1. Wstęp. jego moŝliwości techniczne oraz metody badań zestawów przeciwlotniczych wyposaŝonych w System Kierowania ogniem w warunkach poligonowych.

Transkrypt

1 mgr nŝ. Jerzy LEŚNICZAK mjr mgr nŝ. Grzegorz ZASADA Wojskowy Instytut Technczny Uzbrojena OCENA DOKŁADNOŚCI STRZELANIA ZESTAWU PRZECIWLOTNICZEGO WYPOSAśONEGO W SYSTEM KIEROWANIA OGNIEM PRZY POMOCY MOBILNEGO OPTOELEKTRONICZNEGO ZESTAWU TRAJEKTOGRAFICZNEGO Artykuł przedstawa problematykę dokonywana oceny dokładnośc skutecznośc dzałana zestawów przecwlotnczych wyposaŝonych w System Kerowana Ognem przy pomocy będącego na wyposaŝenu Wojskowego Instytutu Techncznego Uzbrojena Moblnego Systemu Trajektografcznego. Przedstawono, zasadę dzałana systemu trajektografcznego, jego moŝlwośc technczne oraz metody badań zestawów przecwlotnczych wyposaŝonych w System Kerowana ognem w warunkach polgonowych. 1. Wstęp Wele eksploatowanych lub wdraŝanych w Słach Zbrojnych systemów uzbrojena, dla których skuteczność szybkość dzałana zaleŝna jest od uwzględnena w trakce prowadzena strzelana welu parametrów początkowych, a takŝe uwzględnana na beŝąco ruchu celu, wyposaŝanych jest w system kerowana ognem (SKO). Urządzena SKO montowane są równeŝ w raketowych artyleryjskch zestawach przecwlotnczych. Podstawowym zadanem SKO w zestawach przecwlotnczych jest wypracowane, na podstawe danych otrzymanych z welu źródeł, odpowednch danych do strzelana w celu uzyskana maksymalnego prawdopodobeństwa trafena. Ocena właścwego dzałana SKO, a przede wszystkm poprawność wypracowywana przez system danych do strzelana, pownna być realzowana w faze prac badawczorozwojowych podczas badań prototypu zestawu przecwlotnczego, jak równeŝ na etape realzacj jego part próbnej part seryjnej. Narzędzem do badań prawdłowośc dzałana SKO w zestawach przecwlotnczych są systemy trajektografczne, które umoŝlwają w trakce prowadzena badań w dynamce (badań strzelanem) rejestrację z bardzo duŝą dokładnoścą połoŝena lecącego celu naprowadzanej na cel rakety lub lecącego do celu pocsku. W wynku procesu obróbk wynków otrzymujemy nezbędne parametry z trajektor lotu celu oraz rakety lub pocsku, które umoŝlwają ocenę poprawnośc dzałana SKO oraz całego zestawu przecwlotnczego. Rozwój systemów trajektografcznych rozpoczął sę w latach , kedy rozpoczął sę rozwój lotnctwa uzbrojena lotnczego, uzbrojena raketowego artyleryjskego. Potrzeba ch powstana wynkała z konecznośc dokonana oceny poprawnośc dzałana obektu latającego w rzeczywstych warunkach, w warunkach dynamcznych (w czase lotu) na etape opracowywana prototypu lub prowadzena ekspertyz, a takŝe podczas badań zdawczo-odborczych. Podstawą do dokonana tej oceny jest znajomość parametrów trajektor lotu badanych obektów. 63

2 Wraz z rozwojem technk technolog systemy trajektografczne ulegały ulegają do dzś modyfkacjom udoskonalenom. 2. Ogólna charakterystyka systemów trajektografcznych System trajektografczny jest zestawem urządzeń słuŝących do rejestrowana danych o połoŝenu obektu latającego, które to dane są danym wejścowym do oblczana parametrów trajektor lotu obektu. Tak, węc zasadnczym zadanem systemu trajektografcznego jest śledzene za obektem rejestrowane (pomar) jego połoŝena w trakce lotu. Proces ten jest realzowany przy pomocy stacj śledzącej. Dane o połoŝenu obektu otrzymane ze stacj śledzącej są następne poddawane komputerowej obróbce matematycznej, w wynku, której otrzymujemy nteresujące nas parametry trajektor lotu. Istneją róŝnego typu systemy trajektografczne. Podzał na typy wynka z rodzaju stosowanych na stacjach śledzących urządzeń do rejestrowana połoŝena obektu w loce. RozróŜnamy systemy: a) optyczne, w których obraz obektu śledzonego jest rejestrowany poprzez lunety optyczne na taśme flmowej kamer zamontowanych na stacjach śledzących. W czase śledzena, na taśme flmowej rejestrowane są równeŝ dane o połoŝenu obektu; b) optoelektronczne, w których obraz śledzonego obektu dane o połoŝenu obektu rejestrowane są poprzez zamontowane na stacjach śledzących kamery telewzyjne (typu CCD, CMOS) lub kamery podczerwen (IR) na taśme wdeorejestratorów lub na nośnkach pamęc komputerowej. W trakce śledzena rejestrowane są równeŝ dane o połoŝenu obektu; c) radarowe, w których połoŝene obektu określane jest na podstawe danych rejestrowanych z głowcy radolokatora zapsywanych w urządzenach rejestrujących; d) GPS-owe, które do określana współrzędnych trajektor lotu wykorzystują dane z Globalnego Systemu Pozycjonowanana, którego urządzena odborcze zamontowane są na pokładze obektu. Dane o połoŝenu zapsywane są w urządzenach rejestrujących na pokładze obektu lub w nazemnych urządzenach odborczych. Poszczególne typy systemów trajektografcznych mają swoje zalety wady. Zaznaczyć jednak naleŝy, Ŝe cechy pozytywne systemów optycznych optoelektroncznych zadecydowały o ch najszerszym unwersalnym zastosowanu podczas badań dynamcznych obektów latających technk wojskowej cywlnej. Zdecydowały o tym take cechy jak: - moŝlwość badań kaŝdego obektu latającego bez ngerencj w jego budowę - moŝlwość rejestracj obrazu śledzonego obektu; - duŝa dokładność określana współrzędnych (5 cm na odległośc 5 km); - najwększa rozróŝnalność kątowa w stosunku do nnych systemów (do stopna), umoŝlwająca ocenę odległośc pomędzy dwoma obektam z decymetrową dokładnoścą. Systemy trajektografczne optyczne optoelektronczne są wręcz nezastąpone podczas określana parametrów lotu raket kerowanych przecwlotnczych przecwpancernych, które cechują sę duŝą manewrowoścą. DuŜa rozdzelczość kątowa systemów optycznych optoelektroncznych oraz stosunkowo duŝa częstotlwość pomarów połoŝena, umoŝlwa werne oddane charakteru trajektor lotu badanego obektu. Ponadto systemy te na podstawe analzy zarejestrowanego obrazu śledzonego obektu dają nam moŝlwość oceny poprawnośc pracy układu napędowego, dzałana głowcy bojowej, td., a przede wszystkm moŝlwość pomaru współrzędnych konkretnego punktu na 64

3 obekce. Na przykład współrzędnych głowcy bojowej naprowadzanej rakety oraz współrzędnych źródła promenowana na celu. Daje to moŝlwość oblczena mnmalnej odległośc przejśca (tzw. uchybu) głowcy bojowej rakety (pocsku) od źródła (punktu na celu), na który naprowadzała sę badana raketa. Decymetrowa dokładność pomarowa systemu trajektografcznego jest bardzo stotna przy pomarze uchybu dla raket samonaprowadzających małego zasęgu, gdze wymagany mnmalny uchyb ne moŝe być wększy od 100 cm. 3. Moblny system trajektografczny Moblny system trajektografczny powstał w wynku wspólnej pracy Wojskowego Instytutu Techncznego Uzbrojena Centrum Naukowo-Produkcyjnego Elektronk Profesjonalnej RADWAR SA, której celem było: - przystosowane dwóch stacjonarnych stacj knofototeodoltów EOTS-F oraz centralnej stacj sterującej do moblnośc; - wprowadzenu automatyzacj procesu śledzena stacj knofototeodoltu za badanym obektem; - wprowadzene w centralnej stacj sterowana moŝlwośc oblczeń edycj podstawowych parametrów lotu obektu w czase rzeczywstym; - automatyzacj procesu dgtalzacj obrazu z kamer flmowych deszyfracj obrazu wdeo po próbe; - wykonane oprogramowana do procesu oblczeń, analzy edycj parametrów trajektor lotu śledzonych obektów. Zasadnczym częścam składowym powstałego moblnego systemu trajektografcznego są: - dwe moblne stacje śledzące rejestrujące połoŝene obektu (rys. 1); - moblna stacja centralna synchronzująca sterująca pracą stacj śledzącej (rys. 2); - stacja dgtalzacj obrazu flmowego, deszyfracj obrazu wdeo, przetwarzana danych edycj parametrów. Powstały w wynku modernzacj moblny system trajektografczny naleŝy do grupy systemów optoelektroncznych z automatycznym sterowanem pracą w czase rzeczywstym. Na stacj śledzącej część optyczna z kamerą flmową jest zntegrowana z częścą optoelektronczną wyposaŝoną w kamerę podczerwen (rys. 3). W systeme wprowadzono automatyzację procesu śledzena za obektem przez stację knofototeodoltu poprzez zastosowane wdeotrakera współpracującego z kamerą podczerwen. Rys. 1. Moblna stacja śledząca 65

4 Rys. 2. Moblny kontener centralnej stacj sterowana Rys. 3. Stacja śledząca (knofototeodolt EOTS-F) z kamerą podczerwen frmy SAGEM typu IRIS Edycję podstawowych parametrów trajektor lotu w czase rzeczywstym uzyskano w wynku przekazywana w czase rzeczywstym danych rejestrowanych na stacjach śledzących o połoŝenu obektu do centralnej stacj sterowana ch przetwarzana w czase rzeczywstym. Sterowane pracą stacj śledzących przekazywane danych ze stacj o połoŝenu kątowym obektu odbywa sę drogą radową. Omawany system trajektografczny naleŝy do układu pomarowego typu 2D, to znaczy, Ŝe stacje śledzące umoŝlwają pomar zman w czase tylko połoŝena kątowego obektu (kąt azymutu α elewacj λ). W praktyce, węc do określena współrzędnych (X, Y, Z) trajektor śledzonego pojedynczego obektu koneczne są dwe stacje śledzące (rys. 4). 66

5 λ 1 α 1 α 2 λ 2 SS1 α 1, λ 1 α 2, λ 2 Centralna stacja sterowana SS2 Rys. 4. Schemat pomarowy do określana parametrów lotu obektu w czase rzeczywstym dla systemu trajektografcznego optycznego optoelektroncznego typu 2D Na podstawe wartośc, pomerzonych kątów znanej lokalzacj stacj pomarowych oblczane są z wykorzystanem algorytmów trangulacyjnych parametry połoŝena obektu. W czase rzeczywstym otrzymujemy na stacj centralnej: połoŝene (X, Y, Z), prędkośc (V x, V y, V z, V), (przyspeszena A x, A y, A z, A). Docelowa, dokładna obróbka danych odbywa sę po próbe z wykorzystanem stacj do dgtalzacj flmów, deszyfracj obrazu wdeo, przetwarzana danych edycj wynków badań. Schemat funkcjonalny moblnego systemu trajektografcznego pokazano na rys. 5. Moblny system trajektografczny samodzelne moŝe być stosowany do oceny parametrów lotu pojedynczego obektu (np. samolot, raketa balstyczna, raketa przecwpancerna, pocsk artyleryjsk) oraz do określena odległośc mnęca celu przez pocsk (raketę) w rejone ch spotkana. W takej konfguracj moŝe być równeŝ stosowany do oceny dokładnośc strzelana artyleryjskch zestawów przecwlotnczych wyposaŝonych w SKO. Dla pełnej oceny zestawów przecwlotnczych z raketam samonaprowadzającym na cel koneczne jest zastosowane mnmum dwóch stacj do śledzena rakety oraz dwóch stacj do śledzena celu. Taką konfgurację systemu trajektografcznego stosuje sę podczas badań zestawów przecwlotnczych w Ośrodku Badań Dynamcznych WITU na polgone Drawsko Pomorske, gdze moblny system trajektografczny moŝe współpracować z czteroma stacjonarnym stacjam śledzącym. Moblny system trajektografczny posada następujące podstawowe cechy parametry: - moŝlwość rejestracj połoŝena obrazu obektu kamerą flmową (ognskowa kamery 1500 lub 3000 mm) z częstotlwoścą do 30 klatek na sekundę; - moŝlwość rejestracj połoŝena obrazu wdeo przy pomocy kamery podczerwen typu IRIS w paśme 8 12 µm z częstotlwoścą 50 klatek na sekundę; - rozdzelczość kątowa systemu pomarowego ; - prędkość kątowa śledzena stacj mn /s, przyspeszene kątowe śledzena mn /s 2 ; - dokładność określana współrzędnych przy odległośc do obektu 5 km przy oblczenach w czase rzeczywstym wynos średno 60 cm, a po dokładnej deszyfracj danych po próbe wynos średno 10 cm. 67

6 Stacja 1 Stacja 2 Stacja centralna sterowana. synchronzacj oraz przetwarzana danych Deszyfracja obrazu przetwarzane danych Edycja rezultatów badań Operacje wykonywane po próbe Edycja podstawowych parametrów lotu w czase rzeczywstym Rys. 5. Schemat funkcjonalny moblnego systemu trajektografcznego 4. Zastosowane moblnego systemu trajektografcznego do oceny zestawu przecwlotnczego z systemem kerowana ognem Zadanem SKO w zestawach przecwlotnczych jest wypracowywane w czase rzeczywstym optymalnych danych do otwarca ogna do celu na podstawe danych otrzymanych z urządzeń pomarowych zewnętrznych urządzeń pomarowych zntegrowanych z zestawem, jak równeŝ danych balstycznych dla stosowanych w zestawe pocsków. W przypadku artyleryjskch systemów przecwlotnczych będze to przede wszystkm wylczene nastaw dla armat (kątów wyprzedzena), strefy otwarca ogna, nastaw dla zapalnków pocsków. Dla zestawów przecwlotnczych raket kerowanych, będze to przede wszystkm oblczane optymalnej (w zaleŝnośc od parametrów lotu celu) strefy startu raket. Dla nektórych typów zestawów przecwlotnczych będą równeŝ oblczane kąty wyprzedzena dla wyrzutn raket. Wypracowywane danych przez SKO dla zestawów raket kerowanych kończy sę w momence startu rakety. Od fazy startu, naprowadzanem raket samonaprowadzających na cel zajmuje sę pokładowy system naprowadzana, w przypadku raket sterowanych komendam rolę tę przejmuje nazemny system naprowadzana. Skuteczność trafena rakety w cel jest zaleŝna przede wszystkm od precyzj dzałana systemu naprowadzana rakety. Inaczej jest w wypadku artyleryjskch zestawów przecwlotnczych z SKO. Dla nch prawdopodobeństwo trafena w cel jest całkowce zaleŝne od danych wypracowanych do otwarca ogna przez SKO, a przede wszystkm od nastawy poprawnych kątów wyprzedzena dla armat właścwego momentu otwarca ogna. W skład artyleryjskego zestawu przecwlotnczego z systemem SKO wchodzą następujące zasadncze urządzena: - aktywne (radar) lub pasywne (kamera podczerwen, kamera TV) do wyszukwana celów; - aktywne (radar, dalmerz laserowy) lub pasywne (kamera podczerwen, kamera TV) do śledzena pomaru połoŝena celu; - nercyjny system nawgacj do pomaru pozycj zestawu; - GPS owy system pomaru pozycj zestawu; - weŝa armat z układem napędowym; 68

7 - System Kerowana Ognem; - pulpt strzelca - operatora; - stacja meteorologczna (opcjonalne). SKO jest mkrokomputerowym urządzenem zberającym dane wejścowe z urządzeń zestawu przecwlotnczego oraz przetwarzającym wypracowującym dane do strzelana. Poprawność wypracowana danych do strzelana przez SKO, a tym samym prawdopodobeństwo trafena, zaleŝy przede wszystkm od: - dokładnośc określena współrzędnych celu przez radarową stację śledzącą; - dokładnośc określena współrzędnych celu przez urządzena śledzące z wdeotrakerem wykorzystującym kamerę TV lub IR laserowy pomar odległośc; - dokładność pomaru pozycj zestawu; - poprawnośc określena danych meteorologcznych; - dokładnośc tabel balstycznych dla stosowanego typu pocsku. - dokładność algorytmów oblczeń. Najstotnejszy wpływ na właścwe wypracowywane nastaw kątów wyprzedzena dla armat ma dokładność określena połoŝena celu dokładność algorytmów oblczeń, w tym prognozowana manewru celu. Uwzględnane manewru celu jest stotną sprawą, Ŝe względu na fakt, Ŝe czas lotu pocsku do celu od chwl wystrzału wynosć moŝe nawet klkanaśce sekund. Stosuje sę dwe metody oceny zestawu przecwlotnczego z SKO przy pomocy moblnego zestawu trajektografcznego: - metodę ze strzelanem do mtatora celu powetrznego; - metodę oblotam ze strzelanem na na sucho do rzeczywstego samolotu. Schemat realzacj pomarów przez system trajektografczny ze stacjam śledzącym SS1 S pomarów wykonywanych przez badany zestaw przecwlotnczy jest dentyczny dla obu metod (rys. 6). PN K P α 0 D λ 0 Zestaw plot. P o (x 0, y 0, z 0 ) λ 1 α 1 α 2 λ 2 x 1, y 1, z 1 SS1 α 2, λ 2 α 1, λ 1 Centralna stacja sterowana systemu trajektografcznego przetwarzana danych x 2, y 2, z 2 SS2 Rys. 6. Schemat pomarowy do oceny dzałana zestawu przecwlotnczego 69

8 W obu metodach dokonuje sę analzy porównawczej danych pomerzonych przez system trajektografczny danych pomerzonych przez urządzena zestawu przecwlotnczego. Przy analze uwzględna sę fakt, Ŝe podczas pomarów mamy do czynena z dwoma nezaleŝnym systemam pomarowym, które wykonują pomary w dwóch róŝnych układach współrzędnych. Koneczne jest, węc odpowedne dopasowane (transformacja) tych układów współrzędnych. Najogólnej realzuje sę to w sposób opsany ponŝej. Współrzędne punktów w układze systemu trajektografcznego (polgonowym) oznaczać będzemy przez P, a odpowadające współrzędne w układze SKO przez K. Zwązek pomędzy tym współrzędnym jest postac: K ( P P ) = A [1] o gdze: P o współrzędne początku układu współrzędnych zestawu przecwlotnczego (SKO); A - ortogonalna macerz transformacj. Macerz A moŝna określć na podstawe klku pomarów kątów azymutu elewacj dla ustalonych punktów w terene P 1, P 2,..., P n., wykonanych przy pomocy urządzeń pomarowych zestawu przecwlotnczego. Dokładne natomast połoŝene tych punktów określa sę przy pomocy systemu trajektografcznego. Jeśl mamy dokładne połoŝene punktów P 1, P 2,..., P n., to znamy równeŝ odległośc pomędzy tym punktam stanowskem SKO o współrzędnych P 0.. Na podstawe dokładnych pomarów znanych odległośc moŝemy określć przyblŝone połoŝene tych punktów w układze SKO. Oznaczmy to połoŝene przez K 1, K 2,..., K n. Wartośc te naleŝy wyrównywać metodą najmnejszych kwadratów, tak by spełnone były wszystke zaleŝnośc dotyczące odległośc pomędzy punktam: K ' = P P, [2] K ' j dla:, j = 0, 1,..., n. gdze: j ' ' K, K j są to wyrównane punkty K j Przy spełnonym warunku [2] rozwązane układu równań lnowych ' ( P P ) K o K,. A =, [3] da nam poszukwaną macerz ortogonalną A, która umoŝlwa nam dokonane transformacj układu współrzędnych stanowska SKO do układu systemu trajektografcznego. Dzęk temu mamy moŝlwość dokonana porównana współrzędnych trajektor pomerzonej urządzenam pomarowym SKO z współrzędnym trajektor pomerzonym systemem trajektografcznym. Dysponując dodatkowo dwoma trajektoram tego samego obektu śledzonego nezaleŝnym systemam: trajektografcznym SKO, to macerz A moŝemy oblczyć bardzej precyzyjne Metoda oceny zestawu oblotam ze strzelanem na na sucho do rzeczywstego celu - samolotu Podczas badań tą metodą w trakce strzelana na sucho do samolotu rejestrowane są przy pomocy systemu trajektografcznego w funkcj czasu dane o połoŝenu samolotu, a takŝe rejestrowane dane z zestawu przecwlotnczego (ze stacj śledzących z SKO). Są to przede wszystkm, pomerzone w funkcj czasu stacją radarową lub urządzenam optoelektroncznym, wartośc: 70

9 - połoŝena kątowego celu; - odległośc do celu; oraz zarejestrowane w momence strzału: - nastawy kątów wyprzedzena celu dla armat; - czas otwarca ogna. Badana przeprowadza sę dla róŝnych typów samolotów, przy róŝnych parametrach ch lotu oraz przy stosowanu przez samoloty manewrów bojowych (lot nurkujący, lot Ŝmjką, górka). Na podstawe danych uzyskanych z systemu trajektografcznego z zestawu przecwlotnczego wykonuje sę po badanach: - analzę porównawczą przebegu w czase wartośc współrzędnych trajektor lotu celu określonych przez SKO, ze współrzędnym trajektor lotu celu określonym przez system trajektografczny. Wymaga to wykonana opsanej wyŝej transformacj układów współrzędnych; - oblczene uchybów hpotetycznych (odległośc mnęca celu d) na podstawe danych z SKO systemu trajektografcznego Uchyby hpotetyczne pocsków są oblczane dla kaŝdego strzału na sucho z wykorzystanem tabel balstycznych dla pocsków strzelanych w warunkach meteorologcznych odpowednch do warunków występujących podczas badań. Uchyb ( d) dla poszczególnych strzałów jego współrzędne ( y z) określane są w płaszczyźne przechodzącej przez cel prostopadłej do hpotetycznego toru lotu pocsku. Dla oceny trafeń welkość tej płaszczyzny jest ogranczona do prostokąta o rozmarach 3 x 5 m, co stanow ekwwalent realnego samolotu. Ose symetr prostokąta (ponowa pozoma) stanową ose układu współrzędnych y, z. Zero układu współrzędnych jest w mejscu przecęca sę os symetr pokrywa sę z wytypowanym punktem na celu. Dopuszczalne współrzędne mnęca wynoszą węć: y = ±2,5 m z = ±1,5 m. Uzyskane trafena w ww. płaszczyznę są podstawą do oblczena prawdopodobeństwa trafena celu serą pocsków. Metoda badań ze strzelanem na sucho ma tę zaletę, Ŝe umoŝlwa dokonywane oceny skutecznośc strzelana zestawu przecwlotnczego z wykorzystanem realnego celu, przy róŝnych jego parametrach lotu wykonywanu analogcznych manewrów jak w dzałanach bojowych. Wymaga równeŝ mnejszych nakładów fnansowych w procese badań. Zasadnczą wadą tej metody jest brak strzelana pocskam bojowym. Dane balstyczne tabelaryczne rejestrowane parametry początkowe strzału ne w pełn oddają rzeczywste warunk strzelana Metoda oceny zestawu ze strzelanem do mtatora celu powetrznego Jest to badane ze strzelanem do mtatora celu powetrznego z uŝycem amuncj bojowej wykonuje sę je w warunkach polgonowych. Celem mogą być stosowane w wojsku mtatory celu powetrznego ICP-89, ICP-M14, ICP-G, cele holowane za samolotem, bezzałogowe samoloty zdalne sterowane. Borąc pod uwagę parametry toru lotu poszczególnych mtatorów koneczność zapewnena śledzena przez stację RSWW RSS, a takŝe przy pomocy urządzeń śledzących optoelektroncznych, najodpowednejszy do tego jest raketowy mtator ICP-G charakteryzujący sę stałą prędkoścą lotu (ok. 275 m/s). Stacje śledzące w trakce strzelana do celu rejestrują obraz kąty połoŝena celu, a w rejone spotkana z celem rejestrują równeŝ obraz pocsków wpadających w pole wdzena (w klatkę) kamery IR lub kamery flmowej. Po próbe, po deszyfracj z obrazu wdeo stacj śledzących danych o połoŝenu celu pocsku, oblczane są odległośc mnęca celu ( d) dla poszczególnych pocsków z ser. Współrzędne uchybu ( y z) określane są w płaszczyźne przechodzącej przez cel prostopadłej do wektora prędkośc pocsku. Dla oceny trafeń przyjmuje sę płaszczyznę będącą ekwwalentem samolotu, analogczną jak w metodze 71

10 opsanej powyŝej. Zero układu współrzędnych tej płaszczyzny jest w mejscu przecęca sę os symetr pokrywa sę z określonym punktem na mtatorze celu. Uzyskane trafena w ww. płaszczyznę są podstawą do oblczena prawdopodobeństwa trafena celu serą pocsków. W przypadku uzyskana negatywnych wynków strzelana, koneczne jest wykonane analzy ch przyczyn. W tym celu oprócz rejestrowana w trakce strzelana danych ze stacj systemu trajektografcznego, rejestruje sę równeŝ dane ze stacj śledzących zestawu przecwlotnczego z SKO. Rejestruje sę te same dane, jak w wypadku metody ze strzelanem na sucho. Na podstawe danych uzyskanych z systemu trajektografcznego z zestawu przecwlotnczego wykonuje sę: - analzę porównawczą przebegu w czase współrzędnych trajektor lotu celu określonych przez SKO, ze współrzędnym trajektor lotu celu określonym przez system trajektografczny w celu określena poprawnośc pomaru połoŝena wykonywana oblczeń przez urządzena zestawu przecwlotnczego; - porównane rzeczywstych uchybów otrzymanych z systemu trajektografcznego z uchybam hpotetycznym oblczonym z danych SKO. 5. Podsumowane Problematyka wykorzystana moblnego systemu trajektografcznego do oceny zestawów przecwlotnczych wyposaŝonych w SKO w przedstawonym artykule została omówona w sposób skrótowy. W rzeczywstośc borąc pod uwagę stosowane w trakce badań specjalstyczne urządzena, oprogramowane oraz polgonowe warunk badań jest to problem bardzej złoŝony. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe przedstawone wyŝej metody badań są pomyślne wdroŝone wykorzystywane przez Wojskowy Instytut Technczny Uzbrojena podczas badań polgonowych przecwlotnczych zestawów raketowych artyleryjskch. Metody te były stosowane mędzy nnym podczas badań artyleryjskego zestawu przecwlotnczego LOARA. Posadane przez Wojskowy Instytut Technczny Uzbrojena moblny system trajektografczny stacjonarny słuŝą równeŝ do określana parametrów lotu podczas badań róŝnego typu obektów latających technk wojskowej cywlnej. Moblny system trajektografczny moŝe być stosowany do badań na dowolnym polgone. Lteratura [1] Ejsmund J., Leśnczak J.: Metodyka opracowywana wynków z badań dynamcznych, WITU, 2001 r. [2] Leśnczak J.: Ocena dzałana zestawów przecwlotnczych przy pomocy optycznych opto-elektroncznych systemów trajektografcznych Materały z V Mędzynarodowej Konferencj Naukowo-Techncznej CRASS [3] Leśnczak J.: Systemy trajektografczne jako narzędze oceny parametrów lotu obektów latają-cych technk wojskowej cywlnej, Problemy Technk Uzbrojena, Nr 4, 2006 r. [4] Praca zborowa: Instrukcja eksploatacj Moblnego Systemu Trajektografcznego, WITU, 2005 r. [5] Dokumentacja technczna systemu trajektografcznego EOTS-F frmy CONTRAVES. 72