Podstawy inżynierii ruchu lotniczego PIRL2. Podstawowe przepisy ruchu lotniczego

Transkrypt

1 Podstawy inżynierii ruchu lotniczego PIRL2 Podstawowe przepisy ruchu lotniczego

2 WSTĘP PIRL2 Klasyfikacja przestrzeni powietrznej. Loty z widocznością, według wskazań przyrządów. Służby ruchu lotniczego. Ruch lotniskowy. Obsługa naziemna i obsługa pasażerska. Proces sterowania ruchem. Kontrola proceduralna, radarowa. Metody zapewnienia bezpieczeństwa lotów. Separacje. Urządzenia techniczne wspomagające ruch i sterowanie nim. Pomoce nawigacyjne, radary, wyposażenie techniczne lotnisk. Systemy przetwarzania planów lotów. Pojęcie przepustowości w ruchu lotniczym.

3 Przestrzeń powietrzna kontrolowana przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach służba kontroli ruchu lotniczego jest zapewniona zgodnie z klasyfikacją przestrzeni powietrznej drogi i trasy lotnicze + rejony kontrolowane lotnisk (powyżej 300 m lub powyżej minimalnej dopuszczalnej wysokości przelotowej)

4 FL 660 Przestrzeń niesklasyfikowana FL 460 Przestrzeń kontrolowana - służba ATC i FIS klasa C FL 195 Przestrzeń niekontrolowana służba FIS klasa G TMA AWY FL 095 FL 055 CTR 400m AGL CTR MATZ Brak pokrycia radiowego

5 Ruch lotniczy Loty z widocznością (VFR) loty odbywające się przy widzialności odległości poziomej i pionowej od chmur większej lub równej od minimów VFR Loty według wskazań przyrządów (IFR)

6 Klasyfikacja przestrzeni powietrznych (2005) Klasa C. Zezwala się na loty IFR i VFR wszystkim lotom zapewnia się służbę ATC Loty IFR są separowane od innych lotów IFR i od lotów VFR Loty VFR są separowane od lotów IFR i zapewniana jest im FIS w stosunku do wszystkich innych lotów VFR

7 Klasyfikacja przestrzeni powietrznych (2005) Klasa G. Zezwala się na loty IFR i VFR udostępnia się na żądanie służbę FIS

8 Zarządzanie ruchem lotniczym Funkcja wyspecjalizowanych organizacji, działających w imieniu państwa, wyrażająca jego bezpośrednią organizatorską rolę w obszarze ruchu lotniczego obejmująca: planowanie, organizowanie, koordynowanie i kontrolowanie wszystkich jego składników (zasobów) wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów w sposób sprawny i skuteczny. Celem zarządzania ruchem lotniczym jest osiągnięcie pożądanego poziomu bezpieczeństwa i sprawności ruchu lotniczego. Podstawowymi składnikami biorącymi udział w procesie zarządzania ruchem lotniczym są: organy ATS, statki powietrzne (załogi statków powietrznych), przestrzeń powietrzna, pomoce nawigacyjne, informacje służb lotniczych (dane AIS, meteo).

9 ZARZĄDZANIE RUCHEM LOTNICZYM Ruch lotniczy w przestrzeni powietrznej państwa musi być unormowany i zorganizowany według państwowych przepisów i związanych z tym procedur. Państwo, z racji swej władzy suwerennej nad przestrzenią powietrzną, musi czuwać nad nienaruszalnością swych granic powietrznych, zapewniać bezpieczeństwo statkom powietrznym oraz brać odpowiedzialność cywilną za katastrofy i inne zdarzenia lotnicze.

10 Zarządzania ruchem lotniczym (ATM) Zarządzanie przestrzenią powietrzną (ASM) przydzielanie odpowiednich elementów przestrzeni powietrznej poszczególnym jej użytkownikom Zarządzanie przepływem ruchu lotniczego (ATFM) optymalizacja rozpływu ruchu lotniczego Służby ruchu lotniczego (ATS) bezpośrednie sterowanie ruchem lotniczym

11 Zarządzanie ruchem lotniczym ATM Air Traffic Management Zarządzanie Ruchem Lotniczym ATFM Air Traffic Flow Management Zarządzanie Przepływem Ruchu Lotniczego ASM Airspace Management Zarządzanie Przestrzenią Powietrzną ATS Air Traffic Services Służby Ruchu Lotniczego

12 Funkcje ATM planowanie i koordynowanie wykorzystania przestrzeni powietrznej przez różne rodzaje statków powietrznych; przydział przestrzeni powietrznej zainteresowanym użytkownikom, nazywany też dysponowaniem lub zarządzaniem przestrzenią powietrzną; określanie natężenia przepływu ruchu lotniczego i jego regulowanie, w przypadku przekroczenia pojemności systemu kontroli (zarządzanie przepływem ruchu lotniczego); świadczenie bezpośrednich usług lotniczych (służby ruchu lotniczego).

13 Służby ruchu lotniczego służba kontroli ruchu lotniczego ATC Air Traffic Control, służba informacji powietrznej FIS Flight Information Service, służba doradcza ruchu lotniczego ADVS Advisory Service, służba alarmowa ALS Alerting Service.

14 Zarządzanie Ruchem Lotniczym (ATM) Służby Żeglugi Powietrznej ATS Zarządzanie Przepływem Ruchu Lotniczego (ATFM) Zarządzanie Przestrzenią Powietrzną (ASM) Służby Ruchu Lotniczego (ATS) Służby Meteorologiczne (MET) Służby Informacji Lotniczej (AIS) Łączność, Nawigacja Dozorowanie (CNS) Poszukiwanie i Ratownictwo (ASAR) Służby Kontroli Ruchu Lotniczego (ATC) Służba Informacji Powietrznej (FIS) Służba Alarmowa (ALAR) Służby Łączności Służba Kontroli Obszaru (ACC) Służba Kontroli Zbliżania (APP) Służba Kontroli Lotniska (TWR) Służby Nawigacji (VOR, NDB, DME) Służby Dozorowania (PSR, SSR)

15 OBSŁUGA NAZIEMNA Obsługa naziemna kategorie usług wykonywanych w porcie lotniczym na rzecz przewoźników lotniczych użytkujących port lotniczy, Ustawa z dnia 3 Lipca 2002 r. Prawo Lotnicze Art. 176

16 OBSŁUGA NAZIEMNA Obsługa naziemna - 11 kategorii: 1. Ogólne usługi administracyjno-gospodarcze wykonywane w interesie użytkowników 2. Obsługa pasażerów 3. Obsługa bagażu 4. Obsługa ładunków (towarów i poczty) 5. Obsługa płytowa statków powietrznych 6. Obsługa kabinowa statków powietrznych 7. Obsługa w zakresie zaopatrzenia statków powietrznych w paliwo, smary i inne materiały techniczne 8. Obsługa techniczno-administracyjna statków powietrznych 9. Obsługa operacyjna lotu i administracyjna załóg statków powietrznych 10. Transport naziemny pomiędzy statkiem powietrznym i dworcem lotniczym 11. Obsługa w zakresie zaopatrzenia pokładowego statków powietrznych

17 Lotniczy cykl eksploatacyjny OBSŁUGA NAZIEMNA

18 Proces obsługi naziemnej PLANOWANIE REJSU PRZYGOTOWANIE DO OBSŁUGI Numer rejsu Liczba pasażerów Numer stanowiska postojowego Numer poczekalni dla pasażerów Informacje dotyczące przylotu Instrukcja rozładunku bagażu Informacja o ładunkach specjalnych Instrukcje nietypowych sytuacji Skompletowanie sprzętu do obsługi CZYNNOŚCI OPERACYJNE Podłączenie urządzeń do obsługi Wymiana pasażerów Obsługa bagażu Utrzymanie łączności Wyposażenie pokładu

19 Ustawianie samolotu Podłączenie wyposażenia naziemnego Odłączenie wyposażenia naziemnego Schemat ogólny obsługi naziemnej POCZĄTEK OBSŁUGI NAZIEMNEJ wyjście pasażerów wyjście załogi wyposażenie pokładu tankowanie paliwa obsługa kabinowa wejście pasażerów wejście załogi KONIEC OBSŁUGI NAZIEMNEJ Obsługa cateringu Obsługa zbiornika fekalii Obsługa techniczna samolotu Straż Graniczna rozładunek bagażu załadunek bagażu przygotowanie instrukcji załadunku i rozładunku Arkusz load sheet

20 podlaczenie wyposazenia naziemnego odlaczenie wyposazenia naziemnego Wykres Gantta czasów obsługi samolotów ATR tankowanie paliwa wyjscie pasazerów wyjscie zalogi obsluga cateringu obsluga kabinowa wyposazenie pokladu wejscie pasazerów wejscie zalogi obsluga techniczna wyladunek zaladunek przygotowanie instrukcji zaladunku i rozladunku przygotowanie load sheet

21 podlaczenie wyposazenia naziemnego odlaczenie wyposazenia naziemnego kolowanie Wykres Gantta czasów obsługi samolotów B737 catering rozladunek catering zaladunek wyjscie pasazerów wyposazenie pokladu tankowanie paliwa wejscie pasazerów obsluga kabinowa WNP wyjscie zalogi obsluga techniczna wejscie zalogi rozladunek bagazu zaladunek bagazu przygotowanie instrukcji zaladunku i rozladunku przygotowanie load sheet

22 podłączenie wyposażenia naziemnego odłączenie wyposażenia naziemnego kołowanie Wykres Gantta czasów obsługi samolotów B767 tankowanie paliwa obsługa kabiny pasażerskiej wyposażenie pokładu wejście załogi wejście pasażerów obsługa cateringu Służba Graniczna ZON załadunek przygotowanie instrukcji załadunku arkusz load sheet

23 OBSŁUGA NAZIEMNA Przykładowe czasy normatywne obsługi naziemnej w EPWA Kod Operator Czas w minutach AF Air France 35 BA British Airways 35 DY Norwegian Air Shuttle ASA 30 EZY Easy Jet 25 KL KLM 40 LH Lufthansa 50 NE Sky Europe 30 OK CSA Czech Airlines 35 OS Austrian Airlines 45 TK Turkish Airlines 60 UX Air Europa 60

24 Obsługa naziemna

25 Wejście na pokład statku powietrznego

26 OBSŁUGA TECHNICZNA

27 OBSŁUGA TECHNICZNA

28 Obsługa w porcie lotniczym Operacja kołowania po lądowaniu statek powietrzny niesprawny Obsługa pasażerów przylatujących Obsługa pasażerów odlatujących Obsługa pasażerów tranzytowych odlot pasażera niemożliwy Obsługa naziemna statku powietrznego tranzyt pasażera niemożliwy Operacja kołowania przed startem

29 PRZYLATUJĄCY Organizacja obsługi pasażerów w terminalu PASAŻEROWIE ODLATUJĄCY PASAŻEROWIE Część lotnicza terminala PASAŻEROWIE TRANSFEROWI PASAŻEROWIE TRANZYTOWI Część lotnicza Część naziemna Terminal pasażerski OSOBY ODBIERAJĄCE OSOBY PRZEBYWAJĄCE W TERMINALU Z INNYCH PRZYCZYN OSOBY ODPROWADZAJĄCE Część naziemna terminala

30 Obsługa pasażerska wszelką pomoc świadczoną pasażerom przylatującym, odlatującym i tranzytowym, informowanie pasażerów i osoby oczekujące o czasach przylotów i/lub startów, zapewnienie pomocy dzieciom podróżującym samodzielnie, pasażerom niepełnosprawnym, VIP-om, pasażerom w tranzycie, opiekę nad pasażerami w przypadku zakłóceń w rozkładzie lotów, załatwianie spraw związanych z bagażem zagubionym, uszkodzonym lub znalezionym, sprawdzanie biletów i dokumentów podróży pasażerów, wydawanie kart pokładowych, dokonywanie rozdziału miejsc w samolocie, rejestrowanie bagażu i przemieszczanie go do sortowni, zapewnienie bezpieczeństwa zapewnienie przejścia pasażerów przez bramki oraz ich identyfikację przed wejściem na pokład.

31 przewoźnik lotniczy podmiot posiadający ważny certyfikat (koncesję, licencję) upoważniający do prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu przewozu lotniczego pasażerów, bagażu, towarów lub poczty za wynagrodzeniem. podział przewoźników I. ze względu na przewoźników obsługujących dany lot wyróżnia się: przewoźnika umownego - przewoźnik lotniczy wskazany w umowie przewozu jako przewoźnik mający wykonać dany lot przewoźnika faktycznego - przewoźnik lotniczy wykonujący lub zamierzający wykonać lot na podstawie upoważnienia udzielonego mu przez przewoźnika umownego

32 przewoźnik lotniczy II. ze względu na przedmiot przewozu wyróżnia się: przewoźnika liniowego - wykonującego regularny przewóz pasażerów, bagażu, towarów i poczty a przewóz jest wykonywany między tymi samymi punktami według opublikowanego rozkładu lotów albo w stałych odstępach czasu lub z częstotliwością wskazującą na regularność lotów przewoźnika czarterowego - wykonującego nieregularny przewóz lotniczy polegający na tym, iż na podstawie umowy czarteru lotniczego, w której przewoźnik lotniczy oddaje do dyspozycji czarterującego określoną liczbę miejsc lub pojemność statku powietrznego w celu wykonania określonego przewozu pasażerów, bagażu, towarów lub poczty, wskazanych przez czarterującego. III. ze względu na typ biznesowy wyróżnia się: tradycyjnych przewoźników lotniczych, które są członkami IATA dyskontowych przewoźników lotniczych, które są zrzeszone w ELFAA

33 przewoźnicy lotniczy Prawo Lotnicze (3 lipca 2002): Certyfikat Przewoźnika Lotniczego (AOC Air Operator Certificate) + koncesja AOC upoważnia do przewozów lotniczych: - pasażerskich - towarowych - sanitarnych - medycznych prowadzenia śmigłowcowych operacji przybrzeżno morskich Koncesja Do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie zarobkowych przewozów lotniczych konieczne jest uzyskanie koncesji (status firmy, prawa własności sprzętu, plany gospodarcze, płynność finansowa, ubezpieczenia,, wpis do rejestru)

34 przewoźnicy lotniczy Prawo Lotnicze (3 lipca 2002): Certyfikat Usług Lotniczych (AWC Aerial Works Certificate) Upoważnia do działalności usługowej, m.in.: - loty agrolotnicze i rekultywacji środowiska naturalnego - loty patrolowe i inspekcyjne z użyciem specjalistycznej aparatury pokładowej - loty fotogrametryczne - loty przeciwpożarowe i gaśnicze - loty poszukiwawczo ratownicze (SAR) - prowadzenie prac budowlano montażowych przy użyciu śmigłowców

35 Kołowanie po lądowaniu Kołowanie przed startem Lądowanie Start Podejście do lądowania Wznoszenie po starcie Ruch w porcie lotniczym Ustawianie Obsługa naziemna Wyprowadzanie obsługa po przylocie obsługa na odlot obsługa krótka Lotniskowe operacje statku powietrznego

36 Ruch lotniskowy naziemny ruch lotniskowy LOT trasowy CDA (Continuous Descent Approach) LĄDOWANIE KOŁOWANIE PO LĄDOWANIU OBSŁUGA NAZIEMNA KOŁOWANIE PRZED STARTEM START Procedury LOT trasowy Procedura CDA polega na jednostajnym zmniejszaniu wysokości przy jednoczesnym utrzymaniu silników samolotu pracujących na biegu jałowym oraz na wysunięciu klap i podwozia w optymalnym momencie podejścia do lądowania.

37 Rodzaje lotów lot handlowy - lot związany z lądowaniem handlowym (lądowanie w celu zabrania lub pozostawienia pasażerów, bagażu, towarów lub poczty, przewożonych odpłatnie); lot międzynarodowy - lot, w trakcie którego następuje przekroczenie granicy państwowej; lot tranzytowy - jest lot w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej, rozpoczynający się i kończący poza jej terytorium; lot długodystansowy - jest jednoodcinkowy lot na dystansie, którego pokonanie wymaga minimum 8 godzin lotu statku powietrznego;

38 Rodzaje przewozów przewozem lotniczym jest przewóz pasażerów, bagażu, towarów lub poczty, wykonywany statkiem powietrznym odpłatnie; regularnym przewozem lotniczym jest przewóz lotniczy, jeżeli w każdym locie miejsca w statkach powietrznych przeznaczone do przewozu pasażerów, bagażu, towarów lub poczty są publicznie oferowane do nabycia, a przewóz jest wykonywany między tymi samymi punktami według opublikowanego rozkładu lotów albo w stałych odstępach czasu lub z częstotliwością wskazującą na regularność lotów;

39 Rodzaje przewozów przewozem czarterowym jest przewóz lotniczy dokonywany na podstawie umowy czarteru lotniczego, w której przewoźnik lotniczy oddaje do dyspozycji czarterującego określoną liczbę miejsc lub pojemność statku powietrznego w celu wykonania określonego przewozu pasażerów, bagażu, towarów lub poczty, wskazanych przez czarterującego; przewoźnikiem lotniczym jest podmiot uprawniony do wykonywania przewozów lotniczych na podstawie koncesji - w przypadku polskiego przewoźnika lotniczego, lub na podstawie odpowiedniego aktu właściwego organu obcego państwa - w przypadku obcego przewoźnika lotniczego;

40 Podstawowe przepisy ruchu lotniczego 40