ZAŁĄCZNIK 2 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZAŁĄCZNIK 2 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach"

Transkrypt

1 Przyczyny powstawania wiatru. W meteorologii wiatr zdefiniowany jest jako horyzontalny (poziomy) ruch powietrza spowodowany przez siły, które na nie działają. Różnice temperatur występujące na powierzchni Ziemi (jej nierówne ogrzewanie) powodują zmiany w gęstości powietrza, co skutkuje z kolei zmianami ciśnienia. Ponieważ jedyną siłą działającą na powietrze przy powierzchni ziemi jest ciężar atmosfery powyżej niego, to jest oczywiste, że powstają poziome różnice w jego ciśnieniu. Powoduje to, że powietrze zaczyna się przemieszczać z obszarów o większym ciśnieniu do obszarów o ciśnieniu mniejszym. Wielkość horyzontalnych różnic w ciśnieniu powietrza jest wprost proporcjonalna do wielkości horyzontalnych sił działających na powietrze. Aby w prosty sposób pokazać rozkład ciśnienia występujące na różnych obszarach geograficznych używa się izobar. Izobara jest to linia łącząca punkty o jednakowym ciśnieniu (QFF) na mapach synoptycznych (pogodowych). Izobary na mapach przyjmują rozmaite kształty czy też wzory. Mówiąc o wietrze musimy się skupić na dwóch układach. Są to Niże i Wyże. Niż jest to obszar na mapie gdzie ciśnienie jest niższe od otoczenia, a najniższe ciśnienie występuje w jego centrum. Wyż jest obszarem na mapie gdzie ciśnienie jest wyższe od otoczenia, a najwyższe ciśnienie występuje w jego centrum. Poziomy gradient ciśnienia / Siła gradientu ciśnienia Poziomy gradient ciśnienia jest to zmiana ciśnienia na jednostkę długości. Kiedy izobary są położone blisko siebie to mówimy, że gradient jest silny, a kiedy izobary na mapie leżą stosunkowo daleko od siebie, to mamy do czynienia ze słabym gradientem ciśnienia. Siła gradientu ciśnienia (PGF pressure gradient force) jest siłą działającą prostopadle do izobar w kierunku niższego ciśnienia. Siła ta dąży do wyrównania istniejących różnic ciśnienia. Jej wielkość jest odwrotnie proporcjonalna do odległości pomiędzy izobarami, a więc wprost proporcjonalna do gradientu ciśnienia. Silna PGF = silny wiatr, słaba PGF = słaby wiatr. 1

2 Siła Coriolisa Pierwsza zasada dynamiki Newtona mówi, że jeśli na ciało nie działa żadna siła lub siły działające równoważą się, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym. Jeżeli jakaś siła zewnętrzna zadziała na to ciało to kierunek jego ruchu zostanie odchylony zgodnie z kierunkiem działającej siły i proporcjonalnie do jej wielkości. Ma to oczywiście zastosowanie do wiatru. Wiatr będzie wiał w prostej linii od wyższego do niższego ciśnienia tak długo jak nie zakłóci tego jakaś zewnętrzna siła. Tą siłą zakłócającą prostoliniowy przepływ wiatru jest siła Coriolisa (geostroficzna), która jest skutkiem ruchu obrotowego Ziemi. Kierunek siły Coriolisa (CF) jest prostopadły do kierunku wiatru i odchyla wiatr w prawo na półkuli Północnej, a w lewo na półkuli Południowej. CF jest najsilniejsza na biegunach, a najsłabsza na równiku. Wartość CF zależy głównie od szerokości geograficznej i prędkości wiatru. CF = 2 - prędkość kątowa rotacji Ziemi; - szerokość geograficzna; 2

3 V prędkość obiektu (wiatru w naszym przypadku) Z powyższego wzoru jasno wynika, że na równiku (szer. geogr. 0, sin0 =0) CF = 0 i jej wartość wzrasta wraz ze wzrostem szer. geograficznej. CF jest wprost proporcjonalna do prędkości wiatru, czyli im silniejszy wiatr tym większa CF. Siła Coriolisa działa na wszystkie kierunki ruchu, nie tylko na ruch w kierunku N «-» S. W pasie od szer. geogr. 15 N do 15 S CF jest na tyle mała, że przyjmuje się = 0. W wyniku działania CF wiatr nie wieje bezpo - średnio z wyżu do niżu, ale tworzy cyklonalną i antycyklonalną cyrkulację dookoła tych układów barycznych. Na półkuli Północnej, wiatr dookoła wyżu wieje zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a w niżu odwrotnie do ruchu wskazówek zegara. Na półkuli południowej jest sytuacja odwrotna. Wiatr przyziemny wieje pod pewnym kątem do izobar : w wyżu od jego centrum na zewnątrz, a w niżu z zewnątrz w kierunku centrum. \ 3

4 W Wyżu powietrze przemieszcza się pionowo w dół, czyli mamy tu zjawisko osiadania i przy powierzchni ziemi następuje dywergencja (rozbieżność) powietrza co oznacza, że powietrze rozprzestrzenia się na boki. W Niżu, w jego dolnej części występuje natomiast konwergencja, czyli powietrze z różnych kierunków zbiega się w jednej strefie, co powoduje ruch powietrza w górę. Wiatr geostroficzny: Wiatr geostroficzny jest wiatrem wiejącym równolegle do prostych izobar, które są oddalone od siebie w równych odstępach (stały gradient ciśnienia) i które nie zmieniają się w czasie. Na wiatr geostroficzny mają wpływ tylko dwie siły siła gradientu ciśnienia (PGF - Pressure Gradient Force) i siła Coriolisa (CF Coriolis Force). V= Prędkość wiatru geostroficznego jest wprost proporcjonalna do siły gradientu ciśnienia (PGF) i odwrotnie proporcjonalna do wielkości szerokości geograficznej ( ). Czyli, że dla tego samego gradientu ciśnienia (te same odległości pomiędzy izobarami), prędkość wiatru geostroficznego będzie mniejsza dla wyższych szerokości geograficznych. Początkowo powietrze poddane działaniu siły gradientu ciśnienia (PGF) zaczyna się przemieszczać z obszaru wyższego ciśnienia w kierunku niższego ciśnienia. W momencie kiedy zaistnieje taki ruch powietrza, to zaczyna działać CF, która powoduje odchylenie jego przepływu na prawo (półkula Północna). PGF nie zmienia się, a prędkość ruchu powietrza wzrasta co prowadzi do wzrostu CF i jeszcze większemu odkształceniu kierunku przemieszczania się powietrza. W końcu, prędkość wiatru wzrasta do takiej wartości przy której PGF i CF się równoważą, co powoduje, że ruch powietrza staje się równoległy do izobar. Mamy wtedy do czynienia z wiatrem geostroficznym. Dla wiatru geostroficznego ma zastosowanie następujący wzór: PGF = CF = 2 4

5 czyli prędkość wiatru geostroficznego V V = Ze wzoru wynika, że prędkość wiatru geostroficznego jest odwrotnie proporcjonalna do szerokości geograficznej (ta sama odległość izobar będzie powodowała różną prędkość wiatru w zależności od szer. geogr.). Na przykład, jeżeli prędkość wiatru geostroficznego = 40 kts na szer. geograficznej 30 N i wynika z tej samej odległości pomiędzy izobarami (taki sam gradient ciśnienia), to na szer. geogr. = 60, jego prędkość będzie = 23 kts (40 kts x sin 30 =?kts x sin 60 ). 5

6 Aby można mówić o istnieniu wiatru geostroficznego, to muszą występować następujące warunki: szerokość geograficzna jest większa od 15 N lub 15 S; izobary są prostoliniowe i ułożone równolegle do siebie; układ ciśnienia nie zmienia się szybko; brak jest tarcia powierzchniowego (wiatr wieje powyżej warstwy tarciowej) Prawo Buy Ballota: na półkuli Północnej kiedy masz wiatr z tyłu, to układ niżowy jest po Twojej lewej stronie; na półkuli Południowej kiedy masz wiatr z tyłu, to układ niżowy jest po Twojej prawej stronie; Wiatr gradientowy: Wiatr gradientowy jest wiatrem niegeostroficznym wiejącym równolegle do zakrzywionych izobar. Jeżeli przyjrzymy się typowym mapom pogodowym, to zauważymy, że izobary bardzo rzadko zorganizowane są prostoliniowo i w równej odległości od siebie. Przeważnie są one liniami zakrzywionymi, a odległości pomiędzy nimi są nierówne (różny gradient ciśnienia). Dlatego, też wiatr gradientowy jest bardziej powszechny niż wiatr geostroficzny. Wiatr gradientowy, jest nieco bardziej złożony niż wiatr geostroficzny ponieważ oprócz PGF i CF ma na niego wpływ także siła odśrodkowa - czyli siła, która działa na ciało poruszające się wzdłuż zakrzywionych izobar i powodująca jego wypychanie na zewnątrz. Siła odśrodkowa zmienia równowagę dwóch sił (PGF i CF), a to właśnie prowadzi do tworzenia się niegeostroficznego wiatru gradientowego. Przyjrzyjmy się na cykloniczną (przeciwną do ruchu wskazówek zegara) cyrkulację w układzie niżowym na półkuli Północnej. PGF działa w kierunku centrum niżu., podczas gdy CF w kierunku przeciwnym (prostopadle do kierunku wiatru). Dodatkowo siła odśrodkowa działa w tym samym kierunku jak CF. Ponieważ powietrze próbuje kontynuować ruch prostoliniowy, to siła odśrodkowa słabnie. Wtedy PGF staje się dominujący i ciągnie powietrze z powrotem na oryginalny tor ruchu. W rezultacie wiatr gradientowy wieje równolegle do zakrzywionych izobar. Ponieważ PGF nie zmienia się, a wszystkie siły muszą się równoważyć, to CF staje się słabsza, a to powoduje spadek prędkości wiatru. Dlatego w przypadku cyrkulacji powietrza w Niżu, prędkość wiatru gradientowego jest mniejsza od prędkości wiatru geostroficznego. W przypadku anty-cyklonicznej (zgodnej z ruchem wskazówek zegara) cyrkulacji powietrza w układzie wyżowym na półkuli Północnej, PGF działa w kierunku od centrum Wyżu, a CF przeciwnie (prostopadle do kierunku wiatru). 6

7 Siła odśrodkowa w tym przypadku dział w tym samym kierunku co PGF. Kiedy powietrze usiłuje kontynuować ruch prostoliniowy, siła odśrodkowa słabnie. Wtedy CF staje się bardziej dominująca i ciągnie powietrze z powrotem na oryginalny tor ruchu. Ponieważ PGF nie zmienia się, to CF dopasowuje swoją wartość tak, aby wszystkie siły były zrównoważone, ale tym razem CF musi być silniejsza aby zrównoważyć PGF i siłę odśrodkową, co skutkuje wzrostem prędkości wiatru. Czyli w przypadku cyrkulacji w Wyżu, prędkość wiatru gradientowego jest większa niż prędkość wiatru geostroficznego. Wpływ tarcia powierzchniowego. Kiedy popatrzymy na kierunek wiatru przyziemnego na mapach synoptycznych, to łatwo zauważymy, że nie wieje on równolegle do izobar, tak jak wiatr geostroficzny ale pod pewnym kątem do nich. 7

8 Jest to spowodowane tym, że na powietrze przemieszczające się w dolnej warstwie troposfery oddziałuje dodatkowa siła hamująca jego ruch, a tą siłą jest siła tarcia powierzchniowego. Powoduje ona zmniejszenie prędkości wiatru. Wiemy, że CF zależy od szer. geograficznej i od prędkości wiatru. Wraz ze spadkiem prędkości wiatru następuje zmniejszenie się wartości CF co skutkuje zmianą wektorów sił działających na powietrze, a co za tym idzie zmianą kierunku wiatru. Siła tarcia jest największa przy samej powierzchni ziemi i maleje wraz ze wzrostem wysokości aż w końcu osiąga zero na szczycie warstwy tarciowej. Od tego miejsca wiatr wieje równolegle do izobar z prędkością wiatru gradientowego lub geostroficznego. Grubość warstwy tarciowej zależy od rodzaju terenu/podłoża. Dla morza warstwa ta jest cieńsza niż dla lądu, a dla płaskiego lądu cieńsza niż dla górzystego terenu. Grubość warstwy tarciowej zależy też od prędkości wiatru, pionowego gradientu temperatury, stabilności powietrza itp. Średnio rzecz biorąc grubość warstwy tarciowej to około 2000 ft przy umiarkowanym wietrze i płaskim podłożu oraz około 4000 ft dla silnego wiatru i nierównego podłoża. Wiatr przyziemny w warstwie tarciowej ma mniejszą prędkość niż powyżej niej i wieje w kierunku niższego ciśnienia pod pewnym katem do izobar. Powyżej warstwy tarciowej wiatr wieje równolegle do izobar. Podsumowanie informacji o kierunku i prędkości wiatru przyziemnego (prędkość podana w % prędkości wiatru na wysokości 2000 ft) ląd noc: zmiana kierunku o około 45 / spadek prędkości do 25% ląd dzień: zmiana kierunku o około / spadek prędkości do 50% morze: zmiana kierunku o około 10 / spadek do 70% Dobowe zmiany wiatru przyziemnego. Wiatr przyziemny (czyli wiatr w warstwie tarciowej) ma wyraźne dobowy zmiany prędkości i kierunku. Zmiany te są spowodowane różnicami w stabilności powietrza konwekcja po południu i inwersje w nocy. W ciągu dnia warstwa tarciowa będzie miała grubość około 2000 ft turbulencja termiczna/konwekcja powoduje mieszanie wiatru przyziemnego z wiatrem powyżej warstwy tarciowej co w rezultacie powoduje wzrost prędkości wiatru przyziemnego. Dlatego największe zmiany wiatru występują w bezchmurne słoneczne popołudnia (turbulencja termiczna) szczególnie gdy powietrze jest pochodzenia polarno morskiego i jest niestabilne. W nocy grubość warstwy tarciowej zmniejsza się do ft. Powietrze przy powierzchni jest ochładzane i tworzą się inwersje. W chłodnym powietrzu tarcie się zwiększa i ruch powietrza zostaje znacząco spowolniony i wieczorem prędkość wiatru wyraźnie spada. Ponieważ nie ma konwekcji i termicznej turbulencji, to brak jest mieszania wiatru przyziemnego z wiatrem powyżej warstwy tarciowej, a to oznacza małe zmiany w prędkości wiatru. Dzień: warstwa tarciowa około 2000 ft / max. prędkość wiatru około LT Noc : warstwa tarciowa około 1500 ft / min. prędkość wiatru w okolicach wschodu Słońca 8

ZAŁĄCZNIK 7 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach.

ZAŁĄCZNIK 7 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach. Prąd strumieniowy (jet stream) jest wąskim pasem bardzo silnego wiatru na dużej wysokości (prędkość wiatru jest > 60 kts, czyli 30 m/s). Możemy go sobie wyobrazić jako rurę, która jest spłaszczona w pionie

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 17 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach

ZAŁĄCZNIK 17 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach GLOBALNA CYRKULACJA POWIETRZA I STREFY KLIMATYCZNE Terminu klimat używamy do opisu charakterystycznych cech/parametrów pogody dla danego obszaru geograficznego. W skład tych parametrów wchodzą: temperatura,

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 8 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach.

ZAŁĄCZNIK 8 - Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach. Na półkuli Północnej występuje strefa pomiędzy równoleżnikami 35 N i 65 N, gdzie położony jest permanentny prawie stacjonarny front atmosferyczny zwany Frontem Polarnym. Wiemy, że front atmosferyczny to

Bardziej szczegółowo

Fizyka Pogody i Klimatu, zima 2017 Dynamika: wykład 1

Fizyka Pogody i Klimatu, zima 2017 Dynamika: wykład 1 Fizyka Pogody i Klimatu, zima 2017 Dynamika: wykład 1 Szymon Malinowski Metody opisu ruchu płynu, skale ruchu. Siły działające na cząstkę (elementarną objętość) powietrza. Równanie ruchu, analiza skali,

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 4 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach.

ZAŁĄCZNIK 4 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach. ZAŁĄCZNIK 4 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach. Kontrasty temperatur na powierzchni ziemi powodują zmiany gęstości powietrza, co jest przyczyną wzrostu różnic w ciśnieniu atmosferycznym. Dlatego

Bardziej szczegółowo

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym)

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym) Wiatry Co to jest wiatr? Wiatr to poziomy ruch powietrza w troposferze z wyżu barycznego do niżu barycznego. Prędkość wiatru wzrasta wraz z różnicą ciśnienia atmosferycznego. W N Wiatry STAŁE (niezmieniające

Bardziej szczegółowo

Wiadomości z zakresu meteorologii

Wiadomości z zakresu meteorologii Test egzaminacyjny z teorii na stopień Żeglarza Jachtowego 1 2 3 4 5 6 Na każde pytanie jest jedna poprawna odpowiedź którą należy zaznaczyć na polu z numerem pytania na karcie Egzamin teoretyczny Wiadomości

Bardziej szczegółowo

Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 4 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /45 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 3 /45 Siła grawitacji

Bardziej szczegółowo

Budowa atmosfery ziemskiej. Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA

Budowa atmosfery ziemskiej. Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA Budowa atmosfery ziemskiej Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA Charakterystyka troposfery Spadek temperatury w troposferze Zwykle wynosi ok. 0,65 C

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania. Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze.

Oddziaływania. Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze. Siły w przyrodzie Oddziaływania Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze. Występujące w przyrodzie rodzaje oddziaływań dzielimy na:

Bardziej szczegółowo

Dynamika: układy nieinercjalne

Dynamika: układy nieinercjalne Dynamika: układy nieinercjalne Spis treści 1 Układ inercjalny 2 Układy nieinercjalne 2.1 Opis ruchu 2.2 Prawa ruchu 2.3 Ruch poziomy 2.4 Równia 2.5 Spadek swobodny 3 Układy obracające się 3.1 Układ inercjalny

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 18 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach.

ZAŁĄCZNIK 18 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach. ITCZ / POGODA TROPIKALNA Region na kuli Ziemskiej pomiędzy zwrotnikiem Raka (23,5 N) i zwrotnikiem Koziorożca (23,5 S) nazywany jest tropikami. Te granice oficjalnie wyznaczają obszar gdzie występuje pogoda

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Wiatr. - filmy edukacyjne on-line

Ściąga eksperta. Wiatr.  - filmy edukacyjne on-line Wiatr wiatr odgrywa niezmiernie istotną rolę na kształtowanie się innych elementów pogody, ponieważ wraz z przemieszczającym się powietrzem przenoszona jest para wodna oraz energia cieplna; wiatr - to

Bardziej szczegółowo

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Dynamika

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Dynamika Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Dynamika Prowadzący: Kierunek Wyróżniony przez PKA Mechanika klasyczna Mechanika klasyczna to dział mechaniki w fizyce opisujący : - ruch ciał - kinematyka,

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa

DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa dr Mikolaj Szopa 17.10.2015 Do 1600 r. uważano, że naturalną cechą materii jest pozostawanie w stanie spoczynku. Dopiero Galileusz zauważył, że to stan ruchu nie zmienia się, dopóki nie ingerujemy I prawo

Bardziej szczegółowo

Śródroczny kurs żeglarza jachtowego 2016/2017

Śródroczny kurs żeglarza jachtowego 2016/2017 Śródroczny kurs żeglarza jachtowego 2016/2017 27 Harcerska Drużyna Wodna Hufca Ziemi Mikołowskiej im. Bohaterów Powstań Śląskich Maciej Lipiński Meteorologia Meteorologia Meteorologia (gr. metéōron - unoszący

Bardziej szczegółowo

Siły zachowawcze i niezachowawcze. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński

Siły zachowawcze i niezachowawcze. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński Siły zachowawcze i niezachowawcze Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 2018 Siły zachowawcze i niezachowawcze Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Praca wykonana przez siłę wypadkową działającą

Bardziej szczegółowo

Ładunki elektryczne i siły ich wzajemnego oddziaływania. Pole elektryczne. Copyright by pleciuga@ o2.pl

Ładunki elektryczne i siły ich wzajemnego oddziaływania. Pole elektryczne. Copyright by pleciuga@ o2.pl Ładunki elektryczne i siły ich wzajemnego oddziaływania Pole elektryczne Copyright by pleciuga@ o2.pl Ładunek punktowy Ładunek punktowy (q) jest to wyidealizowany model, który zastępuje rzeczywiste naelektryzowane

Bardziej szczegółowo

Mechanika ogólna. Kinematyka. Równania ruchu punktu materialnego. Podstawowe pojęcia. Równanie ruchu po torze (równanie drogi)

Mechanika ogólna. Kinematyka. Równania ruchu punktu materialnego. Podstawowe pojęcia. Równanie ruchu po torze (równanie drogi) Kinematyka Mechanika ogólna Wykład nr 7 Elementy kinematyki Dział mechaniki zajmujący się matematycznym opisem układów mechanicznych oraz badaniem geometrycznych właściwości ich ruchu, bez wnikania w związek

Bardziej szczegółowo

Praca domowa nr 2. Kinematyka. Dynamika. Nieinercjalne układy odniesienia.

Praca domowa nr 2. Kinematyka. Dynamika. Nieinercjalne układy odniesienia. Praca domowa nr 2. Kinematyka. Dynamika. Nieinercjalne układy odniesienia. Grupa 1. Kinematyka 1. W ciągu dwóch sekund od wystrzelenia z powierzchni ziemi pocisk przemieścił się o 40 m w poziomie i o 53

Bardziej szczegółowo

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.

Bardziej szczegółowo

Ziemia wirujący układ

Ziemia wirujący układ Siła Coriolisa 1 Ziemia wirujący układ Ziemia jest układem nieinercjalnym, poruszającym się w dość skomplikowany sposób. Aby stosować w takim układzie prawa dynamiki Newtona, do opisu zjawisk naleŝy wprowadzić

Bardziej szczegółowo

Elementy dynamiki klasycznej - wprowadzenie. dr inż. Romuald Kędzierski

Elementy dynamiki klasycznej - wprowadzenie. dr inż. Romuald Kędzierski Elementy dynamiki klasycznej - wprowadzenie dr inż. Romuald Kędzierski Po czym można rozpoznać, że na ciało działają siły? Możliwe skutki działania sił: Po skutkach działania sił. - zmiana kierunku ruchu

Bardziej szczegółowo

Blok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc.

Blok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc. Blok 6: Pęd. Zasada zachowania pędu. Praca. Moc. ZESTAW ZADAŃ NA ZAJĘCIA ROZGRZEWKA 1. Przypuśćmy, że wszyscy ludzie na świecie zgromadzili się w jednym miejscu na Ziemi i na daną komendę jednocześnie

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.)

Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.) Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.) I (zasada bezwładności) Istnieje taki układ odniesienia, w którym ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym, jeśli nie działają

Bardziej szczegółowo

Andrzej Jaśkowiak Lotnicza pogoda

Andrzej Jaśkowiak Lotnicza pogoda Andrzej Jaśkowiak Lotnicza pogoda - Meteorologia dla pilotów ROZDZIAŁ 1. Atmosfera ziemska ROZDZIAŁ 2. Woda w atmosferze ROZDZIAŁ 3. Temperatura ROZDZIAŁ 4. Stabilność powietrza ROZDZIAŁ 5. Ciśnienie atmosferyczne

Bardziej szczegółowo

ZBIÓR ZADAŃ CKE 2015 ZAKRES ROZSZERZONY

ZBIÓR ZADAŃ CKE 2015 ZAKRES ROZSZERZONY ZBIÓR ZADAŃ CKE 2015 ZAKRES ROZSZERZONY Zadanie: 053 Na jednym z poniższych rysunków A-D przedstawiono poprawnie kierunki przemieszczania się mas powietrza w komórce Ferrela i kierunek stałych wiatrów

Bardziej szczegółowo

Tarcie poślizgowe

Tarcie poślizgowe 3.3.1. Tarcie poślizgowe Przy omawianiu więzów w p. 3.2.1 reakcję wynikającą z oddziaływania ciała na ciało B (rys. 3.4) rozłożyliśmy na składową normalną i składową styczną T, którą nazwaliśmy siłą tarcia.

Bardziej szczegółowo

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący:

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: Dynamika Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: mamy ciało (zachowujące się jak punkt materialny) o znanych właściwościach (masa, ładunek itd.),

Bardziej szczegółowo

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 -2/1- Zadanie 8. W każdym z poniższych zdań wpisz lub podkreśl poprawną odpowiedź. XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 A. Słońce nie znajduje się dokładnie w centrum orbity

Bardziej szczegółowo

NIEGOWY DLA TATR POLSKICH za okres

NIEGOWY DLA TATR POLSKICH za okres BIULETYN ŚNIEG NIEGOWY DLA TATR POLSKICH za okres 1.1.1.1.1 1/13 O P I S P O G O D Y Na początku (1.XII) region znajdował się pod wpływem głębokiego i rozległego niżu z ośrodkami nad Szkocją oraz północnym

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY

DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY Wielkość wektorowa to wielkość fizyczna mająca cztery cechy: wartość liczbowa punkt przyłożenia (jest początkiem wektora, zaznaczamy na rysunku np. kropką) kierunek (to linia

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Kinematyka a dynamika Kinematyka

Bardziej szczegółowo

Higrometry Proste pytania i problemy TEMPERATURA POWIETRZA Definicja temperatury powietrza energia cieplna w

Higrometry Proste pytania i problemy TEMPERATURA POWIETRZA Definicja temperatury powietrza energia cieplna w 3 SPIS TREŚCI WYKAZ DEFINICJI I SKRÓTÓW... 9 WSTĘP... 13 METEOROLOGICZNE WARUNKI WYKONYWANIA OPERACJI W TRANSPORCIE. POJĘCIA PODSTAWOWE... 15 1. PODSTAWY PRAWNE FUNKCJONOWANIA OSŁONY METEOROLOGICZNEJ...

Bardziej szczegółowo

Równa Równ n a i n e i ru r ch u u ch u po tor t ze (równanie drogi) Prędkoś ędkoś w ru r ch u u ch pros pr t os ol t i ol n i io i wym

Równa Równ n a i n e i ru r ch u u ch u po tor t ze (równanie drogi) Prędkoś ędkoś w ru r ch u u ch pros pr t os ol t i ol n i io i wym Mechanika ogólna Wykład nr 14 Elementy kinematyki i dynamiki 1 Kinematyka Dział mechaniki zajmujący się matematycznym opisem układów mechanicznych oraz badaniem geometrycznych właściwości ich ruchu, bez

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w poprzednim odcinku 1 Opis ruchu Opis ruchu Tor, równanie toru Zależność od czasu wielkości wektorowych: położenie przemieszczenie prędkość przyśpieszenie UWAGA! Ważne żeby zaznaczać w jakim układzie

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki Newtona. dr inż. Romuald Kędzierski

Zasady dynamiki Newtona. dr inż. Romuald Kędzierski Zasady dynamiki Newtona dr inż. Romuald Kędzierski Czy do utrzymania ciała w ruchu jednostajnym prostoliniowym potrzebna jest siła? Arystoteles 384-322 p.n.e. Do utrzymania ciała w ruchu jednostajnym prostoliniowym

Bardziej szczegółowo

24 godziny 23 godziny 56 minut 4 sekundy

24 godziny 23 godziny 56 minut 4 sekundy Ruch obrotowy Ziemi Podstawowe pojęcia Ruch obrotowy, inaczej wirowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun Północny i Biegun Południowy.

Bardziej szczegółowo

Prawa ruchu: dynamika

Prawa ruchu: dynamika Prawa ruchu: dynamika Fizyka I (B+C) Wykład X: Dynamika ruchu po okręgu siła dośrodkowa Prawa ruchu w układzie nieinercjalnym siły bezwładności Prawa ruchu w układzie obracajacym się siła odśrodkowa siła

Bardziej szczegółowo

SIŁA JAKO PRZYCZYNA ZMIAN RUCHU MODUŁ I: WSTĘP TEORETYCZNY

SIŁA JAKO PRZYCZYNA ZMIAN RUCHU MODUŁ I: WSTĘP TEORETYCZNY SIŁA JAKO PRZYCZYNA ZMIAN RUCHU MODUŁ I: WSTĘP TEORETYCZNY Opracowanie: Agnieszka Janusz-Szczytyńska www.fraktaledu.mamfirme.pl TREŚCI MODUŁU: 1. Dodawanie sił o tych samych kierunkach 2. Dodawanie sił

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA II

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA II SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA II Energia mechaniczna Wymagania na stopień dopuszczający obejmują treści niezbędne dla dalszego kształcenia oraz użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia.

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 3. Dynamika punktu materialnego. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 3. Dynamika punktu materialnego.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład IZYKA I 3. Dynamika punktu materialnego Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut izyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html Dynamika to dział mechaniki,

Bardziej szczegółowo

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m. Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA

Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Podstawy fizyki sezon 1 II. DYNAMIKA Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Kinematyka a dynamika Kinematyka

Bardziej szczegółowo

Dynamika ruchu postępowego, ruchu punktu materialnego po okręgu i ruchu obrotowego bryły sztywnej

Dynamika ruchu postępowego, ruchu punktu materialnego po okręgu i ruchu obrotowego bryły sztywnej Dynamika ruchu postępowego, ruchu punktu materialnego po okręgu i ruchu obrotowego bryły sztywnej Dynamika ruchu postępowego 1. Balon opada ze stałą prędkością. Jaką masę balastu należy wyrzucić, aby balon

Bardziej szczegółowo

INDYWIDUALNA PROGNOZA POGODY DLA REJONU GŁOGOWA WAŻNA OD , GODZ. 7:00 DO , GODZ. 19:00

INDYWIDUALNA PROGNOZA POGODY DLA REJONU GŁOGOWA WAŻNA OD , GODZ. 7:00 DO , GODZ. 19:00 REJONU GŁOGOWA SZCZEGÓŁY PROGNOZY NA DZIEŃ: W dzień zachmurzenie do południa umiarkowane, następnie dość szybko wzrastające do dużego i całkowitego. Od godzin popołudniowych i wieczornych wystąpią opady

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich za okres 18.1.213 24.1.213 6/13 O P I S P O G O D Y Początkowo region pozostawał w bruździe niskiego ciśnienia, pomiędzy odsuwającym się na wschód niżem z ośrodkiem nad wschodnią Rosją a rozległym układem

Bardziej szczegółowo

4. Ruch obrotowy Ziemi

4. Ruch obrotowy Ziemi 4. Ruch obrotowy Ziemi Jednym z pierwszych dowodów na ruch obrotowy Ziemi było doświadczenie, wykazujące ODCHYLENIE CIAŁ SWOBODNIE SPADAJĄCYCH Z WIEŻY: gdy ciało zostanie zrzucone z wysokiej wieży, to

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w poprzednim odcinku 1 Wzorce sekunda Aktualnie niepewność pomiaru czasu to 1s na 70mln lat!!! 2 Modele w fizyce Uproszczenie problemów Tworzenie prostych modeli, pojęć i operowanie nimi 3 Opis ruchu Opis

Bardziej szczegółowo

Praca, moc, energia. 1. Klasyfikacja energii. W = Epoczątkowa Ekońcowa

Praca, moc, energia. 1. Klasyfikacja energii. W = Epoczątkowa Ekońcowa Praca, moc, energia 1. Klasyfikacja energii. Jeżeli ciało posiada energię, to ma również zdolnoć do wykonania pracy kosztem częci swojej energii. W = Epoczątkowa Ekońcowa Wewnętrzna Energia Mechaniczna

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich za okres 11.1.213 17.1.213 /13 O P I S P O G O D Y Początkowo region znajdował się pod wpływem wypełniającego się niżu z ośrodkiem nad północnowschodnią Polską, a następnie był w zasięgu słabego klina,

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Ruch po okręgu w kartezjańskim układzie współrzędnych

Wstęp. Ruch po okręgu w kartezjańskim układzie współrzędnych Wstęp Ruch po okręgu jest najprostszym przypadkiem płaskich ruchów krzywoliniowych. W ogólnym przypadku ruch po okręgu opisujemy równaniami: gdzie: dowolna funkcja czasu. Ruch odbywa się po okręgu o środku

Bardziej szczegółowo

ZASADY DYNAMIKI NEWTONA

ZASADY DYNAMIKI NEWTONA ZASADY DYNAMIKI NEWTONA I. Jeżeli na ciało nie działa żadna siła lub działające siły się równoważą to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza sie ruchem jednostajnym po linii prostej. Ta zasada często

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr Wykład nr 19 Warstwy przyścienne i ślady 1

J. Szantyr Wykład nr 19 Warstwy przyścienne i ślady 1 J. Szantyr Wykład nr 19 Warstwy przyścienne i ślady 1 Warstwa przyścienna jest to część obszaru przepływu bezpośrednio sąsiadująca z powierzchnią opływanego ciała. W warstwie przyściennej znaczącą rolę

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki Newtona. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński

Zasady dynamiki Newtona. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński Zasady dynamiki Newtona Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 2019 Zasady dynamiki Newtona Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Podstawowa teoria, która pozwala przewidywać ruch ciał, składa

Bardziej szczegółowo

Próba zastosowania metody wydzielania naturalnych okresów synoptycznych na przykładzie dorzecza górnej Wisły

Próba zastosowania metody wydzielania naturalnych okresów synoptycznych na przykładzie dorzecza górnej Wisły Marek Nowosad Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS Próba zastosowania metody wydzielania naturalnych okresów synoptycznych na przykładzie dorzecza górnej Wisły Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego

Bardziej szczegółowo

Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /43 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego,

Bardziej szczegółowo

LXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ZAWODY II STOPNIA

LXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ZAWODY II STOPNIA LXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ZAWODY II STOPNIA CZĘŚĆ TEORETYCZNA Za każde zadanie można otrzymać maksymalnie 0 punktów. Zadanie 1. przedmiot. Gdzie znajduje się obraz i jakie jest jego powiększenie? Dla jakich

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki Newtona

Zasady dynamiki Newtona Zasady dynamiki Newtona 1. Znajdź masę ciała (poruszającego się po prostej), które pod działaniem siły o wartości F = 30 N w czasie t= 5s zmienia swą szybkość z v 1 = 15 m/s na v 2 = 30 m/s. 2. Znajdź

Bardziej szczegółowo

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995)

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995) Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Dariusz Baranowski Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ

Bardziej szczegółowo

05 DYNAMIKA 1. F>0. a=const i a>0 ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy 2. F<0. a=const i a<0 ruch jednostajnie opóźniony prostoliniowy 3.

05 DYNAMIKA 1. F>0. a=const i a>0 ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy 2. F<0. a=const i a<0 ruch jednostajnie opóźniony prostoliniowy 3. Włodzimierz Wolczyński 05 DYNAMIKA II zasada dynamiki Newtona Ruch prostoliniowy. Siła i ruch. Zakładamy, że F=const i m=const. I siła może być: F 1. F>0 Czyli zwrot siły zgodny ze zwrotem prędkości a=const

Bardziej szczegółowo

3. Atmosfera. Wysokość w km 100

3. Atmosfera. Wysokość w km 100 3. Atmosfera Wysokość w km 1 9 8 7 F 6 E D 3 2 C 1 B Rysunek 3.1. Zmiany temperatury atmosfery ziemskiej wraz ze zmianą wysokości A 16 18 2 22 2 26 28 K Temperatura () Zadanie 3.1 P I 1, II 1 Na wykresie

Bardziej szczegółowo

Budowa atmosfery ziemskiej. Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA

Budowa atmosfery ziemskiej. Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA Budowa atmosfery ziemskiej Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA Charakterystyka troposfery Spadek temperatury w troposferze Zwykle wynosi ok. 0,65 C

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie VI

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie VI Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie VI 14.11.2008 Ciśnienie atmosferyczne jest to siła parcia wywieranego swoim ciężarem przez pionowy słup powietrza. [Kaczorowska Z.] Ciśnienie atmosferyczne na dowolnym

Bardziej szczegółowo

Prądy oceaniczne. Prądy, oceanologia - 1

Prądy oceaniczne. Prądy, oceanologia - 1 Prądy oceaniczne Wiejące nad oceanami wiatry wprawiają w ruch powierzchniową warstwę wody i powodują powstawanie silnych powierzchniowych prądów, które płyną według niemal stałych tras. Gęstość wody jest

Bardziej szczegółowo

Nawiew powietrza do hal basenowych przez nawiewne szyny szczelinowe

Nawiew powietrza do hal basenowych przez nawiewne szyny szczelinowe Nawiew powietrza do hal basenowych przez nawiewne szyny szczelinowe 1. Wstęp Klimatyzacja hali basenu wymaga odpowiedniej wymiany i dystrybucji powietrza, która jest kształtowana przez nawiew oraz wywiew.

Bardziej szczegółowo

TRANFORMACJA GALILEUSZA I LORENTZA

TRANFORMACJA GALILEUSZA I LORENTZA TRANFORMACJA GALILEUSZA I LORENTZA Wykład 4 2012/2013, zima 1 Założenia mechaniki klasycznej 1. Przestrzeń jest euklidesowa 2. Przestrzeń jest izotropowa 3. Prawa ruchu Newtona są słuszne w układzie inercjalnym

Bardziej szczegółowo

KONKURS GEOGRAFICZNY

KONKURS GEOGRAFICZNY KOD UCZNIA KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW I ETAP SZKOLNY 22 października 2012 Ważne informacje: 1. Masz 60 minut na rozwiązanie wszystkich 21 zadań. 2. Zapisuj szczegółowe obliczenia i komentarze

Bardziej szczegółowo

autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 26 MAGNETYZM I ELEKTROMAGNETYZM. CZĘŚĆ 1

autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 26 MAGNETYZM I ELEKTROMAGNETYZM. CZĘŚĆ 1 autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 26 MAGNETYZM I ELEKTROMAGNETYZM. CZĘŚĆ 1 Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania Zadanie 1 1 punkt TEST JEDNOKROTNEGO

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich za okres 2.1.213 31.1.213 7/13 O P I S P O G O D Y Początkowo region pozostawał na skraju wyżu znad zachodniej Rosji, w suchej i chłodnej, polarnokontynentalnej masie powietrza. Temperatura maksymalna

Bardziej szczegółowo

Projekt z meteorologii. Atmosfera standardowa. Anna Kaszczyszyn

Projekt z meteorologii. Atmosfera standardowa. Anna Kaszczyszyn Projekt z meteorologii Atmosfera standardowa Anna Kaszczyszyn 1 1. POGODA I ATMOSFERA: Pogoda różni się w zależności od czasu i miejsca. Atmosfera standardowa jest zdefiniowana dla Ziemi, tzn. możemy powiedzieć,

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 2/14 za okres

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 2/14 za okres nr 2/14 za okres 6.12.213 12.12.213 O P I S P O G O D Y Początkowo obszar Tatr pozostawał pod wpływem głębokiego niżu, który stopniowo wypełniając przemieszczał się znad Łotwy i północnej Białorusi nad

Bardziej szczegółowo

3c. Rodzaje wiatrów lokalnych

3c. Rodzaje wiatrów lokalnych 3c. Rodzaje wiatrów lokalnych Wiatry lokalne dzieli się na dwa rodzaje: wiatry, które są prądami ogólnej cyrkulacji atmosfery zmodyfikowanymi przez czynniki lokalne, np. charakter podłoża lub orografię

Bardziej szczegółowo

Ciśnienie definiujemy jako stosunek siły parcia działającej na jednostkę powierzchni do wielkości tej powierzchni.

Ciśnienie definiujemy jako stosunek siły parcia działającej na jednostkę powierzchni do wielkości tej powierzchni. Ciśnienie i gęstość płynów Autorzy: Zbigniew Kąkol, Bartek Wiendlocha Powszechnie przyjęty jest podział materii na ciała stałe i płyny. Pod pojęciem substancji, która może płynąć rozumiemy zarówno ciecze

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej

Materiały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej Materiały pomocnicze 5 do zajęć wyrównawczych z Fizyki dla Inżynierii i Gospodarki Wodnej 1. Wielkości dynamiczne w ruchu postępowym. a. Masa ciała jest: - wielkością skalarną, której wielkość jest niezmienna

Bardziej szczegółowo

14P POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM PODSTAWOWY (od początku do grawitacji)

14P POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM PODSTAWOWY (od początku do grawitacji) Włodzimierz Wolczyński 14P POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM PODSTAWOWY (od początku do grawitacji) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią

Bardziej szczegółowo

lim Np. lim jest wyrażeniem typu /, a

lim Np. lim jest wyrażeniem typu /, a Wykład 3 Pochodna funkcji złożonej, pochodne wyższych rzędów, reguła de l Hospitala, różniczka funkcji i jej zastosowanie, pochodna jako prędkość zmian 3. Pochodna funkcji złożonej. Jeżeli funkcja złożona

Bardziej szczegółowo

Zestaw zadań na I etap konkursu fizycznego. Zad. 1 Kamień spadał swobodnie z wysokości h=20m. Średnia prędkość kamienia wynosiła :

Zestaw zadań na I etap konkursu fizycznego. Zad. 1 Kamień spadał swobodnie z wysokości h=20m. Średnia prędkość kamienia wynosiła : Zestaw zadań na I etap konkursu fizycznego Zad. 1 Kamień spadał swobodnie z wysokości h=20m. Średnia prędkość kamienia wynosiła : A) 5m/s B) 10m/s C) 20m/s D) 40m/s. Zad.2 Samochód o masie 1 tony poruszał

Bardziej szczegółowo

Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego

Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego Ruch obiegowy Ziemi Ruch obiegowy Ziemi Ziemia obiega Słońce po drodze zwanej orbitą ma ona kształt lekko wydłużonej elipsy Czas pełnego obiegu wynosi 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund okres ten nazywamy

Bardziej szczegółowo

Konwekcja - opisanie zagadnienia.

Konwekcja - opisanie zagadnienia. Konwekcja - opisanie zagadnienia. Magdalena Włodarz Konwekcja - to proces przenoszenia ciepła wynikający z makroskopowego ruchu materii w dowolnej substancji, np. rozgrzanego powietrza, wody, piasku itp.

Bardziej szczegółowo

Podstawa chmur to odległość To najniższa wysokość widzialnej części chmury, od ziemi do dolnej granicy

Podstawa chmur to odległość To najniższa wysokość widzialnej części chmury, od ziemi do dolnej granicy Grupa media Informacyjne METEOROLOGIA "Deszcz przechłodzony występuje, gdy 1 Krople deszczu mają temperaturę poniżej 0stC Chwilowy wzrost prędkości wiatru występuje przy przechodzeniu chmur 2 Cumulonimbus,

Bardziej szczegółowo

Pierwsze dwa podpunkty tego zadania dotyczyły równowagi sił, dla naszych rozważań na temat dynamiki ruchu obrotowego interesujące będzie zadanie 3.3.

Pierwsze dwa podpunkty tego zadania dotyczyły równowagi sił, dla naszych rozważań na temat dynamiki ruchu obrotowego interesujące będzie zadanie 3.3. Dynamika ruchu obrotowego Zauważyłem, że zadania dotyczące ruchu obrotowego bardzo często sprawiają maturzystom wiele kłopotów. A przecież wystarczy zrozumieć i stosować zasady dynamiki Newtona. Przeanalizujmy

Bardziej szczegółowo

Cechy klimatu Europy. Czynniki kształtujące klimat Europy

Cechy klimatu Europy. Czynniki kształtujące klimat Europy Czynniki kształtujące klimat Europy Cechy klimatu Europy położenie geograficzne kontynentu Zszerokością geograficzną związane jest nasłonecznienie powierzchni lądu, długość dnia i nocy, a pośrednio rozkład

Bardziej szczegółowo

Zasada zachowania energii

Zasada zachowania energii Zasada zachowania energii Fizyka I (B+C) Wykład XIV: Praca, siły zachowawcze i energia potencjalna Energia kinetyczna i zasada zachowania energii Zderzenia elastyczne dr P F n Θ F Praca i energia Praca

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich za okres 28.12.212 3.1.213 3/13 O P I S P O G O D Y Początkowo region znajdował się pod wpływem wyżu z centrum nad Ukrainą. Najpierw nad obszar Tatr napływała chłodna masa powietrza, a następnie z południowego

Bardziej szczegółowo

I zasada dynamiki Newtona

I zasada dynamiki Newtona I zasada dynamiki Newtona Każde ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ze stałą prędkością po linii prostej dopóki nie zadziała na nie niezrównoważona siła z zewnątrz. Jeśli! F i = 0! i v = 0 lub

Bardziej szczegółowo

Mechanika teoretyczna

Mechanika teoretyczna Wypadkowa -metoda analityczna Mechanika teoretyczna Wykład nr 2 Wypadkowa dowolnego układu sił. Równowaga. Rodzaje sił i obciążeń. Rodzaje ustrojów prętowych. Składowe poszczególnych sił układu: Składowe

Bardziej szczegółowo

Statyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał

Statyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał Statyka Cieczy i Gazów Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał 1. Podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał: Ciała zbudowane są z cząsteczek. Pomiędzy cząsteczkami

Bardziej szczegółowo

Wiatr Turbulencje ćw. 10. dr inż. Anna Kwasiborska

Wiatr Turbulencje ćw. 10. dr inż. Anna Kwasiborska Wiatr Turbulencje ćw. 10 dr inż. Anna Kwasiborska Wiatr Poziomy ruch mas powietrza względem Ziemi, spowodowany nierównomiernym rozkładem ciśnienia atmosferycznego. Wiatr określa się poprzez: Kierunek -

Bardziej szczegółowo

Politechnika Poznańska Wydział Elektryczny. Metoda Elementów Skończonych

Politechnika Poznańska Wydział Elektryczny. Metoda Elementów Skończonych Politechnika Poznańska Wydział Elektryczny Metoda Elementów Skończonych Laboratorium Prowadzący: dr hab. T. Stręk, prof. nadzw. Autor projektu: Łukasz Przybylak 1 Wstęp W niniejszej pracy pokazano zastosowania

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki przypomnienie wiadomości z klasy I

Zasady dynamiki przypomnienie wiadomości z klasy I Zasady dynamiki przypomnienie wiadomości z klasy I I zasada dynamiki Newtona Jeżeli na ciało nie działa żadna siła lub działające siły się równoważą, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2014

REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2014 REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2014 Katowice-Kraków 2015 STACJA BADAŃ FITOKLIMATYCZNYCH WYRCHCZADECZKA Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 12/14 za okres 21.02.2014 27.02.2014

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 12/14 za okres 21.02.2014 27.02.2014 nr 12/14 za okres 21.2.214 27.2.214 O P I S P O G O D Y Na początku opisywanego okresu Polska południowa znajdowała się na skraju niżu znad Atlantyku, w strefie falującego frontu atmosferycznego. W jego

Bardziej szczegółowo

Fizyka Podręcznik: Świat fizyki, cz.1 pod red. Barbary Sagnowskiej. 4. Jak opisujemy ruch? Lp Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Uczeń:

Fizyka Podręcznik: Świat fizyki, cz.1 pod red. Barbary Sagnowskiej. 4. Jak opisujemy ruch? Lp Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Uczeń: Fizyka Podręcznik: Świat fizyki, cz.1 pod red. Barbary Sagnowskiej 4. Jak opisujemy ruch? Lp Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Wymagania rozszerzone i dopełniające 1 Układ odniesienia opisuje

Bardziej szczegółowo

Zasada zachowania energii

Zasada zachowania energii Zasada zachowania energii Fizyka I (B+C) Wykład XIV: Praca, siły zachowawcze i energia potencjalna Energia kinetyczna i zasada zachowania energii Zderzenia elastyczne dr P F n Θ F F t Praca i energia Praca

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I ASTRONOMIA RUCH JEDNOSTAJNIE PROSTOLINIOWY RUCH PROSTOLINIOWY JEDNOSTAJNIE PRZYSPIESZONY RUCH PROSTOLINIOWY JEDNOSTAJNIE OPÓŹNIONY

FIZYKA I ASTRONOMIA RUCH JEDNOSTAJNIE PROSTOLINIOWY RUCH PROSTOLINIOWY JEDNOSTAJNIE PRZYSPIESZONY RUCH PROSTOLINIOWY JEDNOSTAJNIE OPÓŹNIONY FIZYKA I ASTRONOMIA RUCH JEDNOSTAJNIE PROSTOLINIOWY Każdy ruch jest zmienną położenia w czasie danego ciała lub układu ciał względem pewnego wybranego układu odniesienia. v= s/t RUCH

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi. - filmy edukacyjne on-line. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi.

Ściąga eksperta. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi.  - filmy edukacyjne on-line. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi Ruch obiegowy W starożytności uważano, że wszystkie ciała niebieskie wraz ze Słońcem poruszają się wokół Ziemi. Jest to tzw. teoria geocentryczna.

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 14/14 za okres

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 14/14 za okres nr 14/14 za okres 7.3.214 13.3.214 O P I S P O G O D Y Przez cały opisywany okres na pogodę miał wpływ układ wysokiego ciśnienia. Na początku Tatry były w zasięgu wyżu, którego centrum stopniowo przemieszczało

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich za okres 1.2.213 21.2.213 1/13 O P I S P O G O D Y Początkowo region był pod wpływem wyżu. Taki układ sprzyjał rozpogodzeniom w górach. Temperatura maksymalna na Podhalu wynosiła około -3 C, na szczytach

Bardziej szczegółowo

Typy strefy równikowej:

Typy strefy równikowej: Strefa równikowa: Duży dopływ energii słonecznej w ciągu roku, strefa bardzo wilgotna spowodowana znacznym parowaniem. W powietrzu występują warunki do powstawania procesów konwekcyjnych. Przykładem mogą

Bardziej szczegółowo