Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów Wstęp... 19

Transkrypt

1 Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów 15 Wstęp 19 1 Podstawowe pojęcia z zakresu przetwarzania i ochrony danych osobowych Wprowadzenie Dane osobowe Geneza definicji danych osobowych Pojęcie danych osobowych Dane Osobowe Treść i forma danych osobowych Inne elementy definicji Specyfika pojęcia dane osobowe w obszarze współpracy państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Zakres pojęcia dane osobowe w obszarze współpracy państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Przykłady szczególnych kategorii danych osobowych przetwarzanych na potrzeby zwalczania przestępczości Pozostałe podstawowe pojęcia Przetwarzanie danych osobowych Organy właściwe Administrator danych Relacja między prawem do ochrony danych osobowych a prawem do prywatności Podsumowanie rozdziału 65 2 Współpraca państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości a potrzeba ochrony danych osobowych Wprowadzenie Współpraca państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Zakres pojęcia współpracy policyjnej i sądowej państw członkowskich UE oraz zwalczania przestępczości Pojęcie bezpieczeństwa publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego Prawo do ochrony danych osobowych a obowiązki państwa związane ze zwalczaniem przestępczości i ochroną bezpieczeństwa publicznego 77

2 8 Spis treści 231 Przyczyny odrębnego uregulowania zasad ochrony danych osobowych we współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Konieczność wyważenia relacji między potrzebami wymiaru sprawiedliwości a ochroną danych osobowych Podsumowanie rozdziału 94 3 Standard ochrony danych osobowych w dorobku prawnym Rady Europy Wprowadzenie Geneza prawa do ochrony danych osobowych w dorobku prawnym Rady Europy Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Przepisy EKPCz Dane osobowe w orzecznictwie ETPCz Przykłady ingerencji władzy publicznej w prawo do prywatności w kontekście ochrony danych osobowych w orzecznictwie ETPCz Niejawna inwigilacja i monitoring Nagrywanie wizerunku i głosu osób Ujawnienie danych osobowych Zbieranie, przechowywanie i wykorzystywanie danych osobowych przez władzę publiczną Pozytywne obowiązki państw-stron EKPCz Uzasadnienie dla ingerencji władz publicznych w prawo do prywatności w orzecznictwie ETPCz Zgodność ingerencji z prawem Istnienie podstawy do ingerencji w prawie krajowym Ocena jakości podstawy prawnej Uzasadniony cel ingerencji legalność materialna Zasada proporcjonalności konieczność ingerencji w państwie demokratycznym Konwencja nr 108 i prace nad jej zmianą Przepisy konwencji nr 108 oraz protokołu dodatkowego Znaczenie konwencji nr 108 w rozwoju prawa do ochrony danych osobowych Zmiany w konwencji nr Konwencja w sprawie cyberprzestępczości Zalecenia Komitetu Ministrów lub Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Charakter prawny zaleceń Komitetu Ministrów Zalecenie R(87)15 o ochronie danych osobowych wykorzystywanych w sektorze policji Inne zalecenia istotne dla ochrony danych osobowych w dziedzinie zwalczania przestępczości Podsumowanie rozdziału 169

3 Spis treści 9 4 Ochrona danych osobowych w prawie UE akty ustanawiające standard ogólny Wprowadzenie Przepisy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Karta Praw Podstawowych UE Podstawowe akty prawa pochodnego UE Dyrektywa 95/ Zakres stosowania dyrektywy 95/ Relacja między prawem do ochrony danych osobowych a prawem do prywatności w dyrektywie 95/ Przepisy dyrektywy 95/ Projekt rozporządzenia ogólnego Rozporządzenie 45/ Podsumowanie rozdziału Przetwarzanie i ochrona danych osobowych w aktach prawa pochodnego UE dotyczących współpracy państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Wprowadzenie Decyzja ramowa 2008/ Przyczyny przyjęcia decyzji ramowej 2008/ Podstawowe postanowienia decyzji ramowej 2008/ Problemy związane z treścią i stosowaniem decyzji ramowej 2008/ Projekt dyrektywy dotyczącej ochrony danych osobowych w sprawach karnych Założenia reformy kwestie ogólne Cel projektowanych aktów prawnych Wybór instrumentu prawnego Chronione prawa podstawowe Hierarchia obowiązujących aktów prawnych Zagadnienia szczegółowe Zakres zastosowania dyrektywy Zasady gromadzenia, przetwarzania i przechowywania danych osobowych Prawa podmiotu danych Administrator danych Przekazywanie danych osobowych do państw trzecich lub organizacji międzynarodowych Organy nadzorcze Wnioski Przetwarzanie danych osobowych w Systemie Informacyjnym Schengen II Podstawy prawne funkcjonowania SIS II Podstawowe przepisy dotyczące przetwarzania i ochrony danych osobowych w SIS II Podstawowe problemy związane z przetwarzaniem danych osobowych w ramach SIS II Przetwarzanie danych osobowych w ramach tzw systemu Prüm 266

4 10 Spis treści 551 Geneza systemu Prüm Ochrona danych osobowych w decyzji Prüm Przetwarzanie danych osobowych w systemie Eurodac i w systemie VIS Geneza systemu Eurodac i systemu VIS Przetwarzanie danych osobowych na potrzeby związane z walką z przestępczością w systemie Eurodac i w systemie VIS Konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych między państwami członkowskimi UE Informacje ogólne na temat konwencji MLA Ochrona danych osobowych jako przedmiot regulacji konwencji MLA Wymiana informacji z rejestrów karnych Ochrona danych osobowych ofiar przestępstw Potrzeba ochrony danych osobowych ofiar przestępstw Dyrektywa 2012/29 dotycząca praw ofiar przestępstw Europejski nakaz ochrony Propozycje zmian Dane PNR Podsumowanie rozdziału Przetwarzanie i ochrona danych osobowych w agencjach UE do spraw walki z przestępczością Wprowadzenie Przetwarzanie danych osobowych w Europolu Podstawy prawne funkcjonowania Europolu Zadania Europolu i jego organizacja Akty prawne regulujące przetwarzanie danych osobowych w Europolu Sposoby przetwarzania danych osobowych w Europolu Dostęp do danych osobowych w Europolu Podstawowe założenia dotyczące przetwarzania danych osobowych w Europolu Minimalny poziom ochrony Przetwarzane dane osobowe Bezpieczeństwo przetwarzania danych osobowych Wewnętrzne mechanizmy kontrolne Projekt rozporządzenia o Europolu Cel reformy Ogólny zakres reformy Zmiany w zakresie systemu ochrony danych osobowych w Europolu Odwołanie do rozporządzenia 45/ Inne zmiany w zakresie ochrony danych osobowych w Europolu Wnioski Przetwarzanie danych osobowych w Eurojuście 320

5 Spis treści Podstawy prawne funkcjonowania Eurojustu Zadania Eurojustu i jego organizacja Akty prawne regulujące przetwarzanie danych osobowych w ramach Eurojustu Sposób przetwarzania danych osobowych w Eurojuście Dostęp do danych osobowych Podstawowe założenia dotyczące przetwarzania danych osobowych w Eurojuście Minimalny poziom ochrony Przetwarzane dane osobowe Bezpieczeństwo przetwarzania danych osobowych Wewnętrzne mechanizmy kontrolne Projekt rozporządzenia w sprawie Eurojustu Cel reformy Ogólny zakres reformy Eurojustu Zmiany w zakresie systemu ochrony danych osobowych w Eurojuście Odwołanie do rozporządzenia 45/ Inne zmiany w zakresie ochrony danych osobowych w Eurojuście Wnioski Projekt rozporządzenia w sprawie Prokuratury Europejskiej Idea utworzenia Prokuratury Europejskiej Podstawowe założenia projektu rozporządzenia w sprawie Prokuratury Europejskiej Założenia dotyczące ochrony danych osobowych w Prokuraturze Europejskiej Wnioski Podsumowanie rozdziału Realizacja podstawowych zasad ochrony danych osobowych we współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Wprowadzenie Zasada rzetelności (uczciwości) i zgodności z prawem przetwarzania danych osobowych Treść zasady rzetelności i zgodności przetwarzania danych osobowych z prawem Realizacja zasady rzetelności i legalności przetwarzania w aktach prawnych z zakresu współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych UE Ocena realizacji zasady legalności i rzetelności w przepisach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Zasada ograniczoności celu (związania celem) Treść zasady ograniczoności celu 373

6 12 Spis treści 732 Realizacja zasady w aktach z zakresu współpracy państw w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji zasady ograniczoności celu w przepisach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Zasada czasowego ograniczenia przetwarzania danych Treść zasady czasowego ograniczenia przetwarzania danych Realizacja zasady w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji zasady czasowego ograniczenia przetwarzania danych we współpracy państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Inne zasady dotyczące jakości danych (adekwatność, prawidłowość, dokładność) Treść zasad dotyczących jakości danych Realizacja zasad w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji innych zasad dotyczących jakości danych we współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Zakaz gromadzenia i przetwarzania danych wrażliwych Treść zasady ograniczenia przetwarzania danych wrażliwych Sposób realizacji zakazu gromadzenia i przetwarzania danych wrażliwych we współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji zasady gromadzenia i przetwarzania danych wrażliwych we współpracy państw członkowskich UE w zwalczaniu przestępczości Podsumowanie rozdziału Uprawnienia podmiotu danych w aktach prawnych dotyczących współpracy państw członkowskich UE w zakresie zwalczania przestępczości Wprowadzenie Zgoda podmiotu danych jako podstawa przetwarzania danych osobowych Treść uprawnienia Realizacja uprawnienia w aktach prawnych z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji uprawnienia polegającego na wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych we współpracy państw członkowskich w dziedzinie zwalczania przestępczości Uprawnienia informacyjne podmiotu danych Treść uprawnienia Realizacja uprawnienia w aktach prawnych z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji uprawnienia w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Uprawnienia podmiotu danych co do wpływu na zakres przetwarzanych danych Treść uprawnienia 463

7 Spis treści Realizacja uprawnienia w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji uprawnienia w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Prawo do wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych Treść uprawnienia Realizacja uprawnienia w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji uprawnienia w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Prawa podmiotu danych dotyczące podejmowanych zautomatyzowanych decyzji Treść uprawnienia Realizacja uprawnienia w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Ocena realizacji uprawnienia w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Podsumowanie rozdziału Sądowe i pozasądowe środki ochrony prawnej Wprowadzenie Środki ochrony prawnej w ogólnym systemie ochrony danych osobowych Mechanizmy kontrolne i nadzorcze w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Krajowe organy kontrolne i nadzorcze Europejskie organy kontrolne i nadzorcze Wspólne organy nadzorcze Eurojustu i Europolu Europejski Inspektor Ochrony Danych Grupa robocza art 29 oraz Europejska Rada Ochrony Danych Środki ochrony sądowej w aktach z zakresu współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie zwalczania przestępczości Podsumowanie rozdziału 512 Podsumowanie i rekomendacje 515 Wnioski ogólne 515 Wnioski dotyczące podstawowych zasad ochrony danych osobowych 521 Wnioski dotyczące uprawnień podmiotu danych i środków ochrony prawnej 528 Uwagi końcowe 532 Summary Personal data protection and the fight against crime in the European Union Towards the European standard 539 A Goals of the research project 539 B Reasoning behind the choice of the research subject 543 C Contribution for the development of the EU law doctrine 545

8 14 Spis treści D Research methodology 547 E Summary of the results of the research 549 Bibliografia 565 Akty prawne Unii Europejskiej 579 Prawo pierwotne UE 579 Prawo pochodne UE 579 Dokumenty Komisji COM 582 Dokumenty Grupy roboczej art Opinie FRA 586 Opinie EIOD 586 Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej 588 Orzeczenia ETPCz oraz decyzje Europejskiej Komisji Praw Człowieka 591