Stanisław Koziej BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE POLSKI

Transkrypt

1 Stanisław Koziej BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE POLSKI Interesy i cele, środowisko, strategia i system bezpieczeństwa UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 1

2 LITERATURA Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, BBN, Warszawa 2014; Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego, BBN, Warszawa 2013: WYBRANE DOKUMENTY ORAZ OPRACOWANIA WYDANE PRZEZ BIURO BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO W LATACH ; WYDANE_PRZEZ_BIURO_BEZPIECZENSTWA_NARODOWEGO_W_LATACH_ pdf Polska w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego, red. naukowa M. Pietraś, K.A. Wojtaszczyk, Komitet Główny Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2016 Strategia bezpieczeństwa narodowego RP. Pierwsze 25 lat, red. naukowa R. Kupiecki, WCEO, Warszawa 2015 Podstawy bezpieczeństwa współczesnego państwa (podmiotu). Implikacje, red. naukowa J. Pawłowski AON, Warszawa 2015 UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 2

3 LITERATURA (2) Zagrożenia i wyzwania bezpieczeństwa współczesnego świata. Wymiar ekonomicznospołeczny, pod red. Izabeli Oleksiewicz i Kingi Stępień, Wydawnictwo Rambler, 2016 Globalna strategia UE: Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe. A Global Strategy for the European Union s Foreign And Security Policy, June 2016; S. Koziej, Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wyd. Marszałek, Toruń 2006 S. Koziej, Wstęp do teorii i historii bezpieczeństwa, Skrypt internetowy, Warszawa/Ursynów 2010; S. Koziej, Strategiczne środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego w okresie pozimnowojennym, Skrypt internetowy, Warszawa/Ursynów 2010; S. Koziej, Teoria sztuki wojennej, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2011 Strony internetowe bbn.gov.pl (zwłaszcza Kwartalnik Bezpieczeństwo Narodowe); msz.gov.pl; mon.gov.pl (zwłaszcza Kwartalnik Bellona); msw.gov.pl; (w szczególności materiały dydaktyczne, klasyka literatury oraz najnowsze pozycje literatury) UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 3

4 g Geostrategiczne położenie Polski Morze Bałtyckie ZACHÓD WSCHÓD Sudety Karpaty UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 4

5 HISTORYCZNA EWOLUCJA POLSKIEJ STRATEGII Polska Piastów obrona na Zachodzie swoboda na Wschodzie Polska Jagiellonów - mocarstwo Upadek i rozbiory słabość władzy centralnej Polska międzywojenna równy dystans między Berlinem i Moskwą Polska w UW ubezwłasnowolnienie strategiczne Samodzielność strategiczna lat 90. Polska w NATO i UE UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 5

6 PODSTAWY KONCEPCYJNE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO STRATEGICZNY PRZEGLĄD BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RAPORT KOMISJI STRATEGICZNEGO PRZEGLĄDU BZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO 2012 BIAŁA KSIĘGA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP 2013 STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP 2014 DYREKTYWA OBRONNA 2015, PLANY, PROGRAMY UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 6

7 D O K U M E N T Y K O N C E P C Y J N E DOKUMENTY STRATEGICZNE STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA RP Strategia Bezpieczeństwa Narodowego STRATEGIA OBRONNOŚCI RP KONCEPCJA STRATEGICZNA NATO Strategie (doktryny) sektorowe* D O K U M E N T Y P L A N I S T Y C Z N E Planowanie strategiczno-operacyjne Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obronna Plan użycia i działania Sił Zbrojnych RP Plany operacyjne funkcjonowania (resortu, województwa, samorządu) w czasie zagrożenia (kryzysu) i wojny Programowanie i budżetowanie bezpieczeństwa Wieloletnie programy przygotowań obronnych RP Wieloletnie programy rozwoju Sił Zbrojnych RP Wieloletnie programy przygotowań obronnych (resortu, województwa, samorządu) *W tym Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP z 2013 r. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 7

8 Cykl (procedura) strategiczny Zdefiniowanie interesów i celów strategicznych Ocena środowiska strategicznego Sformułowanie operacyjnej koncepcji strategicznej Sformułowanie preparacyjnej koncepcji strategicznej (przygotowania, w tym transformacji zasobów strategicznych - systemu bezpieczeństwa) UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 8

9 INTERESY NARODOWE I CELE STRATEGICZNE UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 9

10 Interesy narodowe - geneza Korzenie (geneza) interesów narodowych tkwią w doświadczeniu historycznym: tożsamość narodowa, położenie geostrategiczne, bezpieczeństwo jako trwały, żywotny interes narodowy, negatywne skutki zapominania o bezpieczeństwie (rozdrobnienie dzielnicowe, rozbiory) UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 10

11 KONSTYTUCYJNE (art. 5.) INTERESY NARODOWE Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 11

12 Cele: operacyjne i preparacyjne Konstytucja jako podstawa definiowania interesów narodowych Konstytucja art. 5.: państwo, obywatel, potencjał niematerialny (dziedzictwo, kultura) potencjał materialny (gospodarka, środowisko) Interesy w dziedzinie bezpieczeństwa: własny potencjał silne sojusze wolności i obowiązki obywatela ochrona obywatela i ludności bezpieczny rozwój społecznogospodarczy społecznogospodarcze wsparcie bezpieczeństwa UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 12

13 Środowisko bezpieczeństwa UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 13

14 Wymiar globalny Ład międzynarodowy Koniec ery pozimnowojennej, nowa zimna wojna? Mocarstwa: USA Rosja - Chiny ONZ Porozumienia międzynarodowe Zagrożenia transnarodowe: terroryzm i przestępczość, radykalizmy i populizmy Klimat, zasoby UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 14

15 WYMIAR REGIONALNY: OGNISKA WYZWAŃ I ZAGROŻEŃ 15 UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17

16 Wymiar krajowy Demografia Postawy społeczne Przestępczość, korupcja, terroryzm Obce służby specjalne: manipulacje Energetyka Infrastruktura UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 17

17 RODZAJE ZAGROŻEŃ DLA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI Zagrożenia polityczno-militarne: presja polityczno-militarna zagrożenie wojenne: agresja podprogowa (sytuacja trudnokonsensusowa) konflikt ograniczony (np. aterytorialny) konflikt na dużą skalę Zagrożenia niemilitarne: w cyberprzestrzeni w sektorze energetycznym terroryzm wewnątrzeuropejski? 18 UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17

18 UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 19

19 K o n f r o n t a c j a n e o z i m n o w o j e n n a RODZAJE ZAGROŻEŃ WOJENNYCH W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY główna treść konfliktu Rodzaj i skala przemocy Progi agresji Rodzaje konfliktu Główna treść konfliktu Skryta Na pełną skalę Ograniczona Agresja ograniczona wszystkie elementy agresji podprogowej oraz plus: otwarta agresja zbrojna o deklarowanych celach ograniczonych parasol w postaci szantażu użyciem taktycznej broni jądrowej (doktryna deeskalacji nuklearnej ) Próg wojny nieograniczonej Próg otwartej agresji (ograniczonej) Ograniczona Skryta Na pełną skalę Odstraszanie nuklearne Odstraszanie konwencjonaln e Próg skrytej agresji Próg presji K o o p e r a c j a p o z i m n o w o j e n n a UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 20

20 Strategia operacyjna UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 21

21 Strategia operacyjna - opcje 1. Maksymalnego umiędzynarodowienia działań na rzecz bezpieczeństwa Polski, związana także z przesunięciem uwagi na działania pozamilitarne; 2. Autarkii strategicznej (samodzielności i samowystarczalności): zakłada zdecydowane wzmocnienie samodzielności działania państwa w sferze bezpieczeństwa w kontekście kryzysu zbiorowej polityki bezpieczeństwa w Europie i we wspólnocie transatlantyckiej, z dominacją uwagi na twardym bezpieczeństwie; 3. Zrównoważonego umiędzynarodowienia i usamodzielnienia bezpieczeństwa Polski: zakłada wzmacnianie więzi sojuszniczych oraz relacji dwustronnych z najważniejszymi partnerami i uwiarygodnienie przez to zewnętrznych filarów bezpieczeństwa z jednoczesną gotowością do samodzielnego działania w sytuacjach, w których pełna wiarygodność sojusznicza nie może UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 22 być gwarantowana.

22 Strategia operacyjna - priorytety 1.Utrzymanie własnej determinacji i gotowości do działania (podmiotowość strategiczna!) w pełnym spektrum dziedzin, obszarów i sektorów bezpieczeństwa narodowego z priorytetowym traktowaniem tych, w których sojusznicze (wspólne) działanie może być utrudnione (sytuacje trudnokonsensusowe); 2.Umacnianie międzynarodowej wspólnoty bezpieczeństwa poprzez działanie na rzecz pogłębiania procesów integracyjnych w Europie opartych na wspólnocie interesów (konsolidacja NATO, wspólnota interesów w UE, partnerstwo z USA); 3.Wspieranie i selektywny udział w międzynarodowym reagowaniu kryzysowym (prewencja, stabilizacja), przeciwdziałającej powstaniu nowych źródeł zagrożeń lub rozprzestrzenianiu się już istniejących kryzysów w wymiarze ponadregionalnym. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 23

23 DZIAŁANIA STRATEGICZNE (STRATEGIA OPERACYJNA) Pogotowie (ubezpieczenie) strategiczne Współpraca sojusznicza i partnerstwa Wywiad i kontrwywiad Przygotowania obronne Reagowanie kryzysowe Pozamilitarne (dyplomacja, sankcje ) Polityczno-militarne (udział w misjach, manewry ) Obrona (działania wojenne) Agresja na dużą skalę obrona sojusznicza Agresja ograniczona - udział w obronie sojusznika Agresja skryta (podprogowa) obrona samodzielna UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 24 i/lub sojusznicza

24 Rodzaje działań (operacji) strategicznych pogotowie strategiczne (działania stabilizacyjne) - realizowane w czasie pokoju, obejmujące bieżące zapobieganie wystąpieniu zagrożeń poprzez neutralizowanie ich potencjalnych źródeł oraz stabilizowanie i umacnianie bezpiecznego środowiska (otoczenia) międzynarodowego Polski reagowanie kryzysowe - realizowane w razie wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa sojuszników oraz zagrożeń dla szerszego bezpieczeństwa międzynarodowego, obejmujące zarówno działania narodowe, jak i udział w wysiłkach międzynarodowych, podejmowanych w celu opanowania kryzysów oraz zapewnienia osłony przed ich skutkami działania wojenne - prowadzone w razie agresji na Polskę lub jej sojuszników, obejmujące wykorzystanie całego lub części potencjału państwa do odparcia agresji, poprzez przygotowanie i przeprowadzenie kampanii i operacji wojennych UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 25

25 DZIAŁANIA WOJENNE (Następstwo agresji na Polskę lub sojusznika. W sensie prawnym każda polska wojna byłaby wojną sojuszniczą) Wojna obronna na własnym terytorium (odparcie agresji na Polskę): - agresja skryta (podprogowa) - lokalny (ograniczony) konflikt zbrojny Działania zbrojne Wojna poza terytorium RP (udział w odparciu agresji na sojusznika) - wojna na dużą skalę Działania pozazbrojne UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 26

26 Mechanizm reagowania NATO A Z A G R O Ż E N I A R O D S T R A S Z A N I E RZĄDY PAŃSTW NATO STOLICE PAŃSTW STOLICE PAŃSTW lub KOMITET WOJSKOWY NATO 1 NAC 2 STRATEGICZNE DOWÓDZTWO OPERACYJNE NATO (w Mons) NOWY PLAN DZIAŁANIA lub PLAN EWENTUAL- NOŚCIOWY R E A K C J A A R 1= WNIOSEK 2= DECYZJA 3= DZIAŁANIE (plan i realizacja) UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 27

27 O B R O N A P A Ń S T W A AGRESJA ZBROJNA Strategiczna odporność kraju (działania kontr-dostępnościowe ) Obronne przygotowanie społeczeństwa Niedostępność terytorium Działania nieregularne i wspierające struktur państwowych Działania regularne wojsk operacyjnych Naród Kraj (terytorium) Władze Militarne i niemilitarne struktury państwa państwa UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 28

28 Siły i środki SYSTEMU STRATEGICZNEJ ODPORNOŚCI KRAJU WSpecjalne Działania nieregularne WOT (NSR) Wsparcie wojsk operacyjnych (w tym dz. nieregularnych Wspec) Niewojskowe formacje bezpieczeństwa (państwowe i ) Ochrona obiektów infrastruktury krytycznej Państwowe i formacje ochrony ludności (nieuzbrojone, w tym OC) (pozarządowe) organizacje proobronne Ochrona ludności Przygotowania obronne obywateli i społeczności lokalnych UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 29

29 Bezpieczeństwo informacyjne państwa - transsektorowy obszar bezpieczeństwa, którego treść odnosi się do środowiska informacyjnego (w tym cyberprzestrzeni) państwa; proces, którego celem jest zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania państwa w przestrzeni informacyjnej poprzez panowanie we własnej, wewnętrznej, krajowej infosferze oraz efektywną ochronę interesów narodowych w zewnętrznej (obcej) infosferze. Osiąga się to poprzez realizację takich zadań jak: zapewnienie adekwatnej ochrony posiadanych zasobów informacyjnych oraz ochrony przed wrogimi działaniami dezinformacyjnymi i propagandowymi (w wymiarze defensywnym) przy jednoczesnym zachowaniu zdolności do prowadzenia wobec ewentualnych przeciwników (państw lub innych podmiotów) działań ofensywnych w tym obszarze. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 30

30 Cyberbezpieczeństwo państwa (bezpieczeństwo państwa w cyberprzestrzeni) - transsektorowy obszar bezpieczeństwa, obejmujący proces zapewniania bezpiecznego funkcjonowania w cyberprzestrzeni państwa jako całości, jego elementów (struktur, osób fizycznych i osób prawnych, w tym przedsiębiorców i innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej) oraz będących w ich dyspozycji systemów teleinformatycznych i zasobów informacyjnych. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 31

31 DOKTRYNA CYBERBEZPIECZEŃSTWA RP Strategiczny cel operacyjny: zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania Rzeczypospolitej Polskiej w cyberprzestrzeni Ustawa o cyber- w stanach nadzwyczajnych PSDO, plany operacyjne, ćwiczenia Strategiczny cel preparacyjny: zbudowanie zintegrowanego systemu cyberbezpieczeństwa RP Rządowa Strategia Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata Rozwój zdolności cyberobrony w siłach zbrojnych UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 32

32 Strategia preparacyjna UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 33

33 System bezpieczeństwa narodowego P o d s y s t e m k i e r o w a n i a D E C Y D E N T ORGAN DORADCZY ORGAN SZTABOWY P o d s y s t e m y Podsystemy operacyjne: w y k o n a w c z e Podsystemy wsparcia: obronny społeczne ochronne gospodarcze UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 34

34 Strategia preparacyjna opcje 1. Umiędzynarodowienia systemu bezpieczeństwa narodowego: podkreśla przygotowanie systemu bezpieczeństwa narodowego, którego priorytetem jest maksymalne wykorzystanie szans wynikających ze współpracy międzynarodowej; 2. Usamodzielnienia systemu bezpieczeństwa narodowego: oznacza konieczność przygotowania systemu bezpieczeństwa narodowego, którego priorytetem jest maksymalizacja narodowego potencjału bezpieczeństwa; 3. Zrównoważonego integrowania systemu bezpieczeństwa narodowego: podkreśla możliwość przygotowania systemu bezpieczeństwa narodowego do zrównoważonego wykorzystywania zarówno szans wynikających ze współpracy międzynarodowej, jak i racjonalnie umacnianych zdolności sukcesywnie integrowanego narodowego potencjału bezpieczeństwa. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 35

35 Strategia preparacyjna priorytety przygotowania systemu bezpieczeństwa narodowego 1.Podsystem kierowania bezpieczeństwem - integracja 2.Podsystemy operacyjne - profesjonalizacja 3. Podsystemy wsparcia powszechność przygotowań UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 36

36 KIEROWANIE STRATEGICZNE Bieżące planowanie, programowanie i organizowanie bezpieczeństwa narodowego Zarządzanie kryzysowe Stany nadzwyczajne Stan klęski żywiołowej Stan wyjątkowy Stan wojenny Kierowanie obroną państwa UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 37

37 SYSTEM KIEROWANIA BEZPIECZEŃSTWEM NARODOWYM BBN PREZYDENT RADA GABINETOWA RADA MINISTRÓW PREMIER RCB RADA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego MINISTER OBRONY NARODOWEJ Koordynacja kierowania obronnością Ministrowie Koordynacja zarządzania kryzysowego Wojewodowie MINISTER SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI Samorządy Siły Zbrojne RP Pozamilitarne ogniwa systemu bezpieczeństwa narodowego: operacyjne i wsparcia UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 38

38 KIEROWANIE OBRONĄ PAŃSTWA W CZASIE WOJNY Prezydent PARLAMENT WSPÓLDZIAŁANIE Rada Ministrów Szef Sztabu Generalnego WP MON Naczelny Dowódca SZ (Dowódca Operacyjny) Dowódca Generalny Pozostałe siły zbrojne Siły Zbrojne wydzielone do obrony państwa A G R E S J A UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 39

39 Ideowy model SKiD Minister Obrony Narodowej Szef SGWP Dowódca Generalny RSZ Dowódca Operacyjny RSZ UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 40

40 UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 41

41 UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 42

42 Przygotowania w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego (w tym przygotowania obronne) Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obronna: Plany operacyjne funkcjonowania struktur państwa (działy administracji, województwa, samorządy) gra strategiczna Kraj 2015/16 (sprawdzenie założeń PSDO) Realizacja kluczowych programów modernizacji SZ (obrona powietrzna, w tym przeciwrakietowa, śmigłowce) i ustanowienie priorytetów III fali : cyberobrona, drony, broń precyzyjna i systemy satelitarne na potrzeby bezpieczeństwa Reformy w dziedzinach niemilitarnych (doktryna cyberbezpieczeństwa, doktryna bezpieczeństwa informacyjnego, Obrona Cywilna, włączanie organizacji proobronnych w system bezpieczeństwa itd.) UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 43

43 Priorytety rozwoju sił zbrojnych (wg GKRSZ-2015) Priorytety operacyjne: 1)obrona państwa i przeciwstawianie się agresji zbrojnej; 2)wspieranie podsystemów ochronnych w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i pomocy społeczeństwu; 3)udział w międzynarodowych operacjach bezpieczeństwa (P/K/S ) Priorytety modernizacyjne: środki cyberobrony, w tym cyberwalki bezzałogowe systemy walki i wsparcia broń precyzyjnego rażenia, w tym wykorzystująca technologie satelitarne Priorytety organizacyjne: wzmocnienie zdolności obronnych północnowschodniej części Polski doskonalenie systemu przygotowania rezerw mobilizacyjnych zreformowanie NSR i tworzenie OT UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 44

44 KRAJOWE RYZYKA: zerwanie ciągłości strategicznej Zatrzymanie cyklu planowania i szkolenia operacyjnostrategicznego: wdrożenie PSDO: plany operacyjne, ćwiczenie KRAJ-15/16 Chaos w programowaniu rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego: programy pozamilitarne, Program Rozwoju SZ , 3.fala modernizacji SZ, kontrowersyjna OT, NSR, szkolnictwo Zaniechanie uruchomienia nowego cyklu strategicznego SPBN, doktryna info-bezpieczeństwa, odporność strategiczna... Zakłócenie współpracy międzynarodowej: konflikty z sojusznikami, podważenie wiarygodności UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 45

45 Fundamenty i filary bezpieczeństwa RP na 2017r. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 46

46 Krajowe fundamenty bezpieczeństwa Krajowe fundamenty bezpieczeństwa: najważniejsze jest zapewnienie strategicznego podejścia do podejmowanych działań, czyli ustawienie strategicznego drogowskazu dla wprowadzanych zmian. Niestety dziś jest raczej chaos, są pojedyncze, przypadkowe, doraźne decyzje, nie spięte jedną myślą strategiczną (np. plany Międzymorza lub decyzja o wojskach OT). Nowe władze dokonują reorientacji polityki, ale bez strategicznego drogowskazu. Należy przyjąć znowelizowaną Strategię Bezpieczeństwa Narodowego, wdrożyć Polityczno- Strategiczną Dyrektywę Obronną, przeprowadzić ćwiczenia typu KRAJ i na tej podstawie budować system bezpieczeństwa narodowego. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 47

47 W polityce wewnątrz NATO Jest dobra kontynuacja i należy działać tak dalej. Najważniejsze w NATO to doprowadzić do stworzenia systemu odstraszania przed rosyjskimi zagrożeniami hybrydowymi, w tym groźbą agresji podprogowej, a także agresji ograniczonej pod parasolem tzw. doktryny deeskalacji nuklearnej. Mieć w ręku opcję ewentualnego włączenia się Polski we wzmocnioną praktykę nuclear sharing (nasze bazy, samoloty F-16 itp.) UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 48

48 W UE Starać się za wszelką cenę utrzymać w głównym nurcie, nie dać się zepchnąć na peryferie. Będzie powstawać UE dwóch/więcej prędkości obowiązkowo musimy być w pierwszym kręgu. To największe dziś, życiowo dla Polski ważne wyzwanie. Bez tego wpadniemy w szarą strefę bezpieczeństwa lat 90., ale w dużo gorszych warunkach. Ważne: nie zrażać sobie sojuszników nieracjonalnymi wypowiedziami. Oddzielić politykę zewnętrzną od walki międzypartyjnej w kraju. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 49

49 W relacjach z USA Realizować proporcjonalne partnerstwo strategiczne (proporcjonalne, bo mocarstwa z nie-mocarstwem). Najważniejsze jest dobre zdiagnozowanie i prognozowanie interesów narodowych i bieżących celów strategicznych USA, aby wychwycić zbieżne z naszymi i w nie inwestować. Są szanse na kontynuację współpracy. Umiarkowane zaufanie jest wskazane. Ale należy cały czas utrzymywać i rozwijać opcję ubezpieczającą na wypadek jakiegoś amerykańskiego pivotu z Europy, a jest nią dla nas integracja europejska. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 50

50 Główne rekomendacje preparacyjne ewentualne zmiany konstytucyjne (1) Wyeliminować niektóre zbyt szczegółowe zapisy, jak na Ustawę Zasadniczą, nadając im charakter generalnych norm konstytucyjnych (za nadmiernie szczegółowe należałoby uznać np. literalne wymienianie konkretnych nazw instytucji, np. szef Sztabu Generalnego WP, dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych); Zrezygnować z odrębnej funkcji Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych na czas wojny lub co najwyżej przewidzieć ją tylko fakultatywnie. W razie utrzymania tej funkcji jako konstytucyjnej zapewnić prawną możliwość wskazania już w czasie pokoju osoby funkcyjnej przewidzianej do jej objęcia na wypadek wojny; Usunąć niejasność konstytucyjną co do podległości Sił Zbrojnych w czasie wojny Ministrowi Obrony Narodowej; Jednoznacznie, bezwarunkowo określić organ kierujący obroną państwa w czasie wojny. Kompetencje w tym zakresie nie powinny być dzielone z innym organem (zasada jednolitości kierowania w warunkach wojny). UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 51

51 Główne rekomendacje preparacyjne ewentualne zmiany konstytucyjne (2) Gdyby jednak miała być utrzymana właściwa dla czasu pokoju zasada współdziałania dwóch organów (Prezydenta i Rady Ministrów) w kierowaniu obroną państwa, należałoby nadać konstytucyjnie Radzie Gabinetowej kompetencje organu właściwego do zapewnienia tego współdziałania. W skład Rady Gabinetowej czasu wojny powinni dodatkowo być włączeni marszałkowie Sejmu i Senatu, jako potencjalni następcy Prezydenta; Jeśli ewentualna nowelizacja Konstytucji zmierzałaby do zmiany obecnego modelu ustrojowego na prezydencki lub gabinetowy, należałoby: w modelu prezydenckim zmienić formułę Rady Bezpieczeństwa Narodowego z organu wyłącznie doradczego w konstytucyjny organ doradczo-koordynacyjny albo przekształcenie w takowy Radę Gabinetową; w modelu gabinetowym w ogóle zrezygnować z konstytucyjnego usytuowania Rady Bezpieczeństwa Narodowego. UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 52

52 POSUMOWANIE STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP Skoncentrowanie głównego wysiłku na zapewnieniu bezpośredniego bezpieczeństwa, w tym obrony państwa i wzmocnieniu strategicznej odporności kraju (na agresję) Własny potencjał obronny podstawowy filar i gwarancja polskiego bezpieczeństwa; NATO, UE, strategiczne partnerstwa filary wspierające Zdolności do obrony terytorium i przeciw-zaskoczeniowe polska specjalizacja w NATO i UE Potrzeba umacniania podmiotowości strategicznej na arenie międzynarodowej UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 2016/17 53