Tablica1. Oporność 1 m drutu przy temperaturze 20oC 1,26 1,34 1,35 1,4 1,07 1,15 1,09 H13J4 H17J5 H20J5 OH23J5 NH19 NH30Pr N50H18S

Transkrypt

1 1. WSTĘP Przedmiotem normy są druty ciągnione okrągłe ze stali I stopów niklu o wysokiej oporności elektrycznej, wytapianych metodami konwencjonalnymi lub w próżni, przeznaczone na elementy oporowogrzejne. 2. PODZIAŁ I OZNACZENIE 2.1. Podział. W zależności od wymagań jakości powierzchni druty dzieli się na trzy rodzaje: C2, C3, C Przykład oznaczenia a) drutu ciągnionego oporowego o powierzchni rodzaju (C4), o średnicy 0,8 mm, ze NH19: DRUT OPOROWY C4 0,8 NH19 PN-87/H b) drutu ciągnionego oporowego o powierzchni rodzaju (C2), o średnicy 6,5 mm, ze stali H17J5: DRUT OPOROWY C2 6,5 H17J5 PN-87/H WYMAGANIA 3.1. Powierzchnia drutów rodzaju C2, C3, C4 wg PN-85/H Na powierzchni drutów o średnicy do 2,0 mm nie dopuszcza się występowania śladów smaru pochodzącego z procesu technologicznego. Wymagania powierzchni dla drutów o średnicach od 0,20 do 1,0 mm należy uzgodnić przy zamawianiu. Tablica1 Średnica nominalna mm Oporność 1 m drutu przy temperaturze 20oC 1,26 1,34 1,35 1,4 1,07 1,15 1,09 H13J4 H17J5 H20J5 OH23J5 NH19 NH30Pr N50H18S Powierzchnia przekroju Powierzchnia poprzeczneg zewnętrzna 1 o mm2 m drutu cm ,20 40,1 42,7 43,0 44,6 34,1 36,6 34,7 0,0314 6,28 0,22 33,2 35,3 35,5 36,8 28,2 30,3 28,7 0,0380 6,91 0,25 25,7 27,3 27,5 28,5 21,8 23,4 22,2 0,0491 7,85 0,28 20,5 21,8 21,9 22,7 17,4 18,7 17,7 0,0616 8,80 0,30 17,8 19,0 19,1 19,8 15,1 16,3 15,4 0,0707 9,42 0,35 13,1 13,9 14,0 14,6 11,1 12,0 11,3 0, , Skład chemiczny. Druty oporowe wykonuje się ze stali H13J4, H17J5, H20J5, OH23J5 i ze stopów niklu NH19, NH30Pr, N50H18S. Zawartości głównych składników stali i stopów wg tabl. 2. Skład chemiczny nie podlega sprawdzaniu Stan. Druty ze stali i stopów niklu dostarcza się w stanie zmiękczonym. Po uzgodnieniu przy zamawianiu dopuszcza się dostawę drutów w stanie utwardzonym przez ciągnienie. Tablica 2

2 Znak gatunku stali lub H13J4 H17J5 H20J5 OH23J5 NH19 NH30Pr1) Znak handlowy Baildonal 8 Baildonal 10 Baildonal 11 Baildonal 12 Baildonal 80 Baildonal 70 Skład chemiczny % C max Cr2) N1 Al2) Si2) 0,15 13,0 max 0,5 4,5 0,5 0,10 17,0 max 0,5 5,0 0,5 0,10 20,0 max 0,5 5,0 0,5 0,06 23,0 max 0,5 5,5 0,5 0,09 20,0 reszta 0,15 1,0 0,09 30,0 reszta 0,15 0,8 0,08 18,0 50,02 0,2 1,2 N50H18S Baildonal 50 Dopuszcza się po uzgodnieniu wykonanie drutów z innych gatunków stali i stopów nie ujętych w normie 1) Stop otrzymany metodą metalurgii próżniowej 2) Zawartości przybliżone - orientacyjne 3.5. Własności fizyczne Oporność 1 m drutu w stanie zmiękczonym - wg. tabl. 1. dopuszczalne odchyłki od wartości oporności podanych w tabl. 1 nie powinny przekraczać ±5% Oporność właściwa drutu w stanie zmiękczonym, obliczona na podstawie pomiaru oporności (3.5.1.) i średnicy rzeczywistej drutu, wg tabl. 3. Tablica 3 gatunku stali lub p20 Ω - mm2/m H13J4 H17J5 H20J5 OH23J5 1,26 1,34 1,35 1,40 ±5 NH19 NH30Pr1) N50H18S Oporność właściwa przy temperaturze 20oC - 1,07 1,15 1,09 alna odchyłka % 3.6. Własności mechaniczne sprawdzone na próbkach z drutu w stanie zmiękczonym wg tabl. 4 Tablica 4 Znak gatunku stali lub H13J4 H17J5 H20J5 OH23J5 NH19 NH30Pr1) N50H18S Rm Mpa Rc A 100 % Z % min Dla drutów o średnicach 1,0 mm i poniżej nie określa się przewężenia (Z) 3.7. Nawijanie. Drut w czasie próby nawijania nie powinien ulegać łamaniu i rozwarstwieniu. Po uzgodnieniu z zamawiającym mogą być ustalone inne dodatkowe wymagania w zakresie własności technologicznych Postać. Druty naleźy dostarczać kręgach o masie nie mniejszej niż podano w tabl. 5, jeżeli przy zamawianiu nie uzgodniono inaczej. Druty o średnicy poniżej 1 mm należy dostarczać w szpulach.

3 Tablica 4 Zakres nominalnych średnic drutu, mm 0,20 0,35 0,40 1,0 1,1 1,5 1,6 2,0 2,1 3,5 3,75 6,5 Najmniejsza masa kręgu drutu, kg 0,5 1,0 2,0 5,0 15,0 20, Cechowanie. Do każdego kręgu (szpuli) drutu należy przymocować trwale przywieszkę, na której należy podać: a) znak wytwórcy, b) znak gatunku stali () lub znak handlowy, c) średnicę drutu, d) oporność, e) masę kręgu (szpuli), f) znak kontroli jakości. 4. PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT 4.1. Pakowanie. Druty w kręgach należy dostarczać opakowane w bandaż wigoniowy, a na szpulach papier parafinowy. Na żądanie zamawiającego, uzgodnione przy zamawianiu, druty o średnicy 1,6 mm i poniżej dostarczane w kręgach lub na szpulach pakowane są w skrzynie Przechowywanie. Druty należy przechowywać w pomieszczeniach suchych i czystych Transport. Druty należy przewozić krytymi środkami transportowymi, zabezpieczając je w czasie transportu od uszkodzeń mechanicznych i zanieczyszczenia.

4 Średnica nominalna mm Oporność 1m drutu przy temperaturze 20oC R20, Ω Powierzchnia przekroju poprzeczneg o mm2 Powierzchnia zewnętrzna 1m drutu cm2 H13J4 H17J5 H20J5 OH23J5 NH19 NH30Pr N50H18S ,50 6,42 6,82 6,88 7,13 5,45 5,86 5,55 0,196 15,7 0,55 5,30 5,64 5,68 5,89 4,50 4,84 4,59 0,239 17,3 0,60 4,46 4,74 4,77 4,95 3,78 4,07 3,86 0,283 18,8 0,65 3,80 4,04 4,07 4,22 3,22 3,47 3,28 0,332 20,4 0,70 3,27 3,48 3,51 3,64 2,78 2,99 2,83 0,385 22,0 0,75 2,85 3,03 3,06 3,17 2,42 2,6 2,47 0,442 23,6 0,80 2,51 2,67 2,69 2,79 2,13 2,29 2,17 0,503 25,1 0,85 2,22 2,36 2,38 2,47 1,89 2,03 1,92 0,567 26,7 0,90 1,98 2,11 2,12 2,20 1,68 1,81 1,71 0,64 28,3 0,95 1,78 1,89 1,91 1,98 1,51 1,62 1,54 0,709 29,9 1,00 1,60 1,71 1,72 1,78 1,36 1,46 1,39 0,785 31,4 1,10 1,33 1,41 1,42 1,47 1,13 1,21 1,15 0,95 34,6 1,20 1,11 1,19 1,19 1,24 0,946 1,17 0,964 1,13 37,7 1,30 0,949 1,01 1,02 1,05 0,806 0,866 0,821 1,33 40,8 1,40 0,819 0,871 0,877 0,910 0,695 0,747 0,708 1,54 44,0 1,50 0,713 0,758 0,764 0,792 0,606 0,651 0,617 1,78 47,1 1,60 0,627 0,667 0,671 0,696 0,532 0,572 0,542 2,01 50,3 1,70 0,555 0,590 0,595 0,617 0,471 0,507 0,48 2,27 53,4 1,80 0,495 0,527 0,531 0,550 0,421 0,452 0,428 2,55 56,5 1,90 0,444 0,473 0,476 0,494 0,377 0,406 0,384 2,84 59,7 2,00 0,401 0,427 0,430 0,446 0,341 0,366 0,347 3,14 62,8 2,10 0,364 0,387 0,390 0,404 0,309 0,332 0,315 3,46 66,0 2,20 0,331 0,353 0,355 0,368 0,282 0,303 0,287 3,8 69,1 2,30 0,303 0,323 0,325 0,337 0,258 0,277 0,262 4,15 72,3 2,40 0,279 0,296 0,298 0,310 0,218 0,254 0,241 4,52 75,4 2,50 0,257 0,273 0,275 0,285 0,202 0,234 0,222 4,91 78,5 2,60 0,237 0,252 0,254 0,264 0,174 0,217 0,205 5,31 81,7 2,80 0,205 0,218 0,219 0,227 0,151 0,187 0,177 6,16 88,0 3,00 0,178 0,190 0,191 0,198 0,129 0,163 0,154 7,07 94,3 3,25 0,152 0,162 0,163 0,169 0,111 0,139 0,131 8,3 102,0 3,50 0,131 0,139 0,140 0,146 0,0969 0,12 0,113 9,62 110,0 3,75 0,114 0,121 0,122 0,127 0,0851 0,104 0, ,04 118,0 4,00 0,100 0,107 0,107 0,111 0,0754 0,0915 0, ,57 126,0 4,25 0,0888 0,0944 0,0952 0,0987 0,0673 0,0811 0, ,19 134, Kontrola jakości Partia. Druty bada się partiami. Partię stanowią druty jednego gatunku, jednej średnicy, jednego rodzaju, jakości powierzchni i jednego stanu Rodzaje badań, pobieranie próbek, opis badań i ocena wyników badań wg tabl Badania powtórne. W przypadku uzyskania choćby na jednej próbce określonego badania wyników niezgodnych z wymaganiami normy, należy to badanie powtórzyć na podwójnej licznie próbek w stosunku do pierwotnie pobranych. Kręgi (szpule) drutu, z których pobranie próby dały wyniki niezgodne z wymaganiami normy, należy usunąć z partii. W przypadku uzyskania podczas powtórnego badania choćby na jednej próbce wyniku ujemnego, należy daną partię uznać za niezgodną z wymaganiami normy Zaświadczenie o wynikach badań Zaświadczenie o jakości. Do każdej partii należy dołączyć zaświadczenie o jakości, za wierające co najmniej: a) nazwę lub znak wytwórcy,

5 b) oznaczenie wyrobu wg 2.2, c) stwierdzenie zgodności wyrobu z wymaganiami normy. Tablica 6 Lp. Rodzaje badań Pobieranie próbek Opis badania Ocena wyników przeprowadza się nie uzbrojonym okiem: w przypadkach kręgi (szpule) nie odpowiadające koniecznych dopuszcza wymaganiom należy 1 Sprawdzanie powierzchni (3.1) 100% kręgów (szpul) z partii się użycie lupy o powiekszeniu maksimum 8x uznać za niezgodne z wymaganiami normy i usunąć z partii 2 fizycznych - pomiar oporności 1 m drutu (3.5.1.) kręgi (szpule) z partii, o długości 1200 mm przeprowadza się metodą mostkową z dokładnością 0,0001 Ω jeśeli wyniki nie odpowiadają wymaganiom, należy przeprowadzić badania powtórne wg fizycznych - obliczenie oporności właściwej (3.5.2.) kręgi (szpule) z partii, o długości 1200 mm oblicza się na podstawie pomiaru oporności 1m i średnicy rzeczywistej drutu, zmierzonej z dokładnością 0,01 mm 4 5 mechanicznych - próba rozciągania (3.6.), na ządanie zamawiającego technologicznych - próba nawijania (3.7.) wg PN-84/H z kręgi (szpule) z partii kręgi (szpule) z partii wg PN-83/H wg PN-87/M nawija się 5 zwojów na trzpoeń o średnicy równej 3krotnej średnicy nominalnej badanego drutu Atest. Na żądanie zamawiającego do każdej partii należy dołączyć atest, w którym należy podać: a) nazwę lub znak zamawiającego, b) numer i datę zamówienia, c) nazwę lub znak wytwórcy d) oznaczenie wg 2.2, e) masę partii, liczbę kręgów (szpul) w partii, f) wyniki badań g) znak i podpis KJ wytwórcy 6. POSTĘPOWANIE Z PARTIĄ UZNANĄ ZA NIEZGODNĄ Z WYMAGANIAMI NORMY

6 Partię uznaną za niezgodną z wymaganiami normy wytwórca może przesortować, naprawić lub ponownie obrobić cieplnie i przedstawić do badań jako nową partię. 7. POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE Do dnia 31 grudnia 1992 r. Huta Baildon nie dostarcza drutu na szpulach oraz nie produkuje na skalę przemysłową drutu oporowego o średnicy od 0,20 do 0,75 mm W podanym terminie Huta Baildon zainstaluje szpulownicę oraz inne potrzebne urządzenia techniczne. INFORMACJE DODATKOWE 1. Instytucja opracowująca normę - Huta Baildon, Katowice. 2. Istotne zmiany w stosunku do PN-80/H a) skreślono dopuszczalne naloty na powierzchni drutu po obróbce cieplnej, b) rozszerzono zakres wymiarowy średnic drutu z 0,8 do 6,5 mm na 0,2 do 6,5 mm, c) skreślono gatunek stali H23J5 d) uściślono wartości oporności 1m długości drutu, e) wprowadzono wymagania w zakresie wytrzymałości na rozciąganie, granicy plastyczności i przewężenia. 3. Normy związane PN-84/H Stal. Pobieranie próbek do badań własności mechanicznych PN-83/H Próba statyczna rozciągania drutów PN-85/H93210 Pręty i druty stalowe ciągnikowe. Wymiary i rodzaje powierzchni PN-87/M Próba nawijania drutu 4. Normy zagraniczne Anglia BS Metalic resistance materials for elecrical purposes 5. Symbol wg SWW , Autorzy projektu normy - mgr inż. Franciszek Witek, mgr inż. Małgorzata Lasak, dr inż Jan Urbiczka, inż. Maria Domagała - Huta Baildon. 7. Orientacyjne własności drutu o wysokiej oporności elektrycznej a) Wartości współczynników zmiany oporności 1 m i oporności właściwej w zależności od temperatury - wg tabl 1-1. Tablica 1-1 Znak gatunku stali lub H13J4 1,004 1,013 1,025 1,041 1,062 1,090 1,114 1,125 1,135 1,144 H17J5 1,002 1,007 1,013 1,022 1,036 1,056 1,063 1,067 1,072 1,076 1,079 1,080 H20J5 1,002 1,006 1,011 1,019 1,030 1,041 1,049 1,055 1,059 1,062 1,065 1,068 OH23J5 1,002 1,005 1,009 1,014 1,023 1,029 1,032 1,034 1,039 1,040 1,041 1,043 1,044 NH19 1,009 1,018 1,028 1,037 1,047 1,042 1,036 1,037 1,042 1,049 1,059 1,069 NH30Pr 1,010 1,023 1,038 1,053 1,630 1,058 1,052 1,050 1,051 1,054 1,059 1,065 N50H18S 1,029 1,054 1,075 1,092 1,107 1,113 1,120 1,128 1,138 1,149 1,161

7 Właściwości fizyczne ciepło właściwe w zakresie temperatur od gęstość kg/dm 3 temperatura topnienia o C współczynnik rozszerzalności liniowej, w zakresie temperatur od 20 do 1000 o C 20 do 1000 o C Struktura materiału H13J4 7, ,0 H17J5 7, ,0 H20J5 7, ,0 OH23J5 7, ,0 NH19 8, ,0 460 austenit NH30Pr 8, ,1 460 austenit N50H18S 8, ,0 460 austenit 1)