Strategia działania PAH

Transkrypt

1 Strategia działania PAH Polska Akcja Humanitarna Warszawa, sierpień 2010

2 Misja Uczynić świat lepszym przez zmniejszanie cierpienia i niesienie wartości humanitarnych. Wizja PAH pomaga ludziom w sytuacjach kryzysowych w jak najszybszym uzyskaniu samodzielności i przyjęciu odpowiedzialności za własną przyszłość, kształtuje postawy humanitarne i tworzy nowoczesną kulturę pomocy. Naczelną zasadą PAH jest efektywne działanie z poszanowaniem godności człowieka. Wizja PAH jest realizowana przez organizowanie pomocy humanitarnej i współpracy rozwojowej oraz tworzenie i realizację programów w zakresie edukacji społecznej. Pomoc humanitarna i współpraca rozwojowa ma na celu zmniejszenie cierpienia, zaspokojenie podstawowych potrzeb oraz zapewnienie ofiarom konfliktów, katastrof i ubóstwa warunków umożliwiających godne i samodzielne życie. Edukacja społeczna ma na celu budowanie odpowiedzialności za świat, angażowanie do działań pomocowych oraz upowszechnianie wiedzy na temat katastrof naturalnych, konfliktów zbrojnych oraz sytuacji społeczeństw zamieszkujących kraje Globalnego Południa oraz relacji pomiędzy Południem i Północą. Filozofia działania kim jesteśmy Odpowiedzialność za świat pojmujemy jako możliwość rzeczywistego uczestnictwa i posiadania wpływu w procesie pomocy przez każdego pracownika i wolontariusza PAH. Praca każdego z nas przyczynia się do ratowania życia ludzi. Oznacza to, że mamy świadomość celu naszej pracy i kierujemy się poczuciem odpowiedzialności za tych, których prawa PAH chroni. Nasza praca nie służy wypracowywaniu zysków, ale jest wspólnym przedsięwzięciem, którego celem jest zmienianie świata na lepsze. To zobowiązuje nas do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem oraz do rozwijania się i podnoszenia jakości naszej pomocy. 2

3 Wprowadzenie Od momentu wysłania pierwszego konwoju do Sarajewa w grudniu 1992 roku, który zapoczątkował działalność PAH, nasza organizacja przeszła wiele zmian, które umożliwiały rozwój skutecznego działania. Realizując zadania pomocy zbudowaliśmy siłę PAH oraz dopracowaliśmy się własnych metod udzielania pomocy, które są zgodne z zasadami i etyką naszej organizacji. PAH jest aktywnym uczestnikiem rozwoju trzeciego sektora w kierunku jego integracji, profesjonalizacji i realizacji działań rzeczniczych w obszarze współpracy rozwojowej i pomocy humanitarnej. W ciągu tych lat zmieniał się świat, zmieniała się również Polska i Polacy, którzy coraz chętniej dzielą się z potrzebującymi w Polsce i na świecie. Wzrasta świadomość naszej odpowiedzialności za świat, solidarność rozszerza swoje granice. 1. Najważniejszym celem udzielanej przez nas pomocy jest doprowadzenie do samodzielności beneficjentów, którzy utracili ją wskutek działań zbrojnych, katastrof naturalnych lub są jej pozbawieni z powodu ubóstwa. Proces udzielania pomocy odbywa się we współpracy z beneficjentem, co pozwala na wspólne określenie zakresu i metod pomocy oraz umożliwia beneficjentowi samodzielne kierowanie rozwojem osiągniętych celów pomocy. 2. Najważniejszym celem prowadzonych przez nas działań edukacyjnych jest doprowadzenie do zmiany świadomości polskiego społeczeństwa w kwestiach dotyczących zależności między katastrofami humanitarnymi, sytuacją w krajach najbiedniejszych, działaniami krajów bogatych prowadzącymi do pogłębiania ubóstwa i różnic w możliwościach korzystania z podstawowych praw człowieka. Wierzymy, że wzrośnie poczucie odpowiedzialności za kształt świata oraz chęć uczestnictwa zarówno w udzielaniu mądrej pomocy, jak i w angażowaniu się w rzecznictwo. Wierzymy, że za zmianą świadomości pójdą konkretne działania. Bardzo ważnym elementem działań edukacyjnych jest wpływ na tworzenie się wolontariatu humanitarnego, którego udział w procesie pomocy PAH jest elementem niezbędnym. W naszych działaniach w terenie, dążymy do aktywnego włączania społeczności lokalnych w proces dostarczania pomocy w celu jak najszybszego uniezależnienia ich od pomocy zewnętrznej. Działania te prowadzimy na terenach konfliktowych i postkonfliktowych, w miejscach katastrof naturalnych czy regionach dotkniętych ubóstwem. Szczególny nacisk kładziemy na obecność tam, gdzie nasza wiedza i doświadczenie mogą zostać najpełniej wykorzystane. Dbamy o to, by nasza pomoc zapewniała długotrwały i stabilny rozwój regionu dotkniętego wojną czy kataklizmem. Każdy człowiek ma prawo do życia i rozwoju, które łączą się z dostępem do określonych dóbr: czystej wody, jedzenia, opieki medycznej, edukacji oraz bezpiecznego schronienia. Kiedy brak środków materialnych ogranicza dostęp do tych 3

4 podstawowych dóbr, mówimy o ubóstwie. Skrajne ubóstwo zagraża życiu i jest łamaniem podstawowych praw człowieka. W skrajnym ubóstwie żyje, co szósty człowiek na Ziemi. Współczesny świat charakteryzuje się ogromnymi nierównościami: połowa wszystkich dóbr znajduje się w rękach najbogatszych 2% ludzkości, podczas gdy w najbiedniejszych wioskach świata codziennie umiera z głodu i pragnienia 25 tysięcy dzieci. Większość ludzi w krajach rozwiniętych albo o tym nie wie, albo nie pamięta. Tymczasem ze względu na coraz ściślejsze powiązania między gospodarkami poszczególnych państw, ubóstwa nie sposób zwalczyć bez zmiany całej międzynarodowej polityki. Jesteśmy odpowiedzialni za to, by stworzyć ludziom w krajach rozwijających się szansę przeżycia nawet, jeśli ich tragedia rozgrywa się dziesiątki tysięcy kilometrów od nas. Ubóstwo to nie tylko tragedia jednostki - ma ono również wymiar międzyludzki, jakim jest wykluczenie jednostki z życia społecznego. Ktoś, kto stale musi walczyć o przeżycie nie może zaangażować się w ruchy obywatelskie ani rozwijać swoich talentów. Konieczność walki o przeżycie jest źródłem upokorzeń, spycha człowieka na margines powodując wykluczenie społeczne. Dla ludzi mieszkających w krajach rozwiniętych podstawowym dobrem nie jest jedzenie, woda pitna i schronienie. Bieda kojarzy się raczej z brakiem pieniędzy na towary konsumpcyjne. Najważniejszym celem strategicznym jest tworzenie możliwości korzystania z niezbywalnych praw człowieka na terenach dotkniętych konfliktami, katastrofami naturalnymi oraz ubóstwem. PAH w najbliższych 5 latach będzie działać na rzecz następujących praw: 1. prawo dostępu do wody i należytych warunków sanitarnych 2. prawo dostępu do edukacji 3. prawo dostępu do żywności 4. prawo do życia w godnych warunkach oraz do samodzielności i samostanowienia 5. prawo do ochrony życia i zdrowia podczas katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych Beneficjenci PAH PAH pomaga potrzebującym, ze szczególnym uwzględnieniem takich grup społecznych jak: kobiety, dzieci, osoby niepełnosprawne oraz uchodźcy, osoby wewnętrznie przesiedlone i repatrianci. Grupy te są zazwyczaj najbardziej 4

5 poszkodowane i bezbronne wobec efektów konfliktów zbrojnych, katastrof naturalnych oraz ubóstwa. 1. Kobiety Kobiety i dziewczynki stanowią większość z 1,3 miliarda skrajnie ubogiej ludności świata (60-70%). Wśród kobiet odnotowuje się wyższe niż u mężczyzn wskaźniki analfabetyzmu i bezrobocia. Kobiety rzadko biorą udział w procesie podejmowania decyzji zaczynając od najniższych szczebli władzy po narodowe rządy. Skutkuje to ignorowaniem potrzeb kobiet i ich rodzin. Mimo codziennych trudności to kobiety są otwarte na zmiany i nowe rozwiązania. Wykazują ogromną determinację w walce o lepszą przyszłość dla siebie i swoich dzieci. Jeżeli stworzy się kobietom szanse na rozwój domowych gospodarstw i kształcenie, również ich rodziny będą żyły w lepszych warunkach. Wzmocnienie kobiet jest jednym z najlepszych sposobów na walkę z ubóstwem. 2. Dzieci 425 milionów dzieci codziennie pije brudną wodę a ponad milion dzieci nie ma miejsca, w którym mogłoby mieszkać. Dzieci to szczególnie wrażliwa grupa mieszkańców naszej planety. Wszystkie tragedie, które dotykają ludzkość, najboleśniej odczuwane są przez dzieci. Dziecko nie upomni się o swoje prawa, gdy zmusza się je do pracy lub do udziału w wojnie; dziecko nie przetrwa wędrówki przez granicę przy ucieczce przed prześladowaniami, dziecko, które pije brudną wodę ma mniejszą szansę na przeżycie. Dlatego odpowiedzialność za ochronę zdrowia i życia dzieci spoczywa na dorosłych. 3. Niepełnosprawni Na świecie jest ponad 650 mln osób niepełnosprawnych, co stanowi ok. 10% ludności. W biednych społeczeństwach osoby z niepełnosprawnością fizyczną i psychiczną są jedną z najbardziej zmarginalizowanych grup i doświadczają ogromnych barier w dostępie do każdej dziedziny życia społecznego. Biednych społeczeństw nie stać na tworzenie infrastruktury, która pozwalałaby niepełnosprawnym na normalne funkcjonowanie. Również podczas konfliktów czy katastrof naturalnych są jedną z bardziej poszkodowanych grup. 4. Uchodźcy, osoby wewnętrznie przesiedlone i repatrianci W 2008 roku na świecie było 42 mln osób przymusowo przesiedlonych. Co roku ok. 400 tys. osób zwraca się o przyznanie azylu z powodu prześladowań rasowych, religijnych czy politycznych. Na podstawie konwencji genewskiej z 1951 roku społeczność międzynarodowa zobowiązała się do ich ochrony. Są to osoby z bagażem trudnych doświadczeń związanych z wojnami, reżimami totalitarnymi i prześladowaniami. PAH niesie pomoc w krajach pochodzenia uchodźców; pomaga 5

6 uchodźcom i osobom wewnętrznie przesiedlonym, które zmuszone do opuszczenia swoich miejsc zamieszkania nie mają możliwości samodzielnego utrzymania się. PAH także wspiera uchodźców, którzy docierają do Polski w poszukiwaniu bezpiecznego miejsca ułatwiając im zakorzenienie się w naszym kraju. PAH wspiera także repatriantów z terenów b. ZSRR - potomków Polaków deportowanych na Syberię i do Kazachstanu. Na powrót do Polski od wielu lat czeka blisko 2700 osób. Ci którzy wracają mogą liczyć na wsparcie PAH. 6

7 REALIZACJA POMOCY Prawo do dostępu do wody i należytych warunków sanitarnych 840 milionów ludzi na świecie jest pozbawionych dostępu do wody pitnej a ponad 2 miliardy odpowiednich warunków sanitarnych. Problem głównie odczuwają mieszkańcy najbiedniejszych krajów świata Globalnego Południa. Brak infrastruktury wodnosanitarnej, gwarantującej dostęp do bezpiecznej wody i odpowiednich warunków sanitarnych zagraża ich zdrowiu, życiu oraz jest przyczyną śmierci każdego roku 2 milionów ludzi. Brak wody to jednak nie tylko problem zdrowia. Z powodu częstych zachorowań dzieci opuszczają zajęcia w szkole, często, a szczególnie dziewczynki, muszą wybierać między uczęszczaniem do szkoły a pomocą rodzinie w przynoszeniu wody z odległych miejsc. Nie tylko ludzie potrzebują wody do życia potrzebują jej także rośliny i zwierzęta. Jeśli brakuje wody do ugaszenia pragnienia, nie ma jej też do nawodnienia pola, podlania ogródka czy napojenia zwierząt. PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania: 1. Tworzenie infrastruktury wodno-sanitarnej oraz przygotowanie/przeszkolenie społeczności lokalnych do samodzielnego zarządzania tą infrastrukturą. 2. Prowadzenie edukacji skierowanej do społeczności lokalnych w zakresie stosowania zasad higieny i ochrony zdrowia oraz świadomego i odpowiedzialnego gospodarowania dostępnymi zasobami wody Prawo do dostępu do edukacji 72 miliony dzieci w wieku szkolnym nie uczęszcza do szkoły podstawowej, z czego blisko połowa z nich mieszka w krajach Afryki Subsaharyjskiej. Konsekwencją jest 770 milionów niepiśmiennych dorosłych, wśród których dwie trzecie stanowią kobiety. Dostęp do edukacji zależy od czynników, na które dziecko nie ma żadnego wpływu: od zamożności rodziców, miejsca zamieszkania, narodowości i płci. W konsekwencji ci, którzy i tak są już pokrzywdzeni przez los, nie dostają nawet szansy na poprawę jakości swojego życia przez naukę i nabycie użytecznych umiejętności. PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania: 1. Tworzenie warunków umożliwiających naukę dzieci przynajmniej na poziomie podstawowym 2. Podejmowanie działań likwidujących analfabetyzm wśród dorosłych 3. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli oraz pomoc w tworzeniu programów nauczania 7

8 Prawo dostępu do żywności Co pięć sekund z powodu głodu umiera na naszej planecie jedno dziecko. Jedzenia brakuje, co siódmemu człowiekowi na Ziemi, a stan ten, zamiast się polepszać, stale się pogarsza. W krajach Globalnego Południa, gdzie odsetek głodujących jest najwyższy, ludzi wciąż przybywa. Państwa te nie są w stanie wykarmić nowonarodzonych dzieci ani ich rodziców, a żyjącej tam ludności nie stać już na kupowanie produktów sprowadzonych z innych rejonów świata. Prawie 70% głodujących mieszka na wsi i jest zależne od produktów, które samodzielnie uprawia. Większość z nich ma do dyspozycji mały kawałek ziemi uprawnej i cierpi przez brak środków na zakup nasion czy budowy infrastruktury do jego nawadniania. Nie sprzyjają im też reguły rynkowe, dyskryminujące najbiedniejsze społeczeństwa poprzez subsydiowanie produktów rolnych wytwarzanych w bogatych krajach Północy. PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania: 1. Walka z niedożywieniem dzieci w Polsce i głodem na świecie (kampania Pajacyk w ciągu 5 lat obejmie pomocą również dzieci z regionów objętych klęską głodu) 2. Zapewnienie rodzinom możliwości samodzielnego produkowania żywności Prawo do życia w godnych warunkach oraz do samodzielności i samostanowienia Każdy człowiek ma prawo do życia w godnych warunkach oraz prawo do rozwoju. Przez godne warunki życia rozumiemy sprawiedliwy dostęp do takich dóbr jak woda, żywność, bezpieczne schronienie, ochrona zdrowia ale także dostęp do edukacji. Dopiero spełnienie tych warunków może stworzyć możliwość rozwoju jednostki i całych społeczności. PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania: 1. Tworzenie warunków do integraci uchodźców, repatriantów i imigrantów ze społeczeństwem polskim 2. Wzmacnianie społeczności oraz rodzin i tworzenie warunków prowadzących do ich usamodzielnienia się i rozwoju 3. Budowa świadomości nt. sprawiedliwego handlu; sprzedaż produktów fair trade 8

9 Prawo do ochrony życia i zdrowia Każdego roku świat nawiedza średnio ok. 300 katastrof naturalnych, w których ok. 300 milionów ludzi traci cały swój dobytek i dach nad głową. Od zakończenia drugiej wojny na świecie miało miejsce ok. 2,5 tys. konfliktów zbrojnych. Każdego roku w ich wyniku poszkodowane są miliony osób. Gdy sytuacja ta dotyczy krajów najbiedniejszych, obywatele nie mogą liczyć na pełną pomoc ze strony swojego państwa i społeczeństwa. PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania z zakresu pomocy natychmiastowej: 1. Udzielanie pomocy natychmiastowej ofiarom katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych w zakresie: dostępu do wody i należytych warunków sanitarnych, dostawy żywności, ochrony zdrowia, zapewnienia schronienia, dostarczenia przedmiotów pierwszej potrzeby 2. Udzielanie pomocy natychmiastowej w ciągu 48 godzin od rozpoczęcia kryzysu 3. Współpraca z lokalnymi organizacjami w procesie udzielania pomocy W chwili wystąpienia konfliktów lub katastrof naturalnych PAH za każdym razem podejmuje indywidualnie decyzją o rozpoczęciu akcji pomocy. Jest to uzależnione od aktualnych możliwości nagłośnienia problemu i pozyskania środków na skuteczną i wymierną pomoc Celem PAH jest udzielenie pomocy jak największej liczbie ludzi. Działania będą podejmowane w duchu zrozumienia potrzeby pomocy bez względu na uwarunkowania polityczne oraz ze świadomością, że akcje pomocy służą również budowaniu solidarności społecznej. Dlatego PAH podejmuje również działania o charakterze symbolicznym, które cechują się niewielkim zakresem pomocy (uzależnionym od zebranych środków), ale mają charakter gestu solidarności. Edukacja społeczna Na rzecz zapewnienia korzystania z w/w praw PAH prowadzi działania edukacyjne skierowane do społeczeństwa. Naszą rolą, jako organizacji pracującej w Polsce i zagranicą jest dzielenie się wiedzą i stwarzanie możliwości zaangażowania się w pomoc. Jesteśmy przekonani, że bez rozumienia problemów humanitarnych, zależności globalnych polskie społeczeństwo i decydenci polityczni nie będą podejmować decyzji uwzględniających prawa społeczeństw krajów rozwijających się czy osób dotkniętych przez kataklizmy naturalne i konflikty zbrojne. Szczególnie ważne jest kształtowanie postaw młodego pokolenia, które rozpoczyna edukację i które w przyszłości przejmie odpowiedzialność za kształt społeczeństwa obywatelskiego. 9

10 PAH będzie realizowała te zadania prowadząc następujące działania: 1. prowadzenie działań rzeczniczych skierowanych do polskich i europejskich decydentów: (polityków, posłów, europosłów i urzędników), mających na celu zapewnienie lepszego wywiązywania się przez Polskę i UE z obowiązków/deklaracji podjętych na forach międzynarodowych oraz poprawę realizowanych już polityk, które mają wpływ na społeczeństwa Globalnego Południa 2. prowadzenie ogólnopolskich (ewentualnie we współpracy z partnerami o zasięgu europejskim) działań podnoszących świadomość społeczeństwa obywatelskiego w celu zaangażowania do aktywnego działania. Szczególne narzędzia, które temu posłużą to ogólnopolskie kampanie i praca z grupami wpływu takimi jak media. 3. rozwój działalności wydawniczej i informacyjnej w celu zwiększenia dostępu do wiedzy z zakresu globalnego rozwoju, pomocy humanitarnej i współpracy rozwojowej dla różnych grup odbiorców 4. prowadzenie działań edukacyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży, współpraca z instytucjami systemu edukacji formalnej i nieformalnej w Polsce i zagranicą oraz prowadzenie działań rzeczniczych w celu włączenia edukacji humanitarnej i globalnej do głównego nurtu edukacji w Polsce 5. współpraca ze środowiskiem akademickim w celu włączenia tematyki globalnego rozwoju, pomocy humanitarnej i współpracy rozwojowej do programu różnych kierunków studiów oraz podniesienia jakości nauczania w tych obszarach 10

11 POLEPSZENIE JAKOŚCI DZIAŁAŃ PROGRAMOWYCH PAH będzie wzmacniać potencjał organizacyjny zapewniający efektywne wsparcie programów pomocowych i edukacyjnych. PAH i jej pracownicy będą dążyć do pogłębiania swoich kwalifikacji, by podejmowane przez nich działania były coraz bardziej skuteczne. Do najważniejszych działań mających na celu poprawę efektywności funkcjonowania PAH i rozbudowę jej potencjału organizacyjnego należą: Komunikacja zewnętrzna 1. Wzmocnienie wizerunku PAH jako organizacji zajmującej się prawami dostępu do wody i należytych warunków sanitarnych, dostępu do edukacji, dostępu do żywności, prawem do życia w godnych warunkach i ochrony życia oraz zdrowia w trakcie katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych 2. Zwiększenie rozpoznawalności poszczególnych działań PAH 3. Poszerzenie grupy osób zaangażowanych w działania PAH 4. Zwiększenie transparentności w dziedzinach: wartości, polityka, działania i finanse 5. Zwiększenie świadomości społeczeństwa polskiego na temat problemów humanitarnych, rozwojowych i globalnych 6. Umożliwienie przedstawicielom Globalnego Południa prezentowania w Polsce ich opinii i potrzeb 7. Rozwijanie wiedzy eksperckiej dot. praw wymienionych w strategii i zwiększanie dostępu do niej przez rozwój narzędzi medialnych i współpracę z mediami, etc. Zbieranie funduszy 1. Zwiększenie pozyskiwania funduszy na działania PAH 2. Rozszerzenie grupy darczyńców indywidualnych i komercyjnych oraz dążenie do zwiększenia udziału tych darczyńców w finansowaniu programów PAH. Tworzenie partnerstw z firmami i instytucjami 3. Zwiększenie zdobywania funduszy instytucjonalnych z nastawieniem na długofalowe projekty 4. Zwiększenie rozpoznawalności działań realizowanych przez PAH i możliwości wsparcia PAH poprzez bezpośredni kontakt z firmami 5. Tworzenie nowych i rozwijanie istniejących narzędzi wspierania finansowego PAH 6. Zapewnienie stabilności finansowej pozwalającej na finansowanie programów fundacji 11

12 7. Rozwijanie działań fundraisingowych w szkołach w oparciu o prowadzone kampanie społeczne i działania edukacyjne Logistyka 1. Zapewnienie niezbędnego sprzętu pozwalającego realizować strategię PAH 2. Zapewnienie mobilności w zespołach ludzkich i sprzęcie w celu realizacji poszczególnych działań PAH 3. Zbudowanie procedury i systemu badania satysfakcji beneficjenta. Zasoby ludzkie 1. Podniesienie i poprawa kwalifikacji oraz mobilności kadry pracowniczej. 2. Poprawa warunków pracy tak, aby służyły jak najlepszej motywacji, skuteczności i zaangażowania pracowników. 3. Rozbudowa oferty dla wolontariuszy i stworzenie zespołu wolontariuszy specjalistów. 4. Poprawa systemu wprowadzenia nowego pracownika i wolontariusza do pracy w celu zapewnienia jak najlepszej identyfikacji i odpowiedzialności za realizację misji i zadań PAH 5. Rozbudowa systemu zarządzania wolontariatem, praktykami, stażami oraz innymi formami zaangażowania w działania PAH Zarządzanie 1. Zapewnienie PAH jak najwyższej jakości obsługi prawnej oraz audytorskiej 2. Usprawnienie funkcjonowania procedur obowiązujących w PAH. 3. Rozwój procedur pozwalających udzielać pomoc natychmiastową. 4. Usprawnienie systemu wewnętrznej kontroli w celu zapewnienia poprawnego wypełniania procedur oraz ewaluacji działań 5. Usprawnienie systemu zarządzania wiedzą wewnętrzną organizacji 6. Zapewnienie spójności działań organizacji ze strategią. 7. Polepszenie komunikacji wewnątrz PAH. Ta strategia zobowiązuje do stworzenia przez odpowiedzialnych za działy Dyrektorów strategii poszczególnych działów zgodne ze strategią Fundacji. 12