Wprowadzenie SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE... 5 WPROWADZENIE... 9 I. OTWARTOŚĆ NA BOGA

Transkrypt

1 3

2 Wprowadzenie 637 SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE... 5 WPROWADZENIE... 9 I. OTWARTOŚĆ NA BOGA Stanisław Grygiel MEDYTACJE O ŻYCIU DUCHOWYM W dialogu obecności Droga do życia duchowego Kim jest mistrz? W przestrzeni kontemplacji Od filozofii do modlitwy Przeciw duchowej idylli Zdzisław J. Kijas OFMConv ŻYCIE DUCHOWE I SZCZĘŚCIE Duchowość a ludzki sukces Duchowość nie jest towarem na sprzedaż Duchowa głębia, a nie ilość doświadczeń Bóg ostatecznym źródłem radości Ks. Roman E. Rogowski BYĆ W DRODZE. SZKIC DO TEOLOGII DROGI Wędrówka po wielkiej pustyni Zawsze trzeba być w drodze Nasza Ojczyzna jest w niebie Moje życie pielgrzyma Bogusław Steczek SJ CZY CZŁOWIEK MOŻE OTWORZYĆ SIĘ NA BOGA? Człowiek jako osoba Relacja Bosko-ludzka Spotkanie z Bogiem w Jezusie Chrystusie Jacek Salij OP DLACZEGO ZAMYKAMY SIĘ NA BOGA? Rozpoznać w Panu Bogu Najbliższego... 57

3 638 Spis treści Przezwyciężyć fałszywe wyobrażenia o Bogu Bóg społeczeństwa zsekularyzowanego Krzywda i cierpienie Dostrzec obecność Boga i usłyszeć Jego głos Dariusz Piórkowski SJ NA TROPIE UKRYTEGO BOGA Meandry bezradności Bóg bliski, Bóg daleki Oblicza dobra Ks. Stanisław Haręzga UFNE POSŁUSZEŃSTWO BOGU Posłuszeństwo i zaufanie Zgoda na własne życie Zaufanie między przełożonym a podwładnym Stanisław Łucarz SJ ISTOTA MODLITWY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ Tracenie czasu dla Boga Przejście ze śmierci do życia Jak się modlić? II. PÓJŚĆ ZA JEZUSEM Leon Nieścior OMI SEQUELA CHRISTI ZAPISANA MILCZENIEM Nauka Ojców Pustyni Posłuszeństwo i osobisty wybór Miłość i miłosierdzie Cnota pokory Podążać za wolą Bożą Józef Augustyn SJ INTYMNE RELACJE Z JEZUSEM Rodzinne spotkania Jezusa Zmartwychwstałego z uczniami Zmartwychwstały objawia się uczniom i przyjaciołom Intymność dotyka tego, co w nas najgłębsze Odsłaniać przed Jezusem wszystkie rany Jezus nigdy nas nie sądzi Nasze rany miejscem spotkania z Jezusem... 97

4 Spis treści 639 Tomasz Kot SJ NAZWAŁEM WAS PRZYJACIÓŁMI Kim są przyjaciele Jezusa? Język przyjaźni Stopnie bliskości Ks. Alfons J. Skowronek JEZUS MĄŻ MODLITWY Modlić się bezustannie Modlitwa Jezusa Modlitwa Jezusa za siebie Modlitwa Jezusa za uczniów Modlitwa Jezusa za trwających na drodze do wiary Umacniająca wiarę rozmowa Marie-Dominique Philippe OP ŻYCIE W DUCHU RAD EWANGELICZNYCH UBÓSTWA, CZYSTOŚCI I POSŁUSZEŃSTWA Duch ubóstwa Duch czystości Duch posłuszeństwa Chrześcijańska świętość życia Ks. Krzysztof Grzywocz EWANGELICZNE UBÓSTWO Ucieczka od posiadania Ubóstwo Chrystusa Ubóstwo uczniów Jacques Guillet SJ CZYSTOŚĆ JEZUSA CHRYSTUSA III. EUCHARYSTIA Dariusz Kowalczyk SJ OD PASCHY DO EUCHARYSTII Co to jest Pascha? Paschalna tajemnica Wieczernika Berakoth a Eucharystia Świadectwo wiary w rodzinie

5 640 Spis treści Ks. Mariusz Rosik CIAŁO ZA NAS WYDANE Przy stole grzeszników Cztery opisy ustanowienia Eucharystii Pascha Żydów Pascha Jezusa Zmiany w rytuale Paschy To czyńcie na moją pamiątkę Rozmnożenie chleba i Eucharystia Pokarm nieśmiertelności Zdzisław J. Kijas OFMConv MISTYCZNE CIAŁO CHRYSTUSA Kościół jako Ciało Chrystusa Jedność Kościoła Ożywieni jednym Duchem Eucharystia budująca Kościół Ks. Stanisław Haręzga ADORACJA NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU Uznanie absolutnego prymatu Boga Obcowanie z darem Bożej obecności Wchodzenie w paschalny styl życia Józef Augustyn SJ PRZEKAŻCIE SOBIE ZNAK POKOJU Zaproszenie do pojednania z Bogiem i bliźnimi Stanąć w prawdzie o sobie Dar przebaczenia Piotr Słabek EUCHARYSTIA I RODZINA Pamięć o Bogu i uzdrowienie wewnętrzne Patrzeć oczyma Boga Ofiarować siebie drugiemu Przemieniać własne życie Wspólnie się modlić Ks. Romuald Jaworski KRYZYS UCZESTNICTWA W NIEDZIELNEJ MSZY Niedzielna Eucharystia w Szwajcarii i w Polsce

6 Spis treści 641 Aktualne tendencje zmian w cywilizacji zachodniej Eucharystia odpowiedzią na kryzys zachodniego społeczeństwa Kilka uwag pastoralnych IV. NAWRÓCENIE I SPOWIEDŹ Paweł Góralczyk SAC KU WOLNOŚCI WYSWOBODZIŁ NAS CHRYSTUS Wyzwolenie z niewoli grzechu Wyzwolenie do solidarności zbawczej i miłości Wyzwolenie od lęku i bezsensu Ks. Alfons J. Skowronek MYSTERIUM INIQUITATIS Tajemnica ludzkiej winy Łaska skruchy i żalu Poczucie grzechu ciężkiego Ludmiła Grygiel MIŁOSIERNY BÓG I GRZESZNY CZŁOWIEK Miłosierny Pan historii Śmiertelny smutek Boga Religijny smutek człowieka Duszpasterstwo miłosierdzia Stanisław Biel SJ ŚCIEŻKAMI PRZEBACZENIA Przebaczenie: długi i trudny proces Przebaczając, naśladujemy Boga Uzdrowienie relacji z Bogiem i bliźnimi Przebaczyć sobie Stanisław Morgalla SJ UZDROWIENIE INTEGRALNE Nie wiecie, o co prosicie! Spraw, abym przejrzał! Nie grzesz już więcej Czy możecie pić kielich, który Ja mam pić? Mądrość krzyża Marek Blaza SJ ZMAGANIA Z TYMI SAMYMI GRZECHAMI Żal za grzechy i postanowienie poprawy

7 642 Spis treści Lęk przed spotkaniem z kapłanem Ludzkie choroby i Boski Lekarz Anselm Grün OSB PRZEBACZ SAMEMU SOBIE Pojednanie z samym sobą Pojednanie z bliźnim Mateusz R. Hinc OFMCap CO DZIEJE SIĘ W SAKRAMENCIE POJEDNANIA. OKIEM PSYCHOLOGA Nie koncentrować się na sobie Wziąć odpowiedzialność za popełniony grzech Pytanie o motywacje Ufność zamiast lęku Szczerość wyznania grzechów Trudności w opisywaniu swoich przeżyć i emocji Duchowy trud w przeżywaniu sakramentu pojednania Ks. Alfons J. Skowronek RACHUNEK SUMIENIA Z SZACUNKU DO ŻYCIA Życie z Bogiem, bliźnim i samym sobą Życie jako dar Boży Miłość bliźniego Troska o życie duchowe i postawa wobec śmierci Bóg jako źródło, centrum i kres ludzkiego życia V. MIŁOŚĆ BLIŹNIEGO I WSPÓLNOTA Dariusz Kowalczyk SJ O EWANGELICZNEJ MIŁOŚCI BLIŹNIEGO Zniewoleni moralizmem! Kochać nie znaczy lubić? Pokusa kochania ludzkości Bóg wymaga tego, co sam daje Miłość bliźniego a miłość Boga Stanisław Grygiel TYLKO BLIŹNI WCHODZĄ DO KRÓLESTWA NIEBIESKIEGO A faryzeusz mimo idzie zadumany Czuwające miłosierdzie Samarytanina Czynić się bliźnim innego człowieka

8 Spis treści 643 Jerzy Seremak SJ WSZYSTKO MIELI WSPÓLNE Życie pierwotnej wspólnoty Prawo własności Podzielić się sercem i duszą Małgorzata Borkowska OSB PRZYJAŹNIE ŚWIĘTYCH Bazyli Wielki i Grzegorz z Nazjanzu Bonifacy i Lioba Teresa z Ávili i Juana Suarez Tomasz More i Erazm z Rotterdamu Jacek Salij OP MODLITWA WSPÓLNA Modlitwa prywatna Na początku była wspólna modlitwa Modlitwa osób, nie kolektywu Marek Blaza SJ RADOŚĆ I POKÓJ W LITURGII Raduj się, Kościele święty, Matko nasza O pokój z wysokości do Pana módlmy się Józef Augustyn SJ WEDŁUG SKINIENIA BOŻEGO. O BRATERSKIM UPOMNIENIU Postawa wiary i pokory Motywy napominania Rozżalony Franz Kafka Rodzaje napomnienia VI. MODLITWA I ŻYCIE Anselm Grün OSB MODLITWA Trudności na modlitwie Modlitwa jako spotkanie Modlitwa za innych Adoracja Jakub Kołacz SJ MODLITWA PEŁNA UFNOŚCI Przypowieść o gwałtownej burzy

9 644 Spis treści Modlitwa uciszająca nawałnicę Koronka do Bożego Miłosierdzia Ufność góry przenosi Ks. Stanisław Haręzga ETAPY LEKTURY BIBLII Zrozumienie tekstu Usłyszenie zbawczego słowa Odpowiedź modlitwy Posłuszeństwo słowu życia Marek Blaza SJ MODLITWA JEZUSOWA W górę umysły i serca Serce zwrócone ku Jezusowi Modlitwa Jezusowa modlitwą Kościoła Jacek Poznański SJ MODLITWA, KTÓRA UCZY SŁUŻYĆ Przylgnięcie do Imienia Jezus Działanie jako promieniowanie Kryterium modlitwy Słuchanie jako wymiar służby Połączyć modlitwę i działanie Stanisław Morgalla SJ TRUDNA PROSTOTA Ćwicząc klękanie Wystarczy być przed Bogiem Oswajanie Boga Twarzą w twarz Jak zaufać i oddać się w Jego ręce? Lucyna Słup MODLITWA LUDZI ZABIEGANYCH Zaprosić Jezusa Żyć słowem Bożym Uprościć życie Stanisław Łucarz SJ ROZPROSZENIA NA MODLITWIE Geneza i natura rozproszeń Chcemy i nie chcemy stanąć w prawdzie

10 Spis treści 645 Umieć powiedzieć sobie nie Powierzyć się Bożej Miłości Karol van Oost OSB MODLITWA NA NIEUDANE I TRUDNE DNI Kiedy się okazuje, że nie mam racji! Kiedy mam dość swego otoczenia! Kiedy wiara we mnie się zaćmiewa Kiedy starość usadowi się w moim życiu VII. UCZUCIA I ROZEZNAWANIE DUCHOWE Tadeusz Kotlewski SJ UCZUCIA W ROZEZNAWANIU DUCHOWYM Autentyzm na modlitwie Boża pedagogia Droga poznawania siebie Ważny element egzystencji Uporządkowanie uczuć Zbigniew Kubacki SJ SMUTKI I RADOŚCI JEZUSA Smutki Jezusa Radości Jezusa Ojciec Jerzy Seremak SJ BŁOGOSŁAWIENI SMUTNI Deklaracja o szczęśliwym życiu Smucący się w Starym Testamencie Smucący się w Nowym Testamencie Pocieszeni w Starym Testamencie Pocieszeni w Nowym Testamencie Szczęśliwi smutni? Zdzisław J. Kijas OFMConv NOC CIEMNA CHOROBA CZY ŁASKA Szukanie Boga Pragnienie bliskości Boga Bóg, który oczyszcza duszę Łaska, która wiele wymaga Jak postępować w czasie nocy ciemnej

11 646 Spis treści Manuel Ruiz Jurado SJ DUCHOWE ZŁUDZENIA Natura złudzeń duchowych Źródła złudzeń Wnioski dla rozeznawania Środki zaradcze Leon Nieścior OMI NADZWYCZAJNE WIZJE U OJCÓW PUSTYNI Wymóg dyskrecji Widzą prostaczkowie Potrzeba wytrwałego rozeznania Wizje chrześcijańskie i pogańskie Po owocach poznajemy Wskazać na Boże wybranie Dziecko pokazuje drogę Utwierdzić w skromności Anioł kusi w widzeniu Rozproszyć teologiczne wątpliwości Aby dobro nie poszło w niepamięć Prorocze rozeznanie Powstrzymać się przed osądzaniem Zweryfikować wyobrażenie sądu Bożego Ks. Romuald Jaworski PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY NADZWYCZAJNYCH PRZEŻYĆ RELIGIJNYCH Specyfika nadzwyczajnych przeżyć religijnych i ich zróżnicowanie Geneza i funkcja niezwykłych przeżyć religijnych Kryteria odróżniania przeżyć religijnych od stanów patologicznych Marek Blaza SJ O SZUKANIU DIABŁA WE WSZYSTKICH RZECZACH Spekulacje na temat natury i działania diabła Chrześcijaństwo religią dualistyczną? Szatan w kontekście dzieła zbawienia Skutki przeceniania aktywności diabła VIII. WALKA DUCHOWA Tomasz Kot SJ KUSZENIE CZY PRÓBA WIARY? Gdy Bóg wydaje się obojętny albo zbyt surowy

12 Spis treści 647 Gdy wierność Bogu zdaje się absurdalna Gdy wydaje się, że Bóg może kusić Pokonać rozpacz Stanisław Łucarz SJ ACEDIA I BŁOGOSŁAWIEŃSTWO ATAKOWANYCH PRZEZ ZŁO ŚWIATA Termin acedia Natura acedii Spojrzenie na świat Środki zaradcze Tomasz Kot SJ O ZMĘCZENIU, KTÓRE CHRONI CZŁOWIECZEŃSTWO Daj Mi pić Przyjdźcie do Mnie wszyscy Ks. Józef Naumowicz DRABINA ZMAGAŃ JANA KLIMAKA Niewidzialna walka Taktyka demonów Sześć etapów kuszenia Antirrhesis Hezychia wewnętrzny pokój Józef Augustyn SJ DUCHOWA OSCHŁOŚĆ MATKI TERESY Wielkie dzieło U mnie w duszy ciemno Obojętność Boga tęsknota Matki Teresy Apostolski wymiar ciemności duszy Leon Nieścior OMI OSIEM NAMIĘTNOŚCI. NAUKA EWAGRIUSZA Z PONTU Od myśli do namiętności W cieniu złego ducha Oryginalność Ewagriusza Grzechy główne według Katechizmu Zło rodzi zło Leon Nieścior OMI EWAGRIUSZ O OBŻARSTWIE I NIECZYSTOŚCI Obżarstwo w ocenie pustelnika

13 648 Spis treści Obżarstwo pogrąża w nieumiarkowaniu Niewola obżarstwa Przeszkoda w kontemplacji Obżarstwo otwiera drogę nieczystości Kunszt nieczystej pokusy Leon Nieścior OMI EWAGRIUSZ O CHCIWOŚCI I SMUTKU Chciwość korzeniem zła Chciwość krępująca ducha Radykalne środki przeciw złu Chciwość prowadzi do smutku Leon Nieścior OMI EWAGRIUSZ O GNIEWIE I ACEDII Gniew wino demonów Od wzburzenia ku łagodności Acedia zniechęcenie i ucieczka Wytrwać w trudnościach i na modlitwie Leon Nieścior OMI EWAGRIUSZ O PRÓŻNOŚCI I PYSZE Szkodliwość nagan i pochwał Próżność pokusą ludzi prawych Wieloraka materia próżności Jak powój oplatający drzewo Ukrywaj to, co twoje Pycha kroczy przed upadkiem Sława przemija, a słowo Boże trwa IX. MODLITWA I CIERPIENIE Ludmiła Grygiel NAUKA KRZYŻA Zgoda na krzyż Własny krzyż Za Chrystusem i z Chrystusem Scientia crucis nauka krzyża Scientia amoris nauka miłości Skandal śmierci i paradoks zmartwychwstania Bądź pozdrowiony, krzyżu

14 Spis treści 649 Ks. Jerzy Szymik WSPÓŁCZUJĄCY BÓG Spór współczesnej teologii Bóg współcierpiący Odpowiedź Dobrej Nowiny Ks. Józef Naumowicz KRZYŻ CHRYSTUSA ZNAKIEM NADZIEI Nadzieja na wytrwanie Nadzieja na umocnienie Nadzieja na miłość Nadzieja na ostateczne zwycięstwo Ks. Mariusz Rosik ON SIĘ OBARCZYŁ NASZYM CIERPIENIEM Bóg miłosierny i sprawiedliwy On był przebity za nasze grzechy Spadła Nań chłosta zbawienna dla nas W Jego ranach jest nasze zdrowie On dźwigał nasze boleści Dlaczego wciąż cierpimy? Józef Augustyn SJ POSZUKIWANIE SENSU CIERPIENIA. W TEOLOGII I DUCHOWOŚCI JUDEOCHRZEŚCIJAŃSKIEJ Judaizm i chrześcijaństwo religie rodzące się w cierpieniu Cierpienie jako wyzwanie Cierpienie a grzech Granice cierpienia Doświadczenie cierpienia a relacja z Bogiem Droga do zbawienia wiedzie przez miłość Konsekwencje odrzucenia wszelkiej skruchy Ks. Krzysztof Grzywocz BOGATE CZŁOWIECZEŃSTWO I POSTAWA OFIARY Spór o ofiarę Posiadanie i ofiarowanie Personalizacja pojęcia ofiary Spirytualizacja pojęcia ofiary Odsłonięta wzajemność Ból i postawa ofiary

15 650 Spis treści Ks. Józef Makselon ROLA CIERPIENIA W DOJRZEWANIU Świat ludzkiego cierpienia Znaczenie cierpienia Nadzieja w dojrzewaniu do cierpienia Paweł Czapla ZRANIENI PRZEZ MIŁOŚĆ Cierpienie w doświadczeniu mistycznym Pokutne wyzwania ascezy Ból czasu oschłości Ciemna noc ducha Pokój wszechogarniającej miłości Ks. Romuald Jaworski GODNE UMIERANIE Śmierć i jej interpretacja Co jest godne, a co niegodne w umieraniu Godne umieranie kiedy, gdzie i jak? Religia i śmierć X. NAŚLADOWANIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY Ks. Mariusz Rosik DZIEWCZYNA Z NAZARETU. BIOGRAFIA Miriam z pokolenia Dawida Pełna łaski Zaślubiona Józefowi Matka Syna Bożego Matka Kościoła Joanna Petry Mroczkowska NASZA PRZEWODNICZKA W WIERZE Ta, która szła w pielgrzymce wiary Wzór dla wszystkich Wzór wiary, nadziei i miłości Wzór zaangażowania Jacek Bolewski SJ NAŚLADOWANIE MARYI Na wzór obrazu Syna

16 Spis treści 651 Przez Jezusa do Maryi Na wzór obrazu Matki Św. Antoni Maria Claret O, NIEPOKALANA DZIEWICO I MATKO BOŻA Oto stoję przed Tobą Poślij mnie