Finanse publiczne : współczesne ujęcie / Stanisław Owsiak. Warszawa, cop Spis treści. Część I. Podstawy teorii finansów publicznych 21

Transkrypt

1 Finanse publiczne : współczesne ujęcie / Stanisław Owsiak. Warszawa, cop Spis treści Wstęp 15 Część I. Podstawy teorii finansów publicznych Przedmiot nauki o finansach publicznych Pojęcie nauki o finansach publicznych Kategoria potrzeb zbiorowych Dobro publiczne Dobro społeczne Finanse publiczne jako przedmiot zainteresowania różnych dyscyplin Przegląd ważniejszych teorii finansów publicznych Znaczenie teorii finansów publicznych Okres przedkapitalistyczny Finanse publiczne w okresie powstawania kapitalizmu Liberalna myśl finansowa Ortodoksyjna teoria finansów publicznych Wzrost wydatków publicznych - prawo Wagnera Złota reguła finansów publicznych Rewolucja keynesowska Neokeynesowskie teorie finansów publicznych Zalecenia A.H. Hansena Koncepcja finansów funkcjonalnych A. Lernera Teorie finansów publicznych według J.M. Buchanana Kryzys państwa podatkowego według J.A. Schumpetera Neoliberalizm i nowy konserwatyzm fiskalny Niekeynesowskie podejście do gospodarki i finansów publicznych Funkcje finansów publicznych Rodzaje funkcji Funkcja alokacyjna Funkcja redystrybucyjna Funkcja stabilizacyjna Problem sprzeczności między funkcjami finansów publicznych Elementy teorii wyboru publicznego Mechanizm alokacji dobra prywatnego i dobra publicznego Cele i przedmiot wyboru publicznego 116

2 4.3. Istota wyboru publicznego Sposoby wyrażania preferencji w sprawach publicznych Kryterium kosztów i korzyści Zasady ustalania wyników głosowania w sprawach publicznych Paradoks wyborczy System finansów publicznych Sektor publiczny a finanse publiczne Struktura systemu finansów publicznych Budżet państwa Pojęcie budżetu państwa Rozwój budżetu państwa Cechy budżetu państwa Funkcje budżetu państwa Problem zasad budżetowych Finanse regionalne Przesłanki decentralizacji finansów publicznych Podział kompetencji władz podstawą decentralizacji finansów publicznych Finansowe podstawy działalności władz regionalnych Mechanizm kształtowania finansowych zasobów regionu Finanse lokalne Problem granic autonomii władz samorządowych Finansowe podstawy autonomii władz samorządowych Rodzaje publicznych funduszy lokalnych Publiczne fundusze celowe Pojęcie funduszu celowego Funkcje funduszy celowych Rodzaje funduszy celowych Finanse ubezpieczeń społecznych Kwestia obowiązków państwa w zakresie ubezpieczeń Wpływ ubezpieczeń emerytalno-rentowych na gospodarkę i finanse publiczne System finansowy ubezpieczeń zdrowotnych Ubezpieczenie od bezrobocia Finanse agencji władz publicznych Dochody publiczne Przyczyny gromadzenia dochodów publicznych Rodzaje dochodów publicznych Podatek Pojęcie podatku Rodzaje podatków Technika podatkowa Opłaty Cła 243

3 7. Gospodarcze i społeczne skutki podatków Zasady podatkowe Podatek a alokacja zasobów w gospodarce rynkowej Rynkowe reakcje podmiotów na podatek Efekt podatkowego spustoszenia Wpływ podatków na oszczędności i inwestycje Redystrybucyjne skutki podatków Problem granic opodatkowania Przerzucalność podatków Ucieczka przed podatkami Etyczne aspekty podatku Cechy współczesnego systemu podatkowego Wydatki publiczne Istota wydatków publicznych Kwestia granicy wydatków publicznych Rodzaje wydatków publicznych Problem racjonalizacji wydatków publicznych Dwie płaszczyzny racjonalizacji wydatków publicznych Efektywność wydatków publicznych Metoda Afonso, Schuknechta i Tanziego Metoda FDA Metoda analizy danych granicznych (DEA) Oszczędności w wydatkach publicznych Nowatorskie zarządzanie finansami publicznymi Zarządzanie finansami jako element nowego zarządzania publicznego Metody racjonalizacji wydatków publicznych Metody kształtowania wydatków publicznych Programowanie budżetowe - charakterystyka idei Programowanie budżetowe Metoda analizy kosztów i korzyści Metoda budżetowania od zera Budżet jako narzędzie zarządzania i racjonalizacji wydatków jednostek publicznych Rodzaje budżetów stosowanych w zarządzaniu podmiotami publicznymi Uniwersalne zasady wykorzystania budżetu w zarządzaniu Doświadczenia z metodami budżetowania wybranych krajów Stany Zjednoczone Programowanie budżetowe w Wielkiej Brytanii Programowanie budżetowe w innych krajach Budżet zadaniowy w Polsce Eksperymenty władz samorządowych 376

4 Wdrożenie budżetu zadaniowego w administracji państwowej Konstrukcja budżetu zadaniowego Ocena budżetu zadaniowego Równowaga budżetowa Istota równowagi budżetowej Czynniki równowagi budżetowej Mnożnik zrównoważonego budżetu Rodzaje sald budżetowych Standardowe metody obliczania salda budżetowego (GFS i ESA) Mechanizm powstawania deficytu budżetowego Ekonomiczne rodzaje deficytu budżetowego Równowaga budżetowa jako kryterium oceny działalności władz publicznych Dług publiczny Ekonomiczna istota długu publicznego Rodzaje długu publicznego Dług jawny a dług ukryty Przyczyny powstawania długu publicznego Dylematy związane z zaciąganiem pożyczek publicznych Instrumenty zaciągania długu publicznego Cele zarządzania długiem publicznym Polityka finansowa państwa Przedmiot polityki finansowej Podmiot polityki finansowej Cele polityki finansowej Polityka monetarna Polityka fiskalna Istota i cele polityki fiskalnej Narzędzia polityki fiskalnej Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej Aktywna i pasywna polityka fiskalna Kwestia optymalnej polityki fiskalnej Najnowsze trendy w polityce fiskalnej Problem relacji między polityką monetarną a polityką fiskalną Koncepcja policy mix Koordynacja polityki monetarnej i polityki fiskalnej Komitet Stabilności Finansowej - szansa na koordynację polityki finansowej 519 Część II. Finanse publiczne w Polsce System finansów publicznych Systemowe podejście do finansów publicznych 527

5 13.2. Przesłanki ustrojowe systemu finansów publicznych Ewolucja systemu finansów publicznych w Polsce Sektor finansów publicznych w Polsce Sektor publiczny a sektor finansów publicznych Zakres sektora finansów publicznych Rozmiary sektora finansów publicznych System budżetowy Istota systemu budżetowego Budżet państwa Zakres ustawy budżetowej Procedura budżetowa i kalendarium budżetowe Klasyfikacja budżetowa Koncepcja środków publicznych System dochodów budżetu państwa System wydatków budżetu państwa Reguła wydatkowa Wynik budżetu państwa Budżet środków Unii Europejskiej Jednostki sektora finansów publicznych Podstawowe zasady gospodarowania finansowymi środkami publicznymi Zasady ogólne Audyt wewnętrzny Kontrola zarządcza Wieloletni Plan Finansowy Państwa Budżety jednostek samorządu terytorialnego Powstanie samorządowych gmin w 1990 r Radykalna reforma samorządowa z 1999 r Zasady funkcjonowania budżetu samorządowego Dochody jednostek samorządu terytorialnego Ewolucja systemu dochodów jednostek samorządowych Dochody jednostek samorządu terytorialnego od 2004 r Dochody gminy Dochody powiatu Dochody województwa samorządowego Struktura dochodów budżetów jednostek samorządu terytorialnego Budżet obywatelski System podatkowy Przesłanki rewolucji podatkowej Główne zasady i etapy budowania nowego systemu podatkowego Ordynacja podatkowa Kształt nowego systemu podatkowego Charakterystyka podatków centralnych 683

6 Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek dochodowy od osób prawnych Podatek od towarów i usług (VAT) Podatek akcyzowy Inne podatki i opłaty centralne Podatki i opłaty lokalne Podatki lokalne Opłaty lokalne Kierunki zmian w systemie podatkowym Fundusze celowe i agencje władz publicznych Reformowanie publicznych funduszy celowych Przegląd państwowych funduszy celowych Agencje wykonawcze Państwowe osoby prawne Instytucje gospodarki budżetowej Fundusze ubezpieczeń społecznych i fundusze emerytalne Reforma systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce w 1999 r Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Fundusz Rezerwy Demograficznej Otwarte fundusze emerytalne Istota zmian w otwartych funduszach emerytalnych w latach Pracownicze programy emerytalne oraz indywidualne konta emerytalne Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego Fundusze ubezpieczeń społecznych w rolnictwie Fundusz Emerytalno-Rentowy Fundusz Prewencji i Rehabilitacji Fundusz Administracyjny Fundusz Składkowy Wydatki budżetowe Wydatki budżetowe na tle wydatków publicznych Wydatki budżetowe w układzie przestrzennym Wydatki budżetu państwa - ogólna tendencja Wydatki budżetu państwa według grup ekonomicznych Wydatki budżetu państwa według funkcji Wydatki sztywne i wydatki elastyczne Wydatki budżetu państwa na gospodarkę Pomoc publiczna Wydatki jednostek samorządu terytorialnego Wydatki gmin Wydatki powiatów Wydatki miast na prawach powiatów 873

7 Wydatki województw Deficyt finansów publicznych i dług publiczny Ewolucja podejścia do równowagi budżetowej Charakter deficytu budżetowego w Polsce Państwo na rynkach finansowych Przyczyny emisji papierów wartościowych Rodzaje papierów wartościowych emitowanych przez państwo Działalność emisyjna państwa Dług publiczny Powstanie instytucji długu publicznego w Polsce Koncepcja państwowego długu publicznego Kształtowanie się długu publicznego w Polsce Zagraniczny dług skarbu państwa Koszty obsługi długu publicznego Należności skarbu państwa Mechanizm powstawania należności skarbu państwa Ekonomiczne skutki należności skarbu państwa Kryzysy i reformy finansów publicznych Periodyzacja okresu transformacji z perspektywy finansów publicznych Cechy gospodarki polskiej z perspektywy finansów publicznych Kryzysy finansów publicznych Symptomy kryzysów finansów publicznych Kryzys w latach Kryzys w latach Wpływ kryzysu finansowego z 2008 r. na finanse publiczne Reformy finansów publicznych Sens i bezsens reform Programy reform finansów publicznych Bezpieczeństwo finansów publicznych Istota bezpieczeństwa finansów publicznych Narzędzia bezpieczeństwa Narzędzia bezpieczeństwa strategicznego Procedury ostrożnościowe i sanacyjne Narzędzia bezpieczeństwa operacyjnego Finanse Unii Europejskiej Geneza Unii Europejskiej Budżet Unii Europejskiej oraz wieloletnie ramy finansowe Ogólna charakterystyka budżetu Wieloletnie ramy finansowe Zasoby własne Unii Europejskiej Opracowywanie i wykonywanie budżetu ogólnego Wydatki budżetu 1012

8 Rozmiary i struktura wydatków z budżetu Wieloletnie ramy finansowe Rozliczenia Polski z Unią Europejską Wpływ Unii Europejskiej na finanse publiczne - ujęcie instytucjonalne Traktat z Maastricht Pakt Stabilności i Wzrostu Reforma Paktu Stabilności i Wzrostu Pakiet aktów prawnych z 2011 r. - sześciopak Pakt fiskalny Program konwergencji w Polsce Procedura nadmiernego deficytu Dwupak Europejskie fundusze stabilnościowe Europejski Instrument Stabilności Finansowej Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej Europejski Mechanizm Stabilności Harmonizacja podatków w Unii Europejskiej Przesłanki harmonizacji podatków Harmonizacja podatków pośrednich Problem harmonizacji i konkurencji w zakresie podatków bezpośrednich Harmonizacja podatku od dochodów osobistych Podatek od dochodów przedsiębiorstw - harmonizacja czy konkurencja Zasada unikania podwójnego opodatkowania dochodów i majątku Harmonizacja opodatkowania pozostałych dochodów Perspektywy harmonizacji podatków 1096 Bibliografia 1099 Indeks osobowy 1113 Indeks rzeczowy 1115 oprac. BPK