Program Profilaktyki

Transkrypt

1 Zespół Szkolno Przedszkolny w Nowej Wsi ul. Główna Komorów Program Profilaktyki dla klas I III Publicznego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika rok szkolny 2016/2017 Zatwierdzony uchwałą Rady Rodziców w dniu 13 września 2016 roku Przyjęty do realizacji przez Radę Pedagogiczną w dniu 14 września 2016 roku

2 Motto: Zatem szczęśliwy jest ten, kto ma należyte rozeznanie wartości, szczęśliwy jest ten, kto się czuje zadowolony z rzeczywistości bieżącej, niezależnie od tego, jaka to rzeczywistość, szczęśliwy jest ten, komu drogie jest to, co naprawdę posiada, szczęśliwy jest ten, komu każde położenie i warunki zaleca rozum. Seneka Człowiek jest wielki nie przez to, co posiada, lecz przez to, kim jest; nie przez to, co ma, lecz przez to, czym dzieli się z innymi Jan Paweł II

3 Wstęp Szkolny Program Profilaktyki Gimnazjum w Nowej Wsi jest ściśle powiązany z Programem Wychowawczym Szkoły. Cele profilaktyki są zgodne z celami wychowania i uzupełniają się wzajemnie. Wychowanie to stały proces doskonalenia się wychowanka, który polega na jego wszechstronnym rozwoju osobowym w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym. Dziecko poprzez swoje działania i dokonywanie ciągłych wyborów, rozwija się i doskonali. Wychowanie w Gimnazjum rozumiane jest jako stały proces doskonalenia się wychowanka, który poprzez swoje wybory i działania rozwija się i usprawnia swoje zdolności do bycia w pełni człowiekiem. Rola nauczyciela polega na towarzyszeniu wychowankowi w tym rozwoju i stwarzaniu takich warunków, które ten rozwój umożliwiają. Profilaktyka jest ochroną wychowanka w jego rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie oraz wzmacnianiem jego mocnych stron. Oddziaływania profilaktyczne mają tu szczególne znaczenie, ponieważ młodzież znajduje się w okresie dorastania, który stanowi pomost między dzieciństwem, a dorosłością. W tym czasie dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości młodego człowieka. Jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie zachowań ryzykownych. Diagnoza stanu i potrzeb Planowane działania profilaktyczne szkoły zostały poprzedzone rozpoznaniem obecnego stanu funkcjonowania uczniów naszego gimnazjum. Diagnozę opracowano w oparciu o obserwację uczniów podczas wycieczek, przerw i zajęć lekcyjnych, analizę wpisów pochwał i uwag do dziennika elektronicznego dokonywanych przez nauczycieli i dotyczących zachowania uczniów, informacji nauczycieli o bieżących problemach wychowawczych oraz opinii młodzieży wyrażonej w ankiecie przeprowadzonej w czerwcu 2016 r przez Studio Diagnozy i Profilaktyki z Krakowa dotyczącej problematyki sięgania przez młodzież po środki psychoaktywne oraz problematyki przemocy i hazardu. W roku szkolnym 2015/2016 zadania wynikające z Programu Profilaktyki realizowane były zgodnie z planem. Zrealizowane zostały działania w następujących obszarach:

4 A. Zapobieganie agresji i przemocy tworzenie i zacieśnianie więzi społecznych w środowisku szkolnym i w zespołach klasowych. Uczniowie zostali zapoznani z zasadami bezpiecznego zachowania się w szkole podczas lekcji, przerw i zajęć pozalekcyjnych oraz w drodze do szkoły. Przypomnieli sobie zasady zawarte w Regulaminie i Statucie Szkoły. Na godzinach wychowawczych zawarto kontrakty klasowe. Przypomnienie podstawowych zasad panujących w naszej szkole nastąpiło na apelu profilaktycznym Zasady bezpiecznego zachowania w szkole i poza szkołą (regulaminy i obowiązek szkolny). Ponadto, aby zapewnić uczniom bezpieczeństwo wzmocniono dyżury nauczycieli na korytarzach szkolnych oraz podwórku podczas przerw. Utrwalono zasady bezpiecznego poruszania się na drodze w ramach zajęć realizowanych przez funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Stołecznej w Warszawie "Bezpieczeństwo w ruchu drogowym". Warto wspomnieć również o konkursie "Młodzież kręci bezpieczeństwo", w którym wzięła udział młodzież naszego gimnazjum i następnie zrealizowane filmy zostały zaprezentowane społeczności szkolnej. Uczniowie uczestniczyli w próbnym alarmie przeciwpożarowym, co pozwoliło im oswoić się z ewentualnym zagrożeniem i nauczyć się, co zrobić w takiej sytuacji. Przez cały rok szkolny uczniowie realizowali program profilaktyczno-wychowawczy Spójrz inaczej, między innymi ucząc się rozpoznawać emocje, ucząc się podstaw mediacji, komunikacji interpersonalnej, przekazów komunikacji niewerbalnej, wyrażania swoich emocji, konstruktywnej krytyki itp. Uczniowie brali tez udział w programie SAPER związanym z profilaktyką agresji i przemocy. Nauczyciele podejmowali wysiłki, aby uczniowie budowali pozytywne relacje społeczne ucząc ich zasad właściwej komunikacji, a także stwarzając okazje do współdziałania. Nauczyciele organizowali wycieczki kilkudniowe lub całodniowe stwarzające okazje do integracji zespołów klasowych. Uczniowie aktywnie współtworzyli Samorząd Uczniowski przeprowadzając wiele ciekawych i cennych przedsięwzięć. W bieżącym roku szkolnym, wzorem ubiegłego roku, zostały zorganizowane warsztaty przez AEISEC i SGH, w czasie których gościliśmy dwójkę studentów z Azerbejdżanu i Chorwacji. Studenci przeprowadzili w każdej klasie co najmniej dwie lekcje dotyczące kultury ich krajów, co wpłynęło na rozwinięcie świadomości naszych uczniów w zakresie tolerancji i różnic kulturowych. Ponadto uczniowie działali bardzo aktywnie w Klubie Wolontariusza, włączali się w akcje charytatywne, np. WOŚP. Jako wolontariusze zbierali pieniądze, sprzedawali ciasta w kawiarence w czasie koncertu, prowadzili loterię fantowa i wiele innych stoisk. Uczestniczyli

5 w wielu innych akcjach i uroczystościach na terenie gminy Michałowice, pomagając w ich organizacji (Szlachetna Paczka, gala Gminnego Konkursu Piosenki Angielskiej, Dzień Dziecka organizowany przez sołectwo w Nowej Wsi, Dni Gminy Michałowice). Uczniowie poznali zagrożenia płynące z nadmiernego korzystania z komputera, zasobów Internetu oraz portali społecznościowych, co pogłębiło ich wiedzę o tym jak bezpiecznie zachowywać się w przestrzeni wirtualnej. Znane jest im zjawisko cyberprzemocy. Wzięli również udział w szkoleniach Odpowiedzialność prawna nieletnich, cyberprzemoc. W czasie godzin wychowawczych poruszane były zagadnienia związane z tym tematem, przeprowadzono również apel profilaktyczny- Zagrożenia związane z używaniem nowoczesnych technologii (telefon komórkowy, komputer, Internet) B.Wyrabianie postaw i nawyków sprzyjających zdrowemu i aktywnemu stylowi życia Przez cały rok szkolny uczniowie poznawali zasady zdrowego stylu życia, poznawali zasady zdrowego odżywiania i korzyści płynących z aktywności fizycznej. W czasie godzin wychowawczych, lekcji biologii, wychowania fizycznego, techniki omawiane były te zagadnienia. Wielu uczniów wzięło udział w rozgrywkach sportowych podczas "Dnia Sportu", Jedna z klas przygotowała apel profilaktyczny Aktywność fizyczna receptą na zdrowie". Uczniowie mieli możliwość uczestniczenia w zajęciach dodatkowych prowadzonych przez nauczycieli wychowania fizycznego takich jak piłka nożna, koszykówka, siatkówka itp. Brali też udział w zawodach sportowych. Uczniowie znają skutki używania substancji psychoaktywnych, kształtowana była w nich postawa i umiejętność przeciwstawienia się namowom grupy rówieśniczej. Problemy te były poruszane w czasie godzin wychowawczych (program profilaktyczno wychowawczy Spójrz Inaczej), w ramach lekcji biologii i chemii i na szkoleniach przeprowadzonych przez Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Płocku: - Potrafię być sobą kl. I Gim. - Odmów nie bierz kl. II Gim. - Nie daj się oszukać dopalacze to też narkotyki kl. III Gim. Ponad to odbyło się szkolenie dla uczniów poprowadzone przez specjalistę ds.. Profilaktyki i bezpieczeństwa P. Deputowskiego "Dopalacze dlaczego tak groźne? Nie daj się wciągnąć w pułapkę" oraz szkolenie dla rodziców "Dopalacze nowe narkotyki. Jak rozpoznać i reagować".

6 Należy wspomnieć też o udziale uczniów klas II i III w spektaklu "Wspomnienia narkomanki" Kieleckiego Teatru Lektur. C. Kształtowanie odpowiednich postaw umożliwiających przezwyciężanie trudności życiowych oraz osiągnięcie satysfakcji i sukcesu. Uczestnictwo klas III w warsztatach psychoedukacyjnych ze szkolnym psychologiem dotyczących efektywnego uczenia się, zapamiętywania i radzenia sobie ze stresem miało na celu przygotować uczniów do zmierzenia się ze stresem egzaminacyjnym. Dyskusje i pogadanki na godzinach wychowawczych miały często na celu budowanie u uczniów pełnowartościowego obrazu samego siebie i poczucia wartości własnego istnienia, a co za tym idzie rozpoznawania swoich mocnych stron w perspektywie wyboru szkoły średniej. Młodzież przygotowała również apel profilaktyczny "Jak żyć aby przezwyciężać trudności życiowe". D. Zapobieganie nieprawidłowościom w realizacji obowiązku szkolnego Przez cały okres roku szkolnego, a zwłaszcza na początku roku na godzinach wychowawczych, zebraniach i dniach otwartych wychowawcy uświadamiali uczniom i ich rodzicom konieczność właściwego realizowania obowiązku szkolnego, terminowego usprawiedliwiania nieobecności, wdrażania do punktualności oraz informowali o konsekwencjach niewypełniania tegoż obowiązku. Frekwencja uczniów była monitorowana systematycznie a rodzice byli na bieżąco informowani o zaistniałych problemach. Uczniowie przygotowali apel na którym poruszono kwestię prawidłowej realizacji obowiązku szkolnego. Ponadto przez cały rok nauczyciele i wychowawcy monitorowali relacje między uczniami a problemy które zostały zauważone były rozwiązywane poprzez rozmowy z uczniami, pedagogiem szkolnym, psychologiem szkolnym, rodzicami. W minionym roku szkolnym została przeprowadzona wśród uczniów naszej szkoły Diagnoza Lokalnych Zagrożeń Społecznych. Wzięło w niej udział 151 uczniów (63 dziewczyny i 87 chłopców). Podstawowym celem przeprowadzonego badania była analiza następujących problemów społecznych: używania przez młodych ludzi substancji psychoaktywnych, w tym picia alkoholu, palenia papierosów oraz używania narkotyków i dopalaczy; problemów przemocy i agresji w środowisku szkolnym oraz domowym; hazardu i innych ryzykownych zachowań;

7 używania komputera i zagrożenia cyberprzemocą. Badanie miało również na celu analizę stopnia używania substancji psychoaktywnych przez dzieci i młodzież. Analiza dotyczyła rozpowszechnienia palenia papierosów, picia alkoholu oraz używania narkotyków, a także okoliczności towarzyszących tym zachowaniom i postaw wobec substancji psychoaktywnych. Ankieta została skonstruowana w taki sposób, by możliwe było porównanie wyników tego badania z wynikami badania ogólnopolskiego, zrealizowanego w ramach międzynarodowego projektu European School Survey Project on Alcohol and Drugs (ESPAD). W raporcie diagnozy uzyskane wyniki odnoszone są do wyników badania ESPAD zrealizowanego na reprezentatywnej próbie uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych (wiek: lat) w 2011 roku (J. Sierosławski, Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną. Raport z ogólnopolskich badań ankietowych zrealizowanych w 2011 roku. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii). Natomiast wśród uczniów naszego gimnazjum zjawisko używania dopalaczy nie występuje. Spożywanie alkoholu W badaniu ESPAD z 2011 roku kiedykolwiek w życiu piło alkohol 89% gimnazjalistów oraz 85,6% gimnazjalistek. Przyczyny sięgania po alkohol mogą być różne, od społecznych i towarzyskich, po próbę radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Otrzymane rezultaty przedstawiono na wykresie. Każdy badany mógł zaznaczyć kilka odpowiedzi.

8 Jako najczęstszą przyczynę spożywania alkoholu uczniowie szkół podstawowych podawali chęć zaimponowania oraz presję rówieśniczą i obawę przed odrzuceniem przez grupę znajomych. Analogicznie do badań zrealizowanych w 2012 roku, uczniowie ze starszej grupy wiekowej, podobnie jak ich młodsi koledzy i koleżanki, wskazywali często na chęć zaimponowania jako powód sięgania po alkohol. W pytaniu o dostępność alkoholu w gminie Michałowice w środowisku dzieci i młodzieży z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi zaobserwowano znaczne zróżnicowanie odpowiedzi wraz z wiekiem ankietowanych. Uzyskane rezultaty obrazuje poniższe zestawienie: Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić alkohol jest? Bardzo trudno 3% Raczej trudno 13,4% Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 31,3% Raczej łatwo 21,6% Bardzo łatwo 17,2% Nie wiem 13,4% Wyraźnie widać tendencję wzrostową w dostępności alkoholu w otoczeniu młodych ludzi. Wśród uczniów gimnazjum, 38,8% badanych uznało zakup alkoholu za czynność raczej łatwą i bardzo łatwą. W 2012 roku odsetek ten był znacznie wyższy - 57% badanych gimnazjalistów uznało kupno alkoholu za czynność łatwą oraz bardzo łatwą. Wielu uczniów wskazało na sytuację zdobycia alkoholu przez osoby niepełnoletnie za sprawą osób trzecich. Łatwy dostęp do alkoholu dla osób niepełnoletnich jest sprzeczny z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 r., wyraźnie zabraniającej sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia. Uzyskane wyniki są niższe do wyników badań ESPAD z 2011 roku, w których 49,3% gimnazjalistów deklaruje, że zakup piwa jest dla nich bardzo łatwy, 39,5% uczniów szkół gimnazjalnych uznaje zakup wina za czynność bardzo łatwą, zaś 33,4% gimnazjalistów wypowiada się w ten sposób o kupowaniu wódki. Badani młodzi mieszkańcy uczęszczający do szkoły zlokalizowanej w Nowej Wsi najczęściej swój pierwszy kontakt z alkoholem mieli na wakacjach oraz w swoim domu. Szczegółowe zestawienie wyników znajduje się poniżej: Okoliczności pierwszego spożycia alkoholu. Liczba odpowiedzi. W jakiej sytuacji po raz pierwszy miałeś kontakt z alkoholem? W szkole 1 W czasie wolnym 9 Na dyskotece/w pubie 15 Na wakacjach 9 W domu 16 W innej sytuacji 3

9 Picie alkoholu po raz pierwszy w czasie wakacji zadeklarowało 9 gimnazjalistów, którzy mieli kiedykolwiek kontakt z alkoholem. 9 gimnazjalistów spożyła pierwszy raz w życiu alkohol w czasie wolnym. 15 gimnazjalistów, którzy mieli kiedykolwiek kontakt z alkoholem, spożywało alkohol na dyskotece. Znaczna część badanych spożywała alkohol w domu. Rodzaje alkoholu spożywanego przez dzieci i młodzież oraz częstotliwość ich spożywania w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem. Procenty dotyczą wszystkich uczniów szkół gimnazjalnych, którzy spożywali alkohol. SPOŻYCIE PIWA: Nigdy 23,1% 1-2 razy 28,8% 3-5 razy 23,1% 6-9 razy 11,5% razy 5,8% razy1,9% 40 i więcej razy 5,8% SPOŻYCIE WINA Nigdy 38,5% 1-2 razy 46,2% 3-5 razy 7,7% 6-9 razy 3,8% razy 1,9% razy 0,0% 40 i więcej razy 1,9% SPOŻYCIE NAPOJÓW WYSOKOPROCENTOWYCH Nigdy 34,6% 1-2 razy 38,5% 3-5 razy 9,6% 6-9 razy 3,8% razy 3,8% razy 3,8% 40 i więcej razy 5,8% Spożycie co najmniej jednego piwa w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem przez uczniów szkół gimnazjalnych wynosi blisko 4/5, spożywanie wina - 2/3, natomiast poziom picia napojów wysokoprocentowych w badanym gimnazjum również wynosi 2/3. 57,7% gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem, spożywało alkohol okazjonalnie (kilka razy w roku), 5,8% gimnazjalistów średnio raz w miesiącu, a kolejnych 25% uczniów z tej grupy spróbowało alkoholu tylko raz w życiu, 9,6% - kilka razy w miesiącu.

10 We wszystkich grupach wiekowych spożywanie alkoholu było najczęściej wynikiem własnej inicjatywy. W ten sposób odpowiedziało 2/3 gimnazjalistów mających kontakt z alkoholem. Pozostałe osoby były namawiane do spożycia alkoholu przez znajomych. Kolejne pytanie dotyczyło upojenia alkoholowego. Picie w znacznych ilościach prowadzić może do uszczerbku zdrowia oraz nagannych zachowań, zaburzających porządek publiczny. Zapytaliśmy uczniów, czy zdarzyło się im kiedykolwiek upić (stracić kontrolę nad swoim zachowaniem). Wśród gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej spożycie alkoholu, 76,9% uczniów nie miało tego typu doświadczeń, 13,5% gimnazjalistów upiło się tylko raz, 7,7% gimnazjalistów upiło się 2-9 razy a 1,9% uczniów upiło się 10 lub więcej razy. Podsumowując, 8,2% badanych gimnazjalistów przynajmniej raz w życiu upiło się, tracąc kontrolę nad własnym zachowaniem (procenty dotyczą wszystkich badanych uczniów, a nie tylko tych, którzy deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem). W badaniu przeprowadzonym w 2012 roku znacznie wyższy odsetek badanych gimnazjalistów przyznał się do upojenia alkoholowego 34,6% gimnazjalistów ze szkoły w Nowej Wsi odpowiedziało, że przynajmniej raz w życiu upiło się. W badaniu ESPAD z 2011 roku uwzględniono dwa poziomy nadmiernego spożycia napojów alkoholowych: przekroczenie progu nietrzeźwości oraz silne upicie się (wypicie tyle, żeby zataczać się, bełkotać, nie pamiętać, co się działo). Do przekroczenia progu nietrzeźwości chociaż raz w życiu przyznało się 48,6% gimnazjalistów, zaś do silnego upicia się chociaż raz w życiu przyznało się 44,5% gimnazjalistów. Wyniki uzyskane w naszym badaniu wskazują na znacznie niższy odsetek uczniów, którzy posiadali tego typu doświadczenia. Rodzina odgrywa istotną rolę w wychowywaniu młodego pokolenia. Rodzice mogą mieć decydujący wpływ na podejmowanie doświadczeń z substancjami psychoaktywnymi przez ich dzieci, dlatego też ta kwestia została poruszona w badaniach. Uczniowie udzielali odpowiedzi na pytanie o reakcję rodziców w sytuacji, gdy wrócili do domu pod wpływem alkoholu. Reakcja rodziców na stan upojenia alkoholowego dzieci. Jeśli wróciłeś do domu pod wpływem alkoholu, jaka była reakcja Twoich rodziców? Zdenerwowali się i nakrzyczeli na mnie - Ukarali mnie - Nie zorientowali się 13,5% Zauważyli, ale nie zareagowali 1,9% Taka sytuacja nie miała miejsca 84,6% 84,6% uczniów szkół gimnazjalnych nie doświadczyło takiej sytuacji.

11 Niepokojący wydaje się jednak znaczny odsetek sytuacji, w których rodzice nie zorientowali się, że ich dzieci znajdują się pod wpływem alkoholu (13,5% gimnazjalistów). Palenie tytoniu Analizę związaną z paleniem papierosów warto zacząć od wskazania średniego wieku dzieci i młodzieży, w którym sięgnęli po pierwszego papierosa. Wiek ten wynosi uczniów dla gimnazjalistów 12,7 lat. Stosunkowo umiarkowany odsetek osób, które kiedykolwiek paliły papierosa w badanej grupie (27,8% uczniów szkół gimnazjalnych) jest niższy w przypadku gimnazjalistów od wyników badania ESPAD z 2011 roku, według których w czasie całego życia, jakiekolwiek doświadczenia z paleniem miało 57,2% uczniów. Poniższe zestawienie przedstawia rozkład odpowiedzi na pytanie o doświadczenia z paleniem papierosów. Palenie papierosów przez młodych mieszkańców uczęszczający do szkoły w Nowej Wsi. Czy paliłeś kiedykolwiek papierosy? Tak 27,8% Nie 72,2% Powyższe pytanie odnosiło się do zjawiska eksperymentowania z tą substancją, czyli podejmowania prób palenia tytoniu. W kolejnym pytaniu interesowało nas poznanie rozmiarów grupy aktualnie palących uczniów Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi. Badani uczniowie zostali poproszeni o odpowiedź na pytanie o palenie papierosów w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem. Wśród gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej palenie tytoniu, 4 uczniów paliło w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem mniej niż jednego papierosa tygodniowo, 2 gimnazjalistów mniej niż jednego papierosa dziennie, natomiast 5 uczniów paliło 1-5 papierosów dziennie. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem paliło 35,1% spośród wszystkich gimnazjalistów, którzy mieli kiedykolwiek kontakt z papierosami. Według ESPAD z 2011 roku, w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem paliło 29,8% gimnazjalistów. Poniższe przedstawione jest zestawienie wyników na pytanie o dostępność papierosów. Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić papierosy jest? Bardzo trudno 3,7% Raczej trudno 6% Trudno, ale jak się poprosi odpowiednie osoby to można 22,4% Raczej łatwo 23,9% Bardzo łatwo 29,9% Trudno powiedzieć 14,2% Wraz ze wzrastającym wiekiem ankietowanych, dostęp do papierosów okazuje się coraz łatwiejszy. Odsetek uczniów gimnazjum, którzy oceniają zakup papierosów jako raczej łatwy oraz bardzo łatwy wynosi 53,8%. W 2012 roku odsetek ten wyniósł 53,2% wśród gimnazjalistów. Powinno to uświadamiać dorosłym, że młodzi ludzie mają stanowczo zbyt

12 mało ograniczony dostęp do nikotyny, mimo iż prawo zabrania sprzedaży papierosów osobom poniżej 18 roku życia. 29,9% gimnazjalistów z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi wskazuje, że dostęp do papierosów jest dla nich bardzo łatwy. Uzyskane wyniki są niższe od wyników badań ESPAD z 2011 roku, w których odsetek uczniów określających zdobycie papierosów jako bardzo łatwe zadanie wśród gimnazjalistów wyniósł 48,1%. W przypadku pytania uczniów o inicjatywę dotyczącą palenia papierosów, najczęściej początek palenia był rezultatem własnej decyzji (59,5% odpowiedzi gimnazjalistów). Badani wskazywali również na wpływ rówieśników. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że palenie niekoniecznie musi być powodowane motywacjami społecznymi i chęcią dopasowania się do grupy rówieśniczej. Młodzi ludzie często samodzielnie decydowali się na sięgnięcie po papierosy, lecz ich dokładne motywacje nie są jednak znane. Okoliczności zapalenia pierwszego papierosa. Odsetek dotyczy osób, które deklarowały wcześniej palenie tytoniu. Gdzie po raz pierwszy paliłeś? Szkoła 10,8% Dyskoteka/pub 5,4% Wakacje 13,5% Czas wolny/po lekcjach 59,5% Dom - Inna sytuacja 10,8% Osoby badane pytane o okoliczności zapalenia pierwszego papierosa, najczęściej wskazywały czas wolny jako początek kontaktu z papierosami. Należy pamiętać, że wakacje to często czas spędzany z dala od domu i rodziców, nawiązywania nowych znajomości. Może on sprzyjać eksperymentowaniu z używkami, do którego dzieci i młodzież mogą być zachęcane w czasie wakacyjnych wyjazdów. Uczniowie wskazywali również na szkołę jako miejsce, w którym mieli pierwszy kontakt z papierosami. Zachowania związane z używaniem narkotyków i dopalaczy 1,5% uczniów szkół gimnazjalnych miało chociaż raz w życiu doświadczenia z używaniem substancji psychoaktywnych. W przypadku gimnazjalistów średni wiek inicjacji narkotykowej wyniósł 15 lat. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że zjawisko zażywania narkotyków jest niewielkie wśród badanych uczniów. Używanie narkotyków Czy użyłeś kiedykolwiek narkotyku? Tak 1,5% Nie 98,5% Problem używania narkotyków przez młodych ludzi widoczny jest przy pytaniu o to, ile zna się osób używających substancji odurzających. Poznanie rozpowszechnienia używania substancji w najbliższym otoczeniu pozwala w przybliżeniu oszacować ryzyko sięgania po nie. W szkołach gimnazjalnych 56% uczniów zna osoby używające narkotyków. W 2012 roku 13,3% gimnazjalistów ze szkoły w Nowej Wsi odpowiedziało, że zna ponad 10 osób, 6,7% odpowiedziało, że zna od 5 do 10 osób, a 23,3% gimnazjalistów zna do 5 osób, które zażywały narkotyki.

13 Według badań ESPAD z 2011 roku, 61,7% gimnazjalistów ma wśród swoich przyjaciół osoby, które palą marihuanę lub haszysz, 22,7% gimnazjalistów deklaruje, że ma wśród przyjaciół osoby, które biorą środki uspokajające lub nasenne bez przepisu lekarza, 16,2% gimnazjalistów ma wśród przyjaciół osoby, które biorą ecstasy, zaś 17,5% gimnazjalistów ma wśród przyjaciół osoby używające środków wziewnych. Dostępność narkotyków w środowisku dzieci i młodzieży. Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić narkotyki jest? Bardzo trudno 11,9% Raczej trudno 15,7% Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 7,6% Raczej łatwo 14,2% Bardzo łatwo 6% Nie wiem 24,6% Jeżeli chodzi o dostęp do narkotyków wśród dzieci i młodzieży uczącej się, na poziomie gimnazjum 20,2 % uczniów twierdzi, że zakup narkotyków byłby dla nich raczej łatwy oraz bardzo łatwy. Wiedza na temat miejsc, w których można kupić narkotyki. Gdzie, według Ciebie, najłatwiej można kupić narkotyki? Na podwórku 15,1% Na dyskotece 17,7% W szkole 10,2% Można zamówić przez telefon 8,1% Można zamówić przez Internet 9,7% Nie wiem 39,2% W innych miejscach -

14 Ponad 39,2% gimnazjalistów deklaruje, że nie posiada wiedzy na temat tego, gdzie można najłatwiej zaopatrzyć się w narkotyki. Badani uczniowie ze szkoły gimnazjalnej najczęściej wskazują na Internet jako miejsce, gdzie można kupić narkotyki. Niepokoi informacja, że dla niektórych uczniów miejscem, w którym najłatwiej można kupić narkotyki, jest szkoła. Zapytano również uczniów, którzy deklarowali używanie narkotyków, o okoliczności pierwszego kontaktu z substancjami psychoaktywnymi. 2 uczniów szkoły gimnazjalnej spożyło narkotyki w czasie wolnym po szkole. Jeżeli chodzi o inicjatywę pierwszego kontaktu z narkotykami, jeden badany gimnazjalista odpowiedział, że spróbował narkotyków z własnej inicjatywy, natomiast jeden gimnazjalista przyznał, że został namówiony do tego przez swoich znajomych. Zadano również pytanie o to, jak często młodzi ludzie używają narkotyków. Dwóch gimnazjalistów spożywało narkotyki tylko raz w swoim życiu. Pozytywną informacją uzyskaną podczas badania są deklaracje większości uczniów, że nie sięgnęliby po narkotyki, nawet gdyby zdarzyła się ku temu okazja (91%). W 2012 roku w ten sam sposób odpowiedziało 86,6% gimnazjalistów. Informacje te mogą świadczyć o dużej świadomości związanej ze szkodliwością narkotyków oraz konsekwencjami ich zażywania wśród uczniów. Rosnącym problemem, z którym boryka się wiele krajów jest dostępność na rynku produktów nazywanych dopalaczami. Wśród uczniów Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi żaden uczeń nie przyznał się do stosowania dopalaczy. W 2012 roku do zażycia dopalaczy przyznało się 10% gimnazjalistów ze szkoły w Nowej Wsi. Następne pytanie dotyczyło dostępności dopalaczy wśród uczniów. Wśród uczniów gimnazjum wyniki rozkładają się następująco: 29,1% gimnazjalistów nie posiada wiedzy na ten temat; dla 32,8% gimnazjalistów zakup dopalaczy oceniany jest jako bardzo trudny oraz raczej trudny, zaś 19,4% gimnazjalistów ocenia to zadanie jako raczej łatwe bądź bardzo łatwe. Dostępność dopalaczy w środowisku dzieci i młodzieży. Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić dopalacze jest? Bardzo trudno 14,9% Raczej trudno 17,9% Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 18,7% Raczej łatwo 17,2% Bardzo łatwo 2,2% Trudno powiedzieć 29,1% Badani uczniowie oceniają zakup dopalaczy jako trudniejszy od młodych uczestników badania ESPAD z 2011 roku, w którym 40,5% gimnazjalistów oceniło dopalacze jako raczej łatwo lub bardzo łatwo dostępne.

15 Zadano pytanie również o to, czy gdyby mieli okazję spróbować dopalaczy, to czy zdecydowaliby się na to. 3% gimnazjalistów przyznało, że spróbowaliby dopalaczy, gdyby mieli okazję. Zapytano uczniów o przebywanie pod wpływem substancji psychoaktywnych (alkoholu, dopalaczy, narkotyków) na terenie szkoły. 4 uczniów miało takie doświadczenie. Uczniowie zostali również poproszeni o ocenę tego, jak bardzo ludzie ryzykują, że sobie zaszkodzą, kiedy używają narkotyków. Większość uczniów, podobnie jak w badaniach ogólnopolskich, dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. 73,1% gimnazjalistów deklaruje, że używanie narkotyków jest bardzo szkodliwe. Należy podkreślić, że stosunkowo niewielki odsetek badanych deklaruje, że narkotyki wcale nie są szkodliwe dla zdrowia osób używających tych substancji.

16 Uczniowie uczęszczający do szkoły w Nowej Wsi zostali również poproszeni o ocenę wiedzy i postaw swoich rodziców wobec narkotyków. W przeważającej części młodzi ludzie w szkole gimnazjalnej ocenili wiedzę swoich rodziców o narkotykach jako średnią - odpowiedziało tak 47,8% gimnazjalistów. 29,9% gimnazjalistów ocenia wiedzę rodziców o narkotykach jako bardzo dużą. 68,7% uczniów deklaruje, że ich opiekunowie rozmawiali z nimi na temat szkodliwości używania narkotyków. 98,5% uczniów uczestniczyło w zajęciach profilaktycznych na temat szkodliwości używania substancji psychoaktywnych (narkotyki, dopalacze, alkohol). W przypadku pytania o reakcję rodziców na używanie narkotyków przez własne dzieci, większość uczniów wskazywała odpowiedzi sugerujące aktywną postawę krytyczną wobec takiego faktu i próbę znalezienia rozwiązania. Zestawienie wyników dla tego zagadnienia przedstawione zostało w poniżej. Postawy rodziców wobec zażywania narkotyków w oczach uczniów. Jak myślisz, jak zareagowaliby Twoi rodzice, gdyby dowiedzieli się, że zażywasz narkotyki? Ukarali 22,2% Próbowali pomóc znaleźć przyczynę 43,2% Pokrzyczeli i odpuścili 4,3% Zmartwiliby się 25,2% Nic by nie zrobili 0,9% Dzieci i młodzież a zachowania przemocowe Zjawisko przemocy w środowisku młodych ludzi staje się problemem coraz bardziej aktualnym i wymagającym podjęcia odpowiednich rozwiązań. Poziom agresywności dorastającej młodzieży wzrasta, liczne są również akty przemocy dokonywane przez dzieci i młodzież wobec ich rówieśników. Agresja ujawniająca się w szkole często ma swoje źródła w

17 przemocy domowej, kiedy rodzice uczą swoje dzieci niewłaściwych wzorców reagowania i wchodzenia w kontakty z innymi ludźmi. Przeprowadzone ankiety pozwalają przyjrzeć się dokładniej nasileniu zjawiska agresji w środowisku szkolnym, a także przeanalizować postawy wychowawcze rodziców wobec własnych dzieci. Jeżeli chodzi o poczucie bezpieczeństwa na terenie szkoły, bezpiecznie oraz raczej bezpiecznie w szkole czuje się 73,9% gimnazjalistów. Niebezpieczeństwo w szkole odczuwa 7,4% gimnazjalistów. W 2012 roku 79,5% gimnazjalistów czuło się bezpiecznie w swoim środowisku szkolnym. Niebezpieczeństwo na terenie szkoły w badanym okresie odczuwało 7,7% uczniów z tej grupy. Zdecydowana większość badanych uczniów wydaje się czuć bezpiecznie w środowisku szkolnym. W tym miejscu można przejść do bezpośrednich pytań o akty agresji i przemocy, z jakimi spotykali się młodzi ludzie na terenie szkoły i poza jej obszarem. W przypadku pytania o częstotliwość obserwowania zjawisk przemocy na terenie szkoły, na bardzo częsty i częsty kontakt z takimi sytuacjami wskazało 22,4% uczniów szkół gimnazjalnych. Rezultaty te wskazują, że przemoc jest umiarkowanym problemem w szkołach w gminie Michałowice. Jednocześnie warto dodać, że 14,2% uczniów deklaruje, że są w szkole uczniowie, których się boją. Częstość obserwowania zjawisk przemocy na terenie szkoły. Jak często obserwujesz zjawiska przemocy w szkole? Bardzo często 11,2% Często, kilka razy w tygodniu 11,2% Kilka razy w miesiącu 20,1%

18 Rzadko 37,3% Nie obserwuję wcale 20,1% Do znajomości osoby z otoczenia, która doświadcza przemocy ze strony otoczenia rówieśniczego lub członków rodziny, przyznaje się 45,5% gimnazjalistów. W 2012 roku do znajomości takiej osoby lub osób przyznało się 27,3% gimnazjalistów. W związku zbadano, czy młodzi mieszkańcy wiedzą, jak należy postąpić wobec osoby, która doświadcza przemocy ze strony rówieśników oraz gdzie należy się zgłosić, do kogo udać, jeśli są świadkami przemocy. Zdecydowana większość badanych (90,3% gimnazjalistów) posiada taką wiedzę, pozostałych uczniów należałoby poddać edukacji w tej kwestii. Postawy uczniów wobec zachowań przemocowych można zanalizować na podstawie reakcji, jaką przyjęliby w sytuacji bycia świadkiem przemocy. 3,6% gimnazjalistów deklaruje, że nie zareagowałoby na akt przemocy dokonywany w ich obecności. W 2012 roku wyższy odsetek gimnazjalistów nie zareagowałoby na akt przemocy w ich obecności 10,4% uczniów. Trudno stwierdzić jednak, czy taka postawa wynikałaby z lęku czy też z obojętności wobec zjawiska agresji. Pozytywna informacja wiąże się ze znaczącą ilością uczniów deklarującą poinformowanie innej osoby oraz podjęcie próby złagodzenia konfliktu. Umiarkowanie niepokojący jest wskaźnik uczniów, którzy deklarowali włączenie się do bójki 11,7% gimnazjalistów oraz 6,4% uczniów szkoły podstawowej zareagowałoby w ten sposób. Należy wziąć pod uwagę, że może on być wyrazem chęci pozowania niż dowodem prawdziwych intencji. Zapytano również młode osoby, kogo powiadomią, jeżeli będą ofiarami przemocy. Istniała możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi. Badani uczniowie bardzo często wskazywali na rodziców (72,4% ). Ankietowani uczniowie wskazywali często na wychowawcę, nauczyciela, dyrektora szkoły (44% gimnazjalistów). Badani często deklarowali chęć zwrócenia się do kolegów (49,3% gimnazjalistów). Warto zaznaczyć, że wśród badanych uczniów były też osoby, które nie powiadomiłyby nikogo o przemocy. Odpowiedziało w ten sposób 11,9% gimnazjalistów.

19 Badania koncentrowały się również na przemocy w rodzinie, relacjach młodych ludzi z rodzicami i postawach wychowawczych rodziców wobec własnych dzieci. 77,7% gimnazjalistów oceniło swoje relacje z rodzicami jako bardzo dobre oraz raczej dobre. Zaledwie 6,1% uczniów szkół gimnazjalnych określiło swoje stosunki z rodzicami jako złe oraz bardzo złe. Dzięki utrzymywaniu dobrych relacji dzieci z rodzicami, dom rodzinny staje się bezpiecznym miejscem dla młodej osoby. Jakość relacji uczniów. Jak oceniasz swoje relacje z rodzicami? Bardzo dobre 53,1% Raczej dobre 24,6% Raz dobre, a raz złe 16,2% Raczej złe 4,6% Bardzo złe 1,5% W odniesieniu do postaw wychowawczych rodziców, w ankiecie pojawiło się pytanie o stosowanie kar wobec dzieci i formę, jaką ewentualne kary przybierają. Odpowiedzi uczniów zostały przedstawione na poniższym zestawieniu. Każdy badany mógł zaznaczyć kilka odpowiedzi.

20 Na podstawie otrzymanych rezultatów można stwierdzić, że istnieje znaczny odsetek rodziców niestosujących kar wobec własnych dzieci (43,3%). Z jednej strony brak stosowania kar w wychowaniu dzieci może świadczyć o braku konieczności takich zachowań bądź łagodnej i liberalnej postawie rodziców. Z drugiej strony może być również dowodem zbyt pobłażliwych zachowań rodziców w sytuacji, kiedy pewne rodzaje kar (w postaci pozbawienia przywilejów) wydają się potrzebne w procesie wychowania dzieci. Kary, jeśli już występują, to najczęściej przybierają formę różnego rodzaju zakazów. Do stosowania przez rodziców kar fizycznych w postaci bicia przyznało się 4% gimnazjalistów. Hazard i inne ryzykowne zachowania Gry hazardowe stanowią poważny, choć dość często pomijany problem społeczny. Istnieje wiele możliwości uprawiania gier hazardowych: udział w loteriach pieniężnych, gra na automatach, odwiedzanie kasyna. Istnieje również możliwość uprawiania gier hazardowych w Internecie oraz poprzez uczestnictwo w loteriach SMS. Uczestnictwo w grach na pieniądze wciąga, kusi możliwością szybkiej, wysokiej wygranej, z czasem jednak może

21 doprowadzić do uzależnienia od hazardu. Szeroka oferta różnego rodzaju form gier hazardowych oraz ich dostępność sprawiają, że problem dotyczy nie tylko dorosłych, ale również dzieci i młodzież. W badaniu skoncentrowano się na czterech formach gier hazardowych, pytając uczniów o ich osobiste doświadczenia. Dane zawarte w poniższym zestawieniu pokazują, że 32,1% gimnazjalistów wzięło przynajmniej raz w życiu udział w konkursach organizowanych przez gazety, operatorów telefonicznych, w których wysyła się płatne smsy. Udział w konkursach organizowanych przez gazety, telewizję, operatorów telefonicznych, w których wysyła się płatne smsy. Nigdy 67,9% 1 raz 20,1% Kilka razy (2-9) 11,2% 10 lub więcej razy 0,7% Kolejne pytanie dotyczyło doświadczenia związanego z grą na automatach w salonach gier. Poniższe dane pokazują, że 37,3% gimnazjalistów przynajmniej raz w życiu zagrało na automatach. Granie na automatach, w salonach gier. Nigdy 62,7% 1 raz 11,9% Kilka razy (2-9) 18,7% 10 lub więcej razy 6,7% Niewielu uczniów deklaruje udział w jakichkolwiek grach na pieniądze w Internecie. Przynamniej raz w życiu miało takie doświadczenia 12,6% gimnazjalistów. Granie w jakiekolwiek gry na pieniądze w Internecie. Nigdy 80,6% 1 raz 3,7% Kilka razy (2-9) 7,5% 10 lub więcej razy 8,2% Podobnie jak w 2012 roku, najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych uczniów są gry na automatach oraz udział w konkursach organizowanych przez operatorów telefonicznych, telewizję itp. Badania ESPAD z 2011 roku pokazują, że około jedna trzecia młodzieży gimnazjalnej (32,9%) ma za sobą doświadczenia gry na pieniądze. Używanie komputera przez dzieci i młodzież oraz zagrożenie cyberprzemocą Internet jest bardzo popularnym medium wśród dzieci i młodzieży. Nawet jeśli dziecko nie ma w domu komputera z dostępem do Internetu, nie oznacza to wcale, że nie ma ono dostępu do sieci internetowej. Internet jako nieocenione narzędzie komunikacji, edukacji oraz rozrywki jest atrakcyjnym medium. Należy jednak pamiętać, że korzystanie z tego medium

22 może wiązać się z występowaniem pewnych zagrożeń na jakie narażeni są młodzi ludzie. Zbadano nawyki korzystania z komputera uczniów oraz ich znajomość zagrożeń, jakie mogą wiązać się z korzystaniem z komputera i Internetu. W badaniu zapytano uczniów o ulubione formy spędzania wolnego czasu. Gimnazjaliści lubią spędzać wolny czas korzystając z komputera (54,5%), uprawiając sport (55,2%), oraz wychodząc z przyjaciółmi (70,1%). Najrzadziej uczniowie biorą udział w pracach różnych organizacji oraz czytają książki i gazety.

23 Jak widzimy na powyższym wykresie, 50% uczniów szkół gimnazjalnych spędza przed komputerem od jednej do trzech godzin dziennie, 29,9% gimnazjalistów spędza codziennie przed komputerem mniej niż godzinę, zaś 2,7% uczniów szkół gimnazjalnych spędza przed komputerem ponad 5 godzin dziennie, co może wskazywać na występowanie uzależnienia od komputera. W 2012 roku 10,1% gimnazjalistów spędzało przed komputerem więcej niż 5 godzin dziennie. Młodzież gimnazjalna z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi najczęściej używa komputera do korzystania z Internetu. 46,3% gimnazjalistów wykorzystuje komputer do nauki a 41,8% najczęściej używa komputera do grania w gry.

24 W ankiecie zbadano, czy dorosłe osoby interesują się tym, co ich dzieci robią, kiedy korzystają z komputera. 40,4% gimnazjalistów deklaruje, że ich opiekunowie wykazują zainteresowanie tym, do czego dzieci wykorzystują komputer. Niepokoi fakt, że w przypadku 37,1% gimnazjalistów nikt nie interesuje się tym, co robią młodzi ludzie, gdy korzystają z komputera.

25 Zapytano również badanych, czy znają pojęcie cyberprzemocy oraz czy sami byli kiedyś jej ofiarami. Pozytywną informacją jest to, że zdecydowana większość gimnazjalistów (99,2% uczniów) zna to pojęcie i jest świadoma zagrożenia. Badani uczniowie stosunkowo rzadko bywają ofiarami tego typu przemocy. Twierdząco odpowiedziało na to pytanie 18,7% uczniów szkół gimnazjalnych. 94% gimnazjalistów uznaje jako niestosowne podawanie swoich danych osobowych przypadkowym osobom poznanym w Internecie. W 2012 roku 6,3% gimnazjalistów przyznało się do doznania aktów przemocy w Internecie. Zagrożenia w środowisku uczniów gimnazjum a) Spożywanie napojów alkoholowych przez badanych uczniów jest umiarkowanie poważnym problemem. Do spożycia alkoholu przynajmniej raz w życiu przyznało się 47,8% uczniów szkół gimnazjalnych b) Wśród przyczyn sięgania po napoje alkoholowe badani uczniowie często wskazują na obawę przed odrzuceniem, chęć zaimponowania, presję społeczną rówieśników oraz okazje towarzyskie. c) 1,5% badanych uczniów szkół gimnazjalnych przynajmniej raz w życiu użyło narkotyków. d) Jednocześnie niepokojący jest względnie łatwy dostęp badanych uczniów do substancji alkoholowych. 38,8% gimnazjalistów oceniło zakup alkoholu jako raczej łatwe oraz bardzo łatwe zadanie. 20,2% uczniów szkół gimnazjalnych wypowiadało się w ten sposób o narkotykach, zaś 19,4% badanych gimnazjalistów przyznało, że zakup dopalaczy jest raczej łatwym oraz łatwym zadaniem. Ograniczenie dostępu do substancji psychoaktywnych jest zadaniem będącym w obowiązku osób dorosłych. e) Najbardziej sprzyjające okoliczności do kontaktu z substancjami psychoaktywnymi stwarzają wakacje oraz czas wolny, dlatego też młodzi ludzie w tym okresie powinni zostać otoczeni szczególną uwagą opiekunów i uświadamiane w kwestii niebezpieczeństw, jakie wiążą się ze spożywaniem alkoholu, narkotyków i dopalaczy. f) Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, że rodzice często nie zauważają tego, że ich dzieci znajdują się pod wpływem alkoholu. Uzyskane wyniki powinny zaalarmować rodziców i opiekunów, aby poświęcali swoim dzieciom więcej uwagi i nie zapominali o odpowiedzialności, jaką za nie ponoszą. g) Żaden z uczniów, który uczęszcza do badanej szkoły nie zażywał dopalaczy. h) Większość badanych uczniów szkół gimnazjalnych, podobnie jak w badaniach ogólnopolskich, dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. 68,7% uczniów szkół gimnazjalnych deklaruje, że ich opiekunowie rozmawiali z nimi na temat szkodliwości używania narkotyków. 98,5% uczniów szkół

26 gimnazjalnych uczestniczyło w zajęciach profilaktycznych na temat szkodliwości używania substancji psychoaktywnych (narkotyki, dopalacze, alkohol). i) 91% badanych uczniów szkół gimnazjalnych deklarowało, że nie sięgnęłoby po narkotyki, nawet gdyby nadarzyła się ku temu okazja. Świadczy to o dużej świadomości związanej ze szkodliwością substancji odurzających. j) Najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych uczniów są gry na automatach oraz konkursy organizowane przez gazety, telewizję, operatorów telefonicznych. Zdecydowanie mniej badanych uczniów grało na pieniądze w Internecie. k) Badania wykazały, że umiarkowanie dużo badanych uczniów szkół gimnazjalnych ma kontakt z tytoniem. Do palenia papierosów chociaż raz w życiu przyznało się 27,8% badanych uczniów szkół gimnazjalnych. l) Zdecydowana większość młodych ludzi oceniła swoje relacje z rodzicami jako pozytywne, co wskazuje na korzystną atmosferę wychowawczą i przyjazne środowisko domowe panujące w rodzinach. m) Większość badanych uczniów gimnazjalnych jest świadoma zagrożenia cyberprzemocą oraz uznaje za niestosowne podawanie swoich danych osobowych przypadkowym osobom poznanym w Internecie. n) Pozytywną informacją wynikającą z niniejszego badania jest również to, że zdecydowana większość ankietowanych 73,9% gimnazjalistów czuje się bezpiecznie oraz raczej bezpiecznie w swoim środowisku szkolnym. Wnioski z ewaluacji 1. Założone cele zostały zrealizowane; 2. Wykorzystywane były różnorodne formy pracy z młodzieżą; 3. Zdecydowana większość uczniów czuje się bezpiecznie w środowisku szkolnym; 4. Większość uczniów jest świadoma zagrożenia cyberprzestrzenią oraz uznaje za niestosowne podawanie swoich danych osobowych przypadkowo poznanym osobom w Internecie; 5. Uczniowie są tolerancyjni wobec innych kultur; 6 Uczniowie wiedzą jak prawidłowo realizować obowiązek szkolny i znają konsekwencje jego nieprzestrzegania, jednakże pojawiają się pojedyncze przypadki lekceważenia i nieprawidłowości w tym zakresie; 7. Świadomość uczniów dotycząca zgubnego wpływu środków psychoaktywnych jest duża, w szkole na ogół nie obserwujemy problemów zażywania dopalaczy, natomiast pewna grupa uczniów miała kontakt z tytoniem;

27 Uwagi, wnioski do pracy w roku szkolnym 2016/2017 Analizując funkcjonowanie uczniów, wyniki Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych przygotowanych przez Studio Diagnozy i Profilaktyki w Krakowie oraz biorąc pod uwagę wnioski z nadzoru pedagogicznego można stwierdzić, że problemy pojawiające się na terenie naszego gimnazjum to: zdarzające się przypadki agresywnego zachowania niektórych uczniów, nieumiejętne spędzanie wolnego czasu, pojawiające się przypadki spożywania napojów alkoholowych, występowanie nieprawidłowości w zakresie realizacji obowiązku szkolnego (nieusprawiedliwione godziny i spóźnienia oraz samowolne opuszczanie przez uczniów terenu szkoły w trakcie obowiązkowych zajęć lekcyjnych). W związku z tym wychowawcy i inni nauczyciele powinni zwrócić uwagę na kształtowanie postaw tolerancji, jak również uczenie asertywnego zachowania i umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów, Równocześnie należy w dalszym ciągu uświadamiać uczniom i ich rodzicom konsekwencje nieprzestrzegania prawidłowego realizowania obowiązku szkolnego oraz podejmować działania mające na celu zwiększenie integracji zespołów klasowych, a co za tym idzie poczucia bezpieczeństwa. Zaś w ramach profilaktyki uzależnień pedagodzy powinni podejmować działania skierowane do uczniów i rodziców mające na celu uświadomienie przyczyn i konsekwencji eksperymentowania ze środkami psychoaktywnymi niebezpiecznymi dla zdrowia i życia a także uświadomienie skutków niewłaściwego korzystania z nowoczesnych technologii. Jednocześnie będą też realizowane działania zawarte w programie na lata Bezpieczna+, czyli działania dotyczące bezpiecznego korzystanie z cyberprzestrzeni, kształtowania otwartości i budowania pozytywnego klimatu szkoły, poprawy bezpieczeństwa fizycznego w szkole, współpracy z Państwową Strażą Pożarną w zakresie prowadzenia zajęć praktycznych dotyczących bezpieczeństwa przeciwpożarowego. W bieżącym roku szkolnym szczególny nacisk będzie położony na wychowanie do wartości i kształtowanie pozytywnych postaw wobec drugiego człowieka między innymi przez propagowanie idei wolontariatu, jak również na przygotowanie do świadomego i aktywnego udziału w życiu społecznym i obywatelskim poprzez rozwijanie samorządności szkolnej. Szkoła, jak co roku, przedstawi szeroką ofertę zajęć pozalekcyjnych, które dają możliwość rozwoju zainteresowań i zdolności uczniów, uczą właściwego spędzania wolnego czasu. Należy więc podjąć takie działania, aby każdy uczeń skorzystał przynajmniej z jednej oferty zajęć proponowanych przez szkołę. Szkoła zapewni szeroką gamę zajęć pozalekcyjnych m.in. w ramach realizowanych projektów, umożliwiając tym samym rozwijanie zainteresowań i

28 talentów uczniów. Dla uczniów mających trudności w nauce i we właściwym funkcjonowaniu zorganizowana będzie pomoc w postaci zajęć dydaktyczno - wyrównawczych, konsultacji, terapii pedagogicznej i psychologicznej oraz socjoterapii. Jednocześnie w pracy wychowawczej będzie położony zwiększony nacisk na kształtowanie w uczniach postaw umożliwiających przezwyciężanie napotkanych trudności, podjęcie działań mających na celu podnoszenie samooceny i wiary we własne siły, co powinno skutkować większymi szansami na osiągnięcie sukcesu i satysfakcji w życiu jednostki. W ramach godzin wychowawczych i innych działań ogólnoszkolnych nauczyciele uświadomią uczniom przyczyny i skutki uzależnień od środków psychoaktywnych, uwzględniając także problematykę właściwego korzystanie z telewizji, komputera i Internetu, a w szczególności portali społecznościowych. Nie należy zapominać również o ważnych, stałych działaniach szkoły o charakterze wychowawczo profilaktycznym, mających na celu poznawanie ucznia i jego środowiska rodzinnego, wspieranie rodziców w trudnej sztuce wychowywania dzieci, organizowanie różnych form pomocy materialnej. Aby osiągnąć zamierzone cele we wszystkich klasach gimnazjum w ramach godzin wychowawczych będzie realizowany program wychowawczo profilaktyczny Spójrz inaczej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole oraz problematyki uzależnień od środków psychoaktywnych. Ponadto zostaną zorganizowane spotkania ze specjalistami do spraw bezpieczeństwa i profilaktyki uzależnień oraz warsztaty dotyczące przeciwdziałaniu agresji wśród młodzieży w ramach programu programu profilaktyczno - wychowawczego Saper. Na lekcjach informatyki będzie realizowany program z zakresu bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni i ochrony praw autorskich pod patronatem fundacji Dzieci niczyje Podsumowując: 1. Należy kontynuować sprawdzone formy pracy z młodzieżą; 2. Pracować nad integracją i budowaniem dobrych relacji w klasie i przyjaznej atmosfery w szkole, sprzyjającej powstawaniu oddolnych inicjatyw i rozwijaniu się samorządności szkolnej; 3. Realizować szkolenia w zakresie uzależnień, ze szczególnym.wskazaniem na bezpieczeństwo uczniów w sieci, uzależnienie od komputerów, a także zapobieganie sięgania po środki psychoaktywne oraz przeciwdziałanie agresji;

29 4. Promować zdrowy i aktywny tryb życia poprzez zachęcanie uczniów do aktywnych form wypoczynku, uczestnictwa w zajęciach sportowych, w lekcjach wychowania fizycznego; 5 Wspierać ucznia w budowaniu pełnowartościowego obrazu samego siebie i poczucia wartości własnego istnienia poprzez warsztaty, zajęcia socjoterapeutyczne oraz codzienną pracę wychowawców i innych pedagogów w szkole; Kontynuowane będą również apele profilaktyczne uwzględniające tematykę związaną z realizacją postawionych sobie celów zgodnie z następującym harmonogramem: Data apelu Klasa i wychowawca Temat apelu Wice-dyr. szkoły p. J. Jodłowska Klasa II a, p. D. Planeta Klasa III A, A. Piotrowska Klasa I B, p. B. Wiszniewska Klasa III B, p. J. Grużdź Klasa IA, p. T. Matuszewski Klasa II B E. Gąsior Wolontariat działanie na rzecz drugiego człowieka. Nasze prawa i obowiązki - regulamin szkoły. Samorządność uczniowska szkołą demokracji. Sztuka tolerancji i poskromienia agresji (swojej i innych) Alkohol? nie, dziękuję, czyli jak być asertywnym. Jak zadbać o zdrowy styl życia. Odpoczywaj z głową - zasady bezpieczeństwa na wakacjach.

30 CELE GŁÓWNE 1. Wychowanie do wartości i kształtowanie pozytywnych postaw wobec drugiego człowieka 2. Kształtowanie postaw umożliwiających przezwyciężanie trudności życiowych i osiągnięcie sukcesu oraz wyrabianie nawyków sprzyjających zdrowemu stylowi życia 3. Zapobieganie agresji i przemocy - kształtowanie wrażliwości i tolerancji.

31 Wychowanie do wartości i kształtowanie pozytywnych postaw wobec drugiego człowieka. Metody Cele Zadania Treści i sposoby szczegółowe realizacji Uczeń rozwija pozytywne cechy osobowości (kulturę, dobroć, szacunek dla drugiego człowieka, uczciwość). Uświadomienie wartości pracy nad sobą i doskonalenia się Moje życie. Moje wartości. Godziny wychowawcze Osoby odpowiedzialn, klasa, termin Wychowawcy klas Cały rok. Uczeń jest wrażliwy na potrzeby drugiego człowieka. Uczeń rozumie sens praw i obowiązków, nakazów i zakazów obowiązujących w różnych sytuacjach społecznych: w grupie rówieśniczej, w Podejmowanie działań uświadamiający ch konieczność niesienia pomocy potrzebującym. Kształtowanie postawy tolerancji. Włączenie uczniów do Klubu wolontariusza. Włączenie uczniów do udziału w akcji WOŚP i innych akcjach charytatywnych. Znajomość zasad prawidłowego funkcjonowania społeczności szkolnej, praw i obowiązków ucznia. Widzisz - reaguj Zasady działania wolontariatu Statut szkoły Regulamin szkoły Konwencja Praw Dziecka Akcje charytatywne WOŚP Wolontariat Godziny wychowawcze Działania na rzecz samorządu uczniowskiego Apel: Bezpieczeństwo w szkole. Apel: Wolontariat -działanie na rzecz drugiego człowieka Spotkania z działaczami wolontariatu Ustalenie norm i zasad pracy w grupie, kontrakty. Na bieżąco Grudzień/stycze ń 2016/17 Pedagog, wychowawcy Opiekun samorządu Wice-dyrektor szkoły Wychowawcy, nauczyciel koordynator akcji Wychowawcy Wrzesień 2016