompetencji. Należy w tym zakresie zauważyć, że po utworzeniu się organizacji - jądra integracji pozostałe organizacje są przez nią wchłaniane. W tym względzie należy zauważyć, że zjawiska sukcesji oparte są w głównej mierze na procesach włączenia lub absorpcji. Czasem, zastąpienie jednej organizacji przez drugą zostało wykorzystane po to, aby na nowo nadać projektowi integracji nową dynamikę i skonsolidować ówczesny dorobek prawno-instytucjonalny. W przypadku organizacji koordynacyjnych sukcesja jest wykorzystywana raczej jako sposób na zachowanie dorobku poprzednika. W przypadku organizacji o charakterze powszechnym sukcesja ma za zadanie wypełnienie luki w zakresie wypełniania pewnych obowiązków o charakterze powszechnym. W takich sytuacjach możliwe jest, że również wystąpienie sukcesji automatycznej (dorozumianej), która charakteryzuje się tym, że dotyczy zobowiązań, które są świętym posłannictwem cywilizacji 3 i które nie wygasają wraz zakończeniem bytu przez poprzednika. Ponadto, przykład Ligi Narodów oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych pokazał, że sukcesja pomiędzy tego typu organizacjami może mieć bardzo kompleksowy charakter i obejmować różne typy zjawisk. 3 Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, International status of South -West Africa, Opinia doradcza z dnia 11 lipca 1950, I.C. J. Reports 1950, s

9 Spis treści Wykaz skrótów... 6 Wstęp... 9 Rozdział 1 Pojęcie kontynuacji i sukcesji prawnomiędzynarodowej pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Definicje kontynuacji i sukcesji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Znaczenie terminu sukcesja i kontynuacja w prawie międzynarodowym Pojęcie organizacji międzynarodowej Definicja sukcesji i kontynuacji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Sukcesja państw a sukcesja pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Przedmiot sukcesji oraz jej typy Sukcesja automatyczna (dorozumiana) jako odmienny typ sukcesji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Etapy sukcesji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Skutki sukcesji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Akty prawne poprzednika Umowy międzynarodowe likwidowanej organizacji Sukcesja w odniesieniu do majątku poprzednika Personel i sprawy pracownicze w kontekście sukcesji Rozdział 2 Sukcesja w odniesieniu do systemu Ligi Narodów Zastąpienie Ligi Narodów przez Organizację Narodów Zjednoczonych Kontekst polityczny decyzji o rozwiązaniu Ligi Narodów Przygotowania do rozwiązania Ligi Narodów oraz utworzenia ONZ Rozwiązanie Ligi Narodów Konsekwencje sukcesji pomiędzy Ligą Narodów oraz Organizacją Narodów Zjednoczonych Funkcje polityczne Ligi Narodów Funkcje Ligi Narodów w zakresie umów międzynarodowych Funkcje związane z byciem depozytariuszem umowy

10 Funkcje o charakterze technicznym oraz niepolitycznym Funkcje o charakterze politycznym w umowach międzynarodowych Funkcje techniczne i niepolityczne Ligi Narodów, inne niż te związane z umowami międzynarodowymi Funkcje związane z administrowaniem mandatów Ligi Narodów Transfer aktywów Ligi Narodów Pożyczki Ligi Narodów Transfer personelu Ligi Narodów Zastąpienie Stałego Trybunału Sprawiedliwości przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości ONZ Formuła prawna rozwiązania Stałego Trybunału Sprawiedliwości Konsekwencje rozwiązania Stałego Trybunału Sprawiedliwości Przejęcie dorobku prawnego Stałego Trybunału Sprawiedliwości przez MTS Wydzielenie Międzynarodowej Organizacji Pracy z Ligi Narodów Kontekst polityczny procesu wydzielenia MOP Procedura wydzielenia MOP z Ligi Narodów Konsekwencje prawne wydzielenia MOP z Ligi Narodów Przejęcie funkcji Międzynarodowego Komitetu na rzecz Współpracy Naukowej przez UNESCO Rozdział 3 Unia Europejska oraz wspólnoty europejskie jako przedmiot i podmiot sukcesji pomiędzy organizacjami międzynarodowymi Sukcesja wertykalna w ramach Unii Europejskiej lub wspólnot europejskich Konwencja o niektórych wspólnych instytucjach Wspólnot Europejskich Zmiany instytucjonalne w latach 50., 60., 70. i Traktat ustanawiający Jedną Radę i Jedną Komisję Wspólnot Europejskich Ocena prawna wystąpienia sukcesji po Traktacie fuzyjnym oraz w latach 70. i Zmiany wprowadzone przez Traktat z Maastricht oraz Traktat amsterdamski Kwestia osobowości prawnomiędzynarodowej Unii Europejskiej Zmiana nazwy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej Utworzenie Europejskiego Banku Centralnego a kwestia sukcesji

11 Zakończenie bytu EWWiS Sukcesja horyzontalna pomiędzy Unią Europejską a innymi organizacjami międzynarodowymi Przejęcie funkcji Unii Zachodnioeuropejskiej przez Unię Europejską Europejska Współpraca Polityczna Przejęcie dorobku TREVI oraz Schengen Sukcesja w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy oraz w Traktacie lizbońskim Postanowienia Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy dotyczące sukcesji pomiędzy Unią Europejską oraz Wspólnotą Europejską Sukcesja pomiędzy Unią Europejską oraz Wspólnotą Europejską na podstawie Traktatu z Lizbony Rozdział 4 Sukcesje prawnomiędzynarodowe z udziałem Organizacji Jedności Afrykańskiej/Unii Afrykańskiej Cele Organizacji Jedności Afrykańskiej Aneksja CCTA przez Organizację Jedności Afrykańskiej Okoliczności przyłączenia CCTA przez Organizację Jedności Afrykańskiej Postanowienia Konwencji londyńskiej oraz Konwencji z Dar Es Salam w sprawie rozwiązania CCTA Proces rozwiązania CCTA Ocena prawna rozwiązania CCTA Status konwencji fitosanitarnej w kontekście sukcesji między CCTA oraz OJA Skutki sukcesji pomiędzy CCTA oraz Organizacją Jedności Afrykańskiej Przejęcie funkcji CCTA przez OJA Los traktatów zawartych przez CCTA oraz innych aktów CCTA Przejęcie personelu CCTA przez OJA Transfer aktywów i pasywów CCTA Sukcesja pomiędzy Organizacją Jedności Afrykańskiej oraz Unią Afrykańską Zakończenie bytu Organizacji Jedności Afrykańskiej Motywy rozwiązania Organizacji Jedności Afrykańskiej Proces powstania Unii Afrykańskiej

12 Postanowienia dotyczące sukcesji pomiędzy OJA oraz Unią Afrykańską w Akcie Założycielskim oraz Karcie OJA Relacje pomiędzy OJA i Afrykańską Wspólnotą Gospodarczą a sukcesja pomiędzy OJA oraz Unią Afrykańską Status prawny Afrykańskiej Wspólnoty Gospodarczej Kwestia sukcesji pomiędzy AWG oraz Unią Afrykańską Konsekwencje sukcesji pomiędzy OJA oraz Unią Afrykańską Transfer aktywów oraz pasywów OJA do Unii Afrykańskiej Przejęcie pracowników OJA przez Unię Afrykańską Dorobek prawny Organizacji Jedności Afrykańskiej Sukcesja pomiędzy Organem Centralnym Mechanizmu Zapobiegania, Zarządzania oraz Rozwiązywania Konfliktów oraz Unią Afrykańską Utworzenie Mechanizmu Zapobiegania, Zarządzania oraz Rozwiązywania Konfliktów Integracja Organu Centralnego z Unią Afrykańską Podsumowanie Bibliografia