Badania PISA. Wpisany przez AnPieg czwartek, 20 stycznia :00 - Poprawiony wtorek, 09 lipca :05

Transkrypt

1 PISA to skrót nazwy Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów (Programme for International Student Assessment ) - międzynarodowego badania koordynowanego przez OECD. Jego celem jest uzyskanie porównywalnych danych o umiejętnościach uczniów, którzy ukończyli 15 rok życia w celu poprawy jakości nauczania i organizacji systemów edukacyjnych. Program PISA powstał w 1997 roku. PISA bada umiejętności i wiedzę ważną z perspektywy wyzwań, przed jakimi 15-latkowie staną w swym dorosłym życiu. Punktem wyjścia jest pojęcie "alfabetyzmu" (literacy) odnoszące się do "zdolności stosowania wiedzy i umiejętności, analizowania, argumentowania i efektywnego komunikowania w procesie stawiania, rozwiązywania i interpretowania problemów w różnych sytuacjach" (OECD 2003:23). Narzędzia badawcze ukierunkowane są na zbadanie umiejętności praktycznego kojarzenia i wykorzystania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. Założeniu temu towarzyszy odwołanie do idei "kształcenia ustawicznego" - motywacji i postaw sprzyjających samodzielności w zdobywaniu dalszej wiedzy. Stąd treść zadań jest w możliwie dużym stopniu osadzona w codziennych sytuacjach życiowych. Testy PISA różnią się więc od typowych zadań szkolnych związanych z konkretnymi programami nauczania. W badaniu PISA wyróżniono trzy podstawowe dziedziny: czytanie ze zrozumieniem (ang. readi ng literacy ), matematyka ( mathematical literacy ) i rozumowanie w naukach przyrodniczych ( scientific literacy ). Badanie realizowane jest regularnie co trzy lata, począwszy od 2000 r. Każdy z uczniów biorących udział w badaniu wypełnia zeszyt testowy zawierający zadania z pytaniami. Następnie uczniowie wypełniają kwestionariusz. Osobny kwestionariusz jest wypełniany przez dyrektora szkoły i (od 2003 roku, w większości krajów) rodziców ucznia. Na podstawie otrzymanych wyników szacuje się poziom umiejętność każdego ucznia. Pomiar opiera się na pytaniach wielokrotnego wyboru i pytaniach otwartych, wymagających skonstruowania przez ucznia własnych odpowiedzi. Odpowiedzi na pytania otwarte są 1 / 9

2 skrupulatnie kodowane w oparciu o uzgodnione międzynarodowo klucze kodowe. Uzyskane wyniki są kalibrowane w taki sposób, by wynik krajów członkowskich OECD wynosił 500 punktów oraz by ok. dwie trzecie uczniów z tych krajów miało wynik mieszczący się w przedziale punktów. ZAŁOŻENIA PISA bazują na sprawdzonych (przetestowanych) informacjach odnoszących się w jakim stopniu systemy edukacyjne przygotowują uczniów do życia. Większość krajów monitoruje kształcenie uczniów oraz wyniki szkol. W dobie globalnej ekonomii punktem odniesienia nie może być tylko ulepszanie krajowych standardów, ale dokonywanie porównań międzynarodowych. OECD podjęło badania PISA _ Międzynarodowy Program Oceniania Uczniów, który ma na celu ocenę jakości, wydajności systemów szkolnych w 70 krajach. Rezultaty PISA ujawniają duże różnice w wynikach kształcenia zarówno w kraju jak i pomiędzy krajami. Rzeczą oczywistą jest ze PKB ma wpływ na sukces edukacyjny, ale to tylko wyjaśnia 6% różnice w średnim wyniku uczniów. 94% w zakresie różnic odnosi sie do możliwości publicznej polityki oświatowej. W najbardziej efektywnych systemach edukacyjnych liderzy polityczni i społeczni przekonali swoich obywateli, aby dokonywali takich wyborów, które stawiają wartość edukacji na pierwszym miejscu. Jednakże biorąc pod uwagę osiągnięcie wysokiego poziomu w edukacji jest możliwe, jeżeli zarówno nauczyciele, rodzice i sami obywatele mają świadomość, że tylko pewien odsetek dzieci jest w stanie osiągnąć światowe standardy. Raport PISA wskazuje w sposób jasny, że uczniowie mają rożne plany zawodowe, które zderzają się z rożnymi oczekiwaniami w rożnych typach szkół oraz odzwierciedlają nierówność społeczną. Jednakże, najlepiej działające systemy edukacyjne obejmują różnice w możliwościach uczniów, ich zainteresowania, poziom społeczny oraz realizują indywidualne podejście do procesu nauczania. Po drugie systemy osiągające wysokie rezultaty stawiają jasno określone wysokie standardy, skupiają się na przyswojeniu złożonych wymagających sprawnego myślenia umiejętności, oraz są zgodne z wysokimi standardami międzynarodowymi. W tych systemach edukacyjnych każdy wie co jest wymagane, aby otrzymać określone kwalifikacje włączając zakres nauczania oraz jaki poziom wyników należy osiągnąć by je uzyskać. Uczniowie nie mogą przejść do kolejnego poziomu- do pracy lub dalszej edukacji, jeżeli nie osiągnęli określonych kwalifikacji. Po trzecie, jakość systemu edukacyjnego nie może pominąć jakości nauczycieli i kadry zarządzającej tym bardziej, że proces nauczania jest automatycznie produktem tego co dzieje sie w klasie. Korporacje, stowarzyszenia zawodowe i rządy krajowe zdaja sobie sprawę, że muszą zwrócić szczególną uwagę z jakiego obszaru rekrutuje się kadra, jaki jest sposób rekrutacji, jaki jest 2 / 9

3 rodzaj szkolenia wstępnego nauczycieli zanim podejmą pracę zawodowa, w jaki sposób jest przeprowadzona opieka i wprowadzenie stażysty w pracę zawodową, jaki rodzaj szkoleń jest przewidziany, jaki jest system płac, w jaki sposób są nagradzani najlepsi, w jaki sposób wprowadza się system naprawczy dla tych, którzy nie osiągają odpowiedniego poziomu kształcenia oraz jakie możliwości awansu mają ci, którzy najlepiej pracują. Wiele systemów edukacyjnych, które osiągają najlepsze wyniki, przeszły z biurokratyzacji typu "polecenie i kontrola" w kierunku systemu szkolnego, w którym ludzie z pierwszej linii posiadają większą kontrolę nad kierunkiem użycia materiałów, zaangażowaniem, w jaki sposób zorganizować i wykonywać pracę. Dają one znaczną swobodę dyrektorom szkół w zakresie ustalenia treści i programów nauczania, który to czynnik okazuje się być ściśle powiązany z wynikami szkoły w połączeniu z obszarem odpowiedzialności. Co więcej tworzą one klimat, w którym nauczyciele pracując wspólnie mogą określać co jest tzw. dobrym działaniem, przeprowadzając jednocześnie badania tego obszaru, co umożliwia im zaakceptowanie bądź odrzucenie działań, które podejmują. Następnie poddają ocenie swoich kolegów sensowność użycia takich metod, które wspomagają efektywność nauczania. Ostatnim najbardziej imponującym rezultatem światowych systemów kształcenia jest fakt, że dostarczają wysoko jakościowy sposób nauczania dla całego systemu w taki sposób, że każdy uczeń odnosi korzyści z nadzwyczajnych możliwości zdobywania wiedzy. Aby móc to osiągnąć, systemy te inwestują środki w miejsca gdzie można osiągnąć rezultaty- coś zmienić na lepsze, są one atrakcyjne dla utalentowanych nauczycieli, którzy mają możliwość pracowania w dobrze wyposażonych klasach. Mają one ustalone efektywne wydatkowanie śródków w celu zapewnienia jakości nauczycieli. 3 / 9

4 CZYTANIE Czytanie w testach PISA obejmuje: - szeroki zakres sytuacji, które wymagają czytania, - rożny sposób prezentacji tekstów - różne metody zdobywania tekstów - oraz szeroki zakres użyteczności tych tekstów, od tzw. tekstów funkcyjnych takich jak szukanie konkretnej praktycznej informacji aż do tekstów wymagających głębokiego przemyślenia, zrozumienia. Badania wskazują, że taki rodzaj umiejętności sprawnego czytania jest bardziej wiarygodnym wskaźnikiem ekonomicznym i dobrego poziomu społecznego niż liczba lat spędzonych w szkole. WYNIKI: (OD NAJLEPSZYCH) średni wynik w krajach OECD wynosi 494 punkty Korea i Finlandia z krajów OECD oraz 536 punktów. Jednakże Szanghaj- Chiny osiągnęły wynik jeszcze lepszy- 556 Grupa najlepszych zawiera: Hong Kong-Chiny (wynik 533), Singapur (526), Kanada (524), Nowa Zelandia (521), Japonia (520) i Australia (515). Holandia (508), Belgia (506), Norwegia (503), Estonia (501), Szwajcaria (501), Polska (500), Islandia(500), Liechtensztain (499). Podczas gdy USA, Szwecja, Niemcy, Irlandia, Francja, Dania, Wielka Brytania, Węgry, Portugalia, maja wyniki blisko średniej OECD. ZALOZENIA Głównym tematem PISA 2009 było czytanie. Oczywiście badanie uaktualniło ocenę umiejętności matematycznych i z zakresu przedmiotów ścisłych. PISA odnosi sie do wiedzy uczniów w tych obszarach w odniesieniu do umiejętności użycia wiedzy i doświadczenia w celu zastosowania ich w realnych życiowych sytuacjach. Nacisk położony jest na zaawansowanie tego procesu, rozumienie rożnych zawartości oraz funkcjonalności tekstów do czytania. Po raz pierwszy PISA 2009 mierzy umiejętności czytania i rozumienia tekstów komputerowych. 4 / 9

5 METODYKA Około uczniów wypełniło testy PISA Jest to grupa reprezentująca około 26 milionów uczniów (15 Latków) pochodzących z 65 krajów uczestniczących w badaniu uczniów wzięło udział w II części badania w roku 2010, jest to grupa reprezentująca około 2 milionów uczniów pochodzących z 9 dodatkowych krajów. Każdy uczeń wypełnia dwugodzinny test w wersji papierowej badający umiejętności czytania, matematyczne i nauki ścisłe. W 20 krajach przeprowadzono dodatkowe badania odnoszące się do umiejętności rozumienia tekstów w wersji cyfrowej. Test zawiera pytania otwarte, gdzie uczniowie samodzielnie konstruują odpowiedzi oraz testy wyboru. Uczniowie wypełniają jeszcze kwestionariusz ( 30 minut) zawierający pytania dotyczące danych osobowych, nawyków uczenia się, stosunku do czytania i zaangażowania oraz motywacji. Dyrektorzy szkół wypełniają ankietę dotyczącą szkoły, włączając charakterystykę demograficzną oraz ocenę jakości nauczania w szkole. PISA 2012 będzie oceniała umiejętności matematyczne, PISA 2015 będzie kładła nacisk na umiejętności w naukach ścisłych. PISA CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM 5 / 9

6 Uczniowie byli pytani o techniki jakie używają podczas uczenia się, głownie jak rozumieją i uczą się treści, w jaki sposób dokonują podsumowania oraz o ich umiejętności przetwarzania tekstów. Uczniowie byli pytani czy i w jaki sposób nauczyciele motywują ich do czytania. Pojawiło się również nowe pytanie- czy korzystają z bibliotek przy: wypożyczaniu książek, jako miejsce do czytania lub korzystania z Internetu. Ponadto wprowadzono pewną modyfikację odnoszącą się do użycia nowych technologii przez 15 Latków. W JAKI SPOSÓB SĄ MIERZONE UMIEJĘTNOŚCI str. 25, str. 52, str. 56 Tak jak we wcześniejszych badaniach PISA, instrumenty oceny w badaniach PISA 2009 zostały opracowane w obrębie jednostki. Pojedyncza jednostka składa się z materiału stymulacyjnego, w tym tekstów, wykresów, tabel i / lub wykresów, oraz pytań dotyczących różnych aspektów tekstu, rysunku, tabeli lub wykresu Pytania są tak skonstruowane, żeby odnosiły się do sytuacji, na które uczniowie mogą natknąć się w świecie rzeczywistym. Pytania są przedstawione w rożnym formacie. Około połowa z nich to pytania wielokrotnego wyboru, w którym uczniowie dokonują jednego wyboru spośród czterech lub pięciu podanych możliwości (prosty test wielokrotnego wyboru) lub musza wybrać jedna z dwóch możliwych odpowiedzi (np. "tak / nie"lub"zgadzam się / nie zgadzam się ") lub maja do dyspozycji serie propozycji /twierdzeń (złożony test wielokrotnego wyboru). Pozostałe pytania wymagają od uczniów budowy własnych rozwiązań. Niektóre wymagają krótkiej odpowiedzi, inne już odpowiedzi pełnejotwartej. Ta ostatnia możliwość pozwala na różnorodne, indywidualnych odpowiedzi, a czasami ocenę umotywowanych poglądów uczniów. Ostania grupa pytań testowych wymaga od uczniów do budowy własnych rozwiązań, w oparciu o bardzo ograniczony zakres możliwych odpowiedzi (zamknięte skonstruowane odpowiedzi), które zostały ocenione jako poprawne lub niepoprawne. Całkowity czas testu wynosi 390 minut. Test został przygotowany w różnych kombinacjach -w postaci13 kompletów badawczych. Całkowity czas przeznaczony na ocenę czytania we wszystkich kompletach wynosił 210 minut (54% ogółu czasu), 90 minut poświęcone były na matematykę (23% ogółu) i 90 minut na nauki ścisłe (23% ogółu). Każdy uczeń otrzymał losowo jeden z 13 kompletów. JAK POMIAR PISA JEST PRZEPROWADZANY W SZKOLE Kiedy szkoła została wybrana do udziału w badaniach PISA, w szkole zostaje wyznaczony koordynator. Koordynator szkolny opracowuje listę wszystkich 15-latków w szkole i przesyła ten 6 / 9

7 wykaz do Narodowego Centrum PISA w danym kraju, które losowo wybiera 35 uczniów do udziału w badaniu. Szkolny Koordynator kontaktuje się z uczniami, którzy zostali wybrani do próby, Koordynator musi uzyskać niezbędne pozwolenie od rodziców. Sesja testowa jest zwykle przeprowadzana przez administratora testowego, który jest przeszkolony i zatrudnionych przez Krajowe Centrum. Administrator testu kontaktuje sie ze szkolnym koordynatorem i wspólnie ustalają termin przeprowadzenia badania. Koordynator upewnia sie czy uczniowie będą uczestniczyli w teście. Czasami może to być trudne, ponieważ uczniowie mogą pochodzić z różnych środowisk. Głównym zadaniem administratora jest upewnienie się, że odpowiedni test został dany konkretnemu uczniowi oraz podaje on instrukcje uczniom. Po badaniu, administrator zbiera testy i przesyła je do Krajowego Centrum kodowania. W badaniu PISA 2009, w każdym kraju zostało użyte 13 różnych form testu. Każdy format testu miał inny podzbiór pytań PISA, tak aby uczniowie odpowiadali z odrębnych grup zagadnień, w celu wytworzenia szerokiej gamy jednostek badawczych w tym samym określonym czasie trwania testu dla każdego ucznia. W każdej grupie 35 uczniów, nie więcej niż 3 otrzymało te same testy. Pakiety testowe zostały przydzielone do poszczególnych uczniów według losowego wyboru. Instrukcja, jaką przedstawia administrator testu jest przedstawiona w formie pisemnej, aby wszyscy uczniowie pochodzący z różnych szkół i krajów otrzymali dokładnie te same instrukcje. Przed rozpoczęciem badania, uczniowie zostali poproszeni o przetestowanie pytań z arkuszy testowych. Sesja egzaminacyjna została podzielona na dwie części: dwugodzinny test w celu oceny wiedzy i umiejętności uczniów, oraz sesja poświecona na kwestionariusz, którego celem jest zebranie osobistych danych, analiza nawyków uczenia się, określenie stosunku do czytania, oraz ocena zaangażowania i motywacji uczniów. Kwestionariusz osobowy zabierał 30 minut. Uczniowie mają krótką przerwę w czasie pisania testu- mniej więcej w jego połowie oraz druga przerwę przed wypełnieniem kwestionariusza osobowego. PISA 2009 definiuje umiejętności czytania: rozumienie, użycie, refleksję i skupienie sie nad tekstem pisanym, w celu osiągnięcia własnych celów, rozwoju własnej wiedzy i potencjału oraz do udziału w społeczeństwie ROZNICE ZWIAZANE Z PLCIĄ W OBSZARZE CZYTANIA ZE ZROUMIENIEM str. 59 W XX wieku troska o różnice płci w edukacji koncentrowała się na niekorzystnej sytuacji i niskich wynikach dziewcząt. Ostatnio jednak, niskie wyniki chłopców w umiejętności czytania stały się punktem uwagi. W PISA 2009, dziewczęta przewyższają chłopców w każdym z państw uczestniczących w badaniu średnio (w krajach OECD) o 39 punktów: co stanowi ponad polowe na poziomie biegłości- poziom zaawansowany oraz mniej więcej równowartość średniego postępu nauki w ciągu roku szkolnego. Choć dziewczęta przewyższają chłopców w czytaniu w każdym z państw uczestniczących badaniu, niektóre kraje wykazują większą różnicę niż inne. Z wyjątkiem Danii, kraje Europy Północnej mają ponadprzeciętne nierówności płci, najbardziej 7 / 9

8 widoczna jest w Finlandii, gdzie różnica punktowa wynosi 55. Polska należy do krajów gdzie różnica punktowa pomiędzy chłopcami i dziewczętami jest ponad średnią i wynosi 50 punktów. MATEMATYKA - str. 136 PISA określa umiejętności matematyczne jako indywidualne zdolności do formułowania, użycia i interpretowania matematyki w różnych kontekstach. Obejmuje to rozumowanie matematyczne i używanie pojęć, procedur, faktów i narzędzi, aby opisać, wyjaśnić i przewidzieć zjawiska. Umiejętności matematyczne również pomagają ludziom zrozumieć jaką rolę w świecie odgrywa matematyka i sprawiają, że podejmowane decyzje są konstruktywne. Ocena umiejętności matematycznych PISA, jest pokazana poprzez umiejętności uczniów do analizy, rozumowania i skutecznego komunikowania się, gdyż stanowią one podstawę do rozwiązywania i interpretowania problemów matematycznych, które obejmują ilościowe, przestrzenne, probabilistyczne itp. pojęcia matematyczne. Korea, posiada najwyższy wynik w części matematycznej, wynosi on 546 punkty. Shanghai-Chiny, Singapur and Hong Kong-Chiny prezentują wyniki wyko powyżej średniej. Średnia wynosi 496 punktów. Inne kraje OECD, których wyniki również są ponad średni wynik to: Finlandia (541), Szwajcaria (534), Japonia (529), Kanada (527), Holandia (526), Nowa Zelandia(519), Belgia (515), Australia (514), Niemcy (513), Estonia (512), Islandia(507), Dania (503) and Słowenia (501). Do krajów OECD, które oscylują wokół średniej należy: Norwegia, Francja, Słowacja, Austria, Polska (495), Szwecja, Czechy, Wielka Brytania i Węgry. NAUKI ŚCISŁE str. 153 PISA bada zarówno poznawcze i efektywne aspekty kompetencji uczniów w nauce. Poznawcze aspekty obejmują wiedzę uczniów i ich zdolności do skutecznego wykorzystania tej wiedzy, jako że używają oni procesów poznawczych, które są charakterystyczne dla nauki i naukowych problemów zarówno dotykających sfery osobistej, społecznej czy globalnej. Nauki ścisłe były przedmiotem badania PISA Średnia dla krajów OECD została ustalona na 498 punktów. Ten próg punktowy został utrzymany dla PISA Jednak w badaniach PISA 2009, nauki ścisłe otrzymały mniejszą ilość czasu testowego niż w PISA Czas ten wyniósł 90 minut, 8 / 9

9 co pozwala na aktualizację danych, a nie stanowi dogłębnej analizy wiedzy i umiejętności. Średni wynik w obszarze nauki ścisłe w PISA 2009 wynosi 501. Trzy kraje przewyższają wszystkie inne w badaniach PISA 2009 r. w obszarze nauki ścisłe Osiągnęły więcej niż 50% odchylenia standardowego powyżej średniej: Finlandia, z 554 punktami, Szanghaj- Chiny (575) i Hong Kong-Chiny (549). Japonia (539), Korea(538), Singapur (542) - również osiągnęły wynik wysoko powyżej ustalonej średniej. Inne kraje, które osiągnęły wynik ponad średnią to: Nowa Zelandia, Kanada, Estonia, Australia, Holandia, Niemcy, Szwajcaria, Wielka Brytania, Słowenia, Polska (508), Irlandia oraz Belgia. Kraje, które oscylują wokół średniej to: Węgry, USA, Czechy, Norwegia, Dania oraz Francja. STR 157- POKAZUJE JAKI PROCENT UCZNIÓW OSIĄGNĄŁ DWA NAJWYZSZE POZIOMY ZAAWANSOANIA W CZYTANIU, MATEMATYCE I NAUKACH ŚCISŁYCH Tłumaczenie Monika Kończyk W załączniku treść w języku angielskim i polskim. 9 / 9