Spis treści. Przedmowa TOM I TEORIA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH

Transkrypt

1 Spis treści Przedmowa TOM I TEORIA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH ROZDZIAŁ I POJĘCIE ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWEJ 1. Terminologia organizacji 2. Pojęcie organizacji międzypaństwowej (międzyrządowej) 3. Pojecie organizacji niepaństwowej (pozarządowej) ROZDZIAŁ II KLASYFIKACJA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Klasyfikacja według charakteru prawnego członków organizacji (organizacje międzypaństwowe międzynarodowe i organizacje niepaństwowe (pozarządowe)) 2. Klasyfikacja według zakresu podmiotowego organizacji (organizacje powszechne, partykularne i regionalne) 3. Klasyfikacja według zakresu przedmiotowego działalności organizacji A. Klasyfikacja międzynarodowych organizacji międzypaństwowych (międzyrządowych) (organizacji o kompetencjach ogólnych (uniwersalnych), organizacje o kompetencjach wyspecjalizowanych: polityczne, militarne, gospodarcze, społeczne, naukowe i badawcze, kulturalne i oświatowe, surowcowe, handlowe, rolnicze, do spraw energetyki, transportowe, łącznościowe, finansowe, medyczne, do spraw rybołówstwa) B. Klasyfikacja międzynarodowych organizacji niepaństwowych (pozarządowych) (organizacje o kompetencjach ogólnych (uniwersalnych) i organizacje o kompetencjach wyspecjalizowanych: polityczne, gospodarcze, społeczne, naukowe i badawcze, kulturalne i oświatowe, surowcowe, handlowe, rolnicze, do spraw energetyki, kobiece i do spraw rodziny, młodzieŝowe, dziecięce, transportowe, łącznościowe, finansowe, medyczne, prawnicze, do spraw prasy, radia i telewizji, zawodowe, religijne, sportowe i związków zawodowych) 4. Klasyfikacja według moŝliwości przystąpienia do organizacji (organizacje otwarte, organizacje półotwarte, organizacje zamknięte) 5. Klasyfikacja według stopnia władzy organizacji nad swymi członkami (organizacje klasyczne, tj. tradycyjne i organizacje ponadnarodowe) 6. Klasyfikacja według celów i skutków działalności organizacji (organizacje koordynacyjne i organizacje integracyjne) 7. Klasyfikacja według posiadania lub nieposiadania specjalnych więzów łączności (współpracy) z niektórymi międzynarodowymi organizacjami powszechnymi lub innymi głównymi międzynarodowymi organizacjami międzypaństwowymi (międzyrządowymi) A. Klasyfikacja międzynarodowych organizacji międzypaństwowych międzyrządowych (organizacje wyspecjalizowane i organizacje nie posiadające statusu organizacji wyspecjalizowanych) B. Klasyfikacja międzynarodowych organizacji niepaństwowych pozarządowych (organizacje posiadające status konsultacyjny lub inne specjalne więzy łączności z niektórymi międzynarodowymi organizacjami

2 międzypaństwowymi i organizacje nie posiadające powyŝszego statusu konsultacyjnego lub specjalnych więzów łączności) 8. Inne klasyfikacje stosowane przez poszczególnych badaczy organizacji międzynarodowych ROZDZIAŁ III HISTORIA ROZWOJU IDEI I ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Prehistoria idei i organizacji międzynarodowych 2. Rozwój idei organizacji międzynarodowych od XIV w. do XVIII w. 3. Rozwój organizacji międzynarodowych w XIX w. 4. Rozwój idei organizacji międzynarodowych w XIX w. 5. Rozwój idei i organizacji międzynarodowych w okresie międzywojennym 6. Rozwój organizacji międzynarodowych po II wojnie światowej 7. Rozwój idei organizacji międzynarodowych po II wojnie światowej ROZDZIAŁ IV PROCES TWORZENIA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Czynniki warunkujące moŝliwość utworzenia organizacji 2. Inicjatorzy utworzenia organizacji i ich wpływ na charakter przyszłej organizacji 3. Konferencja załoŝycielska 4. Prace przygotowawcze nad uruchomieniem funkcjonowania organizacji ROZDZIAŁ V PODSTAWY PRAWNE FUNCKJONOWANIA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Akty załoŝycielskie A. Umowa załoŝycielska B. Załączniki i inne akty prawne, uzupełniające umowy załoŝycielskie C. Statut 2. Akty pochodne od aktów załoŝycielskich a będące tworem samej organizacji A. Akty prawne tworzące tzw. prawo wewnętrzne organizacji B. Niektóre decyzje organizacji dotyczące realizacji jej zadań lub funkcji C. Umowy zawierane przez organizację międzynarodową 3. Akty prawne, do których odsyła umowa załoŝycielska ROZDZIAŁ VI CELE, ZADANIA I FUNKCJE ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Kwestia terminologii stosowanej przy określaniu celów, zadań i funkcji organizacji międzynarodowych 2. Cele i zadania 3. Funkcje A. Funkcje normotwórcze B. Funkcje kontrolne C. Funkcje sądowe D. Funkcje operacyjne E. Funkcje administracyjne

3 ROZDZIAŁ VII CZŁONKOSTWO ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Członkostwo zwyczajne (pełnoprawne) A. Podmiotowy zakres członkostwa zwyczajnego organizacji międzynarodowych B. PrzynaleŜność poszczególnych państw do organizacji międzynarodowych w liczbach C. Członkowie pierwotni i członkowie wtórni D. Nabycie członkostwa zwyczajnego E. Prawa i obowiązki członków zwyczajnych a) Prawa b) Obowiązki F. Sankcje wobec członków za niewykonywanie zobowiązań a) Uchwalenie decyzji potępiającej członka b) Zawieszenie niektórych praw członkowskich c) Zawieszenie wszystkich praw członkowskich d) Sankcje stosowane przez poszczególne państwa członkowskie w wyniku odpowiednich decyzji organizacji e) Sankcje militarne organizacji f) Wykluczenie członka z organizacji G. Wystąpienie członka z organizacji H. Grupy (ugrupowania) państw członkowskich w organizacjach międzynarodowych 2. Członkostwo niepełne (częściowe) 3. Członkostwo stowarzyszone A. Stowarzyszenie obszarów niesamodzielnych (zaleŝnych) z organizacją międzynarodową a) Stowarzyszenie bez prawa posiadania własnej reprezentacji na forum organizacji b) Stowarzyszenie z prawem posiadania własnej reprezentacji na forum organizacji B. Stowarzyszenie państw z organizacją międzynarodową a) Stowarzyszenie polegające na współpracy państw stowarzyszonych z organizacją międzynarodową w niektórych dziedzinach jej działalności b) Stowarzyszenie polegające na współpracy państw stowarzyszonych z organizacją międzynarodową we wszystkich dziedzinach jej działalności ROZDZIAŁ VIII STRUKTURA ORGANIZACYJNA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Organy A. Klasyfikacja organów organizacji międzynarodowych a) Kryteria klasyfikacji organów stosowane w doktrynie prawa organizacji międzynarodowych b) Klasyfikacja organów przy zastosowaniu kryterium charakteru prawnego członków (organy przedstawicieli państw, funkcjonariuszy międzynarodowych, parlamentarne, przedstawicieli Ŝycia gospodarczego i społecznego, organy o mieszanym składzie członkowskim)

4 c) Klasyfikacja organów przy zastosowaniu kryterium funkcji (organy naczelne, zarządzające, wykonawcze, administracyjne, kontroli, pokojowego rozstrzygania i załatwiania sporów, konsultacyjne, doradcze, operacyjne i proceduralne) d) Klasyfikacja organów przy zastosowaniu kryterium waŝności (organy główne, pomocnicze, hierarchia organów głównych i pomocniczych) e) Klasyfikacja organów według liczby członków B. Historia powstawania i rozwoju organów organizacji międzynarodowych a) Organy międzypaństwowe (organy naczelne, zarządzające, wykonawcze, proceduralne) b) Organy funkcjonariuszy międzynarodowych (organy administracyjne, zarządzające, wykonawcze, pokojowego rozstrzygania i załatwiania sporów, operacyjne, kontroli, doradcze) c) Organy parlamentarne d) Organy przedstawicieli sfer gospodarczych i społecznych e) Organy o mieszanym składzie członkowskim f) Organy główne i pomocnicze g) Liczba i rodzaje organów występujących w poszczególnych organizacjach międzynarodowych C. Skład organów organizacji międzynarodowych a) Organy międzypaństwowe b) Organy funkcjonariuszy międzynarodowych c) Organy parlamentarne d) Organy przedstawicieli sfer gospodarczych i społecznych e) Organy o mieszanym składzie członkowskim D. Funkcje organów organizacji międzynarodowych oraz ich ewolucja a) Organy międzypaństwowe (organy naczelne, zarządzające, wykonawcze, proceduralne, kontroli) b) Organy funkcjonariuszy międzynarodowych (organy zarządzające, wykonawcze, administracyjne, pokojowego rozstrzygania i załatwiania sporów, operacyjne, kontroli, proceduralne) c) Organy parlamentarne d) Organy przedstawicieli sfer gospodarczych i społecznych e) Organy o mieszanym składzie członkowskim f) Organy pomocnicze 2. Agencje specjalne (wyspecjalizowane) 3. Programy ROZDZIAŁ IX RODZAJE I CHARAKTER PRAWNY OSÓB FIZYCZNYCH BIORĄCYCH UDZIAŁ W PRACY ORGANÓW ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Delegaci (przedstawiciele) państw (rządów) A. Delegaci (przedstawiciele) państw członkowskich B. Delegaci (przedstawiciele) państw nieczłonkowskich 2. Członkowie organów parlamentarnych 3. Funkcjonariusze międzynarodowi 4. Przedstawiciele Ŝycia gospodarczego i społecznego państw członkowskich 5. Delegaci (przedstawiciele) innych organizacji międzynarodowych A. Delegaci (przedstawiciele) innych międzynarodowych organizacji międzypaństwowych (międzyrządowych)

5 B. Przedstawiciele (delegaci) międzynarodowych organizacji niepaństwowych (pozarządowych) 6. Delegaci (przedstawiciele) osób prawnych i osoby fizyczne reprezentujące tylko same siebie ROZDZIAŁ X DECYZJE ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Pojęcie decyzji 2. Nazwy decyzji i ich występowanie w organizacjach międzynarodowych 3. Klasyfikacja decyzji 4. Znaczenie decyzji ROZDZIAŁ XI PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI W ORGANIZACJACH MIĘDZYNARODOWYCH 1. Wystąpienie z inicjatywą w sprawie podjęcia decyzji A. Formy podjęcia inicjatywy B. Kto moŝe zainicjować podjęcie decyzji? a) Członkowie zwyczajni (pełnoprawni) b) Organy własne organizacji c) Państwa o statusie członka niepełnego d) Państwa stowarzyszone e) Państwa nieczłonkowskie f) Międzynarodowe organizacje międzypaństwowe (międzyrządowe) g) Międzynarodowe organizacje niepaństwowe (pozarządowe) h) Osoby prawne i fizyczne C. Formalne wymogi związane z wystąpieniem z inicjatywą w sprawie podjęcia decyzji a) Adresat inicjatywy w sprawie podjęcia decyzji b) Wymogi czasowe c) Forma zgłoszenia inicjatywy 2. Proces wypracowania projektu decyzji A. Proces wypracowania projektu decyzji dla organu organizacji przez wnioskodawcę a) Proces wypracowania projektu decyzji dla organu organizacji przez członka zwyczajnego (pełnoprawnego), niepełnego i stowarzyszonego b) Proces wypracowania projektu decyzji dla organu organizacji przez inne organy tej samej organizacji B. Zaaprobowanie przez organ organizacji inicjatywy w sprawie rozpatrzenia przez niego danej sprawy lub uchwalenia konkretnego projektu decyzji C. Proces przygotowywania ostatecznego projektu decyzji na forum organizacji a) Rozdział prac w zakresie rozpatrywania sprawy i przygotowywania projektu decyzji na jej temat między posiedzenie plenarne organu i jego organy pomocnicze oraz ewentualnie inne organy organizacji b) Debata generalna (ogólna) c) Prace nad poszczególnymi problemami i projektami decyzji (etapy prac nad konkretnym punktem porządku dziennego oraz proceduralne aspekty dyskusji)

6 D. Rola tzw. dyplomacji kuluarowej w procesie podejmowania decyzji E. Rola poszczególnych państw członkowskich i grup regionalnych w procesie podejmowania decyzji a) Rola poszczególnych państw członkowskich w procesie podejmowania decyzji b) Rola grup regionalnych w organizacjach międzynarodowych w procesie podejmowania decyzji F. Rola poszczególnych rodzajów organów organizacji międzynarodowych w procesie podejmowania decyzji G. Rola członków niepełnych, członków stowarzyszonych oraz państw nieczłonkowskich w procesie podejmowania decyzji H. Rola międzynarodowych organizacji międzypaństwowych (międzyrządowych) i niepaństwowych (pozarządowych) oraz osób fizycznych i prawnych w procesie podejmowania decyzji a) Rola międzynarodowych organizacji międzypaństwowych b) Rola międzynarodowych organizacji niepaństwowych c) Rola osób prawnych i fizycznych, nie będących członkami organu organizacji 3. Nabranie mocy prawnej przez decyzję (wejście jej w Ŝycie) A. Nabranie mocy prawnej przez decyzję (wejście jej w Ŝycie) bezpośrednio po jej podjęciu B. Nabranie mocy prawnej przez decyzję (wejście jej w Ŝycie) po upływie pewnego czasu od chwili jej podjęcia C. Nabranie mocy prawnej przez decyzję w wyniku zaaprobowania jej przez inny organ tej samej organizacji D. Nabranie mocy prawnej przez decyzję po upływie pewnego czasu, jeśli nie zostanie zgłoszony sprzeciw określonej liczby członków organizacji E. Nabranie mocy prawnej przez decyzję (wejście jej w Ŝycie) po jej ratyfikowaniu, przyjęciu lub uznaniu przez odpowiednie organy państwowe poszczególnych członków organizacji F. Inne warianty nabrania mocy prawnej przez decyzję ROZDZIAŁ XII PROCEDURA PODEJMOWANIA DECYZJI W ORGANIZACJACH MIĘDZYNARODOWYCH 1. Procedura głosowania w organizacjach międzynarodowych A. Rodzaje wymogów liczby głosów koniecznych do podjęcia decyzji a) Podejmowanie decyzji na zasadzie jednomyślności b) Podejmowanie decyzji na zasadzie większości kwalifikowanej c) Podejmowanie decyzji na zasadzie większości absolutnej (bezwzględnej) d) Podejmowanie decyzji na zasadzie większości zwykłej e) Podejmowanie decyzji na zasadzie głosowania waŝonego B. Rodzaje, sposoby i technika głosowania a) Rodzaje i sposoby glosowania b) Technika głosowania nad projektem decyzji C. Zmiana stanowiska zajętego w trakcie głosowania i delegowanie przez jednego innemu członkowi organizacji prawa do głosowania w jego imieniu a) Zmiana stanowiska zajętego w trakcie głosowania

7 b) Delegowanie przez jednego innemu członkowi organizacji prawa do głosowania w jego imieniu 2. Podejmowanie decyzji na zasadzie consensusu 3. Wymogi decydujące o prawomocności decyzji podejmowanych przez organy organizacji międzynarodowych (quorum) 4. Prawo do glosowania i zajmowania stanowiska w ostatniej fazie podejmowania decyzji na zasadzie consensusu A. Zwyczajny (pełnoprawny) członek organizacji B. Członkowie niepełni C. Członkowie stowarzyszeni D. Organy tej samej organizacji E. Państwa nieczłonkowskie F. Międzynarodowe organizacje międzypaństwowe i niepaństwowe G. Osoby prawne i fizyczne ROZDZIAŁ XIII CZYNNIKI WARUNKUJĄCE SKUTECZNOŚĆ (EFEKTYWNOŚĆ) DZIAŁANIA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Czynniki warunkujące skuteczną (efektywną) działalność organizacji międzynarodowych A. Właściwy skład uczestników konferencji załoŝycielskiej B. Uwzględnienie w umowie załoŝycielskiej organizacji interesów wszystkich państw zainteresowanych w jej działalności C. Realistyczne sformułowanie w umowie załoŝycielskiej celów, zadań, funkcji i metod działania organizacji D. Odpowiedni skład organów organizacji o limitowanym członkostwie E. Właściwy dobór funkcjonariuszy międzynarodowych w organizacji F. Podejmowanie decyzji odzwierciedlających w miarę moŝliwości interesy jak największej liczby państw członkowskich G. Podejmowanie realistycznych decyzji H. Posiadanie przez państwa członkowskie woli realizacji celów i zadań organizacji 2. Skuteczność (efektywność) działania organizacji międzynarodowych A. Stopień realizacji przez organizację międzynarodową jej celów i zadań sformułowanych w umowie załoŝycielskiej B. MoŜliwości i faktyczne oddziaływanie organizacji na jej środowisko C. Stopień realizacji decyzji podejmowanych przez organizację międzynarodową D. Relacja kosztów działalności organizacji do osiąganych przez nią rezultatów E. Relacja kosztów uczestnictwa danego państwa w organizacji do korzyści przez niego osiąganych ROZDZIAŁ XIV PRZYWILEJE I IMMUNITETY ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Podstawy prawne przywilejów i immunitetów organizacji międzynarodowych 2. Podmioty przywilejów i immunitetów organizacji międzynarodowych 3. Przywileje i immunitety delegatów państw członkowskich

8 4. Przywileje i immunitety delegatów państw nieczłonkowskich 5. Przywileje i immunitety członków organów parlamentarnych 6. Przywileje i immunitety funkcjonariuszy międzynarodowych 7. Przywileje i immunitety przedstawicieli sfer gospodarczych i społecznych państw członkowskich 8. Przywileje i immunitety organizacji międzynarodowych sensu stricte ROZDZIAŁ XV PODMIOTOWOŚĆ PRAWNA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Kwestia terminologii 2. Status organizacji międzynarodowych w świetle prawa międzynarodowego 3. Status organizacji międzynarodowych w świetle prawa wewnątrzkrajowego ROZDZIAŁ XVI FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Koszty działalności organizacji międzynarodowych A. Podstawowe rodzaje kosztów działalności organizacji międzynarodowych a) Wydatki wynikające z wewnętrznego funkcjonowania organizacji b) Wydatki wynikające z zewnętrznej działalności organizacji B. Wysokość kosztów działalności organizacji międzynarodowych 2. Źródła finansowania działalności organizacji międzynarodowych A. Rodzaje źródeł finansowania działalności organizacji międzynarodowych a) Składki członkowskie b) Dobrowolne dotacje c) Jednorazowe wkłady państw członkowskich d) Dochody własne organizacji międzynarodowych (poŝyczki, opłaty za usługi organizacji, bezpośrednie podatki i inne opłaty finansowe pobierane od państw członkowskich i osób prawnych na terytorium tych państw, procenty od posiadanych kapitałów i obligacji, dywidendy od posiadanych akcji, podatek od uposaŝenia personelu organizacji i inne źródła dochodów własnych) B. Rola poszczególnych źródeł dochodów w finansowaniu działalności organizacji międzynarodowych 3. BudŜet organizacji międzynarodowych ROZDZIAŁ XVII ŁĄCZNOŚĆ MIEZY ORGANIZACJĄ MIĘDZYNARODOWĄ A JEJ PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI ORAZ WSPÓŁPRACUJĄCYMI Z NIĄ PAŃSTWAMI NIECZŁONKOWSKIMI I ORGANIZACJAMI MIĘDZYNARODOWYMI 1. Siedziba organizacji i prawo swobodnego dostępu państw członkowskich oraz współpracujących z organizacją międzynarodową państw nieczłonkowskich i organizacji międzynarodowych do jej siedziby A. Siedziba organizacji B. Prawo dostępu państw członkowskich oraz współpracujących z organizacją międzynarodową państw nieczłonkowskich i organizacji międzynarodowych do jej siedziby 2. Prawo swobodnego komunikowania się (łączności) między organizacją międzynarodową a jej członkami oraz współpracującymi z nią państwami nieczłonkowskimi i organizacjami międzynarodowymi

9 3. Stałe przedstawicielstwa (misje) przy organizacji państw członkowskich i współpracujących z nią państw nieczłonkowskich innych organizacji międzynarodowych oraz przedstawicielstwa (misje) organizacji w powyŝszych państwach A. Stałe przedstawicielstwa (misje) państw członkowskich przy organizacji B. Stałe przedstawicielstwa (misje) państw nieczłonkowskich przy organizacji C. Stale przedstawicielstwa (misje) przy organizacji innych organizacji międzynarodowych D. Stałe przedstawicielstwa (misje) organizacji w państwach członkowskich i nieczłonkowskich ROZDZIAŁ XVIII WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH Z PAŃSTWAMI NIECZŁONKOWSKIMI, INNYMI MIĘDZYNARODOWYMI ORGANIZACJAMI MIĘDZYPAŃSTWOWYMI (MIĘDZYRZĄDOWYMI), MIĘDZYNARODOWYMI ORGANIZACJAMI NIEPAŃSTWOWYMI (POZARZĄDOWYMI), OSOBAMI PRAWNYMI I FIZYCZNYMI 1. Współpraca organizacji międzynarodowych z państwami nieczłonkowskimi A. Współpraca państw nieczłonkowskich z organizacją międzynarodową na zasadzie udziału tych państw w niektórych jej pracach z prawem głosowania B. Współpraca państw nieczłonkowskich z organizacją międzynarodową na zasadzie udziału tych państw w niektórych jej pracach bez prawa głosowania C. Współpraca państw nieczłonkowskich z organizacją międzynarodową na zasadzie wspólnej realizacji niektórych celów organizacji, prowadzona przez wspólne organy, działające poza ramami organizacji D. Współpraca państw nieczłonkowskich z organizacją międzynarodową w zakresie realizacji niektórych jej celów bez udziału tych państw w jej pracach, jak i bez tworzenia wspólnych organów E. Współpraca państw nieczłonkowskich z organizacją międzynarodową w postaci utrzymywania z nią kontaktów za pośrednictwem ich stałych misji (przedstawicielstw), jednak bez prawa udziału w jej pracach F. Współpraca państw nieczłonkowskich z organizacją międzynarodową na zasadzie realizacji przez nie niektórych celów organizacji na jej zlecenie G. Współpraca państw nieczłonkowskich z organizacją międzynarodową na zasadzie korzystania przez nie z jej usług (świadczeń) 2. Współpraca organizacji międzynarodowych z innymi międzynarodowymi organizacjami międzypaństwowymi (międzyrządowymi) A. Współpraca organizacji międzynarodowych z innymi międzynarodowymi organizacjami międzypaństwowymi (międzyrządowymi) w postaci koordynowania działalności drugich przez pierwsze B. Klasyczna forma współpracy organizacji międzynarodowych z innymi organizacjami międzypaństwowymi (międzyrządowymi) C. Współpraca organizacji międzynarodowych z innymi międzynarodowymi organizacjami międzypaństwowymi (międzyrządowymi), której celem jest wspólna realizacja niektórych zadań jednej i drugiej strony lub realizacja zadań strony pierwszej 3. Współpraca organizacji międzynarodowych z międzynarodowymi organizacjami niepaństwowymi (pozarządowymi)

10 4. Współpraca organizacji międzynarodowych z osobami prawnymi i fizycznymi A. Współpraca organizacji międzynarodowych z osobami prawnymi B. Współpraca organizacji międzynarodowych z osobami fizycznymi TOM II ALFABETYCZNY WYKAZ ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH 1. Skorowidz angielskich nazw organizacji międzynarodowych 2. Skorowidz skrótów nazw organizacji międzynarodowych omawianych lub wymienionych