KIERUNKI ZASTOSOWANIA MINERALNYCH MATERIAŁÓW PYLISTYCH W TECHNOLOGII OSADU CZYNNEGO STUDIUM LITERATURY

Transkrypt

1 Adam Masłoń, Janusz A. Tomaszek Katedra Inżynierii i Chemii Środowiska Politechnika Rzeszowska KIERUNKI ZASTOSOWANIA MINERALNYCH MATERIAŁÓW PYLISTYCH W TECHNOLOGII OSADU CZYNNEGO STUDIUM LITERATURY W pracy dokonano przeglądu literatury dotyczącej zastosowania mineralnych materiałów pylistych do wspomagania biologicznego oczyszczania ścieków. Analiza piśmiennictwa pozwoliła określić wstępnie mechanizm i końcowy efekt poprawy technologii osadu czynnego przy wprowadzeniu do układu substancji mineralnych w formie pylistej. W zależności od rodzaju i składu chemicznego substancje pyliste mogą stanowić obciążnik kłaczków osadu czynnego, sorbent substancji chemicznych oraz mikronośnik błony biologicznej. Wykazano, że najczęściej stosowanymi substancjami są: zeolity (w tym klinoptylolit), talk, chloryt, kaolin i bentonit. Słowa kluczowe: biologiczne oczyszczanie ścieków, osad czynny, substancje pyliste. Jednym z rozwijanych aktualnie kierunków badań w technologii ścieków jest intensyfikacja biologicznego oczyszczania ścieków. Uzyskanie wysokiej efektywności usuwania związków biogennych ze ścieków, związanej bezpośrednio z przebiegiem procesów jednostkowych (nitryfikacji, denitryfikacji, biologicznej defosfatacji), wymaga często nowych wysoko sprawnych rozwiązań technologicznych z wykorzystaniem osadu czynnego. Obecnie stosowanych jest wiele systemów, nazywanych często niekonwencjonalnymi, będących modyfikacjami

2 Helena Chrzanowska, Jacek Piekarski Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechnika Koszalińska Mariusz Kozak Miejskie Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. Koszalin BADANIA WSTĘPNE NAD ZASTOSOWANIEM SOND JONOSELEKTYWNYCH DO STEROWANIA PROCESEM USUWANIA AZOTU ZE ŚCIEKÓW W MIEJSKIEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW JAMNO W KOSZALINIE Odpowiednio dobrana i zainstalowana aparatura kontrolno-pomiarowa ułatwia prowadzenie procesów nitryfikacji oraz denitryfikacji w sposób prawidłowy i ekonomiczny. Urządzenia pomiarowe powinny być nieskomplikowane oraz tanie w eksploatacji. W artykule przedstawiono badania zrealizowane w skali technicznej w Oczyszczalni Ścieków Jamno w Koszalinie, polegające na określeniu przydatności zastosowania zespolonego miernika do automatycznego sterowania procesami usuwania azotu ze ścieków z wykorzystaniem sond jonoselektywnych do pomiaru stężenia jonów amonowych i azotanowych. Słowa kluczowe: automatyzacja oczyszczalni ścieków, sondy jonoselektywne, usuwanie azotu. 1. WPROWADZENIE W oczyszczalniach, w których istnieje deficyt związków węgla organicznego w stosunku do wymagań procesów denitryfikacji i defosfatacji biologicznej, mogą występować trudności z osiągnięciem wymaganego stopnia usuwania azotu i dopuszczalnej prawem wartości stężenia tego pierwiastka w odpływie. W oczyszczalniach powyżej RLM istnieje konieczność uzyskania w odpływie stę-

3 Jacek Piekarski Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechnika Koszalińska ANALIZA OPORÓW W PRZEPŁYWIE PŁYNÓW PRZEZ WARSTWĘ POROWATĄ BADANIA MODELOWE Pod wpływem działania różnych czynników, grubość warstwy porowatej w procesie filtracji grawitacyjnej zmniejsza się w niewielkim stopniu, co skutkuje zmniejszeniem porowatości, a tym samym wartości współczynników filtracji i przepuszczalności oraz wzrostem wartości oporu ogólnego złoża. Większość spotykanych w literaturze równań filtracji grawitacyjnej opisuje ten proces w częściowo wyidealizowanych warunkach, w których usunięto wpływ czynników zniekształcających proces. Dlatego nie zawsze można je stosować bez wprowadzenia odpowiednich poprawek. Zmianę wartości oporu właściwego złoża można wyrazić m.in. w zależności od zmiany współczynnika ściśliwości (kompresji) złoża jako czynnika zniekształcającego proces filtracji grawitacyjnej, co zostało przestawione w niniejszej publikacji. Słowa kluczowe: filtracja grawitacyjna, ściśliwość złoża, badania modelowe. Warstwa filtrująca stanowi najważniejszą część filtru i od prawidłowego jej wyboru zależy wydajność urządzenia filtracyjnego i parametry filtratu, dlatego też powinna m.in. zatrzymywać cząstki stałe zawiesiny oraz stawiać niewielki opór hydrauliczny strumieniowi filtratu. Warstwy filtracyjne pod względem zasady działania można podzielić na powierzchniowe i głębokościowe. Pod względem struktury można wyróżnić warstwy sprężyste oraz niesprężyste (sztywne lub niesztywne). Warstwy niesprężyste i niesztywne można spotkać między innymi w filtrach grawitacyjnych, których wypełnienie stanowią np. cząstki piasku. Prze-

4 Andrzej Kulig Wydział Inżynierii Środowiska PW Elżbieta Gałązka Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie WPŁYW TRZECH RODZAJÓW PODŁOŻA NA EMISJĘ PAR NIEBEZPIECZNYCH DLA ŚRODOWISKA (NA PRZYKŁADZIE HEKSANU) Z ROZLEWISK CIECZY PALNYCH I TOKSYCZNYCH Celem badań było wykazanie zależności między rodzajem podłoża gruntowego, na którym znajduje się rozlewisko cieczy, a intensywnością odparowania heksanu. Po określeniu metodyki badań laboratoryjnych przedstawiono charakterystyki ubytku masy heksanu i zmian stężenia par nad cieczą w funkcji prędkości przepływu powietrza nad rozlewiskiem. Ubytek masy określano za pomocą precyzyjnej wagi elektronicznej (model Radwag WPS 1200/C/2), pracującej w systemie automatycznym. Wagę ustawiono w tunelu aerodynamicznym o zmiennej sile nadmuchu. Stężenie par heksanu nad cieczą oznaczano za pomocą wieloparametrowego przenośnego analizatora gazów Gasmet TM DX-4000, zawierającego spektrometr FT-IR z transformatą Fouriera widma w podczerwieni. Zebrane przez analizator widmo rejestrowano w programie CALCMET firmy TE- MET. Jednocześnie podczas badań mierzono temperaturę otoczenia i cieczy. Stwierdzono znaczny wpływ prędkości przepływu powietrza nad rozlewiskiem cieczy oraz rodzaju podłoża gruntowego na szybkość parowania heksanu i w konsekwencji stężenie par zanieczyszczenia w powietrzu. Słowa kluczowe: rozlewiska substancji ropopochodnych, parowanie heksanu, zanieczyszczenie powietrza. 1. WPROWADZENIE Ze względu na rozwój przemysłu, rokrocznie odnotowuje się dużą liczbę awarii z uwolnieniem substancji niebezpiecznych, zarówno podczas ich transportu,

5 Beata Górka-Kostrubiec, Elżbieta Król, Maria Teisseyre-Jeleńska Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk PODATNOŚĆ MAGNETYCZNA JAKO WSKAŹNIK ZANIECZYSZCZEŃ KOMUNIKACYJNYCH W WYBRANYCH LOKALIZACJACH W WARSZAWIE W ciągu ostatnich 20 lat nastąpił gwałtowny rozwój motoryzacji w Polsce. Szybkie tempo wzrostu transportu samochodowego w miastach przekłada się na duży wzrost zanieczyszczenia środowiska, głównie powietrza i gleby. W badaniach do oceny stopnia zanieczyszczenia gleby przy najbardziej ruchliwych trasach w Warszawie zastosowano metodę magnetometryczną. Opiera się ona na pomiarach parametrów magnetycznych zanieczyszczeń, w których skład wchodzą silnie magnetyczne tlenki żelaza skorelowane z występowaniem innych metali ciężkich. Czułym parametrem określającym zawartość cząstek magnetycznych w zanieczyszczeniach jest podatność magnetyczna. Próby gleby pobrano z trzech lokalizacji: przy Trasie Toruńskiej, przy ulicy Modlińskiej oraz przy Dolinie Służewieckiej. Z każdej lokalizacji próbki pobierano z powierzchni i z głębokości 5 cm, 12 cm oraz 20 cm z poboczy drogi oraz z całej szerokości pasów trawników rozdzielających dwa kierunki ruchu pojazdów. Stwierdzono korelację zaobserwowanych wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby z natężeniem ruchu pojazdów. Wyznaczono rozkład wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby w funkcji odległości od brzegu jezdni i w funkcji głębokości profili. Na tej podstawie wskazano na różnice w akumulacji zanieczyszczeń komunikacyjnych w glebie w zależności od topografii terenu, odległości od pobliskich skrzyżowań oraz w zależności od występowania ekranowania przez roślinność przy drogach. Słowa kluczowe: zanieczyszczenia komunikacyjne, podatność magnetyczna, zanieczyszczenia gleby. Rozwojowi i industrializacji obszarów miejskich nierozłącznie towarzyszy wzrost zanieczyszczenia gleby i powietrza. Jego źródłem są cząstki pochodzące z naturalnych procesów wietrzenia skał i erozji gleby, często nawiewane z dużej