na stronie internetowej Sejmu.

Transkrypt

1 Maciej Wronski Rewolucja w przewozach nienormatywnych 18 sierpnia 2011 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Ponieważ Senat nie zgłosił do niej żadnych poprawek, uchwalona ustawa w niezmienionym kształcie przekazana została przez Marszałka Sejmu Prezydentowi RP w celu jej podpisania. Tym samym z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, iż najpóźniej na przełomie października i listopada zostanie ona opublikowana w Dzienniku Ustaw i po rocznym vacatio legis wejdzie ostatecznie w życie. Do czasu jej oficjalnej publikacji, zainteresowane osoby mogą się zapoznać z jej treścią pod adresem: na stronie internetowej Sejmu. Ustawa przynosi rozwiązania, które likwidują większość z dotychczasowych barier administracyjnych na polskim rynku przewozów nienormatywnych. Barier wynikających ze złego restrykcyjnego prawa mającego swoje korzenie w ustawodawstwie sprzed 1989 roku. Złego i restrykcyjnego prawa, którego działanie uniemożliwiało normalną pracę przewozową i generowało szarą niekontrolowaną strefę przewozów nienormatywnych. I dlatego spóźniona o co najmniej kilkanaście lat reforma cieszy wszystkie zainteresowane środowiska, szczególnie że wysuwane pod adresem ustawodawcy postulaty zostały zrealizowane w co najmniej w 90%, a poszczególne jej zapisy były współtworzone przez społecznych ekspertów. Do najważniejszych rozwiązań, które wejdą w życie pod koniec przyszłego roku należy niewątpliwie wprowadzenie generalnej zasady, iż większość zezwoleń na przejazd pojazdu nienormatywnego wydawana będzie w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku, na wskazany we wniosku okres czasu, bez określanie trasy przejazdu i ich liczby, oraz bez wskazywania pojazdu, którym przewóz ma być realizowany. Okres, o który może wnioskować zainteresowany zezwoleniem przedsiębiorca to: miesiąc, pół roku, rok lub 2 lata. To rozwiązanie pozwoli na elastyczne i niezwłoczne realizowanie przewozów ładunków nienormatywnych, których wymiary i waga mieścić się będą parametrach określonych dla zezwoleń kategorii od III do VI. Celowo nie mówimy tutaj o zezwoleniach kategorii I i II, gdyż dotyczą innych segmentów rynku przewozowego - przewozów normatywnymi pojazdami o nacisku pojedynczej osi napędowej 11,5 t do obiektów położonych przy drogach o mniejszej nośności oraz przejazdów nienormatywnych maszyn rolniczych. Poszczególne kategorie okresowych zezwoleń przeznaczonych dla pojazdów nienormatywnych, parametry pojazdu określone dla tych kategorii oraz drogi na których można posługiwać się poszczególnymi zezwoleniami pokazuje zamieszczona niżej tabela: kategorii III - o normatywnych naciskach osi i masie, wszystkich drogach - o szerokości do 3,2 m, publicznych - o długości do 15 m dla pojedynczego pojazdu i do 23 m dla zespołu pojazdów; - o wysokości do 4,3 m;

2 kategorii IV - o normatywnej masie; wszystkich drogach - o szerokości do 3,4 m; krajowych - o długości do 15 m dla pojedynczego pojazdu, do 23 m dla zespołu pojazdów i do 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach; - o wysokości do 4,3 m; - o naciskach osi przewidzianych dla dróg o nośności 11,5 t. kategorii V - o normatywnych naciskach osi; wszystkich drogach - o szerokości do 3,4 m; publicznych - o długości do 15 m dla pojedynczego pojazdu, do 23 m dla zespołu pojazdów oraz do 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach; - o wysokości do 4,3 m; - o rzeczywistej masie całkowitej do 60 t. kategorii VI - o szerokości do 3,4 m dla drogi jednojezdniowej oraz drogach krajowych (lub ich do 4 m dla drogi dwujezdniowej klasy A, S i GP; odcinkach) umieszczonych - o długości do 15 m dla pojedynczego pojazdu, do 23 w wykazie dróg m dla zespołu pojazdów oraz do 30 m dla zespołu przygotowanym przez pojazdów o skrętnych osiach; Generalnego Dyrektora - o wysokości do 4,3 m; Dróg Krajowych i Autostrad - o rzeczywistej masie całkowitej do 60 t; - o naciskach osi przewidzianych dla dróg o nośności 11,5 t. Istotnym ograniczeniem w wykorzystaniu zezwoleń kategorii V jest konieczność zawiadamiania zarządców dróg samorządowych o planowanym przejeździe przez położony na ich drodze most lub wiadukt pojazdem o rzeczywistej masie całkowitej przekraczającej dopuszczalną masę całkowitą. Takie zawiadomienie powinno trafić do właściwego zarządcy w terminie nie krótszym niż 7 dni przed planowanym przejazdem. Zarządca drogi najpóźniej 3 dni przed datą przejazdu powinien potwierdzić przyjęcie zawiadomienia i może określić warunki przejazdu przez most lub wiadukt albo zgłosić uzasadniony sprzeciw. Sprzeciw jest możliwy tylko, o ile stan techniczny obiektu, po którym planowany jest przejazd pojazdu nienormatywnego, nie pozwala na jego wykonanie. W razie zgłoszenia sprzeciwu przewoźnik musi zaplanować inną trasę. Znacznym ułatwieniem jest możliwość wykorzystania zezwolenia kategorii IV do wykonywania przejazdów przewidzianych dla zezwolenia kategorii III oraz odpowiednio zezwolenia kategorii VI do wykonywania przejazdów przewidzianych dla kategorii V. Starostę dotyczy zezwoleń kategorii III Naczelnika Urzędu Celnego dotyczy zezwoleń kategorii III i IV Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad dotyczy zezwoleń kategorii od IV do VI

3 Koszt zezwolenia ma być proporcjonalny do okresu na jaki zezwolenie będzie wydane i będzie nie wyższy niż: 2400 zł dla dwuletniego zezwolenia kategorii III, 3600 zł dla dwuletniego zezwolenia kategorii IV, 4300 zł dla dwuletniego zezwolenia kategorii V, 5800 zł dla dwuletniego zezwolenia kategorii VI. Przejazdy pojazdów nie normatywnych, których parametry w zakresie masy, nacisków osi lub wymiarów przekraczają wielkości przewidziane dla zezwoleń kategorii od III do VI wymagają zezwolenia kategorii VII. Takie zezwolenie będzie wydawać Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Zezwolenie ma umożliwiać jednokrotny lub wielokrotny przejazd w wyznaczonym czasie po wyznaczonej trasie konkretnego wskazanego we wniosku pojazdu nienormatywnego. Od tej zasady przewidziano wyjątek w sytuacji, gdy trasa przejazdu pojazdu nienormatywnego nie wykracza poza obszar miasta na prawach powiatu i jednocześnie nie przebiega po autostradzie lub po drodze ekspresowej. W takiej sytuacji zezwolenie kategorii VII wydaje prezydent miasta. Zezwolenie kategorii VII ma być wydawane w terminie 14 dni roboczych od dnia złożenia wniosku. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdzie w związku z przejazdem istnieje konieczność określenia zakresu przystosowania infrastruktury drogowej położonej na trasie przejazdu. Na przykład w zakresie czasowego usunięcia znaków drogowych lub urządzeń bezpieczeństwa ruchu, o które mógłby zawadzić ponadgabarytowy ładunek. W tym przypadku okres ten wydłuża się do 30 dni. Ważność zezwolenia ma być liczona od dnia wskazanego we wniosku i wynosić będzie 14 dni dla zezwolenia na jednokrotny przejazd lub 30 dni dla zezwolenia na wielokrotny przejazd Wydanie zezwolenia kategorii VII będzie uzależnione od spełnienia trzech warunków. Po pierwsze przewożony ładunek' musi być ładunkiem niepodzielnym. Ustawa wprowadza definicję takiego ładunku. Według tej definicji jest to ładunek, który bez niewspółmiernie wysokich kosztów lub ryzyka powstania szkody nie może być podzielony. Drugim warunkiem jest zgoda zarządców dróg właściwych dla trasy przejazdu. Dotyczy to zarówno zarządców dróg samorządowych, jak i spółek z którymi zawarto umowę o budowę i eksploatację albo wyłącznie o eksploatację autostrady. I tu rodzą się uzasadnione obawy, gdyż ustawodawca nie określił przesłanek do odmowy udzielenia takiej zgody. Ta obawa jest szczególnie uzasadniona wobec dotychczasowych praktyk tzw. "koncesjonariuszy" co do zasady sprzeciwiających się ruchowi pojazdów nienormatywnych. Niemniej można w tym przypadku domniemywać, iż ewentualna zgoda lub jej brak jest związana z trzecim warunkiem dla wydania zezwolenia kategorii VII, którym są realne możliwości wyznaczenia takiej trasy zapewniające bezpieczeństwo oraz efektywność ruchu. Sama opłata za wydanie zezwolenia kategorii VII uzależniona jest od ilości przejazdów. Dla pojedynczego przejazdu ma ona wynosić nie więcej niż: 600 zł - dla pojazdu którego masa i naciski są normatywne, a wymiary przekraczają wielkości ustalone dla zezwoleń kategorii III i IV, 2000 zł w pozostałych przypadkach

4 W przypadku zezwolenia wielokrotnego do podstawowej stawki określonej dla pojedynczego przejazdu należy doliczyć kwotę wynoszącą 7/10 tej stawki za każdy dodatkowy przejazd. Nie są to jednak wszystkie koszty, albowiem w przypadku konieczności przystosowania infrastruktury drogowej do przejazdu pojazdu nienormatywnego, za niezbędne działania zapłacić będzie musiał podmiot wykonujący przejazd. Uzyskane zezwolenie (lub jego wypis w przypadku kategorii I) musi być przekazane kierującemu pojazdem nienormatywnym. Ma on obowiązek posiadania tego dokumentu przy sobie i okazywania na żądanie osób uprawnionych do kontroli na drodze. Oprócz posiadania zezwolenia ruch pojazdu nienormatywnego uzależniony jest od: Przestrzegania warunków przejazdu określonych w zezwoleniu, Zachowania szczególnej ostrożności przez kierującego pojazdem nienormatywnym przewozu pojazdem nienormatywnym wyłącznie ładunków niepodzielnych (nie dotyczy to pojazdów poruszających się na podstawie zezwoleń kategorii I lub II, które mogą przewozić ładunki inne niż niepodzielne), pilotowania przejazdu pojazdu nienormatywnego przez pilota, jeżeli pojazd przekracza jedną z następujących wielkości: - długość powyżej 23 m, - szerokość powyżej 3,2 m, - wysokość powyżej 4,5 m, - rzeczywistą masę całkowitą ponad 60 t. Nowelizacja Prawa o ruchu drogowym określiła ustawowe wymagania w stosunku do pilotów oraz ich uprawnienia. Te uprawnienia to możliwość wydawania poleceń lub dawania sygnałów innym uczestnikom ruchu podczas pilotowania przejazdu pojazdu nienormatywnego. Aby móc skorzystać z uprawnień, pilot jest obowiązany ukończyć szkolenie organizowane przez wojewódzki ośrodek ruchu drogowego. Ten obowiązek nie dotyczy pilotów będących funkcjonariuszami służb mundurowych. Oprócz zmienionych zasad wydawania zezwoleń na przejazd pojazdu nienormatywnego, nowe rozwiązania dotyczą także systemu sankcji za brak zezwolenia lub inne naruszenia zasad wykonywania takich przejazdów. Jako sankcję określono następujące kary pieniężne: za brak zezwolenia kategorii I i II 1500 zł za brak zezwolenia kategorii III-VI 5000 zł za brak zezwolenia kategorii VII: o 500 zł - gdy nacisk jednej lub wielu osi, masa pojazdu lub jego wymiary przekraczają dopuszczalne wartości nie więcej niż o 10%, o zł - gdy nacisk jednej lub wielu osi, masa pojazdu lub jego wymiary przekraczają dopuszczalne wartości o więcej niż 10% i nie więcej niż 20% za niedotrzymanie warunków przejazdu określonych dla zezwolenia kategorii VII lub podanych w tym dokumencie zł.

5 Kary pieniężne mają być nakładane zarówno na przewoźnika, jak i na inny podmiot wykonujący czynności związane z przewozem (np. spedytor, nadawca, załadowca itp.), o ile miał wpływ na powstanie naruszenia lub godził się na jego powstanie. Przewoźnik może się uwolnić od kary, m.in. w sytuacji, gdy dochował należytej staranności w realizacji czynności związanych z przejazdem i nie miał wpływu na powstanie naruszenia. Istotnym nowym rozwiązaniem jest wymagany termin płatności kary. Odstąpiono od rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji o ukaraniu, a w razie wniesienia przez przewoźnika skargi do sądu karę będzie można uiścić dopiero po nieskutecznym wyczerpaniu drogi sądowej. Na zakończenie skróconego omówienia nowych rozwiązań, które niesie za sobą nowelizacja Prawa o ruchu drogowym, należy także wspomnieć o - przyjętych 18 sierpnia br. zmianach w Prawie przewozowym. Wprowadzono tam obowiązek wykonywania czynności ładunkowych zgodnie z przepisami ruchu drogowego i przepisami o drogach publicznych, a w szczególności w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, przekroczenia dopuszczalnej masy pojazdów lub przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi. Ponadto wprowadzono zakaz zlecania przewozu drogowego przesyłki towarowej pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia wymaganego na taki przewóz. Te przepisy dotyczą podmiotów wykonujących ww. czynności.

6