SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Transkrypt

1 Zleceniodawca: Wykonawca: Miasto Stołeczne Warszawa URZĄD DZIELNICY URSYNÓW Al. KEN Warszawa PRI ESTAKADA Magdalena Dąbrowska Adamów Rososki 21, Chynów SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT Utrzymanie, remont, konserwacja i naprawa dróg gminnych i wewnętrznych OPRACOWAŁA: Magdalena Dąbrowska Adamów Rososki, marzec 2012

2 SPIS TREŚCI: D WYMAGANIA OGÓLNE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i Obmiaru robót Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D ROBOTY ZIEMNE D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych (GRUNTÓW) Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i Obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH I-V KATEGORII Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych (grunty) Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D ODWODNIENIE KORPUSU DROGOWEGO D CZYSZCZENIE URZĄDZEŃ ODWADNIAJĄCYH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Strona 2 z 312

3 3. Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D a REGULACJA PIONOWA STUDZIENEK DLA URZĄDZEŃ PODZIEMNYCH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D ODTWORZENIE ZBIORNIKA (ROWU) ODPAROWUJĄCEGO Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D PODBUDOWY D KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM I ZAGĘSZCZANIEM PODŁOŻ Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D OCZYSZCZENIE I SKROPIENIE WARSTW KONSTRUKCYJNYCH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D PODBUDOWY Z KRUSZYW. WYMAGANIA OGÓLNE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Strona 3 z 312

4 8. Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D PODBUDOWY Z KRUSZYWA NATURALNEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D PODBUDOWY Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D PODBUDOWY Z BETONU Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D a PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO WG PN-EN Wstęp Materiały Sprzęt Transport Wykonanie robót Kontrola jakości robót Obmiar robót Odbiór robót Podstawa płatności Przepisy związane D WYRÓWNANIE PODBUDOWY CHUDYM BETONEM Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D WYRÓWNANIE PODBUDOWY TŁUCZNIEM Strona 4 z 312

5 1. Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i Obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D NAWIERZCHNIE TWARDE NIEULEPSZONE. WYMAGANIA OGOLNE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D NAWIERZCHNIA TŁUCZNIOWA Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D a REMONT CZĄSTKOWY NAWIERZCHNI TŁUCZNIOWEJ Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D NAWIERZCHNIA Z PŁYT BETONOWYCH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D NAWIERZCHNIE D b NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA WIĄŻĄCA i WYRÓWNAWCZA WG PN-EN Wstęp Materiały Sprzęt Transport Strona 5 z 312

6 5. Wykonanie robót Kontrola jakości robót Obmiar robót Odbiór robót Podstawa płatności Przepisy związane D a NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA ŚCIERALNA WG PN-EN Wstęp Materiały Sprzęt Transport Wykonanie robót Kontrola jakości robót Obmiar robót Odbiór robót Podstawa płatności Przepisy związane D FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D a NAWIERZCHNIA Z MIESZANKI MASTYKSOWO-GRYSOWEJ (SMA) WG PN- EN Wstęp Materiały Sprzęt Transport Wykonanie robót Kontrola jakości robót Obmiar robót Odbiór robót Podsawa płatności Przepisy związane D a NAWIERZCHNIA Z ASFALTU LANEGO WG PN-EN Wstęp Materiały Sprzęt Transport Wykonanie robót Kontrola jakości robót Obmiar robót Odbiór robót Podstawa płatności Przepisy związane D REMONT CZĄSTKOWY NAWIERZCHNI BITUMICZNYCH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Strona 6 z 312

7 9. Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia ZAŁĄCZNIK NR ZAŁACZNIK NR D NAWIERZCHNIA Z KOSTKI BRUKOWEJ BETONOWEJ Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D NAWIERZCHNIA KLINKIEROWA Wstęp Materiały Sprzęt Transport Wykonanie robót Kontrola jakości robót Obmiar robót Odbiór robót Podstawa płatności Przepisy związane D a ZABEZPIECZENIE GEOSYNTETYKIEM NAWIERZCHNI ASFALTOWEJ PRZED SPĘKANIAMI ODBITYMI Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D ELEMENTY ULIC D KRAWĘŻNIKI BETONOWE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D CHODNIKI Z PŁYT CHODNIKOWYCH BETONOWYCH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia Strona 7 z 312

8 D BETONOWE OBRZEŻA CHODNIKOWE Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia D TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH Część ogólna Wymagania szczegółowe dotyczące właściwości materiałów budowlanych Wymagania szczegółowe dotyczące sprzętu i maszyn do robót budowlanych Wymagania dotyczące środków transportu Wymagania szczegółowe wykonania robót budowlanych Kontrola, badania i odbiór wyrobów i robót budowlanych Wymagania dotyczące przedmiaru i obmiaru robót Odbiór robót budowlanych Rozliczenia robót Dokumenty odniesienia Strona 8 z 312

9 D WYMAGANIA OGÓLNE 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z utrzymaniem, remontem, konserwacją i naprawami wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Specyfikacja techniczna stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót związanych z utrzymaniem, remontem, konserwacją i naprawami wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wymagania ogólne, wspólne dla robót objętych niżej wymienionymi szczegółowymi specyfikacjami technicznymi przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się : 1. D WYMAGANIA OGÓLNE 2. D ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE 3. D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 4. D ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG 5. D ROBOTY ZIEMNE 6. D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE 7. D WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH I-V KATEGORII 8. D ODWODNIENIE KORPUSU DROGOWEGO 9. D CZYSZCZENIE URZĄDZEŃ ODWADNIAJĄCYH 10. D a REGULACJA PIONOWA STUDZIENEK DLA URZĄDZEŃ PODZIEMNYCH 11. D ODTWORZENIE ZBIORNIKA (ROWU) ODPAROWUJĄCEGO 12. D PODBUDOWY 13. D KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM I ZAGĘSZCZANIEM PODŁOŻ 14. D OCZYSZCZENIE I SKROPIENIE WARSTW KONSTRUKCYJNYCH 15. D PODBUDOWY Z KRUSZYW. WYMAGANIA OGÓLNE. 16. D PODBUDOWY Z KRUSZYWA NATURALNEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE 17. D PODBUDOWY Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE 18. D PODBUDOWY Z BETONU 19. D a PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO WG PN-EN 20. D WYRÓWNANIE PODBUDOWY CHUDYM BETONEM 21. D WYRÓWNANIE PODBUDOWY TŁUCZNIEM 22. D NAWIERZCHNIE TWARDE NIEULEPSZONE. WYMAGANIA OGOLNE 23. D NAWIERZCHNIA TŁUCZNIOWA 24. D a REMONT CZĄSTKOWY NAWIERZCHNI TŁUCZNIOWEJ 25. D NAWIERZCHNIA Z PŁYT BETONOWYCH 26. D NAWIERZCHNIE 27. D b NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA WIĄŻĄCA i WYRÓWNAWCZA WG PN-EN 28. D a NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA ŚCIERALNA WG PN-EN 29. D FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO 30. D a NAWIERZCHNIA Z MIESZANKI MASTYKSOWO-GRYSOWEJ (SMA) WG PN-EN 31. D a NAWIERZCHNIA Z ASFALTU LANEGO WG PN-EN 32. D REMONT CZĄSTKOWY NAWIERZCHNI BITUMICZNYCH 33. D NAWIERZCHNIA Z KOSTKI BRUKOWEJ BETONOWEJ Strona 9 z 312

10 34. D NAWIERZCHNIA KLINKIEROWA 35. D a ZABEZPIECZENIE GEOSYNTETYKIEM NAWIERZCHNI ASFALTOWEJ PRZED SPĘKANIAMI ODBITYMI 36. D ELEMENTY ULIC 37. D KRAWĘŻNIKI BETONOWE 38. D CHODNIKI Z PŁYT CHODNIKOWYCH BETONOWYCH 39. D BETONOWE OBRZEŻA CHODNIKOWE 40. D TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH Specyfikacje te obejmują następujące roboty podstawowe (zgodnie ze Wspólnym Słownikiem Zamówień /CPV/): Roboty w zakresie burzenia, roboty ziemne (kod wg CPV ); Fundamentowanie dróg (kod wg CPV ) /podbudowy/; Roboty w zakresie nawierzchni dróg (kod wg CPV ) /nawierzchnia jezdni, chodników i wjazdów/; Roboty w zakresie kształtowania terenów zielonych (kod wg CPV ); 1.4. Określenia podstawowe Użyte w STWIORB wymienione poniżej określenia należy rozumieć następująco: Budowla drogowa - obiekt budowlany, nie będący budynkiem, stanowiący całość techniczno-użytkową (drogę) albo jego część stanowiącą odrębny element konstrukcyjny lub technologiczny (obiekt mostowy, korpus ziemny, węzeł) Chodnik - wyznaczony pas terenu przy jezdni lub odsunięty od jezdni, przeznaczony do ruchu pieszych i odpowiednio utwardzony Droga - wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych wraz z wszelkimi urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu drogowego zlokalizowany w pasie drogowym Dziennik budowy - dziennik, wydany zgodnie z obowiązującymi przepisami, stanowiący urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót a także służący do przekazywania poleceń i innej korespondencji technicznej pomiędzy Inspektorem Nadzoru, Wykonawcą i projektantem Jezdnia - część drogi przeznaczona do ruchu pojazdów Kierownik budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upoważniona do kierowania robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji kontraktu Korona drogi - jezdnia z poboczami, pasami awaryjnego postoju lub pasami przeznaczonymi do ruchu pieszych, zatokami autobusowymi lub postojowymi i pasami dzielącymi jezdnie (przy drogach dwujezdniowych Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich połączenia Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Koryto - element uformowany w korpusie drogowym w celu ułożenia w nim konstrukcji nawierzchni Kosztorys Przetargowy wykaz robót do wykonania z podaniem ich ilości (przedmiarem) w kolejności technologicznej ich wykonania Kosztorys ofertowy wyceniony Kosztorys Przetargowy Księga obmiarów - akceptowany przez Inspektora Nadzoru zeszyt z ponumerowanymi stronami, służący do wpisywania przez Wykonawcę obmiaru dokonywanych robót w formie wyliczeń, szkiców i ew. dodatkowych załączników. Wpisy w Księdze obmiarów podlegają potwierdzeniu przez Inspektora Nadzoru Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez Zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z oceną jakości materiałów oraz robót. Strona 10 z 312

11 Materiały - wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania robót, zgodne z przetargową dokumentacją projektową i specyfikacjami technicznymi, zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru Nawierzchnia - warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu na podłoże gruntowe i zapewniających dogodne warunki dla ruchu. a) Warstwa ścieralna - górna warstwa nawierzchni poddana bezpośrednio oddziaływaniu ruchu i czynników atmosferycznych. b) Warstwa wiążąca - warstwa znajdująca się między warstwą ścieralną a podbudową, zapewniająca lepsze rozłożenie naprężeń w nawierzchni i przekazywanie ich na podbudowę. c) Warstwa wyrównawcza - warstwa służąca do wyrównania nierówności podbudowy lub profilu istniejącej nawierzchni. d) Podbudowa - dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże. Podbudowa może składać się z podbudowy zasadniczej i podbudowy pomocniczej. e) Podbudowa zasadnicza - górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni. Może ona składać się z jednej lub dwóch warstw. f) Podbudowa pomocnicza - dolna część podbudowy spełniająca, obok funkcji nośnych, funkcje zabezpieczenia nawierzchni przed działaniem wody, mrozu i przenikaniem cząstek podłoża. Może zawierać warstwę mrozoochronną, odsączającą lub odcinającą. g) Warstwa mrozoochronna - warstwa, której głównym zadaniem jest ochrona nawierzchni przed skutkami działania mrozu. h) Warstwa odcinająca - warstwa stosowana w celu uniemożliwienia przenikania cząstek drobnych gruntu do warstwy nawierzchni leżącej powyżej. i) Warstwa odsączająca - warstwa służąca do odprowadzenia wody przedostającej się do nawierzchni Niweleta - wysokościowe i geometryczne rozwinięcie na płaszczyźnie pionowego przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego Odpowiednia (bliska) zgodność - zgodność wykonywanych robót z dopuszczonymi tolerancjami, a jeśli przedział tolerancji nie został określony - z przeciętnymi tolerancjami, przyjmowanymi zwyczajowo dla danego rodzaju robót budowlanych Pas drogowy - wydzielony liniami rozgraniczającymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią przeznaczony do umieszczania w nim drogi, obiektów budowlanych i urządzeń technicznych związanych z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu oraz potrzebami zarządzania drogą. Pas drogowy może również obejmować teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urządzeń chroniących ludzi i środowisko przed uciążliwościami powodowanymi przez ruch na drodze m. in. drzew i krzewów Podłoże - grunt rodzimy lub nasypowy, leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania Podłoże ulepszone - górna warstwa podłoża, leżąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona w celu umożliwienia właściwego wykonania nawierzchni Polecenie Inspektora Nadzoru - wszelkie polecenia przekazane Wykonawcy przez Inspektora Nadzoru, w formie pisemnej, dotyczące sposobu realizacji robót lub innych spraw związanych z prowadzeniem budowy Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna będąca autorem przetargowej dokumentacji projektowej Przedsięwzięcie budowlane - kompleksowa realizacja nowego połączenia drogowego lub całkowita modernizacja (zmiana parametrów geometrycznych trasy w planie i przekroju podłużnym) istniejącego połączenia Przetargowa dokumentacja projektowa - część dokumentacji projektowej, która wskazuje lokalizację, charakterystykę i wymiary obiektu będącego przedmiotem robót Teren budowy - teren udostępniony przez Zamawiającego dla wykonania na nim robót oraz inne miejsca wymienione w kontrakcie jako tworzące część terenu budowy Rekultywacja - roboty mające na celu uporządkowanie i przywrócenie pierwotnych funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego Zadanie budowlane - część przedsięwzięcia budowlanego, stanowiąca odrębną całość konstrukcyjną lub technologiczną, zdolną do samodzielnego spełnienia przewidywanych funkcji Strona 11 z 312

12 techniczno-użytkowych. Zadanie może polegać na wykonywaniu robót związanych z budową, modernizacją, utrzymaniem oraz ochroną budowli drogowej lub jej elementu Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za ich zgodność z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i poleceniami Inspektora Nadzoru Przekazanie terenu budowy Zamawiający w terminie określonym w dokumentach umowy przekaże Wykonawcy teren budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, lokalizację i współrzędne punktów głównych trasy oraz reperów, dziennik budowy i księgę obmiarów oraz co najmniej dwa egzemplarze dokumentacji projektowej i dwa komplety STWIORB. Na Wykonawcy spoczywa odpowiedzialność za ochronę przekazanych mu punktów pomiarowych do chwili odbioru końcowego robót. Uszkodzone lub zniszczone znaki geodezyjne Wykonawca odtworzy i utrwali na własny koszt Przetargowa dokumentacja projektowa Przetargowa dokumentacja projektowa będzie zawierać rysunki, obliczenia i dokumenty, zgodne z wykazem podanym w szczegółowych warunkach umowy, uwzględniającym podział na dokumentację projektową: - Zamawiającego, - sporządzoną przez Wykonawcę Zgodność robót z dokumentacją projektową i STWIORB Przetargowa dokumentacja projektowa, STWIORB oraz dodatkowe dokumenty przekazane przez Inspektora Nadzoru Wykonawcy stanowią część umowy, a wymagania wyszczególnione w choćby jednym z nich są obowiązujące dla Wykonawcy tak jakby zawarte były w całej dokumentacji. W przypadku rozbieżności w ustaleniach poszczególnych dokumentów obowiązuje kolejność ich ważności wymieniona w Ogólnych warunkach umowy. Wykonawca nie może wykorzystywać błędów lub opuszczeń w dokumentach kontraktowych, a o ich wykryciu winien natychmiast powiadomić Inspektora Nadzoru, który dokona odpowiednich zmian i poprawek. W przypadku rozbieżności opis wymiarów ważniejszy jest od odczytu ze skali rysunków. Wszystkie wykonane roboty i dostarczone materiały będą zgodne z dokumentacją projektową i STWIORB. Dane określone w dokumentacji projektowej i w STWIORB będą uważane za wartości docelowe, od których dopuszczalne są odchylenia w ramach określonego przedziału tolerancji. Cechy materiałów i elementów budowli muszą być jednorodne i wykazywać zgodność z określonymi wymaganiami, a rozrzuty tych cech nie mogą przekraczać dopuszczalnego przedziału tolerancji. W przypadku, gdy materiały lub roboty nie będą w pełni zgodne z dokumentacją projektową lub STWIORB i wpłynie to na niezadowalającą jakość elementu budowli, to takie materiały zostaną zastąpione innymi, a roboty rozebrane i wykonane ponownie na koszt Wykonawcy. Jeżeli jednak osiągnięta zostanie możliwa do zaakceptowania jakość elementu budowli, to Inspektor Nadzoru może akceptować takie roboty i zgodzić się na ich pozostawienie, jednak zastosuje odpowiednie potrącenia od ceny kontraktowej, zgodnie z ustaleniami szczegółowymi kontraktu i/lub STWIORB Zabezpieczenie terenu budowy Zabezpieczenie terenu budowy w robotach modernizacyjnych i remontowych ( pod ruchem ) Wykonawca jest zobowiązany do utrzymania ruchu publicznego na terenie budowy, w sposób określony w D , w okresie trwania realizacji kontraktu, aż do zakończenia i odbioru ostatecznego robót. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca przedstawi Inspektorowi Nadzoru do zatwierdzenia uzgodniony z odpowiednim zarządem drogi i organem zarządzającym ruchem projekt organizacji ruchu i zabezpieczenia robót w okresie trwania budowy. W zależności od potrzeb i postępu robót projekt organizacji ruchu powinien być aktualizowany przez Wykonawcę na bieżąco. Strona 12 z 312

13 W czasie wykonywania robót Wykonawca dostarczy, zainstaluje i będzie obsługiwał wszystkie tymczasowe urządzenia zabezpieczające takie jak: zapory, światła ostrzegawcze, sygnały, itp., zapewniając w ten sposób bezpieczeństwo pojazdów i pieszych. Wykonawca zapewni stałe warunki widoczności w dzień i w nocy tych zapór i znaków, dla których jest to nieodzowne ze względów bezpieczeństwa. Wszystkie znaki, zapory i inne urządzenia zabezpieczające będą akceptowane przez Inspektora Nadzoru. Fakt przystąpienia do robót Wykonawca obwieści publicznie przed ich rozpoczęciem w sposób uzgodniony z Inspektorem Nadzoru oraz przez umieszczenie, w miejscach i ilościach określonych przez Inspektora Nadzoru, tablic informacyjnych, których treść będzie zatwierdzona przez Inspektora Nadzoru. Tablice informacyjne będą utrzymywane przez Wykonawcę w dobrym stanie przez cały okres realizacji robót. Koszt zabezpieczenia terenu budowy nie podlega odrębnej zapłacie i przyjmuje się, że jest włączony w cenę umowną Ochrona środowiska w czasie wykonywania robót Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie prowadzenia robót wszelkie przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego. W okresie trwania budowy i wykańczania robót Wykonawca będzie: a) utrzymywać teren budowy i wykopy w stanie bez wody stojącej, b) podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów i norm dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół terenu budowy oraz będzie unikać uszkodzeń lub uciążliwości dla osób lub własności społecznej i innych, a wynikających ze skażenia, hałasu lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego sposobu działania. Stosując się do tych wymagań będzie miał szczególny wzgląd na: a) lokalizację baz, magazynów, składowisk, ukopów i dróg dojazdowych, które zostaną tak wybrane aby nie spowodować zniszczeń w środowisku naturalnym; b) środki ostrożności i zabezpieczenia przed: zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyłami, paliwami, olejami, chemikaliami oraz innymi substancjami szkodliwymi i toksycznymi, zanieczyszczeniem powietrza pyłami i gazami, przekroczeniem dopuszczalnych norm hałasu; możliwością powstania pożaru. Opłaty i kary za przekroczenie w trakcie realizacji robót norm określonych w odpowiednich przepisach dotyczących ochrony środowiska obciążają Wykonawcę Ochrona przeciwpożarowa Wykonawca będzie przestrzegać przepisy ochrony przeciwpożarowej. Wykonawca będzie utrzymywać sprawny sprzęt przeciwpożarowy, wymagany przez odpowiednie przepisy, na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, mieszkalnych i magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materiały łatwopalne będą składowane w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostępem osób trzecich. Wykonawca będzie odpowiedzialny za wszelkie straty spowodowane pożarem wywołanym jako rezultat realizacji robót albo przez personel Wykonawcy Materiały szkodliwe dla otoczenia Materiały, które w sposób trwały są szkodliwe dla otoczenia, nie będą dopuszczone do użycia. Nie dopuszcza się użycia materiałów wywołujących szkodliwe promieniowanie o stężeniu większym od dopuszczalnego, określonego odpowiednimi przepisami. Wszelkie materiały odpadowe użyte do robót będą miały aprobatę techniczną (lub świadectwo dopuszczenia) wydaną przez uprawnioną jednostkę, jednoznacznie określającą brak szkodliwego oddziaływania tych materiałów na środowisko. Materiały, które są szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie robót, a po zakończeniu robót ich szkodliwość zanika (np. materiały pylaste) mogą być użyte pod warunkiem przestrzegania wymagań technologicznych wbudowania. Jeżeli wymagają tego odpowiednie przepisy Zamawiający powinien otrzymać zgodę na użycie tych materiałów od właściwych organów administracji państwowej. Jeżeli Wykonawca użył materiałów szkodliwych dla otoczenia zgodnie ze specyfikacjami, a ich użycie spowodowało jakiekolwiek zagrożenie środowiska, to konsekwencje tego poniesie Zamawiający. Strona 13 z 312

14 Ochrona własności publicznej i prywatnej Wykonawca odpowiada za ochronę instalacji na powierzchni ziemi i za urządzenia podziemne, takie jak rurociągi, kable itp. oraz uzyska od odpowiednich władz będących właścicielami tych urządzeń potwierdzenie informacji dostarczonych mu przez Zamawiającego w ramach planu ich lokalizacji. Wykonawca zapewni właściwe oznaczenie i zabezpieczenie przed uszkodzeniem tych instalacji i urządzeń w czasie trwania budowy. Wykonawca zobowiązany jest umieścić w swoim harmonogramie rezerwę czasową dla wszelkiego rodzaju robót, które mają być wykonane w zakresie przełożenia instalacji i urządzeń podziemnych na terenie budowy i powiadomić Inspektora Nadzoru i władze lokalne o zamiarze rozpoczęcia robót. O fakcie przypadkowego uszkodzenia tych instalacji Wykonawca bezzwłocznie powiadomi Inspektora Nadzoru i zainteresowane władze oraz będzie z nimi współpracował dostarczając wszelkiej pomocy potrzebnej przy dokonywaniu napraw. Wykonawca będzie odpowiadać za wszelkie spowodowane przez jego działania uszkodzenia instalacji na powierzchni ziemi i urządzeń podziemnych wykazanych w dokumentach dostarczonych mu przez Zamawiającego Ograniczenie obciążeń osi pojazdów Wykonawca stosować się będzie do ustawowych ograniczeń obciążenia na oś przy transporcie materiałów i wyposażenia na i z terenu robót. Uzyska on wszelkie niezbędne zezwolenia od władz co do przewozu nietypowych wagowo ładunków i w sposób ciągły będzie o każdym takim przewozie powiadamiał Inspektora Nadzoru. Pojazdy i ładunki powodujące nadmierne obciążenie osiowe nie będą dopuszczone na świeżo ukończony fragment budowy w obrębie terenu budowy i Wykonawca będzie odpowiadał za naprawę wszelkich robót w ten sposób uszkodzonych, zgodnie z poleceniami Inspektora Nadzoru Bezpieczeństwo i higiena pracy Podczas realizacji robót Wykonawca będzie przestrzegać przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby personel nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spełniających odpowiednich wymagań sanitarnych. Wykonawca zapewni i będzie utrzymywał wszelkie urządzenia zabezpieczające, socjalne oraz sprzęt i odpowiednią odzież dla ochrony życia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Uznaje się, że wszelkie koszty związane z wypełnieniem wymagań określonych powyżej nie podlegają odrębnej zapłacie i są uwzględnione w cenie umownej Ochrona i utrzymanie robót Wykonawca będzie odpowiedzialny za ochronę robót i za wszelkie materiały i urządzenia używane do robót od daty rozpoczęcia do daty zakończenia robót (do wydania potwierdzenia zakończenia przez Inspektora Nadzoru). Wykonawca będzie utrzymywać roboty do czasu odbioru ostatecznego. Utrzymanie powinno być prowadzone w taki sposób, aby budowla drogowa lub jej elementy były w zadowalającym stanie przez cały czas, do momentu odbioru ostatecznego. Jeśli Wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba utrzymanie, to na polecenie Inspektora Nadzoru powinien rozpocząć roboty utrzymaniowe nie później niż w 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia Stosowanie się do prawa i innych przepisów Wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie przepisy wydane przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z robotami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych praw, przepisów i wytycznych podczas prowadzenia robót. Wykonawca będzie przestrzegać praw patentowych i będzie w pełni odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych odnośnie wykorzystania opatentowanych urządzeń lub metod i w sposób ciągły będzie informować Inspektora Nadzoru o swoich działaniach, przedstawiając kopie zezwoleń i inne odnośne dokumenty. 2. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Źródła uzyskania materiałów Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem jakichkolwiek materiałów przeznaczonych do robót Wykonawca przedstawi szczegółowe informacje Strona 14 z 312

15 dotyczące proponowanego źródła wytwarzania, zamawiania lub wydobywania tych materiałów i odpowiednie świadectwa badań laboratoryjnych oraz próbki do zatwierdzenia przez Inspektora Nadzoru. Zatwierdzenie partii materiałów z danego źródła nie oznacza automatycznie, że wszelkie materiały z danego źródła uzyskają zatwierdzenie. Wykonawca zobowiązany jest do prowadzenia niezbędnych badań w celu udokumentowania, że materiały uzyskane z dopuszczonego źródła w sposób ciągły spełniają wymagania STWIORB w czasie postępu robót Pozyskiwanie materiałów miejscowych Wykonawca odpowiada za uzyskanie pozwoleń od właścicieli i odnośnych władz na pozyskanie materiałów z jakichkolwiek źródeł miejscowych włączając w to źródła wskazane przez Zamawiającego i jest zobowiązany dostarczyć Inspektorowi Nadzoru wymagane dokumenty przed rozpoczęciem eksploatacji źródła. Wykonawca przedstawi dokumentację zawierającą raporty z badań terenowych i laboratoryjnych oraz proponowaną przez siebie metodę wydobycia i selekcji do zatwierdzenia Inspektorowi Nadzoru. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za spełnienie wymagań ilościowych i jakościowych materiałów z jakiegokolwiek źródła. Wykonawca poniesie wszystkie koszty, a w tym: opłaty, wynagrodzenia i jakiekolwiek inne koszty związane z dostarczeniem materiałów do robót. Humus i nadkład czasowo zdjęte z terenu wykopów, ukopów i miejsc pozyskania piasku i żwiru będą formowane w hałdy i wykorzystane przy zasypce i rekultywacji terenu po ukończeniu robót. Wszystkie odpowiednie materiały pozyskane z wykopów na terenie budowy lub z innych miejsc wskazanych w dokumentach umowy będą wykorzystane do robót lub odwiezione na odkład odpowiednio do wymagań umowy lub wskazań Inspektora Nadzoru. Z wyjątkiem uzyskania na to pisemnej zgody Inspektora Nadzoru, Wykonawca nie będzie prowadzić żadnych wykopów w obrębie terenu budowy poza tymi, które zostały wyszczególnione w dokumentach umowy. Eksploatacja źródeł materiałów będzie zgodna z wszelkimi regulacjami prawnymi obowiązującymi na danym obszarze Inspekcja wytwórni materiałów Wytwórnie materiałów mogą być okresowo kontrolowane przez Inspektora Nadzoru w celu sprawdzenia zgodności stosowanych metod produkcyjnych z wymaganiami. Próbki materiałów mogą być pobierane w celu sprawdzenia ich właściwości. Wynik tych kontroli będzie podstawą akceptacji określonej partii materiałów pod względem jakości. W przypadku, gdy Inspektor Nadzoru będzie przeprowadzał inspekcję wytwórni, będą zachowane następujące warunki: a) Inspektor Nadzoru będzie miał zapewnioną współpracę i pomoc Wykonawcy oraz producenta materiałów w czasie przeprowadzania inspekcji, b) Inspektor Nadzoru będzie miał wolny dostęp, w dowolnym czasie, do tych części wytwórni, gdzie odbywa się produkcja materiałów przeznaczonych do realizacji umowy Materiały nie odpowiadające wymaganiom Materiały nie odpowiadające wymaganiom zostaną przez Wykonawcę wywiezione z terenu budowy, bądź złożone w miejscu wskazanym przez Inspektora Nadzoru. Jeśli Inspektor Nadzoru zezwoli Wykonawcy na użycie tych materiałów do innych robót, niż te dla których zostały zakupione, to koszt tych materiałów zostanie przewartościowany przez Inspektora Nadzoru. Każdy rodzaj robót, w którym znajdują się nie zbadane i nie zaakceptowane materiały, Wykonawca wykonuje na własne ryzyko, licząc się z jego nieprzyjęciem i niezapłaceniem Przechowywanie i składowanie materiałów Wykonawca zapewni, aby tymczasowo składowane materiały, do czasu gdy będą one potrzebne do robót, były zabezpieczone przed zanieczyszczeniem, zachowały swoją jakość i właściwość do robót i były dostępne do kontroli przez Inspektora Nadzoru. Miejsca czasowego składowania materiałów będą zlokalizowane w obrębie terenu budowy w miejscach uzgodnionych z Inspektorem Nadzoru lub poza terenem budowy w miejscach zorganizowanych przez Wykonawcę. Strona 15 z 312

16 Miejsca czasowego składowania materiałów powinny być po zakończeniu robót doprowadzone przez Wykonawcę do ich pierwotnego stanu, w sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru Wariantowe stosowanie materiałów Jeśli przetargowa dokumentacja projektowa lub STWIORB przewidują możliwość wariantowego zastosowania rodzaju materiału w wykonywanych robotach, Wykonawca powiadomi Inspektora Nadzoru o swoim zamiarze co najmniej 3 tygodnie przed użyciem materiału, albo w okresie dłuższym, jeśli będzie to wymagane dla badań prowadzonych przez Inspektora Nadzoru. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie może być później zmieniany bez zgody Inspektora Nadzoru. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót. Sprzęt używany do robót powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i powinien odpowiadać pod względem typów i ilości wskazaniom zawartym w STWIORB, PZJ lub projekcie organizacji robót, zaakceptowanym przez Inspektora Nadzoru; w przypadku braku ustaleń w takich dokumentach sprzęt powinien być uzgodniony i zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Liczba i wydajność sprzętu będzie gwarantować przeprowadzenie robót, zgodnie z zasadami określonymi w przetargowej dokumentacji projektowej, STWIORB i wskazaniach Inspektora Nadzoru w terminie przewidzianym umową. Sprzęt będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonania robót ma być utrzymywany w dobrym stanie i gotowości do pracy. Będzie on zgodny z normami ochrony środowiska i przepisami dotyczącymi jego użytkowania. Wykonawca powinien dysponować sprawnym sprzętem rezerwowym umożliwiającym prowadzenie robót w przypadku awarii sprzętu podstawowego. Wykonawca dostarczy Inspektorowi Nadzoru kopie dokumentów potwierdzających dopuszczenie sprzętu do użytkowania, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Jeżeli przetargowa dokumentacja projektowa lub STWIORB przewidują możliwość wariantowego użycia sprzętu przy wykonywanych robotach, Wykonawca powiadomi Inspektora Nadzoru o swoim zamiarze wyboru i uzyska jego akceptację przed użyciem sprzętu. Wybrany sprzęt, po akceptacji Inspektora Nadzoru, nie może być później zmieniany bez jego zgody. Jakikolwiek sprzęt, maszyny, urządzenia i narzędzia nie gwarantujące zachowania warunków umowy, zostaną przez Inspektora Nadzoru zdyskwalifikowane i nie dopuszczone do robót. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót i właściwości przewożonych materiałów. Liczba środków transportu będzie zapewniać prowadzenie robót zgodnie z zasadami określonymi w przetargowej dokumentacji projektowej, STWIORB i wskazaniach Inspektora Nadzoru, w terminie przewidzianym umową. Wykonawca powinien dysponować sprawnymi rezerwowymi środkami transportu umożliwiającymi prowadzenie robót w przypadku awarii podstawowych środków transportu. Przy ruchu na drogach publicznych pojazdy będą spełniać wymagania dotyczące przepisów ruchu drogowego w odniesieniu do dopuszczalnych obciążeń na osie i innych parametrów technicznych. Środki transportu nie odpowiadające warunkom dopuszczalnych obciążeń na osie mogą być dopuszczone przez Inspektora Nadzoru, pod warunkiem przywrócenia stanu pierwotnego użytkowanych odcinków dróg na koszt Wykonawcy. Wykonawca będzie usuwać na bieżąco, na własny koszt, wszelkie zanieczyszczenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych oraz dojazdach do terenu budowy. 5. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z umową oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych robót, za ich zgodność z przetargową dokumentacją projektową, wymaganiami STWIORB, PZJ, projektu organizacji robót oraz poleceniami Inspektora Nadzoru. Strona 16 z 312

17 Wykonawca ponosi odpowiedzialność za dokładne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysokości wszystkich elementów robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w przetargowej dokumentacji projektowej lub przekazanymi na piśmie przez Inspektora Nadzoru. Następstwa jakiegokolwiek błędu spowodowanego przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczaniu robót zostaną, jeśli wymagać tego będzie Inspektor Nadzoru, poprawione przez Wykonawcę na własny koszt. Sprawdzenie wytyczenia robót lub wyznaczenia wysokości przez Inspektora Nadzoru nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładność. Decyzje Inspektora Nadzoru dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów robót będą oparte na wymaganiach sformułowanych w dokumentach umowy, przetargowej dokumentacji projektowej i w STWIORB, a także w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji Inspektor Nadzoru uwzględni wyniki badań materiałów i robót, rozrzuty normalnie występujące przy produkcji i przy badaniach materiałów, doświadczenia z przeszłości, wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozważaną kwestię. Polecenia Inspektora Nadzoru będą wykonywane nie później niż w czasie przez niego wyznaczonym, po ich otrzymaniu przez Wykonawcę, pod groźbą zatrzymania robót. Skutki finansowe z tego tytułu ponosi Wykonawca. Jeśli Wykonawca wykonał roboty zgodnie z wymaganiami przetargowej dokumentacji projektowej i STWIORB a zaistniała wadliwość tych robót spowodowana robotami wykonanymi poprzednio przez innych wykonawców to Inspektor Nadzoru zleci taki sposób postępowania z poprzednio wykonanymi robotami, aby wyeliminować ich wady. Wykonawca wykona roboty dodatkowe zlecone przez Inspektora Nadzoru na koszt Zamawiającego. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Program zapewnienia jakości Do obowiązków Wykonawcy należy opracowanie i przedstawienie do aprobaty Inspektora Nadzoru programu zapewnienia jakości, w którym przedstawi on zamierzony sposób wykonywania robót, możliwości techniczne, kadrowe i organizacyjne gwarantujące wykonanie robót zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB oraz poleceniami i ustaleniami przekazanymi przez Inspektora Nadzoru. Program zapewnienia jakości będzie zawierać: a) część ogólną opisującą: - organizację wykonania robót, w tym terminy i sposób prowadzenia robót, - organizację ruchu na budowie wraz z oznakowaniem robót, - bhp., - wykaz zespołów roboczych, ich kwalifikacje i przygotowanie praktyczne, - wykaz osób odpowiedzialnych za jakość i terminowość wykonania poszczególnych elementów robót, - system (sposób i procedurę) proponowanej kontroli i sterowania jakością wykonywanych robót, - wyposażenie w sprzęt i urządzenia do pomiarów i kontroli (opis laboratorium własnego lub laboratorium, któremu Wykonawca zamierza zlecić prowadzenie badań), - sposób oraz formę gromadzenia wyników badań laboratoryjnych, zapis pomiarów, nastaw mechanizmów sterujących, a także wyciąganych wniosków i zastosowanych korekt w procesie technologicznym, proponowany sposób i formę przekazywania tych informacji Inspektorowi Nadzoru; b) część szczegółową opisującą dla każdego asortymentu robót: - wykaz maszyn i urządzeń stosowanych na budowie z ich parametrami technicznymi oraz wyposażeniem w mechanizmy do sterowania i urządzenia pomiarowokontrolne, - rodzaje i ilość środków transportu oraz urządzeń do magazynowania i załadunku materiałów, spoiw, lepiszczy, kruszyw itp., - sposób zabezpieczenia i ochrony ładunków przed utratą ich właściwości w czasie transportu, - sposób i procedurę pomiarów i badań (rodzaj i częstotliwość, pobieranie próbek, legalizacja i sprawdzanie urządzeń, itp.) prowadzonych podczas dostaw materiałów, wytwarzania mieszanek i wykonywania poszczególnych elementów robót, - sposób postępowania z materiałami i robotami nie odpowiadającymi wymaganiom. Strona 17 z 312

18 6.2. Zasady kontroli jakości robót Celem kontroli robót będzie takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem, aby osiągnąć założoną jakość robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę robót i jakości materiałów. Wykonawca zapewni odpowiedni system kontroli, włączając personel, laboratorium, sprzęt, zaopatrzenie i wszystkie urządzenia niezbędne do pobierania próbek i badań materiałów oraz robót. Przed zatwierdzeniem systemu kontroli Inspektor Nadzoru może zażądać od Wykonawcy przeprowadzenia badań w celu zademonstrowania, że poziom ich wykonywania jest zadowalający. Wykonawca będzie przeprowadzać pomiary i badania materiałów oraz robót z częstotliwością zapewniającą stwierdzenie, że roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w przetargowej dokumentacji projektowej i STWIORB Minimalne wymagania co do zakresu badań i ich częstotliwość są określone w STWIORB, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone, Inspektor Nadzoru ustali jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewnić wykonanie robót zgodnie z umową. Wykonawca dostarczy Inspektorowi Nadzoru świadectwa, że wszystkie stosowane urządzenia i sprzęt badawczy posiadają ważną legalizację, zostały prawidłowo wykalibrowane i odpowiadają wymaganiom norm określających procedury badań. Inspektor Nadzoru będzie mieć nieograniczony dostęp do pomieszczeń laboratoryjnych, w celu ich inspekcji. Inspektor Nadzoru będzie przekazywać Wykonawcy pisemne informacje o jakichkolwiek niedociągnięciach dotyczących urządzeń laboratoryjnych, sprzętu, zaopatrzenia laboratorium, pracy personelu lub metod badawczych. Jeżeli niedociągnięcia te będą tak poważne, że mogą wpłynąć ujemnie na wyniki badań, Inspektor Nadzoru natychmiast wstrzyma użycie do robót badanych materiałów i dopuści je do użycia dopiero wtedy, gdy niedociągnięcia w pracy laboratorium Wykonawcy zostaną usunięte i stwierdzona zostanie odpowiednia jakość tych materiałów. Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów ponosi Wykonawca Pobieranie próbek Próbki będą pobierane losowo. Zaleca się stosowanie statystycznych metod pobierania próbek, opartych na zasadzie, że wszystkie jednostkowe elementy produkcji mogą być z jednakowym prawdopodobieństwem wytypowane do badań. Inspektor Nadzoru będzie mieć zapewnioną możliwość udziału w pobieraniu próbek. Na zlecenie Inspektora Nadzoru Wykonawca będzie przeprowadzać dodatkowe badania tych materiałów, które budzą wątpliwości co do jakości, o ile kwestionowane materiały nie zostaną przez Wykonawcę usunięte lub ulepszone z własnej woli. Koszty tych dodatkowych badań pokrywa Wykonawca tylko w przypadku stwierdzenia usterek; w przeciwnym przypadku koszty te pokrywa Zamawiający. Pojemniki do pobierania próbek będą dostarczone przez Wykonawcę i zatwierdzone przez Inspektora Nadzoru. Próbki dostarczone przez Wykonawcę do badań wykonywanych przez Inspektora Nadzoru będą odpowiednio opisane i oznakowane, w sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru Badania i pomiary Wszystkie badania i pomiary będą przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w STWIORB, stosować można wytyczne krajowe, albo inne procedury, zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. Przed przystąpieniem do pomiarów lub badań, Wykonawca powiadomi Inspektora Nadzoru o rodzaju, miejscu i terminie pomiaru lub badania. Po wykonaniu pomiaru lub badania, Wykonawca przedstawi na piśmie ich wyniki do akceptacji Inspektora Nadzoru Raporty z badań Wykonawca będzie przekazywać Inspektorowi Nadzoru kopie raportów z wynikami badań jak najszybciej, nie później jednak niż w terminie określonym w programie zapewnienia jakości. Wyniki badań (kopie) będą przekazywane Inspektorowi Nadzoru na formularzach według dostarczonego przez niego wzoru lub innych, przez niego zaaprobowanych. Strona 18 z 312

19 Wykonawca powinien przechowywać kompletne raporty ze wszystkich badań i inspekcji i udostępniać je na życzenie Inspektorowi Nadzoru Badania prowadzone przez Inspektora Nadzoru Dla celów kontroli jakości i zatwierdzenia, Inspektor Nadzoru uprawniony jest do dokonywania kontroli, pobierania próbek i badania materiałów u źródła ich wytwarzania i zapewniona mu będzie wszelka potrzebna do tego pomoc ze strony Wykonawcy i producenta materiałów. Inspektor Nadzoru, po uprzedniej weryfikacji systemu kontroli robót prowadzonego przez Wykonawcę, będzie oceniać zgodność materiałów i robót z wymaganiami STWIORB na podstawie wyników badań dostarczonych przez Wykonawcę. Inspektor Nadzoru może pobierać próbki materiałów i prowadzić badania niezależnie od Wykonawcy, na swój koszt. Jeżeli wyniki tych badań wykażą, że raporty Wykonawcy są niewiarygodne, to Inspektor Nadzoru poleci Wykonawcy lub zleci niezależnemu laboratorium przeprowadzenie powtórnych lub dodatkowych badań, albo oprze się wyłącznie na własnych badaniach przy ocenie zgodności materiałów i robót z przetargową dokumentacją projektową i STWIORB. W takim przypadku całkowite koszty powtórnych lub dodatkowych badań i pobierania próbek poniesione zostaną przez Wykonawcę Certyfikaty i deklaracje Inspektor Nadzoru może dopuścić do użycia tylko te materiały, które posiadają deklarację zgodności lub certyfikat zgodności z: - Polską Normą lub - aprobatą techniczną, w przypadku wyrobów, dla których nie ustanowiono Polskiej Normy, jeżeli nie są objęte certyfikacją i które spełniają wymogi STWIORB W przypadku materiałów, dla których ww. dokumenty są wymagane przez STWIORB, każda partia dostarczona do robót będzie posiadać te dokumenty, określające w sposób jednoznaczny jej cechy. Produkty przemysłowe muszą posiadać ww. dokumenty wydane przez producenta, a w razie potrzeby poparte wynikami badań wykonanych przez niego. Kopie wyników tych badań będą dostarczone przez Wykonawcę Inspektorowi Nadzoru. Jakiekolwiek materiały, które nie spełniają tych wymagań będą odrzucone Dokumenty budowy Dziennik budowy Dziennik budowy jest wymaganym dokumentem prawnym obowiązującym Zamawiającego i Wykonawcę w okresie od przekazania Wykonawcy terenu budowy do końca okresu gwarancyjnego. Odpowiedzialność za prowadzenie dziennika budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami spoczywa na Wykonawcy. Zapisy w dzienniku budowy będą dokonywane na bieżąco i będą dotyczyć przebiegu robót, stanu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz technicznej i gospodarczej strony budowy. Każdy zapis w dzienniku budowy będzie opatrzony datą jego dokonania, podpisem osoby, która dokonała zapisu, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego. Zapisy będą czytelne, dokonane trwałą techniką, w porządku chronologicznym, bezpośrednio jeden pod drugim, bez przerw. Załączone do dziennika budowy protokoły i inne dokumenty będą oznaczone kolejnym numerem załącznika i opatrzone datą i podpisem Wykonawcy i Inspektora Nadzoru. Do dziennika budowy należy wpisywać w szczególności: - datę przekazania Wykonawcy terenu budowy, - datę przekazania przez Zamawiającego przetargowej dokumentacji projektowej, - uzgodnienie przez Inspektora Nadzoru programu zapewnienia jakości i harmonogramów robót, - terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych elementów robót, - przebieg robót, trudności i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w robotach, - uwagi i polecenia Inspektora Nadzoru, - daty zarządzenia wstrzymania robót, z podaniem powodu, - zgłoszenia i daty odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu, częściowych i ostatecznych odbiorów robót, - wyjaśnienia, uwagi i propozycje Wykonawcy, Strona 19 z 312

20 - stan pogody i temperaturę powietrza w okresie wykonywania robót podlegających ograniczeniom lub wymaganiom szczególnym w związku z warunkami klimatycznymi, - zgodność rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w przetargowej dokumentacji projektowej, - dane dotyczące czynności geodezyjnych (pomiarowych) dokonywanych przed i w trakcie wykonywania robót, - dane dotyczące sposobu wykonywania zabezpieczenia robót, - dane dotyczące jakości materiałów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych badań z podaniem, kto je przeprowadzał, - wyniki prób poszczególnych elementów budowli z podaniem, kto je przeprowadzał, - inne istotne informacje o przebiegu robót. Propozycje, uwagi i wyjaśnienia Wykonawcy, wpisane do dziennika budowy będą przedłożone Inspektorowi Nadzoru do ustosunkowania się. Decyzje Inspektora Nadzoru wpisane do dziennika budowy Wykonawca podpisuje z zaznaczeniem ich przyjęcia lub zajęciem stanowiska. Wpis projektanta do dziennika budowy obliguje Inspektora Nadzoru do ustosunkowania się. Projektant nie jest jednak stroną umowy i nie ma uprawnień do wydawania poleceń Wykonawcy robót Księga obmiarów Księga obmiarów stanowi dokument pozwalający na rozliczenie faktycznego postępu każdego z elementów robót. Obmiary wykonanych robót przeprowadza się w sposób ciągły w jednostkach przyjętych w kosztorysie i wpisuje do księgi obmiarów Dokumenty laboratoryjne Dzienniki laboratoryjne, deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności materiałów, orzeczenia o jakości materiałów, recepty robocze i kontrolne wyniki badań Wykonawcy będą gromadzone w formie uzgodnionej w programie zapewnienia jakości. Dokumenty te stanowią załączniki do odbioru robót. Winny być udostępnione na każde życzenie Inspektora Nadzoru Pozostałe dokumenty budowy Do dokumentów budowy zalicza się, oprócz wymienionych w punktach następujące dokumenty: b) pozwolenie na realizację zadania budowlanego, c) protokoły przekazania terenu budowy, d) umowy cywilno-prawne z osobami trzecimi i inne umowy cywilno-prawne, e) protokoły odbioru robót, f) protokoły z narad i ustaleń, g) korespondencję na budowie Przechowywanie dokumentów budowy Dokumenty budowy będą przechowywane na terenie budowy w miejscu odpowiednio zabezpieczonym. Zaginięcie któregokolwiek z dokumentów budowy spowoduje jego natychmiastowe odtworzenie w formie przewidzianej prawem. Wszelkie dokumenty budowy będą zawsze dostępne dla Inspektora Nadzoru i przedstawiane do wglądu na życzenie Zamawiającego. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 6.9. Ogólne zasady obmiaru robót Obmiar robót będzie określać faktyczny zakres wykonywanych robót zgodnie z przetargową dokumentacją projektową i STWIORB, w jednostkach ustalonych w kosztorysie. Obmiaru robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu Inspektora Nadzoru o zakresie obmierzanych robót i terminie obmiaru, co najmniej na 3 dni przed tym terminem. Wyniki obmiaru będą wpisane do księgi obmiarów. Jakikolwiek błąd lub przeoczenie (opuszczenie) w ilościach podanych w ślepym kosztorysie lub gdzie indziej w STWIORB nie zwalnia Wykonawcy od obowiązku ukończenia wszystkich robót. Błędne dane zostaną poprawione wg instrukcji Inspektora Nadzoru na piśmie. Strona 20 z 312

21 Obmiar gotowych robót będzie przeprowadzony z częstością wymaganą do celu miesięcznej płatności na rzecz Wykonawcy lub w innym czasie określonym w umowie lub oczekiwanym przez Wykonawcę i Inspektora Nadzoru Zasady określania ilości robót i materiałów O ile dla pojedynczych elementów zadania budowlanego nie określono inaczej wszystkie pomiary długości i odległości pomiędzy wyszczególnionymi punktami skrajnymi będą obmierzone w poziomie. Jeśli STWIORB właściwe dla danych robót nie wymagają tego inaczej, objętości będą wyliczone w m 3 jako długość pomnożona przez średni przekrój. Ilości, które mają być obmierzone wagowo, będą ważone w tonach lub kilogramach zgodnie z wymaganiami STWIORB Urządzenia i sprzęt pomiarowy Wszystkie urządzenia i sprzęt pomiarowy, stosowany w czasie obmiaru robót będą zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. Urządzenia i sprzęt pomiarowy zostaną dostarczone przez Wykonawcę. Jeżeli urządzenia te lub sprzęt wymagają badań atestujących to Wykonawca będzie posiadać ważne świadectwa legalizacji. Wszystkie urządzenia pomiarowe będą przez Wykonawcę utrzymywane w dobrym stanie, w całym okresie trwania robót Wagi i zasady ważenia Wykonawca dostarczy i zainstaluje urządzenia wagowe odpowiadające odnośnym wymaganiom STWIORB Będzie utrzymywać to wyposażenie zapewniając w sposób ciągły zachowanie dokładności wg norm zatwierdzonych przez Inspektora Nadzoru Czas przeprowadzenia obmiaru Obmiary będą przeprowadzone przed częściowym lub ostatecznym odbiorem odcinków robót, a także w przypadku występowania dłuższej przerwy w robotach. Obmiar robót zanikających przeprowadza się w czasie ich wykonywania. Obmiar robót podlegających zakryciu przeprowadza się przed ich zakryciem. Roboty pomiarowe do obmiaru oraz nieodzowne obliczenia będą wykonane w sposób zrozumiały i jednoznaczny. Wymiary skomplikowanych powierzchni lub objętości będą uzupełnione odpowiednimi szkicami umieszczonymi na karcie księgi obmiarów. W razie braku miejsca szkice mogą być dołączone w formie oddzielnego załącznika do księgi obmiarów, którego wzór zostanie uzgodniony z Inspektorem Nadzoru Odbiór robót budowlanych Rodzaje odbiorów robót W zależności od ustaleń odpowiednich STWIORB, roboty podlegają następującym etapom odbioru: a) odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu, b) odbiorowi częściowemu, c) odbiorowi ostatecznemu, d) odbiorowi pogwarancyjnemu Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu polega na finalnej ocenie ilości i jakości wykonywanych robót, które w dalszym procesie realizacji ulegną zakryciu. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu będzie dokonany w czasie umożliwiającym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego postępu robót. Odbioru robót dokonuje Inspektor Nadzoru. Gotowość danej części robót do odbioru zgłasza Wykonawca wpisem do dziennika budowy i jednoczesnym powiadomieniem Inspektora Nadzoru. Odbiór będzie przeprowadzony niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od daty zgłoszenia wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie Inspektora Nadzoru. Jakość i ilość robót ulegających zakryciu ocenia Inspektor Nadzoru na podstawie dokumentów zawierających komplet wyników badań laboratoryjnych i w oparciu o Strona 21 z 312

22 przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i uprzednimi ustaleniami Odbiór częściowy Odbiór częściowy polega na ocenie ilości i jakości wykonanych części robót. Odbioru częściowego robót dokonuje się wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym robót. Odbioru robót dokonuje Inspektor Nadzoru Odbiór ostateczny robót Zasady odbioru ostatecznego robót Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do ich ilości, jakości i wartości. Całkowite zakończenie robót oraz gotowość do odbioru ostatecznego będzie stwierdzona przez Wykonawcę wpisem do dziennika budowy z bezzwłocznym powiadomieniem na piśmie o tym fakcie Inspektora Nadzoru. Odbiór ostateczny robót nastąpi w terminie ustalonym w dokumentach umowy, licząc od dnia potwierdzenia przez Inspektora Nadzoru zakończenia robót i przyjęcia dokumentów, o których mowa w punkcie Odbioru ostatecznego robót dokona komisja wyznaczona przez Zamawiającego w obecności Inspektora Nadzoru i Wykonawcy. Komisja odbierająca roboty dokona ich oceny jakościowej na podstawie przedłożonych dokumentów, wyników badań i pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodności wykonania robót z przetargową dokumentacją projektową i STWIORB. W toku odbioru ostatecznego robót komisja zapozna się z realizacją ustaleń przyjętych w trakcie odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu, zwłaszcza w zakresie wykonania robót uzupełniających i robót poprawkowych. W przypadkach niewykonania wyznaczonych robót poprawkowych lub robót uzupełniających w warstwie ścieralnej lub robotach wykończeniowych, komisja przerwie swoje czynności i ustali nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez komisję, że jakość wykonywanych robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej przetargową dokumentacją projektową i STWIORB z uwzględnieniem tolerancji i nie ma większego wpływu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpieczeństwo ruchu, komisja dokona potrąceń, oceniając pomniejszoną wartość wykonywanych robót w stosunku do wymagań przyjętych w dokumentach umowy Dokumenty do odbioru ostatecznego Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru ostatecznego robót jest protokół odbioru ostatecznego robót sporządzony wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Do odbioru ostatecznego Wykonawca jest zobowiązany przygotować następujące dokumenty: 1. przetargową dokumentację projektową podstawową z naniesionymi zmianami oraz dodatkową, jeśli została sporządzona w trakcie realizacji umowy, 2. szczegółowe specyfikacje techniczne (podstawowe z dokumentów umowy i ew. uzupełniające lub zamienne), 3. recepty i ustalenia technologiczne, 4. dzienniki budowy i księgi obmiarów (oryginały), 5. wyniki pomiarów kontrolnych oraz badań i oznaczeń laboratoryjnych, zgodne z STWIORB, i ew. PZJ, 6. deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych materiałów zgodnie z STWIORB i ew. PZJ, 7. opinię technologiczną sporządzoną na podstawie wszystkich wyników badań i pomiarów załączonych do dokumentów odbioru, wykonanych zgodnie z STWIORB i PZJ, 8. rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzyszących (np. na przełożenie linii telefonicznej, energetycznej, gazowej, oświetlenia itp.) oraz protokoły odbioru i przekazania tych robót właścicielom urządzeń, 9. geodezyjną inwentaryzację powykonawczą robót i sieci uzbrojenia terenu, 10. kopię mapy zasadniczej powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. W przypadku, gdy wg komisji, roboty pod względem przygotowania dokumentacyjnego nie będą gotowe do odbioru ostatecznego, komisja w porozumieniu z Wykonawcą wyznaczy ponowny termin odbioru ostatecznego robót. Strona 22 z 312

23 Wszystkie zarządzone przez komisję roboty poprawkowe lub uzupełniające będą zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Termin wykonania robót poprawkowych i robót uzupełniających wyznaczy komisja Odbiór pogwarancyjny Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót związanych z usunięciem wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym i zaistniałych w okresie gwarancyjnym. Odbiór pogwarancyjny będzie dokonany na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzględnieniem zasad opisanych w punkcie 8.4 Odbiór ostateczny robót. 7. ROZLICZENIA ROBÓT 7.1. Ustalenia ogólne Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez Wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu. Dla pozycji kosztorysowych wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę w danej pozycji kosztorysu. Cena jednostkowa lub kwota ryczałtowa pozycji kosztorysowej będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej roboty w STWIORB i w przetargowej dokumentacji projektowej. Ceny jednostkowe lub kwoty ryczałtowe robót będą obejmować: - robociznę bezpośrednią wraz z towarzyszącymi kosztami, - wartość zużytych materiałów wraz z kosztami zakupu, magazynowania, ewentualnych ubytków i transportu na teren budowy, - wartość pracy sprzętu wraz z towarzyszącymi kosztami, - koszty pośrednie, zysk kalkulacyjny i ryzyko, - podatki obliczone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Do cen jednostkowych nie należy wliczać podatku VAT Warunki umowy i wymagania ogólne D Koszt dostosowania się do wymagań warunków umowy i wymagań ogólnych zawartych w D obejmuje wszystkie warunki określone w ww. dokumentach, a nie wyszczególnione w kosztorysach Objazdy, przejazdy i organizacja ruchu Koszt wybudowania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: a) opracowanie oraz uzgodnienie z Inspektorem Nadzoru i odpowiednimi instytucjami projektu organizacji ruchu na czas trwania budowy, wraz z dostarczeniem kopii projektu Inspektorowi Nadzoru i wprowadzaniem dalszych zmian i uzgodnień wynikających z postępu robót, b) ustawienie tymczasowego oznakowania i oświetlenia zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa ruchu, c) opłaty/dzierżawy terenu, d) przygotowanie terenu, e) konstrukcję tymczasowej nawierzchni, ramp, chodników, krawężników, barier, oznakowań i drenażu, f) tymczasową przebudowę urządzeń obcych. Koszt utrzymania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: a) oczyszczanie, przestawienie, przykrycie i usunięcie tymczasowych oznakowań pionowych, poziomych, barier i świateł, b) utrzymanie płynności ruchu publicznego. c) Koszt likwidacji objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: d) usunięcie wbudowanych materiałów i oznakowania, e) doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego. Strona 23 z 312

24 8. DOKUMENTY ODNIESIENIA 1. Wytyczne zlecania robót, usług i dostaw w drodze przetargu. Załącznik do Zarządzenia Nr 3 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 18 lutego 1994 r.. 2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U.Nr 89, poz. 414 z późniejszymi zmianami). 3. Zarządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15 grudnia 1994 r. w sprawie dziennika budowy oraz tablicy informacyjnej (M.P.Nr 2 z 1995 r., poz. 29). 4. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U.Nr 14, poz. 60 z późniejszymi zmianami). 5. Instrukcja DP-T 14 o dokonywaniu odbiorów robót drogowych i mostowych realizowanych na drogach zamiejskich krajowych i wojewódzkich, GDDP 1989 r. (wraz z późniejszymi zmianami). Strona 24 z 312

25 D ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z odtworzeniem trasy drogowej i jej punktów wysokościowych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wszystkimi czynnościami umożliwiającymi i mającymi na celu odtworzenie w terenie przebiegu trasy drogowej oraz położenia obiektów Inspektor Nadzoruskich Odtworzenie trasy i punktów wysokościowych W zakres robót pomiarowych, związanych z odtworzeniem trasy i punktów wysokościowych wchodzą: g) sprawdzenie wyznaczenia sytuacyjnego i wysokościowego punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych, h) uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami (wyznaczenie osi), i) wyznaczenie dodatkowych punktów wysokościowych (reperów roboczych), j) wyznaczenie przekrojów poprzecznych, k) zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed zniszczeniem oraz oznakowanie w sposób ułatwiający odszukanie i ewentualne odtworzenie, l) wykonanie geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej (jeśli jest wymagana odpowiednimi przepisami w stosunku do wykonanych robót) Wyznaczenie obiektów mostowych (tuneli) Wyznaczenie obiektów mostowych (tuneli) obejmuje sprawdzenie wyznaczenia osi obiektu i punktów wysokościowych, zastabilizowanie ich w sposób trwały, ochronę ich przed zniszczeniem, oznakowanie w sposób ułatwiający odszukanie i ewentualne odtworzenie oraz wyznaczenie usytuowania obiektu (kontur, podpory, punkty) Określenia podstawowe Punkty główne trasy - punkty załamania osi trasy, punkty kierunkowe oraz początkowy i końcowy punkt trasy Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Do utrwalenia punktów głównych trasy należy stosować pale drewniane z gwoździem lub prętem stalowym, słupki betonowe albo rury metalowe o długości około 0,50 metra. Pale drewniane umieszczone poza granicą robót ziemnych, w sąsiedztwie punktów załamania trasy, powinny mieć średnicę od 0,15 do 0,20 m i długość od 1,5 do 1,7 m. Strona 25 z 312

26 Do stabilizacji pozostałych punktów należy stosować paliki drewniane średnicy od 0,05 do 0,08 m i długości około 0,30 m, a dla punktów utrwalanych w istniejącej nawierzchni bolce stalowe średnicy 5 mm i długości od 0,04 do 0,05 m. Świadki powinny mieć długość około 0,50 m i przekrój prostokątny. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt pomiarowy Do odtworzenia sytuacyjnego trasy i punktów wysokościowych należy stosować następujący sprzęt: 11. teodolity lub tachimetry, 12. niwelatory, 13. dalmierze, 14. tyczki, 15. łaty, 16. taśmy stalowe, szpilki. Sprzęt stosowany do odtworzenia trasy drogowej i jej punktów wysokościowych powinien gwarantować uzyskanie wymaganej dokładności pomiaru. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport sprzętu i materiałów Sprzęt i materiały do odtworzenia trasy można przewozić dowolnymi środkami transportu Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Zasady wykonywania prac pomiarowych Prace pomiarowe powinny być wykonane zgodnie z obowiązującymi Instrukcjami GUGiK (od 1 do 7). Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przejąć od Zamawiającego dane zawierające lokalizację i współrzędne punktów głównych trasy oraz reperów. W oparciu o materiały dostarczone przez Zamawiającego, Wykonawca powinien przeprowadzić obliczenia i pomiary geodezyjne niezbędne do szczegółowego wytyczenia robót. Prace pomiarowe powinny być wykonane przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia. Wykonawca powinien natychmiast poinformować Inspektora Nadzoru o wszelkich błędach wykrytych w wytyczeniu punktów głównych trasy i (lub) reperów roboczych. Błędy te powinny być usunięte na koszt Zamawiającego. Wykonawca powinien sprawdzić czy rzędne terenu określone w przetargowej dokumentacji projektowej są zgodne z rzeczywistymi rzędnymi terenu. Jeżeli Wykonawca stwierdzi, że rzeczywiste rzędne terenu istotnie różnią się od rzędnych określonych w przetargowej dokumentacji projektowej, to powinien powiadomić o tym Inspektora Nadzoru. Ukształtowanie terenu w takim rejonie nie powinno być zmieniane przed podjęciem odpowiedniej decyzji przez Inspektora Nadzoru. Wszystkie roboty dodatkowe, wynikające z różnic rzędnych terenu podanych w przetargowej dokumentacji projektowej i rzędnych rzeczywistych, akceptowane przez Inspektora Nadzoru, zostaną wykonane na koszt Strona 26 z 312

27 Zamawiającego. Zaniechanie powiadomienia Inspektora Nadzoru oznacza, że roboty dodatkowe w takim przypadku obciążą Wykonawcę. Wszystkie roboty, które bazują na pomiarach Wykonawcy, nie mogą być rozpoczęte przed zaakceptowaniem wyników pomiarów przez Inspektora Nadzoru. Punkty wierzchołkowe, punkty główne trasy i punkty pośrednie osi trasy muszą być zaopatrzone w oznaczenia określające w sposób wyraźny i jednoznaczny charakterystykę i położenie tych punktów. Forma i wzór tych oznaczeń powinny być zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. Wykonawca jest odpowiedzialny za ochronę wszystkich punktów pomiarowych i ich oznaczeń w czasie trwania robót. Jeżeli znaki pomiarowe przekazane przez Zamawiającego zostaną zniszczone przez Wykonawcę świadomie lub wskutek zaniedbania, a ich odtworzenie jest konieczne do dalszego prowadzenia robót, to zostaną one odtworzone na koszt Wykonawcy. Wszystkie pozostałe prace pomiarowe konieczne dla prawidłowej realizacji robót należą do obowiązków Wykonawcy Sprawdzenie wyznaczenia punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych Punkty wierzchołkowe trasy i inne punkty główne powinny być zastabilizowane w sposób trwały, przy użyciu pali drewnianych lub słupków betonowych, a także dowiązane do punktów pomocniczych, położonych poza granicą robót ziemnych. Maksymalna odległość pomiędzy punktami głównymi na odcinkach prostych nie może przekraczać 500 m. Zamawiający powinien założyć robocze punkty wysokościowe (repery robocze) wzdłuż osi trasy drogowej, a także przy każdym obiekcie Inspektor Nadzoruskim. Maksymalna odległość między reperami roboczymi wzdłuż trasy drogowej w terenie płaskim powinna wynosić 500 metrów, natomiast w terenie falistym i górskim powinna być odpowiednio zmniejszona, zależnie od jego konfiguracji. Repery robocze należy założyć poza granicami robót związanych z wykonaniem trasy drogowej i obiektów towarzyszących. Jako repery robocze można wykorzystać punkty stałe na stabilnych, istniejących budowlach wzdłuż trasy drogowej. O ile brak takich punktów, repery robocze należy założyć w postaci słupków betonowych lub grubych kształtowników stalowych, osadzonych w gruncie w sposób wykluczający osiadanie, zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Rzędne reperów roboczych należy określać z taką dokładnością, aby średni błąd niwelacji po wyrównaniu był mniejszy od 4 mm/km, stosując niwelację podwójną w nawiązaniu do reperów państwowych. Repery robocze powinny być wyposażone w dodatkowe oznaczenia, zawierające wyraźne i jednoznaczne określenie nazwy reperu i jego rzędnej Odtworzenie osi trasy Tyczenie osi trasy należy wykonać w oparciu o przetargową dokumentację projektową oraz inne dane geodezyjne przekazane przez Zamawiającego, przy wykorzystaniu sieci poligonizacji państwowej albo innej osnowy geodezyjnej, określonej w przetargowej dokumentacji projektowej. Oś trasy powinna być wyznaczona w punktach głównych i w punktach pośrednich w odległości zależnej od charakterystyki terenu i ukształtowania trasy, lecz nie rzadziej niż co 50 metrów. Dopuszczalne odchylenie sytuacyjne wytyczonej osi trasy w stosunku do przetargowej dokumentacji projektowej nie może być większe niż 5 cm. Rzędne niwelety punktów osi trasy należy wyznaczyć z dokładnością do 1 cm w stosunku do rzędnych niwelety określonych w przetargowej dokumentacji projektowej. Do utrwalenia osi trasy w terenie należy użyć materiałów wymienionych w pkt 2.2. Usunięcie pali z osi trasy jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy Wykonawca robót zastąpi je odpowiednimi palami po obu stronach osi, umieszczonych poza granicą robót Wyznaczenie przekrojów poprzecznych Wyznaczenie przekrojów poprzecznych obejmuje wyznaczenie krawędzi nasypów i wykopów na powierzchni terenu (określenie granicy robót), zgodnie z przetargową dokumentacją projektową oraz w miejscach wymagających uzupełnienia dla poprawnego przeprowadzenia robót i w miejscach zaakceptowanych przez Inspektora Nadzoru. Do wyznaczania krawędzi nasypów i wykopów należy stosować dobrze widoczne paliki lub wiechy. Wiechy należy stosować w przypadku nasypów o wysokości przekraczającej 1 metr oraz wykopów głębszych niż 1 metr. Odległość między palikami lub wiechami należy Strona 27 z 312

28 dostosować do ukształtowania terenu oraz geometrii trasy drogowej. Odległość ta co najmniej powinna odpowiadać odstępowi kolejnych przekrojów poprzecznych. Profilowanie przekrojów poprzecznych musi umożliwiać wykonanie nasypów i wykopów o kształcie zgodnym z przetargową dokumentacją projektową Wyznaczenie położenia obiektów mostowych (tuneli) Dla każdego z obiektów mostowych (tuneli) należy wyznaczyć jego położenie w terenie poprzez: - wytyczenie osi obiektu, - wytyczenie punktów określających usytuowanie (kontur) obiektu, w szczególności przyczółków. W przypadku tuneli przetargowa dokumentacja projektowa powinna zawierać opis odpowiedniej osnowy realizacyjnej do wytyczenia tych obiektów. Położenie obiektu w planie należy określić z dokładnością określoną w punkcie KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Kontrola jakości prac pomiarowych Kontrolę jakości prac pomiarowych związanych z odtworzeniem trasy i punktów wysokościowych należy prowadzić według ogólnych zasad określonych w instrukcjach i wytycznych GUGiK (1,2,3,4,5,6,7) zgodnie z wymaganiami podanymi w pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest km (kilometr) odtworzonej trasy w terenie. Obmiar Robót obejmuje: - sprawdzenie punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych; - uzupełnienie punktów głównych; - wyznaczenie przekrojów poprzecznych z ewentualnym wytyczeniem przekrojów dodatkowych zgodnie z przetargową dokumentacją projektową i ewentualnymi wskazaniami Inspektora Nadzoru. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Sposób odbioru robót Odbiór robót związanych z odtworzeniem trasy w terenie następuje na podstawie szkiców i dzienników pomiarów geodezyjnych lub protokółu z kontroli geodezyjnej, które Wykonawca przedkłada Inspektorowi Nadzoru. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena 1 km wykonania robót obejmuje: - sprawdzenie wyznaczenia punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych, - uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami, - wyznaczenie dodatkowych punktów wysokościowych, - wyznaczenie przekrojów poprzecznych z ewentualnym wytyczeniem dodatkowych przekrojów, Strona 28 z 312

29 - zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed zniszczeniem i oznakowanie ułatwiające odszukanie i ewentualne odtworzenie; - wykonanie geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej (jeśli jest wymagana odpowiednimi przepisami w stosunku do wykonanych robót) Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA - Instrukcja techniczna 0-1. Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych. - Instrukcja techniczna G-3. Geodezyjna obsługa inwestycji, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa Instrukcja techniczna G-1. Geodezyjna osnowa pozioma, GUGiK Instrukcja techniczna G-2. Wysokościowa osnowa geodezyjna, GUGiK Instrukcja techniczna G-4. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, GUGiK Wytyczne techniczne G-3.2. Pomiary realizacyjne, GUGiK Wytyczne techniczne G-3.1. Osnowy realizacyjne, GUGiK Strona 29 z 312

30 D ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z rozbiórką elementów dróg przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z rozbiórką: - krawężników betonowych wraz z ławami; - obrzeży betonowych; - warstw nawierzchni bitumicznej; - nawierzchni z kostki betonowej; - nawierzchni tymczasowych z elementów prefabrykowanych; - nawierzchni z płyt drogowych betonowych; - chodników z płyt betonowych; - warstw podbudowy nawierzchni drogowych; - znaków pionowych wraz z fundamentami, - progów zwalniających listwowych Określenia podstawowe Stosowane określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH Nie dotyczy. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do rozbiórki Do wykonania robót związanych z przewidywaną rozbiórką elementów dróg Wykonawca dostosuje do rodzaju rozbiórki. Wybrany sprzęt powinien uzyskać akceptację Inspektora Nadzoru. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport materiałów z rozbiórki Materiał z rozbiórki można przewozić dowolnym środkiem transportu. Strona 30 z 312

31 4.3. Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Wykonanie robót rozbiórkowych Roboty rozbiórkowe elementów dróg obejmują usunięcie z terenu budowy wszystkich elementów podlegających rozbiórce wymienionych w pkt 1.3, zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB lub wskazanych przez Inspektora Nadzoru. Jeśli przetargowa dokumentacja projektowa nie zawiera dokumentacji inwentaryzacyjnej lub/i rozbiórkowej, Inspektor Nadzoru może polecić Wykonawcy sporządzenie takiej dokumentacji, w której zostanie określony przewidziany odzysk materiałów. Roboty rozbiórkowe można wykonywać mechanicznie lub ręcznie w sposób określony w STWIORB lub przez Inspektora Nadzoru. W przypadku robót rozbiórkowych przepustu należy dokonać: 17. demontażu elementów, które przewiduje się odzyskać, 18. rozbicia elementów, których nie przewiduje się odzyskać, w sposób ręczny lub mechaniczny z ew. przecięciem prętów zbrojeniowych i ich odgięciem, 19. oczyszczenia rozebranych elementów, wyprostowania słupków do znaków drogowych i słupków wygrodzeniowych przewidzianych do powtórnego użycia (z zaprawy, kawałków betonu itp.), i ich posortowania. Wszystkie elementy możliwe do powtórnego wykorzystania powinny być usuwane bez powodowania zbędnych uszkodzeń. O ile uzyskane elementy nie stają się własnością Wykonawcy, powinien on przewieźć je na miejsce określone w STWIORB lub wskazane przez Inspektora Nadzoru. Elementy i materiały, które zgodnie z STWIORB stają się własnością Wykonawcy, powinny być usunięte z terenu budowy. Doły (wykopy) powstałe po rozbiórce elementów dróg znajdujące się w miejscach, gdzie zgodnie z przetargową dokumentacją projektową będą wykonane wykopy drogowe, powinny być tymczasowo zabezpieczone. W szczególności należy zapobiec gromadzeniu się w nich wody opadowej. Doły w miejscach, gdzie nie przewiduje się wykonania wykopów drogowych należy wypełnić, warstwami, odpowiednim gruntem do poziomu otaczającego terenu i zagęścić zgodnie z wymaganiami określonymi w STWIORB D Roboty ziemne. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Kontrola jakości robót rozbiórkowych Kontrola jakości robót polega na wizualnej ocenie kompletności wykonanych robót rozbiórkowych, sprawdzeniu stopnia uszkodzenia elementów przewidzianych do powtórnego wykorzystania oraz przestawienia ogrodzeń. Zagęszczenie gruntu wypełniającego ewentualne doły po usuniętych elementach nawierzchni przepustów powinno spełniać odpowiednie wymagania określone w STWIORB D Roboty ziemne. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne Strona 31 z 312

32 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową robót związanych z rozbiórką elementów dróg jest: - dla nawierzchni i podbudowy - m 2 (metr kwadratowy), - dla krawężników i obrzeży - m (metr), - dla oznakowania pionowego i progów zwalniających szt. (sztuka). 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania robót obejmuje: - dla rozbiórki warstw nawierzchni i podbudowy: - wyznaczenie powierzchni przeznaczonej do rozbiórki, - rozkucie i zerwanie nawierzchni, - ew. przesortowanie materiału uzyskanego z rozbiórki, w celu ponownego jej użycia, z ułożeniem na poboczu, - załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, - wyrównanie podłoża i uporządkowanie terenu rozbiórki; - dla rozbiórki krawężników i obrzeży: - odkopanie krawężników i obrzeży wraz z wyjęciem i oczyszczeniem, - zerwanie podsypki cementowo-piaskowej i ław, - załadunek i wywiezienie materiału z rozbiórki, - wyrównanie podłoża i uporządkowanie terenu rozbiórki; - dla rozbiórki chodników: - ręczne wyjęcie płyt chodnikowych, lub rozkucie i zerwanie innych materiałów chodnikowych, - ew. przesortowanie materiału uzyskanego z rozbiórki kwalifikującego się do ponownego jego użycia, z ułożeniem na poboczu, - zerwanie podsypki cementowo-piaskowej, - załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, - wyrównanie podłoża i uporządkowanie terenu rozbiórki; - dla rozbiórki znaków pionowych: - demontaż tablic znaków drogowych ze słupków, - odkopanie i wydobycie słupków wraz z fundamentem, - zasypanie dołów po słupkach wraz z z - 77/ , - załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, - uporządkowanie terenu rozbiórki; - dla rozbiórki progów listwowych: - demontaż elementów progów listwowych, - demontaż elementów mocujących segmenty progów listwowych, - wypełnienie otworów i uzupełnienie powstałych ubytków w nawierzchni; materiałem zgodnym z materiałem, z którego wykonana jest nawierzchnia; - załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, - uporządkowanie terenu rozbiórki; 9.3. Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Nie dotyczy Strona 32 z 312

33 D ROBOTY ZIEMNE D ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót ziemnych związanych z utrzymaniem, remontami, konserwacją i naprawami wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się na terenie Dzielnicy Ursynów Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie utrzymania, remontów, konserwacji i napraw wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się i obejmują wykonanie wykopów w gruntach kat. I-V Określenia podstawowe Budowla ziemna - budowla wykonana w gruncie lub z gruntu albo rozdrobnionych odpadów przemysłowych, spełniająca warunki stateczności i odwodnienia Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Wysokość nasypu lub głębokość wykopu - różnica rzędnej terenu i rzędnej robót ziemnych, wyznaczonych w osi nasypu lub wykopu Wykop płytki - wykop, którego głębokość jest mniejsza niż 1 m Wykop średni - wykop, którego głębokość jest zawarta w granicach od 1 do 3 m Wykop głęboki - wykop, którego głębokość przekracza 3 m Ukop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, położone w obrębie pasa robót drogowych Dokop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, położone poza pasem robót drogowych Odkład - miejsce wbudowania lub składowania (odwiezienia) gruntów pozyskanych w czasie wykonywania wykopów, a nie wykorzystanych do budowy nasypów oraz innych prac związanych z trasą drogową Wskaźnik zagęszczenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: gdzie: I s d - gęstość objętościowa szkieletu zagęszczonego gruntu, (Mg/m 3 ), ds - maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego przy wilgotności optymalnej, określona w normalnej próbie Proctora, zgodnie z PN-B [2], służąca do oceny zagęszczenia gruntu w robotach ziemnych, badana zgodnie z normą BN-77/ [7], (Mg/m 3 ) Wskaźnik różnoziarnistości - wielkość charakteryzująca zagęszczalność gruntów niespoistych, określona wg wzoru: gdzie: d 60 - d 10 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 60% gruntu, (mm), średnica oczek sita, przez które przechodzi 10% gruntu, (mm). U d d d ds Strona 33 z 312

34 Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH (GRUNTÓW) 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Podział gruntów Na dolne warstwy nasypów poniżej strefy przemarzani a Podział gruntów pod względem przydatności do budowy nasypów podano w tabeli 1. Tablica 1. Przydatność gruntów do wykonywania budowli ziemnych wg PN-98/S Przeznacze nie Przydatne Przydatne z zastrzeżeniami Treść zastrzeżenia Rozdrobnione grunty skaliste miękkie Na górne warstwy nasypów w strefie przemarzania W wykopach i miejscach zerowych do głębokości przemarzani a 1. Rozdrobnione grunty skaliste twarde oraz grunty kamieniste, zwietrzelinowe, rumosze i otoczaki 2. Żwiry i pospółki, również gliniaste 3. Piaski grubo, średnio i drobnoziarniste, naturalne i łamane 4. Piaski gliniaste z domieszką frakcji żwirowo-kamienistej (morenowe) o wskaźniku różnoziarnis- 5. Żużle wielkopiecowe i inne metalurgiczne ze starych zwałów (powyżej 5 lat) 6. Łupki przywęgłowe przepalone 7. Wysiewki kamienne o zawartości frakcji iłowej poniżej 2% 1. Żwiry i pospółki 2. Piaski grubo i średnioziarniste 3. Iłołupki przywęglowe przepalone zawierające mniej niż 15% ziarn mniejszych od 0,075 mm 4. Wysiewki kamienne o uziarnieniu odpowiadającym pospółkom lub żwirom Grunty niewysadzinowe 2.3. Zasady wykorzystania gruntów 2. Zwietrzeliny i rumosze gliniaste 3. Piaski pylaste, piaski gliniaste, pyły piaszczyste i pyły 4. Piaski próchniczne, z wyjątkiem pylastych piasków próchnicznych 5. Gliny piaszczyste, gliny i gliny pylaste oraz inne o w L 6. Gliny piaszczyste zwięzłe, gliny zwięzłe i gliny pylaste zwięzłe oraz inne grunty o granicy płynności w L od 35 do 60% 7. Wysiewki kamienne gliniaste o zawartości frakcji iłowej ponad 2% 8. Żużle wielkopiecowe i inne metalurgiczne z nowego studzenia (do 5 lat) 9. Iłołupki przywęglowe nieprzepalone 10. Popioły lotne i mieszaniny popiołowo-żużlowe 1. Żwiry i pospółki gliniaste 2. Piaski pylaste i gliniaste 3. Pyły piaszczyste i pyły 4. Gliny o granicy płynności mniejszej niż 35% 5. Mieszaniny popiołowo-żużlowe z węgla kamiennego 6. Wysiewki kamienne gliniaste o 7. Żużle wielkopiecowe i inne metalurgiczne 8. Piaski drobnoziarniste Grunty wątpliwe i wysadzinowe Strona 34 z gdy pory w gruncie skalistym będą wypełnione gruntem lub materiałem drobnoziarnistym - gdy będą wbudowane w miejsca suche lub zabezpieczone od wód gruntowych i powierzchniowych - do nasypów nie wyższych niż 3 m, zabezpieczonych zawilgoceniem przed - w miejscach suchych lub przejściowo zawilgoconych - do nasypów nie wyższych niż 3 m: zabezpieczonych przed zawilgoceniem lub po ulepszeniu spoiwami - gdy zwierciadło wody gruntowej znajduje się na głębokości większej od kapilarności biernej gruntu podłoża - o ograniczonej podatności na rozpad - łączne straty masy do 5% - gdy wolne przestrzenie zostaną wypełnione materiałem drobnoziarnistym - gdy zalegają w miejscach suchych lub są izolowane od wody - pod warunkiem ulepszenia tych gruntów spoiwami, takimi jak: cement, wapno, aktywne popioły itp. - drobnoziarniste i nierozpadowe: straty masy do 1% - o wskaźniku nośności w noś - gdy są ulepszane spoiwami (cementem, wapnem, aktywnymi popiołami itp.) Grunty uzyskane przy wykonywaniu wykopów powinny być przez Wykonawcę wykorzystane w maksymalnym stopniu do budowy nasypów. Grunty przydatne do budowy

35 nasypów mogą być wywiezione poza teren budowy tylko wówczas, gdy stanowią nadmiar objętości robót ziemnych i za zezwoleniem Inspektora Nadzoru. Jeżeli grunty przydatne, uzyskane przy wykonaniu wykopów, nie będąc nadmiarem objętości robót ziemnych, zostały za zgodą Inspektora Nadzoru wywiezione przez Wykonawcę poza teren budowy z przeznaczeniem innym niż budowa nasypów lub wykonanie prac objętych kontraktem, Wykonawca jest zobowiązany do dostarczenia równoważnej objętości gruntów przydatnych ze źródeł własnych, zaakceptowanych przez Inspektora Nadzoru. Grunty i materiały nieprzydatne do budowy nasypów, określone w tab. 1 powinny być wywiezione przez Wykonawcę na odkład. Zapewnienie terenów na odkład należy do obowiązków Zamawiającego, o ile nie określono tego inaczej w kontrakcie. Inspektor Nadzoru może nakazać pozostawienie na terenie budowy gruntów, których czasowa nieprzydatność wynika jedynie z powodu zamarznięcia lub nadmiernej wilgotności. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do robót ziemnych Wykonawca przystępujący do wykonania robót ziemnych powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu do: - odspajania i wydobywania gruntów (narzędzia mechaniczne, młoty pneumatyczne, zrywarki, koparki, ładowarki, wiertarki mechaniczne itp.), - jednoczesnego wydobywania i przemieszczania gruntów (spycharki, zgarniarki, równiarki, urządzenia do hydromechanizacji itp.), - transportu mas ziemnych (samochody wywrotki, samochody skrzyniowe, taśmociągi itp.), - sprzętu zagęszczającego (walce, ubijaki, płyty wibracyjne itp.). 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport gruntów Wybór środków transportowych oraz metod transportu powinien być dostosowany do kategorii gruntu (materiału), jego objętości, technologii odspajania i załadunku oraz od odległości transportu. Wydajność środków transportowych powinna być ponadto dostosowana do wydajności sprzętu stosowanego do urabiania i wbudowania gruntu (materiału). Zwiększenie odległości transportu ponad wartości zatwierdzone nie może być podstawą roszczeń Wykonawcy, dotyczących dodatkowej zapłaty za transport, o ile zwiększone odległości nie zostały wcześniej zaakceptowane na piśmie przez Inspektora Nadzoru Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Dokładność wykonania wykopów i nasypów Odchylenie osi korpusu ziemnego, w wykopie lub nasypie, od osi projektowanej nie cm. Różnica w stosunku do projektowanych rzędnych robót ziemnych nie może przekraczać + 1 cm i -3 cm. cm, a krawędzie korony drogi nie powinny mieć wyraźnych załamań w planie. Pochylenie skarp nie powinno różnić się od projektowanego o więcej niż 10% jego wartości wyrażonej tangensem kąta. Maksymalna głębokość nierówności na powierzchni skarp Strona 35 z 312

36 nie powinna przekraczać 10 cm przy pomiarze łatą 3-metrową, albo powinny być spełnione inne wymagania dotyczące równości, wynikające ze sposobu umocnienia powierzchni Odwodnienia pasa robót ziemnych Niezależnie od budowy urządzeń, stanowiących elementy systemów odwadniających, ujętych w przetargowej dokumentacji projektowej, Wykonawca powinien, o ile wymagają tego warunki terenowe, wykonać urządzenia, które zapewnią odprowadzenie wód gruntowych i opadowych poza obszar robót ziemnych tak, aby zabezpieczyć grunty przed przewilgoceniem i nawodnieniem. Wykonawca ma obowiązek takiego wykonywania wykopów i nasypów, aby powierzchniom gruntu nadawać w całym okresie trwania robót spadki, zapewniające prawidłowe odwodnienie. Jeżeli, wskutek zaniedbania Wykonawcy, grunty ulegną nawodnieniu, które spowoduje ich długotrwałą nieprzydatność, Wykonawca ma obowiązek usunięcia tych gruntów i zastąpienia ich gruntami przydatnymi na własny koszt bez jakichkolwiek dodatkowych opłat ze strony Zamawiającego za te czynności, jak również za dowieziony grunt. Odprowadzenie wód do istniejących zbiorników naturalnych i urządzeń odwadniających musi być poprzedzone uzgodnieniem z odpowiednimi instytucjami Odwodnienie wykopów Technologia wykonania wykopu musi umożliwiać jego prawidłowe odwodnienie w całym okresie trwania robót ziemnych. Wykonanie wykopów powinno postępować w kierunku podnoszenia się niwelety. W czasie robót ziemnych należy zachować odpowiedni spadek podłużny i nadać przekrojom poprzecznym spadki, umożliwiające szybki odpływ wód z wykopu. O ile w przetargowej dokumentacji projektowej nie zawarto innego wymagania, spadek poprzeczny nie powinien być mniejszy niż 4% w przypadku gruntów spoistych i nie mniejszy niż 2% w przypadku gruntów niespoistych. Należy uwzględnić ewentualny wpływ kolejności i sposobu odspajania gruntów oraz terminów wykonywania innych robót na spełnienie wymagań dotyczących prawidłowego odwodnienia wykopu w czasie postępu robót ziemnych. Źródła wody, odsłonięte przy wykonywaniu wykopów, należy ująć w rowy i /lub dreny. Wody opadowe i gruntowe należy odprowadzić poza teren pasa robót ziemnych. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Badania i pomiary w czasie wykonywania robót ziemnych Sprawdzenie odwodnienia Sprawdzenie odwodnienia korpusu ziemnego polega na kontroli zgodności z wymaganiami specyfikacji określonymi w pkt 5 oraz z przetargową dokumentacją projektową. Szczególną uwagę należy zwrócić na: - właściwe ujęcie i odprowadzenie wód opadowych, - właściwe ujęcie i odprowadzenie wysięków wodnych Sprawdzenie jakości wykonania ukopu i dokopu Sprawdzenie jakości wykonania ukopu i dokopu polega na kontrolowaniu zgodności z wymaganiami określonymi w p. 5.2 niniejszej specyfikacji oraz w przetargowej dokumentacji projektowej. W czasie kontroli należy zwrócić szczególną uwagę na sprawdzenie: - zgodności rodzaju gruntu z określonym w przetargowej dokumentacji projektowej, - zachowania kształtu zboczy, zapewniającego ich stateczność, - odwodnienia Badania przydatności gruntów do budowy nasypów Badania przydatności gruntów do budowy nasypu powinny być przeprowadzone na próbkach pobranych z każdej partii przeznaczonej do wbudowania w korpus ziemny, pochodzącej z nowego źródła, jednak nie rzadziej niż jeden ran na 3000 m 3. W każdym badaniu należy określić następujące właściwości wg PN-88/B-04481; PN-60/B i BN-64/ Sprawdzenie jakości wykonania odkładu Sprawdzenie wykonania odkładu polega na sprawdzeniu zgodności z wymaganiami określonymi w p. 2 oraz p. 5.4 niniejszej specyfikacji i w przetargowej dokumentacji projektowej. Szczególną uwagę należy zwrócić na: Strona 36 z 312

37 - prawidłowość usytuowania i kształt geometryczny odkładu, - odpowiednie wbudowanie gruntu Badania do odbioru korpusu ziemnego Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów do odbioru korpusu ziemnego podaje tablica 2. Tablica 2. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanych robót ziemnych Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 Pomiar szerokości korpusu ziemnego Pomiar taśmą, szablonem, łatą o długości 3 m i poziomicą lub niwelatorem, w odstępach co 200 m na 2 Pomiar szerokości dna rowów prostych, w punktach głównych łuku, co 100 m na łukach 3 Pomiar rzędnych powierzchni oraz w miejscach, które budzą wątpliwości korpusu ziemnego 4 Pomiar pochylenia skarp 5 Pomiar równości powierzchni korpusu 6 Pomiar równości skarp 7 Pomiar spadku podłużnego Pomiar niwelatorem rzędnych w odstępach co 200 m oraz powierzchni korpusu lub dna w punktach wątpliwych rowu 8 Badanie zagęszczenia gruntu Wskaźnik zagęszczenia określać dla każdej ułożonej warstwy lecz nie rzadziej niż raz na każde 500 m 3 nasypu Szerokość korpusu ziemnego Szerokość korpusu ziemnego nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej Szerokość dna rowów cm Rzędne korony korpusu ziemnego Rzędne korony korpusu ziemnego nie mogą różnić się od rzędnych projektowanych o więcej niż -3 cm lub +1 cm Pochylenie skarp Pochylenie skarp nie może różnić się od pochylenia projektowanego o więcej niż 10% wartości pochylenia wyrażonego tangensem kąta Równość korony korpusu Nierówności powierzchni korpusu ziemnego mierzone łatą 3-metrową, nie mogą przekraczać 3 cm Równość skarp Nierówności skarp, mierzone łatą Spadek podłużny korony korpusu lub dna rowu Spadek podłużny powierzchni korpusu ziemnego lub dna rowu, sprawdzony przez pomiar niwelatorem rzędnych wysokościowych, nie może dawać różnic, w stosunku do rzędnych projektowanych, większych niż -3 cm lub +1 cm Zagęszczenie gruntu Wskaźnik zagęszczenia gruntu określony zgodnie z BN-77/ powinien być zgodny z założonym dla odpowiedniej kategorii ruchu Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi robotami Wszystkie materiały nie spełniające wymagań podanych w odpowiednich punktach specyfikacji, zostaną odrzucone. Jeśli materiały nie spełniające wymagań zostaną wbudowane lub zastosowane, to na polecenie Inspektora Nadzoru Wykonawca wymieni je na właściwe, na własny koszt. Strona 37 z 312

38 Wszystkie roboty, które wykazują większe odchylenia cech od określonych w punktach 5 i 6 specyfikacji powinny być ponownie wykonane przez Wykonawcę na jego koszt. Na pisemne wystąpienie Wykonawcy, Inspektor Nadzoru może uznać wadę za nie mającą zasadniczego wpływu na cechy eksploatacyjne drogi i ustali zakres i wielkość potrąceń za obniżoną jakość. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Obmiar robót ziemnych Jednostka obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanych robót ziemnych. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8. Roboty ziemne uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Zakres czynności objętych ceną jednostkową podano w STWIORB D pkt Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1. PN-74/B Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów 2. PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntów 3. PN-B Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej 4. PN-98/S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 5. BN-68/ Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego 6. BN-68/ Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą 7. BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu Inne dokumenty 1. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBDiM, Warszawa 1978 Strona 38 z 312

39 D WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH I-V KATEGORII 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru wykopów w gruntach I-V kategorii związanych z utrzymaniem, remontami, konserwacją i naprawami wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie utrzymania, remontów, konserwacji i napraw wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Określenia podstawowe Podstawowe określenia zostały podane w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 1.4 oraz w STWIORB D pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 1.5 oraz w STWIORB D pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH (GRUNTY) 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 2. Wykonawca ma obowiązek bieżącej kontroli i oceny warunków gruntowych w trakcie wykonywania wykopów i ich porównywania z przetargową dokumentacją projektową. W przypadku stwierdzenia zasadniczych różnic, Wykonawca wpisem do Dziennika Budowy zawiadamia o tym Inspektora Nadzoru celem uzyskania decyzji. Roboty ziemne należy wykonywać na podstawie następujących danych geotechnicznych: 1. wyników badań gruntów i ich uwarstwień, 2. bieżącej obserwacji podłoża gruntowego w wykopach, 3. zaszeregowania gruntów do odpowiedniej kategorii wg BN-72/ WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania i ustalenia dotyczące sprzętu określono w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 3 oraz w STWIORB D pkt Sprzęt do robót ziemnych Sprzęt przeznaczony do wykonania wykopów został wymieniony w STWIORB D pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania i ustalenia dotyczące transportu określono w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 4 oraz w STWIORB D pkt Transport sprzętu i materiałów Transport gruntu powinien odbywać się samochodami samowyładowczymi. Strona 39 z 312

40 4.3. Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D "Wymagania ogólne" pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Zasady prowadzenia robót Ogólne zasady prowadzenia robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 5 oraz w STWIORB D pkt. 5. Sposób wykonania skarp wykopu powinien gwarantować ich stateczność w całym okresie prowadzenia robót, a naprawa uszkodzeń, wynikających z nieprawidłowego ukształtowania skarp wykopu, ich podcięcia lub innych odstępstw od przetargowej dokumentacji projektowej obciąża Wykonawcę robót ziemnych. Wykonawca powinien wykonywać wykopy w taki sposób, aby grunty o różnym stopniu przydatności do budowy nasypów były odspajane oddzielnie, w sposób uniemożliwiający ich wymieszanie. Odstępstwo od powyższego wymagania, uzasadnione skomplikowanym układem warstw geotechnicznych, wymaga zgody Inspektora Nadzoru. Odspojone grunty przydatne do wykonania nasypów powinny być bezpośrednio wbudowane w nasyp lub przewiezione na odkład. O ile Inspektor Nadzoru dopuści czasowe składowanie odspojonych gruntów, należy je odpowiednio zabezpieczyć przed nadmiernym zawilgoceniem. Jeżeli grunt jest zamarznięty nie należy odspajać go do głębokości około 0,5 metra powyżej projektowanych rzędnych robót ziemnych Wymagania dotyczące zagęszczenia Zagęszczenie gruntu w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych powinno spełniać wymagania, dotyczące minimalnej wartości wskaźnika zagęszczenia (I s ), podanego w tablicy 1. Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych Strefa Minimalna wartość I s korpusu Górna warstwa o grubości 20 cm 1,00 Na głębokości od 20 do 50 cm od powierzchni robót ziemnych 1,00 Jeżeli grunty rodzime w wykopach i miejscach zerowych nie spełniają wymaganego wskaźnika zagęszczenia, to przed ułożeniem konstrukcji nawierzchni należy je dogęścić do wartości I s, podanych w tablicy 1. Jeżeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy 1 nie mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie gruntów rodzimych, to należy podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoża, umożliwiającego uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. Możliwe do zastosowania środki, o ile nie są określone w STWIORB, proponuje Wykonawca i przedstawia do akceptacji Inspektorowi Nadzoru Ruch budowlany Nie należy dopuszczać ruchu budowlanego po dnie wykopu o ile grubość warstwy gruntu (nadkładu) powyżej rzędnych robót ziemnych jest mniejsza niż 0,3 metra. Z chwilą przystąpienia do ostatecznego profilowania dna wykopu dopuszcza się po nim jedynie ruch maszyn wykonujących tę czynność budowlaną. Może odbywać się jedynie sporadyczny ruch pojazdów, które nie spowodują uszkodzeń powierzchni korpusu. Naprawa uszkodzeń powierzchni robót ziemnych, wynikających z niedotrzymania podanych powyżej warunków obciąża Wykonawcę robót ziemnych. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 6 oraz STWIORB D pkt 6. Strona 40 z 312

41 6.2. Kontrola wykonania wykopów Sprawdzenie wykonania wykopów polega na kontrolowaniu zgodności z wymaganiami określonymi w niniejszej specyfikacji oraz w przetargowej dokumentacji projektowej. W czasie kontroli szczególną uwagę należy zwrócić na: 1. odspajanie gruntów w sposób nie pogarszający ich właściwości, 2. zapewnienie stateczności skarp, 3. odwodnienie wykopów w czasie wykonywania robót i po ich zakończeniu, 4. dokładność wykonania wykopów (usytuowanie i wykończenie), 5. zagęszczenie górnej strefy korpusu w wykopie według wymagań określonych w punkcie WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 7 oraz w STWIORB D pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanego wykopu. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 8 oraz w STWIORB D pkt Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg p. 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt. 9 oraz w STWIORB D pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 3 wykopów w gruntach I-V kategorii obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - wykonanie wykopu z transportem urobku na nasyp lub odkład, obejmujące: odspojenie, przemieszczenie, załadunek, przewiezienie i wyładunek, - odwodnienie wykopu na czas jego wykonywania, - profilowanie dna wykopu, rowów, skarp, - zagęszczenie powierzchni wykopu, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Spis przepisów związanych podano w STWIORB D pkt 10. Strona 41 z 312

42 D ODWODNIENIE KORPUSU DROGOWEGO D CZYSZCZENIE URZĄDZEŃ ODWADNIAJĄCYCH 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z czyszczeniem drogowych urządzeń odwadniających przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z oczyszczeniem i utrzymaniem w stanie stałej drożności urządzeń odwadniających, a mianowicie: a) kratek wpustowych, b) studzienek rewizyjnych i ściekowych, c) udrażniania studni chłonnych, 1.4. Określenia podstawowe Czyszczenie drogowego urządzenia odwadniającego - usuwanie naniesionego materiału zanieczyszczającego, w postaci piasku, namułu, błota, szlamu, liści, gałęzi, śmieci, itp., utrudniającego prawidłowe funkcjonowanie urządzenia Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH Nie występują. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do czyszczenia urządzeń odwadniających powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: a) sprężarek powietrza, b) ładowarek czołowych, czerpakowych i innych, c) zbiorników na wodę, d) wciągarek ręcznych lub mechanicznych, e) pomp wysokociśnieniowych, f) samochodów specjalnych próżniowo-ssących do czyszczenia kanałów, studzienek, przepustów, bądź innego sprzętu zaakceptowanego przez Inspektora Nadzoru. Strona 42 z 312

43 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport zanieczyszczeń Do wywiezienia zebranych zanieczyszczeń Wykonawca użyje środków transportowych spełniających wymagania określone w pkcie Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Oczyszczenie kratek wpustowych i studzienek Wykonawca oczyści kratki wpustowe z wszelkich zanieczyszczeń ręcznie, przy użyciu tzw. sztyc i dłut, a po oczyszczeniu i zdjęciu kratek dokona oczyszczenia studzienek ściekowych aż do spodu osadników. Studzienki ściekowe mogą być oczyszczane ręcznie przy użyciu łopat i szufli do wyciągania osadu z osadników wpustów ulicznych lub przy użyciu samochodów specjalnych próżniowo-ssących, przystosowanych do czyszczenia kanalizacji, względnie przez oczyszczanie strumieniem wody pod ciśnieniem przy równoczesnym przemywaniu kolektorów kanalizacyjnych i przykanalików, którymi nagromadzone osady zostaną przeniesione poprzez kanały. Studzienki rewizyjne zaleca się czyścić łącznie z kolektorami kanalizacyjnymi, metodami podanymi w pkcie 5.3, z ew. ręcznym odspojeniem stwardniałych zanieczyszczeń. Wydobyte zanieczyszczenia należy ładować do: - dowolnych środków transportu, jeśli zanieczyszczenia nie wydzielają nieprzyjemnych zapachów, - pojemników z hermetycznym wiekiem albo do samochodów z przykrywaną skrzynią, jeśli nieczystości po długim okresie zalegania są gnijące lub cuchnące, i wywieźć je na składowisko odpadów Oczyszczenie kolektorów kanalizacyjnych i przykanalików Wykonawca dokona oczyszczenia przewodów kolektorów kanalizacyjnych i przykanalików za pomocą przeciągania przez przewody: linek ze szczotką lub tłokiem, wiader kanałowych, czyszczaków talerzowych, spiral kanałowych, skręcanych żerdzi, motopomp przepuszczających silny strumień wody lub za pomocą specjalnych samochodów z urządzeniami ssąco-tłoczącymi do ciśnieniowego czyszczenia przewodów Udrożnienie studni chłonnych Udrożnienie studni chłonnych należy wykonać ręcznie lub mechanicznie przy użyciu łopat lub ładowarek czerpakowych z zastosowaniem wciągarek, przez usunięcie najwyższej warstwy z piasku, zamulonej nagromadzonym osadem i namułem oraz zastąpienie jej nową warstwą z grubego piasku (i ew. z wymianą warstwy pośredniej i najniższej, jeśli zostały zanieczyszczone lub naruszone przy udrożnieniu), zgodnie z zasadami określonymi w przetargowej dokumentacji projektowej oraz przez Inspektora Nadzoru. Wybrany osad lub zużyty materiał filtracyjny należy wywieźć dowolnym środkiem transportu na składowisko odpadów Składowiska odpadów Wywożenie zanieczyszczeń należy dokonywać na składowiska odpadów, zlokalizowane na: a) wysypiskach publicznych (np. gminnych, miejskich), b) składowiskach własnych, urządzonych zgodnie z warunkami i decyzjami wydanymi przez właściwe władze ochrony środowiska. Strona 43 z 312

44 Sposób i miejsce wywozu zanieczyszczeń powinny być określone w STWIORB i zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. Jeśli Inspektor Nadzoru zezwoli na czasowe krótkotrwałe składowanie zanieczyszczeń w pobliżu oczyszczonych urządzeń odwadniających, to miejsce składowania należy wybrać w taki sposób, aby spływy deszczowe nie mogły przemieszczać zanieczyszczeń z powrotem do miejsc, z których je pobrano lub wprowadzać nieczystości do wód gruntowych i powierzchniowych. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Kontrola w czasie wykonywania robót W czasie wykonywania robót należy przeprowadzać ciągłą kontrolę poprawności oczyszczania urządzeń odwadniających, zgodnie z wymaganiami pktu WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową oczyszczenia poszczególnych urządzeń odwadniających jest dla oczyszczenia: - kratek wpustowych, studzienek rewizyjnych i ściekowych - szt. (sztuka) oczyszczonej kratki i studzienki, - kolektorów kanalizacyjnych i przykanalików - m (metr), - studni chłonnych - szt. (sztuka). 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeśli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według punktu 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena jednostki obmiarowej (1 m, 1 szt.) obejmuje: a) prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, b) oznakowanie robót, c) dostawę i pracę sprzętu do robót, d) oczyszczenie odpowiedniego urządzenia odwadniającego, e) zebranie i wywóz zanieczyszczeń, f) odtransportowanie sprzętu z placu budowy, g) kontrolę i pomiary Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Nie występują. Strona 44 z 312

45 D A REGULACJA PIONOWA STUDZIENEK DLA URZĄDZEŃ PODZIEMNYCH 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem regulacji pionowej studzienek dla urządzeń podziemnych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem przypowierzchniowej regulacji pionowej studzienek dla urządzeń podziemnych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Określenia podstawowe Studzienka kanalizacyjna - urządzenie połączone z kanałem, przeznaczone do kontroli lub prawidłowej eksploatacji kanału Studnia teletechniczna - pomieszczenia podziemne wbudowane między ciągi kanalizacji kablowej w celu umożliwienia wciągania, montażu i konserwacji kabli Studzienka rewizyjna (kontrolna) - urządzenie do kontroli kanałów nieprzełazowych, ich konserwacji i przewietrzania Wpust uliczny (wpust ściekowy, studzienka ściekowa) - urządzenie do przejęcia wód opadowych z powierzchni i odprowadzenia poprzez przykanalik do kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej Właz studzienki kanalizacyjnej - element żeliwny przeznaczony do przykrycia podziemnych studzienek rewizyjnych, umożliwiający dostęp do urządzeń kanalizacyjnych Właz studzienki teletechnicznej - element przeznaczony do przykrycia podziemnych studzienek rewizyjnych, umożliwiający dostęp do urządzeń teletechnicznych Kratka ściekowa - urządzenie, przez które wody opadowe przedostają się od góry do wpustu ulicznego Nasada (żeliwna) z wlewem bocznym (w krawężniku) - urządzenie, przez które wody opadowe przedostają się w płaszczyźnie krawężnika do wpustu ulicznego Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Materiały do wykonania regulacji pionowej uszkodzonej studzienki urządzeń podziemnych Do przypowierzchniowej regulacji pionowej studzienek dla urządzeń podziemnych należy użyć materiałów otrzymanych z rozbiórki studzienki nadające się do ponownego wbudowania, Strona 45 z 312

46 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt stosowany do wykonania regulacji pionowej uszkodzonej studzienki urządzeń podziemnych Wykonawca przystępujący do wykonania naprawy, powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - piły tarczowej, - młota pneumatycznego, - sprężarki powietrza, - zagęszczarki wibracyjnej, - sprzętu pomocniczego (szczotka, łopata, szablon itp.). 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Transport nowych materiałów do wykonania naprawy, powinien odpowiadać wymaganiom określonym w STWIORB D Krawężniki betonowe oraz STWIORB wymienionych w pkcie 5.5 niniejszej specyfikacji, w przypadku materiałów wykorzystywanych do wykonania nowej nawierzchni Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zasady wykonania regulacji pionowej studzienki urządzeń podziemnych Wykonanie naprawy polegającej na regulacji pionowej studzienki, obejmuje: 1. roboty przygotowawcze - wyznaczenie powierzchni podlegającej regulacji, 2. wykonanie regulacji studzienki urządzeń podziemnych, 3. ułożenie nawierzchni (wg odpowiednich STWIORB) Roboty przygotowawcze Wyznaczenie powierzchni podlegającej regulacji polega na: - określeniu stanu nawierzchni i podbudowy w bezpośrednim otoczeniu studzienki, - rozeznaniu możliwości wykorzystania dotychczasowych elementów urządzenia. Powierzchnia przeznaczona do wykonania naprawy powinna obejmować cały obszar nawierzchni i podbudowy wokół regulowanej studzienki. Powierzchnię przeznaczoną do wykonania naprawy akceptuje Inspektor Nadzoru Wykonanie regulacji pionowej studzienki urządzenia podziemnego Jeżeli przetargowa dokumentacja projektowa lub STWIORB nie przewiduje inaczej, to wykonanie przypowierzchniowej regulacji pionowej studzienki, pod warunkiem zaakceptowania przez Inspektora Nadzoru, obejmuje: - zdjęcie przykrycia (pokrywy, włazu, kratki ściekowej, nasady z wlewem bocznym, obudowy zaworu) urządzenia podziemnego, - rozebranie uszkodzonej nawierzchni i podbudowy wokół studzienki: - ręczne (dłutami, haczykami z drutu, młotkami brukarskimi, ew. drągami stalowymi itp. - w przypadku nawierzchni typu kostkowego), - mechaniczne (w przypadku nawierzchni typu monolitycznego, np. nawierzchni asfaltowej, betonowej) - z pionowym wycięciem krawędzi uszkodzenia piłą tarczową i Strona 46 z 312

47 rozebraniem konstrukcji jezdni przy pomocy młotów pneumatycznych, drągów stalowych itp., - rozebranie górnej części studzienki (np. części żeliwnych, ew. płyt żelbetowych pod studzienką, ew. kręgów podporowych itp.), - zebranie i odwiezienie lub odrzucenie elementów nawierzchni i gruzu na pobocze, chodnik lub miejsce składowania, z posortowaniem i zabezpieczeniem materiału przydatnego do dalszych robót, - podjęcie decyzji o sposobie regulacji pionowej i wykorzystaniu istniejących materiałów, - sprawdzenie stanu konstrukcji studzienki i oczyszczenie górnej części studzienki (np. nasady wpustu, komina włazowego) z ew. uzupełnieniem ubytków, - w przypadku niewielkiego zakresu regulacji - poziomowanie górnej części komina włazowego, nasady wpustu itp. przy użyciu zaprawy cementowo-piaskowej, a w przypadku większego zakresu regulacji - wykonanie deskowania oraz ułożenie i zagęszczenie mieszanki betonowej klasy co najmniej B15, według wymiarów dostosowanych do zakresu regulacji i poziomu powierzchni (jezdni, chodnika, pasa dzielącego itp.), a także rozebranie deskowania, - osadzenie przykrycia studzienki lub kratki ściekowej z wykorzystaniem istniejących materiałów oraz ew. wyrównaniem zaprawą cementową. W przypadku wystąpienia uszkodzeń studzienki, wynikających z uszkodzeń (zniszczeń) korpusu studzienki, kanałów, przykanalików, elementów dennych, wymycia gruntu itp. - sposób i zakres regulacji należy określić indywidualnie i wykonać ją według osobno uzgodnionego z Inspektorem Nadzoru zakresu prac Ułożenie nowej nawierzchni Nową nawierzchnię, wokół naprawionej studzienki, należy wykonać w sposób zgodny z przetargową dokumentacją projektową. Przy wykonywaniu podbudowy należy zwracać szczególną uwagę na poprawne jej zagęszczenie wokół komina i kołnierza studzienki. Przy nawierzchni asfaltowej, powierzchnie styku części żeliwnych lub metalowych powinny być pokryte asfaltem. W zależności od rodzaju nawierzchni istniejącej, poszczególne wykonywane podbudowy i warstwy ścieralne muszą odpowiadać wymaganiom określonym w STWIORB: 1. D Profilowanie i zagęszczanie podłoża, 2. D Podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie, 3. D Podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie, 4. D Podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego cementem, 5. D Podbudowy z betonu, 6. D Wyrównanie podbudowy chudym betonem, 7. D Nawierzchnia tłuczniowa, 8. D Nawierzchnia z płyt betonowych, 9. D Nawierzchnia z betonu asfaltowego, 10. D Nawierzchnia z mieszanki grysowo-mastyksowej (SMA), 11. D Nawierzchnia z betonowej kostki brukowej, 12. D Krawężniki betonowe, 13. D Betonowe obrzeża chodnikowe, 14. D Tymczasowe nawierzchnie z elementów prefabrykowanych. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: - uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (certyfikaty na znak bezpieczeństwa, aprobaty techniczne, certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), jeśli takie dokumenty są dla zastosowanych wymagane; - sprawdzić cechy zewnętrzne gotowych materiałów prefabrykowanych. Strona 47 z 312

48 Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inspektorowi Nadzoru do akceptacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów, które należy wykonać w czasie robót podaje tablica 1. Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie robót Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów 1 Wyznaczenie powierzchni przeznaczonej do wykonania naprawy Częstotliwoś ć badań 2 Roboty rozbiórkowe 1 raz 3 Szczegółowe rozpoznanie uszkodzenia i decyzja o sposobie naprawy 4 Regulacja studzienki Ocena ciągła 5 Ułożenie nawierzchni Ocena ciągła 6 Położenie studzienki w stosunku do otaczającej nawierzchni 6.4. Badania wykonanych robót Strona 48 z 312 Wartości dopuszczalne 1 raz Niezbędna powierzchnia Akceptacja nieuszkodzonych materiałów 1 raz Akceptacja Inspektor Nadzorua 1 raz Wg pktu 5.4 Wg odpowiednich STWIORB i przetargowej dokumentacji projektowej Kratka ściekowa ok. 0,5 cm poniżej, właz studzienki i obudowa zaworu - w poziomie nawierzchni Po zakończeniu robót należy sprawdzić wizualnie: - wygląd zewnętrzny wykonanej regulacji w zakresie wyglądu, kształtu, wymiarów, desenia nawierzchni typu kostkowego, - poprawność profilu podłużnego i poprzecznego, nawiązującego do otaczającej nawierzchni i umożliwiającego spływ powierzchniowy wód. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest 1 szt (sztuka) studzienki urządzenia podziemnego. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: g) roboty rozbiórkowe, h) regulacja studzienki. Odbiór tych robót powinien być zgodny z wymaganiami pktu 8.2 D Wymagania ogólne oraz niniejszej STWIORB Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne.

49 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej w STWIORB D Cena wykonania regulacji pionowej studzienki obejmuje: a) prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, b) oznakowanie robót, c) roboty rozbiórkowe, d) dostarczenie materiałów i sprzętu, e) wykonanie regulacji studzienki, f) wbudowanie nowych elementów w miejsce elementów uszkodzonych, g) odwiezienie nieprzydatnych materiałów rozbiórkowych na składowisko, h) przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w niniejszej specyfikacji technicznej, i) odwiezienie sprzętu Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Ogólne specyfikacje techniczne (STWIORB) 1. D Wymagania ogólne 2. D Profilowanie i zagęszczanie podłoża 4. D Podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie 5. D Podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie 6. D Podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego cementem 7. D Podbudowy z betonu, 8. D Wyrównanie podbudowy chudym betonem 9. D Nawierzchnia tłuczniowa 10. D Nawierzchnia z płyt betonowych 11. D Nawierzchnia z betonu asfaltowego 12. D Nawierzchnia z mieszanki grysowo-mastyksowej (SMA) 13. D Nawierzchnia z kostki brukowej betonowej 14. D Krawężniki betonowe 15. D Chodniki z płyt chodnikowych betonowych 16. D Betonowe obrzeża chodnikowe, 17. D Tymczasowe nawierzchnie z elementów prefabrykowanych Strona 49 z 312

50 D ODTWORZENIE ZBIORNIKA (ROWU) ODPAROWUJĄCEGO 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z odtworzeniem zbiorników (rowów) odparowujących przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem odtworzenia zbiorników (rowów) odparowujących wzdłuż istniejących dróg. Niniejsza STWIORB dotyczy odtworzenia zbiorników (rowów) odparowujących przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Określenia podstawowe Zbiornik odparowujący - otwarty zbiornik, przeznaczony do zbierania wody powierzchniowej w celu jej odparowania Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów stosowanych przy wykonywaniu odtworzenia zbiornika (rowu) odparowującego Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu odtworzenia zbiornika (rowu) odparowującego są tylko materiały do umocnienia skarp zbiornika (rowu): humus, nawozy sztuczne i nasiona traw Humus Humus powinien być ziemią urodzajną o zawartości od 3 do 20 % składników organicznych. Humus powinien być pozbawiony kamieni większych od 5 cm i wolny od zanieczyszczeń obcych. Jeśli tylko możliwe, jako humus należy wykorzystać miejscową ziemię urodzajną zdjętą przy wykonywaniu robót ziemnych Nawozy sztuczne Nawozy sztuczne powinny być mieszanką zawierającą co najmniej 10 % azotu, 15 % kwasu ortofosforowego i 10 % węglanu potasowego albo podobnego składu zaakceptowanego przez Inspektor Nadzorua Nasiona traw Wybór gatunku traw należy dostosować do warunków miejscowych, tj. do rodzaju gleby i jej stopnia nawilgocenia. Najlepiej nadają się do tego celu specjalne mieszanki traw wieloletnich, mających gęste i drobne korzonki. Jeśli przetargowa dokumentacja projektowa lub Inspektor Nadzoru nie ustali inaczej, to do obsiania skarp należy użyć uniwersalnej mieszanki traw. Strona 50 z 312

51 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania odtworzenia zbiornika (rowu) odparowującego Odtworzenie zbiornika (rowu) odparowującego można wykonać ręcznie lub przy użyciu dowolnego typu sprzętu mechanicznego do robót ziemnych, zaakceptowanego przez Inspektor Nadzorua, jak: koparki, spycharki, zgarniarki, równiarki do wykonania wykopu pod zbiornik, ubijaki itp. do wykonania wału ziemnego wokół zbiornika. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport przy wykonywaniu zbiornika odparowującego Wymagań nie określa się Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D "Wymagania ogólne" pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Wykonanie odtworzenia wykopu (rowu) odparowującego Wykop (rów) odparowujący należy wykonywać z zachowaniem następujących dokładności: - odchylenie krawędzi zbiornika od krawędzi projektowanych nie powinno być większe od 10 cm, - różnica w stosunku do projektowanych rzędnych nie powinna przekraczać + 1 cm lub - 3 cm, - głębokość odtwarzanego zbiornika (rowu) nie powinna przekraczać 30 cm, - pochylenie skarp wykopu nie powinno się różnić od pochyleń projektowanych więcej niż 10%, - spadek podłużny powinien być dostosowany do spadku podłużnego nawierzchni, którą odwadnia odtwarzany rów Zagospodarowanie nadmiaru ziemi z wykopu Nadmiar ziemi uzyskanej z wykopu zbiornika (rowu) odparowującego należy zużyć do użytecznego wyrównania terenu, do zasypania dołów, na nasyp drogi lub rozplantować. Jeżeli wymienione sposoby nie umożliwią zużycia całego nadmiaru ziemi, należy ją wywieźć na zwałkę lub wykorzystać według wskazań Inspektor Nadzorua Umocnienie skarp zbiornika (rowu) Jeśli w przetargowej dokumentacji projektowej nie ustalono inaczej, powierzchnię skarpy, w miarę potrzeby, należy przykryć warstwą humusu grubości od 5 do 10 cm, o wymaganiach określonych w punkcie 2.3. Warstwa humusu powinna być lekko zagęszczona i przedłużona poza krawędź wykopu na szerokości od 15 do 20 cm. Przed obsianiem trawą powierzchni skarpy można rozłożyć na niej nawozy sztuczne, określone w punkcie 2.4, w ilości od 7 do 8 g/m 2 skarpy. Obsianie powierzchni skarpy trawą powinno być przeprowadzone w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Nasiona trawy należy rozsypać równomiernie na powierzchni skarpy w ilości co najmniej 4 g/m 2. Po rozsypaniu nasion, powinny być one przykryte gruntem poprzez lekkie grabienie powierzchni skarpy. Należy podjąć wszelkie środki aby zapewnić prawidłowy rozwój trawy po wysianiu. Strona 51 z 312

52 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Kontrola wstępna przed wykonaniem odtworzenia zbiornika (rowu) Humus należy sprawdzić wizualnie w zakresie wymagań podanych w pkt 2.3. Nawozy sztuczne i nasiona traw nie wymagają badań, jeśli są produktami zakupionymi u wiarygodnych dostawców Kontrola w czasie wykonywania odtworzenia zbiornika (rowu) W czasie wykonywania odtworzenia zbiornika (rowu) odparowującego należy zbadać: - zgodność wykonania zbiornika (rowu) z przetargową dokumentacją projektową (lokalizację, wymiary), - dokładność wykonania robót ziemnych, zgodnie z pkt 5.2, - prawidłowość wykonania umocnień skarp, zgodnie z pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową odtworzenia zbiornika (rowu) odparowującego jest - m (metr). Obmiar polega na określeniu długości odtworzonego zbiornika (rowu). Pomiar długości rowu przeprowadza się wzdłuż zewnętrznych (górnych) krawędzi skarp zbiornika (rowu). 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektor Nadzorua, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg p. 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Strona 52 z 312 w STWIORB D Cena wykonania 1 m odtworzenia zbiornika (rowu) odparowującego obejmuje: a) wyznaczenie lokalizacji zbiornika (rowu), b) dostarczenie materiałów, c) i, d) odwiezienie nadmiaru gruntu na odkład i rozplantowanie lub na zwałkę, e) wyrównanie i umocnienie ścian wykopu zgodnie z przetargową dokumentacją projektową i specyfikacją techniczną, f) przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1 PN-S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania. 2 BN-77/8931- Oznaczanie wskaźnika zagęszczania gruntu

53 . 12 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH Inne dokumenty 3. Wytyczne projektowania dróg III, IV i V klasy technicznej, WPD-2, GDDP, Warszawa, 1995 r. Strona 53 z 312

54 D PODBUDOWY D KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM I ZAGĘSZCZANIEM PODŁOŻ 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem koryta wraz z profilowaniem i zagęszczaniem podłoża gruntowego przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem koryta przeznaczonego do ułożenia konstrukcji nawierzchni oraz profilowania i zagęszczania podłoża przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Określenia podstawowe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH Nie występują. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania profilowania i zagęszczania podłoża powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: 15. równiarek lub spycharek uniwersalnych z ukośnie ustawianym lemieszem; Inspektor Nadzoru może dopuścić wykonanie profilowania podłoża z zastosowaniem spycharki z lemieszem ustawionym prostopadle do kierunku pracy maszyny, 16. koparek z czerpakami profilowymi (przy wykonywaniu wąskich koryt lub rowów), 17. walców statycznych, wibracyjnych lub płyt wibracyjnych. Stosowany sprzęt nie może spowodować niekorzystnego wpływu na właściwości gruntu podłoża. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 4. Strona 54 z 312

55 4.2. Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt. 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Warunki przystąpienia do robót Wykonawca powinien przystąpić do wykonania profilowania i zagęszczenia podłoża bezpośrednio przed rozpoczęciem robót związanych z wykonaniem warstw nawierzchni. Wcześniejsze przystąpienie do wykonania profilowania i zagęszczania podłoża jest możliwe wyłącznie za zgodą Inspektora Nadzoru, w korzystnych warunkach atmosferycznych. Po wyprofilowanym i zagęszczonym podłożu nie może odbywać się ruch budowlany nie związany bezpośrednio z wykonaniem pierwszej warstwy nawierzchni Wykonanie koryta Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania koryta w planie i profilu powinny być wcześniej przygotowane. Paliki lub szpilki należy ustawiać w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektor Nadzorua. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstępach nie większych niż co 10 metrów. Rodzaj sprzętu, a w szczególności jego moc należy dostosować do rodzaju gruntu, w którym prowadzone są roboty i do trudności jego odspojenia. Koryto można wykonywać ręcznie, gdy jego szerokość nie pozwala na zastosowanie maszyn, na przykład na poszerzeniach lub w przypadku robót o małym zakresie. Sposób wykonania musi być zaakceptowany przez Inspektor Nadzorua. Grunt odspojony w czasie wykonywania koryta powinien być wykorzystany zgodnie z ustaleniami przetargowej dokumentacji projektowej i STWIORB, tj. wbudowany w nasyp lub odwieziony na odkład w miejsce wskazane przez Inspektor Nadzorua. Profilowanie i zagęszczenie podłoża należy wykonać zgodnie z zasadami określonymi w pkt Profilowanie i zagęszczanie podłoża Paliki lub szpilki przeznaczone do wykonania profilowania podłoża należy ustawiać w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstępach nie większych niż co 10 metrów. Przed przystąpieniem do profilowania podłoże powinno być oczyszczone ze wszelkich zanieczyszczeń. Po oczyszczeniu powierzchni podłoża należy sprawdzić, czy istniejące rzędne terenu umożliwiają uzyskanie po profilowaniu zaprojektowanych rzędnych podłoża. Zaleca się, aby rzędne terenu przed profilowaniem były o co najmniej 5 cm wyższe niż projektowane rzędne podłoża. Jeżeli powyższy warunek nie jest spełniony i występują zaniżenia poziomu w podłożu przewidzianym do profilowania, Wykonawca powinien spulchnić podłoże na głębokość zaakceptowaną przez Inspektora Nadzoru, dowieźć dodatkowy grunt spełniający wymagania obowiązujące dla górnej strefy korpusu, w ilości koniecznej do uzyskania wymaganych rzędnych wysokościowych i zagęścić warstwę do uzyskania wartości wskaźnika zagęszczenia, określonych w tablicy 1. Do profilowania podłoża należy stosować równiarki. Rodzaj sprzętu, a w szczególności jego moc należy dostosować do rodzaju gruntu, w którym prowadzone są roboty. Ścięty grunt powinien być wykorzystany w robotach ziemnych lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Bezpośrednio po profilowaniu podłoża należy przystąpić do jego zagęszczania. Zagęszczanie podłoża należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od podanego w tablicy 1. Wskaźnik zagęszczenia należy określać zgodnie z BN- 77/ Strona 55 z 312

56 Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia podłoża (I s ) Strefa korpusu Minimalna wartość I s dla: Nawierzchnia jezdni, poszerzeń i Nawierzchnia wjazdów i chodników zatok autobusowych 1,00 1,00 Górna warstwa o grubości 20 cm Na głębokości od 20 do 50 cm od powierzchni podłoża 1,00 0,97 W przypadku, gdy gruboziarnisty materiał tworzący podłoże uniemożliwia przeprowadzenie badania zagęszczenia, kontrolę zagęszczenia należy oprzeć na metodzie obciążeń płytowych. Należy określić pierwotny i wtórny moduł odkształcenia podłoża według BN-68/ Stosunek wtórnego i pierwotnego modułu odkształcenia nie powinien przekraczać 2,2. Wilgotność gruntu podłoża podczas zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją od -20% do +10% Utrzymanie koryta oraz wyprofilowanego i zagęszczonego podłoża Podłoże (koryto) po wyprofilowaniu i zagęszczeniu powinno być utrzymywane w dobrym stanie. Jeżeli po wykonaniu robót związanych z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża nastąpi przerwa w robotach i Wykonawca nie przystąpi natychmiast do układania warstw nawierzchni, to powinien on zabezpieczyć podłoże przed nadmiernym zawilgoceniem, na przykład przez rozłożenie folii lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Jeżeli wyprofilowane i zagęszczone podłoże uległo nadmiernemu zawilgoceniu, to do układania kolejnej warstwy można przystąpić dopiero po jego naturalnym osuszeniu. Po osuszeniu podłoża Inspektor Nadzoru oceni jego stan i ewentualnie zaleci wykonanie niezbędnych napraw. Jeżeli zawilgocenie nastąpiło wskutek zaniedbania Wykonawcy, to naprawę wykona on na własny koszt. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech geometrycznych i zagęszczenia koryta i wyprofilowanego podłoża podaje tablica 2. Tablica 2. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanego koryta i wyprofilowanego podłoża Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów Minimalna częstotliwość Badań i pomiarów 1 Szerokość koryta 10 razy na 1 km 2 Równość podłużna co 20 m na każdym pasie ruchu 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 1 km 5 Rzędne wysokościowe co 100 m w osi jezdni i na jej krawędziach 6 7 Ukształtowanie osi w planie *) Zagęszczenie, wilgotność gruntu podłoża co 100 m w osi jezdni i na jej krawędziach w 2 punktach na dziennej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 600 m 2 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych Strona 56 z 312

57 Szerokość profilowanego podłoża (koryta) Szerokość profilowanego podłoża (koryta) nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm i -5 cm Równość profilowanego podłoża (koryta) Nierówności podłużne profilowanego podłoża (koryta) należy mierzyć 4-metrową łatą zgodnie z normą BN-68/ Nierówności poprzeczne należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności nie mogą przekraczać 20 mm Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne profilowanego podłoża (koryta) powinny być zgodne z przetargową Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi wyprofilowanego podłoża (koryta) i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać +1 cm, -2 cm Ukształtowanie osi w planie Zagęszczenie profilowanego podłoża (koryta) Wskaźnik zagęszczenia wyprofilowanego podłoża (koryta) określony wg BN-77/ nie powinien być mniejszy od podanego w tablicy 1. Wilgotność w czasie zagęszczania należy badać według PN-B Wilgotność gruntu podłoża powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją od -20% do + 10% Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami profilowanego podłoża (koryta) Wszystkie powierzchnie, które wykazują większe odchylenia cech geometrycznych od określonych w punkcie 6.2 powinny być naprawione przez spulchnienie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównanie i powtórne zagęszczenie. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego podłoża (koryta). 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacja projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg punktu 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 profilowania i zagęszczania podłoża (koryta) obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - odspojenie gruntu z przerzutem na pobocze i rozplantowaniem, Strona 57 z 312

58 - załadunek nadmiaru odspojonego gruntu na środki transportowe i odwiezienie na odkład lub nasyp, - profilowanie dna koryta lub podłoża, - załadunek powstałego podczas profilowania podłoża nadmiaru odspojonego gruntu na środki transportowe i odwiezienie na odkład lub nasyp, - zagęszczenie, - utrzymanie koryta lub podłoża, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1 PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 2 PN-/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotności 3 BN-68/ Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą 4 BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą 5 BN-77/ Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu Strona 58 z 312

59 D OCZYSZCZENIE I SKROPIENIE WARSTW KONSTRUKCYJNYCH 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z oczyszczeniem i skropieniem warstw konstrukcyjnych nawierzchni przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zwartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z oczyszczeniem i skropieniem warstw konstrukcyjnych przed ułożeniem następnej warstwy nawierzchni Określenia podstawowe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów do wykonania skropienia Materiałami stosowanymi przy skropieniu warstw konstrukcyjnych nawierzchni są: a) do skropienia podbudowy nieasfaltowej: - kationowe emulsje średniorozpadowe wg WT.EmA-1994, - upłynnione asfalty średnioodparowalne wg PN-74/C-96173; b) do skropienia podbudów asfaltowych i warstw z mieszanek mineralno-asfaltowych: - kationowe emulsje szybkorozpadowe wg WT.EmA-1994, - upłynnione asfalty szybkoodparowywalne wg PN-74/C-96173, - asfalty drogowe D 200 lub D 300 wg PN-65/C-96170, za zgodą Inspektora Nadzoru Wymagania dla materiałów Wymagania dla kationowej emulsji asfaltowej podano w EmA-94. Wymagania dla asfaltów drogowych podano w PN-65/C Zużycie lepiszczy do skropienia Orientacyjne zużycie lepiszczy do skropienia warstw konstrukcyjnych nawierzchni podano w tablicy 1. Tablica 1. Orientacyjne zużycie lepiszczy do skropienia warstw konstrukcyjnych nawierzchni Lp. Rodzaj lepiszcza Zużycie (kg/m 2 ) 1 2 Emulsja asfaltowa kationowa Asfalt drogowy D 200, D 300 od 0,4 do 1,2 od 0,4 do 0,6 Dokładne zużycie lepiszczy powinno być ustalone w zależności od rodzaju warstwy i stanu jej powierzchni i zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. Strona 59 z 312

60 2.4. Składowanie lepiszczy Warunki przechowywania nie mogą powodować utraty cech lepiszcza i obniżenia jego jakości. Lepiszcze należy przechowywać w zbiornikach stalowych wyposażonych w urządzenia grzewcze i zabezpieczonych przed dostępem wody i zanieczyszczeniem. Dopuszcza się magazynowanie lepiszczy w zbiornikach murowanych, betonowych lub żelbetowych przy spełnieniu tych samych warunków, jakie podano dla zbiorników stalowych. Emulsję można magazynować w opakowaniach transportowych lub stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy stosować zbiornika walcowego leżącego, ze względu na tworzenie się na dużej powierzchni cieczy kożucha asfaltowego zatykającego później przewody. Przy przechowywaniu emulsji asfaltowej należy przestrzegać zasad ustalonych przez producenta. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do oczyszczania warstw nawierzchni Wykonawca przystępujący do oczyszczania warstw nawierzchni, powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - szczotek mechanicznych (zaleca się użycie urządzeń dwuszczotkowych gdzie pierwsza ze szczotek powinna być wykonana z twardych elementów czyszczących i służyć do zdrapywania oraz usuwania zanieczyszczeń przylegających do czyszczonej warstwy, a druga szczotka powinna posiadać miękkie elementy czyszczące i służyć do zamiatania; zaleca się używanie szczotek wyposażonych w urządzenia odpylające), - sprężarek, - zbiorników z wodą, - szczotek ręcznych Sprzęt do skrapiania warstw nawierzchni Do skrapiania warstw nawierzchni należy używać skrapiarkę lepiszcza. Skrapiarka powinna być wyposażona w urządzenia pomiarowo-kontrolne pozwalające na sprawdzanie i regulowanie następujących parametrów: - temperatury rozkładanego lepiszcza, - ciśnienia lepiszcza w kolektorze, - obrotów pompy dozującej lepiszcze, - prędkości poruszania się skrapiarki, - wysokości i długości kolektora do rozkładania lepiszcza, - dozatora lepiszcza. Zbiornik na lepiszcze skrapiarki powinien być izolowany termicznie tak, aby było możliwe zachowanie stałej temperatury lepiszcza. Wykonawca powinien posiadać aktualne świadectwo cechowania skrapiarki. ci założonej. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport lepiszczy Asfalty mogą być transportowane w cysternach kolejowych lub samochodowych, posiadających izolację termiczną, zaopatrzonych w urządzenia grzewcze, zawory spustowe i zabezpieczonych przed dostępem wody. Emulsja może być transportowana w cysternach, autocysternach, skrapiarkach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny przeznaczone do przewozu emulsji powinny być przedzielone przegrodami, dzielącymi je na komory o pojemności nie większej niż 1 m 3, a każda Strona 60 z 312

61 przegroda powinna mieć wykroje w dnie umożliwiające przepływ emulsji. Cysterny, pojemniki i zbiorniki przeznaczone do transportu lub składowania emulsji powinny być czyste i nie powinny zawierać resztek innych lepiszczy Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Oczyszczenie warstw nawierzchni Oczyszczenie warstw nawierzchni polega na usunięciu luźnego materiału, brudu, błota i kurzu przy użyciu szczotek mechanicznych, a w razie potrzeby wody pod ciśnieniem. W miejscach trudno dostępnych należy używać szczotek ręcznych. W razie potrzeby, na terenach niezabudowanych, bezpośrednio przed skropieniem warstwa powinna być oczyszczona z kurzu przy użyciu sprężonego powietrza Skropienie warstw nawierzchni Warstwa przed skropieniem powinna być oczyszczona. Jeżeli do czyszczenia warstwy była używana woda, to skropienie lepiszczem może nastąpić dopiero po wyschnięciu warstwy, z wyjątkiem zastosowania emulsji, przy których nawierzchnia może być wilgotna. Skropienie warstwy może rozpocząć się po akceptacji przez Inspektora Nadzoru jej oczyszczenia. Warstwa nawierzchni powinna być skrapiana lepiszczem przy użyciu skrapiarek, a w miejscach trudno dostępnych ręcznie (za pomocą węża z dyszą rozpryskową). Temperatury lepiszczy powinny mieścić się w przedziałach podanych w tablicy 2. Tablica 2. Temperatury lepiszczy przy skrapianiu Lp. Rodzaj lepiszcza Temperatury ( o C) Emulsja asfaltowa kationowa Asfalt drogowy D 200 Asfalt drogowy D 300 od 20 do 40 *) od 140 do 150 od 130 do 140 *) W razie potrzeby emulsję należy ogrzać do temperatury zapewniającej wymaganą lepkość. Jeżeli do skropienia została użyta emulsja asfaltowa, to skropiona warstwa powinna być pozostawiona bez jakiegokolwiek ruchu na czas niezbędny dla umożliwienia penetracji lepiszcza w warstwę i odparowania wody z emulsji. W zależności od rodzaju użytej emulsji czas ten wynosi od 1 godziny do 24 godzin. Przed ułożeniem warstwy z mieszanki mineralno-bitumicznej Wykonawca powinien zabezpieczyć skropioną warstwę nawierzchni przed uszkodzeniem dopuszczając tylko niezbędny ruch budowlany. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przeprowadzić próbne skropienie warstwy w celu określenia optymalnych parametrów pracy skrapiarki i określenia wymaganej ilości lepiszcza w zależności od rodzaju i stanu warstwy przewidzianej do skropienia Badania w czasie robót Badania lepiszczy Ocena lepiszczy powinna być oparta na atestach producenta z tym, że Wykonawca powinien kontrolować dla każdej dostawy właściwości lepiszczy podane w tablicy 3. Strona 61 z 312

62 Tablica 3. Właściwości lepiszczy kontrolowane w czasie robót Kontrolowane Lp. Rodzaj lepiszcza właściwości 1 2 Emulsja asfaltowa kationowa Asfalt drogowy Lepkość Penetracja Sprawdzenie jednorodności skropienia i zużycia lepiszcza Badanie Według normy EmA-94 [5] PN-C [1] Należy przeprowadzić kontrolę ilości rozkładanego lepiszcza według metody podanej w opracowaniu Powierzchniowe utrwalenia. Oznaczanie ilości rozkładanego lepiszcza i kruszywa. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: 4. m 2 (metr kwadratowy) oczyszczonej powierzchni, 5. m 2 (metr kwadratowy) powierzchni skropionej. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m 2 oczyszczenia warstw konstrukcyjnych obejmuje: - mechaniczne oczyszczenie każdej niżej położonej warstwy konstrukcyjnej nawierzchni z ewentualnym polewaniem wodą lub użyciem sprężonego powietrza, - ręczne odspojenie stwardniałych zanieczyszczeń. Cena 1 m 2 skropienia warstw konstrukcyjnych obejmuje: - dostarczenie lepiszcza i napełnienie nim skrapiarek, - podgrzanie lepiszcza do wymaganej temperatury, - skropienie powierzchni warstwy lepiszczem, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. Strona 62 z 312

63 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1. PN-C Przetwory naftowe. Pomiar penetracji asfaltów 2. PN-65/C Przetwory naftowe. Asfalty drogowe 3. PN-74/C Przetwory naftowe. Asfalty upłynnione AUN do nawierzchni drogowych Inne dokumenty a) Powierzchniowe utrwalenia. Oznaczanie ilości rozkładanego lepiszcza i kruszywa. Zalecone przez GDDP do stosowania pismem GDDP-5.3a-551/5/92 z dnia b) Warunki Techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-94. IBDiM r. Strona 63 z 312

64 D PODBUDOWY Z KRUSZYW. WYMAGANIA OGÓLNE. 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zwartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudów z kruszyw stabilizowanych mechanicznie wg PN-S i obejmują STWIORB D Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie i D Podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie. Podbudowę z kruszyw naturalnych stabilizowanych mechanicznie, podbudowę z kruszyw łamanych oraz z kruszyw naturalnych stabilizowanych cementem wykonuje się, zgodnie z ustaleniami podanymi w dokumentacji projektowej, jako podbudowę pomocniczą oraz zasadniczą wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych Określenia podstawowe Stabilizacja mechaniczna - proces technologiczny, polegający na odpowiednim zagęszczeniu w optymalnej wilgotności kruszywa o właściwie dobranym uziarnieniu. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 1.4, STWIORB D Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie i D Podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Materiały stosowane do wykonania podbudów z kruszyw stabilizowanych mechanicznie podano w STWIORB D Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie i STWIORB D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie Wymagania dla materiałów Uziarnienie kruszywa Krzywa uziarnienia kruszywa, określona według PN-78/B powinna leżeć między krzywymi granicznymi pól dobrego uziarnienia podanymi na rysunku 1. Strona 64 z 312

65 Rysunek 1. Pole dobrego uziarnienia kruszyw przeznaczonych na podbudowy wykonywane metodą stabilizacji mechanicznej 1-2 kruszywo na podbudowę zasadniczą (górną warstwę) lub podbudowę jednowarstwową kruszywo na podbudowę pomocniczą (dolną warstwę) Krzywa uziarnienia kruszywa powinna być ciągła i nie może przebiegać od dolnej krzywej granicznej uziarnienia do górnej krzywej granicznej uziarnienia na sąsiednich sitach. Wymiar największego ziarna kruszywa nie może przekraczać 2/3 grubości warstwy układanej jednorazowo. Właściwości kruszywa Tablica 1. Kruszywa powinny spełniać wymagania określone w tablicy 1. Wymagania Lp. Wyszczególnienie Kruszywa Kruszywa łamane naturalne Żużel Badania Właściwości Podbudowa Według zasadnicza pomocnicza zasadnicza pomocnicza zasad -nicza pomocnicza 1 Zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 mm, % (m/m) PN-78/B Zawartość nadziarna, PN-78/B % (m/m), nie więcej niż Zawartość ziarn nieforemnych PN-77/B %(m/m), nie więcej niż Zawartość zanieczyszczeń organicznych, %(m/m), nie więcej PN-B niż 5 Wskaźnik piaskowy po pięciokrotnym zagęszczeniu metodą I BN-64/ lub II wg PN-B-04481, % 6 Ścieralność w bębnie Los Angeles a) ścieralność całkowita po pełnej liczbie obrotów, nie więcej niż PN-B b) ścieralność częściowa po 1/5 pełnej liczby obrotów, nie więcej niż Nasiąkliwość, %(m/m), nie więcej PN-77/B niż 2, Mrozoodporność, ubytek masy po PN-78/B cyklach zamrażania, %(m/m), nie więcej niż Strona 65 z 312

66 9 Rozpad krzemianowy i żelazawy łącznie, % (m/m), nie więcej niż 10 Zawartość związków siarki w przeliczeniu na SO 3, %(m/m), nie więcej niż 11 Wskaźnik nośności w noś mieszanki kruszywa, %, nie mniejszy niż: a) przy zagęszczeniu I S b) przy zagęszczeniu I S PN-B PN-B PN-B PN-S Materiały do ulepszania właściwości kruszyw Do ulepszania właściwości kruszyw stosuje się: - cement portlandzki wg PN-B-19701, - wapno wg PN-B-30020, - popioły lotne wg PN-S-96035, - żużel granulowany wg PN-B Dopuszcza się stosowanie innych spoiw pod warunkiem uzyskania równorzędnych efektów ulepszania kruszywa i po zaakceptowaniu przez Inspektora Nadzoru. Rodzaj i ilość dodatku ulepszającego należy przyjmować zgodnie z PN-S Woda Należy stosować wodę wg PN-88/B WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - mieszarek do wytwarzania mieszanki, wyposażonych w urządzenia dozujące wodę. Mieszarki powinny zapewnić wytworzenie jednorodnej mieszanki o wilgotności optymalnej, - równiarek albo układarek do rozkładania mieszanki, - walców ogumionych i stalowych wibracyjnych lub statycznych do zagęszczania. W miejscach trudno dostępnych powinny być stosowane zagęszczarki płytowe, ubijaki mechaniczne lub małe walce wibracyjne. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. Transport cementu powinien odbywać się zgodnie z BN-88/ Transport pozostałych materiałów powinien odbywać się zgodnie z wymaganiami norm przedmiotowych Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i 4. Strona 66 z 312

67 5. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Przygotowanie podłoża Podłoże pod podbudowę powinno spełniać wymagania określone w STWIORB D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża i STWIORB D Roboty ziemne. Podbudowa powinna być ułożona na podłożu zapewniającym nieprzenikanie drobnych cząstek gruntu do podbudowy. Warunek nieprzenikania należy sprawdzić wzorem: D d (1) w którym: D 15 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy podbudowy lub warstwy odsączającej, w milimetrach, d 85 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża, w milimetrach. Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania podbudowy powinny być wcześniej przygotowane. Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi, lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstępach nie większych niż co 10 m Wytwarzanie mieszanki kruszywa Mieszankę kruszywa o ściśle określonym uziarnieniu i wilgotności optymalnej należy wytwarzać w mieszarkach gwarantujących otrzymanie jednorodnej mieszanki. Ze względu na konieczność zapewnienia jednorodności nie dopuszcza się wytwarzania mieszanki przez mieszanie poszczególnych frakcji na drodze. Mieszanka po wyprodukowaniu powinna być od razu transportowana na miejsce wbudowania w taki sposób, aby nie uległa rozsegregowaniu i wysychaniu Wbudowywanie i zagęszczanie mieszanki Mieszanka kruszywa powinna być rozkładana w warstwie o jednakowej grubości, takiej, aby jej ostateczna grubość po zagęszczeniu była równa grubości projektowanej. Grubość pojedynczo układanej warstwy nie może przekraczać 20 cm po zagęszczeniu. Warstwa podbudowy powinna być rozłożona w sposób zapewniający osiągnięcie wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Jeżeli podbudowa składa się z więcej niż jednej warstwy kruszywa, to każda warstwa powinna być wyprofilowana i zagęszczona z zachowaniem wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Rozpoczęcie budowy każdej następnej warstwy może nastąpić po odbiorze poprzedniej warstwy przez Inspektora Nadzoru. Wilgotność mieszanki kruszywa podczas zagęszczania powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według próby Proctora, zgodnie z PN-B (metoda II). Materiał nadmiernie nawilgocony, powinien zostać osuszony przez mieszanie i napowietrzanie. Jeżeli wilgotność mieszanki kruszywa jest niższa od optymalnej o 20% jej wartości, mieszanka powinna być zwilżona określoną ilością wody i równomiernie wymieszana. W przypadku, gdy wilgotność mieszanki kruszywa jest wyższa od optymalnej o 10% jej wartości, mieszankę należy osuszyć. Wskaźnik zagęszczenia podbudowy wg BN-77/ powinien odpowiadać przyjętemu poziomowi wskaźnika nośności podbudowy wg tablicy 1, lp Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy, powinna być utrzymywana w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inspektora Nadzoru, gotową podbudowę do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania podbudowy obciąża Wykonawcę robót. Strona 67 z 312

68 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inspektorowi Nadzoru w celu akceptacji materiałów. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości określone w pkt 2.3 niniejszej STWIORB Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań podano w tablicy 2. Tablica 2. Częstotliwość ora zakres badań przy budowie podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie Lp. 1 Uziarnienie mieszanki Wyszczególnienie badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej Częstotliwość badań Maksymalna powierzchnia podbudowy przy-padająca na jedno badanie (m 2 ) 2 Wilgotność mieszanki Zagęszczenie warstwy 10 próbek na m 2 4 Badanie właściwości kruszywa wg tab. 1, pkt dla każdej partii kruszywa i przy każdej zmianie kruszywa Uziarnienie mieszanki Uziarnienie mieszanki powinno być zgodne z wymaganiami podanymi w pkt 2.3. Próbki należy pobierać w sposób losowy, z rozłożonej warstwy, przed jej zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieżąco przekazywane Inspektorowi Nadzoru. Wilgotność mieszanki Wilgotność mieszanki powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według próby Proctora, zgodnie z PN-B (metoda II), z tolerancją +10% -20%. Wilgotność należy określić według PN-B Zagęszczenie podbudowy Zagęszczenie każdej warstwy powinno odbywać się aż do osiągnięcia wymaganego wskaźnika zagęszczenia. Zagęszczenie podbudowy należy sprawdzać według BN-77/ Zagęszczenie podbudowy stabilizowanej mechanicznie należy uznać za prawidłowe, gdy stosunek wtórnego modułu E 2 do pierwotnego modułu odkształcenia E 1 jest nie większy od 2,2 dla każdej warstwy konstrukcyjnej podbudowy. E E 2 1 Właściwości kruszywa Badania kruszywa powinny obejmować ocenę wszystkich właściwości określonych w pkt Próbki do badań pełnych powinny być pobierane przez Wykonawcę w sposób losowy w obecności Inspektora Nadzoru. Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów Strona 68 z 312

69 Częstotliwość oraz zakres pomiarów dotyczących cech geometrycznych podbudowy podano w tablicy 3. Tablica 3. Lp. Częstotliwość oraz zakres pomiarów wykonanej podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie Wyszczególnienie badań i pomiarów Minimalna częstotliwość pomiarów Szerokość podbudowy 10 razy na 1 km 2 Równość podłużna 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne* ) 10 razy na 1 km 5 Rzędne wysokościowe co 100 m 6 Ukształtowanie osi w planie* ) co 100 m w sposób ciągły planografem albo co 20 m łatą na każdym pasie ruchu 7 Grubość podbudowy Podczas budowy: w 3 punktach na każdej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 400 m 2 Przed odbiorem: w 3 punktach, lecz nie rzadziej niż raz na 2000 m 2 8 Nośność podbudowy: - moduł odkształcenia co najmniej w dwóch przekrojach na każde 1000 m co najmniej w 20 punktach na każde 1000 m - ugięcie sprężyste *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. Szerokość podbudowy Szerokość podbudowy nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm, -5 cm. Równość podbudowy Nierówności podłużne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem, zgodnie z BN-68/ Nierówności poprzeczne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą nie mogą przekraczać 20 mm. Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i łukach powinny być zgodne z Rzędne wysokościowe podbudowy Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi podbudowy i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 1 cm, -2 cm. Ukształtowanie osi podbudowy i ulepszonego podłoża Oś podbudowy w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o Grubość podbudowy i ulepszonego podłoża Grubość podbudowy nie może się różnić od grubości projektowanej o więcej niż: - - dla podbudowy pomocniczej +10%, -15%. Nośność podbudowy 1. moduł odkształcenia wg BN-64/ powinien być zgodny z podanym w tablicy 4, 2. ugięcie sprężyste wg BN-70/ powinno być zgodne z podanym w tablicy 4. Strona 69 z 312

70 Tablica 4. Cechy podbudowy Podbudowa z kruszywa o wskaźniku w noś nie mniejszym Wskaźnik zagęszczeni a I S nie mniejszy niż Wymagane cechy podbudowy Maksymalne ugięcie sprężyste pod kołem, mm niż, % 40 kn 50 kn ,0 1,0 1,03 1,40 1,25 1,10 1,60 1,40 1,20 Minimalny moduł odkształcenia mierzony płytą o średnicy 30 cm, MPa od pierwszego obciążenia E Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Niewłaściwe cechy geometryczne podbudowy od drugiego obciążenia E 2 Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazują większe odchylenia od określonych w punkcie 6.4 powinny być naprawione przez spulchnienie lub zerwanie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównane i powtórnie zagęszczone. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. Jeżeli szerokość podbudowy jest mniejsza od szerokości projektowanej o więcej niż 5 cm i nie zapewnia podparcia warstwom wyżej leżącym, to Wykonawca powinien na własny koszt poszerzyć podbudowę przez spulchnienie warstwy na pełną grubość do połowy szerokości pasa ruchu, dołożenie materiału i powtórne zagęszczenie. Niewłaściwa grubość podbudowy Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości, Wykonawca wykona naprawę podbudowy. Powierzchnie powinny być naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiednią głębokość, zgodnie z decyzją Inspektora Nadzoru, uzupełnione nowym materiałem o odpowiednich właściwościach, wyrównane i ponownie zagęszczone. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy, według wyżej podanych zasad, na koszt Wykonawcy. Niewłaściwa nośność podbudowy Jeżeli nośność podbudowy będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez Inspektora Nadzoru. Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zaniżenie nośności podbudowy wynikło z niewłaściwego wykonania robót przez Wykonawcę podbudowy. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8. Strona 70 z 312

71 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Zakres czynności objętych ceną jednostkową 1 m 2 podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie, podano w STWIORB D Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie i D Podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w dokumentacji technicznej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1. PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 2. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości 12 zanieczyszczeń obcych 3. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego PN-77/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziarn PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotności 6. PN-77/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości 7. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności 19 metodą bezpośrednią 8. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości 26 zanieczyszczeń organicznych 9. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową 10. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu krzemianowego 11. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu żelazawego 12. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ścieralności w bębnie Los Angeles 13. PN-B Żużel wielkopiecowy kawałkowy. Kruszywo budowlane i drogowe. Badania techniczne 14. PN-96/B Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka 15. PN-96/B Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych 16. PN-96/B Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 17. PN-B Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 18. PN-B Kruszywo do betonu lekkiego 19. PN-B Wapno 20. PN-88/B Materiały budowlane. Woda do betonu i zapraw 21. PN-S Drogi samochodowe. Podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie 22. PN-S Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia z tłucznia kamiennego 23. PN-S Popioły lotne 24. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie Strona 71 z 312

72 25. BN-84/ Kruszywo mineralne. Kruszywo kamienne łamane do nawierzchni drogowych 26. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaźnika piaskowego 27. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą 28. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą 29. BN-70/ Drogi samochodowe. Pomiar ugięć podatnych ugięciomierzem belkowym 30. BN-77/ Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu Strona 72 z 312

73 D PODBUDOWY Z KRUSZYWA NATURALNEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się na terenie Dzielnicy Ursynów Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. Ustalenia zawarte są w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Określenia podstawowe Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie - jedna lub więcej warstw zagęszczonej mieszanki, która stanowi warstwę nośną nawierzchni drogowej. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Materiałem do wykonania podbudowy pomocniczej z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie powinna być pospółka spełniająca wymagania niniejszej specyfikacji. Kruszywo powinno być jednorodne bez zanieczyszczeń obcych i bez domieszek gliny Wymagania dla materiałów Uziarnienie kruszywa Uziarnienie kruszywa powinno być zgodne z wymaganiami podanymi w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Właściwości kruszywa Kruszywo powinno spełniać wymagania określone w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH Wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU Strona 73 z 312

74 Wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Przygotowanie podłoża Przygotowanie podłoża powinno odpowiadać wymaganiom określonym w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Wbudowywanie i zagęszczanie mieszanki kruszywa Ustalenia dotyczące rozkładania i zagęszczania mieszanki podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Utrzymanie podbudowy Utrzymanie podbudowy powinno odpowiadać wymaganiom określonym w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw, zgodnie z ustaleniami STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów kontrolnych w czasie robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej i odebranej podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektor Nadzorua, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg p. 6 dały wyniki pozytywne. Strona 74 z 312

75 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - sprawdzenie i ewentualną naprawę podłoża, - przygotowanie mieszanki z kruszywa, zgodnie z receptą, - dostarczenie mieszanki na miejsce wbudowania, - rozłożenie mieszanki, - zagęszczenie rozłożonej mieszanki, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych określonych w specyfikacji technicznej, - utrzymanie podbudowy w czasie robót Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy i przepisy związane podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt. 10. Strona 75 z 312

76 D PODBUDOWY Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zwartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie. Ustalenia zawarte są w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Określenia podstawowe Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie - jedna lub więcej warstw zagęszczonej mieszanki, która stanowi warstwę nośną nawierzchni drogowej. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Materiałem do wykonania podbudowy z kruszyw łamanych stabilizowanych mechanicznie powinno być kruszywo łamane, uzyskane w wyniku przekruszenia surowca skalnego lub kamieni narzutowych i otoczaków. Kruszywo powinno być jednorodne bez zanieczyszczeń obcych i bez domieszek gliny Wymagania dla materiałów Uziarnienie kruszywa Uziarnienie kruszywa powinno być zgodne z wymaganiami podanymi w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Właściwości kruszywa Kruszywo powinno spełniać wymagania określone w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH Wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 3. Strona 76 z 312

77 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU Wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Przygotowanie podłoża Przygotowanie podłoża powinno odpowiadać wymaganiom określonym w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Wytwarzanie mieszanki kruszywa Mieszankę kruszywa należy wytwarzać zgodnie z ustaleniami podanymi w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Wbudowywanie i zagęszczanie mieszanki kruszywa Ustalenia dotyczące rozkładania i zagęszczania mieszanki podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Utrzymanie podbudowy Utrzymanie podbudowy powinno odpowiadać wymaganiom określonym w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw, zgodnie z ustaleniami STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów kontrolnych w czasie robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej i odebranej podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 8. Strona 77 z 312

78 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg p. 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - sprawdzenie i ewentualną naprawę podłoża, - przygotowanie mieszanki z kruszywa, zgodnie z receptą, - dostarczenie mieszanki na miejsce wbudowania, - rozłożenie mieszanki, - zagęszczenie rozłożonej mieszanki, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych określonych w specyfikacji technicznej, - utrzymanie podbudowy w czasie robót Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy i przepisy związane podano w STWIORB D Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 10. Strona 78 z 312

79 D PODBUDOWY Z BETONU 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem podbudowy z betonu przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z zastosowaniem betonu do wykonywania podbudów. Podbudowę z betonu wykonuje się, zgodnie z ustaleniami podanymi w przetargowej dokumentacji projektowej, jako podbudowę zasadniczą pod nawierzchnie drogowe Określenia podstawowe Podbudowa z betonu - jedna lub dwie warstwy zagęszczonej mieszanki betonowej, która po osiągnięciu określonej wytrzymałości na ściskanie, stanowi fragment nośnej części nawierzchni drogowej. Beton - materiał budowlany powstały przez wymieszanie mieszanki kruszyw z cementem w ilości od 5 do 7% w stosunku do kruszywa oraz optymalną ilością wody, który po zakończeniu procesu wiązania osiąga wytrzymałość na ściskanie R 28 w granicach od 6 do 10 MPa. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cement Należy stosować cement portlandzki lub hutniczy według PN-B klasy 32,5. Za zgodą Inspektora Nadzoru można stosować cement portlandzki z dodatkami, klasy 32,5, o wymaganiach zgodnych z PN-B Wymagania dla cementu zestawiono w tablicy 1. Tablica 1. Wymagania dla cementu do betonu na podbudowę Lp. Właściwości Klasa cementu 32,5 1 Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 7 dniach, nie mniej niż: - cement portlandzki bez dodatków - cement hutniczy - cement portlandzki z dodatkami 16 2 Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 28 dniach, nie mniej niż: 32,5 3 Czas wiązania: - początek wiązania, najwcześniej po upływie, min. - koniec wiązania, najpóźniej po upływie, h Stałość objętości, mm, nie więcej niż: 10 Strona 79 z 312

80 Przechowywanie cementu powinno się odbywać zgodnie z BN-88/ W przypadku, gdy czas przechowywania cementu będzie dłuższy od trzech miesięcy, można go stosować za zgodą Inspektora Nadzoru tylko wtedy, gdy badania laboratoryjne wykażą jego przydatność do robót Kruszywo Do wykonania mieszanki betonu należy stosować: - żwiry i mieszanka wg PN-B-11111, - piasek wg PN-B-11113, - kruszywo łamane wg PN-B-11112, - kruszywo żużlowe z żużla wielkopiecowego kawałkowego wg PN-B Krzywa uziarnienia kruszywa powinna mieścić się w krzywych granicznych podanych w tablicy 2 i na rysunku 1 i 2, zgodnych z PN-S Uziarnienie kruszywa powinno być tak dobrane, aby mieszanka betonowa wykazywała maksymalną szczelność i urabialność przy minimalnym zużyciu cementu i wody. Tablica 2. Wartości graniczne uziarnienia kruszywa do betonu na podbudowę według PN-S Sito o boku oczka kwadratowego (mm) 63 31, ,5 0,25 0,125 Przechodzi przez sito (%) od 60 do 80 od 40 do 65 od 25 do 55 od 20 do 45 od 15 do 35 od 7 do 20 od 2 do 12 od 0 do 5 Przechodzi przez sito (%) 100 od 60 do 85 od 40 do 67 od 30 do 55 od 25 do 45 od 20 do 40 od 15 do 35 od 8 do 20 od 4 do 13 od 0 do 5 Rysunek 1. Graniczne krzywe uziarnienia do betonu na podbudowę od 0 do 31,5 mm. Strona 80 z 312

81 Rysunek 2. Graniczne krzywe uziarnienia kruszywa do betonu na podbudowę od 0 do 63 mm. Kruszywo powinno spełniać wymagania określone w tablicy 3. Kruszywo żużlowe powinno być całkowicie odporne na rozpad krzemianowy według PN-B i żelazawy według PN-B Tablica 3. Wymagania dotyczące kruszywa do betonu na podbudowę Lp. Właściwości Wymagania Badania według Zawartość pyłów mineralnych poniżej 0,063 mm, %, nie więcej niż: Zawartość zanieczyszczeń organicznych. Barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza niż: Zawartość zanieczyszczeń obcych, %, nie więcej niż: Mrozoodporność, ubytek masy po 25 cyklach w metodzie bezpośredniej, %, nie więcej niż: Nasiąkliwość wagowa frakcji większych od 2 mm, %, nie więcej niż: 4 Barwa wzorcowa 6 Zawartość ziarn nieforemnych, %, nie więcej niż: 30 7 Zawartość związków siarki w przeliczeniu na SO 3, %, nie więcej niż: 8 Odporność na rozpad krzemianowy i żelazawy 1) całkowita 1) dotyczy kruszywa żużlowego Woda 0, PN-78/B PN-78/B PN-78/B PN-78/B PN-77/B PN-78/B PN-B PN-B PN-B Zarówno do wytwarzania mieszanki betonowej jak i ewentualnie do pielęgnacji wykonanej podbudowy należy stosować wodę odpowiadającą wymaganiom normy PN-88/B Bez badań laboratoryjnych można stosować wodociągową wodę pitną. Gdy woda pochodzi z wątpliwych źródeł, nie może być użyta do momentu jej przebadania zgodnie z wyżej podaną normą Beton Wymagania dla betonu Beton na podbudowę powinien spełniać wymagania określone w tablicy 4. Strona 81 z 312

82 Tablica 4. Wymagania dla betonu na podbudowę Lp. Właściwości Wymagania Badania według 1 Wytrzymałość na ściskanie po 7 dniach, MPa od 3,5 do 5,5 PN-S Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach, MPa od 6,0 do 10,0 PN-S Nasiąkliwość, % m/m, nie więcej niż: 7 PN-88/B Mrozoodporność, zmniejszenie wytrzymałości, %, nie więcej niż: 30 PN-S Skład betonu na podbudowę Skład betonu na podbudowę powinien być tak dobrany, aby zapewniał osiągnięcie właściwości określonych w tablicy 4. Zawartość cementu powinna wynosić od 5 do 7% w stosunku do kruszywa i nie powinna przekraczać 130 kg/m 3. Skład i uziarnienie kruszywa lub mieszanki kruszyw powinny być zgodne z p Zawartość wody powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według normalnej próby Proctora, zgodnie z PN-B (duży cylinder, metoda II), z tolerancją +10%, -20% jej wartości. Projektowanie betonu na podbudowę Projekt składu betonu na podbudowę powinien być wykonany zgodnie z PN-S Projekt składu betonu na podbudowę powinien zawierać: a) wyniki badań cementu, według PN-B-04300, b) w przypadkach wątpliwych - wyniki badań wody, według PN-88/B-32250, c) wyniki badań kruszywa (krzywe uziarnienia oraz właściwości, określone na rysunku 1 i 2 oraz w tablicy 3), d) skład chudego betonu (zawartość kruszyw, cementu i wody), e) wyniki badań wytrzymałości po 7 i 28 dniach, według PN-S-96013, f) wyniki badań nasiąkliwości, według PN-88/B-06250, g) wyniki badań mrozoodporności, według PN-S Materiały do pielęgnacji podbudowy z betonu Do pielęgnacji podbudowy z betonu mogą być stosowane: - emulsja asfaltowa wg EmA-94, - asfalt D200 i D300 wg PN-C-96170, - preparaty powłokowe wg aprobat technicznych, - folie z tworzyw sztucznych, - włóknina wg PN-P WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonywania podbudów z chudego betonu Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy z betonu, powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - wytwórni stacjonarnej typu ciągłego do wytwarzania mieszanki betonowej. Wytwórnia powinna być wyposażona w urządzenia do wagowego dozowania wszystkich składników, gwarantujące następujące tolerancje dozowania, wyrażone w stosunku do masy poszczególnych składników: kruszywo 3%, cement 0,5%, woda 2%. Inspektor Nadzoru może dopuścić objętościowe dozowanie wody, - przewoźnych zbiorników na wodę, - układarek albo równiarek do rozkładania mieszanki betonowej, - walców stalowych gładkich wibracyjnych lub statycznych i walców ogumionych do zagęszczania - zagęszczarek płytowych, ubijaków mechanicznych lub małych walców wibracyjnych do zagęszczania w miejscach trudno dostępnych. Strona 82 z 312

83 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Transport cementu powinien odbywać się zgodnie z BN-88/ Cement luzem należy przewozić cementowozami, natomiast cement workowany można przewozić dowolnymi środkami transportu, w sposób zabezpieczony przed zawilgoceniem. Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. Woda może być dostarczana wodociągiem lub przewoźnymi zbiornikami wody Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Warunki przystąpienia do robót Podbudowa z betonu nie może być wykonywana wtedy, gdy temperatura powietrza spadła poniżej 5 o C oraz wtedy, gdy podłoże jest zamarznięte i podczas opadów deszczu. Nie należy rozpoczynać produkcji mieszanki betonowej, jeżeli prognozy meteorologiczne wskazują na możliwy spadek temperatury poniżej 2 o C w czasie najbliższych 7 dni Przygotowanie podłoża Podłoże pod podbudowę powinno być przygotowane zgodnie z wymaganiami określonymi w STWIORB D Podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. Podbudowę z betonu należy układać na wilgotnym podłożu. Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania podbudowy powinny być wcześniej przygotowane, odpowiednio zamocowane i utrzymywane w czasie robót przez Wykonawcę, zgodnie z wymaganiami STWIORB D Odtworzenie trasy i punktów wysokościowych. Warstwa podbudowy z betonu ma być układana w prowadnicach. Po wytyczeniu podbudowy należy ustawić na podłożu prowadnice w taki sposób, aby wyznaczały one ściśle linie krawędzi podbudowy według przetargowej dokumentacji projektowej. Wysokość prowadnic powinna odpowiadać grubości warstwy mieszanki betonowej w stanie niezagęszczonym. Prowadnice powinny być ustawione stabilnie, w sposób wykluczający ich przesuwanie się pod wpływem oddziaływania maszyn użytych do wykonania warstwy podbudowy Wytwarzanie mieszanki betonowej Mieszankę betonu na podbudowę o ściśle określonym uziarnieniu, zawartości cementu i wilgotności optymalnej należy wytwarzać w mieszarkach stacjonarnych, gwarantujących otrzymanie jednorodnej mieszanki. Mieszanka po wyprodukowaniu powinna być od razu transportowana na miejsce wbudowania, w sposób zabezpieczony przed segregacją i nadmiernym wysychaniem Wbudowywanie i zagęszczanie mieszanki betonowej Przy układaniu mieszanki betonowej konieczne jest stosowanie prowadnic. Wbudowanie bez stosowania prowadnic, może odbywać się tylko w wyjątkowych wypadkach za zgodą Inspektora Nadzoru. Podbudowę z betonu należy wykonać w jednej warstwie o grubości 20 cm, po zagęszczeniu. Natychmiast po rozłożeniu i wyprofilowaniu mieszanki należy rozpocząć jej zagęszczanie. Zagęszczanie podbudowy powinno rozpocząć się od niżej położonej krawędzi i przesuwać się pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w stronę wyżej położonej krawędzi podbudowy. Pojawiające się w czasie wałowania zaniżenia, ubytki, rozwarstwienia i podobne wady, powinny być natychmiast naprawione przez zerwanie warstwy w miejscach wadliwie wykonanych na pełną głębokość i wbudowanie nowej mieszanki albo przez ścięcie Strona 83 z 312

84 nadmiaru, wyrównanie i zagęszczenie. Powierzchnia zagęszczonej warstwy powinna mieć prawidłowy przekrój poprzeczny i jednolity wygląd. Zagęszczanie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego niż 1,00 określonego według normalnej metody Proctora (PN-B-04481, cylinder typu dużego, II-ga metoda oznaczania). Zagęszczenie powinno być zakończone przed rozpoczęciem czasu wiązania cementu. Wilgotność mieszanki betonowej podczas zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją + 10% i - 20% jej wartości Spoiny robocze Wykonawca powinien tak organizować roboty, aby uniknąć podłużnych spoin roboczych, poprzez wykonanie podbudowy na całą szerokość równocześnie. Pionową krawędź wykonanego pasa na poprzecznej spoinie roboczej na połączeniu działek roboczych przed wykonaniem kolejnego pasa podbudowy należy zwilżyć wodą. Po zwilżeniu jej wodą należy wbudować kolejny pas podbudowy. Od odcięcia pionowej krawędzi we wcześniej wykonanej mieszance można odstąpić wtedy, gdy czas pomiędzy zakończeniem zagęszczania jednego pasa, a rozpoczęciem wbudowania sąsiedniego pasa podbudowy, nie przekracza 60 minut Nacinanie szczelin Zaleca się wykonanie szczelin pozornych, w początkowej fazie twardnienia podbudowy, na głębokość około 35% jej grubości. W przypadku przekroczenia górnej granicy siedmiodniowej wytrzymałości (wg tablicy 4) i spodziewanego przekroczenia dwudziestoośmiodniowej wytrzymałości betonu, wycięcie szczelin pozornych jest konieczne. Szerokość naciętych szczelin pozornych powinna wynosić od 3 do 5 mm. Szczeliny te należy wyciąć tak, aby cała powierzchnia podbudowy była podzielona na kwadratowe lub prostokątne płyty. Stosunek długości płyt do ich szerokości powinien być nie większy niż od 1,5 do 1, Pielęgnacja podbudowy Podbudowa z betonu powinna być natychmiast po zagęszczeniu poddana pielęgnacji. Pielęgnacja powinna być wykonana przez przykrycie warstwą piasku i utrzymanie jej w stanie wilgotnym poprzez kilkakrotne skrapianie wodą, co najmniej 7 dni. Inne sposoby pielęgnacji, zaproponowane przez Wykonawcę i inne materiały mogą być zastosowane po uzyskaniu akceptacji Inspektora Nadzoru. Nie należy dopuszczać żadnego ruchu pojazdów i maszyn po podbudowie w okresie 7 dni pielęgnacji, a po tym czasie ewentualny ruch budowlany może odbywać się wyłącznie za zgodą Inspektora Nadzoru Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy, powinna być chroniona przed uszkodzeniami. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inspektora Nadzoru, gotową podbudowę do ruchu budowlanego, to powinien naprawić wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch, na własny koszt Wykonawca jest zobowiązany do przeprowadzenia bieżących napraw podbudowy, uszkodzonej wskutek oddziaływania czynników atmosferycznych, takich jak opady deszczu, śniegu i mróz. Wykonawca jest zobowiązany wstrzymać ruch budowlany po okresie intensywnych opadów deszczu, jeżeli wystąpi możliwość uszkodzenia podbudowy. Podbudowa z betonu musi być przed zimą zabezpieczona przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania cementu oraz kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inspektorowi Nadzoru w celu akceptacji. Strona 84 z 312

85 Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa i cementu określone w pkt 2.2 i 2.3 niniejszych specyfikacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wykonywania podbudowy z betonu podano w tablicy 5. Tablica 5. Częstotliwość oraz zakres badań betonu i pomiarów przy wykonywaniu podbudowy z Lp. Wyszczególnienie badań Minimalne ilości badań na dziennej działce roboczej Wilgotność mieszanki betonowej Zagęszczenie mieszanki betonowej Uziarnienie mieszanki kruszywa Grubość podbudowy 5 Badanie właściwości kruszywa wg tabl. 3 pkt Wytrzymałość na ściskanie po 7 dniach po 28 dniach Częstotliwość badań Maksymalna po- Wierzchnia podbu- Dowy na jedno badanie m 2 Dla każdej partii kruszywa i przy każdej zmianie kruszywa 3 próbki 3 próbki 7 Badanie cementu dla każdej partii 400 m 2 8 Badanie wody dla każdego wątpliwego źródła 9 Nasiąkliwość w przypadkach wątpliwych 10 Mrozoodporność i na zlecenie Inspektora Nadzoru Wilgotność mieszanki Wilgotność mieszanki betonowej powinna być równa wilgotności optymalnej, określonej w projekcie składu tej mieszanki z tolerancją + 10%, - 20% jej wartości. Zagęszczenie podbudowy z betonu Mieszanka betonowa powinna być zagęszczana do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego niż 1,00, przy oznaczaniu zgodnie z normalną próbą Proctora, według PN-B (metoda II). Uziarnienie mieszanki kruszywa Próbki do badań należy pobierać z wytwórni po wymieszaniu kruszyw, a przed podaniem cementu. Badanie należy wykonać zgodnie z normą PN-91/B Krzywa uziarnienia kruszywa powinna być zgodna z wymaganiami podanymi w punkcie 2.3, tablica 2. Grubość warstwy podbudowy Grubość warstwy należy mierzyć bezpośrednio po jej zagęszczeniu. Grubość warstwy nie może różnić się od grubości projektowanej o więcej niż 1 cm. Badania kruszywa Właściwości kruszywa należy badać przy każdej zmianie rodzaju kruszywa i dla każdej partii. Właściwości kruszywa powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w tablicy 3 pkt 2.3. Wytrzymałość na ściskanie Wytrzymałość na ściskanie określa się na próbkach walcowych o średnicy i wysokości 16,0 cm. Próbki do badań należy pobierać z miejsc wybranych losowo, w świeżo rozłożonej warstwie. Próbki w ilości 6 sztuk należy formować i przechowywać zgodnie z normą PN-S- Strona 85 z 312

86 Trzy próbki należy badać po 7 dniach i trzy po 28 dniach przechowywania. Wyniki wytrzymałości na ściskanie powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w pkt 2.5 tablica 4. Badania cementu Dla każdej dostawy cementu Wykonawca powinien określić właściwości podane w pkt 2.2 tablica 1. Badanie wody W przypadkach wątpliwych należy przeprowadzić badania wody według PN-88/B- Nasiąkliwość i mrozoodporność chudego betonu Nasiąkliwość i mrozoodporność określa się po 28 dniach dojrzewania betonu, zgodnie z normą PN-88/B Wyniki badań powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w punkcie 2.5 tablica Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy z betonu Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów podaje tablica 6. Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej podbudowy z betonu Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów 1 Szerokość podbudowy 10 razy na 1 km 2 Równość podłużna 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne* ) 10 razy na 1 km Minimalna częstotliwość badań i pomiarów w sposób ciągły planografem albo co 20 m łatą na każdym pasie ruchu 5 Rzędne wysokościowe Dla autostrad i dróg ekspresowych co 6 Ukształtowanie osi w planie* ) 25 m, dla pozostałych dróg co 100 m w 3 punktach, lecz nie rzadziej niż raz na Grubość podbudowy m 2 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowanie osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. Szerokość podbudowy Szerokość podbudowy nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm, -5 cm. Równość podbudowy Nierówności podłużne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem, zgodnie z normą BN-68/ Nierówności poprzeczne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności podbudowy nie mogą przekraczać 9 mm. Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i łukach powinny być zgodne z przetargową dokumentacją projektową z tolerancją 0,5 %. Rzędne wysokościowe podbudowy Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi podbudowy i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 1 cm, -2 cm. Ukształtowanie osi w planie Oś podbudowy w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż 5 cm. Grubość podbudowy Grubość podbudowy nie może różnić się od grubości projektowanej o więcej niż 1 cm. Strona 86 z 312

87 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej podbudowy z chudego betonu. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za zgodne z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy z betonu obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - dostarczenie materiałów, wyprodukowanie mieszanki i jej transport na miejsce wbudowania, - dostarczenie, ustawienie, rozebranie i odwiezienie prowadnic oraz innych materiałów i urządzeń pomocniczych, - rozłożenie i zagęszczenie mieszanki, - nacinanie szczelin, - pielęgnacja wykonanej warstwy - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1. PN-B Cement. Metody badań. Oznaczanie cech fizycznych 2. PN-B Grunty budowlane. Badania laboratoryjne 3. PN-88/B Beton zwykły 4. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń obcych 5. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości pyłów mineralnych 6. PN-91/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego 7. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziarn 8. PN-77/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości 9. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią 10. PN-78/B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych 11. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową Strona 87 z 312

88 12. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu krzemianowego 13. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu żelazawego 14. PN-96/B Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych; żwir i mieszanka 15. PN-96/B Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni drogowych 16. PN-96/B Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 17. PN-B Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 18. PN-B Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne. Kruszywa z żużla wielkopiecowego kawałkowego 19. PN-88/B Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 20. PN-65/C Przetwory naftowe. Asfalty drogowe 21. PN-P Włókniny. Zestawienie wskaźników technologicznych i użytkowych oraz metod badań 22. PN-S Drogi samochodowe. Podbudowa z chudego betonu. Wymagania i badania 23. PN-S Drogi samochodowe i lotniskowe. Podbudowa z betonu cementowego pod nawierzchnię ulepszoną. Wymagania i badania 24. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie 25. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Inne dokumenty Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-94. IBDiM Strona 88 z 312

89 D A PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO WG PN-EN 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem podbudowy z betonu asfaltowego Zakres stosowania STWIORB Specyfikacja techniczna (STWIORB) stanowi obowiązującą podstawę przy zlecaniu i realizacji robót Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem warstwy podbudowy z betonu asfaltowego wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 [65] z mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Podbudowę z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR6 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.7). Stosowane mieszanki betonu asfaltowego o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki Kategoria ruchu KR 1-2 KR 3-4 KR 5-6 Mieszanki o wymiarze D 1), mm AC16P, AC22P AC16P, AC22P AC16P, AC22P 1) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa w mieszance Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Podbudowa główny element konstrukcyjny nawierzchni, który może być ułożony w jednej lub kilku warstwach Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 16 lub Beton asfaltowy mieszanka mineralno-asfaltowa, w której kruszywo o uziarnieniu ciągłym lub nieciągłym tworzy strukturę wzajemnie klinującą się Uziarnienie skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy ziaren przechodzących przez określony zestaw sit Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d > 2 mm Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm. Strona 89 z 312

90 Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D-M Wymagania ogólne pkt Symbole i skróty dodatkowe ACP beton asfaltowy do warstwy podbudowy, PMB polimeroasfalt, D górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), d dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), C kationowa emulsja asfaltowa, NPD właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performance Determined; producent może jej nie określać), TBR do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent może dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do tego zobowiązany), IRI (International Roughness Index) międzynarodowy wskaźnik równości, MOP miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować asfalty drogowe wg PN-EN [27] lub polimeroasfalty wg PN-EN [59]. Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy 2. Oprócz lepiszcz wymienionych w tablicy 2 można stosować inne lepiszcza nienormowe według aprobat technicznych. Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowego do warstwy podbudowy z betonu asfaltowego Kategoria Mieszanka Gatunek lepiszcza ruchu ACP asfalt drogowy polimeroasfalt KR1 KR2 AC16P, AC22P 50/70 KR3 KR4 AC16P, AC22P 35/50 50/70 PMB 25/55-60 KR5 - KR6 AC16P, AC22P 35/50 50/70 PMB 25/55-60 Asfalty drogowe powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4. Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów drogowych wg PN-EN [27] Lp. Właściwości Metoda Rodzaj asfaltu badania 50/70 35/50 WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE 1 Penetracja w 25 C 0,1 mm PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia C PN-EN 1427 [22] Temperatura zapłonu, nie mniej niż C PN-EN [62] Strona 90 z 312

91 4 Zawartość składników % m/m PN-EN [28] rozpuszczalnych, nie mniej niż 5 Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost), nie więcej niż % m/m PN-EN [31] 0,5 0,5 6 Pozostała penetracja po % PN-EN 1426 [21] starzeniu, nie mniej niż 7 Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż C PN-EN 1427 [22] WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE 8 Zawartość parafiny, % PN-EN [30] 2,2 2,2 nie więcej niż 9 Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż C PN-EN 1427 [22] Temperatura łamliwości C PN-EN [29] -8-5 Fraassa, nie więcej niż Tablica 4. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN- EN [59] Wymaganie podstawowe Właściwość Metoda badania Jednostka Gatunek asfaltu modyfikowanego polimerami (PMB) 25/55 60 wymaganie klasa Konsystencja w pośrednich temperaturach eksploatacyjnych Konsystencja w wysokich temperaturach eksploatacyjnych Kohezja Stałość konsystencji (Odporność na starzenie wg PN-EN lub - 3 [31] Inne właściwości Penetracja w 25 C Temperatura mięknienia Siła rozciągania (mała prędkość rozciągania) Siła rozciągania w 5 C (duża prędkość rozciągania) Wahadło Vialit (metoda uderzenia) PN-EN 1426 [21] 0,1 mm PN-EN 1427 [22] C 60 6 PN-EN [55] PN-EN [57] PN-EN [53] PN-EN [57] J/cm 2 2 w 5 C 3 J/cm 2 NPD a 0 PN-EN [54] J/cm 2 NPD a 0 Zmiana masy % 0,5 3 Pozostała penetracja PN-EN 1426 [21] % 40 3 Wzrost temperatury mięknienia Temperatura zapłonu PN-EN 1427 [22] C 8 3 PN-EN ISO 2592 [63] C Wymagania dodatkowe Temperatura łamliwości Nawrót sprężysty w 25 C Nawrót sprężysty w 10 C Zakres plastyczności Stabilność magazynowania. PN-EN [29] C PN-EN [51] % 50 5 PN-EN [59] Punkt PN-EN [52] PN-EN 1427 [22] Strona 91 z 312 NPD a 0 C TBR b 1 C 5 2

92 Różnica temperatur mięknienia Stabilność magazynowania. Różnica penetracji Spadek temperatury mięknienia po starzeniu wg PN- EN lub -3 [31] Nawrót sprężysty w 25 C po starzeniu wg PN- EN lub - 3 [31] Nawrót sprężysty w 10 C po starzeniu wg PN- EN lub - PN-EN [52] PN-EN 1426 [21] PN-EN [31] PN-EN 1427 [22] PN-EN [31] PN-EN [51] 3 [31] a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) Strona 92 z 312 0,1 mm NPD a 0 C TBR b 1 % 50 4 NPD a 0 Składowanie asfaltu drogowego powinno się odbywać w zbiornikach, wykluczających zanieczyszczenie asfaltu i wyposażonych w system grzewczy pośredni (bez kontaktu asfaltu z przewodami grzewczymi). Zbiornik roboczy otaczarki powinien być izolowany termicznie, posiadać automatyczny system grzewczy z tolerancją ± 5 C oraz układ cyrkulacji asfaltu. Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym Kruszywo Do warstwy podbudowy z betonu asfaltowego należy stosować kruszywo według PN- EN [44] i WT-1 Kruszywa 2008 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2008 część 2 punkt 1, tablica 1.1, tablica 1.2, tablica 1.3 Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody, można zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Środek adhezyjny powinien odpowiadać wymaganiom określonym przez producenta. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach, w warunkach określonych przez producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować: a) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych, b) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych Grubość materiału termoplastycznego do spoiny powinna wynosić: nie mniej niż 10 mm przy grubości warstwy technologicznej do 2,5 cm,

93 nie mniej niż 15 mm przy grubości warstwy technologicznej większej niż 2,5 cm. Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metoda na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Materiały do złączenia warstw konstrukcji Do złączania warstw konstrukcji nawierzchni należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje modyfikowane polimerami według PN-EN [58] i WT-3 Emulsje asfaltowe 2009 punkt 5.1 tablica 2 i tablica 3 [66]. Emulsję asfaltową można składować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, skrapiarka, walce stalowe gładkie, walce ogumione szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Transport materiałów Asfalt i polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe. Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w przegrody. Nie należy używać do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4). Mieszankę mineralno-asfaltową należy dowozić na budowę pojazdami samowyładowczymi w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza (przez przykrycie, pojemniki termoizolacyjne lub ogrzewane itp.). Warunki i czas transportu mieszanki, od produkcji do wbudowania, powinna zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę. Strona 93 z 312

94 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inspektorowi Nadzoru do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej (AC16P, AC22P). Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz minimalna zawartość lepiszcza podane są w tablicach 6 i 7. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej podane są w tablicach 8, 9, 10 - projektowanie empiryczne i 11,12 - projektowanie funkcjonalne. Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy podbudowy (projektowanie empiryczne) [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC16P KR1-KR2 AC22P KR1-KR2 AC16P KR3-KR6 AC22P KR3-KR6 Wymiar sita #, [mm] od do od do od do od do 31, , , , ,063 3,0 10,0 3,0 10,0 2,0 9,0 2 9,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min4,2 B min4,0 B min4,0 B min3,8 Tablica 7. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy podbudowy (projektowanie funkcjonalne) [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC16P AC22P KR3-KR6 KR3-KR6 Wymiar sita #, [mm] od do od do 31, , ,063 2,0 12,0 2 11,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min3,0 B min3,0 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik według równania: Tablica 8. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, KR1 KR2 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń 2,650 d Metoda i warunki badania AC16P AC22P PN-EN [33], p. 4 Strona 94 z 312 V min4,0 V max10,0 V min4,0 V max10,0 Wolne C.1.2,ubijanie, PN-EN [33], VFB min50 VFB min50

95 przestrzenie wypełnione lepiszczem Zawartość wolnych przestrzeni w mieszance mineralnej Odporność na działanie wody 2 50 uderzeń p. 5 VFB min74 VFB min74 C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń PN-EN [33], p. 5 PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C VMA min16 VMA min16 ITSR 70 ITSR 70 Tablica 9. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, przy ruchu KR3 KR4 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania AC16P AC22P PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C Strona 95 z 312 V min4,0 V max10 WTS AIR1,0 PRD AIR9,0 V min4,0 V max10 WTS AIR1,0 PRD AIR9,0 ITSR 70 ITSR 70 Tablica 10. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, przy ruchu KR5 KR6 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania AC16P AC22P PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C V min5,0 V max10 WTS AIR0,80 PRD AIR7,0 V min5,0 V max10 WTS AIR0,80 PRD AIR7,0 ITSR 70 ITSR 70 Tablica 11. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, przy ruchu KR3 KR4 (projektowanie funkcjonalne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, Metoda i warunki badania AC16P AC22P 2 75 uderzeń PN-EN [33], p. 4 C.1.20, PN-EN , metoda B wałowanie, w powietrzu, PN-EN , P 98 -P 100 D.1.6,60 C, cykli [38] C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, V min3,0 V max10 WTS AIR1,0 PRD AIR9,0 V min3,0 V max10 WTS AIR1,0 PRD AIR9,0 ITSR 70 ITSR 70

96 Sztywność Odporność na zmęczenie, kategoria nie niższa niż C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 badanie w 15 C PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz S min11000 S min11000 ε ε Tablica 12. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, przy ruchu KR5 KR6 (projektowanie funkcjonalne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Sztywność Odporność na zmęczenie, kategoria nie niższa niż Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, Metoda i warunki badania AC16P AC22P 2 75 uderzeń PN-EN [33], p. 4 C.1.20, PN-EN , metoda B wałowanie, w powietrzu, PN-EN , P 98-P 100 D.1.6,60 C, cykli [38] C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98-P 100 C.1.20, wałowanie, P 98-P Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz V min4,0 V max10 WTS AIR0,60 PRD AIR7,0 V min4,0 V max10 WTS AIR0,60 PRD AIR7,0 ITSR 70 ITSR 70 S min11000 S min11000 ε ε Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki mineralno-asfaltowej w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie może przekraczać 180 C dla asfaltu drogowego 50/70 i polimeroasfaltu drogowego 25/55-60 oraz 190 C dla asfaltu drogowego 35/50 Kruszywo (ewentualnie z wypełniaczem) powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 C od najwyższej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej w tablicy 13. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej na miejsce wbudowania, a najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 13. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki AC [65] Lepiszcze asfaltowe Asfalt 35/50 Asfalt 50/70 PMB 25/55-60 Temperatura mieszanki [ C] od 155 do 195 od 140 do 180 od 140 do 180 Strona 96 z 312

97 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. Dopuszcza się dostawy mieszanek mineralno-asfaltowych z kilku wytwórni, pod warunkiem skoordynowania między sobą deklarowanych przydatności mieszanek (m.in.: typ, rodzaj składników, właściwości objętościowe) z zachowaniem dopuszczalnych różnic ich składu: - zawartość lepiszcza: 0,3% (m/m), - zawartość kruszywa drobnego: 3,0% (m/m), - zawartość wypełniacza: 1,0% (m/m) Przygotowanie podłoża Podłoże (podbudowa z kruszywa niezwiązanego lub związanego) pod warstwę podbudowy z betonu asfaltowego powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein. Maksymalne nierówności podłoża pod warstwę podbudowy, nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 14. Tablica 14. Maksymalne nierówności podłoża pod warstwę podbudowy z betonu asfaltowego (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Klasa drogi Element nawierzchni Maksymalna nierówność podłoża pod warstwę podbudowy [mm] A, S, Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania 12 GP Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza 12 G Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza 12 Z, L, D Pasy ruchu 15 Jeżeli nierówności są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Wykonane w podłożu łaty z materiału o mniejszej sztywności (np. łaty z asfaltu lanego w betonie asfaltowym) należy usunąć, a powstałe w ten sposób ubytki wypełnić materiałem o właściwościach zbliżonych do materiału podstawowego (np. wypełnić betonem asfaltowym). W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralno-asfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inspektora Nadzoru próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Strona 97 z 312

98 Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inspektor Nadzoru podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania podbudowy z betonu asfaltowego Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania oraz ustalenia warunków zagęszczania. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inspektorem Nadzoru. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania podbudowy. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inspektora Nadzoru technologii wbudowania i zagęszczania oraz wyników z odcinka próbnego Połączenie międzywarstwowe Uzyskanie wymaganej trwałości nawierzchni jest uzależnione od zapewnienia połączenia między warstwami i ich współpracy w przenoszeniu obciążenia nawierzchni ruchem. Podłoże powinno być skropione lepiszczem. Ma to na celu zwiększenie połączenia między warstwami konstrukcyjnymi oraz zabezpieczenie przed wnikaniem i zaleganiem wody między warstwami. Skropienie lepiszczem podłoża (np. podbudowa z kruszywa niezwiązanego lub związanego), przed ułożeniem warstwy podbudowy z betonu asfaltowego powinno być wykonane w ilości podanej w tablicy 15. Tablica 15. Zalecane ilości pozostałego lepiszcza do skropienia podłoża Układana warstwa asfaltowa Podbudowa z betonu asfaltowego Podłoże pod warstwę asfaltową Ilość pozostałego lepiszcza [kg/m 2 ] Podbudowa tłuczniowa 0,7-1,0 Podbudowa z kruszywa 0,5-0,7 stabilizowanego mechanicznie Podbudowa z chudego betonu lub 0,3-0,5 1) gruntu stabilizowanego spoiwem 0,7-1,0 2) 1) zalecana emulsja o ph >4 2) zalecana emulsja modyfikowana polimerem posypana grysem 2/5 w celu uzyskania membrany poprawiającej połączenie oraz zmniejszającej ryzyko spękań odbitych Skrapianie podłoża należy wykonywać równomiernie stosując rampy do skrapiania, np. skrapiarki do lepiszczy asfaltowych. Dopuszcza się skrapianie ręczne lancą w miejscach trudno dostępnych (np. ścieki uliczne) oraz przy urządzeniach usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających. W razie potrzeby urządzenia te należy zabezpieczyć przed zabrudzeniem Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4 i 5.7. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę mineralno-asfaltową asfaltową należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 16. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej podczas silnego wiatru (V > 16 m/s). W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Strona 98 z 312

99 Tablica 16. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstw asfaltowych Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do robót w czasie robót Warstwa podbudowy Właściwości wykonanej warstwy podbudowy powinny spełniać warunki podane w tablicy 17. Tablica 17. Właściwości warstwy AC [65] Typ i wymiar mieszanki Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)] AC16P, KR1 KR4 E) 5,0 14,0 98 4,0 10,0 AC22P, KR1 KR4 E) 7,0 14,0 98 4,0 10,0 AC16P, KR5 KR6 E) 5,0 14,0 98 5,0 10,0 AC22P, KR5 KR6 E) 7,0 14,0 98 5,0 10,0 AC16P, KR3 KR4 F) 5,0 14,0 98 3,0 10,0 AC22P, KR3 KR4 F) 7,0 14,0 98 3,0 10,0 AC16P, KR5 KR6 F) 5,0 14,0 98 4,0 10,0 AC22P, KR5 KR6 F) 7,0 14,0 98 4,0 10,0 E) projektowanie empiryczne, F) projektowanie funkcjonalne Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Warstwy wałowane powinny być równomiernie zagęszczone ciężkimi walcami drogowymi. Do warstw z betonu asfaltowego należy stosować walce drogowe stalowe gładkie z możliwością wibracji, oscylacji lub walce ogumione Połączenia technologiczne Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.6 [65]. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inspektora Nadzoru. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inspektorowi Nadzoru do akceptacji. Strona 99 z 312

100 6.3. Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inspektora Nadzoru) Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać zleceniodawcy na jego żądanie. Inspektor Nadzoru może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inspektor Nadzoru może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni: pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN-EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne Badania kontrolne są badaniami Inspektora Nadzoru, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inspektor Nadzoru w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 18. Tablica 18. Rodzaj badań kontrolnych [65] a) b) Lp. Rodzaj badań a), b) 1 Mieszanka mineralno-asfaltowa 1.1 Uziarnienie 1.2 Zawartość lepiszcza 1.3 Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego 1.4 Gęstość i zawartość wolnych przestrzeni próbki 2 Warstwa asfaltowa 2.1 Wskaźnik zagęszczenia a) 2.2 Spadki poprzeczne 2.3 Równość 2.4 Grubość lub ilość materiału 2.5 Zawartość wolnych przestrzeni a) 2.6 Właściwości przeciwpoślizgowe do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Strona 100 z 312

101 Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inspektor Nadzoru i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inspektora Nadzoru lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania. Wniosek o przeprowadzenie badań arbitrażowych dotyczących zawartości wolnych przestrzeni lub wskaźnika zagęszczenia należy złożyć w ciągu 2 miesięcy od wpływu reklamacji ze strony Zamawiającego Właściwości warstwy i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Uwagi ogólne Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej. Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.8 [65] Warstwa asfaltowa Grubość warstwy oraz ilość materiału Grubość wykonanej warstwy oznaczana według PN-EN [40] oraz ilość wbudowanego materiału na określoną powierzchnię (dotyczy przede wszystkim cienkich warstw) mogą odbiegać od projektu o wartości podane w tablicy 19. W wypadku określania ilości materiału na powierzchnię i średniej wartości grubości warstwy z reguły należy przyjąć za podstawę cały odcinek budowy. Inspektor Nadzoru ma prawo sprawdzać odcinki częściowe. Odcinek częściowy powinien zawierać co najmniej jedną dzienną działkę roboczą. Do odcinka częściowego obowiązują te same wymagania jak do odcinka budowy. Za grubość warstwy lub warstw przyjmuje się średnią arytmetyczną wszystkich pojedynczych oznaczeń grubości warstwy na całym odcinku budowy lub odcinku częściowym. Tablica 19. Dopuszczalne odchyłki grubości warstwy oraz ilości materiału na określonej powierzchni, [%] [65] Warunki oceny Warstwa asfaltowa ACP Średnia z wielu oznaczeń grubości oraz ilości 1. duży odcinek budowy, powierzchnia większa niż 6000 m 2 lub droga ograniczona krawężnikami, powierzchnia większa niż 1000 m 2 lub mały odcinek budowy 10 Strona 101 z 312

102 Niezależnie od średniej grubości, dla warstwy podbudowy grubość określona w pojedynczym oznaczeniu nie może być mniejsza od projektowanej grubości o więcej niż 2,5 cm Wskaźnik zagęszczenia warstwy Zagęszczenie wykonanej warstwy, wyrażone wskaźnikiem zagęszczenia oraz zawartością wolnych przestrzeni, nie może przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 17. Dotyczy to każdego pojedynczego oznaczenia danej właściwości. Określenie gęstości objętościowej należy wykonywać według PN-EN [32] Zawartość wolnych przestrzeni w nawierzchni Zawartość wolnych przestrzeni w próbce Marshalla z mieszanki mineralno-asfaltowej lub wyjątkowo powtórnie rozgrzanej próbki pobranej z nawierzchni, nie może wykroczyć poza wartości dopuszczalne podane w p. 5.2 o więcej niż 2,0 %(v/v) Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5% Równość podłużna i poprzeczna Do oceny równości podłużnej warstwy podbudowy nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Do oceny równości poprzecznej warstwy podbudowy nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67] Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm. Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej warstwy podbudowy z betonu asfaltowego (ACP). 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt 8. Strona 102 z 312

103 Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65] pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy podbudowy z betonu asfaltowego (AC P) obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki betonu asfaltowego i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki betonu asfaltowego, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą STWIORB obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Specyfikacje techniczne (STWIORB) 1. D-M Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej STWIORB) 2. PN-EN Metody badania cementu Oznaczanie zawartości chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie 3. PN-EN Wapno budowlane Część 2: Metody badań 4. PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego 5. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania 6. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości 7. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu 8. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentowej zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych 9. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni Wskaźnik przepływu kruszywa Strona 103 z 312

104 10. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym 11. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) 12. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie 13. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości 14. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza 15. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją 16. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości 17. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna 18. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia 19. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności 20. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania 21. PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 22. PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula 23. PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 24. PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 25. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna 26. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralnoasfaltowych na działanie wody 27. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych 28. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności 29. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraassa 30. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości parafiny Część 1: Metoda destylacyjna 31. PN-EN i Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie pod wpływem ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT PN-EN PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną 33. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni 34. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem 35. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek Strona 104 z 312

105 mineralno-asfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę 36. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury 37. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza 38. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie 39. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek 40. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych 41. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym 42. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych 43. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltowych 44. PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 45. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie 46. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym 47. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 1: Beton asfaltowy 48. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 20: Badanie typu 49. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli 50. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 2: Liczba bitumiczna 51. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltów modyfikowanych 52. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowanie modyfikowanych asfaltów 53. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości 54. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego 55. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem 56. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem 57. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji 58. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych 59. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami 60. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew na gorąco 61. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew na zimno Strona 105 z 312

106 62. PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomiar metodą otwartego tygla Clevelanda 63. PN-EN ISO 2592 Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (rekomendowane przez Ministra Infrastruktury) 64. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych, Warszawa WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych, Warszawa Inne dokumenty 67. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 68. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa 1997 Strona 106 z 312

107 D WYRÓWNANIE PODBUDOWY CHUDYM BETONEM 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem wyrównania poprzecznego i podłużnego podbudowy chudym betonem przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem wyrównania podbudowy chudym betonem przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się na terenie Dzielnicy Ursynów Określenia podstawowe Warstwa wyrównawcza - warstwa o zmiennej grubości układana na istniejącej warstwie w celu wyrównania jej nierówności w profilu poprzecznym i podłużnym. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 1.4 oraz w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Materiały do wytworzenia mieszanki chudego betonu Do wytworzenia mieszanki chudego betonu należy stosować materiały spełniające wymagania określone w STWIORB D Podbudowa z chudego betonu pkt Wymagania dla mieszanki mineralnej Uziarnienie mieszanki mineralnej przeznaczonej do wytworzenia chudego betonu powinno odpowiadać wymaganiom określonym w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Składowanie materiałów Dostawy i składowanie kruszyw i cementu powinny być zgodne z wymaganiami określonymi w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Wymagania dla chudego betonu na warstwy wyrównawcze podbudowy Chudy beton powinien spełniać wymagania określone w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt 2. Dopuszcza się, przy wykonywaniu badań kontrolnych, stosowanie próbek walcowych, przy czym otrzymany wynik wytrzymałości należy sprowadzić do wytrzymałości wzorcowej próbki sześciennej o wymiarach 15 x 15 x 15 cm, wykorzystując następujące zależności: R 15 = 0,93 R 8 R 15 = 1,10 R 16 Strona 107 z 312

108 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do robót powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego, sprawnego technicznie sprzętu: - wytwórni stacjonarnej do wytwarzania mieszanki betonowej, - układarki lub równiarki do rozkładania mieszanki betonowej, - walców stalowych gładkich statycznych lub wibracyjnych oraz ogumionych do zagęszczania mieszanki betonowej, - zagęszczarek płytowych, ubijaków lub małych walców wibracyjnych do zagęszczania mieszanki w miejscach trudno dostępnych, - polewaczek do pielęgnacji betonu Wymagania dla wytwórni i sprzętu Wymagania szczegółowe dla wytwórni betonu i sprzętu do wykonania wyrównania podbudowy chudym betonem są określone w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Transport kruszyw, cementu i wody powinien spełniać wymagania określone w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Transport mieszanki betonowej Transport mieszanki betonowej powinien spełniać wymagania określone w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB-D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Projektowanie chudego betonu Zasady projektowania chudego betonu są określone w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Produkcja chudego betonu Zasady produkcji chudego betonu są określone w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Odcinek próbny Zasady wykonania i badania odcinka próbnego podano w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Przygotowanie powierzchni podbudowy pod wyrównanie profilu chudym betonem Przed przystąpieniem do wykonywania wyrównania powierzchnia podbudowy powinna zostać oczyszczona z wszelkich zanieczyszczeń zgodnie z STWIORB D Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych i zwilżona. Strona 108 z 312

109 Prace pomiarowe powinny być wykonane w sposób umożliwiający wykonanie wyrównania podbudowy zgodnie z przetargową dokumentacją projektową. Paliki lub szpilki do kontroli ukształtowania wyrównania podbudowy powinny być wcześniej przygotowane, odpowiednio zamocowane i utrzymywane w czasie robót przez Wykonawcę. Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie linki do wytyczenia robót w odstępach nie większych niż co 10 m. Po wytyczeniu wyrównania podbudowy należy ustawić wzdłuż istniejącej podbudowy prowadnice w taki sposób, aby wyznaczały one ściśle warstwę wyrównawczą podbudowy z chudego betonu w stanie niezagęszczonym. Prowadnice winny być ustawione stabilnie, w sposób wykluczający ich przesuwanie się w czasie układania i zagęszczania mieszanki betonowej Układanie i zagęszczanie warstwy wyrównawczej Minimalna grubość układanej warstwy wyrównawczej wynosi 10 cm. Warstwę wyrównawczą układa się i zagęszcza według zasad określonych w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Utrzymanie wyrównanej podbudowy Wykonawca jest odpowiedzialny za utrzymanie wyrównanej podbudowy we właściwym stanie, aż do czasu ułożenia na niej następnych warstw nawierzchni. Wszelkie uszkodzenia podbudowy Wykonawca naprawi na koszt własny Pielęgnacja wyrównanej podbudowy Pielęgnacja wyrównania podbudowy chudym betonem jest określona w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania zgodnie z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wykonywania wyrównania podbudowy podano w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt Wymagania dotyczące cech geometrycznych wykonanego wyrównania podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów dotyczących cech geometrycznych wykonanego wyrównania powinny być zgodne z określonymi dla podbudowy w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 3 betonu. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. (metr sześcienny) wbudowanej mieszanki chudego Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Strona 109 z 312

110 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pkt 6 dały wyniki pozytywne Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Roboty związane z wykonaniem wyrównania podbudowy należą do robót ulegających zakryciu. Zasady ich odbioru są określone w STWIORB D Wymagania ogólne pkt ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1m 3 wyrównania podbudowy chudym betonem obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - dostarczenie materiałów, - wyprodukowanie mieszanki chudego betonu, - transport mieszanki na miejsce wbudowania, - przygotowanie podbudowy, - przygotowanie, ustawienie, rozebranie i odwiezienie prowadnic oraz innych materiałów i urządzeń pomocniczych, - wbudowanie i zagęszczenie mieszanki zgodnie z założonymi spadkami i profilem, - pielęgnację wykonanej warstwy, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy i przepisy związane z wykonaniem wyrównania chudym betonem są podane w STWIORB D Podbudowy z betonu pkt 10. Strona 110 z 312

111 D WYRÓWNANIE PODBUDOWY TŁUCZNIEM 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem wyrównania poprzecznego i podłużnego podbudowy tłuczniem przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne p Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem wyrównania podbudowy tłuczniem przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Określenia podstawowe Warstwa wyrównawcza - warstwa o zmiennej grubości układana na istniejącej warstwie w celu wyrównania jej nierówności w profilu poprzecznym i podłużnym. Podbudowa z tłucznia kamiennego - część konstrukcji nawierzchni składająca się z jednej lub więcej warstw nośnych z tłucznia i klińca kamiennego. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne p Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne p WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w STWIORB D Wymagania ogólne p Rodzaje materiałów Materiałami stosowanymi przy wyrównaniu podbudowy z tłucznia, wg PN-S-96023, są: - kruszywo łamane zwykłe: tłuczeń i kliniec, wg PN-B-11112, - woda do skropienia podczas wałowania i klinowania Wymagania dla kruszyw Do wykonania wyrównania podbudowy należy użyć następujące rodzaje kruszywa, według PN-B-11112: - tłuczeń od 31,5 mm do 63 mm, - kliniec od 20 mm do 31,5 mm, - kruszywo do klinowania - kliniec od 4 mm do 20 mm. Inspektor Nadzoru może dopuścić do wykonania podbudowy inne rodzaje kruszywa, wybrane spośród wymienionych w PN-S [9], dla których wymagania zostaną określone w STWIORB. Jakość kruszywa powinna być zgodna z wymaganiami normy PN-B-11112, określonymi dla: - klasy co najmniej II - dla podbudowy zasadniczej, - klasy II i III - dla podbudowy pomocniczej. Do jednowarstwowych podbudów lub podbudowy zasadniczej należy stosować kruszywo gatunku co najmniej 2. Wymagania dla kruszywa przedstawiono w tablicach 1 i 2 niniejszej specyfikacji Strona 111 z 312

112 Tablica 1. Wymagania dla tłucznia i klińca, wg PN-B Lp. Właściwości Klasa II Klasa III 1 Ścieralność w bębnie Los Angeles, wg PN-B : a) po pełnej liczbie obrotów, % ubytku masy, nie więcej niż: - w tłuczniu - w klińcu b) po 1/5 pełnej liczby obrotów, % ubytku masy w stosunku do ubytku masy po pełnej liczbie obrotów, nie więcej niż: 2 Nasiąkliwość, wg PN-B , % m/m, nie więcej niż: a) dla kruszyw ze skał magmowych i przeobrażonych b) dla kruszyw ze skał osadowych 3 Odporność na działanie mrozu, wg PN-B , % ubytku masy, nie więcej niż: a) dla kruszyw ze skał magmowych i przeobrażonych b) dla kruszyw ze skał osadowych 4 Odporność na działanie mrozu według zmodyfikowanej metody bezpośredniej, wg PN-B i PN-B , % ubytku masy, nie więcej niż: - w klińcu - w tłuczniu ,0 3,0 4,0 5,0 30 nie bada się ,0 5,0 10,0 10,0 nie bada się nie bada się Tablica 2. tłuczniowej, Lp. Wymagania dla tłucznia i klińca w zależności od warstwy podbudowy wg PN-B Właściwości 1 Uziarnienie, wg PN-B a) zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 mm, odsianych na mokro, % m/m, nie więcej niż: - w tłuczniu - w klińcu b) zawartość frakcji podstawowej, % m/m, nie mniej niż: - w tłuczniu i w klińcu c) zawartość podziarna, % m/m, nie więcej niż: - w tłuczniu i w klińcu d) zawartość nadziarna, % m/m, nie więcej niż: - w tłuczniu i w klińcu Strona 112 z 312 Podbudowa jednowarstwow a lub podbudowa zasadnicza Podbudowa pomocnicza 2 Zawartość zanieczyszczeń obcych, wg PN-B [1], % m/m, nie więcej niż: - w tłuczniu i w klińcu 0,2 0,3 3 Zawartość ziarn nieforemnych, wg PN-B , % m/m, nie więcej niż: - w tłuczniu - w klińcu 4 Zawartość zanieczyszczeń organicznych, barwa cieczy wg PN-B : - w tłuczniu i w klińcu, barwa cieczy nie ciemniejsza niż: 40 nie bada się wzorcowa nie bada się

113 2.4. Woda Woda użyta przy wykonywaniu zagęszczania i klinowania podbudowy może być studzienna lub z wodociągu, bez specjalnych wymagań. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne p Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania wyrównania podbudowy tłuczniem kamiennym powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: a) równiarek lub układarek kruszywa do rozkładania tłucznia i klińca, b) rozsypywarek kruszywa do rozłożenia klińca, c) walców statycznych gładkich do zagęszczania kruszywa grubego, d) walców wibracyjnych lub wibracyjnych zagęszczarek płytowych do klinowania kruszywa grubego klińcem, e) szczotek mechanicznych do usunięcia nadmiaru klińca, f) walców ogumionych lub stalowych gładkich do końcowego dogęszczenia, g) przewoźnych zbiorników do wody zaopatrzonych w urządzenia do rozpryskiwania wody. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne p Transport kruszywa Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D "Wymagania ogólne" p i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót p. 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Przygotowanie powierzchni podbudowy do wyrównania tłuczniem Przed przystąpieniem do wykonania wyrównania, powierzchnia podbudowy powinna zostać oczyszczona z wszelkich zanieczyszczeń, zgodnie z STWIORB D Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych p. 5. Powierzchnia podbudowy tłuczniowej lub podbudowy z kruszyw przewidziana do wyrównania, powinna zostać przed układaniem warstwy wyrównawczej zoskardowana na głębokość 7 cm. W miejscach gdzie grubość warstwy wyrównawczej jest mniejsza od grubości minimalnej warstwy wyrównawczej, istniejącą podbudowę należy wzruszyć na taką głębokość, aby wraz z przewidywaną warstwą wyrównawczą zapewniła po zagęszczeniu jej stabilność. Prace pomiarowe powinny być wykonane w sposób umożliwiający wykonanie wyrównania podbudowy zgodnie z przetargową dokumentacją projektową. Paliki lub szpilki do kontroli ukształtowania wyrównania podbudowy powinny być wcześniej przygotowane, odpowiednio zamocowane i utrzymywane w czasie robót przez Wykonawcę. Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie linki do wytyczenia robót w odstępach nie większych niż co 10 m. Strona 113 z 312

114 Po wytyczeniu wyrównania podbudowy należy ustawić wzdłuż istniejącej podbudowy prowadnice w taki sposób, aby wyznaczały one ściśle warstwę wyrównawczą podbudowy w stanie niezagęszczonym. Prowadnice winny być ustawione stabilnie, w sposób wykluczający ich przesuwanie się w czasie układania i zagęszczania kruszywa Wbudowanie i zagęszczenie kruszywa Minimalna grubość układanej warstwy wyrównawczej z tłucznia nie może być po zagęszczeniu mniejsza od największego wymiaru ziarna w kruszywie. Kruszywo grube powinno być rozłożone w warstwie o jednakowej grubości, przy użyciu układarki albo równiarki. Grubość rozłożonej warstwy luźnego kruszywa powinna być taka, aby po jej zagęszczeniu i zaklinowaniu osiągnęła grubość projektowaną. Kruszywo grube po rozłożeniu powinno być przywałowane dwoma przejściami walca statycznego, gładkiego o nacisku jednostkowym nie mniejszym niż 30 kn/m. Zagęszczanie podbudowy o przekroju daszkowym powinno rozpocząć się od krawędzi i stopniowo przesuwać się pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się w kierunku osi jezdni. Zagęszczenie podbudowy o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocząć się od dolnej krawędzi i przesuwać się pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w kierunku jej górnej krawędzi. W przypadku wykonywania podbudowy zasadniczej, po przywałowaniu kruszywa grubego należy rozłożyć kruszywo drobne w równej warstwie, w celu zaklinowania kruszywa grubego. Do zagęszczania należy użyć walca wibracyjnego o nacisku jednostkowym co najmniej 18 kn/m, albo płytową zagęszczarką wibracyjną o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kn/m 2. Grubość warstwy luźnego kruszywa drobnego powinna być taka, aby wszystkie przestrzenie warstwy kruszywa grubego zostały wypełnione kruszywem drobnym. Jeżeli to konieczne, operacje rozkładania i wwibrowywanie kruszywa drobnego należy powtarzać aż do chwili, gdy kruszywo drobne przestanie penetrować warstwę kruszywa grubego. Po zagęszczeniu cały nadmiar kruszywa drobnego należy usunąć z podbudowy szczotkami tak, aby ziarna kruszywa grubego wystawały nad powierzchnię od 3 do 6 mm. Następnie warstwa powinna być przywałowana walcem statycznym gładkim o nacisku jednostkowym nie mniejszym niż 50 kn/m, albo walcem ogumionym w celu dogęszczenia kruszywa poluzowanego w czasie szczotkowania Odcinek próbny Jeżeli przewidziano konieczność wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót, Wykonawca powinien wykonać odcinek próbny w celu: - stwierdzenia czy sprzęt budowlany do rozkładania i zagęszczania kruszywa jest właściwy, - określenia grubości warstwy materiału w stanie luźnym koniecznej do uzyskania wymaganej grubości warstwy po zagęszczeniu, - ustalenia liczby przejść sprzętu zagęszczającego, potrzebnej do uzyskania wymaganego wskaźnika zagęszczenia. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu do rozkładania i zagęszczania, jakie będą stosowane do wykonania podbudowy. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić od 400 m 2 do 800 m 2, a długość nie powinna być mniejsza niż 200 m. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inspektora Nadzoru. Wykonawca może przystąpić do wykonywania podbudowy po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inspektora Nadzoru Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy, powinna być utrzymywana w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inspektora Nadzoru, gotową podbudowę do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania podbudowy obciąża Wykonawcę robót. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne p. 6. Strona 114 z 312

115 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inspektorowi Nadzoru w celu akceptacji. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa określone w p. 2.3 i tablicach 1 i 2 niniejszych STWIORB Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Tablica 3. kamiennego Częstotliwość oraz zakres badań podano w tablicy 3. Częstotliwość oraz zakres badań przy wyrównaniu podbudowy z tłucznia Lp. Wyszczególnienie badań Minimalne ilości badań na dziennej działce roboczej Uziarnienie kruszyw Zawartość zanieczyszczeń obcych w kruszywie Zawartość ziarn nieforemnych w kruszywie Ścieralność kruszywa Nasiąkliwość kruszywa Odporność kruszywa na działanie mrozu Zawartość zanieczyszczeń organicznych Badania właściwości kruszywa Strona 115 z 312 Częstotliwość badań Maksymalna powierzchnia podbudowy na jedno badanie (m 2 ) i przy każdej zmianie źródła pobierania materiałów Próbki należy pobierać w sposób losowy z rozłożonej warstwy, przed jej zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieżąco przekazywane Inspektorowi Nadzoru. Badania pełne kruszywa, obejmujące ocenę wszystkich właściwości określonych w p. 2.3 powinny być wykonywane przez Wykonawcę z częstotliwością gwarantującą zachowanie jakości robót i zawsze w przypadku zmiany źródła pobierania materiałów oraz na polecenie Inspektora Nadzoru. Próbki do badań pełnych powinny być pobierane przez Wykonawcę w sposób losowy, w obecności Inspektora Nadzoru Wymagania dotyczące cech geometrycznych wykonanego wyrównania podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów Częstotliwość oraz zakres pomiarów podano w tablicy 4. Tablica 4. Częstotliwość oraz zakres pomiarów wyrównanej podbudowy z tłucznia kamiennego Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów Minimalna częstotliwość pomiarów 1 Szerokość podbudowy 10 razy na 1 km 2 Równość podłużna 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne* ) 10 razy na 1 km 5 Rzędne wysokościowe w sposób ciągły planografem albo co 20 m łatą na każdym pasie ruchu co 100 m w osi jezdni i na jej krawędziach 6 Ukształtowanie osi w planie* ) co 100 m 7 Grubość podbudowy Podczas budowy: w 3 punktach na każdej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 400 m 2 Przed odbiorem: w 3 punktach, lecz nie rzadziej niż raz na 2000 m 2 8 Nośność podbudowy nie rzadziej niż raz na 3000 m 2

116 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowanie osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. Szerokość podbudowy Szerokość podbudowy nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm, -5 cm. Na jezdniach bez krawężników szerokość podbudowy powinna być większa od szerokości warstwy wyżej leżącej o co najmniej 25 cm lub o wartość wskazaną w przetargowej dokumentacji projektowej. Równość podbudowy Nierówności podłużne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem, zgodnie z normą BN-68/ Nierówności poprzeczne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności podbudowy nie mogą przekraczać: - 12 mm dla podbudowy zasadniczej, - 15 mm dla podbudowy pomocniczej. Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i łukach powinny być zgodne z przetargową dokumentacją projektową z tolerancją 0,5 %. Rzędne wysokościowe podbudowy Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi podbudowy i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 1 cm, -2 cm. Ukształtowanie osi w planie Oś podbudowy w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż 3 cm dla autostrad i dróg ekspresowych lub o więcej niż 5 cm dla pozostałych dróg. Grubość podbudowy Grubość podbudowy nie może różnić się od grubości projektowanej o więcej niż: - dla podbudowy zasadniczej 2 cm, - dla podbudowy pomocniczej +1 cm, -2 cm. Nośność podbudowy Pomiary nośności podbudowy należy wykonać zgodnie z BN-64/ Podbudowa zasadnicza powinna spełniać wymagania dotyczące nośności, podane w tablicy 5. Tablica 5. Wymagania nośności podbudowy zasadniczej w zależności od kategorii ruchu Minimalny moduł odkształcenia mierzony przy Kategoria ruchu użyciu płyty o średnicy 30 cm (MPa) Pierwotny M I II E Wtórny M E Ruch lekki Ruch lekko średni i średni Pierwotny moduł odkształcenia podbudowy pomocniczej mierzony płytą o średnicy 30 cm, powinien być większy od 50 MPa. Zagęszczenie podbudowy należy uznać za prawidłowe, gdy stosunek wtórnego modułu odkształcenia M II E do pierwotnego modułu odkształcenia M I E jest nie większy od 2,2. M M II E I E 2, Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Niewłaściwe cechy geometryczne podbudowy Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazują większe odchylenia cech geometrycznych od określonych w punkcie 6.4, powinny być naprawione. Wszelkie naprawy i dodatkowe badania i pomiary zostaną wykonane na koszt Wykonawcy Strona 116 z 312

117 Jeżeli szerokość podbudowy jest mniejsza od szerokości projektowanej o więcej niż 5 cm i nie zapewni to podparcia warstwom wyżej leżącym, to Wykonawca powinien na własny koszt poszerzyć podbudowę przez spulchnienie warstwy na pełną grubość, do połowy szerokości pasa ruchu (lub pasa postojowego czy utwardzonego pobocza), dołożenie materiału i powtórne zagęszczenie. Niewłaściwa grubość Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości, Wykonawca wykona naprawę podbudowy. Powierzchnie powinny być naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiednią głębokość, zgodnie z decyzją Inspektora Nadzoru, uzupełnione nowym materiałem o odpowiednich właściwościach, wyrównane i ponownie zagęszczone. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy. Koszty poniesie Wykonawca. Niewłaściwa nośność podbudowy Jeżeli nośność podbudowy będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez Inspektora Nadzoru. Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zaniżenie nośności podbudowy wynikło z niewłaściwego wykonania robót przez Wykonawcę podbudowy. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne p Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wbudowanego kruszywa. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne p Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Roboty związane z wykonaniem wyrównania podbudowy należą do robót ulegających zakryciu. Zasady ich odbioru są określone w STWIORB D Wymagania ogólne p Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według p. 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne p Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1m 3 wyrównania podbudowy tłuczniem obejmuje: - transport materiału na plac budowy, - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - dostarczenie materiałów na miejsce wbudowania, - rozłożenie tłucznia, - rozłożenie kruszywa klinującego, - zagęszczenie rozścielonego i wyrównanego kruszywa, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej. Strona 117 z 312

118 9.3. Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń obcych 2. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego 3. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziarn 4. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości 5. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią 6. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych 7. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ścieralności w bębnie Los Angeles 8. PN-B Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych 9. PN-S Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia z tłucznia kamiennego 10. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą 11. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Inne dokumenty Nie występują. Strona 118 z 312

119 D NAWIERZCHNIE TWARDE NIEULEPSZONE. WYMAGANIA OGOLNE 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem nawierzchni twardych nieulepszonych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem nawierzchni twardych nieulepszonych, które obejmują STWIORB D Nawierzchnia tłuczniowa Określenia podstawowe Nawierzchnia twarda nieulepszona - nawierzchnia nieprzystosowana do szybkiego ruchu samochodowego ze względu na pylenie, duże nierówności, ograniczony komfort jazdy - wibracje i hałas. Nawierzchnia tłuczniowa - nawierzchnia, której warstwa ścieralna wykonana jest z tłucznia bez użycia lepiszcza czy spoiwa. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Piasek Piasek stosowany przy wykonywaniu nawierzchni twardych nieulepszonych powinien spełniać wymagania PN-B dla gat. 1 lub Woda Woda użyta przy wykonywaniu zagęszczenia i zamulania nawierzchni może być studzienna lub z wodociągów, bez specjalnych wymagań. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 3. Do wykonania nawierzchni twardych nieulepszonych należy stosować sprzęt określony w STWIORB D Nawierzchnia tłuczniowa. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 4. Strona 119 z 312

120 4.2. Transport materiałów Materiały do nawierzchni twardych nieulepszonych można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. Podczas transportu kruszywa powinny być zabezpieczone przed wysypaniem, a kruszywa drobne - przed rozpyleniem Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D "Wymagania ogólne" pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Przygotowanie podłoża Podłoże gruntowe pod nawierzchnię powinno spełniać wymagania określone w STWIORB D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża. Jeżeli podłoże ulepszone pod nawierzchnię, wykonane z materiałów związanych spoiwami lub lepiszczami, wykazuje jakiekolwiek wady, to powinny być one usunięte według zasad akceptowanych przez Inspektora Nadzoru. Nawierzchnia powinna być wytyczona w sposób umożliwiający jej wykonanie zgodnie z przetargową dokumentacją projektową lub według zaleceń Inspektora Nadzoru, z tolerancjami określonymi w niniejszych specyfikacjach. Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi, lub w inny sposób zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Odstępy między palikami lub szpilkami nie powinny być większe niż co 10 m, co umożliwi prawidłowe naciągnięcie sznurków lub linek Wykonanie nawierzchni Wymagania dotyczące wykonania nawierzchni podano w STWIORB D Nawierzchnia tłuczniowa. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 6 oraz w STWIORB D Nawierzchnia tłuczniowa Wymagania dotyczące cech geometrycznych nawierzchni Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech geometrycznych nawierzchni twardych nieulepszonych podano w tablicy Równość nawierzchni Nierówności podłużne nawierzchni należy mierzyć 4-metrową łatą, zgodnie z normą BN-68/ Nierówności poprzeczne nawierzchni należy mierzyć 4-metrową łatą, zgodnie z normą BN-68/ Nierówności nawierzchni dla nawierzchni tluczniowej nie powinny przekraczać 15 mm Spadki poprzeczne nawierzchni Spadki poprzeczne nawierzchni na prostych i łukach powinny być zgodne z przetargową dokumentacją projektową, z tolerancją 0,5%. Strona 120 z 312

121 Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej nawierzchni Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów 1 Szerokość nawierzchni 10 razy na 1 km Strona 121 z 312 Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 2 Równość podłużna co 20 m na każdym pasie ruchu 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 1 km 5 Rzędne wysokościowe 6 Ukształtowanie osi w planie *) co 100 m co 100 m i w charakterystycznych punktach niwelety 7 Grubość nawierzchni Podczas budowy: w trzech punktach na każdej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 400 m 2 Przed odbiorem: w trzech punktach, lecz nie rzadziej niż raz na 2000 m 2 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych: na początku krzywej przejściowej oraz na początku, w środku i na końcu każdego łuku poziomego Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi nawierzchni i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać +1 cm i -2 cm Ukształtowanie osi nawierzchni Oś nawierzchni w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż 5 cm Szerokość nawierzchni Szerokość nawierzchni nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm i -5 cm. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy). 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Zakres czynności objętych ceną jednostkową 1 m 2 nawierzchni podano w STWIORB D Nawierzchnia tłuczniowa pkt 9.

122 9.3. Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1. PN-B Kruszywa mineralne. Kruszywa skalne. Podział, nazwy i określenia 2. PN-B Materiały kamienne. Oznaczenie nasiąkliwości wodą 3. PN-B Materiały kamienne. Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie 4. PN-B Materiały kamienne. Oznaczanie ścieralności na tarczy Boehmego 5. PN-B Materiały kamienne. Oznaczanie wytrzymałości kamienia na uderzenie (zwięzłość) 6. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń obcych 7. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego 8. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie kształtu ziarn 9. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasiąkliwości 10. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią 11. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodporności metodą krystalizacji 12. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń organicznych 13. PN-B Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ścieralności w bębnie Los Angeles 14. PN-B Materiały kamienne. Brukowiec 15. PN-B Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych 16. PN-B Kruszywo mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 17. PN-B Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 18. PN-B Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 19. PN-S Drogi samochodowe. Nawierzchnia z brukowca. Warunki techniczne 20. PN-S Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia z tłucznia kamiennego 21. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie 22. BN-64/ Oznaczanie wskaźnika piaskowego 23. BN-64/ Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą 24. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Inne dokumenty Nie występują. Strona 122 z 312

123 D NAWIERZCHNIA TŁUCZNIOWA 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru nawierzchni tłuczniowej przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się na terenie Dzielnicy Ursynów Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem nawierzchni tłuczniowej, wg PN-S Nawierzchnię tłuczniową wykonuje się, zgodnie z ustaleniami podanymi w przetargowej dokumentacji projektowej: - bezpośrednio na podłożu gruntowym przepuszczalnym, - na warstwie gruntu ulepszonego wapnem lub popiołami lotnymi względnie na warstwie odcinającej - w przypadku podłoża nieprzepuszczalnego Określenia podstawowe Nawierzchnia tłuczniowa - jedna lub więcej warstw z tłucznia i klińca kamiennego, leżących na podłożu naturalnym lub ulepszonym, zaklinowanych i uzdatnionych do bezpośredniego przejmowania ruchu. Kruszywo łamane - materiał ziarnisty uzyskany przez mechaniczne rozdrobnienie skał litych, wg PN-B Kruszywo łamane zwykłe - kruszywo uzyskane w wyniku co najmniej jednokrotnego przekruszenia skał litych i rozsiania na frakcje lub grupy frakcji, charakteryzujące się ziarnami ostrokrawędziastymi o nieforemnych kształtach, wg PN-B Tłuczeń - kruszywo łamane zwykłe o wielkości ziarn od 31,5 mm do 63 mm. Kliniec - kruszywo łamane zwykłe o wielkości ziarn od 4 mm do 31,5 mm. Miał - kruszywo łamane zwykłe o wielkości ziarn do 4 mm. Mieszanka drobna granulowana - kruszywo uzyskane w wyniku rozdrobnienia w granulatorach łamanego kruszywa zwykłego, charakteryzujące się chropowatymi powierzchniami i foremnym kształtem ziarn o stępionych krawędziach i narożach, o wielkości ziarn od 0,075 mm do 4 mm. Piasek - kruszywo naturalne o wielkości ziarn do 2 mm. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów Materiałami stosowanymi przy wykonaniu nawierzchni tłuczniowej wg PN-S są: - kruszywo łamane zwykłe - tłuczeń i kliniec, wg PN-B-11112, - mieszanka drobna granulowana, wg PN-B-11112, Strona 123 z 312

124 - kruszywo do zamulenia górnej warstwy nawierzchni - miał, wg PN-B lub piasek wg PN-B-11113, - woda do skropienia podczas wałowania i zamulania Wymagania dla materiałów Klasa i gatunek kruszywa, w zależności od kategorii ruchu, powinna być zgodna z wymaganiami normy PN-S Dla dróg obciążonych ruchem: - średnim i lekkośrednim - kruszywo klasy co najmniej II gatunek 2, - lekkim i bardzo lekkim - kruszywo klasy II lub III, gatunek 2. Wymagania dla kruszywa podano w tablicach 1, 2 i 3. Tablica 1. Wymagania dla tłucznia i klińca klasy II i III według PN-B Lp. Właściwości Wymagania klasa II klasa III 1 Ścieralność w bębnie kulowym (Los Angeles) wg PN-B : a) po pełnej liczbie obrotów, % ubytku masy, nie więcej niż: w tłuczniu w klińcu b) po 1/5 pełnej liczby obrotów, % ubytku masy w stosunku do ubytku masy po pełnej liczbie obrotów, nie więcej niż: 2 Nasiąkliwość, wg PN-B , % (m/m), nie więcej niż: c) dla kruszyw ze skał magmowych i przeobrażonych d) dla kruszyw ze skał osadowych 3 Odporność na działanie mrozu, wg PN-B , % ubytku masy, nie więcej niż: e) dla kruszyw ze skał magmowych i przeobrażonych f) dla kruszyw ze skał osadowych 4 Odporność na działanie mrozu wg zmodyfikowanej metody bezpośredniej, wg PN-B i PN-B , nie więcej niż: w klińcu, w tłuczniu ,0 3,0 4,0 5,0 30 nie bada się Tablica 2. Wymagania dla tłucznia i klińca gatunku 2, według PN-B ,0 5,0 10,0 10,0 nie bada się Lp. Właściwości 1 Uziarnienie wg PN-B : zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 mm, odsianych na mokro, % (m/m), nie więcej niż: - w tłuczniu - w klińcu zawartość frakcji podstawowej w tłuczniu lub klińcu, % (m/m), nie mniej niż: zawartość podziarna w tłuczniu lub klińcu, % (m/m), nie więcej niż: zawartość nadziarna w tłuczniu lub klińcu, % (m/m), nie więcej niż: 2 Zawartość zanieczyszczeń obcych w tłuczniu lub klińcu, wg PN-B , % (m/m), nie więcej niż: 3 Zawartość ziarn nieforemnych, wg PN-B , % Wymagania ,2 Strona 124 z 312

125 (m/m), nie więcej niż: - w tłuczniu - w klińcu 4 Zawartość zanieczyszczeń organicznych w tłuczniu lub klińcu wg PN-B , barwa cieczy nie ciemniejsza niż: 40 nie bada się wzorcowa Tablica 3. Wymagania dla miału i mieszanki drobnej granulowanej wg PN-B Wymagania dla Lp. Właściwości mieszanki miału drobnej granulowan ej 1 Zawartość zanieczyszczeń obcych, wg PN-B , % (m/m), nie więcej niż: 2 Wskaźnik piaskowy, wg BN-64/ , nie mniejszy niż: - dla kruszywa z wyjątkiem wapieni - dla kruszywa z wapieni 3 Zawartość zanieczyszczeń organicznych, wg PN- B Barwa cieczy nie ciemniejsza niż: 4 Zawartość nadziarna, wg PN-B , % (m/m), nie więcej niż: 5 Zawartość frakcji od 2,0 mm do 4,0 mm, wg PN-B , % (m/m), nie mniej niż: 0,5 0, wzorcowa wzorcowa nie bada się 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Sprzęt do wykonania nawierzchni Wykonawca przystępujący do wykonania robót powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - układarek lub równiarek do rozścielania tłucznia, - walców statycznych, zwykle o nacisku jednostkowym co najmniej 30 kn/m, ew. walców wibracyjnych o nacisku jednostkowym wału wibrującego co najmniej 18 kn/m lub płytowych zagęszczarek wibracyjnych o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kn/m 2, - przewoźnych zbiorników do wody (beczkowozów) zaopatrzonych w urządzenia do rozpryskiwania wody oraz pomp do napełniania beczkowozów wodą. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Środki transportu Przy ruchu po drogach publicznych środki transportu powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D "Wymagania ogólne" pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Strona 125 z 312

126 5.2. Przygotowanie podłoża Podłoże pod nawierzchnię tłuczniową powinno być przygotowane zgodnie z warunkami ogólnymi określonymi w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt 5.2. Nawierzchnia tłuczniowa powinna być ułożona na podłożu zapewniającym nieprzenikanie drobnych cząstek gruntu do warstwy nawierzchni. Na gruncie spoistym, pod nawierzchnią tłuczniową powinna być ułożona warstwa odcinająca albo warstwa geotekstyliów. W przypadku zastosowania pomiędzy warstwą nawierzchni tłuczniowej a spoistym gruntem podłoża warstwy odcinającej, powinien być spełniony warunek nieprzenikania cząstek drobnych, wyrażony wzorem: D 15 5 D gdzie: D 15 - wymiar sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy odcinającej, D 85 - wymiar sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża. 85 Geotekstylia przewidziane do użycia pod nawierzchnię tłuczniową powinny posiadać aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę. W szczególności wymagana jest odpowiednia wytrzymałość mechaniczna geotekstyliów, uniemożliwiająca ich przebicie przez ziarna tłucznia oraz odpowiednie właściwości filtracyjne, dostosowane do uziarnienia podłoża gruntowego Odcinek próbny Jeżeli w STWIORB przewidziano konieczność wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczęciem robót Wykonawca powinien wykonać odcinek próbny w celu: - stwierdzenia, czy sprzęt stosowany przy rozkładaniu i zagęszczaniu jest właściwy, - określenia grubości warstwy w stanie luźnym, koniecznej do uzyskania wymaganej grubości warstwy zagęszczonej, - ustalenia liczby przejść sprzętu zagęszczającego, koniecznej do uzyskania wymaganego zagęszczenia warstwy. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu, jakie będą stosowane do wykonywania nawierzchni. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić od 400 do 800 m 2, a długość nie powinna być mniejsza niż 200 m. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inspektora Nadzoru. Wykonawca może przystąpić do wykonywania nawierzchni po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez Inspektora Nadzoru Wbudowanie i zagęszczanie kruszywa Minimalna grubość warstwy nawierzchni tłuczniowej nie może być po zagęszczeniu mniejsza od 7 cm. Maksymalna grubość warstwy nawierzchni po zagęszczeniu nie może przekraczać 20 cm. Nawierzchnię o grubości powyżej 20 cm należy wykonywać w dwóch warstwach. Kruszywo grube powinno być rozkładane w warstwie o jednakowej grubości, przy użyciu układarki albo równiarki. Grubość rozłożonej warstwy luźnego kruszywa powinna być taka, aby po jej zagęszczeniu i zaklinowaniu osiągnięto grubość projektowaną. Kruszywo grube po rozłożeniu powinno być zagęszczane przejściami walca statycznego gładkiego, o nacisku jednostkowym nie mniejszym niż 30 kn/m. Zagęszczenie nawierzchni o przekroju daszkowym powinno rozpocząć się od krawędzi i stopniowo przesuwać pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w kierunku jej osi. Zagęszczanie nawierzchni o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocząć się od dolnej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w kierunku jej górnej krawędzi. Dobór walca gładkiego w zależności od twardości tłucznia, można przyjmować według tablicy 4. Strona 126 z 312

127 Tablica 4. Dobór walca gładkiego w zależności od twardości tłucznia Twardość i wytrzymałość na ściskanie skały, z której wykonano tłuczeń Dopuszczalny nacisk kn/m szerokości tylnych kół walca Miękka, od 30 do 60 MPa Średniotwarda, od 60 do 100 MPa Twarda, od 100 do 200 MPa Bardzo twarda, ponad 200 MPa od 55 do 70 od 65 do 80 od 75 do 100 od 90 do 120 Zagęszczanie można zakończyć, gdy przed kołami walca przestają się tworzyć fale, a ziarno tłucznia o wymiarze około 40 mm pod naciskiem koła walca nie wtłacza się w nawierzchnię, lecz miażdży się na niej. Po zagęszczeniu warstwy kruszywa grubego należy zaklinować ją poprzez stopniowe rozsypywanie klińca od 4 do 20 mm i mieszanki drobnej granulowanej od 0,075 do 4 mm przy ciągłym zagęszczaniu walcem statycznym gładkim. Warstwy dolnej (o ile układa się na niej od razu warstwę górną) nie klinuje się, gdyż niecałkowicie wypełnione przestrzenie między ziarnami tłucznia powodują lepsze związanie obu warstw ze sobą. Natomiast górną warstwę należy klinować tak długo, dopóki wszystkie przestrzenie nie zostaną wypełnione klińcem. W czasie zagęszczania walcem gładkim zaleca się skrapiać kruszywo wodą tak często, aby było stale wilgotne, co powoduje, że kruszywo mniej się kruszy, mniej wyokrągla i łatwiej układa szczelnie pod walcem. Zagęszczenie można uważać za zakończone, jeśli nie pojawiają się ślady po walcach i wybrzuszenia warstwy kruszywa przed wałami. Jeśli przetargowa dokumentacja projektowa, STWIORB lub Inspektor Nadzoru przewiduje zamulenie górnej warstwy nawierzchni, to należy rozsypać cienką warstwę miału (lub ew. piasku), obficie skropić go wodą i wcierać, w zaklinowaną warstwę tłucznia, wytworzoną papkę szczotkami z piasawy. W trakcie zamulania należy przepuścić kilka razy walec na szybkim biegu transportowym, aby papka została wessana w głąb warstwy. Wały walca należy obficie polewać wodą, w celu uniknięcia przyklejania do nich papki, ziarn klińca i tłucznia. Zamulanie jest zakończone, gdy papka przestanie przenikać w głąb warstwy. Jeśli nie wykonuje się zamulenia nawierzchni, to do klinowania kruszywa grubego należy dodawać również miał. W przypadku zagęszczania kruszywa sprzętem wibracyjnym (walcami wibracyjnymi o nacisku jednostkowym wału wibrującego co najmniej 18 kn/m lub płytowymi zagęszczarkami wibracyjnymi o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kn/m 2 ), zagęszczenie należy przeprowadzać według zasad podanych dla walców gładkich, lecz bez skrapiania kruszywa wodą. Liczbę przejść sprzętu wibracyjnego zaleca się ustalić na odcinku próbnym. W pierwszych dniach po wykonaniu nawierzchni należy dbać, aby była ona stale wilgotna. Nawierzchnia, jeśli nie była zagęszczana urządzeniami wibracyjnymi, powinna być równomiernie zajeżdżana (dogęszczona) przez samochody na całej jej szerokości w okresie od 2 do 6 tygodni, w związku z czym zaleca się przekładanie ruchu na różne pasy przez odpowiednie ustawianie zastaw. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inspektorowi Nadzoru do akceptacji. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa określone w p. 2.3 niniejszej specyfikacji Badania w czasie robót W czasie robót przy budowie nawierzchni tłuczniowej należy kontrolować z częstotliwością podaną poniżej, następujące właściwości: a) uziarnienie kruszywa, zawartość zanieczyszczeń obcych w kruszywie i zawartość ziarn nieforemnych w kruszywie - co najmniej 1 raz na dziennej działce roboczej z tym, że Strona 127 z 312

128 maksymalna powierzchnia nawierzchni przypadająca na jedno badanie powinna wynosić 600 m 2, b) ścieralność kruszywa, nasiąkliwość kruszywa, odporność kruszywa na działanie mrozu - przy każdej zmianie źródła pobierania materiałów. Próbki należy pobierać w sposób losowy z rozłożonej warstwy, przed jej zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieżąco przekazywane Inspektorowi Nadzoru. Badania pełne kruszywa, obejmujące ocenę wszystkich właściwości określonych w p. 2.3 powinny być wykonane przez Wykonawcę z częstotliwością gwarantującą zachowanie jakości robót i zawsze w przypadku zmiany źródła pobierania materiałów oraz na polecenie Inspektora Nadzoru. Próbki do badań pełnych powinny być pobierane przez Wykonawcę w sposób losowy w obecności Inspektora Nadzoru Badania i pomiary cech geometrycznych nawierzchni tłuczniowej Grubość warstwy Wykonawca powinien mierzyć natychmiast po jej zagęszczeniu, co najmniej w dwóch losowo wybranych punktach na każdej dziennej działce roboczej i nie rzadziej niż w jednym punkcie na 400 m 2 nawierzchni. Dopuszczalne odchyłki od projektowanej grubości nawierzchni nie powinny przekraczać 10%. Pozostałe cechy geometryczne nawierzchni powinny być mierzone i oceniane według zasad podanych w p. 6.2 STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne Pomiar nośności nawierzchni Pomiary nośności nawierzchni tłuczniowej należy wykonać płytą o średnicy 30 cm, zgodnie z BN-64/ Pomiar należy wykonać nie rzadziej niż raz na 3000 m 2, lub według zaleceń Inspektora Nadzoru. Nawierzchnia tłuczniowa powinna spełniać wymagania dotyczące nośności podane w tablicy 5. Tablica 5. Wymagana nośność nawierzchni tłuczniowej Minimalny moduł odkształcenia mierzony Kategoria ruchu przy użyciu płyty o średnicy 30 cm, MPa pierwotny wtórny Ruch bardzo lekki i lekki Ruch lekkośredni i średni Zagęszczenie nawierzchni tłuczniowej należy uznać za prawidłowe wtedy, gdy stosunek wtórnego modułu odkształcenia do pierwotnego modułu odkształcenia, mierzonych przy użyciu płyty o średnicy 30 cm, jest nie większy od 2,2 ( M : M 2, 2 ) Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami nawierzchni Niewłaściwe uziarnienie i właściwości kruszywa Wszystkie kruszywa nie spełniające wymagań podanych w odpowiednich punktach specyfikacji zostaną odrzucone. Jeżeli kruszywa, nie spełniające wymagań zostaną wbudowane, to na polecenie Inspektora Nadzoru, Wykonawca wymieni je na właściwe, na własny koszt. Niewłaściwe cechy geometryczne nawierzchni Wszystkie powierzchnie nawierzchni, które wykazują większe odchylenia cech geometrycznych od określonych w punkcie 6.4 powinny być naprawione przez spulchnienie lub zerwanie na całą grubość warstwy, wyrównane i powtórnie zagęszczone. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po ich wykonaniu nastąpi ponowny pomiar i ocena. Niewłaściwa nośność nawierzchni Jeżeli nośność nawierzchni będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez Inspektora Nadzoru. II E I E Strona 128 z 312

129 Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca tylko wtedy, gdy zaniżenie nośności nawierzchni wynikło z niewłaściwego wykonania przez Wykonawcę robót. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy). 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg p. 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m 2 nawierzchni tłuczniowej obejmuje: - prace pomiarowe i oznakowanie robót, - dostarczenie materiałów na miejsce wbudowania, - rozłożenie warstwy kruszywa grubego (tłucznia, klińca), - zaklinowanie warstwy kruszywa grubego, skropienie wodą i zagęszczenie - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Przepisy związane podano w STWIORB D Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne pkt 10. Strona 129 z 312

130 D A REMONT CZĄSTKOWY NAWIERZCHNI TŁUCZNIOWEJ 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem remontu cząstkowego nawierzchni tłuczniowej przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem remontu cząstkowego nawierzchni tłuczniowej, wykonanej na drogach miejscowego przeznaczenia. Po uzyskaniu zgody Inspektor Nadzorua, ustalenia zawarte w niniejszej STWIORB można stosować do napraw na większej powierzchni niż remont cząstkowy, np. przy odnowie nawierzchni Określenia podstawowe Nawierzchnia tłuczniowa - nawierzchnia twarda nieulepszona, której warstwa ścieralna wykonana jest z tłucznia bez użycia lepiszcza lub spoiwa. Remont cząstkowy - naprawa pojedynczych uszkodzeń nawierzchni tłuczniowej o powierzchni do około 5 m2. Odnowa nawierzchni - naprawa nawierzchni, gdy uszkodzenia lub zużycie przekraczają 20-25% jej powierzchni, wykonana na całej szerokości i długości odcinka wymagającego naprawy. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi. polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D "Wymagania ogólne" pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D "Wymagania ogólne" [1] pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Materiały do wykonania robót Zgodność materiałów z dokumentacją projektową Materiały do wykonania remontu cząstkowego nawierzchni tłuczniowej powinny być zgodne z ustaleniami dokumentacji projektowej lub STWIORB. Rodzaje materiałów Jeśli dokumentacja projektowa lub STWIORB nie ustala inaczej, to do remontu cząstkowego należy stosować następujące materiały: - kruszywo łamane zwykłe: tłuczeń i kliniec, - kruszywo do zamulenia górnej warstwy nawierzchni: miał lub piasek, - wodę do skropienia podczas zagęszczania i zamulania. Materiał do wykonania remontu cząstkowego powinien odpowiadać wymaganiom STWIORB D Nawierzchnia tłuczniowa. W przypadku braku wystarczających ustaleń, rodzaj materiału określa Inspektor Nadzoru na wniosek Wykonawcy. Strona 130 z 312

131 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt stosowany do wykonania robót Wykonawca przystępujący do remontu cząstkowego nawierzchni tłuczniowej powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu określonego w STWIORB D Nawierzchnia tłuczniowa, z zastosowaniem sprzętu do rozebrania uszkodzonej nawierzchni, jak np.: młotków pneumatycznych, oskardów, łomów, drągów stalowych, konewek, wiader do wody, łopat, szpadli, ubijaków ręcznych itp. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport materiałów Materiały kamienne można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. Podczas transportu kruszywa powinny być zabezpieczone przed wysypaniem, a kruszywa drobne - przed rozpyleniem. Sposób załadunku i rozładunku środków transportowych należy dostosować do wytrzymałości kamienia, aby nie dopuścić do obtłukiwania krawędzi. 5. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Zasady wykonywania robót Konstrukcja i sposób wykonania robót powinny być zgodne z dokumentacją projektową i STWIORB. W przypadku braku wystarczających danych można korzystać z ustaleń podanych w niniejszej specyfikacji. Podstawowe czynności przy wykonywaniu robót obejmują: - roboty przygotowawcze, - wykonanie remontu cząstkowego nawierzchni, - roboty wykończeniowe Roboty przygotowawcze Przed przystąpieniem do robót należy, na podstawie dokumentacji projektowej, STWIORB lub wskazań Inspektor Nadzorua: - ustalić lokalizację terenu robót, - przeprowadzić czyszczenie nawierzchni z kurzu, błota i innych zanieczyszczeń, do odległości 0,5 0,7 m od krawędzi uszkodzenia, z usunięciem zanieczyszczeń poza koronę drogi. Zaleca się korzystanie z ustaleń STWIORB D w zakresie niezbędnym do wykonania robót przygotowawczych, a z ustaleń STWIORB D Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych w zakresie oczyszczenia nawierzchni Uszkodzenia nawierzchni, podlegające remontowi cząstkowemu Remontowi cząstkowemu podlegają uszkodzenia nawierzchni tłuczniowej, obejmujące: - zapadnięcia i wyboje fragmentów nawierzchni, - koleiny, powstające wzdłuż osi jezdni, - osiadanie nawierzchni w miejscu przekopów (np. po przełożeniu urządzeń podziemnych), wadliwej jakości podłoża lub podbudowy, niewłaściwego odwodnienia, - nierówności jezdni, spowodowane wysysaniem przez opony samochodów piasku, miału kamiennego, żwiru, klińca, itp. ze spoin, Strona 131 z 312

132 - inne uszkodzenia, deformujące nawierzchnię w sposób odbiegający od jej prawidłowego stanu. Najdogodniejszą porą wykonywania remontów cząstkowych są okresy wilgotne na wiosnę i na jesieni. Wilgoć ułatwia zrywanie nawierzchni oraz zagęszczanie wykonanych łat. Z uwagi na wygodę ruchu zaleca się przeprowadzenie robót wczesną wiosną w celu umożliwienia pojazdom korzystania z równej nawierzchni przez cały okres lata i jesieni Wyznaczenie powierzchni remontu cząstkowego Powierzchnia przeznaczona do wykonania remontu cząstkowego powinna obejmować cały obszar uszkodzonej nawierzchni oraz część do niej przylegającą w celu łatwiejszego powiązania nawierzchni naprawianej z istniejącą. Większą liczbę uszkodzonych fragmentów nawierzchni, znajdujących się blisko siebie, łączy się w jeden duży fragment przeznaczony do remontu. Zaleca się, aby obrys dużych powierzchni do remontu miał ukośne nachylenie w stosunku do osi drogi. Przy wyznaczaniu powierzchni remontu należy uwzględnić potrzeby prowadzenia ruchu kołowego, decydując się w określonych przypadkach na remont, np. na połowie szerokości jezdni. Powierzchnię przeznaczoną do wykonania remontu cząstkowego akceptuje Inspektor Nadzoru Rozbiórka nawierzchni Poprzednio wyznaczoną nawierzchnię remontu cząstkowego oskarduje się ręcznie lub przy użyciu młotków pneumatycznych w taki sposób, aby uzyskać boczne ściany pionowe. Oskardowanie wykonuje się do głębokości wyboju. Dla ułatwienia oskardowania w okresie suchym - miejsca podlegające oskardowaniu polewa się wodą przynajmniej na jedną godzinę przed oskardowaniem. Przy wybojach o powierzchni większej niż 1 m 2 na dnie wyboju oskarduje się bruzdy o szerokości 6 8 cm i głębokości około 5 cm w kratę ukośną do osi drogi o bokach 0,3 0,7 m Wypełnienie wyboju materiałem Wyoskardowany luźny materiał należy z wyboju usunąć i przesortować za pomocą sit lub grabi na tłuczeń, kliniec, miał kamienny oraz części nieprzydatne do robót naprawczych. Miejsce przeznaczone do remontu należy dokładnie oczyścić i zwilżyć wodą. Na spód wyboju należy ułożyć przesortowany tłuczeń pochodzący z wyoskardowania pod warunkiem, że nie jest on zaokrąglony. Następnie układa się świeży tłuczeń, pochodzący z tego samego surowca skalnego, z którego była wykonana nawierzchnia, w takiej ilości, aby ze względu na zagęszczenie, wystawał nad otaczającą nawierzchnię 1,5 2 cm. Tłuczeń powinien mieć wymiary mm lub mm zależnie od głębokości wyboju. Po obfitym zwilżeniu tłucznia, zagęszcza się go, postępując od krawędzi łaty ku środkowi. Zagęszczanie można wykonywać ubijakami ręcznymi, zagęszczarkami płytowymi lub przy dużej liczbie wybojów - lekkim walcem. Następnie należy rozścielić kliniec o wymiarach 12,8 20 mm z tego samego kamienia co tłuczeń. Można użyć również i stary kliniec z wyoskardowanej nawierzchni, który wykazuje lepsze właściwości cementujące. Kliniec po polaniu wodą ubija się lub wałuje. Następnie rozściela się kliniec o uziarnieniu 6,3 12,8 mm, ubija lub wałuje, obficie polewając wodą. W końcu, dla ochrony remontowanej powierzchni, pokrywa się ją miałem kamiennym 0 4 mm lub piaskiem gruboziarnistym (pożądane aby zawierał około 10% części gliniastych) i ponownie zalewa wodą. Remont cząstkowy powinien być tak wykonany, żeby łata wykazywała silne i całkowite złączenie ze starą nawierzchnią, a materiały kamienne wbudowane w łatę były silnie ze sobą zazębione i zaklinowane. Łata powinna być wykonana około 1 cm ponad otaczającą nawierzchnię, ze względu na komprymowanie pod ruchem Unikanie błędów przy wykonywaniu remontu cząstkowego Zaleca się przy wykonywaniu remontu cząstkowego unikanie następujących błędów: - wycinania wyznaczonej do remontu powierzchni według prostych kształtów geometrycznych (np. prostokątów), gdyż zwiększa to powierzchnię łat i powoduje niepotrzebne niszczenie dobrze zachowujących się części starej nawierzchni, - wycinania (oskardowania) zbyt głębokiego miejsc wybojów, gdyż głębokość oskardowania nie powinna być większa niż głębokość wyboju, z zastrzeżeniem, że głębokość po oskardowaniu powinna wynosić około 1,5 średnicy używanego do remontu tłucznia, Strona 132 z 312

133 - nieoskardowania dna wybojów, gdyż powoduje to niedostateczne powiązanie warstwy tłucznia z istniejącą nawierzchnią, - nieczyszczenia wyboju po oskardowaniu, gdyż tłuczeń sypany w kurz i błoto w wyboju ma trudności we właściwym zaklinowaniu się, - niedostatecznego zagęszczania tłucznia wypełniającego wybój, gdyż tłuczeń luźny w wyboju zostanie w krótkim czasie rozrzucony kołami pojazdów, - niepolewania wodą tłucznia i klińca podczas ubijania, gdyż tarcie między ziarnami kruszywa jest zbyt duże i tłuczeń nie daje się należycie zagęścić i tłuczeń zostanie wyrwany kołami samochodów, - używania zamiast klińca niewłaściwego materiału klinującego (np. ziemi z poboczy), co spowodowane jest błędnie pojętą oszczędnością, a skutkuje stratą zwięzłości naprawionej łaty przez koła wyrywające z łaty tłuczeń, - wykonywania powierzchni łaty równo z istniejącą nawierzchnią, gdyż po skomprymowaniu przez ruch łata znajdzie się poniżej nawierzchni, a w zagłębieniu zatrzyma się woda, powodując rozmakanie łaty i wyrywanie klińca przy przejeździe koła, - podniesienia nadmiernego powierzchni łaty ponad istniejącą nawierzchnię, gdyż podniesienie pozostałe po zajeżdżeniu będzie niemiłe dla kierowców samochodów, - używanie do remontu tłucznia i klińca o twardości różniącej się od twardości tłucznia w istniejącej nawierzchni, gdyż łata będzie ulegała mniejszemu lub większemu ścieraniu niż otaczająca jezdnia, co spowoduje niekorzystne zagłębienie lub podwyższenie nad jej powierzchnię, - stosowania w łacie klińca z innego gatunku kamienia niż tłuczeń (innej twardości) co powoduje, że tłuczeń nie da się należycie zaklinować Roboty wykończeniowe Roboty wykończeniowe powinny być zgodne z dokumentacją projektową i STWIORB. Do robót wykończeniowych należą prace związane z dostosowaniem wykonanych robót do istniejących warunków terenowych, takie jak: - usunięcia urządzeń regulacji ruchu, - roboty porządkujące otoczenie terenu robót. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót D Wymagania Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: - uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (certyfikaty na znak bezpieczeństwa, aprobaty techniczne, certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), - wykonać badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone w pkcie 2. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inspektor Nadzoruowi do akceptacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów, które należy wykonać w czasie robót podaje tablica 1. Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie robót Lp. Wyszczególnienie robót Częstotliwość badań 1 Wyznaczenie powierzchni do robót 1 raz Wartości dopuszczalne Tylko niezbędna powierzchnia 2 Roboty przygotowawcze Ocena ciągła Wg pktu 5 3 Remont cząstkowy nawierzchni Ocena ciągła Wg pktu 5 4 Roboty wykończeniowe Ocena ciągła Wg pktu 5 Strona 133 z 312

134 6.4. Badania wykonanych robót Po zakończeniu robót należy ocenić wizualnie: - wygląd zewnętrzny wykonanego remontu cząstkowego w zakresie wyglądu i prawidłowości wypełnienia łat w nawiązaniu do otaczającej nawierzchni, - poprawność profilu podłużnego i poprzecznego, nawiązującego do otaczającej nawierzchni i umożliwiającego spływ powierzchniowy wód. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanego remontu cząstkowego nawierzchni tłuczniowej. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót pkt 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektor Nadzorua, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Odbiór tych robót powinien być zgodny z wymaganiami pktu 8.2 D Wymagania ogólne oraz niniejszej STWIORB. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 remontu cząstkowego nawierzchni tłuczniowej obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - przygotowanie podłoża, - dostarczenie materiałów i sprzętu, - wykonanie remontu cząstkowego nawierzchni tłuczniowej według ustaleń specyfikacji technicznej, - przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w niniejszej specyfikacji technicznej, - odwiezienie sprzętu Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Szczegółowe specyfikacje techniczne (STWIORB) 1. D-M Wymagania ogólne 2. D Roboty przygotowawcze 3. D Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych 4. D Nawierzchnia tłuczniowa Inne materiały 1. Podręczniki i przepisy utrzymania dróg Strona 134 z 312

135 D NAWIERZCHNIA Z PŁYT BETONOWYCH 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem nawierzchni z płyt betonowych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem nawierzchni z płyt betonowych sześciokątnych. Płyty betonowe mogą być stosowane na drogach i ulicach obciążonych ruchem lekkim, na placach składowych, na miejscach postojowych, parkingach, drogach o charakterze tymczasowym (objazdy) i drogach wewnątrzzakładowych. Nawierzchnia z płyt betonowych może być układana bezpośrednio na podłożu lub na odpowiedniej podbudowie z zastosowaniem podsypki Określenia podstawowe Nawierzchnia z płyt betonowych - nawierzchnia, której warstwa ścieralna jest wykonana z płyt betonowych. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Płyty betonowe Do budowy nawierzchni z płyt betonowych stosuje się płyty betonowe sześciokątne - T, wg BN-80/ /02. Wymagania Do produkcji płyt drogowych betonowych sześciokątnych należy stosować beton klasy B 25 i B 30. Kształt płyt betonowych przedstawiono na rysunku 1. Rodzaj p Rodzaj z Rodzaj i (płyta połówka) (płyta zwykła) (płyta infuła) Rysunek 1. Kształt płyt betonowych Strona 135 z 312

136 Wymiary płyt betonowych podano w tablicy 1. Tablica 1. Wymiary płyt betonowych Rodzaj Wymiary płyt, cm Grubość płyty a b c d e płyty h, cm p 20,0 40, ,1 12,0 z 20,0 40,0 34, ,0 i 20,0-34,6 30,0-12,0 Dopuszczalne odchyłki wymiarów płyt betonowych nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 2. Tablica 2. Dopuszczalne odchyłki wymiarów płyt betonowych Rodzaj Rodzaj Dopuszczalna odchyłka, mm płyty wymiaru gatunek 1 gatunek 2 Płyty betonowe a, e, h 2 3 wg rysunku 1 b, c, d 3 4 Płyty betonowe mogą być produkowane o innym kształcie (np. czworokątnym), pod warunkiem spełnienia pozostałych wymagań normy. Ścieralność na tarczy Boehmego nie powinna przekraczać: - płyty betonowe, gatunek 1-3,5 mm, - płyty betonowe, gatunek 2-4,5 mm. Powierzchnie płyt betonowych powinny być bez rys, pęknięć i ubytków betonu, o fakturze z formy lub zatartej. Krawędzie płyt betonowych powinny być równe i proste. Dopuszczalne wady oraz uszkodzenia powierzchni i krawędzi płyt betonowych nie powinny przekraczać wartości podanych w normie BN-80/ / Krawężniki Krawężniki stosowane do obramowania nawierzchni z płyt betonowych powinny odpowiadać wymaganiom wg BN-80/ /01 i wg BN-80/ / Cement Cement stosowany do zaprawy cementowej dla wypełnienia spoin między płytami powinien być cementem portlandzkim - klasy 32,5 i odpowiadać wymaganiom podanym w PN- B Transport i przechowywanie cementu wg BN-88/ Piasek Piasek do zaprawy cementowej powinien być gatunku 1 wg PN-B-06712, natomiast do wypełniania spoin przez zamulenie - piasek gatunku 1, lecz o zawartości pyłów mineralnych w granicach od 3 do 8% Woda Woda do zaprawy cementowej powinna odpowiadać wymaganiom PN-B Powinna to być woda odmiany Masa zalewowa Masa zalewowa do wypełniania spoin i szczelin dylatacyjnych powinna być stosowana na gorąco i odpowiadać wymaganiom normy BN-74/ WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 3. Strona 136 z 312

137 3.2. Sprzęt do wykonania nawierzchni z płyt Układanie nawierzchni z płyt betonowych wykonuje się ręcznie. Do wytwarzania zaprawy stosuje się betoniarki, do zagęszczania warstwy z piasku ubijaki ręczne lub mechaniczne oraz drobny sprzęt pomocniczy do wypełniania spoin i szczelin dylatacyjnych. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport płyt i składowanie Płyty betonowe mogą być przewożone dowolnymi środkami transportowymi po osiągnięciu przez beton wytrzymałości minimum 0,5 R. W czasie transportu płyty betonowe powinny być zabezpieczone przed przemieszczeniem się i uszkodzeniami, a górna warstwa nie powinna wystawać poza ściany środka transportu więcej niż 1/3 wysokości tej warstwy. Płyty betonowe mogą być składowane na otwartej przestrzeni, na podłożu wyrównanym i odwodnionym, z zastosowaniem podkładek i przekładek ułożonych w pionie jedna nad drugą. Płyty betonowe należy układać na płask w stosach, po 10 warstw w stosie. 5. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt Podłoże Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne Podłoże może stanowić grunt rodzimy lub nasypowy, na którym bezpośrednio układana jest nawierzchnia. Grunt podłoża powinien być jednolity, przepuszczalny i zabezpieczony przed skutkami przemarzania. Wskaźnik zagęszczenia gruntu oznaczony wg BN-77/ powinien wynosić I s 1,0. Podłoże gruntowe pod nawierzchnię powinno być przygotowane zgodnie z wymogami określonymi w STWIORB D Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża Podbudowa Podbudowę pod ułożenie nawierzchni z płyt betonowych może stanowić: - podłoże z gruntu rodzimego, ulepszone piaskiem, żwirem, odpadami z kamieniołomów, wyprofilowane i zagęszczone do I s 1,0, - istniejąca nawierzchnia żwirowa, tłuczniowa lub brukowa z zastosowaniem warstwy wyrównawczej z piasku od 3 do 5 cm lub inny rodzaj podbudowy zgodny z przetargową dokumentacją projektową. Warunki wykonania podbudowy powinny odpowiadać wymaganiom zawartym w odpowiednich STWIORB Obramowanie nawierzchni Do obramowania nawierzchni z płyt betonowych należy stosować krawężniki betonowe uliczne lub betonowe drogowe wg BN-80/ /04 oraz krawężniki kamienne drogowe wg BN-66/ Rodzaj stosowanych krawężników powinien być zgodny z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB lub wskazaniami Inspektora Nadzoru. Wymagania dotyczące ustawiania krawężników powinny być zgodne z STWIORB D Krawężniki betonowe Podsypka Na podsypkę (warstwę wyrównawczą) należy stosować piasek gruby wg PN-B Grubość podsypki i warunki jej stosowania powinny być zgodne z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB lub wskazaniami Inspektora Nadzoru Układanie płyt Sposób układania płyt Strona 137 z 312

138 Sposób (deseń) układania płyt betonowych na odcinkach prostych i łukach powinien być zgodny z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB lub wskazaniami Inspektora Nadzoru. Ogólne zasady układania płyt na prostych i łukach podano w p i Układanie płyt na odcinkach prostych Płyty sześciokątne na odcinkach prostych powinny być ułożone tak, aby dwa boki każdej z nich były prostopadłe do osi drogi. Na krawędziach bocznych nawierzchni powinny być ułożone płyty infuły lub połówki. Płyty kwadratowe na odcinkach prostych powinny być ułożone rzędami prostopadłymi do osi drogi albo rzędami nachylonymi do osi drogi pod kątem 45 o z infułami. Układanie płyt na łukach Płyty sześciokątne na łukach powinny być ułożone w ten sam sposób jak na odcinkach prostych, tak jednak aby kierunki spoin poprzecznych pokrywały się z promieniami łuku. Płyty kwadratowe na łukach powinny być ułożone w ten sam sposób jak na odcinkach prostych z tym zastrzeżeniem, że w przypadku ułożenia płyt rzędami prostopadłymi do osi kierunki spoin poprzecznych powinny pokrywać się z promieniami łuku. W przypadku ułożenia płyt rzędami ukośnymi, kierunki spoin powinny być nachylone pod kątem 45 o do stycznych łuku Wypełnienie spoin Wypełnienie spoin w nawierzchniach z płyt betonowych powinno być wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB lub wskazaniami Inspektora Nadzoru. Przy wypełnianiu spoin przez zamulanie - piasek powinien zawierać od 3 do 8% frakcji mniejszej od 0,05 mm, a zamulenie powinno być wykonane na pełną wysokość płyt. Wypełnienie spoin zaprawą cementową o wytrzymałości R MPa, powinno być wykonane w głąb nie mniej niż na 2/3 wysokości płyty. Przy wypełnianiu spoin masą zalewową - przed zalaniem spoiny powinny być wypełnione piaskiem do 2/3 wysokości płyt Szczeliny dylatacyjne Szczeliny dylatacyjne w nawierzchni z płyt betonowych powinny być stosowane tylko w przypadku wypełnienia spoin zaprawą cementową. Szczelin dylatacyjne powinny być wypełnione masą zalewową w taki sam sposób jaki stosuje się przy wypełnianiu spoin masą zalewową. W nawierzchniach dróg i ulic, wykonywanych z płyt sześciokątnych i kwadratowych szczeliny dylatacyjne powinny być wykonane co 10 do 15 m. Szczeliny dylatacyjne powinny być wykonane również między nawierzchnią i krawężnikami. Na nawierzchniach placów oprócz szczelin poprzecznych powinny być wykonane szczeliny podłużne w odstępach co 5 do 7 m. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Badania przed przystąpieniem do robót Płyty betonowe powinny być badane w zakresie badań pełnych i zwykłych. Badania pełne przeprowadza producent płyt. Badania zwykłe należy przeprowadzać przy każdym odbiorze płyt, według następującego zakresu: - sprawdzenie wyglądu zewnętrznego, - sprawdzenie kształtu i wymiarów, - sprawdzenie wytrzymałości na ściskanie. Sposób pobierania próbek, badania i ocena wyników badań powinny być zgodne z BN- 80/ /01. Badania pozostałych materiałów stosowanych do wykonania nawierzchni z płyt betonowych powinny obejmować wszystkie właściwości, które zostały określone w normach podanych dla odpowiednich materiałów wg pkt 2.3 do 2.7. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przedstawić Inspektorowi Nadzoru do akceptacji wyniki badań materiałów przeznaczonych do wykonania nawierzchni z płyt betonowych. Strona 138 z 312

139 6.3. Badania w czasie robót Badanie podłoża Należy sprawdzić, czy przygotowane podłoże odpowiada wymaganiom wg pkt 5.2. Sprawdzenie konstrukcji nawierzchni Konstrukcję i grubość podbudowy wg pkt 5.3 należy sprawdzać w jednym miejscu na każdym kilometrowym odcinku drogi lub na każde 6000 m 2 powierzchni oraz w miejscach budzących wątpliwości. Sprawdzenie obramowania nawierzchni Należy przeprowadzić ocenę wizualną obramowania nawierzchni na całej długości budowanego odcinka. Sprawdzenie ułożenia płyt Sprawdzenie prawidłowości ułożenia płyt należy przeprowadzać przez dokonanie oceny wizualnej na całej długości budowanego odcinka, czy jest zgodne z warunkami podanymi w pkt 5.6. Sprawdzenie spoin Sprawdzenie wypełnienia spoin wykonuje się co najmniej w trzech losowo wybranych miejscach na: - każdym pełnym lub rozpoczętym kilometrze drogi, - każdych pełnych lub rozpoczętych 6000 m 2 placu. Sprawdzenie wypełnienia spoin wykonuje się przez usunięcie materiału wypełniającego na długości około 10 cm oraz zbadaniu, czy wypełnienie spoin jest zgodne z wymaganiami podanymi w pkt 5.7. Sprawdzenie szczelin dylatacyjnych Rozmieszczenie szczelin dylatacyjnych należy sprawdzić przez oględziny na całej długości budowanego odcinka lub całej powierzchni placu. Sprawdzenie wypełnienia szczelin dylatacyjnych wykonuje się w taki sam sposób jak spoin, w zgodności z wymaganiami wg pkt Sprawdzenie cech geometrycznych nawierzchni Równość Nierówności podłużne nawierzchni należy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem zgodnie z normą BN-68/ Nierówności podłużne nawierzchni nie powinny przekraczać 1,0 cm. Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni powinny być zgodne z przetargową dokumentacją projektową z tolerancją 0,5%. Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wykonanej nawierzchni i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać +1 cm i -2 cm. Ukształtowanie osi Oś nawierzchni w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż 5 cm. Szerokość nawierzchni 5 cm. Szerokość nawierzchni nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż Grubość podsypki (warstwy wyrównawczej) Dopuszczalne odchyłki od projektowanej grubości podsypki nie powinny przekraczać 1,0 cm. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Strona 139 z 312

140 Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej nawierzchni z płyt betonowych podano w tablicy 5. Tablica 5. Częstotliwość i zakres badań cech geometrycznych nawierzchni Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów 1 Spadki poprzeczne 2 Rzędne wysokościowe 3 Ukształtowanie osi w planie 4 Szerokość nawierzchni 10 razy na 1 km 5 Grubość podsypki 10 razy na 1 km Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 10 razy na 1 km i w charakterystycznych punktach niwelety 10 razy na 1 km i w charakterystycznych punktach niwelety 10 razy na 1 km i w charakterystycznych punktach niwelety 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 betonowych. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. (metr kwadratowy) wykonanej nawierzchni z płyt Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: - przygotowanie podłoża lub podbudowy, - wykonanie podsypki. Zasady ich odbioru są określone w D Wymagania ogólne Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 nawierzchni z płyt betonowych obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - przygotowanie podłoża lub podbudowy, - dostarczenie materiałów, - wykonanie podsypki, - ułożenie płyt, - wypełnienie spoin i szczelin dylatacyjnych, - pielęgnację nawierzchni, - przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej. Strona 140 z 312

141 9.3. Liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarach robót i kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Normy 1. PN-B Kruszywa mineralne do betonu zwykłego 2. PN-B Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, wymagania i ocena zgodności 3. PN-B Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 4. BN-69/ Cement. Transport i przechowywanie 5. BN-74/ Drogi samochodowe. Masa zalewowa 6. BN-66/ Elementy kamienne. Krawężniki uliczne, mostowe i drogowe 7. BN-80/ /01 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Wspólne wymagania i badania 8. BN-80/ /02 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Płyty drogowe 9. BN-80/ /04 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Krawężniki i obrzeża 10. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą 11. BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntów. Strona 141 z 312

142 D NAWIERZCHNIE D B NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA WIĄŻĄCA I WYRÓWNAWCZA WG PN-EN 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem warstwy wiążącej i wyrównawczej z betonu asfaltowego Zakres stosowania STWIORB Specyfikacja techniczna (STWIORB) stanowi obowiązującą podstawę przy zlecaniu i realizacji robót Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem warstwy wiążącej i wyrównawczej z betonu asfaltowego wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 [65] z mieszanki mineralnoasfaltowej dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Warstwę wiążącą i wyrównawczą z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR6 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.8). Stosowane mieszanki betonu asfaltowego o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki Kategoria ruchu KR 1-2 KR 3-4 KR 4-5 Mieszanki o wymiarze D 1), mm AC11W 2), AC16W AC16W, AC22W AC16W, AC22W 1) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa w mieszance. 2) Dopuszcza się AC11 do warstwy wyrównawczej do kategorii ruchu KR3 KR Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Warstwa wiążąca warstwa nawierzchni między warstwą ścieralną a podbudową Warstwa wyrównawcza warstwa o zmiennej grubości, ułożona na istniejącej warstwie w celu uzyskania odpowiedniego profilu potrzebnego do ułożenia kolejnej warstwy Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 11 lub Beton asfaltowy mieszanka mineralno-asfaltowa, w której kruszywo o uziarnieniu ciągłym lub nieciągłym tworzy strukturę wzajemnie klinującą się Uziarnienie skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy ziaren przechodzących przez określony zestaw sit Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita. Strona 142 z 312

143 Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d > 2 mm Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D-M Wymagania ogólne pkt Symbole i skróty dodatkowe ACW PMB D d C NPD - beton asfaltowy do warstwy wiążącej i wyrównawczej - polimeroasfalt, - górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), - dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), - kationowa emulsja asfaltowa, - właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performance Determined; producent może jej nie określać), TBR MOP - do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent może dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do tego zobowiązany), - miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować asfalty drogowe wg PN-EN [27] lub polimeroasfalty wg PN-EN [59]. Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy 2. Oprócz lepiszcz wymienionych w tablicy 2 można stosować inne lepiszcza nienormowe według aprobat technicznych. Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowe do warstwy wiążącej i wyrównawczej z betonu asfaltowego Kategoria ruchu Mieszanka ACS KR1 KR2 AC11W,AC16W 50/70 Gatunek lepiszcza asfalt drogowy polimeroasfalt KR3 KR4 AC16W,AC22W 35/50, 50/70 PMB 25/55-60 KR5 KR6 AC16W AC22W 35/50 PMB 25/55-60 Asfalty drogowe powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4. - Strona 143 z 312

144 Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów drogowych wg PN-EN [27] Lp. Metoda Właściwości badania WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE Rodzaj asfaltu 35/50 50/70 1 Penetracja w 25 C 0,1 mm PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia C PN-EN 1427 [22] Temperatura zapłonu, nie mniej niż C PN-EN [62] Zawartość składników rozpuszczalnych, nie mniej niż % m/m PN-EN [28] Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost), % m/m PN-EN [31] 0,5 0,5 nie więcej niż 6 Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niż % PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż C PN-EN 1427 [22] WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE 8 Zawartość parafiny, nie więcej niż % PN-EN [30] 2,2 2,2 9 Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż C PN-EN 1427 [22] Temperatura łamliwości Fraassa, nie więcej niż C PN-EN [29] -5-8 Tablica 4. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN-EN [59] Wymaganie podstawowe Właściwość Metoda badania Jednostka Gatunki asfaltów modyfikowanych polimerami (PMB) 25/55 60 wymaganie klasa Konsystencja w pośrednich temperaturach eksploatacyjnych Konsystencja w wysokich temperaturach eksploatacyjnych Penetracja w 25 C Temperatura mięknienia PN-EN 1426 [21] 0,1 mm PN-EN 1427 [22] C 60 6 Siła rozciągania PN-EN [55] (mała prędkość PN-EN [57] rozciągania) J/cm 2 2 w 5 C 3 Kohezja Siła rozciągania w 5 C (duża PN-EN [53] prędkość rozciągania) PN-EN [57] J/cm 2 NPD a 0 Wahadło Vialit (meto-da uderzenia) PN-EN [54] J/cm 2 NPD a 0 Stałość kon- Zmiana masy % 0,5 3 systencji Pozostała (Odporność penetracja PN-EN 1426 [21] % 40 3 na starzenie Wzrost temperatury wg PN-EN lub - mięknienia 3 [31] PN-EN 1427 [22] C 8 3 Inne właściwości Temperatura zapłonu PN-EN ISO 2592 [63] C Strona 144 z 312

145 Temperatura łamliwości PN-EN [29] C Nawrót sprężysty w 25 C PN-EN [51] % 50 5 Nawrót sprężysty w 10 C NPD a 0 Zakres PN-EN [59] plastyczności Punkt C TBR b 1 Stabilność magazynowania. PN-EN [52] Różnica temperatur PN-EN 1427 [22] C 5 2 mięknienia Stabilność PN-EN [52] Wymagania magazynowania. 0,1 mm NPD a 0 PN-EN 1426 [21] dodatkowe Różnica penetracji Spadek temperatury mięknienia PN-EN po starzeniu wg [31] C TBR b 1 PN-EN PN-EN 1427 [22] -1 lub -3 [31] Nawrót sprę-żysty w 25 C po starzeniu wg PN EN lub - PN-EN [31] [31] Nawrót sprę-żysty PN-EN [51] w 10 C po % starzeniu wg PN- NPD a 0 EN lub - 3 [31] a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) Składowanie asfaltu drogowego powinno się odbywać w zbiornikach, wykluczających zanieczyszczenie asfaltu i wyposażonych w system grzewczy pośredni (bez kontaktu asfaltu z przewodami grzewczymi). Zbiornik roboczy otaczarki powinien być izolowany termicznie, posiadać automatyczny system grzewczy z tolerancją ± 5 C oraz układ cyrkulacji asfaltu. Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym Kruszywo Do warstwy wiążącej i wyrównawczej z betonu asfaltowego należy stosować kruszywo według PN-EN [44] i WT-1 Kruszywa 2008 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2008 część 2 punkt 2, tablica 2.1, tablica 2.2, tablica 2.3. Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody, należy dobrać i zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia Strona 145 z 312

146 różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować: c) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych, d) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych Grubość materiału termoplastycznego do spoiny powinna wynosić: nie mniej niż 10 mm przy grubości warstwy technologicznej do 2,5 cm, nie mniej niż 15 mm przy grubości warstwy technologicznej większej niż 2,5 cm. Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metodą na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Materiały do złączenia warstw konstrukcji Do złączania warstw konstrukcji nawierzchni (warstwa wiążąca z warstwą ścieralną) należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje modyfikowane polimerami według PN-EN [58] i WT-3 Emulsje asfaltowe 2009 punkt 5.1 tablica 2 i tablica 3 [66]. Emulsję asfaltową można składować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, skrapiarka, walce stalowe gładkie, walce ogumione szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Transport materiałów Asfalt i polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe. Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w Strona 146 z 312

147 przegrody. Nie należy używać do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4). Mieszankę mineralno-asfaltową należy dowozić na budowę pojazdami samowyładowczymi w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza (przez przykrycie, pojemniki termoizolacyjne lub ogrzewane itp.). Warunki i czas transportu mieszanki, od produkcji do wbudowania, powinna zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inspektorowi Nadzoru do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej (AC11W, AC16W, AC22W). Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz minimalna zawartość lepiszcza podane są w tablicach 5i 6 Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej podane są w tablicach 7, 8, 9 - projektowanie empirycznie i tablicach 10,11 - projektowanie funkcjonalne. Tablica 5. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy wiążącej i wyrównawczej (projektowanie empirycznie) [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC11W KR1-KR2 AC16W KR1-KR2 AC16W KR3-KR6 AC22W KR3-KR6 Wymiar sita #, [mm] od do od do od do od do 31, , , , ,063 3,0 8,0 3,0 8,0 3,0 7,0 3,0 7,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min4,6 B min4,4 B min4,4 B min4,2 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik według równania: 2,650 d Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy wiążącej i wyrównawczej (projektowanie funkcjonalne) [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC16W KR3-KR6 AC22W KR3-KR6 Wymiar sita #, [mm] od do od do 31, , ,063 2,0 12,0 2 11,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min3,0 B min3,0 Strona 147 z 312

148 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik według równania: 2,650 d Tablica 7. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wiążącej i wyrównawczej, KR1 KR2 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Wolne przestrzenie wypełnione lepiszczem Zawartość wolnych przestrzeni mieszance mineralnej Odporność na działanie wody w Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania AC11W AC16W PN-EN [33], p. 4 PN-EN [33], p. 5 PN-EN [33], p. 5 PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C V min3,0 V max6,0 VFB min65 VFB min80 VMA min16 V min3,0 V max6,0 VFB min60 VFB min80 VMA min16 ITSR 80 ITSR 80 Tablica 8. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wiążącej i wyrównawczej, przy ruchu KR3 KR4 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, Metoda i warunki badania AC16W AC22W 2 75 uderzeń PN-EN [33], p. 4 C.1.20, PN-EN , metoda B wałowanie, w powietrzu, PN-EN , P 98 -P 100 D.1.6,60 o C, cykli [38] C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,3 PRD AIR5,0 V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,3 PRD AIR5,0 ITS 80 ITSR 80 Tablica 9. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wiążącej i wyrównawczej, przy ruchu KR5 KR6 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń C.1.20, wałowanie, Metoda i warunki badania AC16P AC22P PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , Strona 148 z 312 V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,1 PRD AIR3,0 V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,1 PRD AIR3,0

149 Odporność na działanie wody P 98 -P 100 D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], C.1.1,ubijanie, przechowywanie w 40 C z 2 25 uderzeń jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C ITSR 80 ITSR 80 Tablica 10. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wiążącej i wyrównawczej, przy ruchu KR3 KR4 (projektowanie funkcjonalne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Sztywność Odporność na zmęczenie, kategoria nie niższa niż Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, Metoda i warunki badania AC16P AC22P 2 75 uderzeń PN-EN [33], p. 4 C.1.20, PN-EN , metoda B wałowanie, w powietrzu, PN-EN , P 98 -P 100 D.1.6,60 o C, cykli [38] C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 PN-EN [35], przechowywanie w 40 o C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 o C PN-EN , 4PB-PR, temp.10 o C, częstość 10Hz PN-EN , 4PB-PR, temp.10 o C, częstość 10Hz V min3,0 V max7,0 WTS AIR0,3 PRD AIR5,0 V min3,0 V max7,0 WTS AIR0,3 PRD AIR5,0 ITSR 80 ITSR 80 S min9000 S min9000 ε ε Tablica 11. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wiążącej i wyrównawczej, przy ruchu KR5 KR6 (projektowanie funkcjonalne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Sztywność Odporność na zmęczenie, kategoria nie niższa niż Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, Metoda i warunki badania AC16P AC22P 2 75 uderzeń PN-EN [33], p. 4 C.1.20, PN-EN , metoda B wałowanie, w powietrzu, PN-EN , P 98 -P 100 D.1.6,60 C, cykli [38] C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.20, wałowanie, P 98 -P Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,1 PRD AIR3,0 V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,1 PRD AIR3,0 ITSR 80 ITSR 80 S min11000 S min11000 ε ε Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki mineralno-asfaltowej w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do Strona 149 z 312

150 dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie może przekraczać 180 C dla asfaltu drogowego 50/70 i polimeroasfaltu drogowego PMB25/55-60 oraz 190 C dla asfaltu drogowego 35/50. Kruszywo powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 C od najwyższej temperatury mieszanki mineralnoasfaltowej podanej w tablicy 12. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej na miejsce wbudowania, a najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 12. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki AC [65] Lepiszcze asfaltowe Asfalt 35/50 Asfalt 50/70 PMB 25/55-60 Temperatura mieszanki [ C] od 155 do 195 od 140 do 180 od 140 do 180 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. Dopuszcza się dostawy mieszanek mineralno-asfaltowych z kilku wytwórni, pod warunkiem skoordynowania między sobą deklarowanych przydatności mieszanek (m.in.: typ, rodzaj składników, właściwości objętościowe) z zachowaniem braku różnic w ich właściwościach Przygotowanie podłoża Podłoże (podbudowa lub stara warstwa ścieralna) pod warstwę wiążącą lub wyrównawczą z betonu asfaltowego powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein. W wypadku podłoża z nowo wykonanej warstwy asfaltowej, do oceny nierówności należy przyjąć dane z pomiaru równości tej warstwy, zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe punkt [65]. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. W wypadku podłoża z warstwy starej nawierzchni, nierówności nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 13. Tablica 13. Maksymalne nierówności podłoża z warstwy starej nawierzchni pod warstwy asfaltowe (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Klasa drogi A, S, GP G Maksymalna nierówność Element nawierzchni podłoża pod warstwę wiążącą [mm] Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i 9 wyłączania Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone 10 pobocza Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza 10 Z, L, D Pasy ruchu 12 Jeżeli nierówności są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Strona 150 z 312

151 Oznakowanie poziome na warstwie podłoża należy usunąć. Dopuszcza się pozostawienie oznakowania poziomego z materiałów termoplastycznych przy spełnieniu warunku sczepności warstw wg punktu 5.7. Nierówności podłoża (w tym powierzchnię istniejącej warstwy ścieralnej) należy wyrównać poprzez frezowanie lub wykonanie warstwy wyrównawczej. Wykonane w podłożu łaty z materiału o mniejszej sztywności (np. łaty z asfaltu lanego w betonie asfaltowym) należy usunąć, a powstałe w ten sposób ubytki wypełnić materiałem o właściwościach zbliżonych do materiału podstawowego (np. wypełnić betonem asfaltowym). W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Jeżeli podłoże jest nieodpowiednie, to należy ustalić, jakie specjalne środki należy podjąć przed wykonaniem warstwy asfaltowej. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralno-asfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inspektora Nadzoru próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inspektor Nadzoru podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania warstwy wiążącej z betonu asfaltowego Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania oraz ustalenia warunków zagęszczania. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inspektorem Nadzoru. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania warstwy. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inspektora Nadzoru technologii wbudowania i zagęszczania oraz wyników z odcinka próbnego Połączenie międzywarstwowe Uzyskanie wymaganej trwałości nawierzchni jest uzależnione od zapewnienia połączenia między warstwami i ich współpracy w przenoszeniu obciążenia nawierzchni ruchem. Podłoże powinno być skropione lepiszczem. Ma to na celu zwiększenie połączenia między warstwami konstrukcyjnymi oraz zabezpieczenie przed wnikaniem i zaleganiem wody między warstwami. Skropienie lepiszczem podłoża (np. podbudowa asfaltowa), przed ułożeniem warstwy wiążącej z betonu asfaltowego powinno być wykonane w ilości podanej w przeliczeniu na pozostałe lepiszcze, tj. 0,3 0,5 kg/m 2, przy czym: zaleca się stosować emulsję modyfikowaną polimerem, ilość emulsji należy dobrać z uwzględnieniem stanu podłoża oraz porowatości mieszanki ; jeśli mieszanka ma większą zawartość wolnych przestrzeni, to należy użyć większą ilość lepiszcza do skropienia, które po ułożeniu warstwy ścieralnej uszczelni ją. Skrapianie podłoża należy wykonywać równomiernie stosując rampy do skrapiania, np. skrapiarki do lepiszczy asfaltowych. Dopuszcza się skrapianie ręczne lancą w miejscach trudno Strona 151 z 312

152 dostępnych (np. ścieki uliczne) oraz przy urządzeniach usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających. W razie potrzeby urządzenia te należy zabezpieczyć przed zabrudzeniem. Skropione podłoże należy wyłączyć z ruchu publicznego przez zmianę organizacji ruchu. W wypadku stosowania emulsji asfaltowej podłoże powinno być skropione 0,5 h przed układaniem warstwy asfaltowej w celu odparowania wody. Czas ten nie dotyczy skrapiania rampą zamontowaną na rozkładarce Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4 i 5.7. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę mineralno-asfaltową asfaltową należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 14. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej podczas silnego wiatru (V > 16 m/s). W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Tablica 14. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstwy wiążącej lub wyrównawczej z betonu asfaltowego Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do robót w czasie robót Warstwa wiążąca 0 +2 Warstwa wyrównawcza 0 +2 Właściwości wykonanej warstwy powinny spełniać warunki podane w tablicy 15. Tablica 15. Właściwości warstwy AC [65] Typ i wymiar mieszanki Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)] AC11W, KR1 KR2 E) 4,0 10,0 98 3,0 6,0 AC16W, KR1 KR2 E) 5,0 10,0 98 3,0 6,0 AC16P, KR3 KR6 E) 5,0 10,0 98 4,0 7,0 AC22P, KR3 KR6 E) 7,0 10,0 98 4,0 7,0 AC16P, KR3 KR4 F) 5,0 10,0 98 3,0 7,0 AC22P, KR3 KR4 F) 7,0 10,0 98 3,0 7,0 AC16P, KR5 KR6 F) 5,0 10,0 98 4,0 7,0 AC22P, KR5 KR6 F) 7,0 10,0 98 4,0 7,0 E) projektowanie empiryczne, F) projektowanie funkcjonalne Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Warstwy wałowane powinny być równomiernie zagęszczone ciężkimi walcami drogowymi. Do warstw z betonu asfaltowego należy stosować walce drogowe stalowe gładkie z możliwością wibracji, oscylacji lub walce ogumione. Strona 152 z 312

153 5.9. Połączenia technologiczne Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.6 [65]. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inspektora Nadzoru. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inspektorowi Nadzoru do akceptacji Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inspektora Nadzoru) Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać Inspektorowi Nadzoru na jego żądanie. Inspektor Nadzoru może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inspektor Nadzoru może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni: pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN-EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne Badania kontrolne są badaniami Inspektora Nadzoru, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inspektor Nadzoru w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 16. Tablica 16. Rodzaj badań kontrolnych [65] Strona 153 z 312

154 Lp. Rodzaj badań a) b) Mieszanka mineralno-asfaltowa a), b) Uziarnienie Zawartość lepiszcza Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego Gęstość i zawartość wolnych przestrzeni próbki Warstwa asfaltowa Wskaźnik zagęszczenia a) Spadki poprzeczne Równość Grubość lub ilość materiału Zawartość wolnych przestrzeni a) Właściwości przeciwpoślizgowe do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inspektor Nadzoru i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inspektora Nadzoru lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania. Wniosek o przeprowadzenie badań arbitrażowych dotyczących zawartości wolnych przestrzeni lub wskaźnika zagęszczenia należy złożyć w ciągu 2 miesięcy od wpływu reklamacji ze strony Zamawiającego Właściwości warstwy i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Mieszanka mineralno-asfaltowa Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.8 [65]. Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej. Strona 154 z 312

155 Warstwa asfaltowa Grubość warstwy oraz ilość materiału Grubość wykonanej warstwy oznaczana według PN-EN [40] oraz ilość wbudowanego materiału na określoną powierzchnię (dotyczy przede wszystkim cienkich warstw) mogą odbiegać od projektu o wartości podane w tablicy 17. W wypadku określania ilości materiału na powierzchnię i średniej wartości grubości warstwy z reguły należy przyjąć za podstawę cały odcinek budowy. Inspektor Nadzoru ma prawo sprawdzać odcinki częściowe. Odcinek częściowy powinien zawierać co najmniej jedną dzienną działkę roboczą. Do odcinka częściowego obowiązują te same wymagania jak do odcinka budowy. Za grubość warstwy lub warstw przyjmuje się średnią arytmetyczną wszystkich pojedynczych oznaczeń grubości warstwy na całym odcinku budowy lub odcinku częściowym. Tablica 17. Dopuszczalne odchyłki grubości warstwy oraz ilości materiału na określonej powierzchni, [%] [65] Warunki oceny Warstwa asfaltowa AC a) A Średnia z wielu oznaczeń grubości oraz ilości 1. duży odcinek budowy, powierzchnia większa niż 6000 m 2 lub droga ograniczona krawężnikami, powierzchnia większa niż 1000 m 2 lub 2. mały odcinek budowy B Pojedyncze oznaczenie grubości 15 a) w wypadku budowy dwuetapowej, tzn. gdy warstwa ścieralna jest układana z opóźnieniem, wartość z wiersza B odpowiednio obowiązuje; w pierwszym etapie budowy do górnej warstwy nawierzchni obowiązuje wartość 25%, a do łącznej grubości warstw etapu 1 15% Wskaźnik zagęszczenia warstwy Zagęszczenie wykonanej warstwy, wyrażone wskaźnikiem zagęszczenia oraz zawartością wolnych przestrzeni, nie może przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 15. Dotyczy to każdego pojedynczego oznaczenia danej właściwości. Określenie gęstości objętościowej należy wykonywać według PN-EN [32] Zawartość wolnych przestrzeni w nawierzchni Zawartość wolnych przestrzeni w próbce Marshalla z mieszanki mineralno-asfaltowej lub wyjątkowo powtórnie rozgrzanej próbki pobranej z nawierzchni, nie może wykroczyć poza wartości dopuszczalne podane w p. 5.2 o więcej niż 2,0 %(v/v) Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5% Równość podłużna i poprzeczna Do oceny równości podłużnej warstwy wiążącej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Do oceny równości poprzecznej warstwy wiążącej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67] Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Strona 155 z 312

156 Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm. Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 asfaltowego (AC). 8. ODBIÓR ROBÓT (metr kwadratowy) wykonanej warstwy z betonu Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65] pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy z betonu asfaltowego (AC) obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki betonu asfaltowego i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki betonu asfaltowego, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą STWIORB obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. Strona 156 z 312

157 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ogólne specyfikacje techniczne (STWIORB) 1. D-M Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej STWIORB) 2. PN-EN Metody badania cementu Oznaczanie zawartości chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie 3. PN-EN Wapno budowlane Część 2: Metody badań 4. PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego 5. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania 6. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości 7. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu 8. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentowej zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych 9. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni Wskaźnik przepływu kruszywa 10. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym 11. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) 12. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie 13. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości 14. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza 15. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją 16. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości 17. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna 18. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia 19. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności 20. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania 21. PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 22. PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula Strona 157 z 312

158 23. PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 24. PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 25. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna 26. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralnoasfaltowych na działanie wody 27. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych 28. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności 29. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraassa 30. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości parafiny Część 1: Metoda destylacyjna 31. PN-EN PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie pod wpływem ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT 32. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną 33. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni 34. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem 35. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę 36. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury 37. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza 38. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie 39. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek 40. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych 41. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym 42. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych 43. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltowych 44. PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 45. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie Strona 158 z 312

159 46. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym 47. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 1: Beton asfaltowy 48. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 20: Badanie typu 49. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli 50. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 2: Liczba bitumiczna 51. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltów modyfikowanych 52. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowanie modyfikowanych asfaltów 53. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości 54. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego 55. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem 56. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem 57. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji 58. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych 59. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami 60. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew na gorąco 61. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew na zimno 62. PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomiar metodą otwartego tygla Clevelanda 63. PN-EN ISO 2592 Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (rekomendowane przez Ministra Infrastruktury) 67. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych 69. WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych Inne dokumenty 69. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 70. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa 1997 Strona 159 z 312

160 D A NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA ŚCIERALNA WG PN-EN 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Zakres stosowania STWIORB robót. Specyfikacja techniczna (STWIORB) stanowi obowiązującą podstawę przy zlecaniu 1.3. Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 [65] z mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Warstwę ścieralną z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR4 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.7). Stosowane mieszanki betonu asfaltowego o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki Kategoria ruchu KR 1-2 KR 3-4 Mieszanki o wymiarze D 1), mm AC5S, AC8S, AC11S AC8S, AC11S 1) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa w mieszance Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Warstwa ścieralna górna warstwa nawierzchni będąca w bezpośrednim kontakcie z kołami pojazdów Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 8 lub Beton asfaltowy mieszanka mineralno-asfaltowa, w której kruszywo o uziarnieniu ciągłym lub nieciągłym tworzy strukturę wzajemnie klinującą się Uziarnienie skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy ziaren przechodzących przez określony zestaw sit Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d > 2 mm Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm. Strona 160 z 312

161 Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D-M Wymagania ogólne pkt Symbole i skróty dodatkowe ACS PMB D d C NPD TBR IRI MOP beton asfaltowy do warstwy ścieralnej polimeroasfalt, górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), kationowa emulsja asfaltowa, właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performance Determined; producent może jej nie określać), do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent może dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do tego zobowiązany), (International Roughness Index) międzynarodowy wskaźnik równości, miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować asfalty drogowe wg PN-EN [27] lub polimeroasfalty wg PN-EN [59]. Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy 2. Oprócz lepiszcz wymienionych w tablicy 2 można stosować inne lepiszcza nienormowe według aprobat technicznych. Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowego do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Kategoria Mieszanka Gatunek lepiszcza ruchu ACS asfalt drogowy polimeroasfalt KR1 KR2 AC5S, AC8S, AC11S KR3 KR4 AC8S, AC11S 50/70 1) 50/70 1), 70/100 PMB 45/80-55, PMB 45/ ) Nie zaleca się do stosowania w regionach, gdzie spodziewana minimalna temperatura nawierzchni wynosi poniżej -28 C (region północno-wschodni i tereny podgórskie) Asfalty drogowe powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4. Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów drogowych wg PN-EN [27] Lp. Metoda Właściwości badania WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE Rodzaj asfaltu 50/70 70/100 1 Penetracja w 25 C 0,1 mm PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia C PN-EN 1427 [22] Strona 161 z 312

162 3 Temperatura zapłonu, nie mniej niż C PN-EN [62] Zawartość składników rozpuszczalnych, nie mniej niż % m/m PN-EN [28] Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost), % m/m PN-EN [31] 0,5 0,8 nie więcej niż 6 Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niż % PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż C PN-EN 1427 [22] WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE 8 Zawartość parafiny, nie więcej niż % PN-EN [30] 2,2 2,2 9 Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż C PN-EN 1427 [22] Temperatura łamliwości Fraassa, nie więcej niż C PN-EN [29] Tablica 4. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN- EN [59] Wymaganie podstawowe Właściwość Metoda badania Jednostka Gatunki asfaltów modyfikowanych polimerami (PMB) 45/ /80 65 wymaganie klasa wymaganie klasa Konsystencja w pośrednich temperatu-rach eksploatacyjnych Konsystencja w wysokich temperaturach eksploatacyjnych Penetracja w 25 C Temperatura mięknienia PN-EN 1426 [21] PN-EN 1427 [22] 0,1 mm C Siła rozciągania (mała prędkość rozciągania) PN-EN [55] PN-EN [57] J/cm 2 1 w 5 C 4 2 w 5 C 3 Kohezja Siła rozciągania w 5 C (duża prędkość rozciągania) Wahadło Vialit (meto-da uderzenia) PN-EN [53] PN-EN [57] PN-EN [54] J/cm 2 NPD a 0 NPD a 0 J/cm 2 NPD a 0 NPD a 0 Stałość kon- Zmiana masy % 0,5 3 0,5 3 systencji Pozostała PN-EN (Odporność penetracja 1426 [21] % na starzenie wg Wzrost PN-EN PN-EN temperatury lub -3 [31] 1427 [22] C mięknienia Inne właściwości Wymagania dodatkowe Temperatura zapłonu Temperatura łamliwości Nawrót sprężysty w 25 C Nawrót sprężysty PN-EN ISO 2592 [63] PN-EN [29] PN-EN [51] C C % Strona 162 z NPD a 0 NPD a 0

163 Wymagania dodatkowe w 10 C Zakres plastyczności Stabilność magazynowania. Różnica temperatur mięknienia Stabilność magazynowania. Różnica penetracji Spadek temperatury mięknienia po starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] Nawrót sprężysty w 25 o C po starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] Nawrót sprężysty w 10 C po starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] PN-EN [59] Punkt PN-EN [52] PN-EN 1427 [22] PN-EN [52] PN-EN 1426 [21] PN-EN [31] PN-EN 1427 [22] PN-EN [31] PN-EN [51] a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) C TBR b 1 TBR b 1 C ,1 mm NPD a 0 NPD a 0 C TBR b 1 TBR b 1 % Strona 163 z NPD a 0 NPD a 0 Składowanie asfaltu drogowego powinno się odbywać w zbiornikach, wykluczających zanieczyszczenie asfaltu i wyposażonych w system grzewczy pośredni (bez kontaktu asfaltu z przewodami grzewczymi). Zbiornik roboczy otaczarki powinien być izolowany termicznie, posiadać automatyczny system grzewczy z tolerancją ± 5 C oraz układ cyrkulacji asfaltu. Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym Kruszywo Do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego należy stosować kruszywo według PN-EN [44] i WT-1 Kruszywa 2008 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2008 część 2 punkt 3, tablica 3.1, tablica 3.2, tablica 3.3. Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody, należy dobrać i zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Środek adhezyjny powinien odpowiadać wymaganiom określonym przez producenta. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach, w warunkach określonych przez producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować:

164 e) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych, f) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych Grubość materiału termoplastycznego do spoiny powinna wynosić: nie mniej niż 10 mm przy grubości warstwy technologicznej do 2,5 cm, nie mniej niż 15 mm przy grubości warstwy technologicznej większej niż 2,5 cm. Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metoda na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Materiały do złączenia warstw konstrukcji Do złączania warstw konstrukcji nawierzchni (warstwa wiążąca z warstwą ścieralną) należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje modyfikowane polimerami według PN-EN [58] i WT-3 Emulsje asfaltowe 2009 punkt 5.1 tablica 2 i tablica 3 [66]. Kationowe emulsje asfaltowe modyfikowane polimerami (asfalt 70/100 modyfikowany polimerem lub lateksem butadienowo-styrenowym SBR) stosuje się tylko pod cienkie warstwy asfaltowe na gorąco. Emulsję asfaltową można składować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, skrapiarka, walce stalowe gładkie, lekka rozsypywarka kruszywa, szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Transport materiałów Asfalt i polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe. Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w Strona 164 z 312

165 przegrody. Nie należy używać do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4). Mieszankę mineralno-asfaltową należy dowozić na budowę pojazdami samowyładowczymi w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza (przez przykrycie, pojemniki termoizolacyjne lub ogrzewane itp.). Warunki i czas transportu mieszanki, od produkcji do wbudowania, powinna zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inspektorowi Nadzoru do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej (AC5S, AC8S, AC11S). Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz minimalna zawartość lepiszcza podane są w tablicach 6 i 7. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej podane są w tablicach 8 i 9. Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy ścieralnej dla KR1-KR2 [65] Właściwość Przesiew, [% (m/m)] AC5S AC8S AC11S Wymiar sita #, [mm] od do od do od do , , , ,063 7, ,0 6 12,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min7,0 B min6,6 B min6,4 Tablica 7. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy ścieralnej dla KR3-KR4 [65] Właściwość Przesiew, [% (m/m)] AC8S AC11S Wymiar sita #, [mm] od do od do , , , , ,0 6 12,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min6,4 B min6,2 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik według równania: 2,650 d Strona 165 z 312

166 Tablica 8. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy ścieralnej, przy ruchu KR1 KR2 [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Wolne przestrzenie wypełnione lepiszczem Zawartość wolnych przestrzeni w mieszance mineralnej Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń Metoda i warunki badania AC5S AC8S AC11S PN-EN [33], p. 4 PN-EN [33], p. 5 PN-EN [33], p. 5 V min1,0 V max3,0 VFB min78 VFB min89 V min1,0 V max3,0 VFB min78 VFB min89 V min1,0 V max3,0 VFB min75 VFB min89 VMA min16 VMA min16 VMA min16 Odporność na działanie wody C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C ITSR 90 ITSR 90 ITSR 90 Tablica 9. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy ścieralnej, przy ruchu KR3 KR4 [65] Właściwość Zawartość przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody wolnych Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98-P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń 5.3. Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Metoda i warunki badania SMA 8 SMA 11 PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C Strona 166 z 312 V min2,0 V max4 WTS AIR0,30 PRD AIR5,0 V min2,0 V max4 WTS AIR0,30 PRD AIR5,0 ITSR 90 ITSR 90 Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki mineralno-asfaltowej w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie może przekraczać 180 C dla asfaltu drogowego 50/70 i 70/100 i polimeroasfaltu drogowego 45/80-55 i 45/ Kruszywo (ewentualnie z wypełniaczem) powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 o C od najwyższej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej w tablicy 10. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej na miejsce wbudowania, a

167 najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 10. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki AC [65] Lepiszcze asfaltowe Asfalt 50/70 Asfalt 70/100 PMB 45/80-55 PMB 45/80-65 Temperatura mieszanki [ C] od 140 do 180 od 140 do 180 od 130 do 180 od 130 do 180 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. Dopuszcza się dostawy mieszanek mineralno-asfaltowych z kilku wytwórni, pod warunkiem skoordynowania między sobą deklarowanych przydatności mieszanek (m.in.: typ, rodzaj składników, właściwości objętościowe) z zachowaniem braku różnic w ich właściwościach Przygotowanie podłoża Podłoże (warstwa wyrównawcza, warstwa wiążąca lub stara warstwa ścieralna) pod warstwę ścieralną z betonu asfaltowego powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein. W wypadku podłoża z nowo wykonanej warstwy asfaltowej, do oceny nierówności należy przyjąć dane z pomiaru równości tej warstwy, zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe punkt [65]. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. W wypadku podłoża z warstwy starej nawierzchni, nierówności nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 11. Tablica 11. Maksymalne nierówności podłoża z warstwy starej nawierzchni pod warstwy asfaltowe (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Klasa drogi Element nawierzchni Maksymalna nierówność podłoża pod warstwę ścieralną [mm] A, S, Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania 6 GP Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza 8 G Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza 8 Z, L, D Pasy ruchu 9 Jeżeli nierówności są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Oznakowanie poziome na warstwie podłoża należy usunąć. Dopuszcza się pozostawienie oznakowania poziomego z materiałów termoplastycznych przy spełnieniu warunku sczepności warstw wg punktu 5.7. Nierówności podłoża (w tym powierzchnię istniejącej warstwy ścieralnej) należy wyrównać poprzez frezowanie lub wykonanie warstwy wyrównawczej. Strona 167 z 312

168 Wykonane w podłożu łaty z materiału o mniejszej sztywności (np. łaty z asfaltu lanego w betonie asfaltowym) należy usunąć, a powstałe w ten sposób ubytki wypełnić materiałem o właściwościach zbliżonych do materiału podstawowego (np. wypełnić betonem asfaltowym). W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Jeżeli podłoże jest nieodpowiednie, to należy ustalić, jakie specjalne środki należy podjąć przed wykonaniem warstwy asfaltowej. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralno-asfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inspektora Nadzoru próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inspektor Nadzoru podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania oraz ustalenia warunków zagęszczania. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inspektorem Nadzoru. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania warstwy ścieralnej. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inspektora Nadzoru technologii wbudowania i zagęszczania oraz wyników z odcinka próbnego Połączenie międzywarstwowe Uzyskanie wymaganej trwałości nawierzchni jest uzależnione od zapewnienia połączenia między warstwami i ich współpracy w przenoszeniu obciążenia nawierzchni ruchem. Podłoże powinno być skropione lepiszczem. Ma to na celu zwiększenie połączenia między warstwami konstrukcyjnymi oraz zabezpieczenie przed wnikaniem i zaleganiem wody między warstwami. Skropienie lepiszczem podłoża (np. z warstwy wiążącej asfaltowej), przed ułożeniem warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego powinno być wykonane w ilości podanej w przeliczeniu na pozostałe lepiszcze, tj. 0,1 0,3 kg/m 2, przy czym: zaleca się stosować emulsję modyfikowaną polimerem, ilość emulsji należy dobrać z uwzględnieniem stanu podłoża oraz porowatości mieszanki ; jeśli mieszanka ma większą zawartość wolnych przestrzeni, to należy użyć większą ilość lepiszcza do skropienia, które po ułożeniu warstwy ścieralnej uszczelni ją. Skrapianie podłoża należy wykonywać równomiernie stosując rampy do skrapiania, np. skrapiarki do lepiszczy asfaltowych. Dopuszcza się skrapianie ręczne lancą w miejscach trudno dostępnych (np. ścieki uliczne) oraz przy urządzeniach usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających. W razie potrzeby urządzenia te należy zabezpieczyć przed zabrudzeniem. Skropione podłoże należy wyłączyć z ruchu publicznego przez zmianę organizacji ruchu. W wypadku stosowania emulsji asfaltowej podłoże powinno być skropione 0,5 h przed układaniem warstwy asfaltowej w celu odparowania wody. Strona 168 z 312

169 Czas ten nie dotyczy skrapiania rampą zamontowaną na rozkładarce Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4 i 5.7. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę mineralno-asfaltową asfaltową należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 12. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej podczas silnego wiatru (V > 16 m/s) W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Tablica 12. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstw asfaltowych Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do robót w czasie robót Warstwa ścieralna o grubości 3 cm 0 +5 Warstwa ścieralna o grubości < 3 cm Właściwości wykonanej warstwy powinny spełniać warunki podane w tablicy 13. Tablica 13. Właściwości warstwy AC [65] Typ i wymiar mieszanki Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)] AC5S, KR1-KR2 2,0 4,0 97 1,0 4,0 AC8S, KR1-KR2 2,5 5,0 97 1,0 4,0 AC11S, KR1-KR2 3,0 5,0 98 1,0 4,0 AC8S, KR3-KR4 2,5 4,5 97 2,0 5,0 AC11S, KR3-KR4 3,0 5,0 98 2,0 5,0 Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Warstwy wałowane powinny być równomiernie zagęszczone ciężkimi walcami drogowymi. Do warstw z betonu asfaltowego należy stosować walce drogowe stalowe gładkie z możliwością wibracji, oscylacji lub walce ogumione Połączenia technologiczne Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.6 [65]. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: Strona 169 z 312

170 uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inspektora Nadzoru. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inspektorowi Nadzoru do akceptacji Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inspektora Nadzoru) Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać zleceniodawcy na jego żądanie. Inspektor Nadzoru może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inspektor Nadzoru może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni: pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN-EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne Badania kontrolne są badaniami Inspektora Nadzoru, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inspektor Nadzoru w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 14. Strona 170 z 312

171 Tablica 14. Rodzaj badań kontrolnych [65] Lp a), b) Rodzaj badań Mieszanka mineralno-asfaltowa Uziarnienie Zawartość lepiszcza Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego Gęstość i zawartość wolnych przestrzeni próbki Warstwa asfaltowa Wskaźnik zagęszczenia a) Spadki poprzeczne Równość Grubość lub ilość materiału Zawartość wolnych przestrzeni a) Właściwości przeciwpoślizgowe a) b) do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inspektor Nadzoru i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inspektora Nadzoru lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania. Wniosek o przeprowadzenie badań arbitrażowych dotyczących zawartości wolnych przestrzeni lub wskaźnika zagęszczenia należy złożyć w ciągu 2 miesięcy od wpływu reklamacji ze strony Zamawiającego Właściwości warstwy i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Mieszanka mineralno-asfaltowa Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.8 [65]. Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej. Strona 171 z 312

172 Warstwa asfaltowa Grubość warstwy oraz ilość materiału Grubość wykonanej warstwy oznaczana według PN-EN [40] oraz ilość wbudowanego materiału na określoną powierzchnię (dotyczy przede wszystkim cienkich warstw) mogą odbiegać od projektu o wartości podane w tablicy 15. W wypadku określania ilości materiału na powierzchnię i średniej wartości grubości warstwy z reguły należy przyjąć za podstawę cały odcinek budowy. Inspektor Nadzoru ma prawo sprawdzać odcinki częściowe. Odcinek częściowy powinien zawierać co najmniej jedną dzienną działkę roboczą. Do odcinka częściowego obowiązują te same wymagania jak do odcinka budowy. Za grubość warstwy lub warstw przyjmuje się średnią arytmetyczną wszystkich pojedynczych oznaczeń grubości warstwy na całym odcinku budowy lub odcinku częściowym. Tablica 15. Dopuszczalne odchyłki grubości warstwy oraz ilości materiału na określonej powierzchni, [%] [65] Warunki oceny Warstwa asfaltowa AC a) A Średnia z wielu oznaczeń grubości oraz ilości 1. duży odcinek budowy, powierzchnia większa niż 6000 m 2 lub droga ograniczona krawężnikami, powierzchnia większa niż 1000 m 2 lub warstwa ścieralna, ilość większa niż 50 kg/m 2 2. mały odcinek budowy lub warstwa ścieralna, ilość większa niż 50 kg/m B Pojedyncze oznaczenie grubości 25 a) w wypadku budowy dwuetapowej, tzn. gdy warstwa ścieralna jest układana z opóźnieniem, wartość z wiersza B odpowiednio obowiązuje; w pierwszym etapie budowy do górnej warstwy nawierzchni obowiązuje wartość 25%, a do łącznej grubości warstw etapu 1 15% Wskaźnik zagęszczenia warstwy Zagęszczenie wykonanej warstwy, wyrażone wskaźnikiem zagęszczenia oraz zawartością wolnych przestrzeni, nie może przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 13. Dotyczy to każdego pojedynczego oznaczenia danej właściwości. Określenie gęstości objętościowej należy wykonywać według PN-EN [32] Zawartość wolnych przestrzeni w nawierzchni Zawartość wolnych przestrzeni w próbce pobranej z nawierzchni, określona w tablicy 13, nie może wykroczyć poza wartości dopuszczalne więcej niż 1,5 %(v/v) Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5% Równość podłużna i poprzeczna Pomiary równości podłużnej należy wykonywać w środku każdego ocenianego pasa ruchu. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy G i dróg wyższych klas należy stosować metodę pomiaru umożliwiającą obliczanie wskaźnika równości IRI. Wartość IRI oblicza się dla odcinków o długości 50 m. Dopuszczalne wartości wskaźnika IRI wymagane przy odbiorze nawierzchni określono w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy Z, L i D oraz placów i parkingów należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona przez wartość Strona 172 z 312

173 odchylenia równości (prześwitu), które nie mogą przekroczyć 6 mm. Przez odchylenie równości rozumie się największą odległość między łatą a mierzoną powierzchnią. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartości wskaźnika równości IRI warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy G i dróg wyższych klas nie powinny być większe niż podane w tablicy 23. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni, w prawym śladzie koła. Tablica 16. Dopuszczalne wartości wskaźnika równości podłużnej IRI warstwy ścieralnej wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi A, S GP G Element nawierzchni Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza Wartości wskaźnika IRI [mm/m] 2,9 3,7 4,6 Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg klasy Z i L nie powinna być większa niż 8 mm. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Do oceny równości poprzecznej warstw nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości poprzecznej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych nie powinna być większa niż podana w tablicy 17. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Tablica 17. Dopuszczalne wartości odchyleń równości poprzecznej warstwy ścieralnej wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi A, S GP G Element nawierzchni Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza Wartości odchyleń równości poprzecznej [mm] Z, L, D Pasy ruchu Właściwości przeciwpoślizgowe Przy ocenie właściwości przeciwpoślizgowych nawierzchni drogi klasy Z i dróg wyższych klas powinien być określony współczynnik tarcia na mokrej nawierzchni przy całkowitym poślizgu opony testowej. Pomiar wykonuje się przy temperaturze otoczenia od 5 do 30 C, nie rzadziej niż co 50 m na nawierzchni zwilżanej wodą w ilości 0,5 l/m 2, a wynik pomiaru powinien być przeliczany na wartość przy 100% poślizgu opony testowej o rozmiarze 185/70 R14. Miarą właściwości przeciwpoślizgowych jest miarodajny współczynnik tarcia. Za miarodajny współczynnik tarcia przyjmuje się różnicę wartości średniej E(μ) i odchylenia standardowego D: E(μ) D. Długość odcinka podlegającego odbiorowi nie powinna być większa niż 1000 m. Liczba pomiarów na ocenianym odcinku nie powinna być mniejsza niż 10. W wypadku odbioru krótkich odcinków Strona 173 z 312

174 nawierzchni, na których nie można wykonać pomiarów z prędkością 60 lub 90 km/h (np. rondo, dojazd do skrzyżowania, niektóre łącznice), poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,47, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia nawierzchni wymagane w okresie od 4 do 8 tygodni po oddaniu warstwy do eksploatacji są określone w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Jeżeli warunki atmosferyczne uniemożliwiają wykonanie pomiaru w wymienionym terminie, powinien być on zrealizowany z najmniejszym możliwym opóźnieniem. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartości miarodajnego współczynnika tarcia nie powinny być mniejsze niż podane w tablicy 18. W wypadku badań na krótkich odcinkach nawierzchni, rondach lub na dojazdach do skrzyżowań poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,44, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Tablica 18. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi A, S GP, G, Z Element nawierzchni Miarodajny współczynnik tarcia przy prędkości zablokowanej opony względem nawierzchni 60 km/h 90 km/h Pasy ruchu - 0,37 Pasy: włączania i wyłączania, jezdnie łącznic Pasy: ruchu, dodatkowe, utwardzone pobocza 0,44-0, Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm. Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego (AC). 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65] pkt 9.2. Strona 174 z 312

175 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego (AC) obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki betonu asfaltowego i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki betonu asfaltowego, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą STWIORB obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Specyfikacje techniczne (STWIORB) 1. D-M Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej STWIORB) 2. PN-EN Metody badania cementu Oznaczanie zawartości chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie 3. PN-EN Wapno budowlane Część 2: Metody badań 4. PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego 5. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania 6. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości 7. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu 8. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentowej zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych 9. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni Wskaźnik przepływu kruszywa 10. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym 11. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część Strona 175 z 312

176 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) 12. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie 13. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości 14. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza 15. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją 16. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości 17. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna 18. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia 19. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności 20. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania 21. PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 22. PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula 23. PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 24. PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 25. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna 26. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralno-asfaltowych na działanie wody 27. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych 28. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności 29. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraassa 30. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości parafiny Część 1: Metoda destylacyjna 31. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie pod wpływem ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT i PN-EN PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną 33. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań Strona 176 z 312

177 mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni 34. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem 35. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę 36. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury 37. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza 38. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie 39. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek 40. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych 41. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym 42. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych 43. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltowych 44. PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 45. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie 46. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym 47. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 1: Beton Asfaltowy 48. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 20: Badanie typu 49. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli 50. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 2: Liczba bitumiczna 51. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltów modyfikowanych 52. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowanie modyfikowanych asfaltów 53. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości 54. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego 55. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem 56. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie Strona 177 z 312

178 przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem 57. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji 58. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych 59. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami 60. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew na gorąco 61. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew na zimno 62. PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomiar metodą otwartego tygla Clevelanda 63. PN-EN ISO 2592 Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (rekomendowane przez Ministra Infrastruktury) 70. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych 72. WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych Inne dokumenty 71. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 72. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa 1997 Strona 178 z 312

179 D FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z frezowaniem nawierzchni asfaltowych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z frezowaniem nawierzchni asfaltowych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Określenia podstawowe Frezowanie nawierzchni asfaltowej na zimno - kontrolowany proces skrawania górnej warstwy nawierzchni asfaltowej, bez jej ogrzania, na określoną głębokość. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH Nie występują. 3. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN DO ROBÓT BUDOWLANYCH 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Sprzęt do frezowania Należy stosować frezarki drogowe umożliwiające frezowanie nawierzchni asfaltowej na zimno na określoną głębokość. Frezarka powinna być sterowana elektronicznie i zapewniać zachowanie wymaganej równości oraz pochyleń poprzecznych i podłużnych powierzchni po frezowaniu. Do małych robót (naprawy części jezdni) Inspektor Nadzoru może dopuścić frezarki sterowane mechanicznie. Szerokość bębna frezującego powinna być dobrana zależnie od zakresu robót. Przy lokalnych naprawach szerokość bębna może być dostosowana do szerokości skrawanych elementów nawierzchni. Przy frezowaniu całej jezdni szerokość bębna skrawającego powinna być co najmniej równa 1200 m. Przy dużych robotach frezarki muszą być wyposażone w przenośnik sfrezowanego materiału, podający go z jezdni na środki transportu. Przy frezowaniu warstw asfaltowych na głębokość ponad 50 mm, z przeznaczeniem odzyskanego materiału do recyklingu na gorąco w otaczarce, zaleca się frezowanie współbieżne, tzn. takie, w którym kierunek obrotów bębna skrawającego jest zgodny z kierunkiem ruchu frezarki. Za zgodą Inspektora Nadzoru może być dopuszczone frezowanie przeciwbieżne, tzn. takie, w którym kierunek obrotów bębna skrawającego jest przeciwny do kierunku ruchu frezarki. Strona 179 z 312

180 Przy pracach prowadzonych w terenie zabudowanym frezarki muszą, a poza nimi powinny, być zaopatrzone w systemy odpylania. Za zgodą Inspektora Nadzoru można dopuścić frezarki bez tego systemu: a) na drogach zamiejskich w obszarach niezabudowanych, b) na drogach miejskich, przy małym zakresie robót. Wykonawca może używać tylko frezarki zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. Wykonawca powinien przedstawić dane techniczne frezarek, a w przypadkach jakichkolwiek wątpliwości przeprowadzić demonstrację pracy frezarki, na własny koszt. 4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Transport sfrezowanego materiału Transport sfrezowanego materiału powinien być tak zorganizowany, aby zapewnić pracę frezarki bez postojów. Materiał może być wywożony dowolnymi środkami transportowymi Środki transportu Środki transportu przy ruchu po drogach publicznych powinny spełniać wymagania podane w STWIORB D Wymagania ogólne pkt i WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH 5.1. Ogólne zasady wykonania robót pkt 5. Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 5.2. Wykonanie frezowania Nawierzchnia powinna być frezowana do głębokości, szerokości i pochyleń zgodnych z przetargową dokumentacją projektową i STWIORB. Jeżeli ruch drogowy ma być czasowo dopuszczony po sfrezowanej części jezdni, to wówczas, ze względów bezpieczeństwa należy spełnić następujące warunki: a) należy usunąć ścięty materiał i oczyścić nawierzchnię, b) przy frezowaniu poszczególnych pasów ruchu, wysokość podłużnych pionowych krawędzi nie może przekraczać 40 mm, c) przy lokalnych naprawach polegających na sfrezowaniu nawierzchni przy linii krawężnika (ścieku) dopuszcza się większy uskok niż określono w pkt b), ale przy głębokości większej od 75 mm wymaga on specjalnego oznakowania, d) krawędzie poprzeczne na zakończenie dnia roboczego powinny być klinowo ścięte. Nawierzchnia powinna być sfrezowana na głębokość projektowaną z dokładnością 5 mm. 6. KONTROLA, BADANIA I ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Minimalna częstotliwość pomiarów Częstotliwość oraz zakres pomiarów dla nawierzchni frezowanej na zimno podano w tablicy 1. Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres pomiarów kontrolnych nawierzchni frezowanej na zimno Lp. Właściwość nawierzchni Minimalna częstotliwość pomiarów 1 Równość podłużna łatą 4-metrową co 20 metrów 2 Równość poprzeczna łatą 4-metrową co 20 metrów 3 Spadki poprzeczne co 50 m 4 Szerokość frezowania co 50 m 5 Głębokość frezowania na bieżąco, według STWIORB Strona 180 z 312

181 Równość nawierzchni Nierówności powierzchni po frezowaniu mierzone łatą 4-metrową zgodnie z BN- 68/ nie powinny przekraczać 6 mm. Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni po frezowaniu powinny być zgodne z przetargową dokumentacją projektową, z tolerancją 0,5%. Szerokość frezowania Szerokość frezowania powinna odpowiadać szerokości określonej w przetargowej dokumentacji projektowej z dokładnością 5 cm. Głębokość frezowania Głębokość frezowania powinna odpowiadać głębokości określonej w przetargowej dokumentacji projektowej z dokładnością 5 mm. 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót pkt 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) frezowanej nawierzchni na określoną głębokość. 8. ODBIÓR ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1. Ogólne zasady odbioru robót 8. Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt 8.2. Odbiór robót Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z przetargową dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 9. ROZLICZENIA ROBÓT 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 frezowania na zimno nawierzchni asfaltowej obejmuje: - prace pomiarowe, - oznakowanie robót, - frezowanie, - transport sfrezowanego materiału, - przeprowadzenie pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej Projektowana liczba jednostek obmiarowych Projektowana liczba jednostek obmiarowych została określona w przedmiarze robót oraz kosztorysie przetargowym zawartych w przetargowej dokumentacji projektowej. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA 1. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą. Strona 181 z 312

182 D A NAWIERZCHNIA Z MIESZANKI MASTYKSOWO-GRYSOWEJ (SMA) WG PN-EN 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem warstwy ścieralnej z mieszanki mastyksowo-grysowej (mieszanki SMA) Zakres stosowania STWIORB Specyfikacja techniczna (STWIORB) stanowi obowiązującą podstawę przy zlecaniu i realizacji robót Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem warstwy ścieralnej z mieszanki SMA wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 [65] dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki SMA przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Warstwę ścieralną z mieszanki SMA można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR6 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.7). Stosowane mieszanki SMA o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki SMA Kategoria ruchu Mieszanki SMA o wymiarze D 1), mm podstawowy jeśli wymagane jest zmniejszenie hałasu drogowego 2) KR 1-2 KR 3-4 KR SMA 11 SMA 11 SMA 5, SMA 8 SMA 5, SMA 8 SMA 8 2) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa. 3) Zmniejszenie hałasu generowanego przez kontakt koła pojazdu i nawierzchni należy uwzględniać w projektowaniu nawierzchni ulic miejskich lub dróg zamiejskich w pobliżu terenów zamieszkałych 1.4. Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Warstwa ścieralna górna warstwa nawierzchni będąca w bezpośrednim kontakcie z kołami pojazdów Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 8 lub Mieszanka SMA (mieszanka mastyksowo-grysowa) mieszanka mineralno-asfaltowa o nieciągłym uziarnieniu, składająca się z grubego łamanego szkieletu kruszywowego, związanego zaprawą mastyksową Dodatek stabilizujący stabilizator mastyksu, zapobiegający spływaniu lepiszcza asfaltowego z ziaren kruszywa w wyprodukowanej mieszance SMA Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d > 2 mm. Strona 182 z 312

183 Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D-M Wymagania ogólne pkt Symbole i skróty dodatkowe SMA - mieszanka mastyksowo-grysowa, PMB - polimeroasfalt, D - górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), d - dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), C - kationowa emulsja asfaltowa, NPD - właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performance Determined; producent może jej nie określać), TBR - do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent może dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do tego zobowiązany), IRI - (International Roughness Index) międzynarodowy wskaźnik równości, MOP - miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować asfalty drogowe wg PN-EN [27] lub polimeroasfalty wg PN-EN [59]. Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy 2. Oprócz lepiszcz wymienionych w tablicy 2 można stosować inne lepiszcza nienormowe według aprobat technicznych. Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowe do mieszanek SMA Kategoria Mieszanka Gatunek lepiszcza do mieszanek SMA ruchu SMA asfaltu drogowego polimeroasfaltu KR1 KR2 KR3 KR4 SMA 5 1) SMA 8 1) SMA 5 1) 50/70 2), 70/100 50/70 2) PMB 45/80-55, PMB 45/80-65, PMB 65/ ) SMA 8 1), SMA 11 KR5 KR6 SMA 8 1), SMA 11-2) Zalecana, jeżeli jest wymagane zmniejszenie hałasu drogowego 3) Nie zaleca się do stosowania w regionach, gdzie spodziewana minimalna temperatura nawierzchni wynosi poniżej -28 C (region północno-wschodni i tereny podgórskie) 4) Do cienkiej warstwy na gorąco z SMA o grubości nie większej niż 3,5 cm Asfalty drogowe powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4. Strona 183 z 312

184 Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów drogowych wg PN-EN [27] Lp. Właściwości Metoda Rodzaj asfaltu badania 50/70 70/100 WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE 1 Penetracja w 25 C 0,1 mm PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia C PN-EN 1427 [22] Temperatura zapłonu, C PN-EN [62] nie mniej niż 4 Zawartość składników % m/m PN-EN [28] rozpuszczalnych, nie mniej niż 5 Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost), nie więcej niż % m/m PN-EN [31] 0,5 0,8 6 Pozostała penetracja po % PN-EN 1426 [21] starzeniu, nie mniej niż 7 Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż C PN-EN 1427 [22] WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE 8 Zawartość parafiny, % PN-EN [30] 2,2 2,2 nie więcej niż 9 Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż C PN-EN 1427 [22] Temperatura łamliwości C PN-EN [29] Fraassa, nie więcej niż Tablica 4. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN- EN [59] Wymaganie podstawowe Właściwość Metoda badania Jednostka Gatunki asfaltów modyfikowanych polimerami (PMB) 45/ / / wymaganie klasa wymaganie klasa wymaganie klasa Konsystencja w pośrednich temperaturach eksploatacyjnych Konsystencja w wysokich temperaturach eksploatacyjnych Kohezja Penetracja w 25 C Temperatura mięknienia PN-EN 1426 [21] PN-EN 1427 [22] 0,1 mm C PN-EN Siła rozciągania (mała prę- [55] J/cm dkość rozciągania) PN-EN w 5 C w 5 C w 5 C [57] Stałość konsystencji (Odporność na starzenie) wg PN-EN lub - Siła rozciągania w 5 C (duża prędkość rozciągania) Wahadło Vialit (meto-da uderzenia) PN-EN [53] PN-EN [57] PN-EN [54] J/cm 2 NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 J/cm 2 NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 Zmiana masy % 0,5 3 0,5 3 0,5 3 Pozostała penetracja PN-EN 1426 [21] % Wzrost temperatury PN-EN 1427 [22] mięknienia C Strona 184 z 312

185 3 [31] Inne właściwości Wymagania dodatkowe Temperatura zapłonu Temperatura łamliwości Nawrót sprężysty w 25 C Nawrót sprężysty w 10 C Zakres plastyczności Stabilność magazynowania. Różnica temperatur mięknienia Stabilność magazynowania. Różnica penetracji PN-EN ISO 2592 [63] PN-EN [29] PN-EN [51] PN-EN [59] Punkt PN-EN [52] PN-EN 1427 [22] PN-EN [52] PN-EN 1426 [21] C C % NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 C TBR b 1 TBR b 1 TBR b 1 C ,1 mm NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 Wymagania dodatkowe Spadek temperatury mięknienia po starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] Nawrót sprężysty w 25 C po starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] Nawrót sprężysty w 10 C po starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] PN-EN [31] PN-EN 1427 [22] PN-EN [31] PN-EN [51] a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) C TBR b 1 TBR b 1 TBR b 1 % NPD a 0 NPD a 0 NPD a 0 Składowanie asfaltu drogowego powinno się odbywać w zbiornikach, wykluczających zanieczyszczenie asfaltu i wyposażonych w system grzewczy pośredni (bez kontaktu asfaltu z przewodami grzewczymi). Zbiornik roboczy otaczarki powinien być izolowany termicznie, posiadać automatyczny system grzewczy z tolerancją ± 5 C oraz układ cyrkulacji asfaltu. Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym Kruszywo do mieszanki SMA Do mieszanki SMA należy stosować kruszywo według PN-EN [44] i WT-1 Kruszywa 2008 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2008 część 2 punkt 4, tablica 4.1, tablica 4.2, tablica 4.3 Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji. Strona 185 z 312

186 2.4. Kruszywo do uszorstnienia W celu zwiększenia współczynnika tarcia wykonanej warstwy ścieralnej, w początkowym okresie jej użytkowania, należy gorącą warstwę posypać kruszywem mineralnym naturalnym lub sztucznym uzyskanym z przekruszenia, o wymiarze 2/4 lub 2/5 mm i dokładnie przywałować Kruszywa do uszorstnienia o wymiarze 2/4 lub 2/5 mm powinny spełniać wymagania podane w tablicy 5 Składowanie kruszywa powinno odpowiadać wymaganiom podanym w pkcie 2.3. Tablica 5. Wymagania dotyczące kruszywa (naturalnego lub sztucznego) do uszorstnienia warstwy ścieralnej z SMA [65] Skróty użyte w tablicy: kat. - kategoria właściwości, rozdz. - rozdział Właściwości kruszywa Metoda badania Punkt WT-1 Uziarnienie PN-EN [5] kat. G C 90/10 Zawartość pyłu PN-EN [5] Odporność na polerowanie kruszywa, kat. nie niższa niż Gęstość ziaren Grube zanieczyszczenia lekkie, kat. nie wyższa niż 2.5. Stabilizator mastyksu PN-EN [18] PN-EN , rozdz. 7, 8, 9 [16] PN-EN p [25] Wymagania wg WT-1 [63] dla kruszywa 2/4 lub 2/5 mm kat. f 1, tj. przesiew przez sito 0,063 mm 1% (m/m) kat. PSV 50 tj.odporność deklarowana przez producenta kat. m LPC 0,1, tj. zawartość zanieczyszczeń o wymiarze większym od 2 mm poinna wynosić 0,1 % (m/m) W celu zapobieżenia spływaniu lepiszcza asfaltowego z ziaren kruszywa w wyprodukowanej mieszance SMA zaleca się stosowanie stabilizatorów, którymi mogą być włókna mineralne, celulozowe lub polimerowe, spełniające wymagania określone przez producenta. Włókna te mogą być stosowane także w postaci granulatu, w tym ze środkiem wiążącym. Można zaniechać stosowania stabilizatora, jeśli stosowane lepiszcze gwarantuje spełnienie wymagania spływności lepiszcza lub technologia produkcji i transportu mieszanki SMA nie powoduje spływności lepiszcza z ziaren kruszywa Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki SMA na działanie wody, należy dobrać i zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Środek adhezyjny powinien odpowiadać wymaganiom określonym przez producenta. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach, w warunkach określonych przez producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować: g) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych, h) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych Grubość materiału termoplastycznego do spoiny powinna wynosić: nie mniej niż 10 mm przy grubości warstwy technologicznej do 2,5 cm, nie mniej niż 15 mm przy grubości warstwy technologicznej większej niż 2,5 cm. Strona 186 z 312

187 Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metoda na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Materiały do złączenia warstw konstrukcji Do złączania warstw konstrukcji nawierzchni (warstwa wiążąca z warstwą ścieralną) należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje modyfikowane polimerami według PN-EN [58] i WT-3 Emulsje asfaltowe 2009 punkt 5.1 tablica 2 i tablica 3 [66]: Kationowe emulsje asfaltowe modyfikowane polimerami (asfalt 70/100 modyfikowany polimerem lub lateksem butadienowo-styrenowym SBR) stosuje się tylko pod cienkie warstwy asfaltowe na gorąco. Emulsję asfaltową można składować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, z możliwością dozowania stabilizatora mastyksu, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, skrapiarka, walce stalowe gładkie, lekka rozsypywarka kruszywa, szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Transport materiałów Asfalt i polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe. Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w przegrody. Nie należy używać do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4). Mieszankę SMA należy dowozić na budowę pojazdami samowyładowczymi w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza (przez przykrycie, pojemniki termoizolacyjne lub ogrzewane itp.). Warunki i czas transportu mieszanki, od Strona 187 z 312

188 produkcji do wbudowania, powinna zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Projektowanie mieszanki SMA Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inspektorowi Nadzoru do akceptacji projekt składu mieszanki SMA (SMA 5, SMA 8, SMA 11). Uziarnienie mieszanki mineralnej, minimalna zawartość lepiszcza oraz orientacyjna zawartość środka stabilizującego podane są w tablicy 6. Wymagane właściwości mieszanki SMA podane są w tablicach 7, 8 i 9. Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej, zawartość lepiszcza oraz środka stabilizującego mieszanki SMA do warstwy ścieralnej [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość SMA 5 KR1 KR4 SMA 8 KR1 KR6 SMA 11 KR3 KR6 Wymiar sita #, [mm] od do od do od do , , ,063 7,0 12,0 7,0 12,0 8,0 12,0 Orientacyjna zawartość środka stabilizującego, [% (m/m)] 0,3 1,5 0,3 1,5 0,3 1,5 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min6,8 B min6,6 B min6,0 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik według równania: 2,650 d Tablica 7. Wymagane właściwości mieszanki SMA do warstwy ścieralnej, przy ruchu KR1 KR2 [65] Właściwość Zawartość przestrzeni Odporność na działanie wody wolnych Spływność lepiszcza Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania SMA 5 SMA 8 PN-EN [33], p. 4 PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C V min2,0 V max4 V min2,0 V max4 ITSR 90 ITSR 90 - PN-EN [37], p. 5 D 0,3 D 0,3 Strona 188 z 312

189 Tablica 8. Wymagane właściwości mieszanki SMA do warstwy ścieralnej, przy ruchu KR3 KR4 [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Spływność lepiszcza Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń - Metoda i warunki badania PN-EN [33], p. 4 PN-EN [38], metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6, 60 C, cykli [48] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C PN-EN [37], p. 5 SMA 5 SMA 8 SMA 11 V min2,0 V max4 WTS AIR0,70 PRD AIR7,0 V min2,0 V max4 WTS AIR0,70 PRD AIR7,0 V min3,0 V max4 WTS AIR0,70 PRD AIR7,0 ITSR 90 ITSR 90 ITSR 90 D 0,3 D 0,3 D 0,3 Tablica 9. Wymagane właściwości mieszanki SMA do warstwy ścieralnej, przy ruchu KR5 KR6 [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania SMA 8 SMA 11 PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN- EN , D.1.6, 60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C V min3,0 V max4 WTS AIR0,30 PRD AIR5,0 V min3,0 V max4 WTS AIR0,30 PRD AIR5,0 ITSR 90 ITSR 90 Spływność lepiszcza - PN-EN [37], p. 5 D 0,3 D 0, Wytwarzanie mieszanki SMA Mieszankę SMA należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki SMA w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie powinna przekraczać 180 C dla asfaltu drogowego 50/70 i 70/100 i polimeroasfaltu drogowego 45/80-55, 45/80-65 i 65/ Kruszywo (ewentualnie z wypełniaczem) powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Strona 189 z 312

190 Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 C od najwyższej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej w tablicy 10. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej (SMA) dostarczonej na miejsce wbudowania, a najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 10. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki SMA [65] Asfalt 50/70 Asfalt 70/100 PMB 45/80-55 PMB 45/80-65 PMB 65/ Lepiszcze asfaltowe Temperatura mieszanki [ C] od 160 do 200 od 140 do 180 od 130 do 180 od 130 do 180 od 130 do 170 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. System dozowania dodatków modyfikujących lub stabilizujących powinien zapewnić jednorodność dozowania dodatków do wytwarzanej mieszanki. Warunki wytwarzania i przechowywania mieszanki mineralno-asfaltowej na gorąco nie powinny istotnie wpływać na skuteczność działania tych dodatków Przygotowanie podłoża Podłoże (warstwa wyrównawcza, warstwa wiążąca lub stara warstwa ścieralna) pod warstwę SMA powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein. W wypadku podłoża z nowo wykonanej warstwy asfaltowej, do oceny nierówności należy przyjąć dane z pomiaru równości tej warstwy wykonanego metodą z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej przy użyciu łaty i klina, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. W wypadku podłoża z warstwy starej nawierzchni, nierówności nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 11. Tablica 11. Maksymalne nierówności podłoża z warstwy starej nawierzchni pod warstwy asfaltowe (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Klasa drogi A, S, GP G Maksymalna nierówność Element nawierzchni podłoża pod warstwę ścieralną [mm] Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania 6 Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza 8 Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza 8 Z, L, D Pasy ruchu 9 Jeżeli nierówności poprzeczne są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Oznakowanie poziome na warstwie podłoża należy usunąć. Dopuszcza się pozostawienie oznakowania poziomego z materiałów termoplastycznych przy spełnieniu warunku sczepności warstw wg punktu 5.7. Nierówności podłoża (w tym powierzchnię istniejącej warstwy ścieralnej) należy wyrównać poprzez frezowanie lub wykonanie warstwy wyrównawczej. Strona 190 z 312

191 Wykonane w podłożu łaty z materiału o mniejszej sztywności (np. łaty z asfaltu lanego w betonie asfaltowym) należy usunąć, a powstałe w ten sposób ubytki wypełnić materiałem o właściwościach zbliżonych do materiału podstawowego (np. wypełnić betonem asfaltowym). W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Jeżeli podłoże jest nieodpowiednie, to należy ustalić, jakie specjalne środki należy podjąć przed wykonaniem warstwy asfaltowej. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralno-asfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inspektora Nadzoru próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inspektor Nadzoru podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania warstwy SMA Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania oraz ustalenia warunków zagęszczania i uzyskiwanych parametrów jakościowych. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inspektorem Nadzoru. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania warstwy ścieralnej. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inspektora Nadzoru technologii wbudowania i zagęszczania oraz wyników z odcinka próbnego Połączenie międzywarstwowe Uzyskanie wymaganej trwałości nawierzchni jest uzależnione od zapewnienia połączenia między warstwami i ich współpracy w przenoszeniu obciążenia nawierzchni ruchem. Podłoże powinno być skropione lepiszczem. Ma to na celu zwiększenie połączenia między warstwami konstrukcyjnymi oraz zabezpieczenie przed wnikaniem i zaleganiem wody między warstwami. Skropienie lepiszczem podłoża (np. z warstwy wiążącej asfaltowej), przed ułożeniem warstwy z mieszanki SMA, powinno być wykonane w ilości podanej w przeliczeniu na pozostałe lepiszcze, tj. 0,1 0,3 kg/m 2, przy czym: zaleca się stosować emulsję modyfikowaną polimerem, ilość emulsji należy dobrać z uwzględnieniem stanu podłoża oraz porowatości mieszanki SMA; jeśli mieszanka ma większą zawartość wolnych przestrzeni, to należy użyć większą ilość lepiszcza do skropienia, które po ułożeniu warstwy ścieralnej uszczelni ją. Skrapianie podłoża należy wykonywać równomiernie stosując rampy do skrapiania, np. skrapiarki do lepiszczy asfaltowych. Dopuszcza się skrapianie ręczne lancą w miejscach trudno dostępnych (np. ścieki uliczne) oraz przy urządzeniach usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających. W razie potrzeby urządzenia te należy zabezpieczyć przed zabrudzeniem. Skropione podłoże należy wyłączyć z ruchu publicznego przez zmianę organizacji ruchu. W wypadku stosowania emulsji asfaltowej podłoże powinno być skropione 0,5 h przed układaniem warstwy SMA w celu odparowania wody. Strona 191 z 312

192 Czas ten nie dotyczy skrapiania rampą zamontowaną na rozkładarce Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4 i 5.7. Transport mieszanki SMA powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę SMA należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 12. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki SMA podczas silnego wiatru (V > 16 m/s). W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Tablica 12. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstw asfaltowych Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do robót w czasie robót Warstwa ścieralna o grubości 3 cm 0 +5 Warstwa ścieralna o grubości < 3 cm Właściwości wykonanej warstwy powinny spełniać warunki podane w tablicy 13. Tablica 13. Właściwości warstwy SMA [65] Typ i wymiar mieszanki Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)] SMA 5 2,0 4,0 97 2,0 6,0 SMA 8 2,5 5,0 97 2,0 6,0 SMA 11 3,5 5,0 97 3,0 6,0 Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Warstwy wałowane powinny być równomiernie zagęszczone ciężkimi walcami drogowymi. Do warstw z mieszanki SMA można stosować wyłącznie walce drogowe stalowe gładkie. Nie zaleca się stosowania wibracji podczas zagęszczania SMA Połączenia technologiczne Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.6.[65] Uszorstnienie warstwy SMA Warstwa ścieralna z SMA powinna mieć jednorodną teksturę i strukturę, dostosowaną do przeznaczenia, np. ze względu na właściwości przeciwpoślizgowe, hałas toczenia kół lub względy estetyczne. Do zwiększenia szorstkości warstwy ścieralnej konieczne może być jej uszorstnienie. Do warstw z mieszanki SMA o D < 11 mm zaleca się stosowanie posypki o wymiarze 2/4 mm. Do warstw z mieszanki SMA o D 11 mm można stosować posypkę o wymiarze 2/4 lub 2/5 mm. Na powierzchnię gorącej warstwy należy równomiernie nanieść posypkę odpowiednio wcześnie tak, aby została wgnieciona w warstwę przez walce. Nanoszenie posypki powinno odbywać się maszynowo, a jedynie w miejscach trudno dostępnych dopuszcza się wykonanie ręczne. Przy wyborze uziarnienia posypki należy wziąć pod uwagę wymagania ochrony przed hałasem. Jeżeli wymaga się zmniejszenia hałasu od kół pojazdów, należy stosować posypkę o drobniejszym uziarnieniu. Strona 192 z 312

193 Zalecana ilość posypki do warstwy z mieszanki SMA: kruszywo o wymiarze 2/4 mm: od 0,5 do 1,5 kg/m 2, kruszywo o wymiarze 2/5 mm: od 1,0 do 2,0 kg/m 2. W uzasadnionych wypadkach można nie stosować uszorstnienia, na przykład w celu zmniejszenia hałaśliwości jezdni z mieszanek drobnoziarnistych na odcinkach obszarów zurbanizowanych. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inspektora Nadzoru, sprawdzić cechy zewnętrzne gotowych materiałów z tworzyw. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inspektorowi Nadzoru do akceptacji Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inspektora Nadzoru ) Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać Inspektorowi Nadzoru na jego żądanie. Inspektor Nadzoru może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inspektor Nadzoru może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni: pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN-EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, ocena wizualna posypki, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), dokumentacja działań podejmowanych celem zapewnienia odpowiednich właściwości przeciwpoślizgowych, pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne Inspektora Nadzoru Badania kontrolne są badaniami Inspektora Nadzoru, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy Strona 193 z 312

194 asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inspektor Nadzoru w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 14 Tablica 14. Rodzaj badań kontrolnych [65] Lp. Rodzaj badań a) b) 1 Mieszanka mineralno-asfaltowa a), b) 1.1 Uziarnienie 1.2 Zawartość lepiszcza 1.3 Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego 1.4 Gęstość i zawartość wolnych przestrzeni próbki 2 Warstwa asfaltowa 2.1 Wskaźnik zagęszczenia a) 2.2 Spadki poprzeczne 2.3 Równość 2.4 Grubość lub ilość materiału 2.5 Zawartość wolnych przestrzeni a) 2.6 Właściwości przeciwpoślizgowe do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inspektor Nadzoru i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inspektora Nadzoru lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania. Wniosek o przeprowadzenie badań arbitrażowych dotyczących zawartości wolnych przestrzeni lub wskaźnika zagęszczenia należy złożyć w ciągu 2 miesięcy od wpływu reklamacji ze strony Zamawiającego. Strona 194 z 312

195 6.4. Właściwości warstw i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Mieszanka mineralno-asfaltowa Uwagi ogólne Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej) Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego Temperatura mięknienia lepiszcza (asfaltu lub polimeroasfaltu) wyekstrahowanego z mieszanki mineralno-asfaltowej nie powinna przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 15. W wypadku mieszanki mineralno-asfaltowej z polimeroasfaltem nawrót sprężysty lepiszcza wyekstrahowanego powinien wynieść co najmniej 40%. Dotyczy to również przedwczesnego zerwania tego lepiszcza w badaniu, przy czym należy wtedy podać wartość wydłużenia. Tablica 15. Najwyższa temperatura mięknienia wyekstrahowanego asfaltu lub polimeroasfaltu drogowego [65] Zawartość lepiszcza Rodzaj Temperatura mięknienia, nie więcej niż [ C] Asfalt drogowy 70/ /70 63 Polimeroasfalt drogowy PMB 45/ PMB 45/ PMB 65/ Zawartość rozpuszczalnego lepiszcza z każdej próbki pobranej z mieszanki mineralnoasfaltowej lub wyjątkowo z próbki pobranej z nawierzchni nie może odbiegać od wartości projektowanej, z uwzględnieniem podanych dopuszczalnych odchyłek w zależności od liczby wyników badań z danego odcinka budowy (tablica 16). Do wyników badań nie zalicza się badań kontrolnych dodatkowych (p ). Tablica 16. Dopuszczalne odchyłki pojedynczego wyniku badania i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości lepiszcza rozpuszczalnego, [%(m/m)] [65] Rodzaj mieszanki 1 2 Liczba wyników badań od 3 od 5 od 9 do 4 do 8 a) a) 20 do 19 Mieszanki gruboziarniste ± 0,6 ± 0,55 ± 0,50 ± 0,40 ± 0,35 ± 0,30 Mieszanki drobnoziarniste ± 0,5 ± 0,45 ± 0,40 ± 0,40 ± 0,35 ± 0,30 a) dodatkowo dopuszcza się maksymalnie jeden wynik, spośród wyników badań wziętych do obliczenia średniej arytmetycznej, którego odchyłka jest większa od dopuszczalnej odchyłki dotyczącej średniej arytmetycznej, lecz nie przekracza dopuszczalnej odchyłki jak do pojedynczego wyniku badania Uziarnienie Uziarnienie każdej próbki pobranej z luźnej mieszanki mineralno-asfaltowej nie może odbiegać od wartości projektowanej, z uwzględnieniem dopuszczalnych odchyłek, w zależności od liczby wyników badań z danego odcinka budowy. Wyniki badań nie uwzględniają badań kontrolnych dodatkowych (p ). Strona 195 z 312

196 W wypadku wymagań dotyczących uziarnienia, wyrażonych jako którekolwiek z: zawartość kruszywa o wymiarze < 0,063 mm, zawartość kruszywa o wymiarze < 0,125 mm, zawartość kruszywa drobnego o wymiarze od 0,063 mm do 2 mm, zawartość kruszywa grubego o wymiarze > 2 mm, zawartość kruszywa grubego o wymiarze > 5,6 mm, zawartość ziaren grubych,, to żadna próbka nie może wykazywać uziarnienia odbiegającego o więcej niż wartość dopuszczalnych odchyłek podanych w tablicach Wymagania dotyczące udziału kruszywa grubego, drobnego i wypełniacza powinny być spełnione jednocześnie. Jeżeli w składzie mieszanki mineralno-asfaltowej określono dodatki kruszywa o szczególnych właściwościach, np. kruszywo rozjaśniające lub odporne na polerowanie, to dopuszczalna odchyłka zawartości tego kruszywa wynosi: ± 20% w wypadku kruszywa grubego, ± 30% w wypadku kruszywa drobnego. Tablica 17. Dopuszczalne odchyłki dotyczące pojedynczego wyniku badania i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości kruszywa o wymiarze < 0,063 mm [%(m/m)] [65] Rodzaj mieszanki mineralno-asfaltowej 1 2 Liczba wyników badań od 3 od 5 do 4 do 8 od 9 do 19 Mieszanka gruboziarnista ± 4,0 ± 3,6 ± 3,2 ± 2,9 ± 2,4 ± 2,0 Mieszanka drobnoziarnista ± 3,0 ± 2,7 ± 2,4 ± 2,1 ± 1,8 ± 1,5 20 Tablica 18. Dopuszczalne odchyłki dotyczące pojedynczego wyniku badania i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości kruszywa drobnego o wymiarze od 0,063 mm do 2 mm [%(m/m)] [65] Rodzaj mieszanki mineralno-asfaltowej 1 2 Liczba wyników badań od 3 od 5 do 4 do 8 od 9 do 19 SMA ± 8 ± 6,1 ± 5,0 ± 4,1 ± 3,3 ± 3,0 20 Tablica 19. Dopuszczalne odchyłki dotyczące pojedynczego wyniku badania i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości kruszywa grubego o wymiarze < 2 mm [%(m/m)] [65] Rodzaj mieszanki mineralno-asfaltowej 1 2 Liczba wyników badań od 3 od 5 do 4 do 8 od 9 do 19 SMA5, SMA8 ± 8 ± 6,1 ± 5,0 ± 4,1 ± 3,3 ± 3,0 20 Tablica 20. Dopuszczalne odchyłki dotyczące pojedynczego wyniku badania i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości kruszywa grubego o wymiarze > 5,6 mm [%(m/m)] [65] Rodzaj mieszanki mineralno-asfaltowej 1 2 Liczba wyników badań od 3 od 5 do 4 do 8 od 9 do 19 SMA11 ± 7 ± 6,1 ± 5,4 ± 4,9 ± 4,4 ± 4,0 20 Strona 196 z 312

197 Tablica 21. Dopuszczalne odchyłki dotyczące pojedynczego wyniku badania i średniej arytmetycznej wyników badań zawartości ziaren grubych [%(m/m)] [65] Rodzaj mieszanki mineralno-asfaltowej 1 2 Mieszanka gruboziarnista -9, +5-7,6, +5,0 Mieszanka drobnoziarnista -8, +5-6,7, +4,7 Liczba wyników badań od 3 od 5 do 4 do 8-6,8, +5,0-5,8, +4,5-6,1, +5,0-5,1, +4,3 od 9 do 19-5,5 +5,0-4,4, +4,1 20 ± 5,0 ± 4, Zawartość wolnych przestrzeni Zawartość wolnych przestrzeni w próbce Marshalla pobranej z mieszanki mineralnoasfaltowej lub wyjątkowo powtórnie rozgrzanej próbki pobranej z nawierzchni, nie może wykroczyć poza wartości dopuszczalne podane w p. 5.2 o więcej niż 1,5% (v/v) Warstwa asfaltowa Grubość warstwy oraz ilość materiału Grubość wykonanej warstwy oznaczana według PN-EN [40] oraz ilość wbudowanego materiału na określoną powierzchnię (dotyczy przede wszystkim cienkich warstw) mogą odbiegać od projektu o wartości podane w tablicy 22. W wypadku określania ilości materiału na powierzchnię i średniej wartości grubości warstwy z reguły należy przyjąć za podstawę cały odcinek budowy. Inspektor Nadzoru ma prawo sprawdzać odcinki częściowe. Odcinek częściowy powinien zawierać co najmniej jedną dzienną działkę roboczą. Do odcinka częściowego obowiązują te same wymagania jak do odcinka budowy. Za grubość warstwy lub warstw przyjmuje się średnią arytmetyczną wszystkich pojedynczych oznaczeń grubości warstwy na całym odcinku budowy lub odcinku częściowym. Tablica 22. Dopuszczalne odchyłki grubości warstwy oraz ilości materiału na określonej powierzchni, [%] [65] Warunki oceny Warstwa asfaltowa SMA a) A Średnia z wielu oznaczeń grubości oraz ilości 1. duży odcinek budowy, powierzchnia większa niż 6000 m 2 lub 10 droga ograniczona krawężnikami, powierzchnia większa niż 1000 m 2 lub warstwa ścieralna, ilość większa niż 50 kg/m 2 2. mały odcinek budowy lub warstwa ścieralna, ilość większa niż 50 kg/m 2 15 B Pojedyncze oznaczenie grubości 25 a) w wypadku budowy dwuetapowej, tzn. gdy warstwa ścieralna jest układana z opóźnieniem, wartość z wiersza B odpowiednio obowiązuje; w pierwszym etapie budowy do górnej warstwy nawierzchni obowiązuje wartość 25%, a do łącznej grubości warstw etapu 1 15% Wskaźnik zagęszczenia warstwy Zagęszczenie wykonanej warstwy, wyrażone wskaźnikiem zagęszczenia oraz zawartością wolnych przestrzeni, nie może przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 13. Dotyczy to każdego pojedynczego oznaczenia danej właściwości. Określenie gęstości objętościowej należy wykonywać według PN-EN [32] Zawartość wolnych przestrzeni w nawierzchni Zawartość wolnych przestrzeni w próbce pobranej z nawierzchni, określona w tablicy 13, powinna odpowiadać wymaganiom podanym w punkcie Strona 197 z 312

198 Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5% Równość podłużna i poprzeczna Pomiary równości podłużnej należy wykonywać w środku każdego ocenianego pasa ruchu. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy G i dróg wyższych klas należy stosować metodę pomiaru umożliwiającą obliczanie wskaźnika równości IRI. Wartość IRI oblicza się dla odcinków o długości 50 m. Dopuszczalne wartości wskaźnika IRI wymagane przy odbiorze nawierzchni określono w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy Z, L i D oraz placów i parkingów należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona przez wartość odchylenia równości (prześwitu), które nie mogą przekroczyć 6 mm. Przez odchylenie równości rozumie się największą odległość między łatą a mierzoną powierzchnią. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartości wskaźnika równości IRI warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy G i dróg wyższych klas nie powinny być większe niż podane w tablicy 23. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni, w prawym śladzie koła. Tablica 23. Dopuszczalne wartości wskaźnika równości podłużnej IRI warstwy ścieralnej wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi A, S GP G Element nawierzchni Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza Wartości wskaźnika IRI [mm/m] 2,9 3,7 4,6 Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg klasy Z i L nie powinna być większa niż 8 mm. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Do oceny równości poprzecznej warstw nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości poprzecznej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych nie powinna być większa niż podana w tablicy 24 Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Tablica 24. Dopuszczalne wartości odchyleń równości poprzecznej warstwy ścieralnej wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi Element nawierzchni Wartości odchyleń równości poprzecznej [mm] Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i A, S 6 wyłączania GP Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza 8 G Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza 8 Z, L, D Pasy ruchu 9 Strona 198 z 312

199 Właściwości przeciwpoślizgowe Przy ocenie właściwości przeciwpoślizgowych nawierzchni drogi klasy Z i dróg wyższych klas powinien być określony współczynnik tarcia na mokrej nawierzchni przy całkowitym poślizgu opony testowej. Pomiar wykonuje się przy temperaturze otoczenia od 5 do 30 o C, nie rzadziej niż co 50 m na nawierzchni zwilżanej wodą w ilości 0,5 l/m 2, a wynik pomiaru powinien być przeliczany na wartość przy 100% poślizgu opony testowej o rozmiarze 185/70 R14. Miarą właściwości przeciwpoślizgowych jest miarodajny współczynnik tarcia. Za miarodajny współczynnik tarcia przyjmuje się różnicę wartości średniej E(μ) i odchylenia standardowego D: E(μ) D. Długość odcinka podlegającego odbiorowi nie powinna być większa niż 1000 m. Liczba pomiarów na ocenianym odcinku nie powinna być mniejsza niż 10. W wypadku odbioru krótkich odcinków nawierzchni, na których nie można wykonać pomiarów z prędkością 60 lub 90 km/h (np. rondo, dojazd do skrzyżowania, niektóre łącznice), poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,47, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia nawierzchni wymagane w okresie od 4 do 8 tygodni po oddaniu warstwy do eksploatacji są określone w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Jeżeli warunki atmosferyczne uniemożliwiają wykonanie pomiaru w wymienionym terminie, powinien być on zrealizowany z najmniejszym możliwym opóźnieniem. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartości miarodajnego współczynnika tarcia nie powinny być mniejsze niż podane w tablicy 25. W wypadku badań na krótkich odcinkach nawierzchni, rondach lub na dojazdach do skrzyżowań poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,44, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Tablica 25. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi A, S GP, G, Z Element nawierzchni Miarodajny współczynnik tarcia przy prędkości zablokowanej opony względem nawierzchni 60 km/h 90 km/h Pasy ruchu - 0,37 Pasy: włączania i wyłączania, jezdnie łącznic 0,44 - Pasy: ruchu, dodatkowe, utwardzone pobocza 0, Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm. Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej warstwy ścieralnej z mieszanki SMA. Strona 199 z 312

200 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65] pkt PODSAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy ścieralnej z mieszanki SMA obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki SMA i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki SMA, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą STWIORB obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ogólne specyfikacje techniczne (STWIORB) 1. D-M Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej STWIORB) 2. PN-EN Metody badania cementu Oznaczanie zawartości chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie 3. PN-EN Wapno budowlane Część 2: Metody badań 4. PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego 5. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania 6. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości 7. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu 8. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentowej zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych Strona 200 z 312

201 9. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni Wskaźnik przepływu kruszywa 10. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym 11. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) 12. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie 13. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości 14. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza 15. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją 16. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości 17. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna 18. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia 19. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności 20. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania 21. PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 22. PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula 23. PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 24. PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 25. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna 26. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralnoasfaltowych na działanie wody 27. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych 28. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności 29. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraassa 30. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości parafiny Część 1: Metoda destylacyjna 31. PN-EN i PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie pod wpływem ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT Strona 201 z 312

202 32. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną 33. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni 34. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem 35. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę 36. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury 37. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza 38. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie 39. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek 40. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych 41. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym 42. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych 43. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltowych 44. PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 45. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie 46. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym 47. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 5: Mieszanka SMA 48. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 20: Badanie typu 49. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli 50. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 2: Liczba bitumiczna 51. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltów modyfikowanych 52. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowanie modyfikowanych asfaltów 53. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości 54. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego 55. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem Strona 202 z 312

203 56. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem 57. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji 58. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych 59. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami 60. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew na gorąco 61. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew na zimno 62. PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomiar metodą otwartego tygla Clevelanda 63. PN-EN ISO 2592 Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (rekomendowane przez Ministra Infrastruktury) 73. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych 75. WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych Inne dokumenty 73. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 74. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa 1997 Strona 203 z 312

204 D A NAWIERZCHNIA Z ASFALTU LANEGO WG PN-EN 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem warstwy ścieralnej i wiążącej z asfaltu lanego - MA Zakres stosowania STWIORB Specyfikacja techniczna (STWIORB) stanowi obowiązującą podstawę przy zlecaniu i realizacji robót Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem warstwy ścieralnej nawierzchni drogowych oraz warstwy ścieralnej i wiążącej nawierzchni mostowych z asfaltu lanego wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 [65] z mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Warstwę ścieralną z asfaltu lanego można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR6 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.7). Stosowane mieszanki asfaltu lanego nawierzchni drogowych o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki Kategoria ruchu Mieszanki o wymiarze D 1), mm KR 1-6 MA 8, MA 11 4) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa w mieszance Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Warstwa ścieralna górna warstwa nawierzchni będąca w bezpośrednim kontakcie z kołami pojazdów Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 8 lub Asfalt lany mieszanka mineralno-asfaltowa o bardzo małej zawartości wolnych przestrzeni, w której objętość wypełniacza i lepiszcza jest większa niż objętość wolnych przestrzeni w kruszywie Uziarnienie skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy ziaren przechodzących przez określony zestaw sit Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d > 2 mm Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm. Strona 204 z 312

205 Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Symbole i skróty dodatkowe MA - asfalt lany, PMB - polimeroasfalt, D - górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), d - dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), C - kationowa emulsja asfaltowa, NPD - właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performance Determined; producent może jej nie określać), TBR - do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent może dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do tego zobowiązany), IRI - (International Roughness Index) międzynarodowy wskaźnik równości, MOP - miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować asfalty drogowe wg PN-EN [27] lub polimeroasfalty wg PN-EN [59]. Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy 2. Oprócz lepiszcz wymienionych w tablicy 2 można stosować inne lepiszcza nienormowe według aprobat technicznych. Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowe do warstwy ścieralnej z asfaltu lanego Kategoria Mieszanka Gatunek lepiszcza ruchu MA asfalt drogowy polimeroasfalt KR1 KR2 KR3 KR6 MA 5 2) MA 8, M A 11 MA 5 2) MA 8, M A 11 20/30, 35/50 20/30, 35/50 5) Do warstwy ścieralnej oraz do warstwy wiążącej nawierzchni mostowych. 6) Tylko do warstwy ścieralnej, np. w ścieku przykrawężnikowym. PMB 25/ ) PMB 25/ ) Asfalty drogowe powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4. Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów drogowych wg PN-EN [27] Lp. Właściwości Metoda Rodzaj asfaltu badania 20/30 35/50 WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE 1 Penetracja w 25 C 0,1 mm PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia C PN-EN 1427 [22] Temperatura zapłonu, nie mniej niż C PN-EN [62] Zawartość składników % m/m PN-EN [28] Strona 205 z 312

206 rozpuszczalnych, nie mniej niż 5 Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost), % m/m PN-EN [31] 0,5 0,5 nie więcej niż 6 Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niż % PN-EN 1426 [21] Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż C PN-EN 1427 [22] WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE 8 Zawartość parafiny, nie więcej niż % PN-EN [30] 2,2 2,2 9 Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż C PN-EN 1427 [22] Temperatura łamliwości Fraassa, nie więcej niż C PN-EN [29] - -5 Tablica 4. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN- EN [59] Wymaganie podstawowe Właściwość Metoda badania Jednostka Strona 206 z 312 Gatunek asfaltu modyfikowanego polimerami (PMB) 25/55 60 wymaganie Konsystencja w pośrednich temperaturach eksploatacyjnych Konsystencja w wysokich temperaturach eksploatacyjnych Penetracja w 25 C Temperatura mięknienia PN-EN 1426 [21] 0,1 mm PN-EN 1427 [22] C 60 6 Siła rozciągania PN-EN [55] (mała prędkość PN-EN [57] rozciągania) J/cm 2 2 w 5 C 3 Kohezja Siła rozciągania w 5 C (duża PN-EN [53] prędkość rozciągania) PN-EN [57] J/cm 2 NPD a 0 Wahadło Vialit (metoda uderzenia) PN-EN [54] J/cm 2 NPD a 0 Stałość kon- Zmiana masy % 0,5 3 systencji Pozostała (Odporność penetracja PN-EN 1426 [21] % 40 3 na starzenie) Wzrost temperatury wg PN-EN lub - mięknienia 3 [31] PN-EN 1427 [22] C 8 3 Inne właściwości Wymagania dodatkowe Wymagania dodatkowe Temperatura zapłonu Temperatura łamliwości Nawrót sprężysty w 25 C Nawrót sprężysty w 10 C PN-EN ISO 2592 [63] klasa C PN-EN [29] C PN-EN [51] % 50 5 NPD a Zakres PN-EN [59] plastyczności Punkt C TBR b 1 Stabilność magazynowania. PN-EN [52] Różnica PN-EN 1427 [22] temperatur C 5 2 mięknienia Stabilność magazynowania. PN-EN [52] PN-EN 1426 [21] 0,1 mm NPD a 0

207 Różnica penetracji Spadek temperatury mięknienia po starzeniu wg PN- EN lub -3 [31] Nawrót sprę-żysty w 25 C po starzeniu wg PN- EN lub - 3 [31] Nawrót sprę-żysty w 10 C po starzeniu wg PN- EN lub - PN-EN [31] PN-EN 1427 [22] PN-EN [31] PN-EN [51] 3 [31] a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) C TBR b 1 % 50 4 NPD a 0 Składowanie asfaltu drogowego powinno się odbywać w zbiornikach, wykluczających zanieczyszczenie asfaltu i wyposażonych w system grzewczy pośredni (bez kontaktu asfaltu z przewodami grzewczymi). Zbiornik roboczy otaczarki powinien być izolowany termicznie, posiadać automatyczny system grzewczy z tolerancją ± 5 C oraz układ cyrkulacji asfaltu. Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym Kruszywo Do warstwy z asfaltu lanego należy stosować kruszywo według PN-EN [44] i WT-1 Kruszywa 2008 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2008 część 2 punkt 5, tablica 5.1, tablica 5.2, tablica 5.3. Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody, należy dobrać i zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych przez producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować: i) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych, j) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych Grubość materiału termoplastycznego do spoiny powinna wynosić: nie mniej niż 10 mm przy grubości warstwy technologicznej do 2,5 cm, nie mniej niż 15 mm przy grubości warstwy technologicznej większej niż 2,5 cm. Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Strona 207 z 312

208 Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metoda na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Kruszywo do uszorstnienia W celu zwiększenia współczynnika tarcia wykonanej warstwy ścieralnej, w początkowym okresie jej użytkowania, należy gorącą warstwę posypać kruszywem mineralnym naturalnym lub sztucznym uzyskanym z przekruszenia, o wymiarze 2/4 lub 2/5 mm i dokładnie przywałować. Kruszywa do uszorstnienia o wymiarze 2/4 lub 2/5 mm powinny spełniać wymagania podane w tablicy 5. Do uszorstnienia warstwy ścieralnej z asfaltu lanego można również stosować kruszywo drobne. Składowanie kruszywa powinno odpowiadać wymaganiom podanym w pkcie 2.3. Tablica 5. Wymagania dotyczące kruszywa (naturalnego lub sztucznego) do uszorstnienia warstwy ścieralnej z asfaltu lanego [65] Skróty użyte w tablicy: kat. - kategoria właściwości. Właściwości kruszywa Metoda badania Punkt WT-1 Strona 208 z 312 Kruszywo drobne 2/4 lub 2/5 mm Uziarnienie PN-EN [5] G F 85 kat. G C 90/10 Zawartość pyłu PN-EN [5] kat. f 3 kat. f 0,5 Kanciastość kruszywa PN-EN [9] E cs Deklarowana Odporność na polerowanie kruszywa, kat. nie niższa niż PN-EN [18] Gęstość ziaren PN-EN , Grube zanieczyszcze-nia lekkie, kat. nie wyższa niż 3. SPRZĘT rozdz. 7, 8, 9 [16] PN-EN p [25] Ogólne wymagania dotyczące sprzętu kat. PSV 50 tj. odporność 50% deklarowana przez producenta kat. m LPC 0,1, tj. zawartość zanieczyszczeń o wymiarze większym od 2mm powinna wynosić 0,1 % (mm) Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, lekka rozsypywarka kruszywa, szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Transport materiałów Asfalt i polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe.

209 Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w przegrody. Nie należy używać do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4). Mieszankę mineralno-asfaltową należy dowozić na budowę w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza. Asfalt lany należy przewozić w kotłach termoizolowanych z mieszadłem i cały czas powinien być mieszany. Warunki i czas transportu mieszanki, od produkcji do wbudowania, powinny zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Czas transportu asfaltu lanego w kotłach, od załadunku do rozładunku nie powinien przekraczać: - 12 h przy temperaturze do 230 C asfaltu lanego z asfaltem drogowym, - 8 h przy temperaturze do 230 C asfaltu lanego z asfaltem modyfikowanym. Asfalt lany, nie spełniający ww. warunku nie może być wbudowany. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę mineralno-asfaltową. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inspektorowi Nadzoru do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej(ma 8, MA11). Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz minimalna zawartość lepiszcza podane są w tablicy 6. Wymagane właściwości asfaltu lanego do warstwy ścieralnej i wiążącej nawierzchni mostowych, KR1 KR6 podane są w tablicy 7. Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do asfaltu lanego do warstwy ścieralnej lub wiążącej dla KR1 KR6 [65] Właściwość MA 5 1) Przesiew, [% (m/m)] MA 8 MA 11 Wymiar sita #, [mm] od do od do od do , , ,063 24,0 32,0 22,0 30,0 20,0 28,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min7,0 B min7,0 B min6,8 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik według równania: 2,650 1) Tylko do warstwy ścieralnej, np. w ścieku przykrawężnikowym 5.3. Tablica 7. Wymagane właściwości asfaltu lanego do warstwy ścieralnej i wiążącej nawierzchni mostowych, KR1 KR6 [65] d Strona 209 z 312

210 Właściwość Odporność na deformacje trwałe Metoda badania PN-EN (D.5.1) 1) Dotyczy asfaltu lanego z lepiszczem elastomeroasfaltowym Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Wymaganie w zależności od kategorii ruchu KR1 KR2 KR3 KR6 I min 1,0 I min 1,0 I max 4,0 I max 3,0 I NC 0,6 I NC 0,4 1) I NC 0,6 Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki mineralno-asfaltowej w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie może przekraczać 200 C dla asfaltu drogowego 20/30 i 190 C dla asfaltu drogowego 35/50 oraz 180 C dla polimeroasfaltu drogowego PMB 25/ Kruszywo (ewentualnie z wypełniaczem) powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Można oddzielnie podgrzewać wypełniacz w dodatkowej suszarce. Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 C od najwyższej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej w tablicy 8. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej na miejsce wbudowania, a najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 8. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki MA [65] Lepiszcze asfaltowe Asfalt 20/30 Asfalt 35/50 PMB 25/55-60 Temperatura mieszanki [ C] od 210 do 230 od 200 do 230 od 180 do 230 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. Temperatura asfaltu lanego nie powinna być większa niż 230 C ze względu na konieczność ograniczenia emisji oparów. W celu zapewnienia odpowiedniej urabialności asfaltu lanego może być wymagane zastosowanie dodatków zmniejszających lepkość lepiszcza asfaltowego. Dopuszcza się dostawy mieszanek mineralno-asfaltowych z kilku wytwórni, pod warunkiem skoordynowania między sobą deklarowanych przydatności mieszanek (m.in.: typ, rodzaj składników, właściwości objętościowe) z zachowaniem braku różnic w ich właściwościach Przygotowanie podłoża Podłoże (warstwa wyrównawcza, warstwa wiążąca lub stara warstwa ścieralna) pod warstwę ścieralną z asfaltu lanego powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein. W wypadku podłoża z nowo wykonanej warstwy asfaltowej, do oceny nierówności należy przyjąć dane z pomiaru równości tej warstwy, zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe punkt [65]. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. W wypadku podłoża z warstwy starej nawierzchni, nierówności nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 9. Strona 210 z 312

211 Tablica 9. Maksymalne nierówności podłoża z warstwy starej nawierzchni pod warstwy asfaltowe (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Klasa drogi Element nawierzchni Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i A, S, wyłączania GP Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza G Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza Maksymalna nierówność podłoża pod warstwę ścieralną [mm] Z, L, D Pasy ruchu 9 Jeżeli nierówności są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Nierówności podłoża (w tym powierzchnię istniejącej warstwy ścieralnej) należy wyrównać poprzez frezowanie lub wykonanie warstwy wyrównawczej. W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Jeżeli podłoże jest nieodpowiednie, to należy ustalić, jakie specjalne środki należy podjąć przed wykonaniem warstwy asfaltowej. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralno-asfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inspektora Nadzoru próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inspektor Nadzoru podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania warstwy ścieralnej z asfaltu lanego Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inspektorem Nadzoru. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania warstwy ścieralnej. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inspektora Nadzoru technologii wbudowania oraz wyników z odcinka próbnego Połączenie międzywarstwowe Uzyskanie wymaganej trwałości nawierzchni jest uzależnione od zapewnienia połączenia między warstwami i ich współpracy w przenoszeniu obciążenia nawierzchni ruchem Strona 211 z 312

212 W przypadku układania warstwy ścieralnej z asfaltu lanego nie należy stosować skropienia lepiszczem podłoża. Asfalt lany zawiera w składzie dużą ilość asfaltu co pozwala na uzyskanie dobrego połączenia międzywarstwowego Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4 i 5.7. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę mineralno-asfaltową należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 10. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej podczas silnego wiatru (V > 16 m/s). W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Tablica 10. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstw asfaltowych Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do robót w czasie robót Warstwa ścieralna asfalt lany 0 +5 Warstwa wiążąca asfalt lany Naprawa nawierzchni asfaltem lanym Właściwości wykonanej warstwy powinny spełniać warunki podane w tablicy 11. Tablica 11. Właściwości warstwy MA [65] Typ i wymiar mieszanki Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)] MA 5, KR1 KR6 2,0 3,0 - - MA 8, KR1 KR6 2,5 3,5 - - MA 11, KR1 KR6 3,5 4,0 - - Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Asfalt lany jest mieszanką samozagęszczalną, nie wymaga zagęszczania walcami Połączenia technologiczne Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008, punkt 8.6 [65]. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub Strona 212 z 312

213 znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inspektora Nadzoru. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inspektorowi Nadzoru do akceptacji Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inspektora Nadzoru) Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać Inspektorowi Nadzoru na jego żądanie. Inspektor Nadzoru może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inspektor Nadzoru może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni: pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN-EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne Badania kontrolne są badaniami Inspektora Nadzoru, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inspektor Nadzoru w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 12. Tablica 12. Rodzaj badań kontrolnych [65] Lp Mieszanka mineralno-asfaltowa a), b) Rodzaj badań Uziarnienie Zawartość lepiszcza Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego Warstwa asfaltowa Spadki poprzeczne Równość Grubość lub ilość materiału Strona 213 z 312

214 Właściwości przeciwpoślizgowe a) do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) b) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inspektor Nadzoru i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inspektora Nadzoru lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania Właściwości warstwy i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej Mieszanka mineralno-asfaltowa Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008, punkt 8.8.1[65] Warstwa asfaltowa Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008, punkt [65]. Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5%. Równość podłużna i poprzeczna Pomiary równości podłużnej należy wykonywać w prawym śladzie koła każdego ocenianego pasa ruchu. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy G i dróg wyższych klas należy stosować metodę pomiaru umożliwiającą obliczanie wskaźnika równości IRI. Wartość IRI oblicza się dla odcinków o długości 50 m. Dopuszczalne wartości wskaźnika IRI wymagane przy odbiorze nawierzchni określono w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy Z, L i D oraz placów i parkingów należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona przez wartość Strona 214 z 312

215 odchylenia równości (prześwitu), które nie mogą przekroczyć 6 mm. Przez odchylenie równości rozumie się największą odległość między łatą a mierzoną powierzchnią. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartości wskaźnika równości IRI warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy G i dróg wyższych klas nie powinny być większe niż podane w tablicy 13. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni, w prawym śladzie koła. Tablica 13. Dopuszczalne wartości wskaźnika równości podłużnej IRI warstwy ścieralnej wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi A, S GP G Element nawierzchni Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza Wartości wskaźnika IRI [mm/m] 2,9 3,7 4,6 Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg klasy Z i L nie powinna być większa niż 8 mm. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Do oceny równości poprzecznej warstw nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości poprzecznej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych nie powinna być większa niż podana w tablicy 14. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Tablica 14. Dopuszczalne wartości odchyleń równości poprzecznej warstwy ścieralnej wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi Element nawierzchni Wartości odchyleń równości poprzecznej [mm] Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania A, S i wyłączania 6 GP Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza 8 G Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, 8 utwardzone pobocza Z, L, D Pasy ruchu 9 Właściwości przeciwpoślizgowe Przy ocenie właściwości przeciwpoślizgowych nawierzchni drogi klasy Z i dróg wyższych klas powinien być określony współczynnik tarcia na mokrej nawierzchni przy całkowitym poślizgu opony testowej. Pomiar wykonuje się przy temperaturze otoczenia od 5 do 30 C, nie rzadziej niż co 50 m na nawierzchni zwilżanej wodą w ilości 0,5 l/m 2, a wynik pomiaru powinien być przeliczany na wartość przy 100% poślizgu opony testowej o rozmiarze 185/70 R14. Miarą właściwości przeciwpoślizgowych jest miarodajny współczynnik tarcia. Za miarodajny współczynnik tarcia przyjmuje się różnicę wartości średniej E(μ) i odchylenia standardowego D: E(μ) D. Długość odcinka podlegającego odbiorowi nie powinna być większa niż 1000 m. Liczba pomiarów na ocenianym odcinku nie powinna być mniejsza niż 10. W wypadku odbioru krótkich odcinków nawierzchni, na których nie można wykonać pomiarów z prędkością 60 lub 90 km/h (np. rondo, Strona 215 z 312

216 dojazd do skrzyżowania, niektóre łącznice), poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,47, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia nawierzchni wymagane w okresie od 4 do 8 tygodni po oddaniu warstwy do eksploatacji są określone w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Jeżeli warunki atmosferyczne uniemożliwiają wykonanie pomiaru w wymienionym terminie, powinien być on zrealizowany z najmniejszym możliwym opóźnieniem. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartości miarodajnego współczynnika tarcia nie powinny być mniejsze niż podane w tablicy 15. W wypadku badań na krótkich odcinkach nawierzchni, rondach lub na dojazdach do skrzyżowań poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,44, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Tablica 15. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi A, S GP, G, Z Element nawierzchni Miarodajny współczynnik tarcia przy prędkości zablokowanej opony względem nawierzchni 60 km/h 90 km/h Pasy ruchu - 0,37 Pasy: włączania i wyłączania, jezdnie łącznic Pasy: ruchu, dodatkowe, utwardzone pobocza 0,44-0,36 - Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm. Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa (MA). Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej warstwy z asfaltu lanego 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, STWIORB i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65], pkt 9.2. Strona 216 z 312

217 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STWIORB D-M Wymagania ogólne [1] pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy ścieralnej z asfaltu lanego (MA) obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki betonu asfaltowego i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie mieszanki asfaltu lanego, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą STWIORB obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Specyfikacje techniczne (STWIORB) 1. D-M Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej STWIORB) 2. PN-EN Metody badania cementu Oznaczanie zawartości chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie 3. PN-EN Wapno budowlane Część 2: Metody badań 4. PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego 5. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania 6. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości 7. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu 8. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentowej zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych 9. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni Wskaźnik przepływu kruszywa 10. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym 11. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) Strona 217 z 312

218 12. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie 13. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości 14. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza 15. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją 16. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości 17. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna 18. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia 19. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności 20. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania 21. PN-EN 1426 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 22. PN-EN 1427 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula 23. PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 24. PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 25. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna 26. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralnoasfaltowych na działanie wody 27. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych 28. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności 29. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraassa 30. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości parafiny Część 1: Metoda destylacyjna 31. PN-EN i PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie pod wpływem ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT 32. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną 33. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni 34. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem 35. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę 36. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek Strona 218 z 312

219 mineralno-asfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury 37. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza 38. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie 39. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek 40. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych 41. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym 42. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych 43. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltowych 44. PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 45. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie 46. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym 47. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 6: Asfalt lany 48. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 20: Badanie typu 49. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli 50. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 2: Liczba bitumiczna 51. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltów modyfikowanych 52. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowanie modyfikowanych asfaltów 53. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości 54. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego 55. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem 56. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem 57. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji 58. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych 59. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami 60. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew na gorąco 61. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew na zimno 62. PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomiar metodą otwartego tygla Clevelanda Strona 219 z 312

220 63. PN-EN ISO 2592 Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (rekomendowane przez Ministra Infrastruktury) 76. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych, Warszawa WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych, Warszawa Inne dokumenty 75. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 76. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa 1997 Strona 220 z 312

221 D REMONT CZĄSTKOWY NAWIERZCHNI BITUMICZNYCH 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot STWIORB Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (STWIORB) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z remontem cząstkowym nawierzchni bitumicznych przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Zakres stosowania STWIORB Zakres stosowania niniejszej STWIORB jest zgodny z ustaleniami zawartymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Zakres robót objętych STWIORB Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem remontu cząstkowego nawierzchni bitumicznych, wszystkich typów i rodzajów i obejmują: naprawę wybojów i obłamanych krawędzi, uszczelnienie pojedynczych pęknięć i wypełnienie ubytków przy utrzymaniu, remontach, konserwacji i naprawach wraz z oznakowaniem i modernizacją oświetlenia dróg gminnych oraz dróg będących we władaniu m. st. Warszawy znajdujących się Określenia podstawowe Remont cząstkowy nawierzchni - zespół zabiegów technicznych, wykonywanych na bieżąco, związanych z usuwaniem uszkodzeń nawierzchni zagrażających bezpieczeństwu ruchu, jak również zabiegi obejmujące małe powierzchnie, hamujące proces powiększania się powstałych uszkodzeń. Pojęcie remont cząstkowy nawierzchni mieści się w ogólnym pojęciu utrzymanie nawierzchni, a to z kolei jest objęte ogólniejszym pojęciem utrzymanie dróg. Rodzaje zabiegów w asortymentach robót utrzymaniowych podano w tablicy Podłoże - element nawierzchni, na którym wykonywana jest cienka warstwa z mieszanki mineralno-emulsyjnej. W przypadku uszczelnień nawierzchni, podłożem jest najczęściej warstwa ścieralna z mieszanki mineralno-asfaltowej. Podłoże powinno posiadać odpowiednią nośność, pochylenie oraz wyremontowane ubytki, wyboje oraz spękania i otwarte spoiny Czas otwarcia do ruchu - czas od momentu ułożenia warstwy mieszanki mineralnoemulsyjnej do momentu poddania jej działaniu ruchu drogowego Rozpad mieszanki mineralno-emulsyjnej - okres nieodwracalnego procesu, w czasie którego zachodzi koalescencja emulsji. Strona 221 z 312

222 Koalescencja emulsji (łączenie się kropelek asfaltu w większe krople) jest fazą rozpoczynającą nieodwracalny proces rozpadu emulsji, zachodzący w obecności kruszywa i prowadzący do całkowitego wydzielenia asfaltu z emulsji. Po rozpadzie mieszanki mineralno-emulsyjnej: - nie jest możliwe jej mieszanie, - bibuła lekko dociśnięta do nawierzchni nie plami się Czas rozpadu mieszanki mineralno-emulsyjnej (po wymieszaniu jej składników) - czas upływający od momentu ułożenia jej na podłożu do momentu zakończenia jej rozpadu Ubytek - wykruszenie materiału mineralno-bitumicznego na głębokość nie większą niż grubość warstwy ścieralnej Wybój - wykruszenie materiału mineralno-bitumicznego na głębokość większą niż grubość warstwy ścieralnej Pęknięcie nawierzchni - utrata ciągłości warstwy ścieralnej lub warstwy ścieralnej i warstw niżej leżących wskutek wadliwego wykonania (np. spoiny roboczej) lub wystąpienia w nawierzchni (tylko w warstwie ścieralnej lub łącznie z warstwami niżej leżącymi) naprężeń rozciągających większych od jej granicznej wytrzymałości na rozciąganie Pęknięcie termiczne - utrata ciągłości warstwy ścieralnej, w postaci pęknięcia o kształcie przekroju poprzecznego zbliżonego zazwyczaj do litery V, o jego przebiegu prostoliniowym i prostopadłym do osi jezdni (pęknięcie spowodowane jest skurczem termicznym mieszanek mineralno-asfaltowych warstwy ścieralnej) Pęknięcie odbite - przeniesienie (przeniknięcie) do warstw powierzchniowych pęknięć, które wystąpiły wcześniej w podbudowie (wykonanej z materiałów mineralnych, związanych spoiwami hydraulicznymi). Pęknięcie odbite zwykle ma przebieg krzywoliniowy i nieregularny kształt w przekroju prostopadłym do jego przebiegu Uszczelnienie spękań - sposób naprawy nawierzchni bitumicznej polegający na przywróceniu szczelności warstwy ścieralnej wzdłuż linii utworzonej przez pęknięcie, a także na utwierdzeniu ziarn kruszywa znajdujących się przy jego brzegach (krawędziach i ściankach) Zalewa asfaltowa - specjalny materiał asfaltowy, stosowany najczęściej na gorąco, do uszczelniania pęknięć i wypełniania (wyciętych) szczelin, który po wypełnieniu zachowuje pełną szczelność i elastyczność oraz nie ulega oderwaniu lub rozerwaniu w najniższych temperaturach osiąganych przez nawierzchnię bitumiczną w okresie zimowym Gruntownik (primer) - roztwór gruntujący, składający się ze specjalnych substancji nanoszonych na boczne ścianki szczeliny (pęknięcia) w celu zwiększenia przyczepności zalewy asfaltowej do tych ścianek Frezowanie pęknięć - poszerzanie istniejących pęknięć warstwy ścieralnej specjalną frezarką (palcowa lub tarczowa) w celu uzyskania szczeliny o pionowych ściankach, o przekroju zbliżonym do prostokątnego, o szerokości od 12 do 15 mm i głębokości około 25 mm Lanca gorącego powietrza - urządzenie umożliwiające podgrzanie do temperatury od 150 do 250 o C wąskiego strumienia sprężonego powietrza (0,4 do 0,6 MPa) w ilości od 2,5 do 4,0 m 3 /min. Służy do oczyszczania spękań z zanieczyszczeń i słabozwiązanych, z resztą nawierzchni, ziaren, wysuszenia szczeliny i nadtopienia lepiszcza spajającego ziarna mieszanki mineralno-asfaltowej na ściankach i krawędziach pęknięcia Konfekcjonowana mieszanka mineralno-emulsyjna - mieszanka drobnoziarnistego kruszywa (od 0 do 1 mm, od 0 do 2 mm lub od 0 do 4 mm) o dobranym uziarnieniu z anionową lub kationową emulsją asfaltową modyfikowaną odpowiednimi dodatkami. Jest dostarczana przez producentów w szczelnych 10, kilogramowych pojemnikach (hobokach - wiadrach z pokrywą lub szczelnych workach z tworzywa syntetycznego). Emulsja asfaltowa w mieszance ulega rozpadowi na skutek odparowywania wody Mieszanka mineralno-asfaltowa do wypełnienia porów - mieszanka drobnoziarnistego kruszywa (od 0 do 1 mm) o dobranym uziarnieniu z modyfikowanym asfaltem upłynnionym szybkoodparowującym rozpuszczalnikiem. Służy do powierzchniowego uszczelniania porowatych warstw ścieralnych nawierzchni bitumicznych. Dostarczana jest w szczelnych (10, 20 i 30 kg) pojemnikach. Strona 222 z 312

223 Mieszanka mineralno-bitumiczna na zimno (zwana dalej mieszanką mineralnoemulsyjną) - sporządzona i układana na zimno mieszanka kruszywa, wody, emulsji asfaltowej i dodatków Pojedyncze powierzchniowe utrwalenie nawierzchni Pojedyncze powierzchniowe utrwalenie nawierzchni jest zabiegiem utrzymaniowym polegającym na kolejnym rozłożeniu: - warstwy lepiszcza, - warstwy kruszywa o wąskiej frakcji. Pojedyncze powierzchniowe utrwalenie nawierzchni z podwójnym rozłożeniem grysu Pojedyncze powierzchniowe utrwalenie z podwójnym rozłożeniem grysu jest zabiegiem utrzymaniowym polegającym na kolejnym rozłożeniu: - warstwy lepiszcza, - warstwy kruszywa o wąskiej frakcji, - drugiej warstwy drobniejszego kruszywa. Pojedyncze powierzchniowe utrwalenie nawierzchni typu sandwich Pojedyncze powierzchniowe utrwalenie typu sandwich jest zabiegiem utrzymaniowym polegającym na kolejnym rozłożeniu: - warstwy kruszywa, - warstwy lepiszcza, - warstwy drobniejszego kruszywa. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w STWIORB D Wymagania ogólne pkt Rodzaje materiałów do wykonywania cząstkowych remontów nawierzchni bitumicznych Technologie usuwania uszkodzeń nawierzchni i materiały użyte do tego celu powinny być dostosowane do rodzaju i wielkości uszkodzenia, np. wg tablicy 1. Głębokie powierzchniowe uszkodzenia nawierzchni (ubytki i wyboje) oraz uszkodzenia krawędzi jezdni (obłamania) należy naprawiać: - mieszankami mineralno-asfaltowymi wytwarzanymi i wbudowywanymi na gorąco, - mieszankami mineralno-asfaltowymi wytwarzanymi i wbudowywanymi na zimno, - techniką sprysku lepiszczem i posypania grysem o odpowiednim uziarnieniu (zasada jak przy powierzchniowym utrwaleniu), - przy użyciu specjalnych maszyn (remonterów), które wrzucają pod ciśnieniem mieszankę grysu i emulsji asfaltowej bezpośrednio do naprawianego wyboju. Powierzchniowe ubytki warstwy ścieralnej należy naprawiać: - mieszankami mineralno-asfaltowymi cienkowarstwowymi typu slurry seal, a także mieszankami szybkowiążącymi, - mieszankami mineralno-asfaltowymi do wypełniania porów w ścieralnych warstwach nawierzchni (dostarczanymi w szczelnych opakowaniach), - konfekcjonowanymi mieszankami mineralno-emulsyjnymi (dostarczanymi w szczelnych pojemnikach), Strona 223 z 312

224 - metodą powierzchniowego utrwalenia z zastosowaniem kationowych szybkorozpadowych emulsji asfaltowych, - przy użyciu specjalnych maszyn (remonterów), które podczas przejścia spryskują nawierzchnię emulsją, rozsypują grysy i wciskają je w emulsję Mieszanki mineralno-asfaltowe wytwarzane i wbudowywane na gorąco Beton asfaltowy wytwarzany wg D B NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA WIĄŻĄCA I WYRÓWNAWCZA WG PN-EN Nawierzchnia z betonu asfaltowego D a NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO.WARSTWA ŚCIERALNA WG PN-EN powinien mieć uziarnienie dostosowane do głębokości uszkodzenia (po jego oczyszczeniu z luźnych cząstek nawierzchni i zanieczyszczeń obcych), przy czym największe ziarna w mieszance betonu asfaltowego powinny się mieścić w przedziale od 1/3 do 1/4 głębokości uszkodzenia do 80 mm. Przy głębszych uszkodzeniach należy zastosować odpowiednio dwie lub trzy warstwy betonu asfaltowego wbudowywane oddzielnie o dobranym uziarnieniu i właściwościach fizykomechanicznych, dostosowanych do cech remontowanej nawierzchni Asfalt lany Asfalt lany wg. D a NAWIERZCHNIA Z ASFALTU LANEGO WG PN-EN 2.5. Mieszanki mineralno-asfaltowe wbudowywane na zimno Mieszanki mineralno-asfaltowe o długim okresie składowania (workowane) Do krótkotrwałego wypełniania uszkodzeń (ubytków) nawierzchni bitumicznych mogą być stosowane mieszanki mineralno-asfaltowe wytwarzane i wbudowywane na zimno, które uzyskały aprobatę techniczną, wydaną przez uprawnioną jednostkę. Zastosowanie tych mieszanek jest uzasadnione, gdy nie można użyć mieszanek mineralno-bitumicznych na gorąco. Mieszanki mineralno-emulsyjne szybkowiążące Szybkowiążąca mieszanka mineralno-emulsyjna wytwarzana i wbudowywana na zimno wytwarzana jest z dwóch składników: - drobnoziarnistej mieszanki mineralnej, dostarczanej przez producentów, o uziarnieniu ciągłym od 0 do 4 mm, od 0 do 6 mm lub od 0 do 8 mm, ze specjalnymi (chemicznymi) dodatkami uszlachetniającymi, - kationowej emulsji asfaltowej wytwarzanej na bazie asfaltu modyfikowanego polimerami albo z dodatkiem naturalnego kauczuku. Mieszankę mineralno-emulsyjną należy wytwarzać w betoniarkach wolnospadowych, zgodnie z warunkami technicznymi wykonania podanymi przez producenta. Wytworzona mieszanka o konsystencji ciekłej zaprawy musi być wbudowana w nawierzchnię w ciągu kilku minut od momentu wytworzenia. Grubość jednorazowo ułożonej warstwy nie może być większa od czterokrotnego wymiaru największego ziarna w mieszance (np. mieszankę od 0 do 6 mm można ułożyć warstwą do 2 cm). Do napraw można stosować tylko mieszanki mineralne i emulsje asfaltowe, które uzyskały aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę i spełniają zawarte w niej wymagania. Mieszanki mineralno-emulsyjne (typu slurry seal ) Emulsja asfaltowa Do wytwarzania mieszanki mineralno-emulsyjnej przeznaczonej na cienkie warstwy uszczelniające i/lub uszorstniające wytwarzane i wbudowywane na zimno, należy stosować specjalne kationowe emulsje asfaltowe niemodyfikowane wolnorozpadowe klasy K3 lub modyfikowane polimerami wolnorozpadowe klasy K3 60SS wg EmA-99. Emulsja powinna posiadać aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę. Emulsja powinna odpowiadać wymaganiom określonym w aprobacie technicznej. Emulsję można magazynować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Przy dłuższym składowaniu zaleca się stosowanie zbiorników pionowych. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi. Okres składowania emulsji modyfikowanych nie powinien przekraczać dwóch tygodni lub według wskazań producenta. W przypadku składowania emulsji, dopuszcza się powstanie osadu łatwego do wymieszania, co nie wpływa na właściwości emulsji. Strona 224 z 312

225 Dodatki specjalne Jako dodatki do regulowania konsystencji i czasu rozpadu emulsji w mieszance mineralno-emulsyjnej stosuje się: - cement portlandzki klasy 32,5 lub 42,5 według PN-B (ew. wapno suchogaszonehydratyzowane wg PN-B-30020), w ilości od 0,5 do 2,0%, - regulator, tj. chemiczny środek powierzchniowo czynny, regulujący konsystencję mieszanki i jej stabilność do czasu ułożenia i wyprofilowania w przeznaczonym miejscu. Regulator powinien odpowiadać wymaganiom określonym przez producenta. Ilość dodawanego regulatora określa się na podstawie badań laboratoryjnych mieszanki ustalonej w recepcie roboczej z użytych materiałów. Przechowywanie cementu powinno odbywać się zgodnie z BN-88/ Regulator należy przechowywać w pojemnikach w sposób zabezpieczający go przed zanieczyszczeniem Woda Jako wody zarobowej w mieszankach mineralno-emulsyjnych należy stosować wodę pitną odpowiadającą wymaganiom stawianym wodzie do produkcji betonu wg PN-B Kruszywo W mieszance mineralno-emulsyjnej należy stosować kruszywo łamane granulowane klasy I, gatunku 1 wg PN-B lub grysy i żwiry kruszone klasy I gatunku 1 wg WT CZDP Mieszanka mineralno-emulsyjna Wybór uziarnienia mieszanki mineralnej zależy od obciążenia ruchem, dopuszczalnej prędkości ruchu oraz stanu zużycia i twardości istniejącej nawierzchni. Mieszanki od 0 do 2 mm i od 0 do 4 mm stosowane są na drogach obciążonych ruchem mniejszym od średniego i przy prędkościach ruchu poniżej 60 km/h, a mieszanki od 0 do 6 mm, od 0 do 8 mm i od 0 do 11 mm - na pozostałych drogach i przy prędkościach ruchu powyżej 60 km/h. Wymagania dotyczące uziarnienia mieszanki mineralnej oraz zawartości lepiszcza dla poszczególnych rodzajów mieszanek podano w tablicy 2. Tablica 2. Wymagania dotyczące uziarnienia mieszanki mineralnej oraz zawartości lepiszcza Wymagania dla mieszanki Metoda Lp. Właściwości od 0 do 2 mm od 0 do 4 mm od 0 do 6 mm od 0 do 8 mm od 0 do 11 mm badania wg 1 Uziarnienie: zawartość ziaren przechodzących przez sito, % m/m 16,0 mm 11,2 mm 8,0 mm 6,3 mm 4,0 mm 2,0 mm 1,0 mm 0,075 mm * 5,5-8 * 5,5-8 * 5-7 * 5-6,5 * PN-C metodą na sucho 2 Zawartość asfaltu wydzielonego z emulsji, % m/m w stosunku do całej mieszanki mineralnoemulsyjnej PN-S p lub p * Jeśli podstawowym zadaniem warstwy z mieszanki mineralno-emulsyjnej jest uszczelnienie istniejącego porowatego i zużytego podłoża (istniejącej nawierzchni) dopuszcza się podwyższenie zawartości asfaltu w mieszance o 3 % m/m. Zalecane krzywe dobrego uziarnienia podano na rysunkach od 1 do 5. Dopuszcza się inne krzywe uziarnienia mieszanki mineralnej, pod warunkiem posiadania aprobaty technicznej wydanej przez uprawnioną jednostkę. Strona 225 z 312

226 Rys. 1. Krzywa dobrego uziarnienia mieszanki od 0 do 2 mm Rys. 2. Krzywa dobrego uziarnienia mieszanki od 0 do 4 mm Rys. 3. Krzywa dobrego uziarnienia mieszanki od 0 do 6 mm Strona 226 z 312

227 Rys. 4. Krzywa dobrego uziarnienia mieszanki od 0 do 8 mm Rys. 5. Krzywa dobrego uziarnienia mieszanki od 0 do 11 mm Skład wyprodukowanej i wbudowanej w nawierzchnię mieszanki mineralno-emulsyjnej nie powinien odbiegać od zaprojektowanego składu o wartości większe niż podano w tablicy 3. Tablica 3. Dopuszczalne odchylenia mieszanki mineralno-emulsyjnej od zaprojektowanego składu Lp. Cecha Dopuszczalne odchylenie 1 Zawartość asfaltu 0,5 % 2 Zawartość ziarn mniejszych od 0,075 mm 3,0 % 3 Zawartość ziarn od 0,075 do 2,0 mm 5,0 % 4 Zawartość ziarn większych od 2,0 mm (łącznie z nadziarnem) 7,0 % Strona 227 z 312