Wykorzystanie odnawialnych źródle energii i poprawy efektywności energetycznej w woj. świętokrzyskim przy wykorzystaniu lokalnych zasobów

Transkrypt

1 Dzień Informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Wykorzystanie odnawialnych źródle energii i poprawy efektywności energetycznej w woj. świętokrzyskim przy wykorzystaniu lokalnych zasobów Kielce, r. Projekt Perspektywy RSI Świętokrzyskie - IV Etap jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2

3 PLAN Rynek energii elektrycznej Potencjał województwa świętokrzyskiego dla wybranych technologii i przykłady dobrych praktyk Perspektywy rozwoju i źródła finansowania Korzyści społeczne i gospodarcze z wykorzystania lokalnych zasobów OZE - dyskusja

4 Od początku XX w globalne wykorzystanie energii wzrosło kilkunastokrotnie (!): Ten proces przyśpiesza - w ostatnim ćwierćwieczu gospodarka światowa zużyła tyle energii pierwotnej, ile w ciągu poprzednich 160 lat! Największy udział w światowej podaży energii pierwotnej ma ciągle jeszcze ropa naftowa (46% w 1973 roku, 33% w 2012 r). Rośnie rola węgla kamiennego i brunatnego (z 25% udziałem w 1973 r i 30% udziałem w 2012 r) oraz gazu ziemnego (16% w 1973 r, 24% w 2012 r). Odnawialne źródła energii i hydroenergetyka mają ciągle zbyt mały udział (9%), ale już dwukrotnie przebiły energetykę atomową(4,5%); W najbliższych 2 dekadach spodziewany jest wzrost globalnego zużycia energii rzędu 1,6% rocznie (w ,8%), co oznacza, że za 15 lat świat konsumować będzie o 30% więcej energii niż obecnie; W tej perspektywie, dzięki złożom niekonwencjonalnym, źródłom odnawialnym i zwiększeniu efektywności, USA zbliżą się do energetycznej samowystarczalności, podczas gdy Chiny i Indie staną się znaczącymi importerami energii. Bezpieczeństwo energetyczne!

5 Energia wybrane fakty W europejskim mixie energetycznym w 2012 r. wiodącą rolę odgrywała ropa naftowa 35%, gaz ziemny 24%, energetyka jądrowa 14%, węgiel 17% i źródła odnawialne 10%; Uzależnienie UE27 od importu energii przekracza 54%, w Polsce zbliża się do 40%. Średnia konsumpcja energii elektrycznej per capita w UE27 to ok. 5,5 MWh, w Polsce to ok. 3,2 MWh

6 Aktualny miks elektroenergetyczny polski. Większość niezależnych od oligopolu ekspertów twierdzi, że taki model energetyczny nie może się utrzymać nawet w średniookresowym horyzoncie. Potwierdza to historia rozwoju wiodących gospodarek światowych.

7 Kierunek ewolucji systemów energetycznych

8 Branża OZE w Polsce rozwija się dość dynamicznie, szacunkowe rzeczywiste przychody wytwórców ze sprzedaży zielonych certyfikatów wyniosły w latach ok. 14,5-15 mld zł. Ale głównymi beneficjentami były grupy skonsolidowane (spółki oligopolu enrgetycznego zarządzane przez Skarb Państwa), do których trafiło ok. 80% całego wolumenu wydanych certyfikatów. Te 12 mld zł przychodów nie przełożyło się na adekwatny rozwój nowych mocy.

9 Moc zainstalowana [MW] MW WODA WIATR r r r r r r r r. PV BIOMASA BIOGAZ

10 Produkcja zielonej energii [MWh] MWh WSPÓŁSP WODA WIATR PV BIOMASA BIOGAZ r r r r r r r r.

11 Potencjał poszczególnych technologii OZE oraz przykłady dobrych praktyk

12 Odnawialne źródła energii w województwie świętokrzyskim (dane z dnia ) Typ instalacji Ilość instalacji Moc [MW] wytwarzające z biogazu z oczyszczalni ścieków 2 0,980 wytwarzające z biogazu rolniczego 1 0,800 wytwarzające z biogazu składowiskowego 1 0,360 wytwarzające z biomasy z odpadów leśnych, rolniczych, ogrodowych 1 1,900 wytwarzające z biomasy mieszanej 3 222,550 wytwarzające z promieniowania słonecznego 1 0,020 elektrownia wiatrowa na lądzie 17 8,966 elektrownia wodna przepływowa do 0,3 MW 35 1,809 elektrownia wodna przepływowa do 1 MW 1 0,450 realizujące technologię współspalania (paliwa kopalne i biomasa) 1 0,000 RAZEM ,835 Źródło: URE - moc instalowana bez elektrowni Połaniec 32,835 MW w tym EC Kielce 17,55 MW

13

14

15 GIS dla inwestycji w energetykę biomasową. Identyfikacja działek najlepiej nadających się do upraw celowych. Identyfikacja potencjalnych dostawców substratów pochodzenia zwierzęcego. Wyznaczenie mapy natężenia potencjału dla budowy biogazowni. Wyznaczenie działek posiadających optymalną geometrię dla budowy biogazowni i jednocześnie znajdujących się w zasięgu niezbędnej infrastruktury technicznej. Identyfikacja odbiorców energii cieplnej. Identyfikacja dominujących kierunków wiatrów w celu zniwelowania uciążliwości zapachowej dla mieszkańców.

16 Analiza dostępności substratów dla biogazowni identyfikacja barier komunikacyjnych np. most o dopuszczalnej masie 15 t. czy zakorkowane miasto identyfikacja dostawców substratów identyfikacja użytecznych dróg dojazdowych Źródło: Instytut OZE

17 Symulacja dominujących kierunków wiatrów dla wybranego obszaru.

18 Gmina BEJSCE 1,2 MW el

19 Energia wody

20 L.p. Kraj Polska energetyka wodna na tle UE teoretyczny Potencjał techniczny Moc zainstalowana Produkcja roczna Wykorzystanie potencjału technicznego TWh TWh TWh % 1 Austria 150,0 56,2 11,9 37,2 66,2 2 Bułgaria 19,8 14,8 1,4 4,6 31,1 3 Czechy 13,1 3,4 1,0 2,4 70,1 4 Francja 200,0 25,2 64,6 89,7 5 Litwa 6,0 2,5 0,1 0,5 18,3 6 Niemcy 120,0 24,7 4,5 27,9 7 Polska 23,0 12,0 (13,7) 0,9 2,3 19,1 (16,7) 8 Rumunia 70,0 40,0 6,3 16,0 39,9 9 Słowacja 10,0 6,6 1,8 4,3 64,8 10 Włochy 150,0 69,0 17,5 38,5 55,8 11 Albania 40,0 15,0 1,5 5,4 35,8 12 Norwegia 600,0 29,4 121,8 59,4 13 Ukraina 45,0 23,5 4,5 12,2 51,9 Europa 2900,8 *) 1120,5 < 100 kw/km 178,8 531,0 47,4

21 Historia energetyki wodnej w Polsce : 8100 obiektów hydroenergetycznych (młyny, tartaki, kaszarnie, elektrownie ) szacunki mówią o ok. 25tys. siłowni wodnych; 1953: 7230 obiektów wykorzystujących energię wody (6330 w eksploatacji) (prof. A. Hoffman) 1981/82 : 2131 obiektów hydroenergetycznych (300 w eksploatacji) potencjalnych miejsc instalacji na istniejących lub planowanych obiektach hydrotechnicznych (studium ENERGOPROJEKTu) elektrowni wodnych, w tym 743 Małych Elektrowni Wodnych (< 10 MW), o łącznej mocy 966 MW (URE, 31 marca 2013) 2050 ok Elektrowni Wodnych - wykorzystanie potencjału technicznego na poziomie 47% - tj. obecnej średniej w UE

22 Niewykorzystany potencjał rzek. Dla województwa Świętokrzyskiego ponad 1000 obiektów. Tylko 35 elektrowni wodnych.

23 Udostępnienie danych

24 Zawiera dane na temat lokalizacji historycznych obiektów piętrzących i wykorzystujących energię wody: jazów, młynów, tartaków, foluszy itp obiektów w Europie, w tym: lokalizacji w Polsce.

25 BAZA PROJEKTU RESTOR W POLSCE ZAWIERA obiektów RESTOR Hydro 25

26 Dlaczego nie wykorzystujemy istniejących obiektów hydrotechnicznych?? Obiekty piętrzące będące własnością Skarbu Państwa, zinwentaryzowane przez KZGW (wysokość piętrzenia powyżej 0,7 m)* dane z 2012 r. MEW przy zinwentaryzowanych obiektach* 651 Stopień wykorzystania hydroenergetycznego zinwentaryzowanych obiektów piętrzących Obiekty piętrzące, dla których prawa właścicielskie wykonują RZGW* ,5% Obiekty planowane do udostępnienia w wykazach opracowanych przez RZGW, przekazanych do publicznej wiadomości** 10 Obiekty udostępnione zgodnie z obowiązującymi(?) Zasadami udostępniania stopni wodnych będących w trwałym zarządzie RZGW ** 0 *źródło: Prezentacja pt. Inwentaryzacja stopni piętrzących, M. Kowalczyk, KZGW, Konferencja Dziś i jutro energetyki wodnej w Polsce i UE, Renexpo, Warszawa, **dane uzyskane telefonicznie w poszczególnych RZGW.

27

28

29

30

31

32 Mała retencja i energetyka wodna to korzyści dla lokalnych społeczności tworzą nowe miejsca pracy dla rodzimych producentów urządzeń MEW jak i lokalnych społeczności w agroturystyce, eksploatacji i konserwacji zarówno urządzeń MEW jak i brzegów rzek, zbiorników i urządzeń wodnych; wpływają na utrzymywanie silnych więzi kulturowych i emocjonalnych lokalnych środowisk wokół starych siłowni wodnych; ochronią zabytki poprzez odbudowę i konserwację budowli hydrotechnicznych, budynków związanych z siłowniami wodnymi, eksploatację lub ochronę urządzeń technicznych MEW, tworzenie na bazie siłowni wodnych muzeów i skansenów; MEW w dworku Gombrowicza poprawiają parametry sieci elektroenergetycznych na tzw. końcówkach mocy, oraz obniżają koszty modernizacji sieci elektroenergetycznych

33 Przykład adaptacji starego młyna wodnego na pensjonat i restaurację

34 Przykład adaptacji starego młyna wodnego na pensjonat i restaurację

35 Wybrane projekty MEW woj. świętokrzyskie MEW moc instalowana 85 kw Hydrozespołu wyposażone w Śrubę Archimedesa oraz Turbinę Kaplana

36 Wybrane projekty MEW woj. świętokrzyskie MEW Wolica moc instalowana 85 kw Hydrozespołu wyposażone w Śrubę Archimedesa oraz Turbinę Kaplana

37 Wybrane projekty MEW Turbina Kaplana

38

39 Stoki Duże (woj. świętokrzyskie) MEW moc instalowana 110 kw 2 Hydrozespoły wyposażone w Turbiny Kaplana

40 Wybrane projekty MEW

41 Wybrane projekty MEW woj. małopolskie MEW moc instalowana 960 kw Hydrozespół wyposażony w Turbinę Kaplana

42 Wybrane projekty MEW woj. świętokrzyskie MEW Witulin moc instalowana 250 kw Hydrozespół wyposażony w Turbinę Kaplana

43 Wybrane projekty MEW

44 Energetyka Wiatrowa

45

46 8-metrowa turbina E-126 trzebuje specjalnego owego dźwigu do podnoszenia MW generatora na szczyt ży. dło: Enercon

47 Wybrane korzyści płynące z zastosowania GIS dla inwestycji w energetykę wiatrową. Możliwość zestawienia ze sobą dużej liczby czynników mogących mieć wpływ na realizacje inwestycji. Między innymi czynniki środowiskowe i kulturowe. Wyznaczenie obszarów znajdujących się w dogodnej odległości od infrastruktury technicznej. Wykorzystanie specjalistycznego oprogramowania umożliwiającego optymalną lokalizację turbin wiatrowych

48

49 Średnie roczne nasłonecznienie obszaru Polski wynosi ok.3500 MJ m.kw/rok (~1100 kwh m2/ rok) na poziomą powierzchnię.

50 Wybrane korzyści płynące z zastosowania GIS dla inwestycji w energetykę słoneczną. Wyznaczanie potencjału nasłonecznienia dla terenów otwartych jak i dla terenów silnie zurbanizowanych. Szacowanie produkcji energii elektrycznej. Szybka identyfikacja najkorzystniejszych powierzchni pod kątem dostępu infrastruktury technicznej. Możliwość uwzględnienia ukształtowania terenu (wysokość terenu, spadek, ekspozycja)

51

52 Łączna moc koncesjonowanych systemów PV przyłączonych do sieci 3,877 MWp (stan na Urzędu Regulacji Energetyki) Szacowana łączna moc wszystkich systemów PV w Polsce to ok. 6,69MWp, a z tego połowa to instalacje typu off-grid. Największe instalacje PV to: farma w Wierzchosławicach (1MWp), farma w Gierczycach (1,35MWp) Większość systemów PV powstała dzięki wsparciu finansowemu ze strony instytucji państwowych i/lub funduszy europejskich

53 Wg danych IEO

54 Systemy PV w Polsce Rzeszów 20kWp (instalacja fasadowa) [źródło wspia.eu]

55 Systemy PV w Polsce Łódź 218kWp (off-grid owa instalacja dachowa) [źródło Agnes-Elektromax]

56 Systemy PV w Polsce Łódź 218kWp (off-grid owa instalacja dachowa) [źródło Agnes-Elektromax]

57 WSPiA w Rzeszowie kilka tygodni temu uruchomiła instalację ogniw fotowoltaicznych. Jest to prawie 40 tzw. Car Portów, które zbudowane zostały na parkingu głównym uczelni.

58 Car Porty to specjalne zadaszenia, na których zamontowano nowoczesne panele fotowoltaiczne o powierzchni około 840 m 2 o łącznej mocy 170kW.

59 Stanowiska wyposażone są w gniazda typu TESLA i MELEX i pozwalają na jednoczesne ładowanie 4 samochodów.

60 Perspektywy na najbliższe lata

61 Ministerstwo Gospodarki kilka dni temu opublikowało Analizę mająca na celu wdrożenie instytucji spółdzielni energetycznej do polskiego systemu prawa w oparciu o najlepsze praktyki państw Unii Europejskiej. Dokument zawiera analizę regulacji prawnych w państwach Unii Europejskiej. W ekspertyzie, przygotowanej na zlecenie MG, ujęto również rekomendacje dotyczące ewentualnych zmian przepisów prawa w tym obszarze. Publikacja wskazuje ponadto potencjał spółdzielni energetycznych, jako rozwiązania, które ma docelowo wspierać rozwój mikrogeneracji w zakresie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.

62 Nowa ustawa OZE wer.. wysłuchanie publiczne

63 Nowa perspektywa finansowa Hipotetyczny, indykatywny podział oszacowanej puli środków na OZE w ramach perspektywy finansowej (zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej z czerwca 2011 r.) na województwa na tle obecnej alokacji (dane z dnia 13 października 2011 r.) w ramach RPO wg IEO.

64 Alokacja RPOWŚ

65 Oś priorytetowa 3. Efektywna i zielona energia 167,27 mln EUR Cele: Zwiększenie produkcji energii w województwie świętokrzyskim, pochodzących ze źródeł odnawialnych, oraz budowa systemów dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, Wsparcie dla realizacji inwestycji wynikających z założeń planów niskoemisyjnych.

66 PI 4.1 wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych - 34,08 mln EUR Typy przedsięwzięć: wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej pochodzącej ze wszystkich źródeł odnawialnych (energia wodna, wiatru, słoneczna, geotermalna, biogazu, biomasy) wraz z podłączeniem do sieci dystrybucyjnej, budowy instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw, budowy oraz modernizacji zakładów do produkcji urządzeń OZE, budowa lub modernizacja jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokiej kogeneracji z OZE.

67 4.2. promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach 20,45 mln EUR Typy przedsięwzięć: dofinansowanie projektów dotyczących poprawy efektywności energetycznej (w tym z uwzględnieniem OZE) w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach skutkujących zmniejszeniem zużycia i strat wody, energii elektrycznej, energii cieplnej,..

68 4.3. wspieranie efektywności energetycznej inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej 51,39 mln EUR Typy przedsięwzięć:. instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, instalacją systemów chłodzących, w tym również z OZE, budową lub modernizacją jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji, wraz z infrastrukturą do dystrybuowania wytworzonej energii.

69 Korzyści społeczne i gospodarcze z wykorzystania lokalnych zasobów OZE

70 Sytuacja energetyczna woj. świętokrzyskiegostan obecny i założenia Cel na rok % energii elektrycznej pochodzącej z OZE ,34 [MWh] ,00 Produkcja energii elektrycznej z OZE w województwie świętokrzyskim, rok 2012 Szacowana ilość energii elektrycznej, pochodzącej z OZE, rok % Wzrost energii wyprodukowanej z OZE do roku 2020 powinien wynosić ,66 MWh o wartości ok. 320 mln zł netto/rocznie Czy chcemy te pieniądze zatrzymać w naszym regionie Inwestycyjne nakłady finansowe na rozwój poszczególnych typów instalacji OZE do roku 2020 w województwie świętokrzyskim mln zł Jaki powinien być mix energetyczny naszego województwa Elektrownia wiatrowe Elektrownia wodne Jak osiągnąć cele w zakresie OZE przedstawione w Strategii Jak racjonalnie wykorzystać zasoby OZE 461, ,47 572,87 32,40 Elektrownia fotowoltaiczne Biogazownie Łączne nakłady inwestycyjne powinny wynosić 2,26 mld zł

71

72

73 Efekty realizacji takiego scenariusza: Utrzymanie konkurencyjnych cen energii elektrycznej i ciepła. Otwarcie frontu inwestycyjnego z udziałem milionów obywateli i ich kapitałów (efekt mnożnikowy). Rozwój nowych dziedzin gospodarki (przemysł OZE, magazyny energii, zarządzanie popytem i podażą itp.) w skali makro i lokalnej. Ochrona istniejących i utworzenie wielu tysięcy trwałych miejsc pracy. Rozwój rolnictwa energetycznego i stabilizacja ekonomiczna mieszkańców wsi program rozwoju BIOGAZOWNI.

74 rozwój odnawialnych źródeł energii może stanowić istotną alternatywę dla wzrastającego uzależnienia energetycznego Polski od dostaw z zagranicy, dziś widocznego głównie w sektorze gazowym i paliwowym, a z dużym prawdopodobieństwem, już w niedalekiej przyszłości także w elektroenergetyce, a które już w chwili obecnej przekracza poziom 40% konsumpcji energii pierwotnej; cele ustalane na szczeblu unijnym w zakresie polityki energetycznoklimatycznej mają znaczenie drugorzędne, indykatywne, a ich osiągnięcie jak najmniejszym kosztem nie może być jedynym wyznacznikiem dla kreowania polityki Państwa w tym obszarze konieczna jest nie najtańsza, ale najbardziej efektywna przebudowa miksu energetycznego, co oznacza potrzebę promowania technologii o dużym potencjale trwałości, wykorzystujących zwłaszcza te zasoby odnawialne, które pozostawać będą zawsze w wyłącznej dyspozycji naszego kraju, rozwój energetyki rozproszonej i prosumenckiej to szansa dla rozwoju innych sektorów gospodarki, w tym przemysłu maszynowego i budowlanego, a także dla redukcji rosnącego wykluczenia energetycznego części regionów wiejskich;

75 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Michał Kubecki mail: tel.: Instytut OZE Sp. z o.o. ul. Staszica 1/ Kielce