Strategie finansowania przedsiębiorstw budowlanych w Polsce 1
|
|
- Stefan Pietrzak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 F INA NSE ŚN WOR EJ 88/2014 Strategie finansowania przedsiębiorstw budowlanych w Polsce 1 Katarzyna Łach dr, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Finansów, Katedra Finansów Przedsiębiorstw S Ł O W A K L U C Z O W E : sytuacja finansowa strategia finansowania zadłużenie przedsiębiorstwa budowlane S T R E S Z C Z E N I E W ciągu ostatnich kilku lat wiele przedsiębiorstw budowlanych w Polsce ogłosiło upadłość. Pomimo wielu dyskusji przeprowadzonych na ten temat, jest niewiele prac naukowych zmierzających do ustalenia przyczyn trudności finansowych tych przedsiębiorstw. Do pełnego wyjaśnienia przyczyn znacznego pogorszenia się sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotów z branży budowlanej potrzebna jest analiza strategii finansowania tych przedsiębiorstw i wynikające z nich sposoby finansowania działalności gospodarczej. Celem artykułu jest zdefiniowanie strategii finansowania na tle strategii finansowej przedsiębiorstwa, prezentacja głównych cech poszczególnych rodzajów strategii oraz próba analizy strategii finansowania prowadzonych przez polskie przedsiębiorstwa budowlane. Badaniami objęto lata , natomiast dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw budowlanych zaczerpnięto z corocznych publikacji Głównego Urzędu Statystycznego pt. Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych. K E Y W O R D S : financial situation financing strategy indebtedness construction companies JEL Classification: G3 S U M M A R Y The financing strategies of Polish construction companies Many construction companies in Poland have declared bankruptcy in recent years. Despite the fact that there were numerous discussions concerning this problem, there are not many scientific theses dealing with pinparting the reasons for the situation. An analysis of financing strategies of the companies, as well as the ensuing ways of financing the business activity, is necessary in order to exharstivell explain the cause of compounding economic situation of the construction companies. This article is an attempt to analyse financing strategies of the Polish construction companies. The research covered the years and includes data from financial statements of the companies, published yearly in Financial results of Economic Entities by Central Statistical Office. 1 Artykuł sfinansowany z grantu uczelnianego dla Młodych Naukowców nr umowy 109/WF-KFP/02/2013/MN/3109
2 14 Fi nanse ŚN WOR EJ 88/ Wprowadzenie W ciągu ostatnich kilku lat wiele przedsiębiorstw budowlanych w Polsce ogłosiło upadłość. Pomimo wielu dyskusji przeprowadzonych na ten temat, jest niewiele prac naukowych zmierzających do ustalenia przyczyn trudności finansowych tych przedsiębiorstw. W podejmowanych próbach wyjaśniania powodów upadłości wielu podmiotów z branży budowlanej, za przyczynę podaje się pogorszenie koniunktury gospodarczej, prowadzącą do ograniczania działalności inwestycyjnej. Jednak do pełnego wyjaśnienia przyczyn znacznego pogorszenia się sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw budowlanych potrzebna jest analiza strategii finansowania tych podmiotów i wynikające z nich sposoby finansowania działalności gospodarczej. W artykule podjęto próbę analizy strategii finansowania przedsiębiorstw budowlanych. Badaniami objęto okres , natomiast dane ze sprawozdań finansowych podmiotów gospodarczych zaczerpnięto z corocznych publikacji Głównego Urzędu Statystycznego pt. Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych. 2. Istota strategii finansowania przedsiębiorstwa Strategia finansowania, podobnie jak w przypadku szeroko pojętej strategii zarządzania przedsiębiorstwem, doczekała się w rozważaniach teoretycznych wielu definicji. Formułując definicję strategii finansowania, wielu autorów podkreśla konieczność odróżnienia jej od strategii finansowej przedsiębiorstwa 2. W tym ujęciu strategia finansowania jest pojęciem węższym względem strategii finansowej, jest jej elementem, uszczegółowieniem. Strategia finansowa definiowana jest jako kombinacja strategicznych decyzji w zakresie finansowania przedsiębiorstwa, jego działalności inwestycyjnej oraz w zakresie polityki dywidend 3. Inaczej mówiąc to zbiór reguł i kryteriów postępowania, którymi posługują się menedżerowie przy podejmowaniu decyzji dotyczących pozyskiwania kapitałów oraz precyzowaniu kierunków i sposobów ich wykorzystania. Kapitały te służyć mają finansowaniu zarówno działalności inwestycyjnej (długoterminowej) jak i bieżącej (krótkoterminowej), a wszystkie wymienione działania prowadzić powinny do realizacji strategicznego celu przedsiębiorstwa. Ponieważ niemal każda decyzja podejmowana w przedsiębiorstwie wpływa na finanse, strategia finansowa ma szczególne znaczenie, łączy bowiem wszystkie obszary funkcjonalne (decyzyjne) przedsiębiorstwa. Strategia finansowa przedsiębiorstwa składa się więc ze (zob. rysunek 1): strategii inwestycyjnej (inwestowania w majątek), strategii finansowania (pozyskiwania kapitałów), strategii (polityki) dywidend (redystrybucji zysku). 2 zob. A. Tokarski, Strategie finansowania działalności przedsiębiorstw produkcyjnych, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006, s , A. Duliniec, Finansowanie przedsiębiorstwa, Wyd. PWE, Warszawa 2007, s , A. Chmielecka, Dylematy w stosowaniu dotychczasowych strategii finansowych w nowych warunkach funkcjonowania polskich przedsiębiorstw, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, 2008, nr 2, s A. Duliniec, Finansowanie, op. cit., s RYSUNEK 1. ELEMENTY STRATEGII FINANSOWEJ Strategia pozyskiwania kapitałów Strategia inwestowania w majątek Strategia redystrybucji zysku Źródło: opracowanie własne na podstawie: B. Kołosowska, A. Tokarski, M. Tokarski, E. Chojnacka, Strategie finansowania działalności przedsiębiorstw, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006, s. 11 Strategia inwestycyjna (inwestowania w majątek) to zbiór założeń, co do rodzaju przedsięwzięć, które mają być realizowane i finansowane zgromadzonym kapitałem. Obejmuje przede wszystkim wskazanie rodzajów działalności, jakie będą prowadzone w ramach realizacji projektów inwestycyjnych, jak również aktywów, które mają nabywane. Natomiast wskazane aktywa powinny być podzielone według kryteriów: trwałe czy obrotowe, oraz rzeczowe czy finansowe. Strategia dywidend (redystrybucji zysku) określa zasady (politykę) w zakresie podziału osiągniętego przez przedsiębiorstwo zysku, na część zatrzymaną (reinwestowaną) oraz dywidendy (wypłaty z zysku). Decyzje te łączą działalność inwestycyjną i finansową, bowiem reinwestowany zysk stanowi potencjalne wewnętrzne źródło finansowania działalności inwestycyjnej przedsiębiorstwa. Strategia finansowania (pozyskiwania kapitałów) oznacza przyjęcie danej kompozycji źródeł finansowania w taki sposób, aby realizować strategiczne cele przedsiębiorstwa. Dokonuje się wyboru pomiędzy kapitałem wewnętrznym oraz zewnętrznym, stosuje również podział finansowania na własne i obce. W ramach strategii finansowania należy określić docelową strukturę kapitału, wraz ze wskazaniem instrumentów finansowych, które przedsiębiorstwo zamierza wykorzystywać do pozyskiwania kapitału. Strategia finansowania związana jest z podejmowaniem decyzji finansowych, określających przyszłe relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem. Musi więc brać pod uwagę sytuację finansową przedsiębiorstwa, ale także czynniki zewnętrzne, jak koniunktura gospodarcza, czy otoczenie konkurencyjne.
3 K. Łach, Strategie finansowania przedsiębiorstw budowlanych w Polsce Rodzaje strategii finansowania przedsiębiorstw W polityce finansowania działalności gospodarczej przyjmowane są różne postawy, które zakwalifikować można jako poszczególne rodzaje strategii finansowania. Literatura i praktyka przyjmuje różne nazwy tych strategii 4. Są to: strategia ofensywna nazywana również agresywną, dynamiczną, ryzykowną, aktywną, optymistyczną, rozwoju. strategia defensywna określana jako konserwatywna zachowawcza, łagodna, pasywna, pesymistyczna, przetrwania. strategia umiarkowana nazywana pośrednią, harmonijną, równowagi, elastyczną, mieszaną. W strategii ofensywnej znaczna część kapitału finansującego działalność pozyskiwana jest z zewnątrz, często z rynku kapitałowego. Strategia ta wykorzystuje wszystkie szanse, jakie daje rynek finansowy. Przedsiębiorcy wykazują większe potrzeby kapitałowe, akceptują wyższy poziom ryzyka i dążą do maksymalizacji zysku w dłuższym okresie. W podejściu tym kapitał obrotowy netto ma często wartość ujemną, całe bowiem aktywa obrotowe, jak również część aktywów trwałych finansowana jest krótkoterminowymi zobowiązaniami wobec dostawców oraz zaciągniętymi kredytami bankowymi. W strukturze kapitału stałego znaczny udział przypada zobowiązaniom długoterminowym pozyskanym na rynku finansowym. W tych warunkach przedsiębiorstwa w większym zakresie korzystają z efektu dźwigni finansowej zwiększając rentowność kapitałów własnych, jak również z efektu tarczy podatkowej zmniejszającej ostateczny koszt wykorzystania funduszy obcych poprzez możliwość zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodu. Z pewnością negatywną cechą tej strategii jest niski poziom płynności finansowej oraz wysokie ryzyko finansowe. W przyszłości podejście to ograniczy zdolność kredytową podmiotu oraz zagrażać może wypłacalności przedsiębiorstwa. W relacji korzyść-ryzyko strategia agresywna pozwala na osiąganie dużych korzyści, jednak przy dużym ryzyku. Przykładową strukturę bilansu charakterystyczną dla strategii ofensywnej zaprezentowano na rysunku 2. Przeciwieństwem strategii ofensywnej jest podejście defensywne. Przedsiębiorstwa w tych warunkach minimalizują podejmowane ryzyko finansowe, starają się utrzymywać wysoką wiarygodność i zgłaszają mniejsze potrzeby kapitałowe, zaspokajając je głównie ze źródeł wewnętrznych. Celem przedsiębiorstw jest więc utrzymanie posiadanej pozycji rynkowej w ramach posiadanej struktury kapitału. W przedsiębiorstwach realizujących strategię defensywną kapitał obrotowy netto ma wartość dodatnią, a stałe źródła finansowania mają ma znaczący udział. Relacje te powodują, że koszt kapitału jest wysoki, a stopa zwrotu z funduszy własnych niska. Cechą charakterystyczną jest również niewielkie wykorzystanie mechanizmu dźwigni finansowej. Za zaletę tego podejścia uznać można niewielkie ryzyko utraty płynności finansowej, natomiast biorąc pod uwagę płynność długoterminową, spełnienie tzw. złotej reguły finansowania 5 zapewnia przedsiębiorstwu utrzymanie równowagi, stabilności oraz niezależności finansowej. Analizując kształtowanie się relacji korzyść-ryzyko, strategia defensywna oznacza osiąganie niewielkich korzyści, ale jednocześnie ponoszenie niewielkiego ryzyka. Rysunek 3 obrazuje przykładowy bilans przedsiębiorstwa prowadzącego strategię defensywną. RYSUNEK 3. DEFENSYWNA STRATEGIA FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA TRWAŁE OBROTOWE Źródło: opracowanie własne KAPITAŁY STAŁE (kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE (zobowiązania operacyjne + kredyty bankowe) Dodatni kapitał obrotowy ne o RYSUNEK 2. OFENSYWNA STRATEGIA FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA TRWAŁE OBROTOWE KAPITAŁY STAŁE (kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE (zobowiązania operacyjne + kredyty bankowe) Ujemny kapitał obrotowy ne o Trzecią strategią finansowania jest strategia umiarkowana. Ma ona charakter mieszany, posiadając pewne cechy zarówno strategii ofensywnej jak i defensywnej, choć zgodnie z nazwą, większość cech tej strategii przyjmuje wartości umiarkowane. Podsumowaniem prezentacji najważniejszych cech poszczególnych strategii finansowania przedsiębiorstw jest zaprezentowane poniżej syntetyczne porównanie ofensywnej i defensywnej strategii finansowania. Ze względu na jej pośredni charakter, pominięto w tym zestawieniu strategię umiarkowaną (tabela 1). Źródło: opracowanie własne 4 B. Kołosowska, A. Tokarski, M. Tokarski, E. Chojnacka, Strategie finansowania działalności przedsiębiorstw, Wyd. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006, s Warunkiem zachowania tzw. Złotej reguły finansowania jest finansowanie całych aktywów trwałych z kapitałów stałych, patrz m.in.: J. Iwin-Garzyńska, A. Adamczyk, Wybrane zagadnienia finansów przedsiębiorstw, Wyd. PWE, Warszawa 2009, s , G. Łukasik, Polityka pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju rynku finansowego, Wyd. Akademia Ekonomiczna, Katowice 1998, s. 58.
4 16 Fi nanse ŚN WOR EJ 88/2014 TABELA 1. PORÓWNANIE OFENSYWNEJ I DEFENSYWNEJ STRATEGII FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA Cel główny ELEMENTY STRATEGII STRATEGIA DEFENSYWNA STRATEGIA OFENSYWNA zabezpieczenie płynności finansowej (w krótkich okresach) eliminacja bieżących zagrożeń utrzymanie wiarygodności finansowej maksymalizacja zysku w krótkich okresach maksymalizacja dochodu w długich okresach poprawa wiarygodności finansowej Struktura przedsiębiorstwa działanie w ramach istniejącej struktury zmiany strukturalne przedsiębiorstwa Postawa wobec otoczenia utrzymanie pozycji rynkowej dostosowanie się do istniejących barier rynku poprawa pozycji rynkowej wzrost konkurencyjności wykorzystanie szans otoczenia elastyczne dostosowanie się do zmian otoczenia Postawa wobec ryzyka minimalizacja ryzyka akceptacja wyższych poziomów ryzyka Horyzont czasu Potrzeby kapitałowe działanie w krótkich okresach koncentracja na działaniach bieżących zabezpieczenie głównie potrzeb w zakresie kapitału obrotowego pozyskiwanie kapitału krótkoterminowego pełne wykorzystanie możliwości samofinansowania działania długookresowe pozyskiwanie kapitału długoterminowego do realizacji programu rozwoju pełne wykorzystanie szans rynku finansowego potrzeby w zakresie kapitału ryzyka racjonalizacja struktury kapitału Źródło: G. Łukasik, Polityka pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju rynku finansowego, Wyd. Akademia Ekonomiczna, Katowice 1998, s. 34 Zaprezentowane powyżej podejście oraz sposób wyodrębnienia różnych strategii finansowania wydaje się być bardzo ogólne. Jest ono z jednej strony uniwersalne, jednak nawet biorąc pod uwagę alternatywne nazwy strategii (dla strategii ofensywnej nazwy: agresywna, dynamiczna, ryzykowna, aktywna, optymistyczna, rozwoju, a dla defensywnej: konserwatywna zachowawcza, łagodna, pasywna, pesymistyczna, przetrwania) zauważa się, że istnieje potrzeba szerszego spojrzenia na problem i wskazania, z jakich kapitałów korzystają przedsiębiorstwa w poszczególnych strategiach, obierając sobie różne cele. Poza tym w niektórych sytuacjach zaistnienie szczególnych okoliczności i uwarunkowań zewnętrznych stwarza potrzebę formułowania i realizacji specyficznych celów krótkoterminowych, operacyjnych. Stąd zaproponowana koncepcja podziału strategii finansowania. Generalnie jednak celem nadrzędnym, strategicznym działalności gospodarczej przedsiębiorstw jest maksymalizacja ich wartości rynkowej. Prowadzi do niej optymalizacja struktury kapitału, która uwzględnia wszystkie wyżej wymienione czynniki i obszary. Strategię finansowania traktować więc można wieloaspektowo, stosować można różne kryteria podziału. 4. Struktura finansowania przedsiębiorstw budowlanych W niniejszym punkcie zaprezentowano poziom zadłużenia oraz strukturę kapitału przedsiębiorstw budowlanych w latach na tle struktury finansowania ogółu polskich przedsiębiorstw. Podjęto także próbę wskazania kierunków zmian struktury finansowania w budownictwie. Najbardziej syntetycznym wskaźnikiem informującym o strukturze finansowania przedsiębiorstwa jest wskaźnik ogólnego zadłużenia. Jest to relacja kapitałów obcych do sumy bilansowej. Obliczone wskaźniki za lata zaprezentowane zostały w tabeli 2. TABELA 2. WSKAŹNIK OGÓLNEGO ZADŁUŻENIA PRZEDSIĘBIORSTW W LATACH (DANE W %) LATA ŚR BUDOW- NICTWO 69,2 68,7 71,7 73,7 75,4 71,7 72,7 72,0 70,1 69,9 65,4 64,2 58,1 62,5 66,5 67,1 68,7 46,8 50,3 54,9 56,1 57,4 55,3 54,6 50,5 48,8 48,9 46,8 49,5 48,4 48,5 50,2 49,2 51,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za lata , Główny Urząd Statystyczny, Warszawa
5 K. Łach, Strategie finansowania przedsiębiorstw budowlanych w Polsce 17 RYSUNEK 4. WSKAŹNIK OGÓLNEGO ZADŁUŻENIA PRZEDSIĘBIORSTW W LATACH (W %) BUDOWNICTWO Źródło: opracowanie własne na podstawie: Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za lata , Główny Urząd Statystyczny, Warszawa Dane z tabeli 2 zostały zobrazowane na wykresie (rysunek 4). W całym analizowanym okresie przedsiębiorstwa budowlane były wyraźnie bardziej zadłużone niż wszystkie badane przedsiębiorstwa, należące do wszystkich branż gospodarki. Średni poziom zadłużenia wynosił dla całego analizowanego okresu niemal 69%. Poza tym udział kapitałów obcych w budownictwie ulegał większym i innym fluktuacjom niż w badaniu ogółu przedsiębiorstw. Podmioty budowlane do 2001 r. generalnie zwiększały poziom wykorzystywanej dźwigni finansowej, po tym czasie, aż do 2009 r., wskaźnik sukcesywnie i dynamicznie obniżał się by w ostatnich trzech analizowanych latach wyraźnie wzrosnąć. Największe spadki zadłużenia zanotowano w latach , natomiast po tym okresie, szczególnie w latach nastąpiło odbicie i wyraźne wzrosty udziału kapitałów obcych. Badanie całej zbiorowości podmiotów gospodarczych prowadzi do spostrzeżenia, że przedsiębiorstwa w latach finansowały około połowę swojego majątku ze źródeł obcych. Oznacza to, że zadłużenie podmiotów budowlanych było średnio 18 p.p. wyższe. Charakterystyczny dla ogółu analizowanych podmiotów jest sukcesywny wzrost poziomu zadłużenia w początkowym okresie analizy, w latach W kolejnych latach, do 2007 r. zadłużenie systematycznie zmniejszało się. Od 2007 r. udział kapitałów obcych wykazuje minimalną tendencję wzrostową. Należy jednak zauważyć, że od 2004 r. wahania zadłużenia były bardzo niewielkie. W kolejnym etapie prac dokonano stosownych obliczeń, które pozwoliły w lepszy i bardziej szczegółowy sposób zobrazować strukturę finansowania przedsiębiorstw budowlanych na tle całej zbiorowości (rysunek 5). Dokonując porównania sposobów finansowania przedsiębiorstw budowlanych z ogółem przedsiębiorstw, widoczne są istotne różnice. Przede wszystkim w finansowaniu podmiotów budowlanych dominuje kapitał obcy. Kapitał własny stanowił w analizowanym okresie średnio jedynie 33% wszystkich źródeł finansowania, podczas gdy w badaniu ogółu podmiotów odsetek ten wyniósł 50%. O ile w badaniu przedsiębiorstw wszystkich branż udział finansowania własnego był znacznie bardziej stabilny, szczególnie w ostatnich kilku latach, w budownictwie widoczny jest wzrost zaangażowania kapitałów własnych w okresie lat , po którym nastąpiło zmniejszenie udziału kapitałów własnych. Drugie pod względem ważności były w budownictwie zobowiązania operacyjne, a więc przede wszystkim kredyty kupieckie, zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, czy podatków. Stanowiły one w badanych latach średnio 28% kapitałów, co jest o 10 p.p. więcej niż w podmiotach ogółem. Udział zobowiązań operacyjnych w przediębiorstwach budowlanych zmniejszał się w drugiej połowie ubiegłej dekady, po której nastąpiło odwrócenie tendencji. Oprocentowane kapitały obce, do których zaliczono długo- i krótkoterminowe kredyty bankowe, pożyczki oraz papiery dłużne finansowały średnio 19% majątku przedsiębiorstw budowlanych. Odsetek ten wyniósł 17% w analizie wszystkich przedsiębiorstw, co jest wynikiem zbliżonym. W obydwu zbiorowościach przedsiębiorstw dominowały długoterminowe zobowiązania oprocentowane. Przebieg udziału finansowania odsetkowymi kapitałami obcymi w przedsiębiorstwach budowlanych był bardzo podobny jak w badaniu wszystkich podmiotów. Lata charakteryzowały się dynamicznym
6 18 Fi nanse ŚN WOR EJ 88/2014 RYSUNEK 5. STRUKTURA FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW W LATACH % BUDOWNICTWO 100% 80% 33% 80% 50% 60% 40% 20% 0% 12% 7% 28% 20% 60% 40% 20% 0% 10% 7% 18% 15% Kapitał własny Długoterminowe kredyty, pożyczki i pap. dłużne Krótkoterminowe kredyty, pożyczki i pap. dłużne Zobowiązania operacyjne Inne zobowiązania Kapitał własny Długoterminowe kredyty, pożyczki i pap. dłużne Krótkoterminowe kredyty, pożyczki i pap. dłużne Zobowiązania operacyjne Inne zobowiązania Źródło: opracowanie własne na podstawie: Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za lata , Główny Urząd Statystyczny, Warszawa przyrostem kredytów i pożyczek, rok 2002 przyniósł gwałtowny spadek. W kolejnych latach znaczenie omawianych zobowiązań wykazywało minimalną tendencję wzrostową. Lata 2011 i 2012 przyniosły wyraźny wzrost finansowania kredytami, szczególnie w budownictwie. Resztę kapitałów, w budownictwie średnio 20% pasywów stanowiły rezerwy, rozliczenia międzyokresowe i pozostałe zobowiązania. Udział tej wielkości był w całym badanym okresie stabilny. W badaniu ogółu podmiotów odsetek tzw. innych zobowiązań stanowił średnio 15% wszystkich kapitałów. 5. Identyfikacja strategii finansowania przedsiębiorstw budowlanych Analiza przeprowadzona w poprzednim punkcie pozwala na sformułowanie wniosku, że struktura finansowania podmiotów budowlanych istotnie różni się od tej dotyczącej ogółu przedsiębiorstw. Należy więc podjąć próbę identyfikacji strategii finansowania prowadzonej przez przedsiębiorstwa budowlane. Wybór jednej ze strategii, które opisane zostały w pierwszej części artykułu, nie jest jednak jednoznaczny. Niski udział finansowania własnego, wyższy niż w całej zbiorowości odsetek kapitałów obcych oprocentowanych sugerowałby ofensywną strategię finansowania. Za takim wyborem przemawiałby także fakt, że w przedsiębiorstwach budowlanych kapitał stały stanowił stosunkowo mały udział (średnio 49% pasywów, przy 63% dla ogółu podmiotów). Szerokie korzystanie z zobowiązań krótkoterminowych, jak i wszystkich kapitałów obcych pozwala wprawdzie na osiąganie wyższej rentowności kapitałów własnych (pozytywny efekt dźwigni finansowej), oznacza jednak funkcjonowanie na wysokim poziomie ryzyka finansowego. W tej sytuacji nawet niewielkie zmiany aktywności gospodarczej (wynikające m.in. z cyklu koniunkturalnego) bardzo silnie wpływają na wyniki finansowe podmiotu. W charakterystyce poszczególnych strategii finansowania przedsiębiorstw zwraca się także uwagę na wielkość tzw. kapitału obrotowego netto (KON). Poziom KON zależy od relacji pomiędzy kapitałem własnym a aktywami trwałymi. Cechą strategii defensywnej jest dopasowanie struktury czasowej kapitałów do czasowej struktury posiadanego majątku, czyli zapewnienie dodatniego KON. Oznacza to, że przedsiębiorstwo posiada w źródłach finansowania wystarczająco dużo kapitałów stałych o charakterze długoterminowym w stosunku do posiadanych aktywów trwałych. W przedsiębiorstwach prowadzących strategię ofensywną kapitał obrotowy netto ma często wartość ujemną. W celu identyfikacji poziomu KON w przedsiębiorstwach budowlanych wykonano niezbędne obliczenia, które w syntetyczny sposób zaprezentowano poniżej (tabela 3). Z powyższych danych wynika, że w przedsiębiorstwach budowlanych ujemny poziom kapitału obrotowego netto miał miejsce jedynie w latach , podczas gdy w badaniu wszystkich podmiotów dotyczyło to znacznie dłuższego okresu, tj. lat Oznacza to, że udział kapitałów stałych w przedsiębiorstwach branży budowlanej był dopasowany do poziomu aktywów trwałych. Tzw. Złota reguła finansowania była generalnie spełniona. Struktura kapitału podmiotów budowlanych była więc, z tego punktu widzenia, właściwa i bardziej zbliżona do strategii defensywnej, a nie ofensywnej. Z przeprowadzonych powyżej rozważań wynika, że strategia finansowania przedsiębiorstw budowlanych nie jest jednoznaczna. Biorąc jednak pod
7 K. Łach, Strategie finansowania przedsiębiorstw budowlanych w Polsce 19 TABELA 3. RELACJE MIĘDZY KAPITAŁAMI STAŁYMI A MI TRWAŁYMI W PRZEDSIĘBIORSTWACH W LATACH LATA BUDOWNICTWO UDZIAŁ AT UDZIAŁ KS KON UDZIAŁ AT UDZIAŁ KS KON % 45% + 66% 66% % 52% + 65% 63% % 49% + 64% 60% % 48% + 64% 60% % 45% - 65% 59% % 40% - 65% 60% % 42% + 64% 61% % 41% + 62% 63% % 43% + 61% 64% % 43% + 59% 63% % 49% + 60% 65% % 51% + 59% 63% % 57% + 60% 65% % 52% + 59% 64% % 49% + 58% 64% % 49% + 60% 64% + ŚREDNIA 40% 49% + 62% 63% + Źródło: opracowanie własne na podstawie: Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za lata , Główny Urząd Statystyczny, Warszawa uwagę relatywnie wysoki odsetek kapitałów obcych i niski odsetek kapitału stałego można stwierdzić, że strategia prowadzona przez podmioty budowlane ma jednak charakter ofensywny. Pomimo utrzymywanego dodatniego kapitału obrotowego netto. 6. Zakończenie Trudno jest ostatecznie ocenić, że przedsiębiorstwa budowlane w zły sposób finansują swoją działalność. Przeprowadzona analiza nie pozwala na takie stwierdzenie. Niemniej jednak wysokie zadłużenie tych przedsiębiorstw oznacza wysokie ryzyko finansowe i dużą wrażliwość osiąganych wyników na zmiany warunków funkcjonowania: wielkości sprzedaży związanej ściśle ze stanem koniunktury, ponoszonych kosztów, których poziom także jest pochodną stanu w gospodarce. Trudna sytuacja ogólnogospodarcza, która miała miejsce w ostatnich kilku latach przyniosła więc znaczne osłabienie przedsiębiorstw budowlanych. Przy wysokim zadłużeniu, zmniejszanie zysków operacyjnych bardzo silnie wpływało na znaczne obniżanie zysków tych podmiotów. Duży odsetek zobowiązań wobec dostawców był kolejnym źródłem problemów. Opóźnianie płatności dokonywanych przez odbiorców (zleceniodawców) przedsiębiorstw budowlanych rodziło poważne kłopoty z płynnością. Przedsiębiorstwa nie były w stanie w terminie regulować swoich (wysokich) zobowiązań. Wysoki poziom zadłużenia w budownictwie był więc prawdopodobnie bardzo istotnym czynnikiem pogorszenia sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw budowlanych. LITERATURA: [1] Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za lata , Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. [2] Chmielecka A., Dylematy w stosowaniu dotychczasowych strategii finansowych w nowych warunkach funkcjonowania polskich przedsiębiorstw, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, 2008, nr 2. [3] Duliniec A., Finansowanie przedsiębiorstwa, Wyd. PWE, Warszawa [4] Iwin-Garzyńska J., Adamczyk A., Wybrane zagadnienia finansów przedsiębiorstw, Wyd. PWE, Warszawa [5] Kołosowska B., Tokarski A., Tokarski M., Chojnacka E., Strategie finansowania działalności przedsiębiorstw, Oficyna Ekonomiczna, Kraków [6] Łukasik G., Polityka pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju rynku finansowego, Wyd. Akademia Ekonomiczna, Katowice [7] Tokarski A., Strategie finansowania działalności przedsiębiorstw produkcyjnych, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006.
Zarządzanie finansami przedsiębiorstw
Zarządzanie finansami przedsiębiorstw Opracowała: Dr hab. Gabriela Łukasik, prof. WSBiF I. OGÓLNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE Cele przedmiotu:: - przedstawienie podstawowych teoretycznych zagadnień związanych
Bardziej szczegółowoANALIZA STOPNIA ZADŁUŻENIA PRZEDSIĘBIORSTW SKLASYFIKOWANYCH W KLASIE EKD
Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 13, Nr 1/2009 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Humanistyczno Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach G ospodarowanie zasobami organiza
Bardziej szczegółowoBilans dostarcza użytkownikowi sprawozdania finansowego informacji o posiadanych aktywach tj. zgromadzonego majątku oraz wskazuje na źródła jego
Bilans dostarcza użytkownikowi sprawozdania finansowego informacji o posiadanych aktywach tj. zgromadzonego majątku oraz wskazuje na źródła jego finansowania strona pasywów. Bilans jest sporządzany na
Bardziej szczegółowoPodstawowe finansowe wskaźniki KPI
Podstawowe finansowe wskaźniki KPI 1. Istota wskaźników KPI Według definicji - KPI (Key Performance Indicators) to kluczowe wskaźniki danej organizacji używane w procesie pomiaru osiągania jej celów. Zastosowanie
Bardziej szczegółowoFinansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165
Finansowanie działalności przedsiebiorstwa przedsiębiorstw-definicja Przepływy pieniężne w przedsiębiorstwach Decyzje finansowe przedsiębiorstw Analiza finansowa Decyzje finansowe Krótkoterminowe np. utrzymanie
Bardziej szczegółowoM. Dąbrowska. Wroclaw University of Economics
M. Dąbrowska Wroclaw University of Economics Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, płynność, EVA JEL Classification A 10 Streszczenie: Poniższy raport prezentuje wpływ stosowanej
Bardziej szczegółowo17.2. Ocena zadłużenia całkowitego
17.2. Ocena zadłużenia całkowitego Dokonując oceny ryzyka finansowego oraz gospodarki finansowej nie sposób pominąć kwestii zadłużenia, w tym szczególnie poziomu, struktury oraz wydolności firmy w zakresie
Bardziej szczegółowoANALIZA FINANSOWA. Dr Marcin Jędrzejczyk
ANALIZA FINANSOWA Dr Marcin Jędrzejczyk ANALIZA WSTĘPNA BILANSU 1. badanie struktury majątkowej przy wykorzystaniu wskaźników struktury aktywów 2. badanie struktury kapitałowej przy użyciu wskaźników struktury
Bardziej szczegółowoTemat: Podstawy analizy finansowej.
Przedmiot: Analiza ekonomiczna Temat: Podstawy analizy finansowej. Rola analizy finansowej w systemie analiz. Analiza finansowa jest ta częścią analizy ekonomicznej, która stanowi najwyższy stopień jej
Bardziej szczegółowoTabela 1. Wyniki finansowe oraz dane bilansowe Fundacji Lux Veritatis za lata 2009 2012. RACHUNEK WYNIKÓW w zł 2009 2010 2011
Porównanie sytuacji finansowej Fundacji Lux Veritatis w postępowaniach dotyczących koncesji na nadawanie programu telewizyjnego drogą naziemną cyfrową W postępowaniu o rozszerzenie koncesji, które miało
Bardziej szczegółowoEKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3.
EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3 www.salo.pl Działalność gospodarcza w portach morskich Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa portowego opiera się na dwóch podstawowych elementach:
Bardziej szczegółowoZarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach. Wprowadzenie. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ
Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach Wprowadzenie dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Plan wykładu Informacje organizacyjne Prezentacja sylabusa Przyczyny niepowodzenia małego
Bardziej szczegółowoOCENA RADY NADZORCZEJ SYTUACJI FINANSOWEJ TUP S.A. W ROKU 2010
OCENA RADY NADZORCZEJ SYTUACJI FINANSOWEJ TUP S.A. W ROKU 2010 str. 1 Spis treści Ocena sytuacji finansowej TUP S.A.... 3 Finansowanie majątku Spółki:... 3 Struktura majątku Spółki:... 3 Wycena majątku
Bardziej szczegółowoW. - Zarządzanie kapitałem obrotowym
W. - Zarządzanie kapitałem obrotowym FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW Marek 2011 Agenda - Zarządzanie kapitałem obrotowym Znaczenie kapitału obrotowego dla firmy Cykl gotówkowy Kapitał obrotowy brutto i netto.
Bardziej szczegółowoWskaźnik Formuła OB D% aktywa trwałe aktywa obrotowe
1. Wskaźniki sprawności działania Wskaźnik Formuła 2009 2008 OB D% 1. Podstawowy wsk. Struktury majątkowej aktywa trwałe aktywa obrotowe 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Wskaźnik produktywności aktywów (wskaźnik
Bardziej szczegółowoRola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz
Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku dr Jacek Płocharz Warunki działania przedsiębiorstw! Na koniec 2003 roku działało w Polsce 3.581,6
Bardziej szczegółowoAnaliza finansowa. Wykład 2
Analiza finansowa Wykład 2 ANALIZA SYTUACJI MAJĄTKOWEJ K. Mazur, prof. UZ 2 Analiza majątku (aktywów) Aktywa są to "kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe
Bardziej szczegółowoAktualizacja części Prospektu Polnord S.A. poprzez Aneks z dn. 5 maja 2006 roku
ANEKS, ZATWIERDZONY DECYZJĄ KOMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD W DNIU 16 MAJA 2006 r., DO PROSPEKTU EMISYJNEGO SPÓŁKI POLNORD S.A. ZATWIERDZONEGO DECYZJIĄ KOMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD W DNIU
Bardziej szczegółowoFinanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska
Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska Podręcznik obejmuje wykład finansów i rachunkowości dla inżynierów. Zostały w nim omówione m.in. rachunkowość jako system informacyjny
Bardziej szczegółowoANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI MATERIAŁY EDUKACYJNE. Wskaźnik bieżącej płynności
ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI Wskaźnik bieżącej płynności Informuje on, ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania firmy. Zmniejszenie wartości tak skonstruowanego wskaźnika poniżej
Bardziej szczegółowoZarządzanie wartością przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży papierniczej
Magdalena Mordasewicz (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Katarzyna Madej (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Milena Wierzyk (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Zarządzanie wartością przedsiębiorstw
Bardziej szczegółowoEwelina Kosior. Wroclaw University of Economics. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa
Ewelina Kosior Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkującej wyroby drewniane. JEL Classification: A10 Słowa kluczowe:
Bardziej szczegółowosocjalnych Struktura aktywów
ZADANIE 1 W przedsiębiorstwie Beta na podstawie ewidencji księgowej i spisu z natury ustalono, że w dniu 31 grudnia 2014r. spółka posiadała następujące składniki majątku i źródła ich finansowania: Składnik
Bardziej szczegółowoZarządzanie wartością i ryzykiem na przykładzie przedsiębiorstwa zajmującego się projektowaniem i dystrybucją odzieży
Zarządzanie wartością i ryzykiem na przykładzie przedsiębiorstwa zajmującego się projektowaniem i dystrybucją odzieży Value management and risk on the example of a company engaged in the design and distribution
Bardziej szczegółowoAnaliza ekonomiczna w przedsiębiorstwie Wprowadzenie
Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie Wprowadzenie Marcin Dwórznik Katedra Bankowości, Finansów i Rachunkowości Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Plan zajęć poruszane obszary w ciągu
Bardziej szczegółowoZarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach. Wprowadzenie. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ
Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach Wprowadzenie dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Przyczyny niepowodzenia małego przedsiębiorstwa Jedna z 10 podawanych przyczyn to brak zabezpieczenia
Bardziej szczegółowoWażną umiejętnością jest zdolność inwestora do przewidywania i szacowania skutków ryzyka.
Podstawowe składniki sprawozdania finansowego jako element procesu identyfikowania ryzyka związane Ważną umiejętnością jest zdolność inwestora do przewidywania i szacowania skutków ryzyka. Zjawisko czy
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych za 2008 r. i I półrocze 2009 r. (wersja rozszerzona)
Warszawa, dnia 30 października 2009 r. Wyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych za 2008 r. i I półrocze 2009 r. (wersja rozszerzona) W końcu grudnia 2008 r. funkcjonowały 62 kasy
Bardziej szczegółowoZarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach - 1. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ
Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach - 1 dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Przyczyny niepowodzenia małego przedsiębiorstwa Jedna z 10 podawanych przyczyn to brak zabezpieczenia
Bardziej szczegółowoMateriały uzupełniające do
Dźwignia finansowa a ryzyko finansowe Przedsiębiorstwo korzystające z kapitału obcego jest narażone na ryzyko finansowe niepewność co do przyszłego poziomu zysku netto Materiały uzupełniające do wykładów
Bardziej szczegółowoAneks Nr 1 do Prospektu Emisyjnego. PCC Rokita Spółka Akcyjna. zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 7 maja 2014 roku
Aneks Nr 1 do Prospektu Emisyjnego PCC Rokita Spółka Akcyjna zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 7 maja 2014 roku Niniejszy aneks został sporządzony w związku z opublikowaniem przez
Bardziej szczegółowoOcena sytuacji ekonomiczno-finansowej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Skarżysku-Kamiennej Szpital Powiatowy im. Marii Skłodowskiej-Curie za 2016 rok
Załącznik nr 1.. do Uchwały Nr Rady Powiatu Skarżyskiego z dnia Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Skarżysku-Kamiennej Szpital Powiatowy im. Marii Skłodowskiej-Curie za 2016
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I
PLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I INFORMACJE ORGANIZACYJNE 15 h wykładów 5 spotkań po 3h Konsultacje: pok.313a
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 16 zaliczenie z oceną
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Zarządzanie Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. nadzw. dr hab. Piotr Szczepankowski Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa Jak ocenić pozycję finansową firmy? dr Grażyna Michalczuk Uniwersytet w Białymstoku 9 maja 2013 r. Co to jest analiza To metoda poznanie
Bardziej szczegółowoBarometr Finansów Banków (BaFiB) propozycja badania koniunktury w sektorze bankowym
Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Barometr Finansów Banków (BaFiB) propozycja badania koniunktury w sektorze bankowym Jednym z ważniejszych elementów każdej gospodarki jest system bankowy. Znaczenie
Bardziej szczegółowoCo to są finanse przedsiębiorstwa?
Akademia Młodego Ekonomisty Finansowanie działalności przedsiębiorstwa Sposoby finansowania działalności przedsiębiorstwa Kornelia Bem - Kozieł Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach 10 października
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoAnaliza ekonomiczna. Wykład 2 Analiza bilansu. K. Mazur, prof. UZ
Analiza ekonomiczna Wykład 2 Analiza bilansu Plan wykładu Istota danych zasobowych Aktywa a rozwój przedsiębiorstwa Analiza sytuacji majątkowej Analiza sytuacji kapitałowej Pozioma analiza bilansu Dane
Bardziej szczegółowoMAJĄTEK I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA MAJĄTKU POLSKICH SPÓŁDZIELNI
Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 15, Nr 2/2011 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach L u d zi e, za r zą d za n i e, g o s p o d a r k a Izabela
Bardziej szczegółowoSYLLABUS ZAWIERAJĄCY WYKAZ PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ WYMAGANYCH DO EGZAMINU EBC*L
SYLLABUS ZAWIERAJĄCY WYKAZ PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ WYMAGANYCH DO EGZAMINU EBC*L POZIOM A I. Bilans i inne sprawozdania finansowe jako źródło informacji o firmie Sporządzania i czytania bilansu, wyjaśnienie
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa prof. Waldemar Rogowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 10 kwietnia 2018 r. prof. nadzw. SGH dr hab. Waldemar Rogowski Kierownik Zakładu
Bardziej szczegółowoAktualizacja części Prospektu Polnord S.A. poprzez Aneks z dn. 16 maja 2006 roku
ANEKS, ZATWIERDZONY DECYZJĄ KOMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD W DNIU 18 MAJA 2006 r., DO PROSPEKTU EMISYJNEGO SPÓŁKI POLNORD S.A. ZATWIERDZONEGO DECYZJIĄ KOMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD W DNIU
Bardziej szczegółowoUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.,,Analiza finansowa kontrahenta na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 51 - transport lotniczy " Working paper
Anna Mężyk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu,,Analiza finansowa kontrahenta na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 51 - transport lotniczy " Working paper JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: analiza
Bardziej szczegółowoKAPITAŁOWA STRATEGIA PRZEDISĘBIORSTWA JAN SOBIECH (REDAKTOR NAUKOWY)
KAPITAŁOWA STRATEGIA PRZEDISĘBIORSTWA JAN SOBIECH (REDAKTOR NAUKOWY) SPIS TREŚCI WSTĘP...11 CZĘŚĆ PIERWSZA. STRUKTURA ŹRÓDEŁ KAPITAŁU PRZEDSIĘBIORSTWA...13 Rozdział I. PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO ORGANIZACJA
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 30 zaliczenie z oceną
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Finanse i Rachunkowość Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Maria Sierpińska Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb
Bardziej szczegółowoUwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych
Forum Liderów Banków Spółdzielczych Model polskiej bankowości spółdzielczej w świetle zmian regulacji unijnych Uwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Warszawa, 18 września
Bardziej szczegółowoŚrednio ważony koszt kapitału
Średnio ważony koszt kapitału WACC Weighted Average Cost of Capital 1 Średnio ważony koszt kapitałuwacc Weighted Average Cost of Capital Plan wykładu: I. Koszt kapitału a metody dyskontowe II. Źródła finansowania
Bardziej szczegółowo04-03-13 Ćw.121 PS 3 Analiza wielkości i struktury kapitałów
Wykład II Zmiany 04-03-13 Ćw.121 PS 3 Analiza wielkości i struktury kapitałów 11-03-13 Ćw.120 EMPS przedsiębiorstwa. Ocena równowagi 11-03-13 W EMPS finansowej i kapitału pracującego. 4 Analiza poziomu
Bardziej szczegółowoZnaczenie złotych reguł finansowania w kształtowaniu struktury kapitałowej przedsiębiorstwa
Mgr Anna Miarecka Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Znaczenie złotych reguł finansowania w kształtowaniu struktury kapitałowej przedsiębiorstwa Wprowadzenie We współcześnie działającej
Bardziej szczegółowoZAWIERAJĄCY WYKAZ PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ WYMAGANYCH DO EGZAMINU EBC*L
SYLLABUS ZAWIERAJĄCY WYKAZ PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ WYMAGANYCH DO EGZAMINU EBC*L POZIOM A wersja 2004-1 (A/D) 1. Bilans i inne sprawozdania finansowe jako źródła informacji o firmie Celem tej części jest
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA
prezentacja pochodzi z serwisu pracedyplomowe.eu - prace dyplomowe SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA Charakterystyka oraz rola w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa AMICA
Bardziej szczegółowoAnaliza finansowa. Analiza przedwstępna i wstępna dr Michał Pachowski. Analiza przedwstępna
Analiza finansowa Analiza przedwstępna i wstępna dr Michał Pachowski 1. Analiza przedwstępna 2. Analiza wstępna: Bilans, Rachunek Zysków i Strat, Rachunku przepływów pieniężnych 3. Wskaźnikowa analiza
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa Jak ocenić pozycję finansową firmy? dr Waldemar Rogowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 29 marca 2011 r. Główne grupy wskaźników Płynności
Bardziej szczegółowoAnaliza ekonomiczno-finansowa
Analiza ekonomiczno-finansowa Analiza zadłużenia i zdolności do obsługi długu Zadłużenie może mieć charakter długo- lub krótkoterminowy Kształtując poziom zadłużenia, należy uwzględnić ryzyko związane
Bardziej szczegółowoFinanse i Rachunkowość
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu licencjackiego na kierunku Finanse i Rachunkowość 1 Zestaw pytań
Bardziej szczegółowowniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku
BANKSPÓŁDZIELCZY wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień 31.12.2012 roku Niedrzwica Duża, 2013 ` 1. Rozmiar działalności Banku Spółdzielczego
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE STANDARDY RACHUNKOWOŚCI w praktyce
Rozwoju Rachunkowości DmFundacja w Polsce Deloitłe & Touche O MIĘDZYNARODOWE STANDARDY RACHUNKOWOŚCI w praktyce Georgette T. Bai/ey, Ken Wild Deloitte & Touche Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce Warszawa
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ PRZEDSIĘBIORSTWA: ISTOTA I METODY POMIARU (STATYCZNE I DYNAMICZNE) PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ
ZARZĄDZANIE PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ PRZEDSIĘBIORSTWA: ISTOTA I METODY POMIARU (STATYCZNE I DYNAMICZNE) PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ Źródło: http://finanse.wnp.pl/ ANALIZUJĄC FIRMĘ, NIE POWINNIŚMY PATRZEĆ NA SPRAWOZDANIA
Bardziej szczegółowoAnaliza Ekonomiczna. 3. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych.
Analiza Ekonomiczna. 3. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych. Rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych jest analiza wskaźnikowa. Jest ona odpowiednim narzędziem analizy finansowej przedsiębiorstwa,
Bardziej szczegółowoAnaliza finansowa. Analiza przedwstępna i wstępna dr Michał Pachowski. Analiza przedwstępna
Analiza finansowa Analiza przedwstępna i wstępna dr Michał Pachowski 1. Analiza przedwstępna 2. Analiza wstępna: Bilans, Rachunek Zysków i Strat, Rachunku przepływów pieniężnych 3. Wskaźnikowa analiza
Bardziej szczegółowoPrzeanalizuj spółkę i oceń, czy warto w nią zainwestować, czyli o fundamentach "od kuchni"
Przeanalizuj spółkę i oceń, czy warto w nią zainwestować, czyli o fundamentach "od kuchni" Prowadzący: Marcin Dybek Centrum Analiz Finansowych EBIT marcin.dybek@rsg.pl www.rsg.pl Stosowane standardy rachunkowości
Bardziej szczegółowowniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku
BANKSPÓŁDZIELCZY wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień 31.12.2013 roku Niedrzwica Duża, 2014 ` 1. Rozmiar działalności Banku Spółdzielczego
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT: ANALIZA EKONOMICZNO-FINANSOWA
ĆWICZENIA 4. [2] Rozdz.2. Wstępna ocena sprawozdania finansowego; [5]. Rozdz.3. Analiza sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa, Rozdz.4. Analiza sytuacji kapitałowej Wstępna analiza bilansu- zagadnienia
Bardziej szczegółowoPrzewodnik metodyczny Analiza finansowa
Przewodnik metodyczny Analiza finansowa Dr Maria Gorczyńska I. Ogólne informacje o przedmiocie Cel: zaprezentowanie Słuchaczom ogólnej wiedzy na temat oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa przy pomocy
Bardziej szczegółowo1.1. Sprawozdanie finansowe jako źródło informacji finansowej
1. Analiza finansowa Celem tego rozdziału jest omówienie metod analizy finansowej, umożliwiających ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Właściwa ocena sytuacji jest niezbędna do podejmowania trafnych
Bardziej szczegółowoDefinicje poszczególnych rodzajów działalności zawiera punkt 6 Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 1 Rachunek przepływów pieniężnych":
Akademia przepływów pieniężnych cz. 2. Rachunek przepływów pieniężnych prezentuje przepływy pieniężne wynikające z działalności jednostki w podziale na trzy podstawowe jej rodzaje: działalność operacyjną,
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK) za I półrocze 2009 r. 1
Warszawa, dnia 23 września 2009 r. Wyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK) za I półrocze 2009 r. 1 Badaniem objęte zostały 63 spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe
Bardziej szczegółowoSprawozdanie. Rady Nadzorczej z oceny Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego. i Sprawozdania Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej spółki
Sprawozdanie Rady Nadzorczej z oceny Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego i Sprawozdania Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej spółki Polski Holding Nieruchomości S.A. za okres od 1 stycznia 2018
Bardziej szczegółowoStruktura kapitału w przedsiębiorstwie Wykład 1 - sprawy organizacyjne
Struktura kapitału w przedsiębiorstwie Wykład 1 - sprawy organizacyjne 02.03.2017 Prof. ndzw. dr hab. Katarzyna Kreczmańska-Gigol Instytut Finansów SGH w Warszawie Prowadząca wykład KATARZYNA KRECZMAŃSKA-GIGOL
Bardziej szczegółowoPlanowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstw z branży 45.
Kamila Potasiak Justyna Frys Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstw z branży 45. Słowa kluczowe: analiza finansowa, planowanie finansowe, prognoza
Bardziej szczegółowoWyniki za I półrocze 2013 r. oraz plany rozwoju spółki
Grupa Kapitałowa P.R.E.S.C.O. GROUP Wyniki za I półrocze 2013 r. oraz plany rozwoju spółki Warszawa, 2 września 2013 r. AGENDA Rynek obrotu wierzytelnościami w Polsce w I połowie 2013 r. P.R.E.S.C.O. GROUP
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku
Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień 31.12.211 roku Niedrzwica Duża, 212 ` 1. Rozmiar działalności Banku Spółdzielczego mierzony wartością sumy bilansowej,
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015/ /2018 (skrajne daty)
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015/2016-2017/2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Finanse przedsiębiorstw i instytucji finansowych Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych Irena Olchowicz
Spis treści Wstęp Rozdział 1. Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych 1. Standaryzacja i harmonizacja sprawozdań finansowych 2. Cele sprawozdań finansowych 3. Użytkownicy
Bardziej szczegółowoWyniki skonsolidowane za 2Q 2016
Wyniki skonsolidowane za 2Q 2016 Zastrzeżenia Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celach informacyjnych i nie ma na celu nakłaniania do nabycia lub zbycia jakichkolwiek instrumentów finansowych.
Bardziej szczegółowoRachunek przepływów pieniężnych
Rachunek przepływów pieniężnych Rachunek przepływów pieniężnych (cash flow) Analityczne rozwinięcie zamieszczonych w bilansie informacji o zmianie stanu środków pieniężnych dokonywanej w okresie sprawozdawczym.
Bardziej szczegółowoOCENA STRATEGII PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ W UJĘCIU DOCHÓD RYZYKO NA PRZYKŁADZIE SPÓŁEK BRANŻY PALIWOWEJ
Bartosz Orliński Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach OCENA STRATEGII PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ W UJĘCIU DOCHÓD RYZYKO NA PRZYKŁADZIE SPÓŁEK BRANŻY PALIWOWEJ Wprowadzenie Najważniejszym celem przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoSprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Agnieszka Tłaczała
Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Celem opracowania jest przedstawienie istoty i formy sprawozdań finansowych na tle standaryzacji i
Bardziej szczegółowoANALIZA FINANSOWA. spółki Przykład S.A. w latach
ANALIZA FINANSOWA spółki Przykład S.A. w latach 21-25 ANALIZY PROGNOZY Paweł Grad Tel.: 782 463 149 E-mail: pawel.grad@analizy-prognozy.pl www.analizy-prognozy.pl Aktualizacja: 17.6.217 r. Organizm gospodarczy
Bardziej szczegółowowniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień roku
BANKSPÓŁDZIELCZY wniedrzwicydużej Analiza wyników ekonomiczno-finansowych Banku Spółdzielczego w Niedrzwicy Dużej na dzień 31.12.2011 roku Niedrzwica Duża, 2012 ` 1. Rozmiar działalności banku spółdzielczego
Bardziej szczegółowoM. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics
M. Dąbrowska K. Grabowska Wroclaw University of Economics Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstw z branży produkującej napoje JEL Classification: A 10 Słowa kluczowe: Zarządzanie
Bardziej szczegółowoDługoterminowe decyzje finansowe w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa z branży okienniczej
Długoterminowe decyzje finansowe w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa z branży okienniczej Kamil Heliński, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu W niniejszej pracy przeprowadzamy
Bardziej szczegółowow tym: należności z tytułu dostaw i usług , ,91% ,49% 147,03% Suma aktywów ,00% ,00% 126,89%
Tabela 1. Zestawienie analitycznych bilansów na dzień: 31.12.2004, 31.12.2005 Wyszczególnienie 31.12.2003 31.12.2004 31.12.2005 amika (rok poprz.=1 Dynamika 1 2 3 2 3 4 5 6 6 A K T Y W A A. Aktywa trwałe
Bardziej szczegółowow tym: należności z tytułu dostaw i usług , ,39% ,43% 134,58% Suma aktywów ,00% ,00% 117,85%
Tabela 1. Zestawienie analitycznych bilansów na dzień: 31.12.2004, 31.12.2005 Wyszczególnienie 31.12.2003 31.12.2004 31.12.2005 amika (rok poprz.=1 Dynamika 1 2 3 2 3 4 5 6 6 A K T Y W A A. Aktywa trwałe
Bardziej szczegółowoR. Jarosz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
R. Jarosz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu DŁUGOTERMINOWE DECYZJE W ZAKRESIE FINANSÓW PRZEDSIĘBIORSTWA NA PRZYKŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTWA Z BRANŻY PRODUKCJI METALOWYCH WYROBÓW GOTOWYCH, Z WYŁĄCZENIEM
Bardziej szczegółowoZałożenia do badania wiarygodności finansowej Wnioskodawców. w konkursach w ramach programu Erasmus+
Założenia do badania wiarygodności finansowej Wnioskodawców - organizacji niepublicznych aplikujących o dofinansowanie w konkursach w ramach programu Erasmus+ 20 stycznia 2015 r. 1. Wytyczne 1 Komisji
Bardziej szczegółowoSprawozdanie. Rady Nadzorczej z oceny Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego. i Sprawozdania Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Spółki
Sprawozdanie Rady Nadzorczej z oceny Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego i Sprawozdania Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Spółki Polski Holding Nieruchomości S.A. za okres od 1 stycznia 2017
Bardziej szczegółowoPlanowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Working paper
Sebastian Lewera Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Working paper Słowa kluczowe: Planowanie
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 686 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 47 2011
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 686 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 47 2011 IWONA OTOLA Politechnika Częstochowska STRATEGIE KRÓTKOTERMINOWEGO FINANSOWANIA SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH
Bardziej szczegółowoPlanowanie przyszłorocznej sprzedaży na podstawie danych przedsiębiorstwa z branży usług kurierskich.
Iwona Reszetar Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Planowanie przyszłorocznej sprzedaży na podstawie danych przedsiębiorstwa z branży usług kurierskich. Dokument roboczy Working paper Wrocław 2013 Wstęp
Bardziej szczegółowoRozdział 1 RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA W SYSTEMIE INFORMACJI EKONOMICZNEJ... 13
SPIS TREŚCI Rozdział 1 RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA W SYSTEMIE INFORMACJI EKONOMICZNEJ... 13 1.1. Istota i zakres systemu informacji ekonomicznej... 13 1.2. Rachunkowość jako podstawowy moduł w systemie informacji
Bardziej szczegółowoGrupa AB. WYNIKI FINANSOWE za IV kwartał 2013
Grupa AB WYNIKI FINANSOWE za IV kwartał 2013 Warszawa, 27-28 lutego 2014 SKONSOLIDOWANE WYNIKI FINANSOWE AB Q4/2013 WYNIKI SKONSOLIDOWANE GRUPY AB WYNIKI ZA OKRES Q4/2013 Zysk netto 1 900 000 1 700 000
Bardziej szczegółowoHarmonogram pracy na ćwiczeniach MOPI
Przepływy finansowe Harmonogram pracy na ćwiczeniach Temat MOPI Realizacja 1 Ćwiczenia wprowadzające Wprowadzenie 2 Wartość pieniądza w czasie Wprowadzenia i zadania 3 WACC, montaż finansowy, koszt kredytu
Bardziej szczegółowoAnaliza i ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
Rozdział 6 Analiza i ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa Celem niniejszego rozdziału jest przedstawienie podstawowych narzędzi analizy finansowej. Po jego lekturze Czytelnik zdobędzie informacje
Bardziej szczegółowoGrupa AB. WYNIKI FINANSOWE za I kwartał 2014
Grupa AB WYNIKI FINANSOWE za I kwartał 2014 Warszawa, 15-16 maja 2014 SKONSOLIDOWANE WYNIKI FINANSOWE AB Q1/2014 WYNIKI SKONSOLIDOWANE GRUPY AB 1 600 000 1 400 000 WYNIKI ZA OKRES Q1/2014 Przychody 1 354
Bardziej szczegółowoAkademia przepływów pieniężnych cz. 1.
Akademia przepływów pieniężnych cz. 1. Większość podmiotów sporządzających sprawozdania finansowe na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości zgodnie z jej art. 45 ust. 3 ma obowiązek sporządzenia również
Bardziej szczegółowoAneks NR 1 do prospektu emisyjnego EMC Instytut Medyczny SA zatwierdzonego w przez KNF w dniu 05 października 2011 roku.
Aneks NR 1 do prospektu emisyjnego EMC Instytut Medyczny SA zatwierdzonego w przez KNF w dniu 05 października 2011 roku. Niniejszy Aneks nr 1 został sporządzony w związku opublikowaniem przez Emitenta
Bardziej szczegółowo