Pojęcie kary, winy i odpowiedzialności w prawie podatkowym

Transkrypt

1 Zagadnienia wstępne

2 Pojęcie kary, winy i odpowiedzialności w prawie podatkowy

3 Jest to szczególny rodzaj postępowania adinistracyjnego prowadzonego przez organy podatkowe, za poocą którego dochodzi do władczej, jednostronnej, publicznoprawnej konkretyzacji stosunku prawnego z zakresu prawa podatkowego. Etapy postępowania: postępowanie wyjaśniające; postępowanie wyiarowe; określenie obowiązku podatkowego w drodze decyzji; postępowanie odwoławcze; postępowanie w trybach szczególnych. W odniesieniu do wybranych kategorii podatków organ wydaje decyzję ustalajacą (konstytutywną).

4 Brak definicji w Ordynacji podatkowej. Piśiennictwo określa organ podatkowy jako podiot reprezentujący związek publicznoprawny, w którego zakresie kopetencji leży wykonywanie czynności związanych z wyiare i pobore podatków. Organ podatkowy a określoną właściwość iejscową, rzeczową i funkcjonalną Występują obecnie w dwóch pionach - państwowe i saorządowe.

5 Pierwszej instacji Odwoławcze (drugiej instancji) naczelnik urzędu skarbowego naczelnik urzędu celnoskarbowego dyrektor izby adinistracji skarbowej Szef Krajowej Adinistracji Podatkowej Szef Krajowej Adinistracji Podatkowej wójt, buristrz, prezydent, starosta, arszałek saorządowe kolegiu odwoławcze

6 1) organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, ziany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia z urzędu; 2) organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach, o których owa w pkt 1; 3) organ właściwy w sprawach porozuień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych; 4) organ właściwy w sprawach dotyczących interpretacji przepisów prawa podatkowego, o których owa w art. 14b 1, w zakresie określony w art. 14e 1; 5) organ właściwy w sprawach inforacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzenie działalności gospodarczej; 6) organ właściwy w sprawach opinii zabezpieczających; 7) organ pierwszej instancji w sprawach, o których owa w art. 119g 1.

7 Dyrektor Krajowej Inforacji Skarbowej jest organe podatkowy jako organ właściwy w sprawach dotyczących wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego, o których owa w art. 14b 1 i w art. 14e 1a. Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organe podatkowy jako organ właściwy w sprawach, o których owa w art. 14a 1.

8 Art. 13a. Rada Ministrów oże, w drodze rozporządzenia, nadać uprawnienia organów podatkowych: 1) Szefowi Agencji Wywiadu, 2) Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 3) Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego, 4) Szefowi Służby Wywiadu Wojskowego, 5) Szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego jeżeli jest to uzasadnione ochroną inforacji niejawnych i wyogai bezpieczeństwa państwa.

9

10 Stroną w postępowaniu podatkowy jest podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoba trzecia, o której owa w art c, która z uwagi na swój interes prawny żąda czynności organu podatkowego, do której czynność organu podatkowego się odnosi lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych w sprawach podatkowych ocenia się według przepisów prawa cywilnego, jeżeli przepisy prawa podatkowego nie stanowią inaczej.

11

12 Wyłączeniu od udziału w postępowaniu podlega: - funkcjonariusz Służby Celno-Skarbowej; - p r a c o w n i k u r z ę d u g i n y ( i a s t a ), s t a r o s t w a, u r z ę d u arszałkowskiego, izby adinistracji skarbowej, Krajowej Inforacji Skarbowej, urzędu obsługującego inistra właściwego do spraw finansów publicznych; - członek saorządowego kolegiu odwoławczego >

13 w sprawach dotyczących zobowiązań podatkowych oraz innych spraw norowanych przepisai prawa podatkowego, w których jest: 1) są stroną; 2) pozostają ze stroną w taki stosunku prawny, że rozstrzygnięcie sprawy oże ieć wpływ na ich prawa lub obowiązki; 3) stroną jest ich ałżonek, rodzeństwo, wstępny, zstępny lub powinowaty do drugiego stopnia (przyczyny wyłączenia trwają także po ustaniu ałżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli!); 4) stronai są osoby związane z nii z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli (przyczyny wyłączenia trwają także po ustaniu ałżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli!); 5) byli świadkai lub biegłyi, byli lub są przedstawicielai podatnika albo przedstawiciele podatnika jest jedna z osób wyienionych w pkt 3 i 4; 6) brali udział w wydaniu zaskarżonej decyzji; 7) zaistniały okoliczności, w związku z któryi wszczęto przeciw ni postępowanie służbowe, dyscyplinarne lub karne; 8) stroną jest osoba pozostająca wobec nich w stosunku nadrzędności służbowej.

14 Bezpośredni przełożony pracownika lub funkcjonariusza jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewyienionych w 1, które ogą wywołać wątpliwości co do bezstronności pracownika lub funkcjonariusza. Ale to nie jest sposób na uniknięcie pracy...

15 Przepis art O.p. a charakter gwarancyjny służyć a zapewnieniu bezstronnego wykonywania czynności w postępowaniu podatkowy, w każdy jego stadiu, w ty także przy wydawaniu aktu kończącego postępowanie pierwszoinstancyjne. Jego istotą jest eliinacja nawet potencjalnych wątpliwości co do braku bezstronności pracownika organu. Przy czy dla jego zastosowania wystarczające jest uprawdopodobnienie, a nie udowodnienie, istnienia okoliczności, które ogą wywołać, a nie wywołują wątpliwości co do bezstronności pracownika. W konsekwencji dla wyłączenia pracownika w oparciu o oawianą podstawę prawną wyagane jest wyłącznie wykazanie, że ogą istnieć wątpliwości co do jego bezstronności, a nie, że jest on rzeczywiście stronniczy. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 19 grudnia 2013 r., syg. III SA/Wa 1666/13

16 Zastępcę członka SKO wyznacza prezes. W przypadku gdy SKO na skutek wyłączenia jego członków nie oże załatwić sprawy z braku pełnego składu orzekającego, Prezes Rady Ministrów, w drodze postanowienia, wyznacza do załatwienia sprawy inne saorządowe kolegiu odwoławcze.

17 Naczelnik urzędu skarbowego (i odpowiednio celno-skarbowego) podlega wyłączeniu od załatwiania spraw dotyczących zobowiązań podatkowych lub innych spraw norowanych przepisai prawa podatkowego, w przypadku gdy sprawa dotyczy: 1) naczelnika urzędu skarbowego albo jego zastępcy; 2) dyrektora izby adinistracji skarbowej albo jego zastępcy; 3) ałżonka, rodzeństwa, wstępnych, zstępnych albo powinowatych do drugiego stopnia osób wyienionych w pkt 1 albo 2; 4) osoby związanej stosunkie przysposobienia, opieki lub kurateli z osobą wyienioną w pkt 1 albo 2; 5) podiotu, z który osoby wyienione w pkt 1 4 pozostają w taki stosunku prawny, że rozstrzygnięcie sprawy oże ieć wpływ na ich prawa lub obowiązki.

18

19

20 Decyzją z dnia 20 lipca 2009 r., wydaną po ponowny rozpatrzeniu wniosku skarżącego o uorzenie zaległości podatkowych, Prezydent Miasta K. odówił przyznania Spółdzielni wnioskowanej ulgi. Decyzją z dnia 20 sierpnia 2010 r. Saorządowe Kolegiu Odwoławcze w K. utrzyało w ocy decyzję organu pierwszej instancji. Powyższa decyzja została zaskarżona a Wojewódzki Sąd Adinistracyjny w Krakowie uwzględnił skargę, uznając, że w sprawie doszło do naruszenia art pkt 6 O.p. Przy wydawaniu kolejnych decyzji w sprawie: z dnia 25 kwietnia 2007 r., 24 grudnia 2008 r. i 20 sierpnia 2010 r., w składzie organu odwoławczego brała udział ta saa osoba. W przypadku wyłączenia członka organu kolegialnego nie ustanowiono odrębnych przesłanek wyłączenia, gdyż członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu na takich saych podstawach, jak pracownik. W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku Saorządowe Kolegiu Odwoławcze w K. wniosło o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkieu Sądowi Adinistracyjneu w Krakowie oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

21 W ocenie Naczelnego Sądu Adinistracyjnego rację w powyższy s p o r z e n a l e ż y p r z y z n a ć S a o r z ą d o w e u K o l e g i u Odwoławczeu, gdyż interpretacja art pkt 6 O.p. dokonana przez Wojewódzki Sąd Adinistracyjny w Krakowie nosi znaiona nieuprawnionej wykładni rozszerzającej. W kontrolowanej przez Sąd pierwszej instancji sprawie wskazany członek kolegiu brał udział w rozstrzygnięciu sprawy jedynie jako członek organu odwoławczego (na pozioie drugiej instancji), nie uczestniczył natoiast w postępowaniu pierwszoinstancyjny. ( ) W kontrolowanej przez Sąd pierwszej instancji sprawie wskazany członek kolegiu brał udział w rozstrzygnięciu sprawy jedynie jako członek organu odwoławczego (na pozioie drugiej instancji), nie uczestniczył natoiast w postępowaniu pierwszoinstancyjny. Wyrok NSA z 17 aja 2013 r., syg. II FSK 1699/11

22 Sąd wskazał, że decyzją z dnia 17 aja 2012 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w B. orzekł zabezpieczeniu zobowiązania w podatku VAT za kilka iesięcy 2010 i 2011 r. Decyzja ta została zaskarżona do Dyrektora IS który następnie wydał decyzję z dnia 28 sierpnia 2012 r. utrzyującą w ocy decyzję organu pierwszej instancji. Następnie, spółka pise z dnia 28 stycznia 2013 r. wniosła o stwierdzenie nieważności ww. decyzji ostatecznej o zabezpieczeniu, powołując się na rażące naruszenie prawa z powodu utrzyania nią w ocy decyzji doręczonej osobie nieuprawnionej, czyli niewprowadzonej do obrotu prawnego. Dyrektor IS decyzją z dnia 5 arca 2013 r. odówił stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 28 sierpnia 2012 r., a kolejną decyzją z dnia 15 aja 2013 r. utrzyał ją w ocy. Dyrektor IS stwierdził również, że w sprawie nie znalazł zastosowania art pkt 6 Ord, albowie dotyczy on wyłączenia pracownika w takiej sytuacji, gdy ten sa pracownik rozpatrywałby sprawę w pierwszej i drugiej instancji w dany postępowaniu, a nie w postępowaniu o stwierdzenie nieważności i postępowaniu zwykły. Ostateczną decyzję z dnia 28 sierpnia 2012 r., wydaną w drugiej instancji w trybie zwykły przez Dyrektora IS w przediocie zabezpieczenia podpisała B. K., wicedyrektor Izby Skarbowej w B. i zaraze pracownik działający z upoważnienia dyrektora tej Izby jako organu podatkowego. Ta saa osoba, działając w ty say charakterze, podpisała również w postępowaniu nadzwyczajny decyzję Dyrektora IS z dnia 5 arca 2013 r., wydaną w pierwszej instancji w ty właśnie postępowaniu, którą odówiono stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 28 sierpnia 2012 r.

23 Na decyzję została przez Spółkę wniesiona skarga, uwzględniona przez WSA w Białystoku. Na orzeczenie WSA skargę kasacyjną wniósł Dyrektor IS. NSA co prawda oddalił skargę kasacyjną ale wskazał że: nie ożna zapoinać o ty, że w raach postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności bada się iędzy innyi to, czy w danej decyzji z postępowania zwykłego tkwią określone wady. Uwzględniając taki zaś punkt widzenia, w sposób w pełni uprawniony ożna przyjąć, że postępowanie nadzwyczajne dotyka bezpośrednio tego, co przyjęto w decyzji wydanej w trybie zwykły, czy też tego, co towarzyszyło jej wydaniu. Oznacza to, że w raach postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności ocenia się szeroko rozuiane eleenty tkwiące w decyzji trybu zwykłego. W związku z zakrese tej właśnie oceny, uznać należy, że nie powinna jej dokonywać ta saa osoba, która wydała decyzję w trybie zwykły. Osoba taka nie powinna bowie brać udziału w kontrolowaniu prawidłowości decyzji, uprzednio przez nią podpisanej, i to pod kąte ewentualnie oceny ciężkich wad, czy też naruszeń ającej w niej tkwić. Osoba taka potencjalnie iałaby bowie stwierdzać, że niejako dopuściła się tych ciężkich naruszeń, co z istoty swojej wywołuje uzasadnione wątpliwości co do jej bezstronności i właściwego standardu obiektywizu.