Podatkowe rozliczenie płatności w transakcjach zagranicznych Małgorzata Samborska WARSZTATY RADY PODATKOWEJ WIOSNA 2017

Transkrypt

1 Podatkowe rozliczenie płatności w transakcjach zagranicznych Małgorzata Samborska WARSZTATY RADY PODATKOWEJ WIOSNA 2017

2 Agenda 1. Podatek u źródła kiedy należy go potrącić kontrahentowi zagranicznemu? 2. Podatek u źródła od poszczególnych rodzajów transakcji 3. Praktyczne problemy z certyfikatem rezydencji 4. Pozostałe problemy i ich konsekwencje podatkowe 2

3 Podatek u źródła kiedy należy go potrącić kontrahentowi zagranicznemu? Podstawa prawna: ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz ze zmianami); (dalej: Ustawa CIT) 3

4 Obowiązek poboru podatku. Przepisy Art. 26 ust. 1 Ustawy CIT. Podmioty, które dokonują wypłat należności z tytułu należności licencyjnych, odsetek, praw autorskich, wybranych usług niematerialnych oraz dywidend (w art. 21 i art. 22 ust CIT) są obowiązane jako płatnicy pobierać, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Wyjątek: zwolnienie ustawowe dla podmiotów powiązanych w ramach UE Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. 4

5 Zwolnienie dla podmiotów powiązanych Zgodnie z art. 21 ust. 3 ustawy CIT Zwalnia się od podatku dochodowego przychody z odsetek, z praw autorskich, należności licencyjnych (know-how), jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki: 1. wypłacającym należności jest: Polski podatnik a) spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego z siedzibą w Polsce albo b) położony w Polsce zagraniczny zakład spółki podlegającej w państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, 5

6 Minimalny próg udziału w kapitale 2. uzyskującym przychody jest spółka podlegająca w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub EOG opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania; Podatnik z UE 3. który posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej 4. *jest rzeczywistym właścicielem należności, * Wymóg dot. ustalenia rzeczywistego właściciela obowiązuje od dnia 1 stycznia 2017 r. 6

7 Wypłata do spółki siostry również z prawem do zwolnienia 3a. Warunek posiadania udziałów (akcji), uważa się także za spełniony, jeżeli zarówno w kapitale spółki wypłacającej, jak i w kapitale spółki otrzymującej należność, inna spółka podlegająca opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów w UE lub EOG, posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji). 3b. Zwolnienie, stosuje się, jeżeli posiadanie udziałów (akcji), wynika z tytułu własności. 3c. Zwolnienie, stosuje się, jeżeli spółka otrzymująca należności, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania. 7

8 Wymóg posiadania udziałów przez dwa lata Zwolnienie ma zastosowanie w przypadku, kiedy spółka nadrzędna posiada udziały (akcje) w określonej wysokości, nieprzerwanie przez okres dwóch lat. 2-letni warunek ten może być spełniony również po wypłacie należności W przypadku niedotrzymania warunku posiadania udziałów (akcji) nieprzerwanie przez okres dwóch lat, spółka jest obowiązana do zapłaty podatku, wraz z odsetkami za zwłokę, od przychodów określonych w ust. 1 pkt 1 w wysokości 20% przychodów, z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. 8

9 Obowiązki dokumentacyjne Art. 26 ust. 3. ustawy CIT Płatnicy przekazują kwoty podatku w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego, właściwego według siedziby podatnika. Płatnicy są obowiązani przesłać: 1. podatnikom, którym potrącono należność - informację o wysokości pobranego podatku, 2. urzędowi skarbowemu - informację o dokonanych wypłatach i pobranym podatku - sporządzone według ustalonego wzoru. IFT- 1/1R IFT-2/2R CIT-10R, PIT-8AR 9

10 Złożenie informacji konieczne nawet bez podatku Z przepisu wynika, że przekazanie informacji jest obowiązkowe niezależnie od tego, czy podatek jest pobierany, czy na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania można zaniechać jego pobrania. W przypadku wypłaty na rzecz podatnika CIT złożyć informację IFT-2/IFT-2R W przypadku wypłaty na rzecz podatnika PIT odpowiednio złożyć informację IFT-1/IFT- 1R W przypadku wypłaty dla wspólnika spółki nieposiadającej osobowości prawnej (transparentnej podatkowo) należy złożyć informacje właściwe dla wypłaty dla podatnika PIT zagadnienie praktyczne. 10

11 Podatek u źródła 11

12 Dochody osiągnięte na terytorium Polski Od 1 stycznia 2017 r. obowiązuje w ustawie CIT definicja dochodów osiągniętych na terytorium Polski. Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Polski przez nierezydentów uważa się w szczególności dochody (przychody) z: 1) działalności prowadzonej przez zakład; 2) położonej na terytorium Polski nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, 4) przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce nieruchomościowej; 3) papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, dopuszczonych do publicznego obrotu na terytorium Polski 12

13 Dochody osiągnięte na terytorium Polski 5. tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez polskiego podatnika, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia. Nowy art. 3 ust. 5. Za dochody (przychody), o których mowa wyżej, uważa się przychody wymienione w art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1, jeżeli nie stanowią dochodów (przychodów), o których mowa w ust. 3 pkt 1-4. Odsetki, należności licencyjne, wybrane usługi niematerialne, dywidendy 13

14 Dochody osiągnięte na terytorium Polski Przychody, o którym mowa w ww. przepisie (art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1), to przychody: Art. 21 ust. 1; 1) z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych i należności licencyjnych 2) z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, 2a) z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze 3) z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów ( ), 4) uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej Art. 22 ust. 1; z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 14

15 Podatek u źródła w cenie biletu Interpretacje Dyrektorów IS: Katowice nr IBPBI/2/ /14/BG, Warszawa nr IPPB5/ /14-4/AJ. Wyroki: NSA z 4 lipca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2200/11), WSA w Warszawie z 16 lipca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 430/14) nabywca biletu lotniczego będący przedsiębiorcą, osobą prawną lub jednostką organizacyjną bez osobowości prawnej kupujący bilet u zagranicznego przewoźnika jest inkasentem podatku u źródła i musi wpłacić 10% podatek należny od przychodów osiąganych na terenie Polski przez przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej. 15

16 Aktualnie pozytywne stanowisko Spółka, która kupuje bilety lotnicze u pośredników z siedzibą w Polsce, a nie bezpośrednio u zagranicznego przewoźnika, nie jest płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego. Tak wynika z wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Rz 1162/15 (orzeczenie nieprawomocne). Spółka, która kupuje bilety lotnicze w biurach podróży lub agencjach turystycznych, mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie jest zobowiązana do poboru i odprowadzenia zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych od kwoty wypłacanej w związku z zakupem biletów lotniczych, o ile podmiotom tym można przypisać status niezależnych przedstawicieli. Tak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 lipca 2016 r., nr ILPB3/ /16-4/ŁM 16

17 Polska stroną umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z 93 państwami Albania Algieria Arabia Saudyjska Armenia Australia Austria Azerbejdżan Bangladesz Belgia Białoruś Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chile Chiny Chorwacja Cypr Czarnogóra Czechy Dania Egipt Estonia Etiopia Filipiny Finlandia Francja Grecja Gruzja Guernsey Hiszpania Holandia Indie Indonezja Iran Irlandia Islandia Izrael Japonia Jersey Jordania Kanada Katar Kazachstan Kirgistan Korea Południowa Kuwejt Liban 17

18 Polska stroną umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z 93 państwami Litwa Luksemburg Łotwa Macedonia Malezja Malta Maroko Meksyk Mołdawia Mongolia Niemcy Nigeria Norwegia Nowa Zelandia Pakistan Portugalia RPA Rosja Rumunia Serbia Singapur Słowacja Słowenia Sri Lanka USA Syria Szwajcaria Szwecja Tadżykistan Tajlandia Tajwan (zawarta 15 grudnia 2016 r.) Tunezja Turcja Ukraina Urugwaj Uzbekistan Węgry Wielka Brytania Wietnam Włochy Wyspa Man Zambia Zimbabwe Zjednoczone Emiraty Arabskie 18

19 Podatek u źródła od poszczególnych rodzajów transakcji 19

20 Opodatkowanie na gruncie Ustawy CIT (Art. 21). Odsetki / Należności licencyjne / Usługi niematerialne Podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, przychodów: 1) z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), 2) z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2a) z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze - ustala się w wysokości 20% przychodów. 20

21 Opodatkowanie na gruncie Ustawy CIT. Transport i dywidendy 3) z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych, 4) uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej ustala się w wysokości 10% tych przychodów. Art. 22 ust Podatek dochodowy od dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu 2. Przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. 21

22 Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania źródła przychodów Konwencja modelowa OECD Artykuł 6. Dochód z majątku nieruchomego Artykuł 7. Zyski przedsiębiorstw Artykuł 8. Żegluga morska, żegluga śródlądowa i transport lotniczy Artykuł 9. Przedsiębiorstwa powiązane Artykuł 10. Dywidendy Artykuł 11. Odsetki Artykuł 12. Należności licencyjne Artykuł 13. Zyski z przeniesienia własności majątku Artykuł 15. Dochód z pracy Artykuł 16. Wynagrodzenia dyrektorów Artykuł 17. Artyści i sportowcy Artykuł 18. Emerytury Artykuł 19. Pracownicy państwowi Artykuł 20. Studenci Artykuł 21. Inne dochody 22

23 Zyski przedsiębiorstw / usługi niematerialne Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie przewidują szczególnego reżimu opodatkowania usług. Co do zasady stanowią one zyski z przedsiębiorstw W większości przypadków forma opodatkowania przychodów z tytułu świadczenia usług zależna jest od tego, czy usługi są świadczone poprzez polski zakład. Powyższe obowiązuje z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie za świadczenie danej usługi nie stanowi w świetle danej umowy wynagrodzenia z tytułu szczególnego, np. należności licencyjnych. Brak zakładu = brak opodatkowania 23

24 Konwencja modelowa. Zyski przedsiębiorstw (art. 7) 1. Zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi w drugim umawiającym się państwie działalność gospodarczą poprzez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, to zyski, jakie można przypisać zakładowi zgodnie z postanowieniami ustępu 2, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie. 24

25 Konwencja modelowa. Należności licencyjne Należności licencyjne powstające w umawiającym się państwie i wypłacane osobie uprawnionej, mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim państwie. Ale umowy międzynarodowe najczęściej inaczej. Np. POLSKA NIEMCY (1) Należności licencyjne, powstające w Umawiającym się Państwie i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie. (2) Jednakże należności licencyjne, o których mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, mogą być także opodatkowane w Umawiającym się Państwie, w którym powstają, i zgodnie z jego ustawodawstwem, ale jeżeli osoba uprawniona do należności licencyjnych ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5 procent kwoty brutto należności licencyjnych. 25

26 Konwencja modelowa. Definicja należności licencyjnych 2. Określenie należności licencyjne użyte w tym artykule oznacza wszelkiego rodzaju należności płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania wszelkich praw autorskich do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego, włącznie z filmami dla kin, wszelkiego patentu, znaku towarowego, wzoru lub modelu, planu, tajemnicy technologii lub procesu produkcyjnego lub za korzystanie z doświadczenia zawodowego w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej. Program komputerowy! Niektóre umowy wymieniają wprost np. Portugalia Z samego faktu, iż program komputerowy jest utworem, nie wynika, że należności za jego użytkowanie można uznać za należności licencyjne jako dzieła literackie lub naukowe. 26

27 Odsetki / odsetki od zaległości W przypadku wypłaty przez podmiot polski kontrahentowi zagranicznemu odsetek od nieterminowo uregulowanych należności mają zastosowanie przepisy zawarte w art. 21 ust. 1 Ustawy CIT, w którym mowa o odsetkach. Zgodnie z tymi regulacjami, podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Polski odsetek ustala się w wysokości 20 % przychodów, chyba że umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska, stanowią inaczej. Brak wyraźnego wyłączenia odsetek od zobowiązań handlowych z odsetek podlegających opodatkowaniu w Polsce oznacza, że jeżeli płacone są odsetki od zobowiązań handlowych na rzecz podmiotów mających siedzibę w tych państwach, istnieje ryzyko, że fiskus upomni się o podatek u źródła w Polsce od tych odsetek. 27

28 Odsetki od zaległości kwalifikowane w zależności od umowy Większość umów o unikaniu podwójnego opodatkowanie zawiera definicję odsetek, przy czym niektóre z nich jako odsetki określają co do zasady jedynie dochód z pożyczek lub dochód, który według prawa polskiego jest zrównany z dochodem z pożyczek. Definicja ta nie obejmuje zatem odsetek od zobowiązań handlowych. Inne umowy zawierają wprost sformułowanie, iż opłat karnych z tytułu opóźnionej zapłaty nie uważa się za odsetki. Takie umowy międzynarodowe kwalifikują takie odsetki jako zyski z przedsiębiorstw, podobnie jak i kwotę główną wypłacanego na rzecz kontrahenta zobowiązania, co do zasady podlegający opodatkowaniu jedynie w kraju siedziby spółki otrzymującej takie odsetki. Nie występuje więc w takim przypadku podatek u źródła w Polsce. 28

29 Wyłączenie wprost. Przykład Art. 11 ust. 5 Konwencji z USA. Określenie "odsetki" użyte w niniejszym artykule oznacza dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności zabezpieczonych jak i niezabezpieczonych hipoteką i zarówno zawierających bądź nie prawo do udziału w zyskach osiąganych przez dłużnika, a w szczególności dochody z państwowych papierów wartościowych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami lub nagrodami związanymi z takim papierami wartościowymi, obligacjami lub skryptami dłużnymi, jak również jakikolwiek inny dochód, który zgodnie z prawem podatkowym Umawiającego się Państwa, w którym dochód powstaje, został zrównany z dochodem z pożyczki pieniężnej. Dochodu, o którym mowa w artykule 10 (Dywidendy) oraz opłat karnych z tytułu opóźnionej zapłaty, nie uważa się za odsetki dla celów niniejszej Konwencji. Brak wyraźnego wyłączenia odsetek od zobowiązań handlowych z odsetek podlegających opodatkowaniu w Polsce znajduje się w umowie z Węgrami, z Danią, z Wielką Brytanią czy Izraelem 29

30 Praktyka. Przykładowe różne stawki* *Źródło: informator PAIiIZ. ** Różne stawki w odniesieniu do należności tej samej kategorii wynikają z różnic opodatkowania w zależności od właściwości wypłat lub podmiotów (np. rodzaju powiązań między spółkami lub progu udziału w kapitale). 30

31 Praktyczne problemy z certyfikatem rezydencji 31

32 Definicja certyfikatu Art. 4a pkt. 12 Ustawy CIT. [Ilekroć w ustawie mowa o] certyfikacie rezydencji oznacza to zaświadczenie o miejscu siedziby podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby podatnika. Certyfikatem rezydencji podatkowej nie jest np. zaświadczenie o rejestracji do celów VAT może ono być wydane w odniesieniu do nieograniczonej liczby państw. Nie można uzyskać Certyfikatu rezydencji dla Podmiotów transparentnych podatkowo. 32

33 Certyfikat ważny przez 12 miesięcy Art. 26 ust. 1i. Jeżeli miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych zostało udokumentowane certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu jego ważności, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres kolejnych dwunastu miesięcy od dnia jego wydania. Odpowiedzialność płatnika 1j. Jeżeli w okresie dwunastu miesięcy od dnia wydania certyfikatu, o którym mowa w ust. 1i, miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie, podatnik jest obowiązany do niezwłocznego udokumentowania miejsca siedziby dla celów podatkowych nowym certyfikatem rezydencji. Przepis ust. 1i stosuje się odpowiednio. 1k. Jeżeli podatnik nie dopełnił obowiązku określonego w ust. 1j, odpowiedzialność za niepobranie podatku przez płatnika lub pobranie podatku w wysokości niższej od należnej ponosi podatnik [odstępstwo od zasady odpowiedzialności płatnika]. 1l. Jeżeli z dokumentu posiadanego przez płatnika, w szczególności faktury lub umowy, wynika, że miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie w okresie dwunastu miesięcy od dnia wydania certyfikatu, a podatnik nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w ust. 1j, przepisy ust. 1i i 1k nie mają zastosowania od dnia, w którym płatnik uzyskał ten dokument. 33

34 Certyfikat rezydencji w formie elektronicznej nie zawsze wyłącza WHT Interpretacja indywidualna DIS w Poznaniu z dnia r., nr ILPB3/ /16-4/ŁM. Czy posiadając elektroniczny certyfikat rezydencji kontrahenta (pobrany ze strony właściwego organu podatkowego lub przesłany przez kontrahenta elektronicznie) spółka, będzie mogła korzystać z prawa do niepotrącania podatku u źródła lub potrącenia go w niższej wysokości? Organ podatkowy: skoro certyfikat rezydencji może być wydany zarówno w formie elektronicznej jak i papierowej, wówczas w celu właściwego udokumentowania rezydencji podatkowej kontrahenta wnioskująca winna posiadać ten papierowy certyfikat. 34

35 Cypr 35

36 Czechy 36

37 Holandia 37

38 Rosja 38

39 Słowacja 39

40 Szwajcaria 40

41 USA 41

42 Węgry 42

43 Wielka Brytania 43

44 Pozostałe problemy i ich konsekwencje podatkowe Podstawa prawna: Ustawa CIT Ustawa VAT 44

45 Uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności Art. 16 ust. 1 pkt 26a Ustawy CIT. Odpis aktualizujący wartość należności, która była uprzednio zaliczona do przychodów należnych, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jeśli nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona 2a. Nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną: 1) ( ) w szczególności jeżeli: a) dłużnik zmarł, został wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość albo b) zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne, lub zostało wszczęte postępowanie ugodowe c) wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo d) wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego. 45

46 Nieściągalność: fiskus uznaje postępowania zagraniczne DIS w Łodzi w interpretacji z 2 października 2014 r., nr IPTPB3/ /14-4/KJ Dokumenty wydane przez zagraniczne sądy są przesłanką uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności w rozumieniu Ustawy CIT. Postanowienia zagranicznego sądu o wszczęciu postępowania upadłościowego wobec kontrahentów Spółki stanowią bez wątpienia wystarczającą przesłankę do uznania nieściągalności tych wierzytelności za uprawdopodobnione. Nie ma bowiem znaczenia, czy postanowienie to zostało wydane przez sąd polski czy zagraniczny. Spółka dla celów dowodowych powinna jednak dysponować oryginalnym dokumentem wydanym przez właściwy sąd, przetłumaczonym na język polski, bądź dokumentami, których autentyczność została potwierdzona notarialnie. 46

47 Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności Za wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana uważa się wierzytelności, w stosunku do których podatnik dysponuje: 1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo 2) postanowieniem sądu o: a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub b) umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona w lit. a, lub c) zakończeniu postępowania upadłościowego, albo 3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty. 47

48 Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności II FSK 2708/13, Udokumentowanie niewypłacalności dłużnika posiadającego siedzibę w innym państwie członkowskim UE. - NSA z dnia 13 stycznia 2016 r. Fakt, że niewypłacalny dłużnik krajowego podatnika, posiada siedzibę na terenie innego państwa członkowskiego UE i nie podlega polskiemu ustawodawcy nie uzasadnia różnego traktowania. Istota art. 16 ust. 2 pkt 2 u.p.d.o.p. sprowadza się do udokumentowania nieściągalności wierzytelności, tj. gdy z dokumentów posiadanych przez wierzyciela jednoznacznie wynika, że dłużnik już nie istnieje i nie ma środków pozwalających na uregulowanie jego zobowiązań, a więc że nieściągalność wierzytelności zaliczonej do przychodów należnych ma charakter definitywny. 48

49 Płatności gotówkowe w kosztach uzyskania przychodu do PLN Art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zmianami). Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość PLN, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. Art. 15d ust. 1 Ustawy CIT. Podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej [ ] została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. 49

50 Waluty i raty bez wpływu na ograniczenie Ustawa przewiduje, że pomimo iż próg zastosowania przepisów wyraża się w PLN, również płatności w innych walutach zostaną objęte jej zastosowaniem. Do określenia kwoty transakcji właściwy będzie kurs ogłoszony przez NBP dnia poprzedniego. Istotna jest wartość jednorazowej transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności. Na tym tle możliwe są zatem spory z organami podatkowymi. Mogą one zakwestionować podział płatności i zarzucić niektórym operacjom sztuczność. Efektem będzie brak kosztu lub zwiększony przychód. Sankcji dla podmiotów przyjmujących płatność gotówkową nie wprowadzono. 50

51 Płatności gotówkowe w kosztach uzyskania przychodu do PLN 2. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy: 1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo 2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody - w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego. 3. Przepisy stosuje się odpowiednio w przypadku nabycia ŚT lub WNIP. 51

52 Kompensaty a płatności gotówkowe Minister Finansów przepisy art. 22 ustawy SDG odnoszą się do płatności gotówkowych/bezgotówkowych, a nie do regulowania zobowiązań (które to pojęcie ma szerszy zakres). W przypadku płatności może ona być dokonana w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Jeżeli zatem ma miejsce uregulowanie lub wygaśnięcie zobowiązania z innych powodów niż dokonanie płatności, wówczas omawianych przepisów nie stosuje się. Organy podatkowe min. wydanej na rzecz klienta Grant Thornton przez DIS w Poznaniu interpretacji indywidualnej z dnia 27 października 2016 r., nr ILPB2/ /16-2/AO. 52

53 Ograniczenie również w transakcjach z zagranicznymi dostawcami Adresatem obowiązku są przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wykonujący działalność gospodarczą na terytorium Polski. Przedsiębiorcą w rozumieniu tej ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Powyższe warunki spełnia osoba wykonująca działalność gospodarczą za granicą, określana mianem przedsiębiorcy zagranicznego (art. 5 pkt 3 tej ustawy). W związku z tym, że obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego dotyczy transakcji, których stroną jest inny przedsiębiorca należy uznać, że w zakresie tego pojęcia mieszczą się również przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą za granicą. Ustawa osdg nie nakłada obowiązków na przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą poza terytorium RP, nie oznacza to jednak, że pojęcie przedsiębiorcy w rozumieniu omawianej ustawy ogranicza się wyłącznie do przedsiębiorców wykonujących działalność w Polsce. Płatności przez przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą na terytorium RP z przedsiębiorcą zagranicznym powinno następować z uwzględnieniem wymogu wynikającego z przepisu art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. 53

54 Wykreślenie z urzędu podatników niewykazujących transakcji Art. 97. [Podatnicy VAT UE] 15. W przypadku gdy podmiot, o którym mowa w ust. 1 3, złoży za 3 kolejne miesiące lub kwartał deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży oraz nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podmiot z rejestru jako podatnika VAT UE i powiadamia go o wykreśleniu. Przepis stosuje się odpowiednio, gdy podatnik przez okres 3 kolejnych miesięcy nie składał informacji podsumowujących, o których mowa w art. 100, pomimo istnienia takiego obowiązku. 54

55 WNT, import usług - zmienione zasady rozliczenia VAT naliczonego od 2017 art. 86 ust. 10b pkt 2 i 3 Ustawy VAT nowe wymogi dotyczą: A. świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca, B. dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 lub 7 podatnikiem jest ich nabywca, C. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9, D. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 11. Zgodnie ze zmianami warunkiem powstania prawa do odliczenia VAT w deklaracji za okres, w którym podatnik wykazuje podatek należny, ma być wykazanie podatku należnego nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy. 55

56 Odliczenie nabyć z VAT należnym równym naliczonemu do 3 miesięcy Nowe uregulowanie ma zapobiegać sytuacji, w której podatnicy wykazywali VAT należny i naliczony w deklaracji podatkowej za okres czasowo odległy od momentu powstania obowiązku podatkowego. Praktyka taka była często spotykana, pomimo iż postępowanie takie stoi w sprzeczności z przepisami które, co do zasady, nakazują wykazać podatek zgodnie z art. 86 ust. 10 Ustawy VAT, tj. za okres w którym powstał obowiązek podatkowy. 56

57 Odliczenie nabyć z VAT należnym równym naliczonemu do 3 miesięcy Do art. 86 Ustawy VAT dodany został ust. 10i, zgodnie z którym w przypadku wykazania kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej w terminie późniejszym, podatnik może odpowiednio dokonać odliczenia w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej. Na mocy przepisów w nowym brzmieniu Podatnik dokonujący odliczenia w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy, będzie uprawniony do wykazania VAT należnego i naliczonego w deklaracji za ten sam okres. Podatnik dokonujący odliczenia po upływie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy, będzie zobowiązany wykazać VAT należny w deklaracji za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, a naliczony w deklaracji bieżącej. Do rozliczeń za okresy rozliczeniowe poprzedzające pierwszy okres rozliczeniowy 2017 r. stosuje się przepisy w brzmieniu dotychczasowym (art. 9 ustawy zmieniającej). 57

58 Zmiana warunków zwolnienia należności licencyjnych 58

59 Zmiana warunków zwolnienia z podatku należności licencyjnych Zgodnie z art. 21 ust. 3 zwalnia się od podatku przychody z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki: 1) wypłacającym należności jest spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo zagraniczny zakład spółki podlegającej w państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, (..). 2) uzyskującym przychody jest spółka podlegająca w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim UE lub w Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania; 3) spółka wypłacająca należność posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki otrzymującej ją lub odwrotnie; 4) rzeczywistym właścicielem odbiorcą należności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jest spółka, o której mowa w pkt 2, albo zagraniczny takowej, jeżeli dochód osiągnięty w następstwie uzyskania tych należności podlega opodatkowaniu w tym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym ten zagraniczny zakład jest położony. 59

60 Zmiana warunków zwolnienia z podatku należności licencyjnych Rzeczywisty właściciel nowa definicja (art. 4a pkt. 29 Ustawy CIT). Oznacza to podmiot otrzymujący daną należność dla własnej korzyści, niebędący pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym do przekazania całości lub części danej należności innemu podmiotowi. Wyrażenie rzeczywisty właściciel funkcjonuje już obecnie na gruncie art. 26 ust. 1g ustawy CIT w odniesieniu do dochodów uzyskiwanych przez zagraniczne instytucje wspólnego inwestowania i fundusze emerytalne. Wprowadzony zostaje obowiązek. Do art. 26f regulującego wymogi uwolnienia się od obowiązków płatnika związanych z pobraniem podatku u źródła dodano zdanie drugie. W przypadku należności, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1, pisemne oświadczenie powinno wskazywać, że spółka albo zagraniczny zakład jest rzeczywistym właścicielem wypłacanych należności. 60

61 Dziękuję za uwagę Małgorzata Samborska Dyrektor / Doradca Podatkowy T M E samborska.malgorzata@pl.gt.com 61