Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminach

Transkrypt

1 Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminach radca prawny Jędrzej Klatka ekspert Polskiej Izby Ekologii ekspert Ministerstwa Środowiska

2 3 Plan wykładu 1. Podstawa prawna i charakter prawny Regulaminu 2. Tryb uchwalenia Regulaminu 3. Treść Regulaminu 4. Skutki nieuchwalenia Regulaminu 5. Rola Regulaminu 2

3 Podstawowe informacje Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, uzupełniając przepisy ustawy Regulamin jest aktem prawa miejscowego wiąże wszystkie osoby przebywające na terenie gminy nie ma już gminnych planów gospodarki odpadami (por. art. 4 ust. 1 i 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) Regulamin a przepisy porządkowe Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy nie jest aktem prawa miejscowego zawierającym przepisy porządkowe w rozumieniu art. 40 ustawy o samorządzie gminnym. Oznacza to, że w szczególności sam regulamin nie może zawierać własnych przepisów karnych, ponieważ takie mogą znaleźć się wyłącznie w przepisach porządkowych. Wyrok WSA w Białymstoku z dnia r. (II SA/Bk 29/08) 3

4 Odpowiedzialność karna Rada gminy nie jest upoważniona do ustanowienia odpowiedzialności karnoadministracyjnej za naruszenie określonych przez nią zasad utrzymania czystości i porządku. Wyrok NSA w Poznaniu z dnia r. (II SA/Po 730/98) Uchwalenie Regulaminu 1. Uchwała Rady Gminy Gmina nie może upoważnić wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do uchwalenia lub zmiany Regulaminu 2. Niewiążąca opinia powiatowego SANEPIDU Regulamin będzie nieważny, gdy gmina nie wystąpi o opinię Regulamin będzie nieważny, gdy gmina uchwali go przed upływem 14 dni od dnia wystąpienia o opinię, bo tyle czasu SANEPID ma na zajęcie stanowiska 4

5 Uchwalenie Regulaminu 3. Ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Województwa Regulamin jako akt prawa miejscowego musi być ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa wchodzi w życie 14 dni po ogłoszeniu 4. Uchwała Rady Gminy podlega nadzorowi wojewody 5. Regulamin należy dostosować do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami (6 miesięcy) 6. Termin uchwalenia Regulaminu upływa r. Treść Regulaminu najistotniejsze zagadnienia 1. Zakres delegacji ustawowej w znaczeniu pozytywnym i negatywnym 2. Stosowanie Zasad Techniki Prawodawczej 3. Najczęstsze uchybienia w treści Regulaminu 5

6 Delegacja ustawowa Konstytucja RP Art. 94 Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Ustawa o samorządzie gminnym Art. 40 ust. 1 Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Delegacja ustawowa w Regulaminie należy uregulować wszystkie kwestie wymienione w art. 4 ust. 2 pkt 1-8 (zakres delegacji w znaczeniu pozytywnym) w Regulaminie nie wolno zamieszczać postanowień wykraczających poza zakres wskazany w art. 4 ust. 2 pkt 1-8 (zakres delegacji w znaczeniu negatywnym) Regulamin odnosi się wyłącznie do obowiązków właścicieli nieruchomości 6

7 Delegacja ustawowa Art. 4 ust. 2 ustawy z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zawiera enumeratywny katalog kwestii regulowanych przez regulamin. Oznacza to z jednej strony, że regulamin nie może zawierać postanowień wykraczających poza wspomniany przepis, a z drugiej strony to, że w będącej regulaminem uchwale muszą znaleźć się wszystkie wymienione zadania. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 1299/10) Delegacja ustawowa Uchwalając regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, rada gminy powinna zawrzeć w nim postanowienia odnoszące się do wszystkich enumeratywnie wymienionych w ustawie z 1996 r. o czystości i porządku w gminach zagadnień. Treść tego regulaminu musi bezwzględnie odpowiadać zakresowi delegacji ustawowej. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 298/11) 7

8 Stosowanie Zasad Techniki Prawodawczej (ZTP) 143 ZTP Do aktów prawa miejscowego stosuje się odpowiednio zasady wyrażone w dziale VI, z wyjątkiem 141, w dziale V, z wyjątkiem 132, w dziale II oraz w dziale I rozdziały 2-7, a do przepisów porządkowych - również w dziale I rozdział 9, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej. odesłanie dotyczy: 118 ZTP W rozporządzeniu nie powtarza się przepisów ustawy upoważniającej oraz przepisów innych aktów normatywnych. 137 ZTP W uchwale i zarządzeniu nie powtarza się przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń. Treść Regulaminu a naruszenie ZTP najczęstsze uchybienia 1. Problem słowniczków 2. Nakładanie obowiązków wynikających wprost z ustawy upoważniającej lub z innych aktów prawnych (powtarzanie zapisów innych aktów prawnych) 8

9 Definicje Różne stanowiska: I. Brak możliwości zamieszczania jakichkolwiek definicji (poza delegacją ustawową) II. Możliwość definiowania wyłącznie pojęć niezdefiniowanych w innych aktach prawnych III. Możliwość definiowania pojęcia poprzez odesłanie do aktu prawnego zawierającego jego definicję legalną IV. Możliwość definiowania pojęcia poprzez zacytowanie wprost jego definicji legalnej wraz z podaniem jej źródła (aktu prawnego) Definicje Istotne naruszenie prawa przez organ w tym zakresie wynika z faktu braku delegacji ustawowej opartej na art. 4 ust. 2 ustawy do formułowania definicji własnych wskazanych pojęć oraz do dokonywania powtórzeń definicji ustawowych. Wyrok WSA w Gdańsku z dnia r. (II SA/Gd 121/12) 9

10 Definicje Delegacja ustawowa zawarta w omawianym art. 4 ustawy nie upoważniła Rady Gminy do formułowania w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminach definicji określonych pojęć. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia r. (II SA/Wr 527/06) Definicje W aktach prawa miejscowego nie powtarza się przepisów ustawy upoważniającej oraz przepisów innych aktów normatywnych, chyba że przez konkretne odesłanie do jednostki redakcyjnej, albowiem cytowanie w akcie prawa miejscowego treści przepisu może doprowadzić do rozbieżności pomiędzy przepisem ustawowym a zapisem aktu prawa miejscowego. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 289/11) 10

11 Definicje Także wierne przytoczenie definicji ustawowej należy uznać za naruszenie prawa. Tym niemniej, jeżeli owo cytowanie ustawy ma miejsce w wyodrębnionej części uchwały, zawierającej słowniczek pojęć używanych w uchwale, naruszenie to należy uznawać za nieistotne. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 1039/09) Podobnie wyrok WSA w Lublinie z dnia r. (II SA/Lu 485/08) Proponowane rozwiązanie: Definicje definiowanie pojęć niezdefiniowanych w aktach prawnych, a w odniesieniu do pojęć już zdefiniowanych odesłanie do jednostki redakcyjnej właściwego aktu prawnego (bez powtarzania jego brzmienia) Niezależnie od przyjętego stanowiska nigdy nie wolno: modyfikować istniejących definicji legalnych łączyć ze sobą definicji z kilku aktów prawnych 11

12 Powtarzanie przepisów Uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego regulująca jeszcze raz to, co zostało zawarte w obowiązującej ustawie, jako istotnie naruszająca prawo, jest nieważna. Wyrok NSA z dnia r. (II SA/Wr 1179/90) Podobnie inne wyroki NSA (m.in. z dnia r. II OSK 170/10). Powtarzanie przepisów Powtarzanie w regulaminie przepisów zamieszczonych w różnych ustawach, czy też aktach wykonawczych, albo ich dostosowywanie w celu tzw. objaśnienia ułatwiającego stosowanie regulaminu, jest niedopuszczalne ( ). Powtarzanie zapisów ustawowych a także ich modyfikacja, stanowi zatem istotne naruszenie prawa. Zapis regulaminu ( ) stanowi powtórzenie ustawy. Zapis ten w żaden sposób nie konkretyzuje obowiązku ustawowego. Wyrok WSA w Gdańsku z dnia r. (II SA/Gd 121/11) 12

13 Powtarzanie przepisów Uchwała nałożyła na właścicieli nieruchomości jeszcze raz te same obowiązki, do których właściciele zostali zobowiązani na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1-4, pomijając okoliczność, że w regulaminie powinny znaleźć się inne obowiązki, niż wynikające z ustawy (ust. 5 powyższego przepisu). Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 93/10) Inne uchybienia w treści Regulaminu Naruszenie zakresu delegacji ustawowej: przekroczenie zakresu podmiotowego Regulaminu przekroczenie zakresu przedmiotowego Regulaminu 13

14 Zakres podmiotowy - uchybienia Nakładanie obowiązków z zakresu utrzymania czystości i porządku w gminach na podmioty niebędące właścicielami nieruchomości w rozumieniu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wyłączni adresaci Regulaminu, w tym m.in. na: organizatorów imprez masowych Policję zarządców dróg Organizatorzy imprez masowych Organizatora imprezy masowej nie można uznać za właściciela nieruchomości w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy, a tylko oni są adresatami obowiązków dotyczących utrzymania czystości i porządku na obszarze gminy. Nie należą też do podmiotów wymienionych w art. 5 ust. 2-4, na które ustawa wprost nakłada określone obowiązki z zakresu utrzymania czystości i porządku ( ). Ponadto obowiązki organizatora imprez masowych określa ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych, a zatem nie zachodzi konieczność ich ustalania w drodze aktu prawa miejscowego i nie ma ku temu podstaw prawnych w u.c.p.g. w postaci odpowiedniego upoważnienia. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 145/11) Podobnie wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 93/10) 14

15 Organizatorzy imprez masowych Zasadne stało się stwierdzenie nieważności ( ) Regulaminu, nakładającego na organizatorów imprez masowych obowiązek wyposażenia nieruchomości w urządzenia do gromadzenia odpadów komunalnych, usuwania odpadów niezwłocznie po zakończeniu zgromadzenia lub imprezy i zapewniania odbioru odpadów oraz opróżniania przenośnych toalet i ich usuwania niezwłocznie po zakończeniu imprezy. Wyrok WSA w Szczecinie z dnia r. (II SA/Sz 994/08) Policja Przepisy ustawy o czystości i porządku, a w szczególności art. 4 ust. 2 tej ustawy, nie wypowiadają się o możliwości nakładania obowiązków na Policję. Brak w szczególności upoważnienia do powierzania Policji czynności kontrolnych w zakresie przestrzegania przepisów regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 1039/09) 15

16 Zarząd dróg Przepis art. 4 ust. 2 ustawy nie upoważnia rady gminy do określania wymagań dotyczących utrzymania czystości i porządku na drogach publicznych czy obowiązków zarządcy dróg. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 1039/09) Zakres podmiotowy Zachowanie czystości i porządku w gminach zależy od wszystkich jej mieszkańców, od wszystkich grup społecznych. Nie jest uzasadnione nakładanie określonych obowiązków wyłącznie na jedną z takich grup i niedopuszczalne jest założenie, iż jest to grupa rodząca największą ilość zanieczyszczeń terenów przeznaczonych do wspólnego użytku. Wyrok WSA w Łodzi z dnia r. (II SA/Łd 149/10) 16

17 Zakres przedmiotowy - uchybienia Nakładanie na właścicieli nieruchomości obowiązków wykraczających poza zakres delegacji zawartej w art. 4 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, bądź niepełne realizowanie delegacji wybrane orzecznictwo Estetyka Pojęcie utrzymanie porządku ogranicza się do gromadzenia, zbierania, i usuwania odpadów komunalnych, nie zaś do utrzymywania w należytym stanie i porządku estetycznym wyglądu ścian budynków i ogrodzeń nieruchomości, w szczególności poprzez usuwanie z nich plakatów, reklam, ogłoszeń napisów, rysunków itp., ( ) utrzymywania w należytym stanie techniczno-estetycznym tabliczek z numerami porządkowymi budynku, itp. Wyrok WSA w Lublinie z dnia r. (II SA/Lu 485/08) 17

18 Estetyka Stan techniczny Ustawodawca nie upoważnił organów stanowiących gminy do tak szerokiego określania obowiązków z zakresu utrzymywania porządku i czystości jak nałożenie obowiązków w zakresie estetyki nieruchomości i pielęgnacji znajdującej się na niej szaty roślinnej (upiększanie zielenią, ukwiecanie). Również utrzymywanie budynków w należytym stanie technicznym stanowi rażące naruszenie prawa. Kwestie powyższe normuje ustawa Prawo budowlane. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 93/10) Podobnie wyrok WSA w Poznaniu z dnia r. (IV SA/Po 583/10) Sposób usuwania odpadów Przepis art. 4 u.c.p.g. nie upoważnia rady gminy do określania sposobu usuwania odpadów z nieruchomości. Wyrok WSA w Poznaniu z dnia r. (IV SA/Po 583/10) 18

19 Rozmieszczenie pojemników Za niezgodny z prawem należy uznać obowiązek, zgodnie z którym teren do ustawienia kontenera musi być właściwie przygotowany, utwardzony, utrzymywany w czystości, dezynfekowany. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 298/11) Rozmieszczenie pojemników Sople lodu Art. 4 u.c.p.g. nie upoważnia rady gminy do nałożenia na właścicieli nieruchomości obowiązków utwardzania miejsc do ustawienia pojemników służących do gromadzenia odpadów, usuwania z chodnika piasku użytego do ograniczenia śliskości niezwłocznie po ustaniu przyczyn jego zastosowania oraz usuwania nawisów (sopli) z okapów, rynien i innych elewacji budynku. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 633/08) 19

20 Uprzątnięcie śniegu Niezgodne z prawem jest rozwiązanie, zgodnie z którym właściciele nieruchomości powinni uprzątnąć błoto, śnieg, lód z chodników położonych wzdłuż nieruchomości niezwłocznie, a inne zanieczyszczenia odpowiednio do potrzeb, nie rzadziej niż raz w tygodniu, ponieważ określenie częstotliwości wykonywania tych obowiązków nie zostało przewidziane w ustawie. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 298/11) Uprzątnięcie śniegu Regulamin może wprowadzać obowiązek uprzątania przez właściciela nieruchomości śniegu i lodu z części nieruchomości służących do użytku publicznego. Za taką strefę nie można uznać bez wątpienia dachów i gzymsów budynków, nawet jeżeli miałyby wystawać nad ciągami komunikacyjnymi powszechnie dostępnymi. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 298/11) 20

21 Śliskość Przekroczeniem granic delegacji ustawowej jest zamieszczenie w treści regulaminu zapisu nakładającego na właścicieli nieruchomości obowiązek usuwania z części nieruchomości służących do użytku publicznego śliskości poprzez posypywanie odpowiednimi środkami. Wyrok WSA w Bydgoszczy a dnia r. (II SA/Bd 517/09) Podobnie wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 156/11) oraz wyrok WSA w Gliwicach z dnia r. (II SA/Gl 531/07) Utrzymywanie zwierząt Nie mieści się w kompetencjach rady gminy sformułowanie zakazu pozostawiania wszelkich zwierząt domowych bez dozoru, jeżeli zwierze znajduje się w zamkniętym pomieszczeniu lub na terenie ogrodzonym w sposób uniemożliwiający zwierzęciu samodzielne wydostanie się z niego. Wyrok WSA w Gdańsku z dnia r. (II SA/Gd 121/12) 21

22 Utrzymywanie zwierząt Przepis regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, nakładający na właścicieli, utrzymujących zwierzęta domowe, niedopuszczenie do zakłócania ciszy i spokoju przez te zwierzęta, narusza delegację zawartą w art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wyrok WSA w Gliwicach z dnia r. (II SA/Gl 531/07) Utrzymywanie zwierząt Obowiązek z art. 4 ust. 2 pkt 6 u.c.p.g. nie może być wykonywany przez zamieszczenie w Regulaminie obowiązku umieszczania na obroży psa danych pozwalających na ustalenie osoby utrzymującej zwierzę. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 156/11) Podobnie wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 298/11) 22

23 Utrzymywanie zwierząt W przepisie art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nie można doszukać się upoważnienia do nakładania na posiadaczy psów obowiązku polegającego na ich rejestracji i znakowaniu poprzez wszczepienie mikroczipa w celu ich identyfikacji. Wyrok WSA w Białymstoku z dnia (II SA/Bk 364/10) Podobnie wyrok WSA w Opolu z dnia r. (II SA/Op 62/09) Deratyzacja Celem upoważnienia zawartego w art. 4 ust. 2 u.c.p.g. było zobligowanie organu gminy do kazuistycznego wskazania obszarów na terenie gminy, które ze względu na szczególne usytuowanie, otoczenie, realizowane tam funkcje, wymagają poddania ich obowiązkowej deratyzacji ( ). Zamiarem ustawodawcy nie było objęcie deratyzacją obszaru całej gminy Ogólny nieprecyzyjny zapis mówiący, iż mieszkańcy gminy zostaną powiadomieni o terminie przeprowadzenia deratyzacji w sposób zwyczajowy, nie spełnia wymogu w zakresie obowiązku wyznaczenia terminu jej przeprowadzenia. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia r. (II SA/Ol 156/11) 23

24 Deratyzacja Z brzmienia art. 4 ust. 2 pkt 8 tej ustawy, wynika wprost, że terminy i obszary obowiązkowej deratyzacji winny wynikać z regulaminu utrzymania czystości i porządku co nie oznacza, że w przypadkach koniecznych, właściwe organy nie powinny podjąć działań w kierunku przeprowadzenia deratyzacji, której termin nie jest przewidziany w regulaminie. Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia r. (II SA/Go 316/06) Kontrola Ustawa u.c.p.g. w art. 4 nie zawiera upoważnienia do uregulowania kwestii kontroli obowiązków określonych w regulaminie. Obowiązki organu wykonawczego w odniesieniu do czystości i porządku w gminie wynikają wprost z ustawy. Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia r. (II SA/Bd 93/10) 24

25 Podsumowując nie można wychodzić poza zakres delegacji z art. 4 ust. 2 ustawy nie można powtarzać zapisów obowiązujących aktów prawnych (ewentualnie możliwe odesłanie do przepisu innej ustawy, bez jego cytowania) konkretyzacja obowiązków wskazanych w ustawie Uwagi dodatkowe Obowiązek wyposażenia nieruchomości w pojemniki do zbierania odpadów komunalnych (w tym w worki) oraz utrzymania ich w odpowiednim stanie obciąża właściciela nieruchomości. właściciele nieruchomości ponoszą koszt zakupu pojemników 25

26 Uwagi dodatkowe Do obowiązków właścicieli nieruchomości należy wyposażenie nieruchomości zarówno w pojemniki na odpady zmieszane (niesegregowane), jak i w pojemniki służące do selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w zakresie określonym w Regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie danej gminy. Uwagi dodatkowe Selektywne zbieranie odpadów polega na oddzielnym (a więc selektywnym) zbieraniu takich frakcji odpadów, które są jednolite (takie same) pod względem właściwości i charakteru składających się na nie odpadów. nie spełnia wymogu selektywnego zbierania zbieranie odpadów w podziale na frakcję suchą i mokrą każdy rodzaj odpadów wskazanych w art. 3 ust. 2 pkt 5 ustawy powinien być zbierany w oddzielnym pojemniku (worku) wymogi w tym zakresie należy wskazać w Regulaminie 26

27 Uwagi dodatkowe Nałożenie na właścicieli nieruchomości obowiązku cyklicznego mycia urządzeń do gromadzenia odpadów stanowi konieczne rozwinięcie i konkretyzację obowiązku ustawowego - utrzymywania wskazanych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym. Wyrok NSA z dnia r. (II OSK 469/11) Uwagi dodatkowe Określenie przez radę gminy rodzaju urządzeń do gromadzenia odpadów nie może sięgać wskazania pojemników na odpady, produkowanych przez konkretnych producentów. Wyrok NSA w Katowicach z dnia r. (II SA/Ka 1288/99) 27

28 Uwagi dodatkowe Oprócz wymogów w zakresie zbierania odpadów komunalnych zwykłych, Regulamin musi wskazywać również wymogi w zakresie zbierania odpadów problemowych zużyte leki i chemikalia zużyte baterie i akumulatory zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny meble i inne odpady wielkogabarytowe odpady budowlane i rozbiórkowe zużyte opony odpady zielone Uwagi dodatkowe Odpady wielkogabarytowe bądź też odpady remontowe i budowlane stanowią odpady komunalne, jeżeli powstały w gospodarstwie domowym, dlatego ich odbiór objęty jest zakresem ponoszonej przez właścicieli nieruchomości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. brak jest podstaw prawnych pozwalających na określenie i nakładanie odrębnej opłaty za odbiór tych odpadów 28

29 Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny Regulamin musi określać miejsce zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego: - w punkcie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, - w punktach skupu złomu, - w zakładach przetwarzania, - w punktach serwisowych, - u sprzedawców detalicznych i hurtowników. Nieuchwalenie Regulaminu brak sankcji w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wątpliwości co do możliwości skorzystania z art. 101a ustawy o samorządzie gminnym (skarga na bezczynność) brak podstawy prawnej do wydania przez wojewodę zarządzenia zastępczego 29

30 Rola Regulaminu Treść Regulaminu ma decydujące znaczenie dla mieszkańców gminy, ale wpływa również na treść SIWZ w przetargu na odbieranie (i zagospodarowanie) odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Regulamin a SIWZ SIWZ musi określać między innymi: rodzaje odpadów komunalnych odbieranych selektywnie od właścicieli nieruchomości zapis koresponduje z art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. a) szczegółowe wymagania stawiane przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości zapis koresponduje z art. 4 ust. 2 pkt 2 i

31 Najbliższe wykłady r. pr. J. Klatki szkolenie zamknięte dla Nadzoru Prawnego Urzędów Wojewódzkich Wrocław Sosnowiec Katowice Kielce Warszawa Poznań BIEŻĄCA INFORMACJA NA Dziękuję za uwagę SLAJDY CHRONIONE PRAWEM AUTORSKIM ZAKAZ KOPIOWANIA

32 radca prawny Jędrzej Klatka ekspert Polskiej Izby Ekologii ekspert Ministerstwa Środowiska KANCELARIA RADCÓW PRAWNYCH KLATKA I PARTNERZY UL. KILIŃSKIEGO 9/ KATOWICE