WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM OCENIANIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KARCZEWIE

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Statutu Szkoły Podstawowej nr 2 w Karczewie WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM OCENIANIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KARCZEWIE Wewnątrzszkolny system oceniania opracowano na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. nr 67, poz. 329, ze zm.) i zmodyfikowano na podstawie rozporządzenia MENiS z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2004 r. nr 199, poz ze zm.) 1 Informacje ogólne 1. Ocenianiu podlegają: 1) osiągnięcia edukacyjne ucznia, 2) zachowanie ucznia. 2. Ocenianie wewnątrzszkolne ma na celu: 1) informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie, 2) udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju, 3) motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu, 4) dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia, 5) umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej. 3. Sposoby informowania ucznia i rodziców (prawnych opiekunów) o zasadach oceniania oraz o trudnościach i postępach w nauce i zachowaniu: 1) Na początku roku szkolnego wychowawca zapoznaje uczniów z ogólnymi zasadami oceniania oraz z kryteriami oceny zachowania. 2) Na pierwszych lekcjach nauczyciele zapoznają uczniów ze szczegółowymi kryteriami oceniania z poszczególnych przedmiotów. 3) Na pierwszym zebraniu wychowawca zapoznaje rodziców (prawnych opiekunów) z kryteriami oceniania i oceny zachowania. 4) O postępach i trudnościach ucznia rodzice (prawni opiekunowie) są informowani: a) w zeszytach przedmiotowych, b) w dzienniczkach ucznia, c) w czasie zebrań i dni otwartych (terminarz wywieszony na tablicy ogłoszeń i umieszczony na stronie internetowej szkoły), d) w czasie indywidualnych konsultacji z nauczycielami (harmonogram podany na tablicy ogłoszeń i umieszczony na stronie internetowej szkoły), e) w szczególnych przypadkach wezwanie rodziców (pisemne lub telefoniczne). 1

2 4. Sposób wpisywania ocen cząstkowych w dzienniku powinien być czytelny i zrozumiały dla wychowawcy, rodziców i ucznia. Oceny z pisemnych prac kontrolnych nauczyciel wpisuje kolorem czerwonym. 5. Oceny są jawne dla uczniów i rodziców (prawnych opiekunów). 6. Na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel ustalający ocenę powinien ją uzasadnić. 7. Sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne uczeń i jego rodzice (prawni opiekunowie) otrzymują do wglądu na ustalonych zasadach: 1) sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne są przekazywane przez ucznia do wglądu rodzicom lub udostępniane w czasie indywidualnych konsultacji z rodzicami, 2) uczeń ma obowiązek zwrócić pisemną pracę kontrolną w terminie ustalonym przez nauczyciela, 3) w przypadku niezwracania prac kontrolnych przez ucznia nauczyciel nie przekazuje prac do wglądu rodzicom w ww. formie, 4) rodzice mogą mieć wgląd do tych prac w czasie indywidualnych konsultacji. 8. Dokumentacja dotycząca oceniania uczniów znajduje się do wglądu w czytelni szkolnej. 9. Uczniowi posiadającemu orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej o obniżeniu wymagań szkolnych nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb. 10. Zakres dostosowań dla danego ucznia opracowują w formie pisemnej nauczyciele poszczególnych przedmiotów w oparciu o treść orzeczenia poradni. 11. Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, plastyki i muzyki bierze się pod uwagę szczególnie wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć. 12. Dyrektor szkoły zwalnia ucznia z zajęć wychowania fizycznego lub informatyki na wniosek rodzica na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach ucznia wydanej przez lekarza oraz na czas określony w tej opinii: 1) w dokumentacji zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się zwolniony. 2) w przypadku, gdy zwolnienie z wychowania fizycznego lub informatyki dotyczy okresu krótszego niż rok, ocenę roczną można wystawić na podstawie ocen uzyskanych w czasie, gdy zwolnienie nie obowiązywało (jeżeli jest to korzystne dla ucznia). 2 Skala i sposób formułowania ocen bieżących oraz śródrocznych i rocznych z zajęć edukacyjnych 1. W klasach I-III ocena osiągnięć edukacyjnych ucznia jak i ocena zachowania (śródroczna i roczna) są ocenami opisowymi, z wyjątkiem religii. 2. W celu zebrania informacji do oceny opisowej przyjęto jednolity sposób określania osiągnięć edukacyjnych uczniów i zapisywania ich w dzienniku lekcyjnym: 1) wspaniale litera A, 2) bardzo dobrze litera B, 3) dobrze litera C, 4) musisz jeszcze popracować litera D. 2

3 3. Ww. sposób rejestracji wiedzy i umiejętności ucznia pozwoli na rzetelną i czytelną informację dotyczącą: 1) edukacji polonistycznej: a) technika czytania, b) czytanie ze zrozumieniem, c) wypowiedzi ustne, d) ortografia, e) gramatyka; 2) edukacji środowiskowej: a) wypowiedzi ustne, b) aktywność w czasie zajęć, c) karty pracy/sprawdziany; 3) edukacji matematycznej: a) sprawność rachunkowa, b) rozwiązywanie/układanie zadań tekstowych, c) geometria, d) karty pracy/sprawdziany; 4) sztuki: a) edukacji plastycznej, technicznej, muzycznej; 5) umiejętności ruchowych: a) aktywność w czasie zajęć, b) włożony wysiłek, c) gry i zabawy uczestnictwo oraz przestrzeganie reguł i zasad. 4. Szczegółowe kryteria określania osiągnięć edukacyjnych: 1) A wspaniale uczeń prezentuje bardzo wysoki poziom wiedzy i umiejętności, biegle korzysta ze zdobytych wiadomości w różnych sytuacjach, proponuje śmiałe, odważne i twórcze rozwiązania problemów i zadań. 2) B bardzo dobrze uczeń prezentuje wysoki poziom wiedzy i umiejętności, pracuje samodzielnie, sprawnie korzysta ze zdobytych wiadomości w typowych sytuacjach, rozwiązuje w praktyce typowe zadania i problemy, a wskazane błędy potrafi poprawić. 3) C dobrze uczeń prezentuje zadowalający poziom wiedzy i umiejętności, stosując zdobyte wiadomości rozwiązuje łatwe zadania i problemy o średnim stopniu trudności. 4) D musisz jeszcze popracować uczeń prezentuje niski poziom wiedzy i umiejętności, wymaga wsparcia i pomocy ze strony nauczyciela, w swoich działaniach samodzielnie wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności. 3 Wymagania edukacyjne niezbędne do kontynuacji nauki w klasie programowo wyższej w klasach I-III 1. Uczeń kończący klasę I powinien posiadać następujące umiejętności: 1) czytanie: a) rozróżnia samogłoski i spółgłoski, b) potrafi przeczytać litery, sylaby, wyrazy, c) umie przeczytać zdania drukowane i pisane; 3

4 2) czytanie ze zrozumieniem: a) potrafi połączyć słowa napisane z obrazkami, b) łączy podane zdania z rysunkami, c) układa proste zdania z rozsypani; 3) wypowiadanie się: a) zabiera głos, b) układa proste zdania, c) zadaje pytania, d) wypowiada się prostym zdaniem na określony temat, e) potrafi opowiedzieć historyjkę obrazkową; 4) pisanie: a) pisze litery, wyrazy, zdania, uwzględniając właściwy kształt liter i poprawne ich łączenie, b) przepisuje proste teksty drukowane i pisane; 5) ortografia: a) umie napisać swoje imię i nazwisko, b) potrafi przepisać poznane wyrazy, c) pisze z pamięci krótkie wyrazy, zdania (nie zawierające trudności ortograficznych); 6) gramatyka: a) umie znaleźć wyrazy określające osoby, rzeczy, czynności; 7) liczenie: a) dodaje i odejmuje (na konkretach) w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego, b) z pomocą nauczyciela układa zadania do rysunku, c) dokonuje obliczeń pieniężnych na konkretach; 8) rozwiązywanie problemów: a) rozwiązuję proste zadania tekstowe; 9) edukacja przyrodnicza: a) rozpoznaje rośliny i zwierzęta (las, park, pole, sad), b) rozumie konieczność ochrony środowiska; 10) edukacja społeczna: a) potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe, b) współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej i sytuacjach życiowych; 11) edukacja plastyczna: a) wypowiada się w wybranych technikach plastycznych, b) ilustruje sceny i sytuacje, c) wykonuje proste rekwizyty; 12) edukacja techniczna: a) konstruuje przedmioty i urządzenia techniczne z gotowych zestawów, b) wie, jak bezpiecznie używać narzędzi i urządzeń technicznych; 13) edukacja muzyczna: a) powtarza prostą melodię, b) odtwarza proste rytmy głosem i na instrumentach perkusyjnych, c) świadomie i aktywnie słucha muzyki; 14) wychowanie fizyczne: 4

5 a) potrafi chwytać i rzucać piłką, pokonywać przeszkody, wykonywać ćwiczenia gimnastyczne, b) zachowuje się zgodnie z ustalonymi regułami; 15) zajęcia komputerowe: a) potrafi uruchomić program, korzystając z myszy i klawiatury, b) wie, jak korzystać z komputera i nie narażać własnego zdrowia. 2. Uczeń kończący klasę II powinien posiadać następujące umiejętności: 1) technika czytania: a) czyta poprawnie wcześniej wyuczony tekst, b) potrafi przeczytać krótki tekst drukowany i pisany; 2) czytanie ze zrozumieniem: a) rozumie tekst krótkiego tekstu czytanego cicho po uprzednim ukierunkowaniu nauczyciela; 3) wypowiadanie się: a) wypowiada się na temat własnych przeżyć, doświadczeń, obrazka, b) zabiera głos na określony temat, c) zadaje pytania; 4) pisanie i ortografia: a) poprawnie i czytelnie przepisuje krótkie teksty, b) pisze poprawnie wyrazy z trudnościami ortograficznymi (ó, u, rz, h, ch) w zakresie poznanego słownictwa, c) pisze z pamięci krótkie zdania oraz ze słuchu zdania z wyrazów o pisowni zgodnej z brzmieniem fonetycznym; 5) gramatyka: a) rozpoznaje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące, b) rozpoznaje rzeczowniki i czasowniki; 6) pomiary, umiejętności praktyczne: a) mierzy długości miarką centymetrową, b) zna monety i banknoty, posługuje się nimi (w zakresie 100), c) zna kolejne miesiące, d) odczytuje wskazania zegara; 7) geometria: a) rysuje odcinki i podstawowe figury geometryczne; 8) obliczenia: a) przelicza przedmioty w zakresie 100, b) dodaje i odejmuje w zakresie 100, c) mnoży i dzieli w zakresie 30; 9) rozwiązywanie problemów: a) układa proste zadania tekstowe, b) rozwiązuje proste zadania tekstowe; 10) edukacja przyrodnicza: a) prowadzi proste doświadczenia przyrodnicze i potrafi je analizować, b) podejmuje działania na rzecz ochrony środowiska; 11) edukacja społeczna: a) zna zagrożenia ze strony ludzi, potrafi powiadomić dorosłych, b) zna prawa ucznia i jego obowiązki oraz je respektuje; 12) edukacja plastyczna: 5

6 a) podejmuje działalność twórczą (kształt, barwa, faktura), b) rozróżnia dziedziny działalności twórczej człowieka (architektura, sztuki plastyczne); 13) edukacja techniczna: a) posiada umiejętność cięcia papieru, tektury itp., b) rozumie potrzebę organizowania działania technicznego: pracy indywidualnej i zbiorowej; 14) edukacja muzyczna: a) śpiewa piosenki z repertuaru dziecięcego, hymn narodowy, b) gra na instrumentach perkusyjnych proste rytmy, c) rozróżnia podstawowe elementy muzyki, orientuje się w rodzajach głosów ludzkich (sopran, bas); 15) wychowanie fizyczne: a) potrafi skakać przez skakankę, wykonuje przewrót w przód, b) wie, jak należy zachować się sytuacjach zwycięstwa i radzi sobie z porażkami; 16) zajęcia komputerowe: a) poprawnie nazywa główne elementy zestawu komputerowego, b) posługuje się wybranymi programami, grami edukacyjnymi. 3. Uczeń kończący I etap edukacji podstawowej powinien posiadać następujące umiejętności: 1) technika czytania i czytania ze zrozumieniem: a) czyta poprawnie tekst uwzględniając znaki interpunkcyjne, b) rozumie sens przeczytanego krótkiego tekstu, c) wskazuje w tekście fragmenty na określony temat, d) rozumie przeczytane polecenie; 2) tworzy wypowiedzi: a) wypowiada się na określony temat, b) udziela adekwatnych wypowiedzi na pytania, c) mówi o swoich potrzebach, punkcie widzenia i oczekiwaniach, d) wypowiada się w formie pisemnej: - kilkuzdaniowa wypowiedź, - krótkie opowiadanie i opis, - list, - życzenia, - zaproszenie; 3) pisanie i ortografia: a) poprawnie przepisuje teksty, b) umie napisać swój adres, c) stosuje w piśmie znaki interpunkcyjne, d) pisze z pamięci teksty z często spotykanymi wyrazami z trudnościami ortograficznymi (ó, rz, h, ą, ę), e) pisze ze słuchu proste teksty, poprawnie stosuje wielką literę; 4) gramatyka: a) rozróżnia rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, b) stosuje w wypowiedziach zasady gramatyki, składni i frazeologii języka polskiego; 5) pomiary, umiejętności praktyczne: 6

7 a) wykonuje obliczenia pieniężne (cena, ilość, wartość), b) mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości, szerokości, wysokości oraz odległości (milimetr, centymetr, metr, kilometr), c) waży przedmioty używając określeń (kilogram, pół kilograma, dekagram, gram), d) odmierza płyny, używa określeń (litr, pół litra, ćwierć litra), e) odczytuje temperaturę (bez posługiwania się liczbami ujemnymi), f) podaje, zapisuje daty, wykonuje obliczenia kalendarzowe, g) odczytuje wskazania zegarów elektroniczny i ze wskazówkami (godzina, pół godziny, minuta); 6) geometria: a) posługuje się przyrządami geometrycznymi, b) rozpoznaje i nazywa: koła, kwadraty, prostokąty i trójkąty, c) rysuje odcinki o podanej długości, d) oblicza obwody w centymetrach; 7) obliczenia: a) wyodrębnia w zapisie jedności, dziesiątki, setki, tysiące, b) dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych), c) liczy setkami w zakresie 1000, d) mnoży i dzieli w pamięci w zakresie 100, e) wykonuje równania jednodziałaniowe z niewiadomą, f) rozwiązuje zadania tekstowe (w tym zadania na porównywanie różnicowe); 8) edukacja przyrodnicza: a) wyróżnia zwierzęta i rośliny typowe dla wybranych regionów Polski, b) rozpoznaje elementy typowych krajobrazów Polski (nadmorski, nizinny, górski); 9) edukacja społeczna: a) zna zagrożenia ze strony ludzi, potrafi powiadomić dorosłych, b) zna prawa ucznia i jego obowiązki oraz je respektuje; 10) edukacja plastyczna: a) rozpoznaje wybrane dzieło architektury sztuk plastycznych, b) realizuje proste projekty; 11) edukacja techniczna: a) dba o bezpieczeństwo własne i innych oraz wie, jak bezpiecznie poruszać się po drogach, b) potrafi samodzielnie odczytać i skorzystać z prostych instrukcji i schematów rysunkowych; 12) edukacja muzyczna: a) śpiewa w zespole ze słuchu, b) gra na instrumentach perkusyjnych proste melodie i akompaniamenty, c) aktywnie słucha muzyki określa jej cechy, rozpoznaje podstawowe formy muzyczne AB, ABA; 13) wychowanie fizyczne: a) potrafi kozłować, odbijać i prowadzić piłkę, b) wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami, c) potrafi posługiwać się przedmiotami zgodnie z ich przeznaczeniem; 14) zajęcia komputerowe: 7

8 a) potrafi umiejętnie korzystać i przeglądać strony internetowe, b) ma świadomość z niebezpieczeństw i zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu i multimediów. 4 Sposób oceniania 1. W klasach I-III ustalono następujący sposób oceniania: 1) sprawdziany: a) A wspaniale 100% - 90%, b) B bardzo dobrze 89% - 75%, c) C dobrze 74% - 50%, d) D musisz popracować 49% - 0%; 2) pisanie z pamięci i ze słuchu: a) A wspaniale bezbłędnie, b) B bardzo dobrze 1-2 błędy ortograficzne, c) C dobrze 3-4 błędy ortograficzne, d) D musisz popracować 5 i więcej błędów ortograficznych. 3) Nie wprowadza się oceny opisowej z religii. Ocena ta jest wystawiana według skali ocen przyjętych dla pozostałych etapów nauczania. 2. W klasach IV-VI obowiązują następujące oceny cząstkowe oraz śródroczne i roczne: 1) 6 celujący, 2) 5 bardzo dobry, 3) 4 dobry, 4) 3 dostateczny, 5) 2 dopuszczający, 6) 1 niedostateczny. 3. Ustala się jednakowy sposób oceniania prac klasowych z zajęć edukacyjnych (bez języka polskiego): 1) 100% + zadanie dodatkowe celujący, 2) 90% - 100% bardzo dobry, 3) 70% - 89% dobry, 4) 51% - 69% dostateczny, 5) 31% - 50% dopuszczający, 6) 30% i mniej ustalonej punktacji niedostateczny. 4. Wykonanie zadania dodatkowego bez wykonania 100% pracy może spowodować podniesienie oceny o jeden stopień w stosunku do uzyskanej punktacji. 5. Prace klasowe z języka polskiego będą oceniane według następujących zasad: 1) 100% celujący, 2) 90% - 99% bardzo dobry, 3) 80% - 89% dobry, 4) 70% - 79% dostateczny, 5) 50% - 69% dopuszczający, 6) 49% i mniej ustalonej punktacji niedostateczny. 6. Prace literackie będą zawierały recenzje nauczyciela o postępach ucznia lub ocenę według przyjętej skali. 7. Ustala się ogólne kryteria wystawiania ocen śródrocznych i rocznych: 1) Ocenę celujący otrzymuje uczeń, który: 8

9 a) posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania, b) samodzielnie i twórczo rozwija swoje zainteresowania, c) przyjmuje odpowiedzialność za swoją naukę, d) twórczo rozwiązuje problemy dostrzega je i proponuje niekonwencjonalne sposoby rozwiązań, e) planuje i organizuje własne uczenie się, f) poszukuje, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł, g) inspiruje pracę w zespole i grupowe decyzje, h) skutecznie porozumiewa się nawet w trudnych sytuacjach, i) przyswaja i stosuje metody i techniki negocjacyjne w rozwiązywaniu problemów, j) posługuje się pięknym językiem ojczystym, jest przygotowany do publicznych wystąpień, k) reprezentuje szkołę w konkursach, zawodach sportowych i imprezach na rzecz środowiska, l) jest laureatem konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim. 2) Ocenę bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: a) posiada ugruntowaną wiedzę i umiejętności objęte materiałem nauczania, b) wiąże różne fakty i wiadomości oraz stosuje je w nowych, nieznanych sytuacjach problemowych, samodzielnie formułuje wnioski, prezentuje własny punkt widzenia, potrafi go bronić, biorąc pod uwagę argumenty innych, c) rozwiązuje problemy w twórczy sposób, jasno i precyzyjnie opisuje otrzymane rezultaty i wyciąga wnioski, d) przekazuje swoją wiedzę pewnie, posługuje się jasnym komunikatywnym językiem, e) efektywnie planuje, organizuje i ocenia własne uczenie się oraz bierze odpowiedzialność za własną naukę, f) efektywnie współdziała w zespole stymulując twórczą pracę w grupie, g) wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem. 3) Ocenę dobry otrzymuje uczeń, który: a) opanował wymagany materiał programu, b) stosuje zdobytą wiedzę teoretycznie i praktycznie w typowych sytuacjach problemowych, c) posiada umiejętność wyjaśniania zjawisk w sposób przyczynowo-skutkowy, d) poprawnie wnioskuje, e) dostrzega problemy i często podejmuje próby twórczego ich rozwiązania, f) potrafi planować i organizować swoją pracę, g) wykazuje zainteresowanie wiedzą i poszukuje jej w różnych źródłach informacji, łączy wiadomości z różnych przedmiotów, h) skutecznie porozumiewa się i efektywnie współpracuje w zespole, i) sprawnie posługuje się językiem ojczystym, j) wykazuje zainteresowanie przedmiotem. 4) Ocenę dostateczny otrzymuje uczeń, który: a) zna podstawowy materiał programowy i opanował zasadnicze jego treści, b) rozwiązuje typowe zadania o średnim stopniu trudności przy nieznacznej pomocy nauczyciela, c) nie myli podstawowych pojęć, 9

10 d) przekazuje wiedzę w sposób odtwórczy, e) potrafi skutecznie porozumiewać się w sytuacjach typowych, czyni próby planowania i organizowania własnego uczenia się, f) czasem podejmuje wysiłki brania odpowiedzialności za własną naukę. 5) Ocenę dopuszczający otrzymuje uczeń, który: a) opanował konieczną wiedzę i umiejętności objęte programem nauczania, b) posługuje się wiedzą elementarną z pomocą nauczyciela, rozwiązuje zadania typowe o niskim stopniu trudności, c) często jest nieprzygotowany do lekcji, d) wykazuje obojętny stosunek do wiedzy, e) braki w wiadomościach i umiejętnościach nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia koniecznej wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki. 6) Ocenę niedostateczny otrzymuje uczeń, który: a) nie opanował minimum wiadomości i umiejętności objętych programem nauczania przedmiotu i jego braki uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy, b) nie jest w stanie nawet z pomocą nauczyciela rozwiązać zadania o elementarnym stopniu trudności, c) popełnia liczne błędy, udziela nieprawidłowych odpowiedzi lub wcale, d) mimo stymulacji nauczyciela wykazuje całkowicie obojętny stosunek do zdobywania wiedzy, e) jest bardzo często nieprzygotowany do lekcji brak prac domowych i niezbędnych przyborów szkolnych. 8. Przy ocenach cząstkowych i śródrocznych można stosować + lub - ale ocena roczna jest oceną całkowitą. 5 Zasady sprawdzania wiadomości 1. Dla przedmiotów w wymiarze 3 godziny i więcej tygodniowo: 1) 3-5 ocen z pisemnych prac kontrolnych w semestrze po zakończeniu działu, 2) 4-6 ocen z krótkich odpowiedzi ustnych i pisemnych (kartkówek) w semestrze z zakresu maksymalnie 3 tematów wstecz, 3) 1-4 ocen z pracy domowej, 4) oceny za aktywność i zadania dodatkowe. 2. Dla przedmiotów w wymiarze 2 godziny i więcej tygodniowo: 1) 2-3 oceny z pisemnych prac kontrolnych w semestrze po zakończeniu działu, 2) 4-6 ocen z krótkich odpowiedzi ustnych i pisemnych (kartkówek) w semestrze z zakresu maksymalnie 3 tematów wstecz, 3) 1-4 ocen z pracy domowej, 4) oceny za aktywność i zadania dodatkowe. 3. Dla przedmiotów w wymiarze 1 godziny tygodniowo: 1) 1 ocena z pisemnej pracy kontrolnej, 2) 2-3 ocen z krótkich odpowiedzi ustnych i pisemnych (kartkówki), 3) oceny za aktywność i zadania dodatkowe. 4. Pisemne prace kontrolne poprzedza się lekcją powtórzeniową z danej partii materiału i zapowiada się na tydzień przed zaplanowanym terminem pracy. 10

11 5. W ciągu tygodnia mogą się odbyć tylko 3 prace kontrolne nie więcej niż jedna w danym dniu. 6. Odpowiedzi sprawdzające bieżące wiadomości mogą odbywać się na każdej lekcji. 7. Pisemne odpowiedzi (kartkówki) należy oceniać w ciągu kilku dni. 8. Poprawione pisemne prace kontrolne uczeń powinien otrzymać w ciągu 2 tygodni. 9. Uczeń może poprawiać każdą pisemną pracę kontrolną, z której otrzymał ocenę niedostateczną, 1 raz w terminie ustalonym przez nauczyciela. 10. Nauczyciel wstawia obie oceny do dziennika i bierze pod uwagę obie oceny przy wystawianiu oceny śródrocznej i rocznej. 11. Uczeń ma prawo 2 do 3 razy w semestrze być nieprzygotowany (ustala nauczyciel przedmiotu). 12. Przy zapowiedzianych pracach kontrolnych uczeń nie może zgłosić nieprzygotowania, chyba że wynika to z dłuższej choroby. 13. Ocena śródroczna czy roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych, lecz podsumowaniem osiągnięć edukacyjnych ucznia, ze szczególnym uwzględnieniem ocen z prac klasowych. 14. Oceny za złe zachowanie nie wolno wstawiać jako oceny cząstkowej z przedmiotu. 6 Ogólne i szczegółowe kryteria wystawiania ocen śródrocznych i rocznych w klasie czwartej z języka polskiego 1. Ogólne kryteria oceniania dla klasy czwartej: 1) niedostateczny: a) poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych, b) uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności; 2) dopuszczający: a) poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej umożliwia osiąganie celów polonistycznych, b) uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności; 3) dostateczny: a) poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej, b) uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej; 4) dobry: a) uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne; 5) bardzo dobry: a) uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach; 11

12 6) celujący: a) uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia. 2. Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy czwartej: 1) Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. 2) Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji: * słuchanie a) skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób, b) reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą), c) rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów, d) rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny, e) wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, f) rozumie ogólny sens słuchanych utworów, * czytanie g) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literacki oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji, h) rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny, i) wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, j) rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi, k) rozumie ogólny sens czytanych utworów, l) stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, * docieranie do informacji m) sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym, * analiza i interpretacja tekstów kultury n) mówi o swoich reakcjach czytelniczych, o) odróżnia fikcję od rzeczywistości, p) odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych, q) określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, r) zna cechy baśni i legendy, s) wyodrębnia film i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury, tworzenie wypowiedzi: * mówienie t) nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem, u) formułuje proste pytania i udziela prostych pod względem konstrukcyjnym odpowiedzi, v) wypowiada komunikaty zawierające proste informacje, w) wyraża wprost swoje intencje, 12

13 x) odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, y) stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem, z) mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu, aa) za pomocą kilku prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, bb) za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat, cc) stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym, dd) wygłasza tekst utworu z pamięci, * pisanie ee) stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu, ff) zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni o-u, rz-ż, ch-h, gg) dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu, hh) tworzy proste wypowiedzi na podany temat, ii) uzupełnia prosty schemat, tabelę, jj) zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, zaproszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, kk) zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze, ll) za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, mm) za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu, nn) stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy), fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby), oo) stara się o estetykę zapisu wypowiedzi. 3) Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji: * słuchanie a) słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada, b) wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, c) powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, d) rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów, * czytanie e) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi, f) określa temat i główną myśl tekstu, g) oddziela informacje ważne od drugorzędnych, 13

14 h) wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu, i) wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi, j) rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu, k) wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, l) poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów, * docieranie do informacji m) wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych, * analiza i interpretacja tekstów kultury n) nazywa swoje reakcje czytelnicze, o) dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe, p) odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze, q) określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, r) wskazuje cechy baśni i legendy w utworze, s) wie, czym jest: wers, zwrotka, rym, t) wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, u) wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki, v) zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, próba, w) przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość, x) odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym), y) odczytuje morał baśni, tworzenie wypowiedzi: * mówienie z) świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, aa) dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, bb) formułuje pytania otwarte, cc) udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych, dd) wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą, ee) stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem, ff) wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym, gg) składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry, hh) wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, ii) opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni, jj) dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, kk) recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens, ll) stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych, 14

15 mm) posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem), * pisanie nn) stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó-u, rz-ż, ch-h i interpunkcji, oo) odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą, pp) dzieli wyrazy na głoski i litery, rozróżnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą, qq) konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym, rr) używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, ss) w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, tt) zapisuje pytania otwarte, uu) udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych, vv) samodzielnie zapisuje dialog, ww) dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne, xx) tworzy ramowy plan wypowiedzi, yy) układa opowiadanie odtwórcze, zz) redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu, aaa) zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry, bbb) tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni, ccc) w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny, ddd) stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa rożnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych), fleksji (określa formę gramatyczną czasowników, rzeczowników, przymiotników; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenie złożone; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym), fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazów na sylaby przy przenoszeniu wyrazów do następnej linijki), eee) stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu. 4) Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji: * słuchanie a) koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworów, b) odróżnia informacje ważne od mniej ważnych, c) na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania, d) właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu, 15

16 e) odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich, * czytanie f) wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio, g) wskazuje akapit, h) oddziela informacje ważne od drugorzędnych, i) wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu, j) wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi, k) wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach, l) rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, m) głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji, * docieranie do informacji n) wybiera informacje niewyrażone wprost z rożnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych, * analiza i interpretacja tekstów kultury o) uzasadnia swoje reakcje czytelnicze, p) analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, q) identyfikuje baśń i legendę, r) rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, s) rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście, t) objaśnia znaczenia porównań i przenośni w tekście, u) wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odróżnia film animowany i aktorski, v) charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość, w) odczytuje przesłanie utworu, tworzenie wypowiedzi: * mówienie x) przedstawia własne zdanie w rozmowie, y) świadomie dobiera intonację zdaniową, z) udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi, aa) uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu, bb) wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń, cc) stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika, dd) gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw, ee) wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki, ff) w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć, 16

17 gg) objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów, hh) odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów, ii) umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; celowo używa rożnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazów na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie), jj) wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu, kk) stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń, * pisanie ll) stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó- u, rz-ż, ch-h i interpunkcji oraz potrafi je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów), mm) w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji, nn) w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika, oo) w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, pp) w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw, qq) układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, rr) stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi, ss) pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń, tt) zapisuje dialog w opowiadaniu, uu) w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć, vv) dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia. 5) Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji: * słuchanie a) przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, b) odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich, c) wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu, d) nazywa intencje nadawcy komunikatu, * czytanie 17

18 e) wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą, f) wskazuje akapit, g) oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych, h) odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce, i) wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi, j) wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach, k) ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, l) głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu, * docieranie do informacji m) wybiera informacje wyrażone pośrednio w rożnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źródłami, * analiza i interpretacja tekstów kultury n) konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami, o) objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim, p) wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu, q) objaśnia funkcję porównań i przenośni w tekście, r) wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy, s) charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami, tworzenie wypowiedzi: * mówienie t) uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych, u) rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego, v) udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym, w) w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką, x) poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym, y) w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła, z) interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania, aa) zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu, bb) wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi, 18

19 cc) dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka, * pisanie dd) komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji, ee) uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury, ff) udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym, gg) w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką, hh) komponuje i przekształca plan wypowiedzi, ii) pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń, jj) w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła, kk) sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logicznoskładniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów), ll) dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu. 6) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji: * słuchanie a) odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich, * czytanie b) czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur, c) wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi, d) odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje, * docieranie do informacji e) wybiera i wykorzystuje informacje z rożnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym, * analiza i interpretacja tekstów kultury f) porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich, g) wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury, 19

20 h) dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam, i) odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość, tworzenie wypowiedzi: * mówienie j) przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania, k) podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur, l) interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych, * pisanie m) tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych, n) wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi, o) świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki. 7 Szczegółowe kryteria wystawiania ocen śródrocznych i rocznych w klasie piątej z języka polskiego 1. Na dopuszczający uczeń: 1) Z kształcenia literackiego i kulturalnego: a) poprawnie czyta i wygłasza tekst poetycki, b) wyodrębnia elementy świata przedstawionego w utworze literackim, teatralnym, filmowym, c) rozumie tekst epicki po cichym przeczytaniu, d) poprawnie łączy nazwiska autorów z tytułami lektur. 2) Z form wypowiedzi: a) w formie opowiadania przedstawi wybrany fragment lektury, b) odtworzy przebieg wycieczki i imprezy szkolnej, c) potrafi opisać wygląd kolegi i podać kilka cech charakteru, d) zna kompozycję i układ listu. 3) Z nauki o języku: a) rozpoznaje czasownik i określa podstawowe formy przy pomocy nauczyciela, b) dostrzega związek czasownika z innymi wyrazami (rzeczownikiem, przysłówkiem), c) rozpoznaje rzeczowniki i przy pomocy nauczyciela rozpoznaje przypadek, liczbę i rodzaj, d) rozpoznaje zdanie i równoważnik zdania, e) rozpoznaje głoski w wyrazie, wyodrębnia samogłoski i spółgłoski, f) poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne na końcu zdań i równoważników zdań. 20

21 2. Na dostateczny uczeń (jw. oraz): 1) Z kształcenia literackiego i kulturalnego: a) rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne, b) wskazuje cechy bohaterów, c) odróżnia osobę mówiącą i narratora od rzeczywistego autora, d) rozumie pojęcia: opis, dialog, opowiadanie, e) zna pojęcia: bajka, legenda, nowela. 2) Z form wypowiedzi: a) poprawnie wyszuka fragment lektury do charakterystyki postaci, b) samodzielnie wypisze z lektury nazwiska bohaterów, nazwy miejsc akcji. 3) Z nauki o języku: a) samodzielnie rozpoznaje znane części mowy i określa ich podstawowe formy, b) potrafi wyodrębnić w zdaniu związek czasownika z wyrazem określającym, c) poprawnie łączy rzeczowniki z przymiotnikami i czasownikami w zależności od rodzaju gramatycznego, d) rozumie pojęcie liczebnika, zna podstawowe rodzaje i przykłady, e) wyodrębnia i nazywa podstawowe części zdania (podmiot, orzeczenie, określenie), f) określa podstawowe cechy głosek: dźwięczność, nosowość, miękkość. 3. Na dobry uczeń (jw. oraz): 1) Z kształcenia literackiego i kulturalnego: a) odróżnia pojęcie fikcji literackiej od rzeczywistości, b) wskazuje w narracji elementy opisu, dialogu, opowiadania, c) poprawnie redaguje dialog, d) w utworze poetyckim poprawnie wyróżnia środki stylistyczne, e) odróżnia wiersz stroficzny od ciągłego, f) wskazuje przeżycia i stany psychiczne bohaterów. 2) Z form wypowiedzi: a) samodzielnie redaguje formę sprawozdania, b) dokonuje próby charakterystyki i oceny postaci literackiej, c) samodzielnie sporządza plan zdarzeń w lekturze lub jej fragmencie, d) przy pomocy nauczyciela układa plan własnej wypowiedzi. 3) Z nauki o języku: a) rozumie i rozpoznaje temat i końcówkę w odmianie wyrazu, b) dostrzega podstawową oboczność głosek i tematy oboczne na prostych przykładach, c) samodzielnie rozpoznaje liczebnik w zdaniu, jego typ, poprawnie łączy go w związek z rzeczownikiem, d) rozumie stosunki współrzędności i podrzędności zespołów składniowych, e) odróżnia związek główny od związków pobocznych, f) zna rodzaje określeń (przydawka, dopełnienie okolicznik) i rozumie ich związek z wyrazami określanymi, g) rozumie pojęcie związku zgody, rządu i przynależności, h) rozumie pojęcie zdania złożonego współrzędnie i podrzędnie i rozpoznaje przy pomocy nauczyciela łatwe przykłady, i) rozumie pojęcie akcentu i zna podstawową zasadę akcentowania, j) poprawnie akcentuje wyrazy zgodnie z podstawową zasadą akcentowania. 21

22 4. Na bardzo dobry uczeń (jw. oraz): 1) Z kształcenia literackiego i kulturalnego: a) zna cechy gatunkowe bajki, legendy, noweli i potrafi zaliczyć utwór do odpowiedniego gatunku, b) we własnym opowiadaniu wprowadza elementy opisu, dialogu, c) samodzielnie dostrzega ogólny sens utworu, przesłanie, ideę, temat, d) samodzielnie ocenia i motywuje postępowanie bohaterów. 2) Z form wypowiedzi: a) umiejętnie wprowadza dialog do opowiadania, b) poprawnie redaguje sprawozdanie z częścią komentującą, c) charakteryzuje postać literacką według planu. 3) Z nauki o języku: a) całkowicie poprawnie stosuje w zdaniach związki wyrazów nadrzędnych (określanych) z podrzędnymi (określającymi), b) samodzielnie dostrzega i nazywa związki zgody, rządu i przynależności, c) samodzielnie rozpoznaje i nazywa części zdania na łatwych przykładach, d) samodzielnie rozpoznaje zdania współrzędnie i podrzędnie złożone, zdania nadrzędne i podrzędne, e) zna wyjątki od podstawowej zasady akcentowania i poprawnie je akcentuje, 5. Na celujący uczeń (jw. oraz): a) podejmuje działania twórcze, b) zna najistotniejsze tworzywa sztuki filmowej, teatralnej i radiowej. 8 Szczegółowe kryteria wystawiania ocen śródrocznych i rocznych w klasie szóstej z języka polskiego 1. Na dopuszczający uczeń: 1) Z kształcenia literackiego i kulturalnego: a) umie powiązać tytuł z autorem, b) poprawnie przeczyta fragment utworu, c) rozpozna i przedstawi fragment świata przedstawionego. 2) Z form wypowiedzi: a) potrafi wypowiedzieć się pisemnie w formach znanych z klas niższych. 3) Z nauki o języku: a) rozpoznaje części mowy i zdania w zakresie klasy V. 2. Na dostateczny uczeń (jw. oraz): 1) Z kształcenia literackiego i kulturalnego: a) rozumie treść utworu literackiego, b) wskaże w tekście elementy świata przedstawionego, c) własnymi słowami przekazuje treść, d) rozumie treść utworu z innej dziedziny sztuki (przedstawienie, film), e) rozróżnia pojęcia: fikcja literacka i rzeczywistość. 2) Z form wypowiedzi: a) zna cechy form wypowiedzi objętych programem klasy szóstej. 3) Z nauki o języku: a) samodzielnie wskazuje główne części zdania, 22