Spis treści. ENERGIA SPOŁECZNA Strona 2

Transkrypt

1

2 Spis treści 1. WSTĘP ZADANIA STAWIANE PRZED OPP JAKA ORGANIZACJA MOŻE UBIEGAĆ SIĘ O STATUS OPP WYMOGI DLA PODMIOTU STARAJĄCEGO SIĘ O STATUS OPP OBOWIĄZKI OPP CZYLI SPRAWOZDANIA MERYTORYCZNE I FINANSOWE PRZYWILEJE OPP % PRZYWILEJE PODATKOWE I PRAWNE PREFERENCYJNE PRAWO UŻYTKOWANIA NIERUCHOMOŚCI KONTROLA I UTRATA STATUSU OPP REJESTRACJA W SĄDZIE WNIOSKI KOŃCOWE ENERGIA SPOŁECZNA Strona 2

3 1. Wstęp Od 1 stycznia 2004 roku organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego, ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) mogą ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego, zwaną w skrócie OPP. Na potrzeby niniejszego poradnika, powyższą ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie będę nazywała Ustawą. Dla Ciebie Czytelniku, powyższe stwierdzenia, może wydawać się swego rodzaju niefortunnym zlepkiem stylistycznym, ale w dalszej części opracowania dołożę możliwych starań, aby przybliżyć tematykę OPP w sposób najbardziej przejrzysty i zrozumiały. 2. Zadania stawiane przed OPP Zanim zaczniemy rozważać czy mamy prawo ubiegać się o nadanie statusu OPP, należałby przybliżyć definicję działalności pożytku publicznego, którą znajdziemy w art. 3 wspomnianej wyżej Ustawy ( przypominam, że przyjęłam tak nazywać ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), która mówi, że jest to działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w Ustawie. Sfera zadań publicznych jest bardzo obszernie wymieniona przez ustawodawcę i obejmuje zadania w zakresie: pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób; wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej; działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; działalności charytatywnej; podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej; działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego; ochrony i promocji zdrowia; działalności na rzecz osób niepełnosprawnych; promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy; ENERGIA SPOŁECZNA Strona 3

4 działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn; działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym; działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości; działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej; działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych; nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania; wypoczynku dzieci i młodzieży; kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego; wspierania i upowszechniania kultury fizycznej; ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego; turystyki i krajoznawstwa; porządku i bezpieczeństwa publicznego; obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej; upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji; ratownictwa i ochrony ludności; pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą; upowszechniania i ochrony praw konsumentów; działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami; promocji i organizacji wolontariatu; pomocy Polonii i Polakom za granicą; działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych; promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą; działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka; przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym; działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów wymienionych w Ustawie. ENERGIA SPOŁECZNA Strona 4

5 3. Jaka organizacja może ubiegać się o status OPP STATUS OPP MOGĄ UZYSKAĆ FUNDACJE STOWARZYSZENIA OSOBY PRAWNE I INNE ZWIĄZANE Z KOŚCIOŁEM KATOLICKIM STOWARZYSZENIA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTOR. TERYTORIALNEGO SPÓŁDZIELNIE SOCJALNE S.A, Sp. z o.o, kluby sportowe, które nie działają dla zysku Z poradnika Zakładamy organizację pozarządową wiesz już Czytelniku, że wśród organizacji pozarządowych rozróżniamy stowarzyszenia oraz fundacje i to te właśnie podmioty, jeżeli nie są jednostkami sektora finansów publicznych oraz nie działają w celu osiągnięcia zysku, mogą ubiegać się o nadanie statusu OPP. Nasza Ustawa reguluje dodatkowo prowadzenie takiej działalności przez : osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego spółdzielnie socjalne spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857, z późn. zm.), które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników. ENERGIA SPOŁECZNA Strona 5

6 4. Wymogi dla podmiotu starającego się o status OPP Zgodnie z art. 20 Ustawy aby podmiot wymieniony w pkt 3. niniejszego opracowania został organizacją pożytku publicznego winien łącznie spełnić kilka warunków. I tak podmiot powinien: 1. prowadzić działalność na rzecz ogółu społeczności lub na rzecz wyodrębnionej grupy znajdującej się w szczególnej sytuacji życiowej lub materialnej. 2. prowadzić działalność organizacji w sferze działań opisanych w art. 4 ustawy - patrz pkt. 2 niniejszego poradnika przez minimum 2 lata 3. ograniczyć prowadzenie działalności gospodarczej wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego 4. przeznaczać zysk na działalność statutową, zgodną z pkt posiadać statutowy organ kontroli lub nadzoru w przypadku fundacji jest to Rada Nadzorcza, w stowarzyszeniu Komisja Rewizyjna. Osoby zasiadające w tych organach nie mogą być członkami Zarządu oraz pozostawać z nimi w związku małżeńskim ani we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa lub podległości służbowej. Osoby te nie mogą być skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwa z winy umyślnej 6. stać na straży transparentności organizacji poprzez nieudzielanie pożyczek lub zabezpieczeń zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów kontroli i nie przekazywania majątku na ich rzecz 5. Obowiązki OPP czyli sprawozdania merytoryczne i finansowe Organizacja pożytku publicznego ma obowiązek sporządzenia i ogłoszenia rocznego sprawozdania merytorycznego ze swojej działalności oraz sprawozdania finansowego. Art. 23 ust 6 Ustawy zobowiązuje do zamieszczenia zatwierdzonych obu sprawozdań w terminie do 15 lipca roku następującego po roku za który składane jest sprawozdanie, czyli do 15 lipca 2015 roku należy złożyć sprawozdania za rok ENERGIA SPOŁECZNA Strona 6

7 Sprawozdania składamy wyłącznie w formie elektronicznej na stronie internetowej urzędu obsługującego Ministra Pracy i Polityki Społecznej ( baza sprawozdań finansowych OPP w Polsce) Ważne: Jeżeli nie złożymy sprawozdania w ustalonym terminie nie zostaniemy uwzględnieni w wykazie organizacji pożytku publicznego, a tym samym tracimy możliwość uzyskiwania 1 % podatku z zeznań podatkowych. Jeżeli nasza organizacja pożytku publicznego w roku obrotowym za który składamy sprawozdanie osiągnęła przychód nieprzekraczający zł, przesyłamy sprawozdanie merytoryczne - w formie uproszczonej. Treść uproszczonego sprawozdania reguluje art. 6d Ustawy i wzór takiego sprawozdania jest dla wszystkich ujednolicony oraz dostępny na stronie Sprawozdanie finansowe zgodnie z ustawą o rachunkowości składa się z: BILANSU UPROSZCZONEGO RACHUNKU WYNIKÓW INFORMACJI DODATKOWEJ 6. PRZYWILEJE OPP % Najbardziej popularnym przywilejem wiążącym się z organizacjami pożytku publicznego jest możliwość przekazywania 1% podatku dochodowego przez osoby fizyczne na rzecz tych organizacji. Oznacza to, że każdy podatnik może w rocznym zeznaniu PIT, wskazać organizację na której konto zostanie przekazane 1 % podatku obliczonego zgodnie z przepisami podatkowymi, a ponadto w składanym przez siebie zeznaniu może również podać dodatkowe informacje, które w jego ocenie mogą mieć wpływ na dystrybucję środków gromadzonych przez organizacje pożytku publicznego. ENERGIA SPOŁECZNA Strona 7

8 Rokrocznie wzrasta też liczba osób przekazujących część swojego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. W 2012 roku liczba ta wzrosła z 10,1 mln do 11,2 mln, przy równoczesnym wzroście organizacji, którym udzielono wsparcia z do Nastąpi też wzrost przekazywanej średniej kwoty z 39 do 41 złotych. Poniżej podaję przykładowe kwoty i nazwy organizacji pożytku publicznego, które otrzymały 1 % podatku, na podstawie danych Ministerstwa LP. NR KRS NAZWA KWOTA FUNDACJA DZIECIOM ZDAŻYĆ Z POMOCĄ , FUNDACJA POMOCY OSOBOM ,95 NIEPEŁNOSPRAWNYM SŁONECZKO AVALON BEZPOŚREDNIA POMOC ,06 NIEPEŁNOSPRAWNYM FUNDACJA ROSA , FUNDACJA ANNY DYMNEJ MIMO ,13 WSZYSTKO DOLNOŚLĄSKA FUNDACJA ROZWOJU ,56 OCHRONY ZDROWIA STOWARZYSZENIE RODZICÓW NA RZECZ ,32 POMOCY SZKOŁOM PRZYJAZNA SZKOŁA FUNDACJA STUDENCKA MŁODZI ,41 MŁODYM FUNDACJA TVN NIE JESTEŚ SAM , POLSKIE TOWARZYSTWO STWARDNIENIA ROZSIANEGO , Przywileje podatkowe i prawne 1. Jednym z ważniejszych przywilejów podatkowych jest zwolnienie od: podatku dochodowego, podatku od nieruchomości, opłat skarbowych -- zwolnienie to dotyczy czynności związanych wyłącznie z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego, opłat sądowych (w tym więc opłat z tytułu wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym), podatku od czynności cywilnoprawnych, możliwość zwolnienia z podatku VAT. ENERGIA SPOŁECZNA Strona 8

9 2. Prawo do nieodpłatnego informowania przez radio i telewizję publiczną o działalności organizacji. 3. Możliwość angażowania do zbiórek publicznych małoletnich wolontariuszy Preferencyjne prawo użytkowania nieruchomości Organizacje pożytku publicznego mogą nabywać prawo użytkowania nieruchomości należących do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego na preferencyjnych zasadach. Oznacza to, że minister właściwy do spraw Skarbu Państwa może dokonać darowizny nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa na rzecz organizacji pożytku publicznego. Ponadto za zgodą wojewody albo rady lub sejmiku organizacja pożytku publicznego może uzyskać bonifikatę (zniżkę) od ceny nieruchomości ustalonej zgodnie z art. 67 ustawy o gospodarce nieruchomościami, pod warunkiem, że nieruchomość będzie wykorzystywana na cel prowadzonej przez OPP działalności pożytku publicznego. Istnieje również możliwość zawarcia bez przetargu umowy z OPP na użytkowanie lokalu jeśli jest ona zawierana na okres dłuższy niż 3 lata lub na czas nieokreślony. 7. Kontrola i utrata statusu OPP Nadzór nad działalnością organizacjami pożytku publicznego w zakresie korzystania przez nie z uprawnień wynikających z Ustawy sprawuje minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego Minister Pracy i Polityki Społecznej. Ministrowi przysługuje również uprawnienie do występowania z wnioskiem do innych organów kontroli administracji rządowej i samorządowej. Minister występuje z wnioskiem o wykreślenie z KRS statusu organizacji pożytku publicznego jeżeli organizacja: nie spełnia warunków określonych w art. 20 oraz 21 Ustawy (ustalenia w wyniku przeprowadzonej kontroli), nie prześle sprawozdania wraz z rozliczeniem ze zbiórki publicznej do organu, który udzielił pozwolenia lub nie ogłosi wyników zbiórki w prasie, nie złożyła wyjaśnień dotyczących naruszenia obowiązków sprawozdawczych organizacji w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania nie nadeśle informacji o otrzymanych darowiznach, organizacja prowadzi bez zezwolenia różnego typu placówki m.in. całodobowe miejsca opieki nad przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi, placówki opiekuńczowychowawcze, szkoły czy centra integracji społecznej. ENERGIA SPOŁECZNA Strona 9

10 Ważne: Jeżeli organizacja zostanie wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego to jest obowiązana, w terminie 3 miesięcy od dnia utraty statusu organizacji pożytku publicznego, wykorzystać na realizację celów statutowych środki finansowe pochodzące z 1 % podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednocześnie należy podkreślić, że organizacja, która nie chce dłużej być organizacją pożytku publicznego może również sama wystąpić z wnioskiem o wykreślnie z rejestru. Po wykreśleniu z KRS, jeżeli ono nastąpiło na wniosek samej organizacji może ona złożyć wniosek o ponowne jego nadanie w dowolnym momencie, natomiast gdy utrata statusu OPP, nastąpiła w wyniku czynności Ministra, to wniosek o ponowne jego nadanie złożyć można po dwóch latach od wyrejestrowania tego statusu. 8. Rejestracja w sądzie Organizacja, która chce zostać organizacją pożytku publicznego, składa do sądu właściwego ze względu na siedzibę wniosek o nadanie statusu OPP bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-iewidencje/okrajowy-rejestr-sadowy/adresy/ - adresy sądów rejestrowych KRS Organizacje, które są już zarejestrowane w KRS, składają formularze: ( dostępne na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości: ) KRS-Z20 jako podstawowy wniosek oraz KRS-W-OPP w którym opisujemy rodzaje prowadzonej działalności zgodnie z Klasyfikacją PKD Do wniosku załączamy również: 1. OŚWIADCZENIA CZŁONKÓW ORGANU KONTROLI LUB NADZORU O: niekaralności nie pozostawania w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, braku pokrewieństwa, powinowactwa i podległości z tytułu zatrudnienia wobec członków zarządu 2. OŚWIADCZENIE ZARZĄDU O: niekaralności że cały dochód organizacji jest przekazywany na działalność pożytku publicznego czyli statutową że działalność gospodarcza (o ile organizacja ją prowadzi) jest działalnością dodatkową w stosunku do działalności statutowej ENERGIA SPOŁECZNA Strona 10

11 Ważne: DO WNIOSKU ZAŁĄCZAMY RÓWNIEŻ DOKUMENTY POTWIERDZAJĄCE, ŻE NASZA ORGANIZACJA PROWADZI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO od 2 lat i nie wystarczy tu jedynie dwuletni wpis do KRS. Prowadzoną działalność należy potwierdzić np. przez sprawozdanie merytoryczne lub finansowe lub rekomendacje. Organizacja składając wniosek o nadanie statusu OPP czy zmianę danych organizacji pożytku publicznego nie ponosi opłat sądowych, ani opłat za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. 9. Wnioski końcowe Niniejsza publikacja porusza wyłącznie podstawowe zagadnienia związane z uzyskiwaniem przez organizacje statusu OPP. Mam nadzieję, że pomoże ona Państwu przy staraniach o uzyskanie tego wyjątkowego statusu. Spoglądając na ilość przywilejów związanych z OPP i wzrastającą rokrocznie wartość przekazywanego 1 %, sądzę, że pomimo dodatkowych obowiązków sprawozdawczych, warto podjąć to wyzwanie i prowadzić działalność na rzecz osób znajdujących się w szczególnej sytuacji życiowej lub materialnej. Obowiązujące prawo nie zmusza organizacji pozarządowych do ubiegania się o status organizacji pożytku publicznego. Warto pamiętać, że nieuzyskanie takiego statusu nie oznacza, że jest się organizacją gorszą, a jedynie status organizacji pożytku publicznego jest poniekąd dodatkowym jej atrybutem. ENERGIA SPOŁECZNA Strona 11