Zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn */

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn */"

Transkrypt

1 Rehabilitacja Artyku y oryginalne DOI: /rehab Post py Rehabilitacji (3), 5 12, 2011 Zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn */ Agnieszka St pie Wydzia Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie */ Grant Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego Pb2 Wst p: Ruchomo kr gos upa u osób z ró nymi typami nie zosta a dotychczas dok adnie opisana. Celem bada by o okre lenie wp ywu skrzywienia kr gos upa na zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn. Materia i metody: W badaniach uczestniczy o 59 dziewcz t ze skolioz idiopatyczn w wieku lat. Warunkiem w czaj cym do badania by o stwierdzenie na zdj ciu rentgenowskim skrzywienia piersiowego prawostronnego lub skrzywienia l d wiowego lewostronnego. Stworzono cztery grupy uwzgl dniaj ce ró ne typy skrzywie kr gos upa. Pomiarów dokonywano w pozycji stoj cej. Do pomiarów zakresów rotacji tu owia i miednicy wykorzystano specjalnie zaprojektowane urz dzenie prototypowe po czone z systemem komputerowym. W czasie testowanych ruchów rotacyjnych stabilizowano obr cz ko czyn górnych z górn cz ci tu owia lub miednic. W metodyce bada precyzyjnie okre lono liczb i kolejno ruchów. Grup kontroln stanowi o 30 dziewcz t bez skoliozy. Do analizy statystycznej wykorzystano test ANOVA z opcj porówna wielokrotnych oraz test T-studenta. Wyniki: Wyniki wykaza y wiele istotnych ró nic mi dzy dziewcz tami ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym, dziewcz tami ze skolioz jedno ukow lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym i grup kontroln. U dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym zaobserwowano znamienne ograniczenie zakresów rotacji tu owia i miednicy. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym stwierdzono zwi kszone zakresy rotacji miednicy. Wnioski: Zakresy rotacji tu owia i miednicy zale od typu skrzywienia kr gos upa, a w szczególno ci od lokalizacji dominuj cego uku skoliozy. Wyst powanie dominuj cego skrzywienia piersiowego prawostronnego sprzyja powstaniu ograniczenia zakresów rotacji tu owia i miednicy oraz asymetrii mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia i miednicy. Wyst powanie dominuj cego skrzywienia l d wiowego lewostronnego prowadzi do zwi kszenia zakresów rotacji miednicy oraz powstania asymetrii mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy. S owa kluczowe: skolioza idiopatyczna, rotacja A range of rotation of the trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis. orthosas@wp.pl Introduction: Mobility of spine in persons with different types of idiopathic scoliosis hasn t been estimate. The aim of this study was to state the in uence of scoliosis on a range of rotation of trunk and pelvis in adolescent girls with idiopathic scoliosis (AIS). Methods: 59 AIS girls at the age of participated in the study. Right thoracic curve or left lumbar curve at spine radiography were the criteria for further measurements. Four groups including girls with different types of scoliosis were formed. Measurements were made in upright standing position. The special designed prototype axial rotation tester with the

2 Agnieszka St pie. computer system was used to assess the range of rotation. The shoulder girdle with upper part of the trunk or the pelvis were xed during tested rotation motions. The number and order of motions were precisely determined in the study. 30 healthy girls without scoliosis were tested as the control group. ANOVA test and T-test were used for statistical analyzes. Results: There are signi cant differences between the girls with double curve scoliosis with dominant right thoracic curve, the girls with single or double curve scoliosis with dominant left lumbar curve and the control group. Limited rotation of trunk and pelvis in horizontal plane were observed in the girls with double curve scoliosis with the dominant right thoracic curve. Increased rotation of pelvis in girls with single or double curve scoliosis with dominant left lumbar curve was found. Conclusions: A range of rotation of trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis depends on a type of scoliosis, especially on location of dominant curve of scoliosis. A dominant right thoracic curve causes limitation of a range of rotation of trunk or pelvis and provokes asymmetries between a range of left and right rotation. A dominant left lumbar curve is conductive to increase a range of rotation of pelvis and provokes asymmetries between a range of left and right rotation. Key words: idiopathic scoliosis, rotation Wst p Struktura, funkcja i aktywno ruchowa s ze sob ci le zwi zane. Ka de zaburzenie strukturalne w narz dzie ruchu mo e prowadzi do zaburze funkcji i zmienia ruchy wykonywane przez cz owieka. Asymetryczne aktywno ci ruchowe i nieprawid owe nawyki ruchowe mog z kolei prowadzi do powstania dysfunkcji na poziomie strukturalnym. Skolioza, de niowana jako trójp aszczyznowa deformacja kr gos upa [1], prowadz ca do zaburzenia symetrii postawy cia a w p aszczy nie czo owej, strza kowej i poprzecznej [2,3], jest zwi zana z nieprawid owo ciami i kompensacjami w uk adzie kostno-stawowym [ 4,5,6, 7,8], mi niowym [9,10] i o rodkowym uk adzie nerwowym. U osób ze skoliozami wyst puj zaburzenia kontroli cia a, zaburzenia reakcji równowa nych [11,12,13] oraz zmieniony wzorzec chodu [13,14,15,16,17,18,19]. Nieliczne badania podejmuj temat wp ywu przestrzennej deformacji kr gów w skoliozie na zmian zakresów ruchów kr gos upa w poszczególnych p aszczyznach. W normalnych warunkach warto ci zakresów bocznego zgi cia, zgi cia i wyprostu oraz rotacji s ró ne w odcinku szyjnym, piersiowym i l d wiowym kr gos upa [20,21]. Ka dy z wymienionych odcinków kr gos upa charakteryzuje si swoist budow kr gów, kr ków mi dzykr gowych oraz odmiennym ustawieniem powierzchni stawowych, co decyduje o mo liwo ciach ruchowych i warto ciach zakresów ruchów w tym odcinku w poszczególnych p aszczyznach. Powstanie deformacji w postaci skoliozy zmienia ustawienie powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych kr gos upa. Potencjalnie mo e to wp ywa na zmian biomechaniki kr gos upa inicjuj c powstanie asymetrii i zmian zakresów ruchów kr gos upa w porównaniu z osobami bez skoliozy. Uwzgl dniaj c zró nicowanie zakresów ruchów w poszczególnych odcinkach kr gos upa mo na tak e przypuszcza, e lokalizacja skrzywienia w odcinku szyjnym, piersiowym lub l d wiowym kr gos upa b dzie wywiera odmienny wp yw na zakresy ruchów kr gos upa w przestrzeni. Powstanie ewentualnych dysproporcji w zakresach i jako ci wykonywanych ruchów mo e wp ywa na jako wykonywanych czynno ci. Tematem podj tych bada jest ocena zakresów ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn. Zaburzenie symetrii prawostronnej i lewostronnej rotacji tu owia i miednicy mo e prowadzi do zaburzenia reakcji równowa nych czy zmiany wzorca chodu. Cel pracy Celem bada by o okre lenie wp ywu skrzywienia kr gos upa na zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn. W badaniach podj to prób okre- lenia zale no ci mi dzy zakresami rotacji tu owia i miednicy a typem skoliozy (lokalizacj uków, wielko ci uków oraz kierunkiem skrzywienia). Za o ono, e zakresy ruchów tu owia i miednicy zale ne s od ustawienia kr gos upa w przestrzeni, a zaburzenie symetrii ustawienia kr gos upa u osób ze skolioz powoduje zmian zakresów ruchów tu owia i miednicy w porównaniu z osobami bez skoliozy. Materia i metody Grupa badana Badania przeprowadzano w Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej ORTHOS w Warszawie i Sto ecznym Centrum Rehabilitacji STOCER oddz. XIII w Chylicach pod Warszaw. Badaniami obj to cznie 89 dziewcz t w wieku lat pochodz cych z Warszawy lub jej okolic. W grupie tej znalaz o si 59 dziewcz t z rozpoznan skolioz idiopatyczn ( rednia wieku 14,4 lat) oraz 30 zdrowych dziewcz t bez skrzywienia kr gos upa (grupa kontrolna K; rednia wieku 13,7 lat). Wszystkie badane osoby i ich opiekunowie wyrazili zgod na udzia w badaniach. Zostali poinformowani o celu prowadzonych bada i o mo liwo ci rezygnacji z udzia u

3 Post py Rehabilitacji (3), 5 12, 2011 w nich w dowolnej chwili. Badanie sk ada o si z dwóch cz ci: wst pnej i zasadniczej. W pierwszej, wst pnej cz ci, przeprowadzano wywiad oraz dok adne badanie kliniczne maj ce na celu ustalenie typu skoliozy w grupie osób ze skolioz oraz wykluczenie deformacji u osób z grupy kontrolnej. Podstaw zakwali kowania do badania zasadniczego ukierunkowanego na pomiar zakresów ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz by o spe nienie kryteriów w czaj cych: wiek lat, rozpoznanie kliniczne skoliozy idiopatycznej o k cie skrzywienia co najmniej 100 wg Cobba udokumentowane zdj ciem rentgenowskim, obecno skrzywienia piersiowego prawostronnego lub/i skrzywienia l d wiowego lewostronnego. Do bada nie zakwali - kowano dziewcz t z innymi typami deformacji, nie zgodnymi z przyj tymi kryteriami kwali kacji, oraz dziewcz t ze skolioz wrodzon. Obie badane grupy, badana i kontrolna, nie ró ni y si ze wzgl du na wiek, wysoko i mas cia a. W celu dok adnej analizy ruchów wykonywanych przez dziewcz ta z odmiennym typem i wielko ci skrzywienia kr gos upa, w grupie dziewcz t ze skolioz wyodr bniono kilka mniejszych grup L, W, T1, T2 (Tabela 1). Charakterystyka badanych grup dziewcz t ze skolioz. Symbol Opis grupy Liczebno grupy L W T1 skolioza jedno ukowa l d wiowa lewostronna lub skolioza dwu ukowa, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym i ró nicy mi dzy skrzywieniem l d wiowym i piersiowym wi kszej ni 5o skolioza dwu ukowa wyrównana, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, o ró nicy mi dzy skrzywieniami nie wi kszej ni 5o skolioza dwu ukowa, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, z dominuj cym skrzywieniem piersiowym i ró nicy mi dzy skrzywieniem piersiowym i l d wiowym wi kszej ni 5o 14 osób 16 osób 22 osoby Warto ci ( rednia ± SD ) uków skrzywienia kr gos upa w poszczególnych grupach wyra one w stopniach (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym, W - skoliozy wyrównane, T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym, T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). grupa Metody Skrzywienie piersiowe Skrzywienie l d wiowe Ró nica mi dzy skrzywieniem piersiowym i l d wiowym L 10,5 ± 11,6 24,7 ± 10,9-14,2 ± 5,1 W 34,8 ± 13,8 34,0 ± 15,5 0,8 ± 3,6 T1 32,0 ± 15,0 16,8 ± 14,7 15,1 ± 6,9 T2 48,7 ± 10,1 0,0 ± 0,0 48,7 ± 10,1 W badaniu zasadniczym oceniano zakres rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn. Badanie wykonywano w pozycji stoj cej niewielkim rozkroku (stopy równolegle, o ko czyn dolnych prostopad a do pod o a). Przed wykonaniem badania ka da z badanych dziewcz t zosta a poinstruowana odno nie zasad wykonywania ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy (opis s owny i pokaz). Instrukcja zaleca a wykonywanie naprzemiennych maksymalnych ruchów rotacji tu owia lub miednicy z zatrzymaniem ruchu na ko cu zakresu ruchu. Pomiarów dokonywano przy pomocy prototypowego stanowiska do pomiaru zakresów rotacji kr gos upa ZRK1 ( rma JBA Z. Staniak) umo liwiaj cego badanie zakresu rotacji tu owia wzgl dem ustabilizowanej miednicy lub rotacji miednicy wzgl dem ustabilizowanej obr czy ko czyn górnych i górnej cz ci kr gos upa piersiowego (Ryc.1). O zakresie ruchu rotacyjnego miednicy decydowa a mobilno w stawach mi dzykr gowych w odcinku piersiowym i l d wiowym poni ej miejsca stabilizacji, zakresy ruchu w stawach biodrowych i stawach skokowych. T2 skolioza jedno ukowa, piersiowa prawostronna, z k tem skrzywienia powy ej 35o 7 osób W tabeli 2. przedstawiono rednie wielko ci uków skrzywienia kr gos upa w poszczególnych grupach L, W, T1, T2. Rotacja miednicy wzgl dem ustabilizowanego tu owia Zespó pomiarowy: a) piersiowy, b) l d wiowy

4 Podczas badania ruchów rotacji pod g owami I ko ci ródstopia umieszczano p ytki kontaktowe sygnalizuj ce oderwanie si tych fragmentów stóp od pod o a. Taka sygnalizacja mia a zapewni kontakt trzech punktów podparcia ka dej stopy z pod o em, w tym g owy I ko ci ródstopia, i ograniczy kompensacje w czasie wykonywania badanych ruchów. Zespó pomiarowy, wyposa ony w uk ad elektroniczny rejestruj cy k t obrotu równocze nie w trzech p aszczyznach, mocowany by za po rednictwem ramki opasuj cej zak adanej na tu ów lub miednic. Swobodne po czenie znajduj ce si mi dzy ramk opasuj c a systemem pomiarowym uniemo liwia o przenoszenie ewentualnych ruchów ramki na po o enie czujnika usytuowanego na kr gos upie. System pomiarowy umieszczany by na wysoko ci T5-T7 (Ryc.2a) kr gos upa piersiowego podczas badania ruchów tu owia oraz na poziomie L5-S1 podczas rotacji miednicy (Ryc.2b). Zapis dokonywany by z dok adno ci do 0,1 stopnia. Wyniki pomiarów uzyskiwano w formie liczbowej i gra cznej (Ryc. 3). Agnieszka St pie. Warto ci rednie (± SD) rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t z ró nymi typami skolioz i w grupie kontrolnej (TRL lewostronna rotacja tu owia, TRP prawostronna rotacja tu owia, MRL lewostronna rotacja miednicy, MRP prawostronna rotacja miednicy, L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym, W - skoliozy wyrównane, T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym, T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne, K- grupa kontrolna). grupa pozycja TRL [o] TRP [o] L W T1 T2 K 34,3 ± 9,55 33,4 ± 9,12 31,0 ± 8,73 33,9 ± 6,84 30,1 ± 7,71 35,0 ± 6,87 32,9 ± 11,32 36,8 ± 12,23 35,1 ± 8,99 36,0 ± 8,97 MRL [o] 37,2 ± 7,39 33,1 ± 9,45 29,0 ± 8,69 30,1 ± 5,24 32,4 ± 8,57 MRP [o] 33,1 ± 7,28 30,7 ± 7,57 27,2 ± 5,54 27,0 ± 6,75 31,0 ± 7,54 Przyk adowy zapis pomiaru zakresów ruchów rotacyjnych w p aszczy nie poprzecznej i w pozosta ych p aszczyznach. W analizie danych uwzgl dniono 6 pierwszych ruchów maksymalnej rotacji tu owia lub miednicy (3 w lewo i 3 w prawo). Z bazy danych usuni to wszystkie próby o warto ci poni ej 100 wskazuj cej na przypadkowe wykonanie ruchu. Na podstawie uzyskanych danych wyliczono rednie warto ci maksymalnych zakresów ruchów lewostronnej (l) i prawostronnej (p) rotacji tu owia (TR) i miednicy (MR). Oblicze statystycznych dokonano przy u yciu jednoczynnikowej analizy wariancji Anova z opcj porówna wielokrotnych oraz testu t-studenta. Przyj to poziom istotno ci p<0,05. Wyniki Wyniki wykaza y wyst powanie ró nic w zakresach ruchów lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia i miednicy w p aszczy nie poprzecznej mi dzy poszczególnymi grupami L,W,T1,T2 i grup kontroln oraz mi dzy dziewcz tami z ró nymi typami skolioz. rednie warto ci rotacji tu owia i miednicy przedstawiono w Tabeli 3. Tu ów Ogólnie najwi ksze zakresy ruchów lewostronnej (TRL) i prawostronnej rotacji tu owia (TRP) zaobserwowano u dziewcz t bez skoliozy (Tab. 3, Ryc.4). Jedynym wyj tkiem by a wi ksza warto TRP u dziewcz t ze skrzywieniem piersiowym T2, lecz nie by a to ró nica istotna statystycznie. U dziewcz t bez skoliozy stwierdzono istotnie wi kszy (p<0,01) zakres lewostronnej rotacji tu owia (TRL) ni u dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym. Zakres lewostronnej rotacji tu owia w grupie T1 stanowi 85,6% warto ci uzyskanej w grupie kontrolnej (Ryc.4). U wi kszo ci dziewcz t ze skoliozami (grupa W,T1,T2) zakres lewostronnej rotacji tu owia by mniejszy od zakresu prawostronnej rotacji tu owia. W grupie T1 ró nica ta okaza- a si istotna statystycznie (p<0,001). U dziewcz t z dominuj c skolioz l d wiow (L) zakres lewostronnej rotacji tu owia by wi kszy od zakresu rotacji prawostronnej, ale nie by a to znamienna ró nica.

5 Post py Rehabilitacji (3), 5 12, 2011 Warto ci procentowe zakresów lewostronnej (TRL) i prawostronnej rotacji tu owia (TRP) w pozycji stoj cej u dziewcz t z ró nymi typami skolioz w stosunku do grupy kontrolnej traktowanej jako 100% (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym; W - skoliozy wyrównane; T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym; T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). Miednica Najwi ksze warto ci rotacji osi gn y dziewcz ta z dominuj c skolioz l d wiow (L) (Ryc.5, Tab.3). Zakresy rotacji miednicy w tej grupie stanowi y odpowiednio 114,6% i 106,6% warto ci uzyskanych przez dziewcz ta z grupy kontrolnej. Warto lewostronnej rotacji miednicy (MRL) w grupie L by a znacz co wi ksza od zakresu w grupie dziewcz t ze skolioz z dominuj cym skrzywieniem piersiowym T1 (p<0,001) i skolioz jedno ukow piersiow prawostronn T2 (p<0,05). Warto ta ró ni a si tak e od warto ci zakresu lewostronnej rotacji miednicy u dziewcz t bez skoliozy (p<0,05). Tak e zakres rotacji prawostronnej miednicy (MRP) w grupie dziewcz t ze skolioz z dominuj cym ukiem l d wiowym by istotnie wi kszy od zakresu uzyskanego przez dziewcz ta z grupy T1 (p=0,001) i T2 (p<0,05). Nie wykazano natomiast znamiennej ró nicy mi dzy zakresem rotacji prawostronnej miednicy w grupie L i grupie kontrolnej (K). Najmniejsze zakresy rotacji miednicy uzyska y dziewcz ta ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym T1 (odpowiednio 89,4% i 87,8% warto ci lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy w grupie kontrolnej). Porównanie zakresu ruchu prawostronnej rotacji miednicy (MRP) z wynikami w grupie kontrolnej wskazuje na istnienie znamiennych ró nic miedzy dziewcz tami bez skoliozy i osobami nale cymi do grupy T1 (p<0,05). Warto ci procentowe zakresów ruchów rotacji lewostronnej (MRL) i prawostronnej (MRP) miednicy w pozycji stoj cej w odniesieniu do grupy kontrolnej traktowanej jako 100% (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym; W- skoliozy wyrównane; T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym; T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne).

6 Agnieszka St pie. U dziewcz t z grupy L zaobserwowano znamienn ró nic mi dzy warto ciami zakresu lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy. Zakres rotacji lewostronnej by znacz co wi kszy ni zakres rotacji prawostronnej (p<0,05). Dyskusja Przedstawione badania s jedn z nielicznych prób okre lenia zakresów ruchomo ci kr gos upa u dziewcz t z ró nymi typami skolioz idiopatycznych. Wyniki wskazuj jednoznacznie na istnienie asymetrii ruchów i/lub ograniczenia zakresów ruchów rotacji tu owia i miednicy u tych dziewcz t. Wyniki innych prowadzonych na wiecie bada, w których poddano ocenie ruchomo kr gos upa u osób ze skolioz idiopatyczn, wykazuj du ró norodno. Na przyk ad Wilk i wsp. [22], w badaniach ukierunkowanych na pomiar zakresów ruchów zgi cia, wyprostu i zgi bocznych w grupie kobiet ze skolioz nie leczonych operacyjnie, grupie kobiet po zabiegu operacyjnym kr gos upa i grupie kobiet bez skoliozy, nie wykazali istotnych ró nic mi dzy osobami bez skoliozy i nie operowanymi osobami ze skolioz. Brak ró nic w zakresie ruchu zgi cia u pacjentów ze skolioz wykaza y równie badania prowadzone przez Hresko i wsp. [23]. Wyniki tych bada nie pokrywaj si jednak z wynikami bada zrealizowanych przez Engsberga i wsp. [24], którzy korzystaj c z metody analizy przestrzennej ruchu, wykazali asymetri zakresu ruchu zgi cia bocznego u pacjentów ze skolioz idiopatyczn. Równie badania przeprowadzone przez Nakakohji [25], maj ce na celu ocen zakresu ruchu kr gos upa w p aszczy nie strza kowej na podstawie czynno ciowych zdj rentgenowskich, wykaza y zale ne od typu skoliozy odcinkowe ograniczenia ruchu zgi cia kr gos upa. Wyniki tych bada wskazuj zatem na istnienie ogranicze ruchu w p aszczy nie czo owej i strza kowej u osób ze skolioz idiopatyczn. Jak wida wyci gni cie jednoznacznych wniosków na podstawie jednorazowych bada nie jest atwe, poniewa wyst puje wiele zmiennych maj cych wp yw na wyniki bada. Do czynników decyduj cych o powstaniu ró nic mo emy zaliczy p e, wiek, liczebno badanej grupy, przyj t metodyk bada oraz wielko i typ skoliozy u badanych osób. Badaniami obj to 59 dziewcz t ze skolioz i 30 dziewcz t bez skoliozy. Liczba badanych osób jest wystarczaj ca do uzyskania ogólnych informacji o ruchomo ci kr gos upa u osób ze skolioz i bez skoliozy, jednak wyodr bnienie czterech grup osób ze skoliozami powoduje, e wyniki bada nale y uzna za wst pne i uzyska ich potwierdzenie w kolejnych badaniach obejmuj cych wi ksz liczb dziewcz t z okre lonym typem skoliozy. Jednym z czynników istotnych dla pomiaru zakresu ruchu jest wiek badanych osób [26,27]. W przeprowadzonych badaniach uczestniczy y dziewcz ta w wieku lat. Jest to przedzia wieku, w którym najcz ciej rozpoznaje si skolioz i podejmuje si dzia ania maj ce na celu zapobieganie progresji skrzywienia. Grupa badana i kontrolna nie ró ni y si ze wzgl du na wiek, mas cia a i wysoko cia a, tak wi c zaobserwowane ró nice w zakresach ruchomo ci mo na uzna za realne. Uwzgl dniaj c jednak dynamik progresji skoliozy w okresie dojrzewania nale a oby przeprowadzi podobne badania w wi kszych grupach, zró nicowanych nie tylko ze wzgl du na typ skoliozy, ale tak e ze wzgl du na wiek (dziewcz ta m odsze i starsze). Porównanie warto ci zakresów rotacji tu owia u dziewcz t ze skolioz i dziewcz t z grupy kontrolnej wykaza o ograniczenie zakresów ruchów lewostronnej i prawostronnej rotacji u wi kszo ci badanych dziewcz t ze skolioz. Jedynie w grupie dziewcz t ze skolioz jedno ukow piersiow prawostronn warto ci prawostronnej rotacji tu owia by y wi ksze ni w grupie kontrolnej, ale nie by a to znamienna ró nica. Mimo ogólnej tendencji do zmniejszenia zakresów ruchów rotacji tu owia u dziewcz t ze skolioz, istotne ograniczenie rotacji, w porównaniu z grup kontroln, stwierdzono jedynie w grupie dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym. W ród dziewcz t nale cych do tej grupy wyst powa a tak e znamienna ró nica mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia. W tej samej grupie zaobserwowano równie istotne ograniczenie zakresu prawostronnej rotacji miednicy. Jest to zatem jedyna grupa dziewcz t ze skolioz, w której dochodzi o do istotnego ograniczenia zakresów rotacji tu owia i miednicy oraz powstania asymetrii ruchów rotacyjnych w stosunku do grupy kontrolnej. W grupie dziewcz t z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym zaobserwowano wi ksze warto- ci zakresów rotacji miednicy ni w grupie dziewcz t bez skoliozy. U wszystkich pozosta ych badanych ze skolioz warto ci zakresów rotacji miednicy by y mniejsze ni w grupie dziewcz t bez skoliozy. Mo na zatem wnioskowa, e dominuj ce skrzywienie l d wiowe powoduje zwi kszenie mobilno ci odcinka l d wiowego kr gos upa w p aszczy nie poprzecznej, a dodatkowo przyczynia si do powstania istotnych ró nic miedzy lewostronn i prawostronn rotacj miednicy. Z kolei wyst powanie i progresja kompensacyjnego skrzywienia piersiowego powoduje zmniejszenie zakresów rotacji tu owia i miednicy, a z czasem mo e doprowadzi do istotnego ograniczenia ruchu. Podobne wyniki przynios y badania Poussa i Melina [28], analizuj cych mobilno kr gos upa w ró nych p aszczyznach u pacjentów z progresywn skolioz idiopatyczn. Autorzy wykazali, e zakresy ruchów rotacyjnych kr gos upa zmniejszaj si wraz z przyrostem wielko ci skrzywienia kr gos upa. Wyj tek stanowi y osoby ze skolioz l d wiow, u których nie stwierdzono ograniczenia zakresów ruchu. Prawdopodobnie czynnikiem warunkuj cym powstanie zmian zakresu ruchu jest zmiana ustawienia powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych. Ustawienie powierzchni stawowych w odcinku piersiowym kr gos upa sprzyja wykonywaniu ruchów rotacyjnych w wi kszym zakresie ni w odcinku l d wiowym [20]. Powstanie skrzywienia piersiowego powoduje zmian ustawienia powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych, prowadz c do stopniowego ograniczania zakresu rotacji w odcinku piersiowym kr gos upa. Z kolei budowa anatomiczna kr gów l d wiowych sprzyja wykonywaniu ruchów w p aszczy nie strza kowej i czo owej, podczas gdy zakres ruchu rotacji jest relatywnie mniejszy [20]. Skrzywienie l d wiowe i towarzysz ca mu przestrzenna deformacja kr gów wp ywa

7 Post py Rehabilitacji (3), 5 12, 2011 prawdopodobnie na zmian ustawienia powierzchni stawowych, umo liwiaj c wykonanie rotacji kr gów l d wiowych w zwi kszonym zakresie i powstanie ró nicy mi dzy warto- ciami rotacji o przeciwnym kierunku. Warto ci zakresów rotacji tu owia i miednicy uzyskane w wyró nionych grupach maj zwi zek z typem skoliozy, który mo na opisa mi dzy innymi kierunkiem i wielko ci uku (-ów), liczb wyst puj cych uków skrzywienia i ich lokalizacj. Istotnym czynnikiem warunkuj cym zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz jest ró nica mi dzy warto ci k ta skrzywienia piersiowego i l d wiowego. Z przeprowadzonych bada wynika, e wraz z przyrostem warto ci k ta skrzywienia w odcinku piersiowym kr gos upa, wzgl dem skrzywienia l d wiowego, dochodzi do zwi kszenia warto ci prawostronnej rotacji tu owia oraz zmniejszenia warto ci prawostronnej rotacji miednicy. Najwi ksze warto ci prawostronnej rotacji tu owia w ród dziewcz t ze skolioz zaobserwowano w grupie ze skolioz jedno ukow piersiow prawostronn (T2) lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym (T1). Zwi kszony zakres prawostronnej rotacji tu owia w tych grupach, w stosunku do pozosta ych dziewcz t ze skolioz, mo e wiadczy o wp ywie kierunku i wielko ci skrzywienia piersiowego na zakresy ruchów rotacyjnych. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow l d wiow lewostronn lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym (L) warto zakresu prawostronnej rotacji tu owia by a mniejsza od warto ci lewostronnej rotacji. To niewielkie ograniczenie ruchu prawostronnej rotacji tu- owia ma zwi zek z kierunkiem dominuj cego skrzywienia l d wiowego. Pomiary zakresów ruchów miednicy w p aszczy nie poprzecznej wykaza y we wszystkich grupach, e zakres lewostronnej rotacji miednicy jest wi kszy od zakresu rotacji prawostronnej. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow l d wiow lewostronn lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym (L) zakres lewostronnej rotacji miednicy by istotnie wi kszy od zakresu uzyskanego w grupie kontrolnej. Ponownie wi c widoczny jest wp yw kierunku dominuj cego skrzywienia na zakresy rotacji. W tym przypadku lewostronne skrzywienie w odcinku l d wiowym kr gos upa sprzyja o zwi kszeniu warto ci zakresu lewostronnej rotacji miednicy. Wyniki omawianych bada wskazuj, e istnieje zwi zek mi dzy zakresami ruchów rotacji tu owia i miednicy a kierunkiem i wielko ci skrzywienia kr gos upa. Skrzywienie kr gos upa wymusza zmian ustawienia kr gów (g ównie szczytowych) w p aszczy nie poprzecznej w statyce, co bez w tpienia mo e powodowa ró nice w zakresach lewostronnej i prawostronnej rotacji w ruchach czynnych. Istotna jest tak e ilo uków skrzywienia. Nale y zwróci uwag na fakt, e powstanie skrzywienia w odcinku piersiowym kr gos upa mo e decydowa o zakresach ruchów rotacyjnych w odcinku l d wiowym kr gos upa, za skrzywienie w odcinku l d wiowym wp ywa na zakresy rotacji w cz ci piersiowej kr gos upa. Obserwacje te maj istotne znaczenie w planowaniu procesu zjoterapii osób ze skolioz idiopatyczn. Istotnym jest fakt, e niektóre deformacje kr gos upa prowadz od zwi kszenia jego mobilno ci, inne za powoduj stopniowe ograniczanie zakresów ruchu w p aszczy nie poprzecznej. W zwi zku z tym terapia osób ze skoliozami powinna by planowana indywidualnie. Zaobserwowane ró nice zakresów ruchów rotacyjnych mog wp ywa na jako czynno ci wymagaj cych rotacji, wykonywanych w pozycji stoj cej. Mog tak e prowadzi do powstania ró nic we wzorcu chodu mi dzy osobami z ró nymi typami skolioz. Hipotezy te wymagaj potwierdzenia w kolejnych badaniach. Wnioski 1. Warto ci rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn zale od typu skoliozy, a w szczególno ci od lokalizacji dominuj cego skrzywienia kr gos upa. 2. Wyst powanie skoliozy powoduje powstanie ró nic mi dzy warto ciami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia oraz miednicy. 3. Program zjoterapii osób ze skolioz idiopatyczn powinien by ustalany indywidualnie. Przy planowaniu zjoterapii nale y uwzgl dnia zaburzenia ruchomo ci kr gos upa w p aszczy nie poprzecznej. Pi miennictwo: 1. Stokes IAF. Three-dimensional terminology of spinal deformity: A report presented to the Scoliosis Research Society Working Group on 3-D terminology of spinal deformity. Spine; 19: Nault ML, Allard P, Hinse S et al. Relations between standing stability and body posture parameters in scoliosis. Spine 2002; 27(17); Gauchard G, Lascombes P, Kuhnast M et al. In uence of different types of progressive idiopathic scoliosis on static and dynamic postural control. Spine 2001;26(9): Stokes IAF, Gardner-Morse M. Muscle activation strategies and symmetry of spinal loading in the lumbar spine with scoliosis. Spine 2004; 29(19): Erkula G, Kiter AE, Kilic BA et al. The relation of joint laxity and trunk rotation. J Pediatr Orthop B 2005; 14(1): Karski T: Biomechanical explanation of etiology of socalled idiopathic scoliosis. Two etiological groups important for treatment and neo-prophylaxis. Pan Arab J Orthop & Trauma 2005; 9: Karski T: Recent observations in the biomechanical etiology of so-called idiopathic scoliosis. New classi cation of spinal deformity-i-st, II-nd and III-rd etiopathological groups. Stud Health Techno Inform 2006; 123: Kotwicki T: Badanie zakresu ruchu w stawach biodrowych mody kacja badania i wyniki pacjentów ze skolioz. Ann Acad Med Siles 2007; 61(1): Chwa a W, M hango A, Bia ek M et al. Wp yw terapii na ró nice biopotencja ów czynno ciowych mi ni grzbietu u dzieci z idiopatyczn skolioz dwu ukow. Fizjoterapia Polska 2005; 5(2): Cheung J, Veldhuizen AG, Halberts JP et al. Geometric and electromyographic assessment in the evaluation of curve progression in idiopathic scoliosis. Spine 2006, 31(3):

8 Agnieszka St pie. 11. Zabijek KF, Leroux MA, Coillard C et al. Evaluation of segmental postural characteristics during quiet standing in control and idiopathic scolisis patients. Clin Biomach 2005; 20(5): Ostrowska B, Ro ek-piechura K, Skolimowski T. Odzyskiwanie dynamicznej równowagi po zewn trznych zaburzeniach postawy u dzieci ze skolioz idiopatyczn. Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja 2006; 8(3): Mallau S, Bollini G, Jouve JL et al. Locomotor skills and balance strategies in adolescent idiopathic scoliosis. Spine 2007; 32(1): Giakas G, Baltzopoulos V, Danger eld PH et al. Comparison of gait patterns between healthy and scoliotic patients using time and frequency domain analysis of ground reaction forces. Spine 1996, 21(19): Hopf C, Scheidecker M, Steffan K et al. Gait analysis in idiopathic scoliosis before and after surgery: a comparison of the pre- and postoperative muscle activation pattern. Eur Spine J 1998; 7(1): Chockalingam N, Danger eld PH, Rahmatalla A et al. Assessment of ground reaction force during scoliotic gait. Eur Spine J 2004; 13(8): Kramers-de Quervain IA, Müller R, Stacoff A et al. Gait analysis in patient with idiopathic scoliosis. Eur Spine J 2004; Aug; 13(5): Syczewska M, ukaszewska A, Górak B et al. Zmiany stereotypu chodu u pacjentów z bocznym skrzywieniem kr gos upa. Rehabilitacja Medyczna 2006; 10(4): St pie A. Seyfried A, Krawczyk M et al. Wp yw deformacji kr gos upa na sposób obci ania stóp w czasie chodu u osób ze skolioz idiopatyczn. Post py Rehabilitacji 2007; 2: Kapandji IA. Physiologie articulaire. Maloine S.A. Editeur, Kaltenborn FM. Kr gos up - badanie manualne i mobilizacja. Toru, Wydawnictwo Rolewski, Wilk B, Karol SA, Johnson CE et al. The effect of scoliosis fusion on spinal motion: a comparison of fused and nonfused patients with idiopathic scoliosis. Spine 2006, 31(3): Hresko MT, Mesiha M, Richards K et al. A comparison of methods for measuring spinal motion in female patients with idiopathic adolescent scoliosis. J Pediatr Orthop 2006; 26(6): Engsberg JR, Lenke LG, Reitenbach AK: Prospective evaluation of trunk range of motion in adolescents with idiopathic scoliosis undergoing spinal fusion surgery. Spine 2002; 27: Nakakohji: Sagittal spinal exibility in patients with idiopathic scoliosis. Nippon Seikeigeka Gakkai Zasshi 1994; 68(12): Deviren V, Berven S, Kleinstueck F et al. Predictors of exibility and pain patterns in thoracolumbar and lumbar idiopathic scoliosis. Spine 2002; 27(21): Grivas TB, Vasiliadis ES., Koufopoulos G. Study of trunk asymmetry in normal children and adolescent. Scoliosis 2006; 1: Poussa M, Mellin G, 1992: Spinal mobility and posture in adolescent idiopathic scoliosis at three stages of curve magnitude. Spine; Jul; 17(7):

Postępy w sposobach instrumentowania bocznych skrzywień kręgosłupa metodą DERO

Postępy w sposobach instrumentowania bocznych skrzywień kręgosłupa metodą DERO SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Maja Zarzycka, Wojciech Kącki, Daniel Zarzycki 1 Postępy w sposobach instrumentowania bocznych skrzywień kręgosłupa metodą DERO Streszczenie:

Bardziej szczegółowo

Evaluation of upper limb function in women after mastectomy with secondary lymphedema

Evaluation of upper limb function in women after mastectomy with secondary lymphedema IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Aniologicznego Bydgoszcz, 21-22 maj 2014 r. Ocena sprawności funkcjonalnej kończyny górnej u kobiet z wtórnym obrzękiem

Bardziej szczegółowo

POSTĘPY REHABILITACJI KWARTALNIK. Indeksowany w EMBASE, Index Copernicus, Sport Discus, Punktacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego 6 pkt.

POSTĘPY REHABILITACJI KWARTALNIK. Indeksowany w EMBASE, Index Copernicus, Sport Discus, Punktacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego 6 pkt. POSTĘPY REHABILITACJI KWARTALNIK Indeksowany w EMBASE, Index Copernicus, Sport Discus, Punktacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego 6 pkt. KOMITET REDAKCYJNY Aleksander Ronikier (przewodniczący),

Bardziej szczegółowo

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja

Bardziej szczegółowo

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm. Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.

Bardziej szczegółowo

Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01

Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 1 Pytanie nr 1: Czy oferta powinna zawierać informację o ewentualnych podwykonawcach usług czy też obowiązek uzyskania od Państwa

Bardziej szczegółowo

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku

Bardziej szczegółowo

Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska

Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Załącznik nr 1 do Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2008-2015 Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Przepisy ogólne 1 1. Walne Zebranie Członków

Bardziej szczegółowo

2.Prawo zachowania masy

2.Prawo zachowania masy 2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco

Bardziej szczegółowo

PROJEKT UPRZĘŻY ORTOPEDYCZNEJ DO ODCIĄŻENIA PACJENTÓW W TRAKCIE LOKOMOCJI

PROJEKT UPRZĘŻY ORTOPEDYCZNEJ DO ODCIĄŻENIA PACJENTÓW W TRAKCIE LOKOMOCJI Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 6/2012 83 Mateusz KRZYSZTOFIK, Koło Naukowe Biomechatroniki, Katedra Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, Politechnika Śląska, Gliwice Opiekun naukowy: Paweł JURECZKO,

Bardziej szczegółowo

Komentarz technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]-01 Czerwiec 2009

Komentarz technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]-01 Czerwiec 2009 Strona 1 z 19 Strona 2 z 19 Strona 3 z 19 Strona 4 z 19 Strona 5 z 19 Strona 6 z 19 Strona 7 z 19 W pracy egzaminacyjnej oceniane były elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej II. Założenia do projektu

Bardziej szczegółowo

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Grażyna Szypuła, Magdalena Rusin Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki w Bielsku-Białej

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA Z KONTROLI PRAWIDŁOWOŚCI ETYKIETOWANIA OPON POD KĄTEM EFEKTYWNOŚCI PALIWOWEJ I INNYCH ZASADNICZYCH PARAMETRÓW

INFORMACJA Z KONTROLI PRAWIDŁOWOŚCI ETYKIETOWANIA OPON POD KĄTEM EFEKTYWNOŚCI PALIWOWEJ I INNYCH ZASADNICZYCH PARAMETRÓW DIH-83-4( 1)/16/AB INFORMACJA Z KONTROLI PRAWIDŁOWOŚCI ETYKIETOWANIA OPON POD KĄTEM EFEKTYWNOŚCI PALIWOWEJ I INNYCH ZASADNICZYCH PARAMETRÓW Warszawa, 25 luty 2016 r. I. WSTĘP Zgodnie z Planem Kontroli

Bardziej szczegółowo

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n)62894. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n)62894. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej d2)opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 112772 (22) Data zgłoszenia: 29.11.2001 EGZEMPLARZ ARCHIWALNY (19) PL (n)62894 (13)

Bardziej szczegółowo

III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE

III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%

Bardziej szczegółowo

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania

Bardziej szczegółowo

WYJASNIENIA I MODYFIKACJA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA

WYJASNIENIA I MODYFIKACJA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA Szczecin dnia 28.07.2015r. Akademia Sztuki w Szczecinie Pl. Orła Białego 2 70-562 Szczecin Dotyczy: Przetarg nieograniczony na dostawę urządzeń i sprzętu stanowiącego wyposażenie studia nagrań na potrzeby

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej

Bardziej szczegółowo

Zmiany pozycji techniki

Zmiany pozycji techniki ROZDZIAŁ 3 Zmiany pozycji techniki Jak zmieniać pozycje chorego w łóżku W celu zapewnienia choremu komfortu oraz w celu zapobieżenia odleżynom konieczne jest m.in. stosowanie zmian pozycji ciała chorego

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia

UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia Druk Nr Projekt z dnia UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia w sprawie ustalenia stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych na cele nie związane z budową,

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 2009/2010 SEMESTR 3

PODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 2009/2010 SEMESTR 3 PODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 29/2 SEMESTR 3 Rozwiązania zadań nie były w żaden sposób konsultowane z żadnym wiarygodnym źródłem informacji!!!

Bardziej szczegółowo

Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie

Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania Przodem do kierunku jazdy? Bokiem? Tyłem? Jak ustawić wózek, aby w razie awaryjnego hamowania dziecko było jak najbardziej bezpieczne? Na te

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji. Laboratorium Obróbki ubytkowej materiałów.

WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji. Laboratorium Obróbki ubytkowej materiałów. WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Laboratorium Obróbki ubytkowej materiałów Ćwiczenie nr 1 Temat: Geometria ostrzy narzędzi skrawających Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Umowa w sprawie przyznania grantu Marie Curie 7PR Wykaz klauzul specjalnych

Umowa w sprawie przyznania grantu Marie Curie 7PR Wykaz klauzul specjalnych WYKAZ WSZYSTKICH KLAUZUL SPECJALNYCH MAJĄCYCH ZASTOSOWANIE DO WZORU UMOWY W SPRAWIE PRZYZNANIA GRANTU MARIE CURIE W RAMACH REALIZACJI SIÓDMEGO PROGRAMU RAMOWEGO WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ (2007-2013) SPIS

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki

Bardziej szczegółowo

Szkoła Podstawowa nr 1 w Sanoku. Raport z ewaluacji wewnętrznej

Szkoła Podstawowa nr 1 w Sanoku. Raport z ewaluacji wewnętrznej Szkoła Podstawowa nr 1 w Sanoku Raport z ewaluacji wewnętrznej Rok szkolny 2014/2015 Cel ewaluacji: 1. Analizowanie informacji o efektach działalności szkoły w wybranym obszarze. 2. Sformułowanie wniosków

Bardziej szczegółowo

Formularz Zgłoszeniowy propozycji zadania do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego na 2016 rok

Formularz Zgłoszeniowy propozycji zadania do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego na 2016 rok Formularz Zgłoszeniowy propozycji zadania do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego na 2016 rok 1. KONTAKT DO AUTORA/AUTORÓW PROPOZYCJI ZADANIA (OBOWIĄZKOWE) UWAGA: W PRZYPADKU NIEWYRAŻENIA ZGODY PRZEZ

Bardziej szczegółowo

Ocena pracy doktorskiej mgr Tomasza Maickiego

Ocena pracy doktorskiej mgr Tomasza Maickiego Dr hab. n. med. Zabrze 20.II. 2016 Henryka Mazur-Zielińska Katedra i Klinika Pediatrii Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Ocena

Bardziej szczegółowo

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek?

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek? 1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek? Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego będzie można składać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Puławach. Wnioski będą przyjmowane od dnia

Bardziej szczegółowo

Dz.U. 2015 poz. 1302

Dz.U. 2015 poz. 1302 Kancelaria Sejmu s. 1/6 Dz.U. 2015 poz. 1302 USTAWA z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Bardziej szczegółowo

2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.

2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku. REGULAMIN PROGRAMU OPCJI MENEDŻERSKICH W SPÓŁCE POD FIRMĄ 4FUN MEDIA SPÓŁKA AKCYJNA Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE W LATACH 2016-2018 1. Ilekroć w niniejszym Regulaminie mowa o: 1) Akcjach rozumie się przez to

Bardziej szczegółowo

Badania (PN-EN 14351-1+A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON

Badania (PN-EN 14351-1+A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON Badania (PN-EN 14351-1+A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON 2294/12/R08NK Warszawa luty 2012 r. INSTYTUT TECHNIKI

Bardziej szczegółowo

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada

Bardziej szczegółowo

Pani Wioletta Stefankowska-Skórka Centrum Szkoleniowe LEKTOR ul. 1 Maja 7 05-250 Radzymin

Pani Wioletta Stefankowska-Skórka Centrum Szkoleniowe LEKTOR ul. 1 Maja 7 05-250 Radzymin Warszawa, 31 maja 2013 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.431.5.2013 Pani Wioletta Stefankowska-Skórka Centrum Szkoleniowe LEKTOR ul. 1 Maja 7 05-250 Radzymin W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Organizacja awansu zawodowego nauczycieli W ZESPOLE SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W GŁOGOWIE

Organizacja awansu zawodowego nauczycieli W ZESPOLE SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W GŁOGOWIE Organizacja awansu zawodowego nauczycieli W ZESPOLE SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W GŁOGOWIE I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o : 1) Szkole

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ 1 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP str. 3 2. MATERIAŁY str. 3 3. SPRZĘT str. 4 4.TRANSPORT str. 4 5. WYKONANIE

Bardziej szczegółowo

KLAUZULE ARBITRAŻOWE

KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE SST - 05.03.11 RECYKLING Jednostka opracowująca: SPIS SPECYFIKACJI SST - 05.03.11 RECYKLING FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

Bardziej szczegółowo

Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą

Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą 1. 1. Opis Oferty 1.1. Oferta Usługi z ulgą (dalej Oferta ), dostępna będzie w okresie od 16.12.2015 r. do odwołania, jednak nie dłużej niż do dnia 31.03.2016 r.

Bardziej szczegółowo

Dokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym. ustawa z dnia 15 lipca 2004 r.

Dokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym. ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. Dokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - Karta a oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1) ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. -

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011

REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011 REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011 Cel zadania: Zaplanować 20-letni plan rozwoju energetyki elektrycznej w Polsce uwzględniając obecny

Bardziej szczegółowo

URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Wyniki monitorowania pomocy publicznej udzielonej spółkom motoryzacyjnym prowadzącym działalność gospodarczą na terenie specjalnych stref ekonomicznych (stan na

Bardziej szczegółowo

WPŁYW CYKLICZNYCH OBCIĄŻEŃ ŚCISKAJĄCYCH NA ZMIANY SZTYWNOŚCI SEGMENTÓW RUCHOWYCH Z ODCINKA PIERSIOWEGO KRĘGOSŁUPA

WPŁYW CYKLICZNYCH OBCIĄŻEŃ ŚCISKAJĄCYCH NA ZMIANY SZTYWNOŚCI SEGMENTÓW RUCHOWYCH Z ODCINKA PIERSIOWEGO KRĘGOSŁUPA Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 6/2012 135 Małgorzata SOWA, Międzywydziałowe Koło Naukowe Biomechaników, Wydział Mechaniczny, Politechnika Wrocławska, Wrocław Małgorzata ŻAK, Zakład Inżynierii Biomedycznej

Bardziej szczegółowo

PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP

PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP Warszawa, dnia 04 września 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP W związku z interpelacją nr 34158 posła Jana Warzechy i posła

Bardziej szczegółowo

Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a

Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a Najwa niejsze kompetencje organów, które odpowiadaj za powo anie i funkcjonowanie sieci obszarów Natura 2000 w Polsce oraz ustalaj ce te kompetencje artyku y ustawy o ochronie przyrody Organ Generalny

Bardziej szczegółowo

1) Dziekan lub wyznaczony przez niego prodziekan - jako Przewodniczący;

1) Dziekan lub wyznaczony przez niego prodziekan - jako Przewodniczący; Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL Wydziałowa Komisja ds. Jakości Kształcenia Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, tel. +48 81 445 37 31; fax. +48 81 445 37 26, e-mail: wydzial.prawa@kul.pl

Bardziej szczegółowo

Rekrutacją do klas I w szkołach podstawowych w roku szkolnym 2015/2016 objęte są dzieci, które w roku 2015 ukończą:

Rekrutacją do klas I w szkołach podstawowych w roku szkolnym 2015/2016 objęte są dzieci, które w roku 2015 ukończą: Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 2/2015 Dyrektora Szkoły Podstawowej nr 1 w Radzyniu Podlaskim z dnia 27 lutego 2015 r. Regulamin rekrutacji uczniów do klasy pierwszej w Szkole Podstawowej nr 1 im. Bohaterów

Bardziej szczegółowo

Metrologia cieplna i przepływowa

Metrologia cieplna i przepływowa Metrologia cieplna i przepływowa Systemy, Maszyny i Urządzenia Energetyczne, I rok mgr Pomiar małych ciśnień Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska AGH Kraków

Bardziej szczegółowo

Instalacja. Zawartość. Wyszukiwarka. Instalacja... 1. Konfiguracja... 2. Uruchomienie i praca z raportem... 4. Metody wyszukiwania...

Instalacja. Zawartość. Wyszukiwarka. Instalacja... 1. Konfiguracja... 2. Uruchomienie i praca z raportem... 4. Metody wyszukiwania... Zawartość Instalacja... 1 Konfiguracja... 2 Uruchomienie i praca z raportem... 4 Metody wyszukiwania... 6 Prezentacja wyników... 7 Wycenianie... 9 Wstęp Narzędzie ściśle współpracujące z raportem: Moduł

Bardziej szczegółowo

Walne Zgromadzenie Spółki, w oparciu o regulacje art. 431 1 w zw. z 2 pkt 1 KSH postanawia:

Walne Zgromadzenie Spółki, w oparciu o regulacje art. 431 1 w zw. z 2 pkt 1 KSH postanawia: Załącznik nr Raportu bieżącego nr 78/2014 z 10.10.2014 r. UCHWAŁA NR /X/2014 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia WIKANA Spółka Akcyjna z siedzibą w Lublinie (dalej: Spółka ) z dnia 31 października 2014

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r.

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 17 18 kwiecień 2012r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych przeprowadzonych

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości

ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości Znak sprawy: GP. 271.3.2014.AK ZAPYTANIE OFERTOWE Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości 1. ZAMAWIAJĄCY Zamawiający: Gmina Lubicz Adres: ul. Toruńska 21, 87-162 Lubicz telefon:

Bardziej szczegółowo

Warszawska Giełda Towarowa S.A.

Warszawska Giełda Towarowa S.A. KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości

Bardziej szczegółowo

Co do zasady, obliczenie wykazywanej

Co do zasady, obliczenie wykazywanej Korekta deklaracji podatkowej: można uniknąć sankcji i odzyskać ulgi Piotr Podolski Do 30 kwietnia podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych byli zobowiązani złożyć zeznanie określające wysokość

Bardziej szczegółowo

Edycja geometrii w Solid Edge ST

Edycja geometrii w Solid Edge ST Edycja geometrii w Solid Edge ST Artykuł pt.: " Czym jest Technologia Synchroniczna a czym nie jest?" zwracał kilkukrotnie uwagę na fakt, że nie należy mylić pojęć modelowania bezpośredniego i edycji bezpośredniej.

Bardziej szczegółowo

Wprowadzam : REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14

Wprowadzam : REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14 ZARZĄDZENIE Nr 2/2016 z dnia 16 lutego 2016r DYREKTORA PRZEDSZKOLA Nr 14 W K O N I N I E W sprawie wprowadzenia REGULAMINU REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14 IM KRASNALA HAŁABAŁY W KONINIE Podstawa

Bardziej szczegółowo

Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja

Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja I. Postanowienia ogólne: 1. Konkurs pod nazwą Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja (zwany dalej: Konkursem ), organizowany jest przez spółkę pod firmą: Grupa

Bardziej szczegółowo

Projekt z dnia 2 listopada 2015 r. z dnia.. 2015 r.

Projekt z dnia 2 listopada 2015 r. z dnia.. 2015 r. Projekt z dnia 2 listopada 2015 r. R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A P R A C Y I P O L I T Y K I S P O Ł E C Z N E J 1) z dnia.. 2015 r. w sprawie treści, formy oraz sposobu zamieszczenia informacji

Bardziej szczegółowo

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Bazy danych Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Przechowywanie danych Wykorzystanie systemu plików, dostępu do plików za pośrednictwem systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751 Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego 33-300 Nowy Sącz ul. Zamenhoffa 1 tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 http://zpkz.nowysacz.pl e-mail biuro@ckp-ns.edu.pl NIP 7343246017 Regon 120493751 Wskazówki

Bardziej szczegółowo

Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM)

Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM) Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową, zasadą działania oraz sterowaniem bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami

Bardziej szczegółowo

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2. Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.

Bardziej szczegółowo

HTA (Health Technology Assessment)

HTA (Health Technology Assessment) Krzysztof Łanda 1 z 5 HTA (Health Technology Assessment) Ocena leków stosowanych w okre lonych wskazaniach podlega tym samym generalnym regu om, co inne technologie terapeutyczne, jednak specyfika interwencji

Bardziej szczegółowo

Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r.

Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Fundusze własne... 4 2.1 Informacje podstawowe... 4 2.2 Struktura funduszy własnych....5

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR./06 RADY DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC M. ST. WARSZAWY

UCHWAŁA NR./06 RADY DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC M. ST. WARSZAWY UCHWAŁA NR./06 RADY DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC M. ST. WARSZAWY Z dnia 2006r. Projekt Druk nr 176 w sprawie: zarządzenia wyborów do Rady Kolonii Ząbkowska. Na podstawie 6 ust. 1, 7 i 8 Załącznika nr 2 do Statutu

Bardziej szczegółowo

Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela mianowanego przez nauczycieli szkół i placówek

Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela mianowanego przez nauczycieli szkół i placówek Data publikacji : 10.01.2011 Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela mianowanego przez nauczycieli szkół i placówek Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela

Bardziej szczegółowo

DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15

DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania

Bardziej szczegółowo

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. ZARZĄDZENIE Nr 267/2015 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 10.02.2015 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie przyjęcia regulaminu

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XXII / 242 / 04 Rady Miejskiej Turku z dnia 21 grudnia 2004 roku

Uchwała Nr XXII / 242 / 04 Rady Miejskiej Turku z dnia 21 grudnia 2004 roku Informacja dotycząca Stypendiów Burmistrza Miasta Turku za wyniki w nauce, stypendia za osiągnięcia sportowe oraz stypendia za osiągnięcia w dziedzinie kultury i działalności artystycznej. Urząd Miejski

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący) SSN Jolanta Frańczak (sprawozdawca) SSN Krzysztof Staryk

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący) SSN Jolanta Frańczak (sprawozdawca) SSN Krzysztof Staryk Sygn. akt II UK 27/15 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 3 lutego 2016 r. SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący) SSN Jolanta Frańczak (sprawozdawca) SSN Krzysztof

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 20 października 2011 r., III CZP 53/11

Uchwała z dnia 20 października 2011 r., III CZP 53/11 Uchwała z dnia 20 października 2011 r., III CZP 53/11 Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) Sędzia SN Anna Kozłowska (sprawozdawca) Sędzia SN Grzegorz Misiurek Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi

Bardziej szczegółowo

PLAN POŁĄCZENIA SPÓŁEK

PLAN POŁĄCZENIA SPÓŁEK PLAN POŁĄCZENIA SPÓŁEK BSH SPRZĘT GOSPODARSTWA DOMOWEGO SP. Z O.O. z siedzibą w Warszawie oraz BSH WROCŁAW SP. Z O.O. z siedzibą we Wrocławiu Plan Połączenia Spółek: BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp.

Bardziej szczegółowo

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.spsk2.pl/zp/pokaz2.php?

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.spsk2.pl/zp/pokaz2.php? Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.spsk2.pl/zp/pokaz2.php?n=170_2016 Poznań: Implanty do stabilizacji odcinka szyjnego z dostępu

Bardziej szczegółowo

LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/13/151 Zapewnienie prawa do jednakowego wynagradzania

Bardziej szczegółowo

UMOWA SPRZEDAŻY NR. 500 akcji stanowiących 36,85% kapitału zakładowego. AGENCJI ROZWOJU REGIONALNEGO ARES S.A. w Suwałkach

UMOWA SPRZEDAŻY NR. 500 akcji stanowiących 36,85% kapitału zakładowego. AGENCJI ROZWOJU REGIONALNEGO ARES S.A. w Suwałkach Załącznik do Uchwały Nr 110/1326/2016 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 19 stycznia 2016 roku UMOWA SPRZEDAŻY NR 500 akcji stanowiących 36,85% kapitału zakładowego AGENCJI ROZWOJU REGIONALNEGO ARES

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa Zamawiający: Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75 Przedmiot zamówienia: Produkcja Interaktywnej gry matematycznej Nr postępowania: WMiNI-39/44/AM/13

Bardziej szczegółowo

Zestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv

Zestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv Zestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv stan na: lipiec 2016 r. RWE Stoen Operator Sp. z o.o. 28/06/2016 STRONA 1 Podstawa

Bardziej szczegółowo

Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu

Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu 1 P/08/139 LWR 41022-1/2008 Pan Wrocław, dnia 5 5 września 2008r. Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z

Bardziej szczegółowo

Adres strony internetowej zamawiaj cego: www.medyk.gizycko.pl. I. 2) RODZAJ ZAMAWIAJ CEGO: Inny: samorz dowa jednostka organizacyjna.

Adres strony internetowej zamawiaj cego: www.medyk.gizycko.pl. I. 2) RODZAJ ZAMAWIAJ CEGO: Inny: samorz dowa jednostka organizacyjna. Gi ycko: Us ugi edukacyjne na przeprowadzenie zaj specjalistycznych z kompleksowej rehabilitacji stawów ko czyn i kr gos upa oraz zaj dodatkowych z masa u tensegracyjnego dla uczniów kierunku technik masa

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NR 2(4)/T/2014 WSPIERANIE AKTYWNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ

PROGRAM NR 2(4)/T/2014 WSPIERANIE AKTYWNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ PROGRAM NR 2(4)/T/2014 WSPIERANIE AKTYWNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ IMiT 2014 1 1. CELE PROGRAMU Program ma na celu podnoszenie kwalifikacji zawodowych artystów tańca oraz doskonalenie kadry pedagogicznej i badawczo-naukowej

Bardziej szczegółowo

Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 19.5.2014 r. COM(2014) 283 final 2014/0148 (NLE) Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1387/2013 zawieszające cła autonomiczne wspólnej taryfy

Bardziej szczegółowo

7. REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH

7. REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH OBWODY SYGNAŁY 7. EZONANS W OBWODAH EEKTYZNYH 7.. ZJAWSKO EZONANS Obwody elektryczne, w których występuje zjawisko rezonansu nazywane są obwodami rezonansowymi lub drgającymi. ozpatrując bezźródłowy obwód

Bardziej szczegółowo

Kifoplastyka i wertebroplastyka

Kifoplastyka i wertebroplastyka Opracowanie zawiera opis przebiegu operacji wraz ze zdjęciami śródoperacyjnymi. Zawarte obrazy mogą być źle tolerowane przez osoby wrażliwe. Jeśli nie jesteście Państwo pewni swojej reakcji, proszę nie

Bardziej szczegółowo

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe nr 3

Zapytanie ofertowe nr 3 I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających

Bardziej szczegółowo

Poniżej aktualny regulamin certyfikacji ośrodków jeździeckich. REGULAMI CERTYFIKACJI OŚRODKÓW JEŹDZIECKICH

Poniżej aktualny regulamin certyfikacji ośrodków jeździeckich. REGULAMI CERTYFIKACJI OŚRODKÓW JEŹDZIECKICH Uchwała U/523/2/Z/2015 Zarządu Polskiego Związku Jeździeckiego z dnia 29 stycznia 2015 roku w sprawie dofinansowania kosztów certyfikowania ośrodków jeździeckich. 1. Nadanie certyfikatu następuje na podstawie

Bardziej szczegółowo

PROTOKÓŁ. Kontrolę przeprowadzono w dniach : 24, 25, 31.05. 2005 roku oraz 10. 06. 2005 roku,

PROTOKÓŁ. Kontrolę przeprowadzono w dniach : 24, 25, 31.05. 2005 roku oraz 10. 06. 2005 roku, PROTOKÓŁ z kontroli w Warsztatach Terapii Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Słupsku przeprowadzonej przez Głównego Specjalistę Wydziału Audytu i Kontroli

Bardziej szczegółowo

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, 18.11.2010 r.

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, 18.11.2010 r. Zadania polityki pomocy społecznej i polityki rynku pracy w zwalczaniu wykluczenia społecznego Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa Warszawa, 18.11.2010 r. Piotr B dowski2010

Bardziej szczegółowo

Wniosek o ustalenie warunków zabudowy

Wniosek o ustalenie warunków zabudowy Wniosek o ustalenie warunków zabudowy Informacje ogólne Kiedy potrzebna jest decyzja Osoba, która składa wniosek o pozwolenie na budowę, nie musi mieć decyzji o warunkach zabudowy terenu, pod warunkiem

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r. UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH z dnia 23 stycznia 2015 r. w sprawie przyjęcia regulaminu dofinansowania zadań z zakresu usuwania, transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO Nr ćwiczenia: 101 Prowadzący: Data 21.10.2009 Sprawozdanie z laboratorium Imię i nazwisko: Wydział: Joanna Skotarczyk Informatyki i Zarządzania Semestr: III Grupa: I5.1 Nr lab.: 1 Przygotowanie: Wykonanie:

Bardziej szczegółowo

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015 Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015

Bardziej szczegółowo

zaprasza do składania ofert na zakup samochodu dostawczego na potrzeby tworzonego przedszkola i do innych usług.

zaprasza do składania ofert na zakup samochodu dostawczego na potrzeby tworzonego przedszkola i do innych usług. Lubań dn. 25.07.2011 r. ZAPYTANIE OFERTOWE na projekt współfinansowany przez Unie Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Studia Medyczne Akademii Œwiêtokrzyskiej tom 7 Kielce 2007

Studia Medyczne Akademii Œwiêtokrzyskiej tom 7 Kielce 2007 Studia Medyczne Akademii Œwiêtokrzyskiej tom 7 Kielce 2007 Jacek Wilczyñski Zak³ad Patobiomechaniki Instytut Fizjoterapii Wydzia³ Nauko o Zdrowiu Akademii Œwiêtokrzyskiej w Kielcach Kierownik Zak³adu:

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r. PROJEKT w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji obrotu detalicznego produktami leczniczymi weterynaryjnymi i wzoru tej dokumentacji

Bardziej szczegółowo