Jednostka Doświadczalna Nordzucker Polska S.A. Grudzień 2016

Transkrypt

1 1 WYNIKI DOŚWIADCZEŃ ŚCISŁYCH 2016 Jednostka Doświadczalna Nordzucker Polska S.A. Grudzień 2016

2 Spis treści 1. Charakterystyka doświadczeń Rodzaje doświadczeń Lokalizacja doświadczeń Opis metodyki doświadczeń Doświadczenie odmianowe Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach mątwikowych Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych Doświadczenie fungicydowe Doświadczenie z mikrogranulatami Doświadczenie łanowe z pięcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska Doświadczenie herbicydowe Warunki siedliskowe i agrotechnika buraka w doświadczeniach Doświadczenie w Ćmachowo Huby, rejon plantacyjny Szamotuły Doświadczenie w Trzciance, rejon plantacyjny Opalenica Doświadczenie w Uścięcicach, rejon plantacyjny Opalenica Doświadczenie w Żegowie, rejon plantacyjny Opalenica Doświadczenie w Falęcinie, rejon plantacyjny Chełmża Doświadczenie w Sławkowie, rejon plantacyjny Chełmża Doświadczenie w Koniczynce, rejon plantacyjny Chełmża Wyniki doświadczeń i wnioski Wyniki i wnioski z doświadczenia odmianowego Wyniki i wnioski doświadczenia odmianowego odmian tolerancyjnych w warunkach mątwikowych Wyniki i wnioski z doświadczenia z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych Wyniki i wnioski z doświadczenia fungicydowego Wyniki i wnioski doświadczenia z mikrogranulatami Wyniki i wnioski z doświadczenia łanowego z pięcioma sposobami uprawy roli Wyniki i wnioski z doświadczenia herbicydowego z mieszankami powschodowymi

3 3 Spis rysunków Rysunek 1. Terytorialne rozmieszczenie doświadczeń... 7 Rysunek 2. Rozkład opadów lokalizacja Trzcianka Rysunek 3. Rozkład temperatur lokalizacja Trzcianka Rysunek 4. Rozkład opadów lokalizacja Falęcin Rysunek 5. Rozkład temperatur lokalizacja Falęcin Rysunek 6. Wyniki doświadczeń odmianowych synteza wyników z czterech lokalizacji Rysunek 7. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych w warunkach mątwikowych synteza z dwóch lokalizacji Rysunek 8. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych na obecność mątwika w warunkach normalnych synteza z dwóch lokalizacji Rysunek 9. Wyniki doświadczenia fungicydowego synteza wyników z dwóch lokalizacji Rysunek 10. Wyniki doświadczenia fungicydowego synteza wyników z dwóch lat Rysunek 11. Rysunek 12. Rysunek 13. Wyniki doświadczenia z mikrogranulatami synteza wyników doświadczenia ścisłego z jednej lokalizacji Obsada roślin w doświadczeniu uprawowym zrealizowanym we współpracy z firmą KWS Wyniki doświadczenia, uprawowe 5 poziomów czynnika przy współpracy z firmą KWS synteza wyników z 1 lokalizacji... 51

4 4 Spis tabel Tabela 1. Wykaz odmian uczestniczących w doświadczeniu w 2016 roku... 9 Tabela 2. Odmiany tolerancyjne w warunkach mątwikowych w 2016 roku Tabela 3. Odmiany tolerancyjne i klasyczne w warunkach normalnych w 2016 roku Tabela 4. Fungicydy użyte w doświadczeniu fungicydowym w 2016 roku Tabela 5. Poziomy czynnika w doświadczeniu z mikrogranulatami w 2016 roku Tabela 6. Schemat uprawy roli w doświadczeniu łanowym z pięcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska 2015/ Tabela 7. Mieszanki herbicydowe użyte w doświadczeniu Tabela 8. Opady oraz temperatura powietrza w 2015/2016 roku w porównaniu z wieloleciem lokalizacja Trzcianka, wg Nordzucker Polska Tabela 9. Opady oraz temperatura powietrza w 2015/2016 roku Tabela 10. Tabela 11. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym przed korektą obsady Bonitacyjna ocena stanu roślin w różnych fazach wegetacji buraka cukrowego, oceniony w skali 1 9, (1 najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraka) Tabela 12. Ocena bonitacyjna ocena występowania chorób grzybowych liści: w doświadczeniu odmianowym, oceniona w skali 1 9, (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) Tabela 13. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) Tabela 14. Tabela 15. Tabela 16. Tabela 17. Tabela 18. Tabela 19. Tabela 20. Tabela 21. Tabela 22. Tabela 23. Tabela 24. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe wynik z czterech lokalizacji Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika - ocena przed korektą obsady Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków) Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi na mątwika (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści ) Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika wynik z dwóch lokalizacji Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych - ocena przed korektą obsady Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków) Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych wynik z dwóch lokalizacji... 43

5 Tabela 25. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu fungicydowym (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) wynik z dwóch lokalizacji Tabela 26. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu fungicydowym wynik z dwóch lokalizacji Tabela 27. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu fungicydowym wynik z dwóch lat Tabela 28. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu ścisłym z mikrogranulatami wynik z jednej lokalizacji Tabela 29. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego - w zależności od metody uprawy roli Tabela 30. Wyniki doświadczenia herbicydowego synteza wyników z 2 lokalizacji

6 1. Charakterystyka doświadczeń Rodzaje doświadczeń Doświadczenie ścisłe odmianowe Doświadczenie ścisłe z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach mątwikowych Doświadczenie ścisłe z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w normalnych warunkach Doświadczenie ścisłe fungicydowe Doświadczenie ścisłe z mikrogranulatami Doświadczenie łanowe z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska Doświadczenie ścisłe herbicydowe 1.2. Lokalizacja doświadczeń Doświadczenia zlokalizowane zostały na plantacjach produkcyjnych Spółki Nordzucker Polska S.A., w następujących miejscowościach: Karolin rejon plantacyjny Szamotuły o położenie pola: 52,38 szerokości północnej 16,31 długości wschodniej Ćmachowo Huby rejon plantacyjny Szamotuły o położenie pola: 52,40 szerokości północnej 16,23 długości wschodniej Trzcianka rejon plantacyjny Opalenica o położenie pola: 52,23 szerokości północnej 16,20 długości wschodniej Uścięcice rejon plantacyjny Opalenica o położenie pola: 52,22 szerokości północnej 16,32 długości wschodniej Żegowo rejon plantacyjny Opalenica o położenie pola: 52,21 szerokości północnej 16,33 długości wschodniej Falęcin rejon plantacyjny Chełmża o położenie pola: 53,25 szerokości północnej 18,48 długości wschodniej Sławkowo rejon plantacyjny Chełmża o położenie pola: 53,08 szerokości północnej 18,40 długości wschodniej Koniczynka rejon plantacyjny Chełmża o położenie pola: 53,07 szerokości północnej 18,69 długości wschodniej

7 Rysunek 1. Terytorialne rozmieszczenie doświadczeń 7 Falęcin Sławkowo Koniczynka Chełmża Toruń Ćmachowo Huby Karolin Trzcianka Żegowo Buk Opalenica Poznań Straszków Uścięcice \

8 1.3. Opis metodyki doświadczeń Doświadczenie odmianowe W doświadczeniu odmianowym badano stan roślin, plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni 25 odmian (patrz tabela 1) buraka cukrowego. Doświadczenie przeprowadzono w 4 lokalizacjach: Ćmachowo, Trzcianka, Sławkowo oraz Falęcin. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano 25 odmian, układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka trzyrzędowe o długości 8 m, analizowano rośliny z poletka o wymiarach: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, nasiona zaprawiane zaprawą Montur Forte 230 FS, głębokość siewu 2-3 cm, korekta obsady roślin w fazie 4-6 liści, odległość między roślinami w rzędzie 18 cm. Obserwacje, pomiary i analizy: ocena PZW, bonitacyjna ocena stanu roślin w łanie (czterokrotnie w okresie wegetacji), ocena liczby pośpiechów (dwukrotnie w okresie wegetacji), bonitacyjna ocena występowania chorób liści, po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, potasu oraz sodu, o obliczono plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie.

9 Tabela 1. Wykaz odmian uczestniczących w doświadczeniu 9 Odmiana Firma nasienna Odmiana Amazonia Favorita KWS Fala Marenka KWS Igloo SESVanderHave Primavera KWS Kagu Picobella KWS Manitou Sukcesja KWS Krajan Alegra KHBC Melodia Pikador Basilius Polmar Gellert Vistula Strube Hammond BTS 350 Jagger BTS 2160 Sobieski Mesange WHBC Telimena Firma nasienna KWS Syngenta Maribo Betaseed Desprez Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach mątwikowych W doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi w warunkach mątwikowych badano stan roślin, plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni buraków dziesięciu odmian tolerancyjnych, w tym dwóch odmian klasycznych (patrz tabela 2) na polach, na których wiosną oznaczono zwartość jaj i larw mątwika. Wynosiła ona w miejscowościach: Uścięcice 730, Koniczynka 3051 jaj i larw mątwika w 100 g gleby. Doświadczenie przeprowadzono w 2 lokalizacjach: Uścięcice oraz Koniczynka. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano 10 odmian, (8 tolerancyjnych, 2 klasyczne), układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka trzyrzędowe o długości 8 m, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, analizowano rośliny z poletka o wymiarach: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, nasiona zaprawiane zaprawą Montur Forte 230 FS, głębokość siewu 2-3 cm, korekta obsady roślin w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm. Obserwacje, pomiary i analizy: ocena PZW, bonitacyjna ocena stanu roślin w łanie (czterokrotnie w okresie wegetacji), ocena liczby pośpiechów (dwukrotnie w okresie wegetacji),

10 bonitacyjna ocena występowania chorób liści, po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, potasu oraz sodu o obliczono plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie. 10 Tabela 2. Odmiany tolerancyjne w warunkach mątwikowych Odmiany Marino Tipi Vasco Nazwa firmy Maribo Seed SesVanderhave Panorama KWS Picobella KWS KWS Toleranza KWS Contenta Dylan FD Taekwondo Syngenta Strube Desprez Melodia KHBC *drukiem pochylonym oznaczono odmiany o zarejestrowanej tolerancji na mątwika burakowego Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych W doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych badano plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni buraków ośmiu odmian tolerancyjnych oraz czterech odmian klasycznych (patrz tabela 3). Doświadczenie przeprowadzono w 2 lokalizacji: Sławkowo, Uścięcice. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano 12 odmian, (8 tolerancyjnych, 4 klasyczne), układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka trzyrzędowe o długości 8 m, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, analizowano rośliny z poletka o wymiarach: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, nasiona zaprawiane zaprawą Montur Forte 230 FS, głębokość siewu 2-3 cm, korekta obsady roślin w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm.

11 11 Obserwacje, pomiary i analizy: ocena PZW, bonitacyjna ocena stanu roślin w łanie (czterokrotnie w okresie wegetacji), ocena liczby pośpiechów (dwukrotnie w okresie wegetacji), bonitacyjna ocena występowania chorób liści, po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu o obliczono plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie. Tabela 3. Odmiany tolerancyjne i klasyczne w warunkach normalnych Odmiany Marino Kagu Tipi Vasco Panorama KWS Picobella KWS Nazwa firmy Maribo Seed SesVanderhave KWS Toleranza KWS Contenta Syngenta Gellert Dylan Strube FD Taekwondo Desprez Melodia KHBC * - drukiem pochylonym oznaczono odmiany o zarejestrowanej tolerancji na mątwika burakowego Doświadczenie fungicydowe W doświadczeniu fungicydowym badano wpływ 6 fungicydów (patrz tabela 4) na występowanie chorób grzybowych liści buraka oraz na plon i parametry jakości wewnętrznej korzeni. Doświadczenie przeprowadzano w 2 lokalizacjach: Falęcin i Trzcianka. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano odmianę Jampol, układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka sześciorzędowe o długości 8 m, analizowano rośliny w trzech środkowych rzędach każdego poletka: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm,

12 głębokość siewu 2-3 cm, korektę obsady wykonano w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm, zabiegi fungicydowe wykonano doświadczalnym opryskiwaczem polowym w wersji wózkowej AP 1-5/w z rozpylaczami typu 02 (żółty) o wydatku 0,72 l/min. Ciśnienie robocze wynosiło 3 atmosfery, prędkość jazdy 4,2 km/godz., a ilość wody użytej do oprysku 300 litrów na 1 ha, woda do oprysku w doświadczeniu pobrana została z jednego źródła: Nordzucker Polska S.A., Zakład w Chełmży i miała twardość ogólną 18 n (woda znacznie twarda), wykonano jeden zabieg fungicydowy w 1 dekadzie sierpnia. Kontrolą odniesieniem był obiekt bez oprysku fungicydowego, dla zobrazowania skuteczności ochrony fungicydowej wprowadzono również tzw. wariant zdrowy, w którym wykonano 3 zabiegi, w następujących terminach: 1. dekada lipca, 1. dekada sierpnia oraz 1. dekada września. Zabiegi wykonano następującymi preparatami Duett Star SE 1 l/ha, Safir 125 SC - 1 l/ha, Moderator 303 SE - 1 l/ha. 12 Obserwacje, pomiary i analizy: raz w okresie wegetacji przed zbiorem doświadczenia wykonano ocenę bonitacyjną siły występowania chorób grzybowych liści. Wynik wyrażono w skali 9 stopniowej (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi), po zbiorze korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu, o plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie.

13 Tabela 4. Fungicydy użyte w doświadczeniu fungicydowym w 2016 roku 13 Nazwa fungicydu Duett Ultra 497 SC Substancja czynna tiofanat metylowy epoksykonazol Zawartość substancji czynnej g/l 310 g/l 187 g/l Dawka fungicydu Producent l/ha 0,6 l/ha Duett Star 334 SE epoksykonazol fenpropimorf 84 g/l 250 g/l 1,0 l/ha BASF Optan 183 SC piraklostrobina epoksykonazol 133 g/l 50 g/l 0,8 l/ha Safir 125 SC epoksykonazol 125 g/l 1,0 l/ha Dafne 250 EW difenokonazol 250 g/l 0,4 l/ha Moderator 303 SE tiofanat metylowy tetrakonazol 233 g/l 70 g/l 1,25 l/ha Adama Polska Innvigo Doświadczenie z mikrogranulatami W doświadczeniu z mikrogranulatami porównywano wpływ trzech mikrogranulatów ( FCA, Microstarter B, Microstarter K), dwóch firm (FCA oraz ADOB) oraz nawozów Yara Beta w dwóch różnych dawkach na plon i jakość korzeni buraków cukrowych w porównaniu z obiektem bez mikrogranulatu - kontrola (patrz tabela 5). Wiosną na polu doświadczalnym oznaczono zwartość makroskładników w glebie. Wynosiła ona: ph = 5,8, zawartość P 2 O 5 = 14,5 mg/100 g średnia, zawartość K 2 O 16,5 mg/100 g - wysoka, Mg 5,1 mg/100 g wysoka. W momencie siewu wprowadzono do gleby mikrogranulat, a w okresie wegetacji nawożenie dolistne ( wykaz terminów zabiegów w tabeli nr 28). Doświadczenie przeprowadzano w 2 lokalizacjach: Falęcin ścisłe i łanowe Buk. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano odmianę Gellert, układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka sześciorzędowe o długości 8 m, analizowano rośliny w trzech środkowych rzędach każdego poletka: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, głębokość siewu 2-3 cm, korektę obsady wykonano w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm, zabiegi dolistnego nawożenia mikrogranulatami wykonano doświadczalnym opryskiwaczem polowym w wersji wózkowej AP 1-5/w z rozpylaczami typu 02 (żółty) o wydatku 0,72 l/min. Ciśnienie robocze wynosiło 3 atmosfery, prędkość jazdy 4,2 km/godz., a ilość wody użytej do oprysku 300 litrów na 1 ha,

14 woda do oprysku w doświadczeniu pobrana została z jednego źródła: Nordzucker Polska S.A., Zakład w Chełmży i miała twardość ogólną 18 n (woda znacznie twarda), wykonano 4 zabiegi dolistne: maj - sierpień. Obserwacje, pomiary i analizy: po zbiorze korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu, o plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie. 14 Tabela 5. Poziomy czynnika w doświadczeniu z mikrogranulatami Poziom czynnika Lokalizacja Producent Kontrola bez mikrogranulatu Falęcin - FCA Falęcin FCA Microstarter B Falęcin ADOB Microstarter K Falęcin ADOB Yara Mila ProBeta 400kg /ha Falęcin Yara Yara Mila ProBeta 600kg /ha Falęcin Yara Doświadczenie łanowe z pięcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska W doświadczeniu łanowym badano wpływ pięć sposobów uprawy roli (patrz tabela 6) na plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni buraka. Doświadczenie przeprowadzano w 2 lokalizacjach: Sławkowo i Trzcianka Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano odmianę Favorita KWS układ doświadczenia 5 pasów o długości pola i szerokości 10,8 m, każdy z innym sposobem uprawy roli. Na każdym pasie 5 poletek do zbioru, analizowano rośliny na trzech środkowych rzędach wydzielonych poletek o długości 6 m i szerokości 1,35 m, czyli łącznej powierzchni 8,1 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, odległość wysiewu nasion w rzędzie 18 cm, głębokość siewu 2-3 cm, Obserwacje, pomiary i analizy: po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu, o obliczono plon technologiczny cukru, Analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie

15 15 Tabela 6. Schemat uprawy roli w doświadczeniu łanowym z pięcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska 2015/2016 Wykaz sposobów uprawy roli Sposób uprawy roli płużny: Sposób uprawy roli płużny: Sposób uprawy roli bezorkowy: Sposób uprawy roli bezorkowy: Sposób uprawy roli bezorkowy: siew buraka w mulcz z mieszanki międzyplonu siew buraka z zaoraną mieszanką międzyplonu siew buraka w uprawę pasową metodą Strip-Till siew buraka w mulcz z gorczycy w systemie bezorkowym uprawa na głębokość do 30 cm siew buraka w mulcz z gorczycy w systemie bezorkowym uprawa na głębokość do 15 cm Doświadczenie herbicydowe W doświadczeniu herbicydowym badano wpływ 7 wariantów mieszanek herbicydowych powschodowych oceniając ich skuteczność w zwalczaniu chwastów w buraku cukrowym w stosunku do kontroli (patrz Tabela 7.) Doświadczenie przeprowadzano w 2 lokalizacjach: Trzcianka, Sławkowo Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano odmianę Gellert, układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka sześciorzędowe o długości 8 m, rozstaw międzyrzędzi 45 cm, odległość wysiewu nasion w rzędzie 18 cm, głębokość siewu 2-3 cm, zabiegi herbicydowe wykonano doświadczalnym opryskiwaczem polowym w wersji wózkowej AP 1-5/w z rozpylaczami typu 02 (żółty) o wydatku 0,72 dm 3 /min, zabiegi wykonywano w fazie rozwojowej chwastów i terminach agrotechnicznych właściwych do zaleceń producentów herbicydów, ciśnienie robocze 2,5 atmosfery, ilość wody do oprysku na 1 hektar 200 litrów, prędkość jazdy opryskiwaczem doświadczalnym 4,2 km/godz.,

16 odległość dysz opryskiwacza od wierzchołków liści buraka 50 cm, woda do woda do oprysku w doświadczeniu pobrana została z jednego źródła: Nordzucker Polska S.A., Zakład w Chełmży i miała twardość ogólną 18 n (woda znacznie twarda), wykonano 3 zabiegi powschodowe, kontrolą był obiekt bez oprysku herbicydowego. 16 Oceny w doświadczeniu: wpływ kombinacji herbicydowych na chwasty określono metodą bonitacyjną. bonitację zachwaszczenia wykonano po 14 dniach od wykonania ostatniego zabiegu oraz oceniono ewentualne uszkodzenia siewek buraka, ocena zachwaszczenia wtórnego wykonana została po 45 dniach od ostatniego zabiegu, a więc na przełomie lipca i sierpnia,

17 Tabela 7. Mieszanki herbicydowe użyte w doświadczeniu 17 l.p. Herbicyd Substancja czynna 1 zabieg 2 zabieg 3 zabieg Producent 1. Kontrola Betanal maxxpro 209 OD fenmedifam 60 g/l desmedifam 47 g/l etofumesat 75 g/l lenacyl 27 g/l 1,25 l/ha 1,25 l/ha 1,25 l/ha Metron 700 SC metamitron 700 g/l 1,0 l/ha 1,0 l/ha 1,0 l/ha Lontrel 300 SL chlopyralid 300 g/l 0,1 l/ha 0,15 l/ha 0,2 l/ha Kemifam Koncentrat 320 EC fenmedifam 160 g/l desmedifam 160 g/l 0,6 l/ha 0,6 l/ha 1,0 l/ha Kemiron 500 SC etofumesat 500 g/l 0,2 l/ha 0,2 l/ha 0,2 l/ha Metron 700 SC metamitron 700 g/l 1,0 l/ha 1,0 l/ha 1,0 l/ha Faworyt 300 SL chlopyralid 300 g/l 0,1 l/ha 0,15 l/ha 0,2 l/ha Belvedere Forte 400 SE Goltix Titan 565 SC Belvedere Forte 400 SE Goltix Titan 565 SC Beetup Compact 160 EC Oblix MT 500 Kemifam Koncentrat 320 EC fenmedifam 100 g/l desmedifam 100 g/l etofumesat 200 g/l chinomerak 40 g/l metamitron 525 g/l fenmedifam 100 g/l desmedifam 100 g/l etofumesat 200 g/l chinomerak 40 g/l metamitron 525 g/l fenmedifam 80 g/l desmedifam 80 g/l etofumesat 150 g/l metamitron 350 g/l fenmedifam 160 g/l desmedifam 160 g/l 0,8 l/ha 1,0 l/ha 1,0 l/ha 1,3 l/ha 1,3 l/ha 1,3 l/ha 0,8 l/ha 1,0 l/ha 1,0 l/ha 2,0 l/ha 2,0 l/ha 2,0 l/ha 1,2 l/ha 1,2 l/ha 1,2 l/ha 1,3 l/ha 1,3 l/ha 1,3 l/ha Bayer Dow AgroSciences Bayer CIECH Sarzyna S.A Adama Adama Chemirol 0,6 l/ha 0,6 l/ha 1,0 l/ha Bayer Ethofol 500 SC etofumesat 500 g/l 0,2 l/ha 0,3 l/ha 0,3 l/ha Chemirol Goltix Titan 565 SC Beetup Compact 160 EC chinomerak 40 g/l metamitron 525 g/l fenmedifam 80 g/l desmedifam 80 g/l 1,3 l/ha 1,3 l/ha 1,3 l/ha Adama 1,2 l/ha 1,2 l/ha 2,0 l/ha Metafol 700 SC metamitron 700 g/l 1,0 l/ha 1,0 l/ha 1,0 l/ha UPL Polska Ethofol 500 SC etofumesat 500 g/l 0,2 l/ha 0,3 l/ha 0,3 l/ha Chemirol 1.4. Warunki siedliskowe i agrotechnika buraka w doświadczeniach Doświadczenie w Ćmachowo Huby, rejon plantacyjny Szamotuły Lokalizacja doświadczenia odmianowego oraz z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych.

18 właściciel pola Kwaśny Łukasz, gmina Wronki, miejscowość Ćmachowo Huby, kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III a, typ i rodzaj gleby pseudo bielica na glinie średniej 18 Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: odczyn kwaśny, ph 5;4 wapnowanie wskazane, zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 14,7 mg/100 g, zasobność średnia, o potas 20,0 mg/100 g, zasobność wysoka, o magnez 3,2 mg/100 g, zasobność średnia. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 198,4. Analizę wykonano r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon: pszenżyto zbiór przedplonu zbiór słomy uprawa roli broną talerzową z wałem nawożenie organiczne obornik mieszany 30 t/ha podorywka siew gorczycy Metex 20 kg/ha wysiew nawozu sól potasowa 60% - (90 kg K 2 O/ha) zabieg talerzowania gorczycy wysiew wapna defekacyjnego 2 t/ha orka zimowa głęboka 32 cm wysiew nawozu Polifoska 6 NPK(S) (7), (6 kg N/ha, 20 kg P 2 O 5 /ha, 30 kg K 2 O/ha, 7 kg S/ha) przykrycie nawozu agregatem biernym agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem termin siewu: wykonanie zabiegów herbicydowych: terminy wykonania zabiegów herbicydowych w doświadczeniach 1. zabieg, Kemiron 500 SC - 0,20 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 0,60 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha zabieg, Kemiron 500 SC - 0,20 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 0,60 l/ha

19 3. zabieg, Kemiron 500 SC - 0,20 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 0,60 l/ha + Venzar 500 SC - 0,20 l/ha nawożenie azotem pogłównie (40 kg/ha N) zabieg wykonania nawożenia dolistnego Basfoliar 36 Extra - 4 l/ha + Solubor DF 1,5 kg/ha + mocznik 5 kg/ha zabieg wykonania nawożenia dolistnego Basfoliar 36 Extra - 4 l/ha + Solubor DF 1,5 kg/ha + mocznik 5 kg/ha wykonanie zabiegu fungicydowego, Duett Ultra 497 SC - 0,6 l/ha zbiór doświadczeń Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w miejscowości Trzcianka) Doświadczenie w Trzcianka, rejon plantacyjny Opalenica Lokalizacja doświadczenie herbicydowe, fungicydowe oraz odmianowe właściciel pola Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Trzciance. gmina Kuślin, miejscowość Trzcianka kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III a, typ i rodzaj gleby gleba brunatna wyługowana, na podłożu gliny zwałowej Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: Odczyn obojętny, ph 7,0 wapnowanie zbędne, zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 40,5 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o potas 55,0 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o magnez 8,0 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 121,9 Analizę wykonano r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon jęczmień ozimy zbiór jęczmienia ozimego zbiór słomy uprawa głęboszem (ścieżki technologiczne i poprzeczniaki) nawożenie organiczne (obornik bydlęcy 20 t/ha) uprawa kultywatorem ścierniskowym na gł. 15 cm

20 uprawa agregatem na gł. 30 cm siew gorczycy mątwikobójczej odmiana Barka - 15 kg/ha oprysk na samosiewy jęczmienia Agil S 100 EC: - 0,7 l/ha wysiew Korn-Kali (128 kg/ha K2O, 19,2 kg/ha MgO, 9,6 kg/ha Na 2O, 1,3 kg/ha S), wysiew fosforanu amonu (18 kg/ha N, 48 kg/ha P 2 O 5 ) Wysiew sal magu 82,5 kg/ha N, agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem termin siewu: terminy wykonania zabiegów herbicydowych w doświadczeniu 1. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha g/ha + Venzar 500 S -0,2 kg/ha zabieg, Agil S EC - 0,7 l/ha nawożenie azotem pogłówne 32 kg N/ha nawożenie dolistne (Basfoliar 36 Extra 5 l/ha, Solubor DF 1,5 l/ha (wykaz fungicydów stosowanych w doświadczeniu, jako poziomy czynnika badawczego, patrz Tabela 4.) terminy wykonania zabiegów fungicydowych na obiekcie zdrowy wariant Duett Star 334 SE - 1 l/ha Safir 125 SC - 1 l/ha Moderator 303 SE 1,25 l/ha Zabieg fungicydowy w doświadczeniu jako poziomy czynnika Zabieg fungicydowy w doświadczeniu z mikrogranulatami - Duett Ultra 497 SC 0,6 l/ha zbiór doświadczeń, Tabela 8. Miesiąc Opady oraz temperatura powietrza w 2015/2016 roku w porównaniu z wieloleciem lokalizacja Trzcianka, wg Nordzucker Polska 2015/ 2016 Opady średnia minimalna maksymalna Temperatura średnia dobowa mm mm ºC ºC ºC ºC lis ,7 2,47 9,57 6,4 4,5 gru ,6 3,75 9,06 6,6 1,3 sty ,2-4,22 0,87-1,4-1,5 lut ,7 0,72 6,76 3,8-0,7 mar ,3 0,61 7,42 4,3 3,2 kwi ,2 3,98 14,25 9,1 8,9 maj ,8 10,13 21,66 16,0 13,8 cze ,8 13,18 24,7 19,1 17,0 lip ,7 14,22 24,96 19,5 19,8 sie ,1 12,53 23,88 18,2 18,9 wrz ,2 10,56 23,63 17,2 14,4 paź ,0 5,29 11,2 8,3 8,7 Suma ,

21 Rysunek 2. Rozkład opadów lokalizacja Trzcianka 21 Rysunek 3. Rozkład temperatur lokalizacja Trzcianka

22 Doświadczenie w Uścięcice, rejon plantacyjny Opalenica 22 Lokalizacja doświadczenia z odmianami tolerancyjnymi w warunkach mątwikowych właściciel pola Grzegorz Jóźwiak gmina Opalenica, miejscowość Uścięcice kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III a, IVa typ i rodzaj gleby gleby płowe. Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: odczyn obojętny, ph 7,6 - wapnowanie zbędne zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 32,0 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o potas 20,5 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o magnez 2,9 mg/100g, zasobność niska. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 730. Analizę wykonano r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon: pszenica ozima zbiór pszenicy zbiór słomy zabieg podorywki (zrywacz ścierniskowy) siew międzyplonu nawożenie obornikiem orka przedzimowa głęboka wysiew nawozów Polifoska 6 (18 kg/ha N, 60 kg/ha P 2 O 5, 90 kg/ha K 2 O), Saletra amonowa (34 kg/ha N), Korn-Kali (40 kg/ha K 2 O, 6 kg/ha MgO), Uprawa przedsiewna - agregatem uprawowym siew doświadczenia terminy wykonania zabiegów herbicydowych w doświadczeniu 1. zabieg, Pyramin Turbo 520 SC 2,5 l/ha zabieg, Betanal Elite 274 EC - 1,25 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha zabieg, Betanal Elite 274 EC - 1,25 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha zabieg, Agil S 100 EC - 1 l/ha nawożenie azotem pogłównie (64 kg N/ha) wykonanie zabiegu fungicydem Optan 183 SC 0,6 l/ha wykonanie zabiegu fungicydem Duett Ultra 497 SC. 0,6 l/ha

23 zbiór doświadczenia Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w Trzcianka) Doświadczenie w Żegowo, rejon plantacyjny Opalenica Lokalizacja doświadczenia łanowego z FCA właściciel pola Skibicki Wojciech gmina Buk, miejscowość Żegowo, kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby IV a, typ i rodzaj gleby gleby płowe. Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: odczyn, obojętny ph 7,4: - wapnowanie zbędne zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 26,5 mg/100g, zasobność wysoka, o potas 21,0 mg/100g, zasobność wysoka, o magnez 5,2 mg/100g, zasobność wysoka. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 105,5 Analizę wykonano r. w IOR TSD w Toruniu. Przedplon: Kukurydza na ziarno zbiór kururydzy orka przedzimowa wysiew nawozu Yara Mila Corn (28 kg N/ha, 80 kg P 2 O 5 /ha, 112 kg K 2 O/ha) agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem, termin siewu: doświadczenie łanowego terminy wykonania zabiegów herbicydowych 1. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha + Lontrel 300 SL 0,1 l/ha zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha + Venzar 500 SC 0,2 l/ha wysiew nawozu YaraBela Extran 27% (N - 108kg/ha) zabieg wykonania nawożenia dolistnego Basfoliar 36 Extra - 4 l/ha + Solubor DF 1,5 kg/ha + mocznik 5 kg/ha wykonanie zabiegu fungicydowego, Duett Ultra 497 SC - 0,6 l/ha zbiór doświadczeń

24 Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w Trzcianka) Doświadczenie w Falęcinie, rejon plantacyjny Chełmża Lokalizacja doświadczenie z mikrogranulatami, fungicydowe oraz odmianowe właściciel pola PW Farol Sp. z o.o. gmina Papowo Biskupie, miejscowość Falęcin kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III b, typ i rodzaj gleby gleba brunatna wyługowana, wytworzona z gliny lekkiej pylastej. Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: Odczyn obojętny, ph 6,7; wapnowanie zbędne, zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 14,5 mg/100g, zasobność średnia, o potas 18,0 mg/100g, zasobność wysoka, o magnez 4,4 mg/100g, zasobność średnia, Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 337,5. Analizę wykonano r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon pszenica ozima zbiór pszenicy podrywka wykonana broną talerzową zabieg herbicydowy Klinik 360 SL 3,5 l/ha orka przedzimowa głęboka zabieg włókowania agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem termin siewu: terminy wykonania zabiegów herbicydowych w doświadczeniach 1. zabieg, Kemiron 500 SC - 0,20 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 0,60 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha zabieg, Kemiron 500 SC - 0,20 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 0,60 l/ha + Safari 50 WG - 30g/ha nawożenie azotem przedsiewne 68 kg N/ha (wykaz fungicydów stosowanych w doświadczeniu, jako poziomy czynnika badawczego, patrz Tabela 4.)

25 terminy wykonania zabiegów fungicydowych na obiekcie zdrowy wariant Duett Star 334 SE - 1 l/ha Safir 125 SC - 1 l/ha Moderator 303 SE 1,25 l/ha nawożenie azotem pogłówne 40 kg N/ha zabieg fungicydowy w doświadczeniu jako poziomy czynnika zabieg fungicydowy w doświadczeniu z mikrogranulatami - Optan 183 SC - 0,60 l/ha zbiór doświadczeń Tabela 9. Opady oraz temperatura powietrza w 2015/2016 roku w porównaniu z wielololeciem lokalizacja Falęcin, wg stacji meteorologicznej w Falęcinie 2015/2016 Opady średnia minimalna maksymalna Temperatura średnia dobowa Miesiąc mm mm ºC ºC ºC ºC lis ,7 2,78 8,44 5,8 4,0 gru ,5 2,33 8,26 5,3 1,0 sty ,4-5,29-0,22-2,5-1,6 lut ,1-0,06 6,46 3,3-1,0 mar ,0 0,11 7,71 4,1 2,8 kwi ,7 3,42 14,69 9,1 8,7 maj ,0 8,7 22,04 15,6 13,6 cze ,5 12,13 25,29 18,9 16,8 lip ,1 13,48 25,14 19,2 19,7 sie ,2 11,63 23,73 17,7 18,7 wrz ,7 9,01 22,68 15,7 14,3 paź ,4 4,98 10,05 7,7 8,5 razem ,3

26 26 Rysunek 4. Rozkład opadów lokalizacja Falęcin Rysunek 5. Rozkład temperatur lokalizacja Falęcin

27 Doświadczenie w Sławkowie, rejon plantacyjny Chełmża 27 Lokalizacja doświadczenia: odmianowego właściciel pola Andrzej Wiśniewski gmina Chełmża, miejscowość Sławkowo, kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III b, typ i rodzaj gleby glina lekka Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. odczyn obojętny, ph 6,6 - wapnowanie zbędne zawartość składników pokarmowych o fosfor 22,4 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o potas 37,5 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o magnez 9,4 mg/100g, zasobność bardzo wysoka. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 312,5. Analizę wykonano r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon pszenica ozima zbiór pszenicy wysiew nawozu pomiot kurzy 15 t (420 kg N/ha, 390 kg P 2 O 5 /ha, 270 kg K 2 O/ha) zabieg broną talerzową wysiew międzypoplonu; Groch 100kg/ha, 30kg słonecznik; 2kg/ha facelia zabieg głęboszem zabieg wysiewu nawozu potasowego sól potasowa ( 85 kg K 2 O/ha) zabieg wysiewu YaraMila Pro Beta NPK (66 kg N/ha, 35 kg P 2 O 5 /ha, 44 kg K 2 O/ha) Zabieg Roundup 360 SL 1,5l/ha zabieg bronowania agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem 3 cm termin siewu: doświadczeń terminy wykonania zabiegów herbicydowych 1. zabieg, Roundup 360 SL 1,3l/ha zabieg, Betanal Elite 274 EC 0,8 l/ha + Goltix Titan700 SC - 1,3 l/ha zabieg, Betanal Elite 274 EC - 1,00 l/ha + Goltix Titan 565 SC - 1,0 l/ha zabieg, Betanal Elite 274 EC - 1,00 l/ha + Goltix Titan 565 SC - 1,0 l/ha zabieg, Safari 50 WG - 0,15 g/ha + Metafol 700 SC - 1,0 l/ha

28 6. zabieg, graminicydem Supero WG - 1,00 l/ha + Cyper 100 EC - 0,5 l/ha zabieg wysiewu Yara Mila Pro Beta NPK (45 kg N/ha, 24 kg P 2 O 5 /ha, 30kg nawożenie Borem - 2l/ha + YaraVita Brassitrel Pro 2 l/ha zabieg fungicydowy Optan 183 SC - 0,60 l/ha w doświadczeniu odmianowym zabieg fungicydowy Intizam 497 SC - 0,80 l/ha w doświadczeniu odmianowym zbiór doświadczeń Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w Falęcinie) Doświadczenie w Koniczynce, rejon plantacyjny Chełmża Lokalizacja doświadczenia: odmianowego właściciel pola Gospodarstwo Instytutu Ochrony Roślin gmina Łysomice, miejscowość Koniczynka, kompleks kompleks glebowy III - pszenny wadliwy, klasa gleby III b, typ i rodzaj gleby glina piaszczysta Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. odczyn obojętny, ph 6,6 - wapnowanie zbędne zawartość składników pokarmowych o fosfor 30,5 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o potas 18,5 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o magnez 11,7 mg/100g, zasobność bardzo wysoka. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła Analizę wykonano r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon jęczmień jary zbiór jęczmienia Wysiew Polifoski 4 NPK(MgS) (2-9), (12 kg N/ha, 36 kg P 2 O 5 /ha, 96 kg K 2 O/ha, 2 kg Mg/ha, 27 kg S/ha) zabieg orki przedzimowej Wysiew Polifoski 6 NPK(S) (7), (6 kg N/ha, 20 kg P 2 O 5 /ha, 30 kg K 2 O/ha, 7 kg S/ha) Wysiew Salmag z Borem, agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem 3 cm termin siewu: doświadczeń terminy wykonania zabiegów herbicydowych w doświadczeniu

29 1. zabieg, Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 1 l/ha + Goltix 700 SC - 1,5 l/ha zabieg, Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 1 l/ha + Goltix 700 SC - 1,5 l/ha zabieg, Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 1 l/ha + Goltix 700 SC - 1,5 l/ha zabieg, Agil S 100 EC - 1 l/ha zabieg, Kemifam Super Koncentrat 320 EC 1,5 l/ha nawożenie azotem pogłówne 40 kg N/ha zabieg fungicydowy w doświadczeniu Duett Star 334 SE - 1 l/ha zabieg fungicydowy w doświadczeniu Moderator 303 SE - 1 l/ha zbiór doświadczeń Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w Falęcinie).

30 2. Wyniki doświadczeń i wnioski Wyniki i wnioski z doświadczenia odmianowego Tabela 10. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym przed korektą obsady Odmiana Średnia z lokalizacji Ćmachowo Trzcianka Sławkowo Falęcin Średnio Amazonia 96 88,8 91,5 98,3 93,7 Fala 89 86,8 88, ,9 Igloo 92,8 82, ,8 88,5 Kagu ,8 93,3 90,3 Manitou 94 85,8 91,5 91,5 90,7 Pikador 94,5 85,8 90, ,5 Polmar 94 86,3 91,5 92,3 91 Vistula 90,8 83, ,3 Krajan 92,5 85,5 89,5 91,5 89,8 Melodia 92,3 86, ,5 88,9 Mesange 89, ,3 88,5 87,3 Picobella KWS 91,8 82,8 87,3 89,8 87,9 Marenka KWS 91,8 89, ,8 90,6 Favorita KWS 92, ,3 90,3 88,5 Primavera KWS 90 91,3 81,8 85,3 87,1 Sukcesja KWS 91,8 83, ,3 88,9 Basilius 95,5 83,5 89, ,6 Gellert 91,8 86, ,8 90,9 Hammond 93 84,8 88,3 89,8 89 Jagger 94, ,8 Telimena 84,3 85, ,2 Sobieski 93, , Alegra 95,3 82,5 85,5 92,5 89 BTS ,8 89,5 85,3 87,7 BTS ,3 86,8 94,5 89,9 Średnio 92,5 85,5 89,2 91,4 89,7 Wnioski: polowa zdolność wschodów buraka cukrowego badanych odmian średnio we wszystkich lokalizacjach wyniosła 89,7%, największa PZW wystąpiła w przypadku odmian: Amazonia 93,7%, Jagger - 91,8%, Polmar 91%, najmniejsza PZW wystąpiła u odmian: Mesange 87,3%, Primavera KWS 87,1%, BTS ,7%, spośród miejscowości najgorzej wschodziły rośliny (najmniejsza PZW) w Trzciance. W lokalizacji tej najlepiej wschodziły rośliny odmian: Primavera KWS 91,3%, Marenka KWS 89,8 %, Amazonia 88,8%.

31 Tabela 11. Bonitacyjna ocena stanu roślin w różnych fazach wegetacji buraka cukrowego, oceniony w skali 1 9, (1 najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraka) 31 Termin oceny Odmiana przed korektą po korekcie początek lipca przed zbiorem średnio dla odmiany Amazonia 2,9 2, Fala 2,9 3,1 2,6 3 2,9 Igloo 2,9 2, Kagu 2,8 3,1 2,5 3 2,9 Manitou 2,9 2, Pikador 2, ,1 3 Polmar 3,1 3,1 3 3,1 3,1 Vistula 2,9 3, Krajan 2, Melodia 2, Mesange 2,9 2, Picobella KWS 2,9 2, ,9 Marenka KWS 2,9 2, Favorita KWS 2,9 2,9 2,8 3 2,9 Primavera KWS 3 2,8 2,9 3 2,9 Sukcesja KWS 3 2, Basilius 2,8 2,9 2,5 3 2,8 Gellert 3,1 2,9 2,9 3,1 3 Hammond 3 3, Jagger 3 2,9 3 2,9 3 Telimena 2,9 3, Sobieski 2, Alegra 2,9 2, ,9 BTS , BTS ,1 2,9 2,9 3 3 Średnio 2,9 3 2,9 3 3 Wnioski: kondycja roślin, oceniana bonitacyjnie, zmieniała się w okresie wegetacji. W najlepszym stanie były rośliny przed korektą obsady i na początku lipca, a w najgorszym stanie były po korekcie obsady oraz przed zbiorem, w wyniku czterokrotnej oceny w okresie wegetacji nie stwierdzono dużej różnicy stanu roślin poszczególnych odmian buraka cukrowego średnia ocena od 2,9 do 3,0, najlepiej wyglądały odmiany: Basilius, Fala, Kagu, Picobella KWS, Favorita KWS, Primavera KWS, Alegra,

32 na początku okresu wegetacji, przed korektą obsady, stan roślin poszczególnych odmian różnił się najbardziej, a ocena wynosiła od 2,8 do 3,1, po drugiej bonitacji stanu najgorszy był stan roślin odmian: Picobella KWS 2,8; Primavera KWS 2,8, Alegra 2,8, w dalszym okresie wegetacji stan roślin był bardziej wyrównany, przed zbiorem stan roślin był oceniony w zakresie 2,9-3,1. Tabela 12. Ocena bonitacyjna ocena występowania chorób grzybowych liści: w doświadczeniu odmianowym, oceniona w skali 1 9, (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) 32 Odmiana / Lokalizacja Trzcianka Sławkowo Falęcin Ćmachowo Razem Amazonia 4,3 2,4 3,8 3,5 3,5 Fala 5 2, ,9 Igloo 4,8 2,6 3,8 4,3 3,9 Kagu 4,8 2, ,9 Manitou 4,3 2,4 3,5 3,8 3,5 Pikador 4,8 2,6 4,3 4 3,9 Polmar 4,5 2,4 3,8 3,8 3,6 Vistula 4,8 2, ,9 Krajan 4,8 2,6 4,3 3,8 3,9 Melodia 5 2,4 4,5 4 4 Mesange 5 2,4 4 3,8 3,8 Picobella KWS 4,8 2,6 3,8 4,3 3,9 Marenka KWS 4,3 2,4 3,8 3,5 3,5 Favorita KWS 4,3 2,4 3,5 3,8 3,5 Primavera KWS 3,8 2,4 3,5 3,3 3,3 Sukcesja KWS 5,3 2,8 4,5 4,3 4,2 Basilius 4,3 2,4 3,5 3,8 3,5 Gellert 4,5 2, ,8 Hammond 4,5 2,4 3,8 3,8 3,6 Jagger 4,8 2,2 3,5 3,8 3,6 Telimena 5 2,4 3,8 4,3 3,9 Sobieski 4,5 2, ,8 Alegra 4,3 2,6 3,8 3,8 3,6 BTS 350 4,5 2,6 4 3,8 3,7 BTS ,5 2,4 4 4,5 4,1 Średnio 4,7 2,5 3,9 3,9 3,7 Wnioski: na podstawie przeprowadzonej w końcu września i na początku październiku oceny bonitacyjnej występowania symptomów chorób grzybowych można stwierdzić, że na liściach buraka cukrowego najmniejsze ich nasilenie wystąpiło u odmian: Primavera KWS ocena 3,3, Amazonia, Manitou, Marenka KWS, Basilius, - ocena 3,5, najbardziej porażone były natomiast liście odmian: Melodia, BTS 2160, Sukcesja KWS ocena od 4,0 do 4,2,

33 stwierdzono także różne nasilenie symptomów występowania chorób w poszczególnych miejscowościach. Najbardziej porażone liście buraków występowały w Trzciance, nieco mniej w Falęcinie i Ćmachowie, a najmniejsze w Sławkowie. 33 Tabela 13. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) Liczba pośpiechów na poletku Odmiana w połowie sierpnia przed zbiorem Amazonia 1 0 Fala 0 1 Igloo 0 0 Kagu 1 0 Manitou 0 1 Pikador 1 0 Polmar 1 0 Vistula 0 0 Krajan 0 0 Melodia 1 0 Mesange 0 0 Picobella KWS 0 0 Marenka KWS 1 1 Favorita KWS 0 0 Primavera KWS 1 0 Sukcesja KWS 0 0 Basilius 0 0 Gellert 1 0 Hammond 0 1 Jagger 0 0 Telimena 2 1 Sobieski 0 0 Alegra 1 0 BTS BTS Wnioski: ocena liczby pośpiechów wykazała pojedyncze ich występowanie i tylko u niektórych odmian, przed zbiorem pośpiechy stwierdzono u odmian: Fala, Manitou, Marenka KWS, Hammond, Telimena - po 1 szt.

34 34 Tabela 14. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe wynik z czterech lokalizacji Odmiana / Parametr Plon korzeni dt/ha Zawartość cukru % Plon cukru dt/ha Zawartość K Na α-n mmol/1000g Amazonia 806,83 18,22 132,29 36,13 3,19 15,94 Fala 808,88 18,34 133,47 38,51 2,70 15,97 Igloo 819,54 18,01 132,55 37,53 3,08 16,58 Kagu 878,46 17,45 136,26 40,24 3,10 17,27 Manitou 767,96 18,65 130,03 35,34 2,69 16,41 Pikador 765,97 18,18 125,07 36,94 3,49 15,97 Polmar 730,07 18,57 122,01 36,52 2,98 16,87 Vistula 807,68 17,94 128,48 40,33 4,29 19,55 Krajan 829,18 17,73 131,42 38,18 2,85 17,10 Melodia 845,83 17,41 132,31 35,39 3,22 15,37 Mesange 775,48 18,20 123,97 44,55 4,20 21,31 Picobella KWS 811,49 18,43 134,49 36,95 3,40 17,19 Marenka KWS 803,19 18,31 132,29 37,50 4,19 17,51 Favorita KWS 757,04 18,10 122,18 39,52 4,34 17,58 Primavera KWS 799,37 17,97 126,80 43,71 3,60 17,04 Sukcesja KWS 824,28 17,91 129,56 45,29 4,66 20,79 Basilius 882,70 17,72 139,33 38,75 3,85 18,57 Gellert 796,66 18,93 136,99 34,66 2,82 15,78 Hammond 809,93 18,50 134,80 37,85 3,44 17,17 Jagger 818,03 18,73 138,53 35,95 3,02 16,07 Telimena 850,70 17,86 133,76 42,01 5,29 22,10 Sobieski 822,55 18,27 132,78 43,89 4,22 20,02 Alegra 814,88 17,86 130,00 38,17 3,71 20,21 BTS ,41 18,05 126,27 44,76 5,52 21,25 BTS ,22 18,02 126,00 42,07 3,81 23,16 NRI 55,60 0,34 9,42 2,64 0,72 2,52 Wnioski: zbierając buraki w październiku największy plon osiągnęła odmiana: Basilius - 882,70 dt/ha, plon odmian: Kagu, Telimena, Melodia, Krajan był mniejszy, ale nie istotnie statystycznie od plonu odmiany Basilius, plon odmian: Sukcesja, Sobieski, Igloo, Jagger, Alegra, Picobella KWS, Hammond, Fala, Vistula, Amazonia, Marenka KWS, Primavera KWS, BTS 350, Gellert, BTS 2160, Mesange, Manitou, Pikador, Favorita KWS, Polmar był istotnie mniejszy od plonu odmiany Basilius, największą polaryzację osiągnęła odmiana: Gellert - 18,93%,

35 polaryzacja u odmian: Jagger, Manitou była mniejsza, ale nieistotnie statystycznie od polaryzacji odmiany Gellert, polaryzacja u odmian: Polmar, Hammond, Picobella KWS, Fala, Marenka KWS, Sobieski, Amazonia, Mesange, Pikador, Favorita KWS, BTS 350, BTS 2160, Igloo, Primavera KWS, Vistula, Sukcesja, Telimena, Alegra, Krajan, Basilius, Kagu, Melodia była istotnie mniejsza od polaryzacji odmiany Gellert, największy plon cukru osiągnęła odmiana Basilius i wynosił on 139,33 dt/ha, plon cukru odmian: Jagger, Gellert, Kagu, Hammond, Picobella KWS, Telimena, Fala, Sobieski, Igloo, Melodia, Amazonia, Marenka KWS, Krajan, Manitou, Alegra był mniejszy, ale nieistotnie statystycznie od odmiany Basilius, plon cukru odmian; Sukcesja KWS, Vistula, Primavera KWS, BTS 350, BTS 2160, Pikador, Mesange, Favorita KWS, Polmar był istotnie mniejszy od plonu odmiany Basilius, najniższą zawartość potasu miała odmiana Gellert - 34,66 mmol/1000 g, zawartość potasu u odmian: Manitou, Melodia, Jagger, Amazonia, Polmar, Pikador, Picobella KWS była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości potasu w korzeniach odmiany Gellert, odmiany: Marenka KWS, Igloo, Hammond, Alegra, Krajan, Fala, Basilius, Favorita KWS, Kagu, Vistula, Telimena, BTS 2160, Primavera KWS, Sobieski, Mesange, BTS 350, Sukcesja KWS miały istotnie większą zawartość potasu niż odmiana Gellert, najniższa zawartość sodu wystąpiła w korzeniach odmiany Manitou - 2,69 mmol/1000g, zawartość sodu u odmian: Fala, Gellert, Krajan, Polmar, Jagger, Igloo, Kagu, Amazonia, Melodia, Picobella KWS była większa, ale nieistotnie statystycznie niż u odmiany Manitou, odmiany: Hammond, Pikador, Primavera KWS, Alegra, BTS 2160, Basilius, Marenka KWS, Mesange, Sobieski, Vistula, Favorita KWS, Sukcesja KWS, Telimena, BTS 350 miały istotnie większą zawartość sodu niż odmiana Manitou, najniższą zawartość azotu alfa-aminowego stwierdzono u odmiany Melodia - 15,37 mmol/1000g. zawartość azotu alfa-aminowego u odmian: Gellert, Amazonia, Fala, Pikador, Jagger, Manitou, Igloo, Polmar, Primavera KWS, Krajan, Hammond, Picobella KWS, Kagu, Marenka KWS, Favorita KWS, była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości azotu alfa-aminowego u odmiany Melodia, odmiany: Basilius, Vistula, Sobieski, Alegra, Sukcesja, BTS 350, Mesange, Telimena, BTS 2160 miały statystycznie większą zawartość azotu alfa-aminowego niż odmiana Melodia. 35

36 Rysunek 6. Wyniki doświadczeń odmianowych synteza wyników z czterech lokalizacji 36

37 Wyniki i wnioski doświadczenia odmianowego odmian tolerancyjnych w warunkach mątwikowych Tabela 15. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika - ocena przed korektą obsady Odmiana Lokalizacja Średnia z 2 Koniczynka Uścięcice lokalizacji Tipi 94 90,3 92,2 Marino 91,3 87,8 89,6 Vasco 92 92,3 92,2 Dylan 93,5 96,8 95,2 Melodia 88, ,4 FD Taekwondo 90,3 91,8 91,1 Picobella KWS 92,3 89,3 90,8 Toleranza KWS 90 93,5 91,8 Panorama KWS 83,3 93,8 88,6 Contenta 88,8 88,3 88,6 Średnio 90,4 91,6 91,1 Wnioski: polowa zdolność wschodów buraka cukrowego badanych odmian średnio w 2 miejscowościach wyniosła od 88,6% - Panorama KWS, Contenta do: Tipi, Vasco 92,2%; Dylan 95,2 %. Tabela 16. Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków) Termin oceny Odmiana przed korektą obsady po korekcie obsady początek lipca przed zbiorem średnio w okresie wegetacji Tipi 3 3,8 3 3,8 3,4 Marino ,5 Vasco ,5 Dylan 3 3,5 3 3,5 3,3 Melodia 3 3,6 3 3,6 3,3 FD Taekwondo 3 3,9 3,9 3 3,5 Picobella KWS 3 3,9 3,9 3 3,5 Toleranza KWS 2,8 3,8 3,9 2,9 3,4 Panorama KWS 3 3,8 3,8 3 3,4 Contenta 3 3,6 3,6 3 3,3 Średnio 3 3,8 3,4 3,4 3,4 Wnioski: czterokrotna ocena łanu wskazuje na wyrównany stan roślin poszczególnych odmian w okresie wegetacji. Ich ocena mieściła się w granicach od 3,0 przed korektą do 3,8

38 po korekcie obsady w 9 stopniowej skali (1 łan buraka najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany), Najbardziej wyrównany łan średnio w okresie wegetacji miały następujące odmiany: Tipi, Toleranza KWS, Panorama KWS. 38 Tabela 17. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika Odmiana w połowie sierpnia Liczba pośpiechów przed zbiorem Wnioski: Tipi 0 0 Marino 0 0 Vasco 0 0 Dylan 0 0 Melodia 1 0 FD Taekwondo 0 0 Picobella KWS 0 1 Toleranza KWS 0 0 Panorama KWS 0 0 Contenta 0 0 w czasie dwukrotnej oceny (połowa sierpnia lipca i przed zbiorem) stwierdzono pojedyncze pośpiechy; lipiec - Melodia i w połowie sierpnia u odmiany Picobella KWS. Tabela 18. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi na mątwika (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści ) Odmiana/ Lokalizacja Ćmachowo Sławkowo Średnia z 2 lokalizacji Tipi 4,5 5,5 5 Marino 4,75 4,7 4,7 Vasco Dylan 4,25 4 4,1 Melodia 4,5 4,5 4,5 FD Taekwondo 4,75 5 4,9 Picobella KWS 4,75 5,25 5 Toleranza KWS 4,25 5,5 4,9 Panorama KWS 4,5 5 4,8 Contenta 4,5 4,5 4,5 Średnio 4,58 4,90 4,7

39 Wnioski: w wyniku przeprowadzonej przed zbiorem oceny bonitacyjnej występowania symptomów chorób grzybowych na liściach buraka cukrowego stwierdzono, że ich nasilenie było następujące w miejscowościach Ćmachowo - 4,58 oraz Sławkowo - 4,9, najmniej porażone liście miały rośliny odmiany Dylan 4,1. Tabela 19. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika wynik z dwóch lokalizacji 39 Odmiana/ Parametr Plon korzeni dt/ha Zawartość cukru % Plon cukru dt/ha Zawartość K Na α-n mmol/1000g Tipi 680,07 15,57 93,49 35,30 4,91 16,77 Marino 671,91 15,38 90,56 34,04 7,16 16,79 Vasco 631,81 15,75 88,16 33,68 6,72 17,61 Dylan 653,84 15,43 89,07 33,94 6,79 17,14 Melodia 660,89 15,72 92,10 34,24 6,16 18,50 FD Taekwondo 615,72 15,71 86,18 32,50 5,31 16,22 Picobella KWS 662,00 15,32 88,46 35,25 6,04 18,36 Toleranza KWS 643,07 16,01 91,10 35,19 5,86 18,80 Panorama KWS 678,47 15,54 92,26 36,36 7,38 19,86 Contenta 635,27 15,70 87,54 35,29 5,76 18,69 NRI 83,15 0,51 13,59 5,02 2,43 6,97 Wnioski: spośród grupy badanych odmian najlepiej plonującą była odmiana Tipi. Plon jej korzeni wyniósł 680,07 dt/ha, plon pozostałych odmian, tj.:panorama KWS, Marino, Picobella KWS, Melodia, Dylan, Toleranza KWS, Contenta, Vasco, FD Taekwondo, był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu odmiany Tipi, największą polaryzację osiągnęła odmiana Toleranza KWS i wynosiła ona 16,01%. Polaryzacja u odmian: Vasco, Melodia, FD Taekwondo, Contenta, Tipi, Panorama KWS była mniejsza, jednak nie różniła się statystycznie od polaryzacji u odmiany Toleranza KWS. Odmiany: Dylan, Marino, Picobella KWS miały statystycznie istotnie mniejszą polaryzację niż odmiana Toleranza KWS, największy plon cukru osiągnęła odmiana Tipi i wynosił on 93,49 dt/ha, plon cukru u odmian: Panorama KWS, Melodia, Toleranza KWS, Marino, Dylan, Picobella KWS, Vasco, Contenta, FD Taekwondo był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu cukru odmiany Tipi, najmniejszą zawartość potasu miały korzenie odmiany FD Taekwondo i wynosiła ona 32,50 mmol/1000g. Zawartość potasu u odmian: Vasco, Dylan, Marino, Melodia, Toleranza KWS, Picobella KWS, Contenta, Tipi, Panorama KWS była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości potasu u odmiany FD Taekwondo, najniższą zawartość sodu w korzeniach miała odmiana Tipi i wynosiła ona 4,91 mmol/1000 g. Zawartość sodu u odmian: FD Taekwondo, Contenta, Toleranza KWS, Picobella KWS, Melodia, Vasco, Dylan, Marino, była większa, jednak nie różniła się

40 statystycznie od zawartości potasu u odmiany Tipi. Odmiana: Panorama KWS miała statystycznie istotnie większą zawartość sodu niż odmiana Tipi, najniższa zawartość azotu alfa-aminowego, 16,22 mmol/1000 g, wystąpiła u odmiany FD Taekwondo. Zawartość azotu w miazdze korzeni u pozostałych odmian była wyższa, ale statystycznie nieistotna niż u odmiany FD Taekwondo. 40 Rysunek 7. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych w warunkach mątwikowych synteza z dwóch lokalizacji 2.3. Wyniki i wnioski z doświadczenia z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych Tabela 20. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych - ocena przed korektą obsady Odmiana Średnia z lokalizacji Ćmachowo Sławkowo Średnio Tipi ,5 Marino 98 90,3 94,2 Vasco 96,5 91,5 94 Kagu 94 91,5 92,8 Melodia 96,8 93,8 95,3 FD Taekwondo 93,5 91,5 92,5 Picobella KWS 96 93,3 94,7 Toleranza KWS 98, ,3 Panorama KWS 98,8 91,8 95,3 Contenta 93,5 89,8 91,7 Dylan 97,5 85,5 91,5 Gellert 98,5 92,8 95,7 Średnio 96,3 91,1 93,7

41 Wnioski: średnia polowa zdolność wschodów badanych odmian buraka cukrowego wyniosła 93,7%. Największa była u odmiany Gellert - 95,7%, a najmniejsza u odmian Tipi i Dylan 91,5%. Tabela 21. Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków) 41 Odmiana przed korektą obsady po korekcie obsady Termin oceny początek lipca przed zbiorem średnio w okresie wegetacji Tipi 3 3,4 3,3 3,3 3,3 Marino 3 3,1 3,1 3,3 3,1 Vasco 3 3,6 3,4 3 3,3 Kagu 3 3,5 3,3 3,3 3,3 Melodia 3 3,8 3,4 3,3 3,4 FD Taekwondo 3,3 3,3 3,3 3,4 3,3 Picobella KWS 3,3 3,4 3,4 3,4 3,4 Toleranza KWS 2,8 3,2 3,1 3,1 3,1 Panorama KWS 3 3,4 3,1 3,1 3,2 Contenta 3 3,2 3,1 3,1 3,1 Dylan 3 3,2 3,1 3,1 3,1 Gellert 3 3,1 3,1 3,1 3,1 Średnio 3 3,4 3,2 3,2 3,2 Wnioski: czterokrotna ocena stanu łanu w różnych terminach wskazuje na zróżnicowanie wigoru odmian. Średnio w najlepszym stanie były rośliny odmian; Marino, Toleranza KWS, Contenta, Dylan Gellert, - 3,1 a najgorszym: Melodia, Picobella KWS - 3,4 (1 łan buraka najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany), najbardziej wyrównane rośliny w łanie były: przed korektą obsady, a najmniej wyrównane po korekcie obsady.

42 Tabela 22. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych 42 Odmiana Liczba pośpiechów w połowie sierpnia przed zbiorem Tipi 0 0 Marino 0 0 Vasco 0 0 Kagu 0 0 Melodia 0 0 FD Taekwondo 0 0 Picobella KWS 0 0 Toleranza KWS 0 0 Panorama KWS 0 0 Contenta 0 0 Dylan 1 0 Gellert 0 0 Wnioski: w czasie dwukrotnej oceny (połowa sierpnia lipca i przed zbiorem) stwierdzono pojedyncze pośpiechy; lipiec - odmiana Dylan. Tabela 23. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) Odmiana / Lokalizacja Ćmachowo Sławkowo Średnia z 2 lokalizacji Tipi 3,25 3,5 3,4 Marino Vasco 3,5 3,5 3,5 Kagu 3,5 3,5 3,5 Melodia 3,5 3,25 3,4 FD Taekwondo 3,5 3,75 3,6 Picobella KWS 3,5 3,25 3,4 Toleranza KWS 3,25 3 3,1 Panorama KWS 3,25 3,25 3,3 Contenta 3,5 4 3,8 Dylan 3,5 3,5 3,5 Gellert 3,25 3,25 3,3 Średnio 3,38 3,40 3,40

43 Wnioski: w wyniku przeprowadzonej przed zbiorem oceny bonitacyjnej symptomów chorób grzybowych na liściach buraka cukrowego stwierdzono zróżnicowane nasilenie ich występowania u poszczególnych odmian. W najmniejszym stopniu były porażone liście roślin u odmian: Marino, a także Toleranza KWS. 43 Tabela 24. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych wynik z dwóch lokalizacji Odmiana / Parametr Plon korzeni dt/ha Zawartość cukru % Plon cukru dt/ha Zawartość K Na α-n mmol/1000g Tipi 829,46 18,31 134,83 43,65 3,40 18,63 Marino 818,32 17,40 124,93 46,25 3,65 17,23 Vasco 836,39 17,52 129,11 44,20 3,57 17,35 Kagu 926,98 17,68 145,50 43,77 2,77 17,05 Melodia 856,68 17,63 134,97 40,10 2,98 15,85 FD Taekwondo 823,27 18,69 137,84 41,43 3,27 17,97 Picobella KWS 813,61 18,13 132,25 40,25 2,33 14,73 Toleranza KWS 825,25 18,57 137,01 42,25 2,57 15,75 Panorama KWS 823,51 18,62 137,18 40,80 3,90 15,07 Contenta 867,08 17,33 129,87 49,07 5,25 22,25 Dylan 851,73 17,81 134,69 43,40 3,07 17,10 Gellert 831,44 18,98 142,05 39,95 3,00 14,83 NRI 85,84 0,36 15,05 1,97 0,56 0,33 Wnioski: spośród grupy badanych odmian najlepiej plonującą była odmiana Kagu. Plon jej korzeni wyniósł 926,98 dt/ha, plon odmian Contenta, Melodia, Dylan był nieistotnie, a pozostałych odmian istotnie mniejszy niż odmiany Kagu, największą polaryzację osiągnęły korzenie odmiany Gellert 18,98%, a podobną statystycznie FD Taekwondo i Panorama KWS. polaryzacja u pozostałych odmian była mniejsza, ale nieistotnie statystycznie od polaryzacji odmiany Gellert, największy plon cukru osiągnęła odmiana Kagu i wynosił on 145,5 dt/ha, plon cukru u odmian Contenta, Vasco, Marino był istotnie statystycznie, a pozostałych odmian nieistotnie mniejszy niż odmiany Kagu, najniższą zawartość potasu miały korzenie odmiany Gellert i wynosiła ona 39,95 mmol/1000g, zawartość potasu u odmian; Melodia, Picobella KWS, Panorama KWS i FD Taekwondo była większa, jednak nie różniła się ona statystycznie od zawartości potasu w korzeniach odmiany Gellert, odmiany: Toleranza KWS, Dylan, Tipi, Kagu, Vasco, Marino, Contenta miały statystycznie istotnie większą zawartość potasu niż odmiana Gellert,

44 najniższą zawartość sodu w korzeniach miała odmiana Picobella KWS - 2,33 mmol/1000g, zawartość sodu u odmian Kagu i Toleranza KWS była nieistotnie, a u pozostałych istotnie wyższa niż u odmiany Picobella KWS, najniższa zawartość azotu alfa-aminowego, 14,73 mmol/1000g, wystąpiła u odmiany Picobella KWS, zawartość azotu alfa-aminowego u odmiany Gellert była nieistotnie, a u pozostałych statystycznie istotnie większa niż u odmiany u odmiany Picobella KWS. 44 Rysunek 8. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych na obecność mątwika w warunkach normalnych synteza z dwóch lokalizacji.

45 2.4. Wyniki i wnioski z doświadczenia fungicydowego 45 Tabela 25 Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu fungicydowym (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) wynik z dwóch lokalizacji Fungicyd/ Parametr Trzcianka Falęcin Średnia z 2 lokalizacji Kontrola 4,9 5 5 Zdrowy Wariant 3 2,5 2,8 Duett Ultra 497 SC 4,4 3,8 4,1 Optan 183 SC 4,1 3,8 4 Duett Star 334 SE 4,5 4 4,3 Safir 125 SC 4,4 4 4,2 Dafne 250 EW 4,3 3,8 4,1 Moderator 303 SE 4,6 4 4,3 Średnio 4,3 3,9 4,1 Wnioski: na podstawie przeprowadzonej we wrześniu oceny bonitacyjnej występowania symptomów chorób grzybowych na liściach buraka cukrowego najmniejsze ich nasilenie stwierdzono na obiektach: Zdrowy wariant oraz na obiekcie, na którym zastosowano fungicyd: Optan 183 S.C., najbardziej porażone były natomiast liście buraka na obiekcie kontrolnym, na którym nie wykonano zabiegu fungicydowego. Tabela 26. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu fungicydowym wynik z dwóch lokalizacji Fungicyd / Parametr Plon korzeni dt/ha Zawartość cukru % Plon cukru dt/ha Zawartość K Na α-n mmol/1000g Kontrola 813,61 18,14 134,80 31,42 2,53 12,07 Zdrowy Wariant 854,21 18,55 145,54 31,16 2,21 8,89 Duett Ultra 497 SC 840,84 18,39 141,51 31,92 2,20 10,77 Optan 183 SC 759,16 18,16 127,42 30,72 2,78 9,99 Duett Star 334 SE 803,22 18,13 133,30 31,10 2,40 11,61 Safir 125 SC 852,72 18,16 141,88 30,38 2,36 11,77 Dafne 250 EW 827,72 18,14 137,31 31,37 2,40 12,58 Moderator 303 SE 822,65 18,15 136,71 30,81 2,36 10,81 NRI 124,88 0,45 21,96 1,43 0,64 3,35

46 Rysunek 9. lokalizacji. Wyniki doświadczenia fungicydowego synteza wyników z dwóch 46 Wnioski: największy plon korzeni buraka wystąpił na obiekcie Zdrowy wariant i wynosił on 854,21 dt/ha. Plon na pozostałych obiektach: był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu w obiekcie Zdrowy wariant, polaryzacja cukru była największa w korzeniach roślin z obiektu Zdrowy wariant i wyniosła 18,55%. Polaryzacja na pozostałych obiektach była mniejsza, jednak nie różniła się statystycznie od polaryzacji korzeni z obiektu Zdrowy wariant, spośród wszystkich obiektów doświadczenia fungicydowego największy plon cukru osiągnięto na obiekcie Zdrowy wariant. Plon cukru na pozostałych obiektach był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu cukru z obiektu Zdrowy wariant, najmniejsza zawartość potasu wystąpiła w korzeniach roślin traktowanych preparatem Safir 125 SC 30,38 mmol/1000g. Zawartość potasu w korzeniach z pozostałych obiektów, poza roślinami traktowanymi fungicydem Duett Ultra 497 S.C., była większa, ale nieistotnie niż z obiektu, gdzie stosowano Safir 125 SC, najniższa zawartość sodu wystąpiła w korzeniach roślin traktowanych preparatem Duett Ultra 497 SC 2,20 mmol/1000g. Zawartość sodu w korzeniach roślin z pozostałych obiektów, była większa, ale nieistotnie statystycznie, najniższą zawartość azotu alfa-aminowego stwierdzono w korzeniach roślin z obiektu Zdrowy wariant - 8,89 mmol/1000g. Zawartość azotu alfa-aminowego w korzeniach z pozostałych obiektów, poza roślinami traktowanymi fungicydem Dafne 250EW była większa, ale nieistotnie niż z obiektu Zdrowy wariant.

47 Tabela 27. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu fungicydowym wynik z dwóch lat 47 Lp Komponent Rok doświadczenia Plon korzeni dt/ha Biol. Zaw. Cukru % Techn. Plon cukru dt/ha Zawartość K Zawartość Na mmol/1000g Zawartość α-n wartość średnia 1. Kontrola ,39 18,51 117,35 35,16 4,23 28,7 2. Zdrowy Wariant ,72 18,55 132,32 34,96 3,12 24,06 3. Duett Ultra 497 SC ,12 18,53 135,51 35,1 2,75 23,22 4. Optan 183 SE ,91 18,53 132,76 34,86 2,93 19,94 5. Duett Star 334 SE ,58 18,28 123,92 34,75 3,67 26,17 6. Safir 125 SC ,6 18,5 127,52 34,1 3,76 26,84 7. NRI ,78 0,41 18,13 1,95 0,88 5,58 Wnioski: największy plon korzeni buraka wystąpił na obiekcie, Duett Ultra 497 SC i wynosił on 810,12 dt/ha. Plon na pozostałych obiektach: był niższy i różnił różnił się statystycznie od plonu w obiekcie Duett Ultra 497 SC, polaryzacja cukru była największa w korzeniach roślin z obiektu, Zdrowy Wariant i wyniosła 18,55%. Polaryzacja na pozostałych obiektach była mniejsza, jednak nie różniła się statystycznie od polaryzacji w obiekcie Zdrowy Wariant, spośród wszystkich obiektów doświadczenia fungicydowego największy plon cukru osiągnięto na obiekcie, Duett Ultra 497 SC i wynosił on 135,51 dt/ha. Plon cukru na pozostałych obiektach był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu cukru roślin chronionych fungicydem Duett Ultra 497 SC, najmniejszą zawartość potasu wystąpiła na obiekcie Safir 125 SC 34,11 mmol/1000g. Zawartość potasu w pozostałych czynnikach była większa, ale nieistotnie niż w obiekcie Safir 125 SC, najniższa zawartość sodu wystąpiła na obiekcie Duett Ultra 497 SC 2,75 mmol/1000g. Zawartość sodu na obiektach:, Optan 183 SC. i Zdrowy Wariant była większa, ale nieistotnie niż w obiekcie Duett Ultra 497 SC. Natomiast zawartość sodu na obiektach: Duett Star 334 SE, Safir 125 S.C. i Kontrola była większa istotnie niż w obiekcie Duett Ultra 497 SC, najniższą zawartość azotu alfa-aminowego wystąpiła na obiekcie Optan 183 SC - 19,95 mmol/1000g. Zawartość sodu na obiektach:, Duett Ultra 497 SC, i Zdrowy Wariant była większa, ale nieistotnie niż w obiekcie Optan 183 SC. Zawartość azotu alfa-aminowego w pozostałych czynnikach była większa istotnie niż w obiekcie Optan 183 SC.

48 Rysunek 10. Wyniki doświadczenia fungicydowego synteza wyników z dwóch lat Wyniki i wnioski doświadczenia z mikrogranulatami Tabela 28. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu ścisłym z mikrogranulatami wynik z jednej lokalizacji Lp Komponent Plon korzeni dt/ha Biol. Zaw. Cukru % Techn. Plon cukru dt/ha Zawartość K Zawartość Na mmol/1000g Zawartość α-n 1. Kontrola 804,94 17,55 128,60 34,08 2,83 9,50 2. FCA 897,28 17,44 141,30 34,18 3,43 11,00 3. Microstarter B 895,06 17,64 143,10 33,40 3,23 9,70 4. Microstarter K 976,00 17,40 153,10 35,68 3,63 11,40 5. Yara Beta 400 kg/ha 842,00 17,50 132,90 35,55 3,53 10,20 6. Yara Beta 600 kg/ha 886,42 17,69 141,90 34,43 2,88 10,90 NRI 134,90 0,44 19,88 2,40 0,70 2,30

49 Wnioski:. w warunkach doświadczenia, niezależnie od wariantu doświadczalnego, stwierdzono wyraźną tendencję do pozytywnego wpływu zastosowanych nawozów na plon korzeni i cukru, nawóz Microstarter K spowodował nawet istotne zwiększenie obu plonów, zastosowane nawożenie, niezależnie od wariantu doświadczalnego, nie miało istotnego wpływu na zawartość cukru w korzeniach, potasu oraz azotu alfa aminowego zastawanie nawozu BataYara w dawce 400 kg/ha, a zwłaszcza Microstarter K, w porównaniu do kontroli, wpłynęło istotnie na zwiększenie zawartości sodu w korzeniach. 49 Rysunek 11. Wyniki doświadczenia z mikrogranulatami synteza wyników doświadczenia ścisłego z jednej lokalizacji

50 2.6. Wyniki i wnioski z doświadczenia łanowego z pięcioma sposobami uprawy roli 50 Rysunek 12. Obsada roślin w doświadczeniu uprawowym zrealizowanym we współpracy z firmą KWS Data liczenia Tabela 29. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego - w zależności od metody uprawy roli Lp Komponent Plon korzeni dt/ha Biol. Zaw. Cukru % Techn. Plon cukru dt/ha Zawartość K Zawartość Na mmol/1000g Zawartość α-n Mulcz z mieszanki poplonów w systemie płużnym Orka przedzimowa z zaoraną mieszanką poplonów System bezorkowy - uprawa pasowa metodą Strip-Till Mulcz z gorczycy w systemie bezorkowym uprawa na głębokość 30 cm Mulcz z gorczycy w systemie bezorkowym uprawa na głębokość 15 cm 876,8 17,12 131,9 37,40 20,44 5,70 909,4 16,89 133,7 37,60 25,18 4,50 853,1 17,38 130,6 35,50 21,90 4,60 884,4 17,15 134,6 31,10 17,78 4,20 875,5 17,51 135,3 37,00 18,68 4,40 NRI 101,60 0,53 16,4 4,07 5,48 1,18

51 Wnioski: nie stwierdzono istotnych różnic w plonie pod wpływem sposobu uprawy roli. Plon korzeni oraz plon cukru, technologiczny, niezależnie od sytemu uprawy był na statycznie porównywalnym poziomie. Dlatego też plantatorom powinien być polecany system o najmniejszych nakładach (kosztach) uprawy, oczywiście po uwzględnieniu technicznych możliwości producentów buraka cukrowego, w zależności od sposobu uprawy stwierdzono pewne zróżnicowanie w zawartości cukru (w wariancie 5. istotnie mniej niż w 3.) i melasotworów w korzeniach (potasu mniej w wariancie 4. niż w pozostałych, sodu w wariantach 4. i 5. istotnie mniej niż w 2., a azotu mniej w wariantach 2., 4., 5. niż w 1.) jednakże nie przełożyło się to w zasadniczy sposób na plon pozyskanego cukru z ha, technologiczny plon cukru obliczono według formuły Buchholza. 51 Rysunek 13. Wyniki doświadczenia, uprawowe 5 poziomów czynnika przy współpracy z firmą KWS synteza wyników z 1 lokalizacji