Konferencja dla nauczycieli języka polskiego. Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa 19 kwietnia 2017

Transkrypt

1 Konferencja dla nauczycieli języka polskiego Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem Szkoła podstawowa 19 kwietnia

2 Kształcenie w szkole podstawowej Osiem lat dwa etapy edukacyjne: I etap: Klasa 1-3: etap wczesnoszkolny II etap: Klasa 4 8: kl. 4 6 i 7 8

3 Kształcenie ogólne w SP wybrane cele: 1. Wprowadzanie ucznia w świat wartości. 2. Wzmacnianie poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, etnicznej. 3. Formowanie poczucia godności własnej osoby i szacunku do godności innych osób. 4. Rozwijanie kreatywności, innowacyjności, przedsiębiorczości. 5. Rozbudzanie ciekawości poznawczej. 6. Ukazywanie wartości wiedzy. 7. Kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi. 3

4 Najważniejsze umiejętności w ramach kształcenia ogólnego: Sprawne komunikowanie się w języku polskim. Poszukiwanie, porządkowanie, krytyczna analiza oraz wykorzystanie informacji z różnych źródeł. Rozwiazywanie problemów z wykorzystaniem technik mediacyjnych. Praca w zespole i społeczna aktywność. Aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły, środowiska lokalnego oraz kraju.

5 Czytelnictwo Wyposażenie w kompetencje czytelnicze potrzebne do krytycznego odbioru utworów literackich i innych tekstów kultury. Zamiłowanie do czytania oraz podejmowania indywidualnych prób twórczych. Rola biblioteki. Ważne, by zainteresować ucznia czytelnictwem właśnie na poziomie szkoły podstawowej.

6 Niepełnosprawność Uczniom z niepełnosprawnością, w tym z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, nauczanie dostosowuje się do ich możliwości psychologicznych oraz tempa uczenia się. Wybór form indywidualizacji nauczania powinien wynikać z rozpoznania potencjału każdego ucznia.

7 Zadania szkoły kształcenie i wychowywanie uczniów Edukacja zdrowotna (postawy prozdrowotne, zachowania higieniczne, bezpieczne dla zdrowia własnego i innych uczniów, profilaktyka, prawidłowego odżywianie się, aktywność fizyczna). Rozwijanie postaw obywatelskich, patriotycznych i społecznych uczniów. Zajęcia z doradztwa zawodowego.

8 Metoda projektu Indywidualne lub zespołowe. Z pomocą nauczyciela. Nauczyciel indywidualizuje technikę pracy i różnicuje wymagania. Obejmuje jeden lub więcej przedmiotów. Współdziałania szkoły ze środowiskiem lokalnym oraz rodzicami. Wskazane korzystanie z technologii informacyjno- -komunikacyjnej.

9 Opis wiadomości i umiejętności zdobytych przez ucznia SP Język efektów uczenia się, zgodnie z Polską Ramą Kwalifikacji: ustawa z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dziennik Ustaw z 2016 roku, pozycja 64 z późniejszymi zmianami).

10 Lektury z języka polskiego Pozycje obowiązkowe i uzupełniające (do wyboru przez nauczyciela). Trzon to wybrane dzieła klasyki polskiej i światowej oraz literatura dla dzieci i młodzieży. Mają pomóc we wzbogacaniu słownictwa oraz przestrzeganiu normy poprawnościowej.

11 Wybrane lektury kl. 4 6 Obowiązkowe: Akademia pana Kleksa, Mikołajek, Opowieści z Narnii. Lew, czarownica, Pan Tadeusz (fragm.), Katarynka, Hobbit, W pustyni i w puszczy, Wybrane mity, legendy i baśnie, fragm. Biblii, wiersze: Herbert, Kamieńska, Miłosz, Mickiewicz, Gałczyński, Różewicz, Twardowski. Uzupełniające (dwie w roku szkolnym): Tajemniczy ogród, Alicja, Księga dżungli, Król Maciuś, Janko Muzykant, Ania z Zielonego Wzgórza, Sposób na Alcybiadesa. 11

12 Wybrane lektury kl. 7 8 Obowiązkowe: Zemsta, fraszki, pieśni, treny, Kamienie na szaniec, Balladyna, Latarnik, Syzyfowe prace, Quo vadis, Mały książę, wiersze: Baczyński, Barańczak, Norwid, Leśmian, Szymborska, Wierzyński. Uzupełniające: Pamiętnik z powstania warszawskiego, Krzyżacy, Przekroczyć próg nadziei, Stary człowiek i morze, Oskar i pani Róża.

13 Wybrane treści nauczania kl. 4 6 Kształcenie literackie i kulturowe: świat przedstawiony, komiks, spektakl, adaptacja, przekazy audiowizualne, fikcja, gatunki, środki, fabuła, narracja, własne sądy. Kształcenie językowe: części mowy/zdania, rola i formy czasownika, związki wyrazowe, typy wypowiedzeń, mówiony i pisany, sytuacja komunikacyjna, etykieta. Tworzenie wypowiedzi: elementy retoryki, redakcja notatek, selekcjonowanie informacji. Samokształcenie: głośne i ciche czytanie, korzystanie ze słowników i zasobów bibliotecznych, udział w życiu kulturalnym regionu.

14 Wybrane treści nauczania kl. 7 8 Kształcenie literackie i kulturowe: rodzaje i gatunki literackie, komizm, ironia, konteksty (biograficzny, filozoficzny, kulturowy), interpretacje dzieł sztuki (obraz, rzeźba, fotografia), nawiązania w popkulturze do kultury wysokiej. Kształcenie językowe: fonetyka, słowotwórstwo, wyrazy złożone, akcent, imiesłowy, mowa zależna i niezależna, zróżnicowanie środowiskowe i regionalne, treść i zakres wyrazu. Tworzenie wypowiedzi: środki retoryczne, perswazja i manipulacja. Samokształcenie: prezentacja wyników swojej pracy, rozwijanie krytycznego myślenia, pogłębianie wiedzy, uczestnictwo w projektach.

15 Komentarz do podstawy programowej język polski na II etapie edukacyjnym cz. I Wymagania z nowej podstawy = wymagania egzaminacyjne Cele kształcenia = wymagania ogólne Treści nauczania = wymagania szczegółowe Powrót do uporządkowanej wiedzy Funkcjonalne podejście do nauki o języku Integralne traktowanie języka i komunikacji oraz literatury i kultury Po raz pierwszy w sposób systemowy elementy retoryki Teksty literackie puktem wyjścia do refleksji (dobro ucznia i jego wszechstronny rozwój) Konieczność dostosowania programów nauczania do potrzeb i możliwości zespołu klasowego

16 Podstawowe założenia nowej podstawy Przedmiot język polski to czynnik kulturotwórczy (poczucie tożsamości narodowej, tradycja a współczesność, wiedza i umiejętności, podmiotowość ucznia). Przedmiot język polski to czynnik aksjologiczny (dostrzeganie wartości w kulturze, uwrażliwienie na piękno, odróżnianie dobra od zła). Przedmiot język polski to czynnik społeczny (zaistnienie ucznia na rynku pracy, interpretacja komunikatów, wyobraźnia, kreatywność, przewidywanie, komunikowanie w mowie i piśmie, odczytywanie intencji odbiorcy).

17 Na poziomie treści wymagań szczegółowych stara podstawa programowa (od 2009): trzy obszary (odbiór wypowiedzi i wykorzystanie informacji, analiza i interpretacja tekstów kultury, tworzenie wypowiedzi). nowa podstawa programowa (od 2017): cztery obszary (kształcenie literackie i kulturowe, kształcenie językowe, tworzenie wypowiedzi, samokształcenie). 17

18 Kształcenie literackie i kulturowe Czytanie utworów literackich. Odbiór tekstów literackich. Łączenie metodologii, dialog ucznia z tekstem i innymi tekstami kultury, samopoznanie poprzez interpretację tekstu (konfrontacja oczekiwań czytającego z tekstem, odkrywanie tego, co w tekście niejasne, urzeczywistnianie dzieła w odbiorze). Dany tekst ma mieć coś do powiedzenia swojemu odbiorcy młody człowiek odnajduje tę prawdę i się wobec niej opowiada.

19 Kształcenie językowe Gramatyka języka polskiego. Zróżnicowanie języka. Komunikacja językowa i kultura języka. Ortografia i interpunkcja. Poprzednio (za szeroko, rozmyte granice psychologia, lingwistyka, socjologia, nie zdefiniowano pojęcia świadomości językowej). Uczeń ma poznać język dla samej wiedzy, ale w ujęciu praktycznym (funkcjonalna refleksja, praktyczna kompetencja).

20 Tworzenie wypowiedzi Elementy retoryki. Mówienie i pisanie. Kształcenie językowe. Świadomość używanych środków, argumentacja, intonacja, intencje nadawcy i odbiorcy. Retoryka: tradycja oratorsko-komunikacyjna (słuchanie, pytania, argumenty) i retoryczno-kompozycyjna (poprawny gramatycznie i logiczny styl wypowiedzi).

21 Samokształcenie Samodzielność w organizowaniu warsztatu pracy. Posługiwanie się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi. Korzystanie z informacji z różnych źródeł (z poszanowaniem praw autorskich). Korzystanie z zasobów bibliotecznych. Korzystanie ze słowników ogólnych języka polskiego oraz specjalnych (np. terminów literackich), uczestnictwo w projektach edukacyjnych, życiu kulturalnym regionu, wykładach, konkursach. Rozwijanie umiejętności prezentacji wyników własnej pracy.

22 Rola nauczyciela w samokształceniu Minimalizacja interwencji. Ograniczenie rozkazodawstwa. Organizowanie zespołowego dochodzenia do rozwiązań. Stosowanie metod nauczania kształtujących samodzielność intelektualną, kreatywność i umiejętność przetwarzania danych. Samokształcenie uruchamia: samokontrolę, samoocenę i autokorektę.

23 Wnioski i rekomendacje dla nauczycieli Wybór tekstów prowadzi do zintegrowanego rozwoju i zakorzenienia w tradycji. Integralne traktowanie języka i komunikacji oraz literatury i kultury. Systemowe wprowadzanie elementów retoryki. Wyeksponowanie samokształcenia uczniów. Powrót do ekspresji plastycznej, dramatycznej, ruchowej ćwiczenia twórcze, rozwój umiejętności polonistycznych redakcyjnych, językowych. Dialog z uczniami (nauczyciel uczniowie teksty).

24 Dziękuję za uwagę!!!