Jan Król Konferencja pt. Geotermia impulsem rozwoju polskiej gospodarki Warszawa, dnia

Transkrypt

1 Jan Król Konferencja pt. Geotermia impulsem rozwoju polskiej gospodarki Warszawa, dnia

2 POLSKA JEST REGIONEM BOGATYM W ZASOBY ENERGII GEOTERMALNEJ Dostępne zasoby geotermalne na Niżu Polskim, gdzie zlokalizowany jest odwiert TG-1 w Toruniu, wynoszą * 10⁷ PJ (petadżul), co jest równoważne 1,850 mld ton ropy naftowej.

3 FRAGMENT MAPY POTENCJALNYCH WYDAJNOŚCI STUDNI (DUBLETÓW) W JURZE DOLNEJ NA NIŻU POLSKIM źródło: Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznych na Niżu Polskim pod red. W. Górecki, Kraków, m 3 /h = 9 MWt, 400 m 3 /h=18 MWt (z zastosowaniem pompy ciepła do 40 MWt)

4 WODY GEOTERMALNE WYKORZYSTYWANE SĄ M.IN. DO PRODUKCJI ENERGII CIEPLNEJ stanowią niewyczerpane, odnawialne dobro; są zasobem lokalnie dostępnym, gwarantującym niezależność i bezpieczeństwo regionu; to czysta energia - nie powoduje wytwarzania tlenków azotu (NO x ) i dwutlenku węgla (CO 2 ) w odróżnieniu od spalania tradycyjnych paliw kopalnych; jest dostępna 24 h/7 dni w tygodniu niezależnie od tego, czy wieje wiatr, czy też świeci słońce.

5 STRUKTURA PALIW ZUŻYWANYCH NA POTRZEBY SYSTEMU CIEPŁOWNICZEGO MIASTA TORUNIA 98,2 % - paliwa węglowe / emisja CO2 w 2014 r. = t 1,54 % - gaz ziemny i olej opałowy / emisja CO2 w 2014 r. = t 0,26 % - biogaz / emisja CO2 w 2014 r. = 271 t źródło: Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru miasta Torunia, Toruń 2016

6 RYNEK CIEPŁOWNICZY W TORUNIU W LICZBACH rok 2015 Łączna moc cieplna zainstalowana 375,79 MWt Łączna długość sieci ciepłowniczych 234,4 km Całkowita wielkość sprzedaży wytwarzanego ciepła TJ źródło: Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru miasta Torunia, Toruń 2016

7 ŚREDNIA CENA NETTO* CIEPŁA WYTWARZANEGO Z RÓŻNYCH RODZAJÓW PALIW Wyszczególnienie 2015 (zł/gj) Geotermia** 36,00 dynamika w % 2015/2014 Inne odnawialne źródła energii 37,48 91,5 Olej opałowy ciężki 37,63 99,0 Węgiel kamienny 37,70 102,0 Gaz ziemny zaazotowany 40,16 97,5 Biomasa 40,94 103,4 Gaz ziemny wysokometanowy 55,41 90,2 Olej opałowy lekki 84,77 83,1 * bez kosztów przesyłu ** źródło własne - wskaźnik obliczony na podstawie dostępnych taryf dla ciepła zatwierdzonych przez Prezesa URE źródło: Energetyka cieplna w liczbach 2015, Urząd Regulacji Energetyki

8 ŚREDNIA CENA WYTWORZENIA* CIEPŁA W TORUNIU Aktualna średnioważona cena jednostkowa wytworzenia ciepła ze źródła węglowego - 41,52 zł/gj netto Aktualna referencyjna cena ciepła z kogeneracyjnego źródła gazowego 75,24 zł/gj netto (zgodnie z 47 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło) Planowana cena ciepła ze źródła geotermalnego ok. 36 zł/gj netto * cena bez kosztów przesyłu

9 PORÓWNANIE KOSZTÓW* OGRZEWANIA DLA RÓŻNYCH ODBIORCÓW W TORUNIU koszt ogrzewania [zł/rok] ciepłownia geotermia źródło gazowe EDF różnica BIURO o pow m² SZKOŁA o pow m² BLOK MIESZKALNY o pow m² * bez kosztów przesyłu

10 HISTORIA BUDOWY CIEPŁOWNI GEOTERMALNEJ W TORUNIU kwiecień 2006 r. styczeń 2008 r. sierpień 2008 r. czerwiec 2009 r. grudzień 2009 r. listopad 2011 r. styczeń 2012 r. czerwiec 2012 r. marzec 2013 r. Uzyskanie koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złoża wód termalnych na terenie miasta Torunia Popisanie umowy z PNiG Jasło Sp. z o.o. na wykonanie otworu Toruń TG-1 Powołanie przez Fundację Lux Veritatis spółki celowej dla budowy i eksploatacji ciepłowni OZE Geotermii Toruń Sp. z o.o. Podpisanie umowy z PNiG Jasło Sp. z o.o. na wykonanie otworu Toruń TG-2 Opracowanie dokumentacji otworowej dla otworów Toruń TG-1 i TG-2, potwierdzającej zasoby wód geotermalnych w Toruniu Opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne ujęcia wód termalnych w Toruniu wraz z określeniem wtłaczania wód wykorzystanych do górotworu Przyjęcie bez zastrzeżeń przez Ministra Środowiska dokumentacji hydrogeologicznej Otrzymanie pozwolenia na budowę ciepłowni geotermalnej o mocy 25 MWt w Toruniu Otrzymanie od Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego koncesji na wydobywanie wód termalnych w Toruniu

11 LOKALIZACJA ODWIERTÓW GEOTERMALNYCH W TORUNIU

12

13 PROJEKT OGRZEWANIA GEOTERMALNEGO W TORUNIU Woda geotermalna z otworu produkcyjnego będzie przekazywana do wymienników ciepła z tytanu, skąd ciepło trasferowane będzie do obiegu wtórnego. Woda w obiegu wtórnym ma temperaturę 62 C, a moc źródła energii geotermalnej jest równa maksymalnie 40 MWt, w pierwszej fazie 24,8 MWt. Aby sprostać wymaganiom lokalnego producenta oraz dystrybutora ciepła (EDF), w dniach szczytowych należy dostarczyć do zasilania wodę ciepłowniczą o temp. 130 C. W celu spełnienia tego warunku, ciepło geotermalne zostanie przetransformowane w absorpcyjnych pompach ciepła oraz dogrzane kotłami gazowymi.

14 PROJEKT OGRZEWANIA GEOTERMALNEGO W TORUNIU Ciepłownia geotermalna w Toruniu będzie jedną z najbardziej zaawansowanych technologicznie instalacji tego typu w Polsce. Z ciepłowni będą wychodziły trzy sieci ciepłownicze, pracujące na trzech różnych parametrach. Obieg ciepła niskoparametrowego dla obiektów Świątyni i Term Toruńskich - parametry 62⁰C/40⁰C - tylko energia geotermalna. Obieg ciepła średnioparametrowego dla obiektów Towimor oraz WSKSiM - parametry 90⁰C/50⁰C energia geotermalna + pompy ciepła. Obieg ciepła wysokoparametrowego dla obiektów EDF/Miasto - parametry 130⁰C/60⁰C - energia geotermalna + pompy ciepła + kotły na gaz.

15 PROJEKT OGRZEWANIA GEOTERMALNEGO W TORUNIU Moc [MW] Ciepło geotermalne Świątynia i Termy Toruńskie Ciepło geotermalne WSKSiM i TOWIMOR Ciepło geotermalne do sieci miejskiej Absorpcyjne pompy ciepła WSKSiM i TOWIMOR Ilość godzin w roku [h] Absorpcyjne pompy ciepła do sieci miejskiej Produkcja ciepła GJ/rok ciepła geotermalnego, co zmniejszy emisję CO 2 o ton/rok. Wysokoparamertrowa woda do absorpcyjnych pomp ciepła dla TOWIMOR Wysokoparamertrowa woda do absorpcyjnych pomp ciepła dla sieci miejskiej Gaz

16 PROJEKT OGRZEWANIA GEOTERMALNEGO W TORUNIU KIERUNEK MIASTO KIERUNEK MIASTO

17 Kalendarium rozmów z wytwórcą i dystrybutorem ciepła w Toruniu EDF Toruń S.A. w sprawie podłączenia do systemu ciepłowniczego w Toruniu odnawialnego źródła ciepła z Geotermii Toruń Sp. z o.o. Data zdarzenia grudzień 2009 r. do dzisiaj styczeń 2010 r. luty 2014 r. Treść zdarzenia Wymiana korespondencji, rozmowy, spotkania, powołanie zespołów roboczych dla ustalenia zasad włączenia źródła odnawialnego ciepła do sieci cieplnej obecnej EDF Toruń S.A. (wcześniej Cergia S.A.) Określenie przez Cergia S.A. możliwości odbioru ciepła z Geotermii Toruń Sp. z o.o. dla rozważanych wariantów mocy, zaproponowanie miejsc wpięcia do toruńskiego systemu ciepłowniczego Złożenie przez Geotermię Toruń Sp. z o.o. do EDF Toruń S.A. wniosku o określenie warunków przyłączenia do sieci ciepłowniczej

18 W czerwcu 2015 r. EDF Polska S.A. i Polskie Inwestycje Rozwojowe S.A. (PIR S.A.) podpisały wstępne porozumienie w sprawie finansowania projektu budowy nowej elektrociepłowni gazowej o mocy 330 MWt w Toruniu, nie uwzględniającego wykorzystania ciepła geotermalnego. Celem projektu (jak podano w komunikacie EDF) jest znaczne obniżenie poziomów emisji tlenków siarki (z 950 do 12 mg/m 3 ), azotu (z 300 do 50 mg/m 3 ) i pyłów (z 70 do 5 mg/m3) oraz spełnienie przyszłych restrykcyjnych europejskich norm środowiskowych. Całkowity koszt planowanej inwestycji to ok. 550 mln zł, z czego 275 mln zł pokryje PIR S.A. z funduszu programu Inwestycje Polskie.

19 Rozwiązanie proponowane przez Geotermię Toruń Sp. z o.o. polegające na odebraniu przez EDF Toruń S.A. ciepła pochodzącego z OZE przyniosłoby następujące korzyści: całkowitą eliminację emisji tlenków siarki, azotu i pyłów; zmniejszenie emisji dwutlenku węgla; oszczędności w koszcie inwestycji w wysokości ok. 450 mln zł; niższą cenę ciepła dla odbiorcy końcowego.

20 PORÓWNANIE PRZEPISÓW DOT. PROCESU PRZYŁĄCZENIA DO SIECI CIEPLNEJ, TARYFIKACJI ORAZ SPRZEDAŻY CIEPŁA WYTWARZANEGO Z NIEODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I CIEPŁA POCHODZĄCEGO Z OZE Analiza porównawcza przeprowadzona została na podst. obowiązujących aktów prawnych: Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (dalej: Ustawa OZE) z późniejszymi zmianami; Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (dalej: Ustawa Pe) z późniejszymi zmianami; Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych (dalej: Rozporządzenie systemowe); Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (dalej: Rozporządzenie taryfowe).

21 Ciepło konwencjonalne vs. ciepło OZE Przyłączenie do sieci źródła ciepła, obowiązek zakupu ciepła, zasady sprzedaży, uzyskania koncesji i zatwierdzenia taryf dla ciepła. Szczegółowe wymagania w zakresie obowiązku zakupu ciepła, procesu zawarcia umowy sprzedaży ciepła, uzyskania koncesji i zatwierdzenia taryf dla ciepła są uregulowane w Ustawie Pe, Ustawie OZE oraz w Rozporządzeniu taryfowym. Jedyna różnica regulacyjna dla tych źródeł ciepła występuje w procesie przyłączenia do sieci cieplnej. Dotyczy ona wymogu zawartego w Ustawie Pe nakazującego pierwszeństwo przyłączenia źródła ciepła pochodzącego z OZE. Jednakże w Rozporządzeniu systemowym nie wpisano obowiązku przyłączenia do sieci cieplnej tego typu źródła. Natomiast zapisano w nim m.in. obowiązek dokonania analizy wpływu przyłączanego źródła odnawialnego na pracę systemu ciepłowniczego. Praktyka pokazuje, iż wymóg ten jest niemożliwy do zrealizowania ze względu na brak ogólnodostępnych danych, pozwalających na wykonanie takiej analizy. Równocześnie przepis ten pozwala na blokowanie przyłączenia odnawialnych źródeł ciepła.

22 Szczegółowe wymagania w zakresie procesu zawarcia umowy sprzedaży ciepła, uzyskania koncesji i zatwierdzenia taryf dla ciepła wskazują, że ustawodawca przewidział jedynie obowiązek zakupu ciepła OZE. Zgodnie z Ustawą OZE szczegółowy zakres obowiązku zakupu nie posiada jednak charakteru bezwzględnego - został on wprawdzie rozszerzony, ale w stosunku do poprzednio obowiązujących przepisów objęty został dalszymi ograniczeniami: obowiązkiem zakupu zostały objęte instalacje termicznego przekształcania odpadów; obowiązek nie dotyczy ciepła wytwarzanego w ciepłowniach biomasowych, ciepło z tych źródeł nie będzie uznawane jako ciepło odnawialne, konieczność pracy źródeł odnawialnych po profilu obciążenia w danym systemie, formuła dotycząca określania ceny zakupu ciepła odnawialnego, uzależniona została od średniej ceny w danym systemie ciepłowniczym z poprzedniego roku kalendarzowego oraz wskaźnika inflacji, ograniczenie zakupu ciepła odnawialnego dla systemów, gdzie ponad 50 % ciepła pochodzi z OZE, instalacji termicznego przekształcania odpadów i ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.

23 Podsumowując: aktualne przepisy w zakresie obowiązku zakupu ciepła odnawialnego w większości mają charakter niekorzystny dla inwestorów, którzy chcą przyłączyć takie źródło. Nakładają szereg barier, które w żaden sposób nie ułatwiają i nie promują ciepła ze źródeł odnawialnych, a w przypadku ceny ciepła stawiają wyższe wymagania niż dla źródeł ciepła konwencjonalnego. W praktyce obecne przepisy umożliwiają firmom z kapitałem obcym (do których należy większość sieci cieplnych w dużych aglomeracjach w Polsce) skuteczne blokowanie przyłączenia do ich sieci cieplnych źródeł odnawialnych.

24 Ewentualna droga sporu przed Prezesem URE, z uwagi na przewlekłość postępowania i możliwość odwołania się stron do sądu jest długotrwała. Mając na uwadze powyższy stan prawny i stosowaną na rynku praktykę, zachodzi pilna potrzeba wprowadzenia stosownych zmian w przepisach odnoszących się do odnawialnych źródeł ciepła. Niekorzystny stan prawny przekłada się również na odbiorców końcowych, którzy nie mogą korzystać z ciepła wytwarzanego z odnawialnych źródeł energii (nawet bezemisyjnie w przypadku źródeł geotermalnych), często po niższych cenach niż dotychczasowe.

25 Dziękuję za uwagę!