Program Patnik wersja A Podrcznik administratora

Transkrypt

1 Program Patnik wersja A Podrcznik administratora

2 Tytu dokumentu: Program Patnik wersja A Podrcznik administratora Wersja: 3.1 Data wydania: Dotyczy programu: Program Patnik wersja A Autorskie prawa maj#tkowe do niniejszej dokumentacji oraz programu komputerowego przysuguj# Asseco Poland SA z siedzib# w Rzeszowie, Al. Armii Krajowej 80. Powy+sze prawa s# chronione ustaw# z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. Nr 24, poz. 83 z pó3niejszymi zmianami). Powy+sza dokumentacja jest rozpowszechniana wraz z programem komputerowym na podstawie udzielonej ZUS licencji.

3 Spis treci WSTP DOKUMENTACJA PROGRAMU JAK Z PODRACZNIKA?...5 OGÓLNY OPIS PROGRAMU CO NOWEGO W WERSJI ?...10 INSTALACJA I USUWANIE PROGRAMU WYMAGANIA INSTALACJA PROGRAMU Instalacja programu wraz z serwerem SQL USUNIACIE PROGRAMU UMIEJSCOWIENIE PROGRAMU PIERWSZE URUCHOMIENIE PROGRAMU PO INSTALACJI Praca z baz# stworzon# w poprzedniej wersji programu Praca z now# baz# danych...37 KONFIGURACJA PROGRAMU KONFIGURACJA PROGRAMU Szczegóowy opis parametrów i opcji programu Patnik Dodanie kwoty przecitnego wynagrodzenia dla dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego Wprowadzenie stopy procentowej skadki na ubezpieczenia rentowe Wprowadzenie stopy procentowej skadki na ubezpieczenie zdrowotne Zmiana zakresu numerów dokumentów rozliczeniowych Zmiana okresu rozliczeniowego KONFIGURACJA PRZEKAZU ELEKTRONICZNEGO Ustawienia ogólne Okre6lenie nazwy certyfikatu ZUS Okre6lenie metody przekazu Uruchamianie weryfikacji wstpnej Ustawienia komunikacji z ZUS Ustawienia certyfikatów Automatyczne konfigurowanie certyfikatu kwalifikowanego u+ytkownika Ustawienie okresu informowania o kolcz#cym si okresie wa+no6ci klucza prywatnego Ustawienia list CRL Okre6lenie lokalizacji plików zwi#zanych z przekazem elektronicznym KONFIGURACJA DRUKARKI STAN SYSTEMU SYSTEM REJESTROWANIA PRACY PROGRAMU...67 FUNKCJE ADMINISTRACYJNE ARCHIWIZACJA DANYCH Konfigurowanie archiwum Konfiguracja archiwum dla bazy MS SQL serwer Konfiguracja archiwum dla bazy MS Access Konwersja bazy archiwum Archiwizacja patnika Odtwarzanie patnika z archiwum Archiwizacja zestawu dokumentów Odtwarzanie zestawu dokumentów z archiwum Archiwizowanie danych zwi#zanych z przekazem elektronicznym ZARZMDZANIE UPRAWNIENIAMI Zmiana danych administratora Dodawanie u+ytkowników Edycja danych u+ytkownika Zmiana danych u+ytkownika OBSOUGA REJESTRU POATNIKÓW Wybór patnika do kontekstu Rejestracja nowego patnika...93 Spis tre6ci 3

4 5.3.3 Zmiana symbolu patnika Nadawanie uprawniel do pracy z patnikiem Usunicie danych patnika DZIENNIK OPERACJI Archiwizacja dziennika operacji Archiwum dziennika operacji OBSOUGA BAZY DANYCH Twórz baz danych Microsoft Access Twórz baz danych MS SQL Wskazanie lokalizacji bazy danych Statystyka bazy Optymalizacja bazy Zmiana hasa bazy danych Kreator migracji bazy roboczej Migracja bazy roboczej MS Access do MS SQL Server Migracja bazy roboczej MS SQL Server do MS Access Kreator migracji archiwum Migracja bazy archiwum MS Access do MS SQL Server Migracja bazy archiwum MS SQL Server do MS Access Warunki migracji baz danych w programie POATNIK INNE ZADANIA ADMINISTRATORA JAK ROZPOCZM@ PRACA Z PROGRAMEM PATNIK? Praca z baz# utworzon# w poprzedniej wersji programu Praca z now# baz# JAK ZAREJESTROWA@ POATNIKA? Manualne wprowadzanie danych patnika Import danych patnika z pliku platnik.rep JAK ROZPOCZM@ PRACA W SYSTEMIE ELEKTRONICZNEJ WYMIANY DOKUMENTÓW? JAK PRZYGOTOWA@ PRZEGLMDARKA WWW DO POOMCZENIA Z EWD? Po#czenie ze skrytk# EWD ORGANIZACJA DANYCH Korzystanie z bazy danych MS Access Korzystanie z bazy danych systemu MS SQL Server UTWORZENIE KOPII BEZPIECZERSTWA BAZY MS SQL SERVER ODTWORZENIE BAZY MS SQL SERVER Z PLIKU KOPII BEZPIECZERSTWA KONFIGURACJA SQL SERVER 2005 EXPRESS EDITION ZMIANA LIMITU CZASU WYKONYWANIA ZAPYTAR SQL KONFIGURACJA SQL SERVERA NA SYSTEMIE WIN XP Z SP DODATKI PRZEJUCIE DO NOWEJ WERSJI OPROGRAMOWANIA Konwersja bazy danych do wersji SPRAWDZENIE AUTENTYCZNOUCI WERSJI INSTALACYJNEJ PROGRAMU PATNIK PRZECHOWYWANIE HASOA DO BAZY DANYCH UZYSKIWANIE POOMCZENIA ZA POMOCM MODEMU WYKAZ BOADÓW W INFORMACJACH OTRZYMYWANYCH Z ZUS WYKAZ KOMUNIKATÓW O BOADACH ZWIMZANYCH Z PRZEKAZEM ELEKTRONICZNYM PROGRAM POATNIK NA SYSTEMIE WINDOWS VISTA Instalacja programu na systemie Windows Vista Instalacja programu na systemie Windows Vista wraz z serwerem SQL Umiejscowienie programu na systemie Windows Vista S6OWNIK POJ7 I SKRÓTÓW INDEKS Podrcznik administratora

5 1 Rozdzia WSTP Podrcznik ten przeznaczony jest dla administratora programu PATNIK. Przedstawiony jest w nim sposób instalacji i usuwania programu oraz opis jego konfiguracji i innych zadal administratora. 1.1 Dokumentacja programu Dokumentacja programu skada si z nastpuj#cych cz6ci: Podrcznik u+ytkownika - zawiera opis funkcji programu oraz zasady obowi#zuj#ce podczas pracy z programem., Podrcznik administratora - niniejszy dokument. 1.2 Jak korzysta z podrcznika? Podrcznik podzielony jest na sze6w cz6ci. Pierwsza cz6w zawiera podstawowe informacje o podrczniku i jego miejscu w caej dokumentacji programu PATNIK. W cz6ci drugiej przedstawiony jest ogólny opis programu i jego zadal, a w trzeciej wymagania programu i sposób jego instalacji Konfiguracja programu jest omówiona w cz6ci czwartej. W kolejnych cz6ciach omówione s# wszystkie funkcje administracyjne i zadania administratora. Wstp 5

6 Stosowane style czcionek Konsekwentne stosowanie w dokumencie ró+nego rodzaju oznaczel, jak wyró+nienia w tek6cie, sposoby zapisu klawiszy, elementy graficzne a tak+e jednolita terminologia, uatwia poszukiwanie i zrozumienie potrzebnych informacji. Poni+ej przedstawiono stosowane oznaczenia, symbole graficzne i przyjte konwencje zapisu klawiszy, oraz wyja6niono ich znaczenie lub sposób interpretacji. Nazwy poszczególnych elementów aplikacji (takich jak okna, przyciski, komunikaty) s# wyró+niane stylem czcionki: Styl czcionki Znaczenie PATNIK Rejestr Patników Start ENTER Zapisz Czy nadpisa istniejcy katalog? Nazwa aplikacji, programu lub tablicy. Oznaczenie nazwy okna. Oznaczenie polecenia w menu oraz przycisków na pasku narzdzi. Oznaczenie klawisza. Oznaczenie przycisku. Tekst okna, tekst komunikatu aplikacji. Nie wolno Oznaczenie wa+nej tre6ci opisu. Stosowane symbole W dokumencie stosowane s# te+ nastpuj#ce symbole graficzne: Symbol Znaczenie Uwaga bardzo wa+na dla realizacji zadania z punktu widzenia aplikacji lub z przyczyn merytorycznych. Informacja pomocnicza. 6 Podrcznik administratora

7 Oznaczenie przykadu. Oznaczenie ikony. Stosowane konwencje zapisu Do oznaczenia kombinacji i sekwencji klawiszy przyjto nastpuj#c# konwencj: KLAWISZ1 + KLAWISZ 2 KLAWISZ1, KLAWISZ2 Znak plus (+) pomidzy symbolami klawiszy oznacza, +e podczas naciskania drugiego klawisza, klawisz pierwszy nale+y trzymaw wci6nity. Na przykad polecenie: naci6nij klawisze ALT + ESC oznacza, +e nale+y trzymaw wci6nity klawisz ALT i nacisn#w równocze6nie klawisz ESC, a nastpnie zwolniw oba. Je6li znakiem plus bd# rozdzielone wicej ni+ dwa klawisze to oznacza to, +e wszystkie wymienione klawisze musz# byw wciskane w tym samym momencie. Przecinek (,) pomidzy symbolami klawiszy oznacza przyci6nicie i zwolnienie klawiszy kolejno, jeden po drugim. Na przykad polecenie naci6nij klawisze ALT, F oznacza, +e nale+y przycisn#w i zwolniw klawisz ALT, a nastpnie przycisn#w i zwolniw klawisz F. Wstp 7

8

9 2 Rozdzia OGÓLNY OPIS PROGRAMU Celem programu PATNIK jest zapewnienie penej obsugi dokumentów ubezpieczeniowych i wymiany informacji z ZUS. Program PATNIK przeznaczony jest do instalowania i u+ytkowania przez patników skadek oraz podmiotów upowa+nionych, w tym pracowników biur rachunkowych, którzy instaluj# program PATNIK po raz pierwszy, lub u+ywali wcze6niejszych wersji programu. Aktualna wersja programu pozwala midzy innymi na: manualn# rejestracj danych do dokumentów ubezpieczeniowych, import danych z systemu kadrowo-pacowego, automatyczne wykorzystanie danych patnika do przygotowania dokumentów ubezpieczeniowych, wykorzystanie, przy tworzeniu nowych dokumentów zgoszeniowych, danych identyfikacyjnych ubezpieczonych, które przechowywane s# w kartotece, utrzymanie danych historycznych osób ubezpieczonych, weryfikacj dokumentów ubezpieczeniowych oraz przygotowanie raportu o wynikach weryfikacji, tworzenie dokumentów rozliczeniowych na podstawie dokumentów z innego miesi#ca, wyliczanie warto6ci w poszczególnych dokumentach rozliczeniowych, wy6wietlanie zawarto6ci elektronicznych dokumentów ubezpieczeniowych, drukowanie dokumentów zgoszeniowych i rozliczeniowych wraz z numerem wersji zamieszczonym w nagówku, drukowanie przelewów bankowych i dokumentów wpaty, przygotowywanie przelewów bankowych w formie pliku tekstowego, Ogólny opis programu 9

10 automatyczne tworzenie i drukowanie raportów miesicznych dla ubezpieczonego ZUS RMUA, przygotowanie i weryfikacj zestawów dokumentów ubezpieczeniowych, wysyk i potwierdzenie zestawów dokumentów, obsug certyfikatów niezbdnych do elektronicznej wymiany dokumentów z ZUS, tak, aby umo+liwiw przygotowanie dokumentów ubezpieczeniowych w postaci elektronicznej (z zapewnieniem uwierzytelnienia, poufno6ci i integralno6ci danych). Aktualna wersja programu jest przeznaczona dla tych patników, którzy chc# przygotowaw i wydrukowaw lub wysaw elektronicznie dokumenty zgoszeniowe i rozliczeniowe oraz ich korekty. W celu uatwienia prac zwi#zanych z utworzeniem dokumentów udostpniono mechanizm pobrania (importu) danych wygenerowanych z systemów kadrowo-pacowych. Program umo+liwia wyliczanie warto6ci w dokumentach na podstawie wprowadzonych danych, weryfikacj dokumentów oraz wydruk przygotowanych dokumentów. 2.1 Co nowego w wersji ? Wersja programu Patnik powstaa w celu zapewnienia realizacji wymogów wynikaj#cych ze zmian legislacyjnych wprowadzonych ustaw# z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. nr 237, poz. 1656) oraz rozporz#dzeniem Ministra Pracy i Polityki Spoecznej z dnia 23 pa3dziernika 2009r. w sprawie okre6lenia wzorów zgoszel do ubezpieczel spoecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesicznych i imiennych raportów miesicznych koryguj#cych, zgoszel patnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych koryguj#cych, zgoszel danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz. U. Nr 186, poz. 1444). Ponadto program zosta zmodyfikowany w zakresie: 1. Uniemo+liwienia pracy przy u+yciu certyfikatów dedykowanych dla ZUS. 2. Zapewnienia przekazywania z programu Patnik do KSI ZUS danych osób ubezpieczonych wy#cznie z unikalnymi i poprawnymi formalnie numerami PESEL. 3. Zapewnienia realizacji wymogów wynikaj#cych z rozporz#dzenia Ministra Pracy i Polityki Spoecznej w sprawie okre6lenia wzorów zgoszel do ubezpieczel spoecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesicznych i imiennych raportów miesicznych koryguj#cych, zgoszel patnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych koryguj#cych, zgoszel danych o pracy szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów poprzez: modyfikacj wygl#du formatek ekranowych i wydruków do zakresu zmian formularzy ubezpieczeniowych, dostosowanie bazy danych, specyfikacji XML KEDU, interfejsu oraz innych funkcji do obsugi nowej serii dokumentów, umo+liwienie importu oraz zasilenia inicjalnego nowymi dokumentami, 10 Podrcznik administratora

11 wprowadzenie nowych regu weryfikacji oraz zmian w reguach weryfikacji dokumentów i zestawów, dostosowanie algorytmów wyliczania i weryfikacji wyliczel. 4. Wprowadzenia nowego formularza ZUS ZSWA oraz modyfikacj zakresu informacyjnego w dokumencie rozliczeniowym ZUS DRA polegaj#c# na dodaniu nowego bloku danych dotycz#cych skadek na Fundusz Emerytur Pomostowych, a tak+e umo+liwienie utworzenia dokumentu patniczego dla skadek na FEP. 5. Zmiany algorytmów wyliczania i weryfikacji dokumentów rozliczeniowych. 6. Zmodyfikowanie sowników i regu weryfikacji. 7. Aktualizacj nastpuj#cych sowników: podlegania ubezpieczeniom, listy dopuszczalnych kodów tytuu ubezpieczenia obowi#zuj#cych w danym okresie, wystpowania kodów tytuu na formularzach. 8. Zmian algorytmów wyliczania i weryfikacji kwot 6wiadczeL na dokumentach. UWAGA! W wersji zostaa wprowadzona istotna zmiana w reguach weryfikacji danych identyfikacyjnych ubezpieczonego. Zmiana ta dotyczy weryfikacji: kartoteki ubezpieczonego, zestawu dokumentów (podczas wysyania dokumentów do ZUS), importu dokumentów. Obecnie, dokumenty za ka>dego ubezpieczonego b?d@cego obywatelem Polski musz@ zawierab poprawny numer PESEL. Brak, b#d3 niepoprawny numer PESEL na dokumencie, uniemo+liwia jego import z systemu zewntrznego oraz przekazanie takiego dokumentu do ZUS. Dla ubezpieczonych nie bd#cych obywatelami Polski nale+y uzupeniw pole Obywatelstwo w kartotece ubezpieczonego oraz podaw seri i numer Paszportu. Je6li w kartotece ubezpieczonego pole Obywatelstwo jest puste, albo zawiera okre6lenia: POLSKIE, POLSKA, POLAK' lub POLKA, wówczas uznaje si, +e ubezpieczony jest narodowo6ci polskiej. Ogólny opis programu 11

12

13 3 Rozdzia INSTALACJA I USUWANIE PROGRAMU PATNIK jest programem wielostanowiskowym i przewiduje wspódzielenie danych. Program pracuje na komputerach klasy PC z zainstalowanym systemem Microsoft Windows. W dalszej cz6ci rozdziau znajdziesz informacje o: wymaganiach programu Patnik, instalacji programu Patnik, sposobie usunicia programu, umiejscowieniu plików programu i danych, opcjach programu. Instalacja i usuwanie programu 13

14 3.1 Wymagania Wymagania sprz?towe programu Konfiguracja minimalna: procesor 486, 24 MB pamici RAM, okoo 100 MB przestrzeni na dysku twardym (zale+y od konfiguracji systemu przed instalacj#), karta graficzna pracuj#ca w rozdzielczo6ci, co najmniej 800*600 i wy6wietlaj#ca, co najmniej 256 kolorów, drukarka atramentowa lub laserowa, dowolny modem lub karta sieciowa (przy przesyaniu dokumentów drog# elektroniczn#). Przedstawiona konfiguracja minimalna zapewnia efektywn# prac w wypadku operowania na niewielkiej liczbie dokumentów. Praca przy rozdzielczo6ci ekranu 800*600 i ustawionych du+ych czcionkach mo+e powodowaw niedostpno6w niektórych elementów okien programu. Konfiguracja zalecana: procesor Pentium III lub szybszy, 256 MB pamici RAM lub wicej, MB wolnej przestrzeni na dysku twardym lub wicej - w zale+no6ci od przewidywanej wielko6ci bazy danych oraz zakresu instalowanych komponentów, karta graficzna SVGA pracuj#ca w rozdzielczo6ci 1024*768 i wy6wietlaj#ca 16 milionów kolorów (TRUE COLOR), drukarka atramentowa lub laserowa drukuj#ca z rozdzielczo6ci# przynajmniej 300 dpi, karta sieciowa z dostpem do szerokopasmowego Internetu, czytnik kart kryptograficznych. Wymagania systemowe programu Program POATNIK wymaga jednego z ni+ej wymienionych systemów operacyjnych (w polskiej wersji jzykowej): Windows 95 OSR2, Windows 98, Windows 98 SE Windows NT 4.0 Service Pack 6a (lub wy+szy), Windows ME, Windows 2000 z Service Pack 3 (lub wy+szy), Windows XP z Service Pack 1 (lub wy+szy), Windows Server 2003 z Service Pack 1 (lub wy+szy), Windows Vista, Windows Server 2008 z Service Pack 1 (lub wy+szy) Windows 7 z zainstalowan# przegl#dark# internetow#: Internet Explorer w wersji przynajmniej 4.01 SP2. 14 Podrcznik administratora

15 Wymagania systemowe programu dla wysyki automatycznej: Dla poni+szych systemów: Windows 98, Windows 98 SE, Windows ME, Windows NT 4.0 Service Pack 6a (lub wy+szy), Windows 2000 Prof Service Pack 3 (+ High Encryption Pack) wymagana jest przegl#darka Internet Explorer w wersji co najmniej 5.5 SP 2. Na systemach Windows NT 4.0 oraz Win ME zalecana jest przegl#darka Internet Explorer w wersji 6.0 SP1. Na systemach: Windows XP z Service Pack 1 (lub wy+szy), Windows Server 2003 z Service Pack 1 wymagana jest przegl#darka Internet Explorer w wersji co najmniej 6.0 SP1. Na systemach z edycji Windows Vista wymagana jest przegl#darka Internet Explorer w wersji co najmniej 7.0. Za6 w przypadku systemów z edycji Windows 7 wymagana jest przegl#darka Internet Explorer w wersji co najmniej 8.0. Kwalifikowane Urzdy Certyfikacji oraz dostawcy oprogramowania do obsugi kart definiuj# wasne wymagania systemowe dla oprogramowania obsuguj#cego certyfikaty kwalifikowane. Oprogramowanie to zainstalowane na starszych systemach (Windows 98, ME, NT) mo+e potencjalnie przysparzaw problemów z dziaaniem certyfikatów kwalifikowanych w programie Patnik. Ponadto do uruchomienia programu wymagane s@: 1. Komponenty dostpu do danych MDAC w wersji co najmniej 2.7 (dla Windows NT 4.0 MDAC 2.71) 2. Jeden z motorów baz danych: MS Jet 4.0 z Service Pack 6 lub wy+szym (motor bazy danych stosowany w MS Access), MSDE 2000 z Service Pack 2 lub wy+szym (motor bazy danych zgodny z SQL Server 2000), dla systemu Windows Server 2003 wymagany jest MSDE 2000 z Service Pack 3a lub wy+szym, SQL Server 7.0 z Service Pack 4 lub wy+szym, SQL Server 2000 z Service Pack 1 lub wy+szym, SQL Server 2005 lub SQL Server 2005 Express Edition, SQL Server 2008 lub SQL Server 2008 Express Edition. Instalacja i usuwanie programu 15

16 Pena wersja instalatora programu PATNIK instaluje skadniki (jeli niezb?dne): Pliki programu Patnik. Microsoft Data Access Components (MDAC) 2.8 SP1 w polskiej wersji jzykowej (MDAC 2.7 dla Windows 95). Przy wyborze rodzaju bazy danych MS Access instalowany jest aparat bazy danych Microsoft Jet 4.0 Service Pack 8 w polskiej wersji jzykowej. Przy wyborze bazy danych MS SQL Server instalowany jest motor bazy danych Microsoft SQL Server 2005 Express Edition z Service Pack 3. W tym przypadku wymagany jest jeden z systemów operacyjnych: Windows 2000 z Service Pack 4, Windows XP z Service Pack 2, Windows Server 2003 z Service Pack 1 lub Windows Vista. Dla systemów Windows XP x64 i Windows Server 2003 x64 wymagane jest, aby przed instalacj# serwera SQL zainstalowany by Microsoft.NET Framework 2.0 x64. MSXML 4.0 Service Pack 2 (Microsoft XML Core Services) - poza Windows 95. wymagane do poprawnej pracy programu Patnik. Ponadto podczas instalacji programu Patnik mog# byw instalowane: w systemie Windows 95 aktualizacja "Windows Socket 2 Update for Microsoft Windows 95". Windows Installer 2.0 Redistributable - dla Windows 98, ME, NT4, Microsoft Win32 Smart Card Base Components - dla Windows 98, ME, NT4. W systemach Windows NT, 2000, XP, Server 2003, Vista oraz Server 2008 przy instalacji Patnika wymagane s# prawa administratora. 3.2 Instalacja programu Aby dowiedziew si jak zainstaowaw program na systemie Windows Vista lub Windows 2003 Server przejd3 do rozdziau 7.7 Program Patnik na systemie Windows Vista. Pakiet instalacyjny programu PATNIK w WERSJI mo+e byw dostarczony w jednym z dwóch wariantów. W wariancie pierwszym pakiet instalacyjny skada si z pliku o nazwie SETUP.EXE oraz dodatkowych plików instalacyjnych (dystrybucja na pytach CD-ROM). Wariant drugi pakiet instalacyjny to pojedynczy plik o nazwie INSTALL.EXE (jest to wariant dystrybuowany przez siew Internet). Przed zainstalowaniem programu nale+y sprawdziw jego wiarygodno6w wykonaw procedur weryfikacji wersji instalacyjnej programu (patrz rozdzia Sprawdzenie autentyczno6ci wersji instalacyjnej programu PATNIK). 16 Podrcznik administratora

17 Rozpoczcie instalacji wymaga posiadania w systemie operacyjnym przegl#darki internetowej Internet Explorer 4.01 sp2 lub nowszej. Dla systemów Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows Vista oraz Server 2003 wymagane jest zalogowanie si na konto administratora systemu. Je6li wcze6niej korzystae6 z programu PATNIK w WERSJI i chcesz, aby program instalacyjny przej# ustawienia (m.in. lokalizacj bazy danych, okres rozliczeniowy, patnika wybranego do kontekstu), to nie odinstalowywuj wersji poprzedniej. Przejcie ustawiel dotyczy wszystkich wersji do , ale nie dotyczy wersji wcze6niejszych. W przypadku, gdy u+ytkowana jest wersja wcze6niejsza ni , nale+y j# odinstalowaw i zainstalowaw wersj , w tym przypadku ustawienia nie zostan# przeniesione. UWAGA! Program Patnik w wersji zastpuje wersje poprzednie. Oznacza to, +e po zainstalowaniu wersji nie bdzie mo+liwo6ci równolegego korzystania z poprzednich wersji programu. Aby zainstalowaw program w wariancie pierwszym (w wersji CD-ROM): 1. Uruchom plik SETUP.EXE. Po uruchomieniu wy6wietli si okno kreatora instalacji. Je6li na komputerze by zainstalowany program PATNIK w WERSJI , , lub , to program instalacyjny po uruchomieniu wykryje to i informacja o tym zostanie wy6wietlona w oknie instalatora (patrz Rysunek 1). Wybierz opcj Wykonaj instalacj programu P atnik , a nastpnie kliknij przycisk Dalej. W kolejnym kroku pojawi si okno powitania (patrz Rysunek 2). Je6li instalujesz program na komputerze, na którym wcze6niej nie by zainstalowany program Patnik, okno powitania pojawi si na ekranie w pierwszym kroku. Po wo+eniu do napdu pyty CD z programem instalacyjnym PATNIK i wybraniu opcji Instaluj program Patnik, plik SETUP.EXE zostanie uruchomiony automatycznie. Instalacja i usuwanie programu 17

18 Rysunek 1. Okno dialogowe: Instalator programu Patnik W oknie powitania kreatora (patrz Rysunek 2) kliknij przycisk Dalej, aby kontynuowaw proces instalacji. W oknie tym oraz w ka+dym nastpnym kliknicie przycisku Anuluj spowoduje zatrzymanie instalacji mo+esz tego dokonaw w ka+dej chwili. Po klikniciu przycisku Anuluj program instalacyjny bdzie wymaga dodatkowo potwierdzenia zamiaru rezygnacji z instalacji. Aby potwierdziw zamiar, kliknij przycisk Tak. 18 Podrcznik administratora

19 Rysunek 2. Okno dialogowe: Instalator programu Patnik Je+eli program jest instalowany na komputerze, na którym nie jest zainstalowana poprzednia wersja, to na ekranie pojawi si okno Wybierz lokalizacj, docelow. (patrz Rysunek 3) kliknij przycisk Dalej, je+eli odpowiada Ci proponowana przez program instalacyjny lokalizacja: C:\Program Files\Asseco Poland SA\P atnik. Mo+esz zmieniw proponowan# lokalizacj, klikaj#c przycisk Zmie, a nastpnie wskazuj#c inny katalog. Program mo+na zainstalowaw w dowolnym folderze, do którego u+ytkownik ma odpowiednie uprawnienia, na komputerze, z którego zostaa uruchomiona instalacja programu. Instalacja i usuwanie programu 19

20 Rysunek 3. Okno instalatora: Wybierz lokalizacj docelow# 4. W nastpnym oknie (patrz Rysunek 4) wybierz typ bazy, która najbardziej odpowiada twoim potrzebom oraz gwarantuje poprawn# prac programu i kliknij przycisk Dalej. Mo+esz wybraw baz aktualn#, z któr# dotychczas pracowae6 (tylko w przypadku instalacji aktualizuj#cej starsz# wersj programu), baz MS Access (MS JET 4.0) lub SQL Server. Wraz z programem zostan# zainstalowane wszystkie komponenty systemu operacyjnego wymagane do pracy ze wskazan# przez Ciebie baz# danych. 5. Komponenty i motor wybranej bazy danych instalowane s# tylko wówczas, gdy wymaga tego aktualna konfiguracja komputera. 6. Kolejne kroki instalacji, je6li zostaa wybrana praca z baz# SQL Server zostay opisane w rozdziale Instalacja programu wraz z serwerem SQL. 20 Podrcznik administratora

21 Decyzja o wyborze odpowiedniego motoru baz danych nale+y do u+ytkownika. Nie da si jednoznacznie podpowiedziew jak# baz wybraw, mo+na jednak zdefiniowaw kryteria pomocnicze: U+ycie bazy MS Access jest bardziej uzasadnione dla: - zastosowal jednostanowiskowych (jeden komputer, jeden u+ytkownik) - zastosowal z obsug# jednego patnika - stosunkowo niewielkiej liczy ubezpieczonych (np. do 1000 osób) U+ycie bazy SQL Server jest bardziej uzasadnione dla: - zastosowal wielostanowiskowych (równoczesna praca wielu u+ytkowników na jednej bazie danych) - obsugi wielu patników (biura rachunkowe) - obsuga du+ej liczby ubezpieczonych. Rysunek 4. Okno instalatora: Typ bazy danych 7. Je+eli wybierzesz prac z aktualn# baz# danych, to w kolejnym kroku wprowad3 dane administratora programu (patrz krok 9, Rysunek 8). Je6li zdecydowae6, +e program bdzie pracowa z baz# MS Access w kolejnym kroku bdziesz mia mo+liwo6w zdecydowania poprzez zaznaczenie opcji Chc utworzy baz danych, czy program instalacyjny ma utworzyw now#, domy6ln# baz danych (patrz Rysunek 5). Je+eli chcesz pracowaw z baz# utworzon# w poprzednich wersjach programu nie zaznaczaj opcji tylko kliknij przycisk Dalej. Instalacja i usuwanie programu 21

22 Rysunek 5. Okno instalatora: Tworzenie bazy danych 8. W przypadku wybrania opcji Chc utworzy baz danych, po przej6ciu do kolejnego kroku podaj nazw pliku tworzonej bazy danych i haso dostpu do tej bazy, a nastpnie kliknij przycisk Dalej (patrz Rysunek 6). Plik ten zostanie umieszczony w folderze Baza w lokalizacji docelowej wskazanej przez Ciebie w jednym z poprzednich kroków. Haso dostpu do bazy danych nie mo+e byw puste. Zalecane jest utworzenie hasa, które skada si co najmniej z 8 znaków, zawiera mae i wielkie litery oraz cyfry lub znaki specjalne. Dopóki program Patnik jest wykorzystywany do pracy tylko i wy#cznie z jedn# baz# danych, podawanie hasa dostpu do bazy danych podczas uruchomienia programu nie bdzie wymagane. UWAGA! Haso do bazy danych nale+y koniecznie zapamitaw lub zapisaw i chroniw przed udostpnieniem osobom niepowoanym (np. umie6ciw w zalakowanej kopercie w sejfie). Jego utrata spowoduje brak mo+liwo6ci ponownego po#czenia z baz# danych, np. w przypadku awarii komputera. Haso do bazy danych mo+na zmieniw w oknie Ustawienia bazy danych. 22 Podrcznik administratora

23 Rysunek 6. Okno instalatora: wprowadzanie nazwy bazy 9. W kolejnym kroku kreatora na ekranie pojawi si okno Konfigurowanie konta Administratora programu (patrz Rysunek 7), w którym wprowad3 nazwisko, imi i haso administratora programu, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Haso administratora programu musi skadaw si co najmniej z 8 znaków, zawieraw mae i wielkie litery oraz cyfry lub znaki specjalne. Instalacja i usuwanie programu 23

24 Rysunek 7. Okno dialogowe: Konfigurowanie konta Administratora programu W przypadku instalacji aktualizuj#cej starsz# wersj programu, w oknie Konfigurowanie konta Administratora programu (patrz Rysunek 8) znajdowaw si bdzie imi i nazwisko administratora programu wprowadzone podczas poprzedniej instalacji, które w zale+no6ci od potrzeb mo+esz zmieniw lub pozostawiw bez zmian. Wprowad3 dotychczasowe haso administratora programu, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. 24 Podrcznik administratora

25 Rysunek 8. Okno dialogowe: Dane konta Administratora programu 10. Program instalacyjny rozpocznie wykonywanie +#danych operacji (instalacja i konfiguracja systemu, patrz Rysunek 9). Na ekranie pojawi si okno Stan instalacji, w którym zostanie wy6wietlony stan zaawansowania instalacji programu. Wszystkie pliki wchodz#ce w skad programu PATNIK zostan# umieszczone we wskazanym folderze, a w menu Programy zostanie dodana nazwa grupy. Instalacja i usuwanie programu 25

26 Rysunek 9. Okno dialogowe: Stan instalacji 11. W ostatnim oknie, które pojawi si na ekranie (patrz Rysunek 10), kliknij przycisk Zakocz, aby zakolczyw instalacj. Je6li chcesz od razu po zainstalowaniu rozpocz#w prace z programem, zaznacz pole wyboru Uruchom program P atnik i kliknij przycisk Zakocz. Je6li podczas instalacji programu Patnik na systemie Windows NT pojawi si komunikat programu Microsoft Smart Card Base Components, o konieczno6ci restartu komputera, to w oknie komunikatu kliknij przycisk Nie. Najpierw zakolcz instalacj programu Patnik i dopiero zrestartuj komputer. Podczas instalacji Instalator sprawdza obecno6w bibliotek systemowych, czyli plików niezbdnych do prawidowego funkcjonowania programu PATNIK. Wykrycie ewentualnego braku powoduje skopiowanie ich do odpowiednich folderów systemowych. Do ich prawidowego dziaania mo+e okazaw si konieczne ponowne uruchomienie systemu. Informacja o tym zostanie wy6wietlona w formie odpowiedniego okna kolcz#cego instalacj. Podczas pracy Kreatora InstallShield su+#cego do instalacji programu Patnik na niektórych komputerach mo+e wyst#piw b#d objawiaj#cy si komunikatem "SETUP spowodowa ogólny b#d ochrony w module DIBENG.DLL". W takiej sytuacji zaleca si na czas instalacji programu wy#czyw przyspieszenie sprztowe w zaawansowanych wa6ciwo6ciach karty graficznej. 26 Podrcznik administratora

27 Je+eli podczas instalacji pojawi si b#d Install Shild o numerze 5009 lub inny podobny b#d, poszukaj rozwi#zania problemu w serwie w bazie wiedzy. Rysunek 10. Okno dialogowe: Zako6czenie instalacji Aby zainstalowaw program w wariancie drugim (w wersji internetowej), nale+y: 1. UruchomiW plik INSTALL.EXE. Po uruchomieniu wy6wietli si okno kreatora instalacji (patrz Rysunek 2). Kliknij przycisk Dalej, aby kontynuowaw proces instalacji. Uwaga! W przypadku pobrania wersji programu podzielonej na pliki nale+y je wszystkie umie6ciw w jednym folderze i uruchomiw plik "Install.exe". Folderem, do którego maj# si rozpakowaw pliki instalacyjne, musi byw ten sam folder, w którym znajduj# si wszystkie pliki. Nastpnie, aby zainstalowaw program, nale+y uruchomiw powstay w wyniku powy+szej operacji plik "Setup.exe". 2. W kolejnym oknie Wybierz lokalizacj, docelow. (patrz Rysunek 3) kliknij przycisk Dalej, je+eli odpowiada Ci proponowana przez program instalacyjny lokalizacja: C:\Program Files\Asseco Poland SA\P atnik. Mo+esz zmieniw folder, klikaj#c przycisk Przegl!daj, a nastpnie wskazuj#c wybrany folder. Instalacja i usuwanie programu 27

28 3. W ekranie pojawi si okno kreatora Konfigurowanie konta Administratora programu, w którym wprowad3 nazwisko, imi i haso administratora, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. 4. Program instalacyjny rozpocznie instalacj programu na Twoim komputerze. Program instalacyjny w wariancie drugim nie instaluje komponentów dostpu do danych ani motoru baz danych. Do poprawnego dziaania programu Patnik wymagany jest system operacyjny z zainstalowanymi komponentami dostpu do danych MDAC 2.7 (w systemie Windows NT MDAC 2.71) oraz motor bazy danych MS JET 4.0 SP 6, w przypadku korzystania z bazy danych typu MS Access Instalacja programu wraz z serwerem SQL Aby podczas instalacji programu zainstalowaw serwer SQL: 1. Uruchom program instalacyjny i postpuj tak, jak podczas instalacji opisanej w rozdziale 3.2 Instalacja programu wariant pierwszy. 2. Je+eli w oknie Typ bazy danych (patrz Rysunek 4) wybrae6 SQL Server, w kolejnym kroku okre6l, czy chcesz zainstalowaw serwer baz danych Microsoft SQL Server 2005 Express Edition (patrz Rysunek 11) i kliknij przycisk Dalej. Podczas pierwszego uruchomienia programu po instalacji (niezale+nie od tego, czy wybrano opcje instalacji nowego serwera SQL) konieczne bdzie utworzenie nowej bazy danych lub skonfigurowanie po#czenia z istniej#c# baz#. Je6li instalujesz program aktualizuj#c jego poprzedni# wersj, program nadal bdzie si #czy z aktualnie skonfigurowan# baza danych. 28 Podrcznik administratora

29 Rysunek 11. Okno dialogowe: Instalacja serwera baz danych SQL 3. Je6li w poprzednim kroku wybrae6 opcje Chc zainstalowa serwer baz danych Microsoft SQL Server 2005 Express Edition, na ekranie pojawi si kolejne okno kreatora (patrz Rysunek 12), w którym podaj nazw serwera i kliknij przycisk Dalej. Je6li w poprzednim kroku nie wybrae6 opcji instalowania serwera baz danych, kreator przejdzie od razu do okna Konfigurowanie konta Administratora programu (patrz Rysunek 7). W nazwie serwera nie u+ywaj polskich liter i innych znaków diakrytycznych. SQL Server bdzie rozpoznawany jako <NazwaKomputera\NazwaSerwera>. Instalacja i usuwanie programu 29

30 Rysunek 12. Okno instalatora: Nazwa serwera baz danych 4. W oknie Konfigurowanie serwera baz danych (patrz Rysunek 13) wybierz katalog, w którym maj# byw zapisywane dane serwera SQL (zalecane jest pozostawienie domy6lnej 6cie+ki bez zmian) oraz ustaw haso administratora serwera SQL (sa), a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Haso administratora serwera SQL (sa) musi skadaw si co najmniej z 8 znaków, zawieraw mae i wielkie litery oraz cyfry lub znaki specjalne. 30 Podrcznik administratora

31 Rysunek 13. Okno instalatora: Konfigurowanie serwera baz danych 5. W kolejnym oknie (patrz Rysunek 7 oraz Rysunek 8) nale+y skonfigurowaw konto administratora programu podaj#c imi, nazwisko oraz haso. 6. Program instalacyjny rozpocznie wykonywanie +#danych operacji (instalacja i konfiguracja systemu, patrz Rysunek 9). Na ekranie pojawi si okno Stan instalacji, w którym zostanie wy6wietlony stan zaawansowania instalacji programu. Wszystkie pliki wchodz#ce w skad programu PATNIK zostan# umieszczone we wskazanym folderze, a w menu Programy zostanie dodana nazwa grupy. 7. W ostatnim oknie, które pojawi si na ekranie, kliknij przycisk Zakocz, aby zakolczyw instalacj. Program instalacyjny mo+e proponowaw ponowne uruchomienia komputera. Podczas instalacji program instalacyjny sprawdza obecno6w bibliotek systemowych, czyli plików niezbdnych do prawidowego funkcjonowania programu PATNIK. Wykrycie ewentualnego braku powoduje skopiowanie ich do odpowiednich folderów systemowych. Do ich prawidowego dziaania mo+e okazaw si konieczne ponowne uruchomienie systemu. Informacja o tym zostanie wy6wietlona w formie odpowiedniego okna kolcz#cego instalacj. Po ponownym uruchomieniu nale+y si zalogowaw na to samo konto u+ytkownika Instalacja i usuwanie programu 31

32 3.3 Usunicie programu Usunicie programu PATNIK jest realizowane w sposób typowy dla systemu operacyjnego Windows. Aby usun#w program: 1. Wska+ menu Start i kliknij na nim lewym klawiszem myszy. 2. Z menu Ustawienia wybierz grup Panel sterowania. 3. Na ekranie pojawi si standardowe okno systemu Windows Panel sterowania (patrz Rysunek 14), w którym kliknij ikon Dodaj/Usu programy. Rysunek 14. Okno: Panel sterowania 4. W oknie Wa8ciwo8ci: Dodaj/UsuL programy (patrz Rysunek 15) zaznacz na wy6wietlonej li6cie P$atnik i kliknij przycisk Zmie/Usu. 32 Podrcznik administratora

33 Rysunek 15. Okno dialogowe: Dodaj/UsuL programy 5. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Instalator programu Patnik (patrz Rysunek 16), aby usun#w program Patnik i wszystkie jego skadniki kliknij ikon Odinstaluj zainstalowany wcze*niej program P$atnik Instalacja i usuwanie programu 33

34 Rysunek 16. Okno dialogowe: Instalator programu Patnik ( ) 6. Potwierd3, +e chcesz usun#w program i wszystkie jego skadniki, klikaj#c przycisk Tak w oknie Potwierd; deinstalacj, (patrz Rysunek 17). Rysunek 17. Okno dialogowe: Potwierd3 deinstalacj 7. Po rozpoczciu procesu usuwania programu na ekranie zostanie wy6wietlone okno Instalator programu Patnik , które pokazuje zaawansowanie procesu. 8. Po zakolczeniu usuwania programu na ekranie zostanie wy6wietlone okno (patrz Rysunek 18) - kliknij przycisk Zakocz, aby zakolczyw usunicie programu i uruchomiw ponownie komputer. 34 Podrcznik administratora

35 Rysunek 18. Okno dialogowe: Instalatora programu Patnik Umiejscowienie programu Wszystkie pliki zwi#zane z programem PATNIK znajduj# si w folderze wskazanym podczas instalacji. PATNIK utrzymuje dane o dokumentach ubezpieczeniowych oraz dane patnika w bazie danych, co uatwia i przyspiesza dostp do dokumentów. Dziki takiemu rozwi#zaniu mo+liwe jest sortowanie, grupowanie i szybkie wyszukiwanie wybranych dokumentów. Pliki programu standardowo instalowane s# w folderze C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik. Je+eli program by zainstalowany bez odinstalowania poprzednich wersji, to katalogiem roboczym wci#+ bdzie katalog roboczy poprzedniej wersji programu odpowiednio dla: i wy+szych - C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik lub C:\Program Files\PROKOM Software SA\Patnik 7, lub poprzednich - C:\Program Files\PROKOM Software SA\Patnik 6. Instalacja i usuwanie programu 35

36 W trakcie u+ywania programu w folderze programu s# tworzone podkatalogi: Baza, gdzie domy6lnie tworzone s# bazy danych programu (bazy MS Access), CRL, gdzie przechowywane s# pliki list CRL, KEDU do zapisu plików KEDU eksportowanych z programu, Log, gdzie zapisywane s# logi z systemu rejestrowania pracy programu i pliki opisuj#ce stan systemu, Przelew, gdzie przechowywane s# pliki przelewów, PrzesylkiDoZUS, gdzie przechowywane s# pliki zawieraj#ce przesyki wysane do ZUS, PrzesylkizZUS, gdzie przechowywane s# pliki zawieraj#ce przesyki pobrane z ZUS, Raporty, w którym przechowywane s# m.in. raporty z importu dokumentów, #czenia kartotek ubezpieczonych, raporty o wysyce i potwierdzeniu, Raporty RMUA, w którym przechowywane s# raporty RMUA w postaci plików tekstowych, Zalaczniki, gdzie przechowywane s# pliki za#czników do komunikatów. Lokalizacje zapisu niektórych z tych plików mo+na zmieniw w ustawieniach programu (patrz rozdzia Konfiguracja programu). Ka+demu u+ytkownikowi systemu Windows, korzystaj#cemu z programu Patnik, nale+y zapewniw uprawnienia odczytu i zapisu w folderze roboczym programu, w jego podfolderach i odno6nie zawartych plików. W przypadku skonfigurowania wymienionych w tre6ci niniejszego rozdziau folderów programu w innej lokalizacji ni+ domy6lna, nale+y zapewniw u+ytkownikom analogiczne uprawnienia do tych folderów. Nale+y równie+ zapewniw uprawnienia odczytu i zapisu w folderze tymczasowym u+ytkownika lub folderze tymczasowym systemu operacyjnego. 3.5 Pierwsze uruchomienie programu po instalacji Praca z programem PATNIK WERSJA podczas pierwszego uruchomienia programu po instalacji zale+y od tego, czy chcesz pracowaw z dotychczasow# baz# stworzon# w poprzedniej wersji programu, czy z now# baz# danych Praca z baz/ stworzon/ w poprzedniej wersji programu W przypadku, gdy przed instalacj# programu PATNIK WERSJA nie by odinstalowany program PATNIK WERSJA instalator przechwytuje ustawienia poprzedniej wersji programu (w tym ustawienia bazy danych) i po zainstalowaniu programu mo+na pracowaw z baz#, z któr# aktualnie byli6my po#czeni.je6li po zainstalowaniu programu w wersji chcesz pracowaw z baz#, która powstaa w jednej z poprzednich wersji programu, to podczas pierwszej próby po#czenia si z tak# baz# danych zostanie wykonana konwersja do wersji Po wykonaniu konwersji praca z t# baz# bdzie mo+liwa tylko w programie w wersji Podrcznik administratora

37 Podczas wykonania konwersji nale+y wykonaw kopi zapasow# pliku bazy danych. Funkcja konwersji standardowo proponuje i umo+liwia wykonanie takiej kopii przed dokonaniem zmian w strukturze bazy. W trakcie konwersji bazy danych MS SQL Server konieczne jest podanie loginu i hasa u+ytkownika systemu MS SQL Server, który ma uprawnienia administracyjne (np. u+ytkownik sa ) Praca z now/ baz/ danych Je+eli podczas instalacji programu zostaa utworzona baza danych, to pomil kroki 1-7 i przejd3 do kroku 8. Je+eli podczas instalacji programu nie zostaa utworzona baza danych to przy pierwszym po instalacji uruchomieniu programu PATNIK zostanie uruchomiony kreator po#czenia z baz# danych (musisz wykonaw wszystkie kroki opisane poni+ej). Kreator ten umo+liwia utworzenie bazy danych lub nawi#zanie po#czenia z baz#, która ju+ istnieje. W wypadku, gdy po raz pierwszy instalujesz program utwórz now# baz. Nastpnie program automatycznie przechodzi do Rejestru patników, gdzie, aby rozpocz#w prac z programem PATNIK, nale+y zao+yw kartotek patnika i wybraw go jako kontekst pracy. Aby uruchomiw program po raz pierwszy, utworzyw baz danych i nawi#zaw po#czenie z t# baz# danych: 1. Wska+ menu START (z lewej strony na pasku zadal) i kliknij na nim lewym przyciskiem myszy. 2. Po rozwiniciu paska menu Programy wybierz polecenie Patnik , a nastpnie wybierz program Patnik i kliknij na nim. 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno logowania do programu zaloguj si jako ADMINISTRATOR i podaj haso ustalone podczas instalacji programu. 4. Po uruchomieniu programu na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator po.czenia z baz. danych (patrz Rysunek 19) wybierz opcj Utwórz now baz danych i kliknij przycisk Dalej. Instalacja i usuwanie programu 37

38 Rysunek 19. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych 5. W nastpnym oknie kreatora (patrz Rysunek 20) wybierz typ bazy danych Microsoft Access, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Tworzenie bazy Microsoft SQL Serwer zostao opisane w rozdziale Twórz baz danych MS SQL. Rysunek 20. Okno dialogowe: Kreator po#czenia z baz# danych Wybierz typ bazy danych 38 Podrcznik administratora

39 6. W kolejnym kroku kreatora kliknij przycisk Przegl!daj i wska+ lokalizacj, wpisz nazw zakadanego pliku bazy danych oraz kliknij przycisk Zapisz, a nastpnie podaj haso, które bdzie wymagane ka+dorazowo podczas #czenia si z t# baz# (patrz Rysunek 21). Kliknij przycisk Utwórz, aby utworzyw now# baz, przeprowadziw test jej poprawno6ci i ustawiw j# jako baz aktywn#. Uwaga! Haso, które podae6 bdzie wymagane przy ka+dym po#czeniu z baz#, dlatego koniecznie musisz je zapamitaw. W podawanym ha6le do bazy MS ACCESS nie nale+y podawaw znaków specjalnych ( - / \ + ). Rysunek 21. Okno dialogowe Kreator po.czenia z baz. danych 7. Je+eli tworzenie bazy zostao zakolczone pomy6lnie, to po poprawnym nawi#zaniu po#czenia z baz# danych program automatycznie przechodzi do Rejestru patnika. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Rejestr patników, je+eli w bazie nie ma jeszcze danych +adnego patnika, zostanie uruchomiony kreator tworzenia nowego patnika, kliknij przycisk Dalej i postpuj zgodnie ze wskazówkami kreatora. 8. Poprawne rozpoczcie pracy z patnikiem nie jest mo+liwe bez uzupenienia danych w kartotece patnika. Dane patnika mo+na wprowadziw manualnie (patrz rozdzia Manualne wprowadzenie danych patnika w Podrczniku u+ytkownika) lub zaimportowaw z pliku platnik.rep (patrz rozdzia Import danych patnika z pliku platnik.rep w Podrczniku u+ytkownika). Instalacja i usuwanie programu 39

40

41 4 Rozdzia KONFIGURACJA PROGRAMU 4.1 Konfiguracja programu W ustawieniach programu PATNIK utrzymywane s# parametry programu, czyli warto6ci, które maj# wpyw na wyliczenia w dokumentach, oraz opcje, które maj# wpyw na wygl#d i dziaanie programu. Odpowiednie ustawienie opcji i parametrów pracy z programem jest pierwsz# czynno6ci#, któr# powinien wykonaw u+ytkownik po instalacji programu. Do parametrów programu nale+#: okres rozliczeniowy, zakres numerów dokumentów rozliczeniowych, stopy procentowe skadek na poszczególne rodzaje ubezpieczel, stopy procentowe wynagrodzel za przekazywanie skadek na ubezpieczenie zdrowotne i wypat 6wiadczeL z ubezpieczenia chorobowego, kwota przecitnego wynagrodzenia brutto dla celu weryfikacji górnego ograniczenia podstawy na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, numery kont bankowych ZUS. Opcje to midzy innymi: opcje wpywaj#ce na wygl#d ekranu, sposób wydruku dokumentów patniczych, wy6wietlanie Rejestru patników przy starcie programu, lokalizacje 6cie+ek zapisu raportów z importu, plików przelewów, eksportowanych plików KEDU, za#czników komunikatów oraz raportów RMUA w postaci tekstowej. Konfiguracja programu 41

42 Aby zmieniw ustawienia programu: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia programu.. 2. Na ekranie pojawi si okno Ustawienia programu (patrz Rysunek 22) - zmiel parametr lub opcj i kliknij przycisk OK, aby zaakceptowaw zmiany. Rysunek 22. Okno dialogowe: Ustawienia programu zakadka Ogólne Szczegó owy opis parametrów i opcji programu P atnik Poszczególne parametry i opcje programu PATNIK zostay umieszczone na zakadkach. Poni+ej znajduje si szczegóowy opis parametrów i opcji oraz ich znaczenia w pracy z programem. Zakadka Ogólne (patrz Rysunek 22) zawiera: okres rozliczeniowy umo+liwia okre6lenie okresu rozliczeniowego, wykorzystywanego do tworzenia dokumentów rozliczeniowych, zakres numerów dokumentów rozliczeniowych jest wykorzystywany przy wyliczaniu dokumentów rozliczeniowych, opcj, która okre6la, czy Rejestr patników ma byw pokazywany przy starcie programu umo+liwia to atwiejszy wybór patnika do kontekstu szczególnie dla biur rachunkowych. Zakadka Wyliczenia zawiera list wszystkich parametrów niezbdnych do prawidowego wyliczenia i weryfikacji skadek w dokumentach rozliczeniowych. 42 Podrcznik administratora

43 Do parametrów wyliczeniowych nale+# stopy procentowe skadek na: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe, ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne, procent wynagrodzenia za wypat 6wiadczeL z ubezpieczenia chorobowego, procent wynagrodzenia za przekazywanie skadek na ubezpieczenie zdrowotne, procent ograniczenia podstaw na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, kwota przecitnego wynagrodzenia brutto. Parametry wyliczeniowe s# prezentowane w postaci rozwijalnej listy. Wysoko6ci stóp procentowych wykorzystywane s# do wyliczel skadek na poszczególne ubezpieczenia oraz procent ograniczenia podstawy wymiaru skadki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe s# podane z dat# obowi#zywania. Podczas wyliczel podstawy i skadki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wykorzystywane s# kwoty przecitnego wynagrodzenia. Kwoty te ogaszane s# przez Prezesa GUS co kwarta. Zakadka Konta bankowe zawiera: numery kont bankowych ZUS dla patno6ci skadek na poszczególne ubezpieczenia, wykorzystywane przy tworzeniu dokumentów patniczych. Zakadka Adresy internetowe zawiera: adres strony internetowej Zakadu UbezpieczeL Spoecznych dla patników skadek, adres pocztowy umo+liwiaj#cy komunikacj u+ytkownika z Serwisem programu Patnik, stron informacyjn# ZUS, gdzie podane s# aktualne wysoko6ci 6wiadczeL, wska3niki i skadki. Zakadka Inne zawiera opcje dotycz#ce: ustawienie sposobu drukowania przelewów umo+liwia ustawienie lewego górnego naro+nika podczas wydruku oraz wybranie rodzaju wydruku: peen wydruk wydruk na czystej kartce, nadruk na formularzu A4 (dwa egzemplarze), nadruk (may format) (jeden egzemplarz), pokazywania podpowiedzi dla panelu wyboru je+eli opcja ta zostanie uaktywniona, to po najechaniu wska3nikiem myszy na ikony znajduj#ce si na panelu wyboru wy6wietlane bd# podpowiedzi, sortowania wedug kolumn opcja umo+liwiaj#ca sortowanie danych wg dowolnej kolumny; nie zaleca si stosowania tej opcji przy du+ej ilo6ci dokumentów ubezpieczeniowych, systemu rejestrowania pracy programu umo+liwia wybór jednego ze sposobów rejestrowania pracy programu Patnik. Rejestrowanie zdarzel podczas pracy z programem Patnik mo+e byw wy#czone, uproszczone b#d3 szczegóowe. Zmiana sposobu rejestrowania wymaga ponownego uruchomienia programu (patrz rozdzia 4.5 System rejestrowania pracy programu). Konfiguracja programu 43

44 sposobu uruchamiania weryfikacji dokumentów z blokami wielokrotnymi podczas ich zapisywania, ustawiel filtra. W bloku Weryfikacja dokumentów z blokami wielokrotnymi u+ytkownik mo+e okre6liw, w jaki sposób ma zachowywaw si weryfikacja podczas zapisu i zamykania raportów imiennych. Do wyboru s# nastpuj#ce opcje: nie weryfikuj caego dokumentu, automatycznie weryfikuj cay dokument, pytaj, czy zweryfikowaw cay dokument. Odpowiednie ustawienie opcji weryfikacji jest szczególnie wa+ne dla u+ytkowników, którzy tworz# raporty rozliczeniowe za np. kilkuset ubezpieczonych. Niezale+nie od wybranej opcji dokumenty s# zapisywane wraz ze wszystkimi wprowadzonymi zmianami. Wybór ten nie dotyczy wysyki, podczas której weryfikowane s# wszystkie dokumenty znajduj#ce si w zestawie. Zawsze mo+na wykonaw weryfikacje dokumentu o statusie Wprowadzony klikaj#c przycisk Weryfikuj w otwartym oknie dokumentu lub po zaznaczeniu dokumentu na widoku i wybraniu odpowiedniej funkcji. W bloku Filtrowanie u+ytkownik ma mo+liwo6w sterowania prac# filtrów. Je6li zostanie wybrana opcja Zawsze w czaj filtr przy zmianie widoku filtr bdzie cay czas widoczny w dolnej cz6ci ekranu niezale+nie od tego, który z widoków zostanie wybrany. Je6li ww. opcja nie bdzie zaznaczona, wówczas, aby zobaczyw filtr, nale+y go w#czyw w wybranym widoku przez kliknicie przycisku Filtr. Dodatkowo, je6li nie ma potrzeby wy6wietlania wyniku dziaania filtra w ka+dym kolejno wybranym widoku, nale+y wybraw opcj Nie wybwietlaj wyniku wyszukiwania. Jest to szczególnie pomocne przy pracy z du+# ilo6ci# danych, gdy+ wy6wietlenie wyniku wyszukiwania przy ka+dej zmianie widoku jest bardzo czasochonne. Przy standardowej pracy z programem obie opcje s# wy#czone, co oznacza, +e filtr jest widoczny w dolnej cz6ci ekranu dopiero na +#danie, czyli po w#czeniu go w wybranym widoku, i wynik wyszukiwania jest zawsze wy6wietlany. 44 Podrcznik administratora

45 Rysunek 23. Okno dialogowe: Ustawienia programu zakadka Inne Zakadka Lokalizacje su+y do ustawiania 6cie+ek do zapisu: raportów z importu, plików przelewu, eksportowanych plików KEDU za#czników komunikatów, raportów RMUA. Domy6lnie wszystkie 6cie+ki s# w odpowiednich podfolderach programu, tzn. je6li program zosta zainstalowany w domy6lnej 6cie+ce C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik to poszczególne elementy bd# zapisywane w nastpuj#cych lokalizacjach: Raporty z importu C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik\Raporty Pliki przelewu C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik\Przelew Eksportowane pliki C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik\KEDU KEDU Za#czniki C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik\ komunikatów Zalaczniki Raporty RMUA C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik\Raporty RMUA Konfiguracja programu 45

46 4.1.2 Dodanie kwoty przecitnego wynagrodzenia dla dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego Wprowadzenie nowej kwoty przecitnego wynagrodzenia dla dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego polega na wpisaniu warto6ci tej kwoty z obowi#zuj#c# dat#. Kwoty te ogaszane s# przez Prezesa GUS co kwarta. Kwot przecitnego wynagrodzenia mo+na sprawdziw po klikniciu na adres strony z aktualno6ciami ZUS w Ustawieniach programu na zakadce Adresy internetowe: Aby wprowadziw kwot przecitnego wynagrodzenia dla dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia programu. 2. W oknie Ustawienia programu przejd3 do zakadki Wyliczenia i z listy wybierz warto6w Kwota przecitnego wynagrodzenia dla dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (patrz Rysunek 24), a nastpnie kliknij przycisk Dodaj. Kliknicie przycisku Usu umo+liwia usunicie wprowadzonych przez u+ytkownika kwot. Przycisk Usu jest aktywny tylko dla kwot wprowadzonych przez u+ytkownika. Rysunek 24. Okno dialogowe: Ustawienia programu zakadka Wyliczenia 46 Podrcznik administratora

47 3. W oknie Kwota przeci,tnego wynagrodzenia (patrz Rysunek 25) wprowad3 kwot dla nastpnego kwartau i zaakceptuj zmiany, klikaj#c przycisk OK. Rysunek 25. Okno: Kwota przeci,tnego wynagrodzenia 4. Kliknij przycisk OK, aby zachowaw wprowadzone zmiany i zamkn#w okno dialogowe Ustawienia programu. Kliknicie przycisku Anuluj powoduje zamknicie okna bez zachowania zmian Wprowadzenie stopy procentowej sk adki na ubezpieczenia rentowe W parametrach wyliczeniowych w Ustawieniach programu mo+na dodaw stop procentow# skadki na ubezpieczenia rentowe. Zmiana tej stopy oznacza, +e podczas wyliczania dokumentów rozliczeniowych warto6w ta bdzie pobierana dla wszystkich patników zarejestrowanych w systemie. Aby wprowadziw stop procentow# skadki na ubezpieczenia: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia programu. 2. W oknie Ustawienia programu przejd3 do zakadki Wyliczenia i z listy wybierz warto6w Stopa procentowa sk adki na ubezpieczenia rentowe (patrz Rysunek 24), a nastpnie kliknij przycisk Dodaj. Kliknicie przycisku Usu umo+liwia usunicie wprowadzonej przez u+ytkownika stopy procentowej. Przycisk Usu jest aktywny tylko dla stóp procentowych wprowadzonych przez u+ytkownika. 3. Na ekranie pojawi si okno Stopa procentowa skadki na ubezpieczenia rentowe (patrz Rysunek 26) - podaj okres obowi#zywania i wysoko6w stopy procentowej, a nastpnie kliknij przycisk OK. Konfiguracja programu 47

48 Rysunek 26. Okno dialogowe: Stopa procentowa skadki na ubezpieczenia rentowe Wprowadzona stopa procentowa i okres jej obowi#zywania musz# byw zgodne z obowi#zuj#cymi przepisami. 4. Kliknij przycisk OK w oknie Ustawienia programu, aby zapisaw zmiany i zamkn#w okno Wprowadzenie stopy procentowej sk adki na ubezpieczenie zdrowotne W parametrach wyliczeniowych w Ustawieniach programu mo+na dodaw stop procentow# skadki na ubezpieczenie zdrowotne. Zmiana tej stopy oznacza, +e podczas wyliczania dokumentów rozliczeniowych warto6w ta bdzie pobierana dla wszystkich patników zarejestrowanych w systemie. Aby wprowadziw stop procentow# skadki na ubezpieczenie zdrowotne: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia programu. 2. W oknie Ustawienia programu przejd3 do zakadki Wyliczenia i z listy wybierz warto6w Stopa procentowa sk adki na ubezpieczenie zdrowotne (patrz Rysunek 24), a nastpnie kliknij przycisk Dodaj. Kliknicie przycisku Usu umo+liwia usunicie wprowadzonej przez u+ytkownika stopy procentowej. Przycisk Usu jest aktywny tylko dla stóp procentowych wprowadzonych przez u+ytkownika. 3. Na ekranie pojawi si okno Stopa procentowa skadki na ubezpieczenie zdrowotne (patrz Rysunek 27) - podaj okres obowi#zywania i wysoko6w stopy procentowej, a nastpnie kliknij przycisk OK. 48 Podrcznik administratora

49 Rysunek 27. Okno dialogowe: Stopa procentowa skadki na ubezpieczenie zdrowotne Wprowadzona stopa procentowa i okres jej obowi#zywania musz# byw zgodne z obowi#zuj#cymi przepisami. 4. Kliknij przycisk OK w oknie Ustawienia programu, aby zapisaw zmiany i zamkn#w okno Zmiana zakresu numerów dokumentów rozliczeniowych Parametr Zakres numerów dokumentów rozliczeniowych okre6la przedzia numerów identyfikatorów z jakiego patnik przygotowuje dokumenty rozliczeniowe. Poprawne jego okre6lenie wymagane jest przy wyliczeniach dokumentów rozliczeniowych. Wybrany zakres numerów jest tak+e wykorzystywany przy nadawaniu identyfikatorów nowym dokumentom rozliczeniowym. Aby zmieniw zakres numerów dokumentów rozliczeniowych: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia programu. 2. W oknie Ustawienia programu (patrz Rysunek 22) przejd3 do zakadki Ogólne, a nastpnie w bloku Zakres numerów dokumentów rozliczeniowych wybierz odpowiedni zakres i kliknij przycisk OK Zmiana okresu rozliczeniowego Parametr okres rozliczeniowy jest wykorzystywany przy tworzeniu raportów imiennych i dokumentów ZUS RMUA. Przykadowo, je6li okres rozliczeniowy w parametrach jest ustawiony jako PaCdziernik 2003, to w utworzonym dokumencie ZUS RCA, jako domy6lny identyfikator pojawi si (pod warunkiem, +e w bazie wcze6niej nie byo +adnych dokumentów rozliczeniowych za ten okres). W programie Patnik przy ka+dym otwarciu okna Ustawienia programu w wypadku, gdy ustawiony okres jest ró+ny od bie+#cego (czyli o jeden miesi#c wcze6niejszy ni+ to wynika z daty systemowej) pojawia si pytanie o jego aktualizacj. Konfiguracja programu 49

50 Aby zmieniw bie+#cy okres rozliczeniowy: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia programu. 2. Je6li pojawi si komunikat (patrz Rysunek 28), kliknij przycisk OK, aby zmieniw okres na bie+#cy, proponowany przez program, lub w oknie Ustawienia programu przejd3 do zakadki Ogólne (patrz Rysunek 22), a nastpnie w bloku Okres rozliczeniowy zmiel miesi#c i rok na bie+#cy lub na inny potrzebny do wykonania zamierzonej funkcji. Rysunek 28. Okno komunikatu z pytaniem o aktualizacj okresu rozliczeniowego 3. Kliknij przycisk OK, aby zaakceptowaw wprowadzone zmiany. Kliknicie przycisku Anuluj spowoduje pozostawienie niezmienionego okresu rozliczeniowego. 4.2 Konfiguracja przekazu elektronicznego Do parametrów przekazu elektronicznego nale+#: nazwa certyfikatu ZUS, ustawienia metody przekazu dokumentów do ZUS (ró+ne w zale+no6ci od wybranej metody), wybór certyfikatu kwalifikowanego wykorzystywanego do komunikacji z ZUS w zakresie przekazywania dokumentów, okres informowania o zbli+aj#cym si kolcu okresu wa+no6ci klucza prywatnego, ustawienia serwera proxy, ustawienia wy6wietlania ostrze+el przed pierwszym u+yciem funkcji przekazu elektronicznego, adresy Centrum Certyfikacji dedykowanego dla ZUS su+#ce do pobierania certyfikatów i list CRL, lokalizacje plików zwi#zanych z przekazem elektronicznym, adres do przekazywania zestawów dokumentów, adres Narodowego Centrum Certyfikacji, adres Narodowego Centrum Certyfikacji su+#cy do pobierania list CRL, adres centrum, które jest wydawc# certyfikatu kwalifikowanego su+#cy do pobierania list CRL. Aby zmieniw ustawienia programu w zakresie przekazu elektronicznego: 1. Z menu Przekaz wybierz polecenie Ustawienia przekazu elektronicznego. 2. Na ekranie pojawi si okno Ustawienia przekazu elektronicznego (patrz Rysunek 29). 3. Ustaw +#dane warto6ci i kliknij przycisk OK. 50 Podrcznik administratora

51 4.2.1 Ustawienia ogólne Poszczególne zakadki oraz parametry, które mo+na na nich ustawiw, zostay opisane w kolejnych podrozdziaach. Na zakadce Ustawienia ogólne (patrz Rysunek 29) znajduj# si parametry, które nale+y ustawiw w pierwszej kolejno6ci. Nale+# do nich okre6lenie nazwy certyfikatu ZUS oraz metody przekazu dokumentów. Na zakadce tej mo+na skonfigurowaw lokalizacj plików zwi#zanych z przekazem elektronicznych, które zapisywane s# na dysku u+ytkownika (poza baz# danych programu Patnik). Dotyczy to plików przesyek do/z ZUS (zaszyfrowanych zestawów dokumentów i potwierdzel z ZUS). Natomiast zakadka Listy CRL su+y midzy innymi do okre6lania lokalizacji plików zwi#zanyh z listami CRL. Rysunek 29. Okno Ustawienia przekazu elektronicznego zakadka Ustawienia ogólne Konfiguracja programu 51

52 Okre7lenie nazwy certyfikatu ZUS Nazwa certyfikatu ZUS jest niezbdna do prawidowego dziaania funkcji wysyania zestawów dokumentów, poniewa+ wykorzystywana jest do odszukania potrzebnego certyfikatu ZUS. Aby okre6liw nazw certyfikatu ZUS: 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Ustawienia ogólne (patrz Rysunek 29). 2. W polu Nazwa certyfikatu ZUS z rozwijanej listy wybierz warto6w okre6laj#c# certyfikat ZUS (RP-1-OOP-SDWI). 3. Kliknij przycisk OK. Kliknicie przycisku Anuluj oznacza rezygnacj z wprowadzenia zmian w ustawieniach Okre7lenie metody przekazu Na zakadce Ustawienia ogólne (patrz Rysunek 29) znajduj# si ustawienia dotycz#ce preferowanego sposobu przekazywania dokumentów do ZUS. Dokumenty ubezpieczeniowe mog# byw przekazywane do ZUS: w postaci wydruków papierowych, w postaci elektronicznej, automatycznie z programu Patnik, w postaci elektronicznej, samodzielnie: przez stron WWW, zapisane na pycie CD. W programie Patnik istnieje mechanizm automatycznego wyboru adresu internetowego, na który bd# wysyane dokumenty ubezpieczeniowe oraz z których nale+y pobieraw potwierdzenia za po6rednictwem systemu Elektronicznej Wymiany Dokumentów. Adres strony internetowej, na któr# patnik mo+e przekazywaw dokumenty bdzie wybierany spo6ród: Aby ustawiw sposób przekazywania dokumentów do ZUS: 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Ustawienia ogólne (patrz Rysunek 29). 2. Zaznacz przycisk opcji, który odpowiada wybranej metodzie przekazywania dokumentów do ZUS: Wydruk Wysy ka automatyczna na adres, przy czym adres serwera ZUS do przekazywania dokumentów jest wybierany automatycznie podczas wysyki. Pamitaj te+ o ustawieniu parametrów serwera proxy na zakadce Inne. Wysy ka samodzielna. Decyzja o sposobie przekazania zestawu dokumentów powinna zostaw podjta przed jego wysaniem. Przygotowane zestawy powinny byw przekazane do ZUS w sposób, który zosta ustawiony przed u+yciem funkcji wysyania. 52 Podrcznik administratora

53 Kliknij przycisk OK. Kliknicie przycisku Anuluj oznacza rezygnacj z wprowadzenia zmian w ustawieniach. Je6li zostaa wybrana opcja Wysy ka automatyczna na adres, to informacja o tym na jaki serwer zosta wysany zestaw dokumentów znajduje si w oknie Zestaw dokumentów na zakadce Wysyka w polu Serwer. Podczas wysyki dokumentów bezpo6rednio z programu mo+e pojawiaw si komunikat "Certyfikat sesji SSL zawiera bdy". W razie jego wyst#pienia w ustawieniach internetowych (menu Start\Ustawienia\Panel sterowania\opcje internetowe\ zakadka Zaawansowane\ sekcja Zabezpieczenia) nale+y odznaczyw opcj "Sprawd3 czy certyfikat serwera nie zosta cofnity" Uruchamianie weryfikacji wstpnej Je+eli podczas tej sesji pracy z programem u+ytkownik nie pracowa jeszcze z przekazem elektronicznym, to po przej6ciu do widoku zwi#zanego z przekazem wykonana zostanie weryfikacja wstpna zarejestrowanych w programie certyfikatów i list CRL. Polega ona na sprawdzeniu: odcisków kluczy publicznych certyfikatów punktów zaufania, czy w programie zarejestrowane s# potrzebne do pracy z przekazem elektronicznym certyfikaty wydawane przez Centrum Certyfikacji Unizeto Certum dedykowane dla ZUS takie, jak: CA-NAD, CA-ZEW, jednostki ZUS, czy w programie zarejestrowane s# potrzebne do pracy z przekazem elektronicznym certyfikaty takie, jak: certyfikat Narodowego Centrum Certyfikacji, certyfikat Centrum Certyfikacji (KIR, Sigillum lub UNIZETO Certum) i certyfikat kwalifikowany patnika wydany przez jedno z Centrów Certyfikacji, czy w programie zarejestrowane s# aktualne listy certyfikatów uniewa+nionych (CRL). Wywoywanie okna Weryfikacja wst,pna mo+na wy#czyw, zaznaczaj#c pole wyboru Nie pokazuj tego komunikatu podczas nastpnego uruchomienia programu (patrz Rysunek 30 i Rysunek 31). Konfiguracja programu 53

54 Rysunek 30. Okno Weryfikacja wst,pna zakadka Status weryfikacji wstpnej Okno Weryfikacja wst,pna posiada dwie zakadki. Na zakadce Status weryfikacji wstpnej prezentowana jest u+ytkownikowi informacja czy w obecnym stanie aplikacji mo+liwe jest przygotowanie poprawnych przesyek do ZUS. W ramach weryfikacji wstpnej nie jest sprawdzana prawidowo6w dziaania po#czenia internetowego, które jest niezbdne do wysania przygotowanych dokumentów do ZUS. Wy6wietlana jest tu równie+ informacja o statusie weryfikacji certyfikatu ZUS oraz skonfigurowanego certyfikatu patnika (w przypadku je+eli zosta on skonfigurowany). W celu uniknicia sytuacji, w której wa+no6w skonfigurowanego certyfikatu patnika mija, uniemo+liwiaj#c patnikowi przygotowanie wysyki do ZUS, w oknie prezentowana jest równie+ informacja o liczbie dni pozostaych do upywu wa+no6ci certyfikatu. W oknie u+ytkownik ma mo+liwo6w wy6wietlenia szczegóów certyfikatów (ZUS i kwalifikowanego) oraz aktualizacji list CRL przez automatyczne pobranie ze strony centrum certyfikacji b#d3 poprzez pobranie z wcze6niej sci#gnitego pliku. Listy CRL aktualizowane s# z adresów wskazanych w konfiguracji przekazu elektronicznego (patrz rozdzia Ustawienia list CRL). 54 Podrcznik administratora

55 Rysunek 31 Okno Weryfikacja wst,pna zakadka Weryfikacja punktów zaufania Na zakadce Weryfikacja punktów zaufania prezentowana jest lista punktów zaufania, tj certyfikatów gównych urzdów certyfikacji, które wystawiaj# certyfikaty dla patników i ZUS. Wy#cznie certyfikaty pochodz#ce z centrów stanowi#cych punkty zaufania s# obsugiwane w ZUS. W celu przesania do weryfikacji zainstalowanych w aplikacji punktów zaufania w oknie istnieje mo+liwo6w zapisania tej informacji do pliku Ustawienia komunikacji z ZUS Na zakadce Inne znajduj# si ustawienia dotycz#ce komunikacji z ZUS. Ustawienie tych parametrów jest niezbdne do prawidowego dziaania automatycznej wysyki dokumentów oraz pobierania potwierdzel z ZUS. Znajdziemy tam równie+ dodatkowe pole umo+liwiaj#ce podanie adresu do przekazywania zestawów dokumentów. Po jego wskazaniu i wpisaniu adresu, przesyki bd# przekazywane na wskazany adres i nie bdzie odbywao si automatyczne losowanie wza. Konfiguracja programu 55

56 Rysunek 32. Okno Ustawienia przekazu elektronicznego zakadka Inne Aby ustawiw parametry komunikacji: 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Inne (patrz Rysunek 32). 2. Zaznacz, czy do komunikacji http wykorzystywany bdzie serwer proxy i je+eli tak, zaznacz pole wyboru UFyj serwera Proxy i ustaw odpowiednie parametry (adres i numer portu). Mo+esz te+ u+yw przycisku Pobierz ustawienia przegl!darki, aby ustawiw parametry proxy takie same, jak u+ywane w systemie. 3. Zaznacz opcj UFyj tego adresu do przekazywania zestawów dokumentów oraz wpisz adres, je6li chcesz przekazywaw dokumenty na inny adres ni+ wybierany podczas wysyki automatycznej. 4. Kliknij przycisk OK. Kliknicie przycisku Anuluj oznacza rezygnacj z wprowadzenia zmian w ustawieniach. 56 Podrcznik administratora

57 4.2.4 Ustawienia certyfikatów Na zakadce Certyfikaty mo+na dokonaw wyboru certyfikatu, który ma su+yw do podpisywania przesyek przekazywanych do ZUS. Rysunek 33 Okno Ustawienie przekazu elektronicznego zakadka Certyfikaty Obecno6W certyfikatu na powy+szej li6cie nie oznacza, +e zosta on poprawnie zainstalowany w systemie. Certyfikat mo+e byw widoczny w bazie danych (np. na wskutek przeniesienia bazy na inny komputer) i jednocze6nie nie bdzie informacji o nim w systemie. Z tego powodu poprawne dziaanie aplikacji Patnik z certyfikatami kwalifikowanymi wymaga, aby w magazynie systemowym by wcze6niej zarejestrowany certyfikat kwalifikowany wraz informacj# o odpowiadaj#cym mu kluczu prywatnym. Obecno6W klucza prywatnego mo+na sprawdziw ogl#daj#c wa6ciwo6ci certyfikatu kwalifikowanego zajrestrowanego w systemie za pomoc# polecenia: Internet Explorer\Narzdzia\Opcje internetowe\zakadka Zawarto6W \Przyciski Certyfikaty W przypadku prawidowego zarejestrowania klucza prywatnego we wa6ciwo6ciach certyfikatu bdzie znajdowaa si poni+sza informacja: Tym samym konieczna jest rejestracja certyfikatu kwalifikowanego indywidualnie przez ka+dego u+ytkownika systemu. Su+# do tego aplikacje dostarczane przez Kwalifikowane Centra, tj. asystent certyfikatów oraz procertumcardmanager. Nie wykonanie takiej czynno6ci powoduje, +e niemo+liwe jest powi#zanie certyfikatu z odpowiadaj#cym mu kluczem prywatnym znajduj#cym si na karcie elektronicznej. Konfiguracja programu 57

58 Aby wybraw i ustawiw certyfikat kwalifikowany do elektronicznej komunikacji z ZUS w zakresie przekazywania dokumentów ubezpieczeniowych: 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Certyfikaty (patrz Rysunek 33) 2. Wska+ wybrany certyfikat kwalifikowany. Dwukrotne kliknicie na certyfikacie spowoduje wy6wietlenie okna Certyfikat (patrz Rysunek 34) su+#cego do przegl#dania danych zawartych w certyfikacie. 3. Kliknij przycisk OK. Kliknicie przycisku Anuluj oznacza rezygnacj z wprowadzenia zmian w ustawieniach Rysunek 34 Okno Certyfikat Automatyczne konfigurowanie certyfikatu kwalifikowanego u9ytkownika W pewnych przypadkach program automatycznie konfiguruje certyfikat kwalifikowany, który bdzie wykorzystywany przez u+ytkownika do przygotowania przesyek do ZUS. 1. W sytuacji kiedy w aplikacji nie zosta jeszcze skonfigurowany +aden certyfikat u+ytkownika wówczas pierwszy rejestrowany w aplikacji certyfikat kwalifikowany jest automatycznie ustawiany jako domy6lny certyfikat wykorzystywany do przygotowania przesyek do ZUS przez danego u+ytkownika. 2. Usunicie certyfikatu kwalifikowanego u+ytkownika spowoduje, +e domy6lnie skonfigurowany zostaje kolejny certyfikat kwalifikowany zarejestrowany w programie. Je+eli lista aktualnie zarejestrowanych certyfikatów kwalifikowanych jest pusta wówczas +aden certyfikat nie bdzie skonfigurowany. 58 Podrcznik administratora

59 4.2.5 Ustawienie okresu informowania o ko:cz/cym si okresie wa9no7ci klucza prywatnego Ustawienie okresu informowania o kolcz#cej si wa+no6ci klucza prywatnego dotyczy skonfigurowanego certyfikatu kwalifikowanego. Klucz prywatny ma ustalony okres wa+no6ci. Dla certyfikatów kwalifikowanych wydanych przez kwalifikowane centra certyfikacji okres wa+no6ci klucza prywatnego kolczy si wraz upywem daty wa+no6ci certyfikatu kwalifikowanego. Tym samym mo+liwo6w korzystania z certyfikatu kwalifikowanego kolczy si wraz upywem daty wa+no6ci certyfikatu kwalifikowanego. Aby zapobiec niespodziewanej utracie wa+no6ci klucza prywatnego i utrzymaw w ten sposób ci#go6w mo+liwo6ci korzystania z przekazu elektronicznego, program posiada funkcj informowania o zbli+aj#cym si kolcu okresu wa+no6ci klucza. Aby ustaliw okres informowania o zbli+aj#cym si upywie wa+no6ci klucza prywatnego: 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Certyfikaty (patrz Rysunek 33). 2. W polu Poinformuj XXX dni przed up ywem wafnobci klucza prywatnego wprowad3 liczb dni (domy6lnie przyjmuje si 30 dni). 3. Kliknij przycisk OK. Kliknicie przycisku Anuluj oznacza rezygnacj z wprowadzenia zmian w ustawieniach. Liczba dni pozostaych do kolca wa+no6ci certyfikatu wy6wietlana jest w oknie Weryfikacja wst,pna. Je+eli zostanie speniony warunek informowania zawsze podczas pierwszego uruchomienia funkcji przekazu wy6wietlane bdzie okno z informacj# o liczbie dni pozostaych do kolca wa+no6ci certyfikatu kwalifikowanego (patrz Rysunek 35) Rysunek 35. Komunikat o liczbie dni pozostaych do kolca wa+no6ci certyfikatu Konfiguracja programu 59

60 4.2.6 Ustawienia list CRL Na zakadce Listy CRL znajduj# si parametry su+#ce do konfiguracji adresów su+#cych do pobierania list CRL. Na zakadce s# wy6wietlane trzy bloki parametrów (patrz Rysunek 36): 1. Pierwszy blok pozwala na konfiguracj adresów list niezbdnych do prawidowej weryfikacji certyfikatu ZUS (OOP) wydanych przez centrum certyfikacji dedykowane dla ZUS (patrz rozdzia Okre6lenie nazwy certyfikatu ZUS). W bloku zdefiniowany jest równie+ adres z którego mo+na pobraw aktualny certyfikat ZUS. 2. Drugi blok pozwala na konfiguracj adresów list niezbdnych do prawidowej weryfikacji kwalifikowanego certyfikatu patnika. Do weryfikacji niezbdne s# listy wydane przez: Narodowe Centrum Certyfikacji oraz centrum certyfikacji, które jest wystawc# certyfikatu kwalifikowanego wybranego przez u+ytkownika do komunikacji w zakresie przekazywania zestawów dokumentów ubezpieczeniowych do ZUS w zakadce Certyfikaty. 3. Trzeci blok (patrz Rysunek 36) okre6la miejsce przechowywana lokalnych list CRL. Rysunek 36. Okno Ustawienia przekazu elektronicznego zakadka Listy CRL Aby ustawiw adresy su+#ce do pobierania list CRL dla centrum certyfikacji ZUS (OOP): 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Listy CRL do sekcji Informacje o certyfikacie ZUS (OOP) (patrz Rysunek 36). 2. W polu Adres Centrum Certyfikacji mo+esz wpisaw aktualny adres strony gównej Centrum Certyfikacji Unizeto Certum, na której znajdziesz aktualne informacje dotycz#ce dziaania Centrum Certyfikacji dla ZUS. 60 Podrcznik administratora

61 3. W polu Adres certyfikatu ZUS wpisz adres Centrum Certyfikacji, pod którym dostpny jest aktualny certyfikat OOP. 4. W polu Lista CRL G ównego Centrum Certyfikacji wpisz adres Centrum Certyfikacji, pod którym dostpna jest aktualna lista CRL CA- NAD. 5. W polu Lista CRL PoBredniego Centrum Certyfikacji wpisz adres Centrum Certyfikacji, pod którym dostpna jest aktualna lista CRL CA- ZEW. Je+eli certyfikat ZUS oraz wystawiaj#cy go certyfikat centrum zawiera odpowiedni# informacj (pole CDP- CRL Distibution Point), wówczas adresy list CRL mog# byw pobrane do ustawiel po wci6niciu przycisku Pobierz z certyfikatu. W polach dotycz#cych pobierania list CRL powinny si znale3w warto6ci: Certyfikat ZUS: CRL CA-NAD: CRL CA-ZEW: Aby ustawiw adresy su+#ce do pobierania list CRL niezbdnych do weryfikacji kwalifikowanego certyfikatu patnika: 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Listy CRL na sekcj Informacje o certyfikacie patnika (patrz Rysunek 36). 2. W polu Adres Narodowego Centrum Certyfikacji mo+esz wpisaw aktualny adres strony gównej Narodowego centrum certyfikacji. 3. W polu Lista CRL Narodowego Centrum Certyfikacji wpisz adres Narodowego Centrum Certyfikacji, pod którym dostpna jest lista CRL. 4. W polu Lista CRL Centrum Kwalifikowanego wpisz adres Centrum Certyfikacji, które jest wydawc# certyfikatu kwalifikowanego wybranego przez u+ytkownika do komunikacji w zakresie przekazywania zestawów dokumentów pod którym dostpna jest aktualna lista CRL. W sekcji Informacje o certyfikacie patnika powinny znajdowaw si wpisy: w polu Lista CRL Narodowego Centrum Certyfikacji: w polu Lista CRL Centrum Kwalifikowanego jedna z poni+szych warto6ci (zale+nie od tego które centrum jest wystawc# skonfigurowanego certyfikatu kwalifikowanego) albo - je+eli wydawc# listy CRL jest jeden z certyfikatów Sigillum albo - je+eli wydawc# wybranego certyfikatu kwalifikowanego jest jeden z certyfikatów Unizeto Certum albo - jefeli wydawc wybranego certyfikatu kwalifikowanego jest jeden z certyfikatów Krajowej Izby Rozliczeniowej. Konfiguracja programu 61

62 Je+eli certyfikat patnika oraz wystawiaj#cy go certyfikat centrum zawiera odpowiedni# informacj (pole CDP- CRL Distibution Point), wówczas adresy list CRL mog# byw pobrane do ustawiel po wci6niciu przycisku Pobierz z certyfikatu. 5. Kliknij przycisk OK. Kliknicie przycisku Anuluj oznacza rezygnacj z wprowadzenia zmian w ustawieniach Okre7lenie lokalizacji plików zwi/zanych z przekazem elektronicznym Zakadka Ustawienia ogólne (patrz Rysunek 37) su+y midzy innymi do okre6lenia lokalizacji plików zwi#zanych z przekazem elektronicznym, które s# zapisywane na dysku u+ytkownika (poza baz# danych programu Patnik). Dotyczy to plików przesyek do/z ZUS (zaszyfrowanych zestawów dokumentów i potwierdzel z ZUS) oraz plików zawieraj#cych listy CRL. Natomiast zakadka Listy CRL (patrz Rysunek 36) su+y midzy innymi do okre6lania lokalizacji plików zwi#zanyh z listami CRL. Rysunek 37. Okno Ustawienia przekazu elektronicznego zakadka Ustawienia ogólne 62 Podrcznik administratora

63 Aby zmieniw lokalizacj plików: 1. W oknie Ustawienia przekazu elektronicznego przejd3 na zakadk Ustawienia ogólne (patrz Rysunek 37). 2. W polu Lokalizacja przesy ek do ZUS (zestawy dokumentów) wprowad3 6cie+k do katalogu, w którym zapisywane bd# tworzone w programie przesyki do ZUS. 3. W polu Lokalizacja przesy ek z ZUS (Potwierdzenia) wprowad3 6cie+k do katalogu, w którym zapisywane bd# przesyki z ZUS. 4. W zakadce Listy CRL (patrz Rysunek 36) w polu Katalog lokalny dla list CRL wprowad3 6cie+k do katalogu, w którym zapisywane bd# rejestrowane w programie listy CRL. W celu ustawienia 6cie+ek mo+esz u+yw przycisku i w oknie Przegl.daj w poszukiwaniu foldera zaznaczyw katalog, w którym maj# byw zapisywane pliki. Podczas wysyania zestawów dokumentów do ZUS w wybranych katalogach oraz ich podkatalogach oznaczonych symbolem patnika s# zapisywane pliki przesyek. Dlatego na systemach Windows NT, Windows 2000 Windows XP oraz Windows Server 2003 wszystkim u+ytkownikom programu Patnik nale+y nadaw uprawienia do zapisu w tych katalogach widocznych na zakadce Ustawienia ogólne w oknie Ustawienia przekazu elektronicznego. 4.3 Konfiguracja drukarki Do konfiguracji drukarki w programie Patnik su+y okno Parametry wydruku (patrz Rysunek 38). Pozwala ono wybraw drukark, okre6liw jej wa6ciwo6w oraz ustaliw sposób drukowania dokumentów lub zestawów dokumentów. Za pomoc# przycisku Zastosuj mo+na zmieniw ustawienia parametrów wydruku i zostan# one zachowane przy sporz#dzaniu kolejnych wydruków dokumentów. Okno Parametry wydruku jest dostpne: po wybraniu polecenia Drukuj z menu Program, je6li jest zaznaczony dowolny dokument ubezpieczeniowy b#d3 zestaw dokumentów w obszarze roboczym, po wybraniu polecenia Drukuj z menu Dokument w oknie dowolnego dokumentu otwartego do edycji lub podgl#du, po wybraniu polecenia Drukuj z menu Zestaw w oknie otwartego do edycji lub podgl#du. Szczegóowy opis parametrów wydruku: Konfiguracja programu 63

64 Drukarka okre6la wa6ciwo6ci wybranej domy6lnie drukarki, umo+liwia zmian wybranej drukarki i okre6lenie jest wa6ciwo6ci. Kliknicie przycisku Wa6ciwo6ci umo+liwia zmian ustawiel sterownika drukarki. Zakres wydruku pozwala na okre6lenie zakresu drukowanych stron, domy6lnie wybrana jest opcja Wszystko. Po wybraniu opcji Strony, mo+na okre6liw jakie stron nale+y wydrukowaw. Szczególnie przydatne to jest przy wydruku poszczególnych stron raportów imiennych. Typ wydruku umo+liwia wybór rodzaju sporz#dzanego wydruku, poszczególne typy wydruku s# dostpne w zale+no6ci od stanu przetwarzania dokumentu: 1. Do ZUS dostpny tylko dla dokumentów, które bd# przekazane do ZUS (status Wysany lub Potwierdzony), 2. Archiwalny dostpny tylko dla dokumentów przekazanych do ZUS (status Wysany, Potwierdzony lub Historyczny), umo+liwia wydrukowanie faktycznie przekazanych dokumentów w opcji oszczdno6ciowej, wydruk jest oznaczone napisem Archiwalny, 3. Roboczy ten rodzaj wydruku jest dostpny dla wszystkich dokumentów (niezale+nie od statusu przetwarzania), umo+liwia przygotowanie próbnych wydruków dokumentów, które s# oznaczone napisem Roboczy. Pozycje raportów rozliczeniowych pozwala na okre6lenie sposobu drukowania koryguj#cych raportów imiennych. Dostpna jest opcja umo+liwiaj#ca drukowanie wszystkich bloków raportu lub wybranych pozycji raportów koryguj#cych przeznaczonych do wysania (patrz rozdzia Oznaczanie raportów imiennych do wysyki w Podrczniku u+ytkownika). Uwaga! Dokumenty drukowane w trybie roboczym lub archiwalnym nie bd# przyjmowane przez ZUS. Rysunek 38. Okno dialogowe: Parametry wydruku 64 Podrcznik administratora

65 4.4 Stan systemu Funkcja pozwala na wy6wietlenie informacji o 6rodowisku, w jakim pracuje program Patnik. Zadaniem funkcji jest pobranie oraz prezentacja danych o: parametrach systemu operacyjnego s# to szczegóowe informacje na temat systemu operacyjnego, na którym zosta zainstalowany program Patnik parametrach programu s# to informacje na temat parametrów, z którymi pracuje program Patnik, parametrach roboczej bazy danych s# to szczegóowe informacje na temat bazy danych, z któr# wspópracuje program Patnik w momencie generowania raportu, roboczej bazie danych s# to informacje na temat struktury tablic oraz kolumn, wersji schematu XML oraz arkusza stylów s# to informacje o wersjach wygenerowanych plików, których zadaniem jest utrzymywanie oraz przetwarzanie danych. Aby przej6w do prezentacji danych o systemie: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia programu W otwartym oknie Ustawienia programu kliknij przycisk Stan systemu. 3. Na ekranie pojawi si okno Informacje o systemie operacyjnym (patrz Rysunek 39), przejrzyj wy6wietlone informacji i kliknij przycisk OK, aby zamkn#w okno. Je6li chcesz zapisaw dane o systemie operacyjnym kliknij przycisk Zapisz. Rysunek 39. Okno dialogowe Informacje o systemie operacyjnym Konfiguracja programu 65

66 4. Na ekranie pojawi si okno Zapisywanie jako (patrz Rysunek 40) kliknij przycisk Zapisz aby zachowaw dane w pliku o strukturze XML lub zmiel nazw i folder, w którym ma zostaw zapisany plik a nastpnie kliknij przycisk Zapisz.. Pobrane dane o 6rodowisku w jakim pracuje program Patnik mog# zostaw zapisane do pliku tekstowego, zgodnego ze struktur# XML. Domy6lnie plik zapisywany jest w katalogu, w którym zosta zainstalowany program Patnik po nazw# zgodn# z poni+szym schematem RRRRMMDDhhmmss_StanSystemu.xml gdzie: RRRRMMDD jest dat# uruchomienia funkcji pobran# z systemu hhmmss jest godzin# uruchomienia funkcji pobran# z systemu. U+ytkownik mo+e zmieniw nazw pliku i folder, w którym on zostanie zapisany. Uwaga! Aby zapisaw dane w wybranym folderze nale+y posiadaw uprawnienia do zapisu w nim. Rysunek 40. Okno dialogowe Zapisywanie jako W systemie Windows 95 OSR przegl#darka internetowa nie jest w stanie poprawnie wy6wietlaw informacji zapisanych w formacie XML, w zwi#zku z tym raport ze stanu systemu mo+e nie byw wy6wietlany poprawnie. Do prawidowego wy6wietlenia danych w oknie Stan systemu mog# byw potrzebne komponenty dostarczane przez pakiet instalacyjny przegl#darki Internet Explorer. Je+eli sposób prezentacji danych w oknie jest niepoprawny, nale+y sprawdziw w dokumentacji jaka wersja przegl#darki Internet Explorer jest wskazana przez producenta dla danego systemu operacyjnego, jako wspieraj#ca w peni technologie XSL (Extensible Stylesheet Language) i XPath. Dane o konfiguracji mo+esz zapisaw do pliku i przesaw w celu uzupenienia diagnozy je6li pojawi# si problemy. 66 Podrcznik administratora

67 4.5 System rejestrowania pracy programu Program Patnik posiada mechanizm rejestrowania przebiegu dziaania funkcji importu dokumentów i przekazu elektronicznego. Mechanizm ten pozwala na diagnoz problemów, które mogyby si pojawiw podczas pracy z programem i posiada dwa tryby dziaania: rejestrowanie uproszczone, rejestrowanie szczegóowe, System rejestrowania pracy programu mo+e byw równie+ wy#czony. Sposób rejestrowania mo+na zmieniw w oknie Ustawienia programu na zakadce Inne wybieraj#c odpowiedni parametr w bloku System Rejestrowania Pracy Programu (patrz rozdzia 4.1.1Szczegóowy opis parametrów i opcji programu Patnik). W programie Patnik domy6lnie ustawiony jest tryb Rejestrowanie uproszczone, który loguje szczegóowo przebieg aktualnie wykonywanej funkcji, lecz do momentu wyst#pienia powa+nego bdu, nie zapisuje tych danych w pliku. Je+eli podczas pracy programu wyst#pi nieoczekiwany b#d, dane obejmuj#ce szczegóowy przebieg wykonania aktualnej funkcji oraz informacje dotycz#ce funkcji wykonywanych od momentu uruchomienia programu s# zapisywane w pliku o rozszerzeniu XML, opatrzonym dat# i czasem wyst#pienia awarii. Plik jest zapisywany w katalogu <Katalog Patnika>\Log, gdzie <Katalog Patnika> to katalog, w którym zainstalowany jest program. Przykadowo plik o nazwie _Log_01.xml powsta w dniu o godzinie 11:34 i by pierwszym plikiem logu powstaym w tym dniu. W przypadku wyst#pienia problemu na ekranie zostanie wy6wietlony komunikat (patrz Rysunek 41). Je6li u+ytkownik w oknie komunikatu kliknie przycisk Tak, to dodatkowo w katalogu Log zostanie zapisana informacja o stanie systemu w pliku o rozszerzeniu XML, opatrzonym dat# i czasem wyst#pienia awarii. Rysunek 41. Okno komunikatu W przypadku powtarzania si bdu nale+y zaznaczyw opcj Rejestrowanie szczegó owe. Rejestruje ona w szczegóowy sposób przebieg dziaania wszystkich funkcji objtych monitorowaniem, zapisuj#c jednocze6nie dane w plikach tymczasowych. Ka+de wyst#pienie awarii w takim trybie skutkuje przepisaniem zebranych informacji do pliku w katalogu <Katalog Patnika>\Log. Dane zapisane w plikach mog# zostaw przekazane do pracowników infolinii w celu uatwienia diagnozy wystpuj#cego problemu. Konfiguracja programu 67

68

69 5 Rozdzia FUNKCJE ADMINISTRACYJNE 5.1 Archiwizacja danych W programie Patnik istniej# dwa sposoby archiwizacji, ró+ni#ce si zakresem archiwizowanych danych. Mo+liwa jest archiwizacja wszystkich zasobów wybranego patnika lub jedynie wybranych zestawów dokumentów. Archiwizacja wszystkich zasobów patnika polega na zarchiwizowaniu wszystkich znajduj#cych si w bazie roboczej danych, które nale+# do patnika (tj. kartoteki patnika, kartotek ubezpieczonych, dokumentów, zestawów, certyfikatów, list CRL, wiadomo6ci, potwierdzel, dziennika operacji i archiwum dziennika operacji). Archiwizacja dokumentów polega na umieszczeniu w archiwum wybranych zestawów dokumentów mog# to byw jedynie zestawy potwierdzone lub historyczne. Archiwizacja polega na przenoszeniu danych do innej bazy danych ni+ baza robocza programu. Zestawy dokumentów mo+na archiwizowaw tylko w domy6lnym archiwum. Wszystkie zasoby patnika mo+na archiwizowaw zarówno w domy6lnym archiwum programu jak i w innej roboczej bazie danych programu Patnik. Archiwizacj danych mo+na przeprowadziw z jednoczesnym usuniciem zarchiwizowanych danych z bazy roboczej lub bez ich usuwania. Aby archiwizacja do domy6lnego archiwum programu bya mo+liwa, nale+y uprzednio utworzyw archiwum przy pomocy Kreatora konfiguracji archiwum. Baza danych stanowi#ca domy6lne archiwum programu nie mo+e byw u+ywana przez program Patnik jako baza robocza. Ponadto, baza archiwalna mo+e byw u+ywana jako archiwum jedynie we wspópracy z baz# robocz#, na podstawie, której archiwum zostao utworzone. Funkcje administracyjne 69

70 Te same dane mo+na archiwizowaw w domy6lnym archiwum wielokrotnie. Powoduje to zast#pienie danych umieszczonych w archiwum podczas poprzedniej archiwizacji danymi ostatnio zarchiwizowanymi. Jedynie w przypadku archiwizacji patnika do innej bazy roboczej, nie ma mo+liwo6ci nadpisania patnika. Odwrotnymi procesami do archiwizacji patnika i archiwizacji dokumentów s# odpowiednio odtwarzanie patnika i odtwarzanie dokumentów z archiwum. Aby móc pracowaw z danymi, które zostay zarchiwizowane, nale+y odtworzyw je z archiwum. Wyj#tkowo w przypadku archiwizacji patnika do innej bazy roboczej mo+na pracowaw z danymi tego patnika #cz#c si baz# robocz#, do której zosta patnik wyeksportowany. Zatem archiwizacja patnika, mo+e peniw funkcj przenoszenia zasobów patnika midzy ró+nymi bazami roboczymi programu Patnik Konfigurowanie archiwum Konfigurowanie archiwum odbywa si za pomoc# Kreatora konfiguracji archiwum. Funkcja su+y do tworzenia nowej bazy archiwum lub do konfiguracji po#czenia z archiwum ju+ utworzonym w przeszo6ci. Rodzaj bazy archiwum jest zawsze taki sam jak rodzaj bazy roboczej. W zale+no6ci od rodzaju bazy (MS SQL Server lub MS Access) liczba kroków i sposób dziaania kreatora s# odmienne Konfiguracja archiwum dla bazy MS SQL serwer Aby skonfigurowaw archiwum: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia archiwum. 2. Je6li nigdy wcze6nie nie bya wykonywana konfiguracja archiwum, to na ekranie pojawi si komunikat (patrz Rysunek 42), kliknij przycisk Tak, aby uruchomiw Kreatora konfiguracji archiwum. Rysunek 42. Okno komunikatu 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno kreatora (patrz Rysunek 43). Je6li nigdy wcze6niej nie byo tworzone archiwum programu dla bie+#cej bazy roboczej, aktywna bdzie jedynie opcja Utwórz nowe archiwum. Wybierz t opcje i kliknij przycisk Dalej. 70 Podrcznik administratora

71 Rysunek 43. Okno kreatora konfiguracji archiwum 4. W kolejnym kroku kreatora, wybierz z listy nazw serwera, na którym chcesz utworzyw baz lub wprowad3 j# samodzielnie. Wprowad3 nazw, któr# chcesz nadaw tworzonej bazie (patrz Rysunek 44) i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 44. Okno kreatora konfiguracji archiwum Uwaga! W polu Nazwa Serwera SQL nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ taka konfiguracja mo+e uniemo+liwiw wykonanie archiwizacji i odtwarzania patnika oraz zestawów dokumentów. Podczas konfiguracji archiwum zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem "\" (tyko w przypadku, gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie ZR4_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie nastpuj#ca: ZR4_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w Funkcje administracyjne 71

72 przykadzie komputera ZR4_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku, gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. 5. W trzecim kroku kreatora (patrz Rysunek 45) wybierz rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika, który ma zostaw wykorzystany do #czenia si z baz# danych podczas pracy programu, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Podczas tworzenia nowego archiwum kreator daje mo+liwo6w wyboru spo6ród trzech mo+liwo6ci: autoryzacja systemu Windows, u+ycie istniej#cego konta, utworzenie nowego konta u+ytkownika MS SQL Server. W przypadku wykorzystania istniej#cego konta, podanemu u+ytkownikowi zostan# nadane uprawnienia do pracy z nowo utworzon# baz#. Gdy wybierzemy opcj tworzenia nowego konta u+ytkownika, podany u+ytkownik zostanie utworzony i tak+e zostan# mu nadane odpowiednie uprawnienia do bazy. Natomiast, je6li wskazujemy istniej#ce archiwum, to mamy do wyboru tylko dwie opcje: autoryzacja systemu Windows lub u+ycie istniej#cego konta. Przy wskazywaniu istniej#cego archiwum oraz istniej#cego konta u+ytkownika MS SQL Server, wskazany u+ytkownik musi ju+ posiadaw uprawnienia do pracy z baz# archiwum Rysunek 45. Okno kreatora archiwum 6. W nastpnym kroku kreatora (patrz Rysunek 46) podaj login i haso u+ytkownika bazy SQL Server, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Je6li w poprzednim kroku trzecim wybrano tworzenie nowego konta u+ytkownika MS SQL Server, to w dodatkowym polu PotwierdC has o ufytkownika nale+y wpisaw haso podane w polu Has o ufytkownika (patrz Rysunek 47). Je6li w poprzednim kroku wybrano autoryzacje systemu Windows, to krok ten jest pomijany. Je6li u+ytkownik wska+e istniej#c# baz, która zostaa utworzona w poprzedniej wersji programu PATNIK, zostanie uruchomiona konwersja bazy danych (patrz Konwersja bazy archiwum). 72 Podrcznik administratora

73 Rysunek 46. Okno kreatora konfiguracji archiwum wprowadzanie danych u+ytkownika Rysunek 47. Okno kreatora archiwum krok wystpuje w przypadku zakadania nowego konta 7. Kolejny krok kreatora pojawi si tylko, gdy tworzymy now# baz (patrz Rysunek 48). W tym kroku nale+y wybraw rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika, który ma uprawnienia administracyjne serwera MS SQL Server. Podanie konta u+ytkownika z uprawnieniami administracyjnymi jest niezbdne do przeprowadzenia konwersji bazy lub utworzenia nowej bazy. Po wyborze rodzaju autoryzacji kliknij przycisk Dalej. Funkcje administracyjne 73

74 Rysunek 48. Okno kreatora archiwum (tworzenie bazy) 8. Nastpny krok kreatora pojawia si tylko, je6li w kroku pi#tym wybrano rodzaj autoryzacji z wykorzystanie istniej#cego konta u+ytkownika MS SQL Server. Wprowad3 login i haso u+ytkownika maj#cego uprawnienia administracyjne systemu MS SQL Server (np. u+ytkownik sa ), a nastpnie kliknij przycisk Utwórz (patrz Rysunek 49). Rysunek 49. Okno kreatora archiwum tworzenie bazy 9. Po poprawnym utworzeniu bazy archiwum konfiguracja archiwum zostanie zapisana w programie. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Parametry archiwum (patrz Rysunek 50), z bie+#cymi parametrami domy6lnego archiwum programu. 74 Podrcznik administratora

75 Rysunek 50. Okno parametry archiwum Konfiguracja archiwum dla bazy MS Access Uruchamiany jest ten sam Kreator konfiguracji archiwum, jednak z mniejsz# liczb# kroków. Konfiguracja przebiega analogicznie do konfiguracji dla bazy MS SQL Serwer. Ró+nica dotyczy drugiego i zarazem ostatniego kroku kreatora. Wska+ lokalizacj bazy i wprowad3 nazw pliku dla nowo tworzonego archiwum. Podaj haso, które bdzie u+ywane do po#czenia z archiwum i kliknij przycisk Utwórz (patrz Rysunek 51). W trakcie konfigurowania archiwum bd#cego baz# MS Access, równie+ mo+e byw uruchomiona konwersja bazy. W przypadku bazy Access nie ma konieczno6ci podawania dodatkowych parametrów po#czenia (loginu i hasa) w celu przeprowadzenia konwersji bazy. Rysunek 51. Okno kreatora archiwum baza MS Access Funkcje administracyjne 75

76 Konwersja bazy archiwum Je6li u+ytkownik wska+e istniej#c# baz archiwum, która zostaa utworzona w poprzedniej wersji programu PATNIK, zostanie uruchomiona konwersja bazy danych. Konwersja zmodyfikuje struktur bazy tak, aby umo+liwiw prac z baz# w aktualnej wersji programu. Je6li ustawienia bazy danych archiwum zostay przechwycone wraz robocza baz# danych utworzon# w której6 z poprzednich wersji programu, to ponowne konfigurowanie archiwum nie jest konieczne. W tym przypadku konwersja bazy archiwum zostanie wywoana przy próbie archiwizacji lub odtwarzania z wykorzystaniem tej bazy. Program PRATNIK pracuje z baz# danych w wersji Oznacza to, +e po aktualizacji programu konieczna jest konwersja baz utworzonych w poprzednich wersjach do wersji Funkcja konwersji programu PRATNIK mo+e przekonwertowaw baz danych utworzon# w ka+dej z poprzednich wersji programu. UWAGA! Po przekonwertowaniu bazy danych do wersji wymaganej przez program PRATNIK , nie bdzie mo+liwo6ci pracy z baz# za pomoc# poprzednich wersji programu. Aby wykonaw konwersj bazy archiwum: 1. Kliknij przycisk Dalej w oknie Kreatora konfiguracji archiwum (patrz Rysunek 52), które pojawi si podczas próby #czenia z baz# archiwum utworzon# w poprzedniej wersji programu lub podczas archiwizacji danych. Przed konwersj# zostanie utworzona kopia zapasowa bazy w wersji zgodnej z poprzedni# wersj# programu (odpowiednio wersja lub lub lub lub ). Rysunek 52. Okno Kreatora konfiguracji archiwum konwersja bazy 2. Kolejny krok kreatora pojawi si tylko, gdy zachodzi konieczno6w konwersji istniej#cej bazy MS SQL (patrz Rysunek 53). W tym kroku nale+y wybraw rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika, który ma uprawnienia administracyjne serwera MS SQL Server. Podanie konta u+ytkownika z uprawnieniami administracyjnymi jest niezbdne do przeprowadzenia konwersji bazy. Po wyborze rodzaju autoryzacji kliknij przycisk Dalej 76 Podrcznik administratora

77 Rysunek 53. Okno Kreatora konfiguracji archiwum wybór rodzaju autoryzacji 3. Nastpny krok kreatora (patrz Rysunek 54) pojawia si tylko, je6li w kroku poprzednim wybrano rodzaj autoryzacji z wykorzystanie istniej#cego konta u+ytkownika MS SQL Server. Wprowad3 login i haso u+ytkownika maj#cego uprawnienia administracyjne systemu MS SQL Server (np. u+ytkownik sa ), a nastpnie kliknij przycisk Po$!cz. Rysunek 54. Okno Kreatora konfiguracji archiwum podawanie danych u+ytkownika 4. Po pomy6lnym zakolczeniu konwersji bazy archiwum na ekranie zostanie wy6wietlone okno (patrz Rysunek 55), kliknij przycisk Dalej aby ustawiw konwertowan# baz jako aktywn#. Funkcje administracyjne 77

78 Rysunek 55. Okno Kreatora konfiguracji archiwum zakolczenie konwersji Archiwizacja p atnika Funkcja su+y do archiwizacji wszystkich zasobów patnika. Zadanie realizowane jest w wyniku dziaania Kreatora archiwizacji patnika. Aby zarchiwizowaw patnika: 1. Uruchom program Patnik i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Patnik wybierz polecenie Rejestr patników. 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Rejestr patników (patrz Rysunek 75). Wybierz z listy patnika, którego chcesz zarchiwizowaw. Nastpnie z menu Narz?dzia wybierz polecenie Archiwizuj. 4. Po uruchomieniu funkcji na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator archiwizacji patnika (patrz Rysunek 56). Wybierz odpowiedni# opcj w zale+no6ci od tego, czy chcesz zarchiwizowaw patnika w domy6lnym archiwum programu, czy wyeksportowaw go do innej bazy roboczej i kliknij przycisk Dalej. Je6li chcesz usun#w patnika z bazy roboczej zaznacz opcj Po zakosczonej archiwizacji, usus zasoby p atnika z bazy roboczej. 78 Podrcznik administratora

79 Rysunek 56. Okno kreatora archiwizacji patnika krok 1/3 5. W przypadku archiwizacji do innej bazy roboczej kreator ma cztery kroki. Wygl#d okna dialogowego kreatora jest ró+ny w zale+no6ci od rodzaju bazy. W przypadku bazy MS SQL Server wybierz z listy lub wprowad3 samodzielnie nazw serwera, na którym znajduje si baza, w której chcesz zarchiwizowaw dane patnika. Wprowad3 nazw bazy danych (patrz Rysunek 57), wybierz rodzaj autoryzacji i kliknij przycisk Dalej. W przypadku bazy MS Access podaj lokalizacje pliku bazy, wprowad3 haso bazy (patrz Rysunek 58) i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 57. Okno kreatora archiwizacji patnika krok 2/4 (MS SQL Server) Uwaga! W polu Nazwa serwera nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ mo+e to uniemo+liwiw wykonanie archiwizacji. Zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem Funkcje administracyjne 79

80 "\" (tyko w przypadku, gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie ZR4_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie nastpuj#ca: ZR4_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w przykadzie komputera ZR4_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku, gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. Rysunek 58. Okno kreatora archiwizacji patnika krok 2/4 (MS Access) 6. Po zakolczeniu funkcji wy6wietlana jest w oknie kreatora informacja o pomy6lnie zakolczonej archiwizacji (patrz Rysunek 59). 80 Podrcznik administratora

81 Rysunek 59. Okno kreatora archiwizacji patnika krok 4/ Odtwarzanie p atnika z archiwum Funkcja pozwala na odtworzenie wszystkich zasobów patnika z domy6lnego archiwum programu lub innej bazy roboczej. Zadanie realizowane jest w wyniku dziaania Kreatora odtwarzania patnika. Aby uruchomiw Kreatora archiwizacji patnika: 1. Uruchom program P atnik i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Patnik wybierz polecenie Rejestr patników. 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Rejestr patników (patrz Rysunek 75). Z menu Narz?dzia wybierz polecenie Odtwórz z archiwum. 4. Po uruchomieniu funkcji na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator odtwarzania patnika (patrz Rysunek 60). Wybierz odpowiedni# opcj w zale+no6ci od tego, czy chcesz odtwarzaw patnika z domy6lnego archiwum programu, czy importowaw go z innej bazy roboczej. Kliknij przycisk Dalej. Funkcje administracyjne 81

82 Rysunek 60. Okno kreatora odtwarzania zasobów patnika krok 1/5 5. W przypadku odtwarzania z innej bazy roboczej kreator ma piw kroków. Wygl#d okna dialogowego kreatora jest ró+ny w zale+no6ci od rodzaju bazy. W przypadku bazy MS SQL Server wybierz z listy lub wprowad3 samodzielnie nazw serwera, na którym znajduje si baza, z której chcesz odtwarzaw dane patnika. Wprowad3 nazw bazy danych (patrz Rysunek 61), wybierz rodzaj autoryzacji i kliknij przycisk Dalej. W przypadku bazy MS Access podaj lokalizacje pliku bazy, wprowad3 haso bazy (patrz Rysunek 62) i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 61. Okno kreatora odtwarzania zasobów patnika krok 2/5 (MS SQL Server) Uwaga! W polu Nazwa serwera nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ mo+e to uniemo+liwiw wykonanie odtwarzania. Zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem "\" (tyko w przypadku, gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). 82 Podrcznik administratora

83 Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie ZR4_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie nastpuj#ca: ZR4_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w przykadzie komputera ZR4_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku, gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. Rysunek 62. Okno kreatora odtwarzania zasobów patnika krok 2/5 (MS Access) 6. W kolejnym kroku kreatora (patrz Rysunek 63) wy6wietlona jest lista patników dostpnych do odtworzenia. Wybierz jednego z nich i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 63. Okno kreatora odtwarzania zasobów patnika krok 3/5 Funkcje administracyjne 83

84 7. Po zakolczeniu funkcji wy6wietlana jest w oknie kreatora informacja o pomy6lnie zakolczonym odtworzeniu zasobów patnika, kliknij przycisk Zamknij Archiwizacja zestawu dokumentów Funkcja su+y do archiwizowania potwierdzonych i/lub historycznych zestawów dokumentów. Dokumenty archiwizowaw mo+na jedynie w domy6lnym archiwum. Aby móc u+ywaw funkcji nale+y wpierw dokonaw konfiguracji archiwum programu (patrz rozdzia 5.1.1). Aby wykonaw archiwizacj dokumentów: 1. Uruchom program P atnik i przejd3 do widoku Zestawy wysane. 2. Przy pomocy mechanizmu multiselekcji zaznacz spo6ród widocznych w widoku zestawów te, które chcesz zarchiwizowaw. Aby na li6cie zaznaczyw zestawy, które nie s#siaduj# ze sob#, kliknij nazw jednego z nich, a nastpnie naci6nij klawisz CTRL i, przytrzymuj#c go, klikaj kolejno nazwy pozostaych zestawów. Aby na li6cie zaznaczyw zestawy s#siaduj#ce ze sob#, kliknij nazw pierwszego zestawu w grupie, a nastpnie naci6nij klawisz SHIFT i, przytrzymuj#c go, kliknij nazw ostatniego zestawu w grupie. Je6li zaznaczony zosta niewa6ciwy zestaw, naci6nij klawisz CTRL i, przytrzymuj#c go, kliknij nazw niepotrzebnego zestawu. 3. Z menu Administracja wybierz polecenie Archiwizuj zestaw dokumenty. 4. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno dialogowe z pytaniem (patrz Rysunek 64). W zale+no6ci od udzielonej odpowiedzi, wybrane do archiwizacji zestawy zostan# usunite z bazy roboczej (po pomy6lnym zakolczeniu archiwizacji) lub w niej pozostan#. Rysunek 64. Okno dialogowe wy6wietlane podczas archiwizacji dokumentów. 5. Po pomy6lnym przeprowadzeniu archiwizacji dokumentów, wy6wietlony bdzie komunikat (patrz Rysunek 65). Rysunek 65. Komunikat archiwizacji dokumentów. 84 Podrcznik administratora

85 5.1.5 Odtwarzanie zestawu dokumentów z archiwum Funkcja su+y do odtwarzania z domy6lnego archiwum programu zestawów dokumentów, które zostay w uprzednio zarchiwizowane przy u+yciu funkcji Archiwizacja dokumentów. Aby odtworzyw dokumenty z archiwum programu: 1. Uruchom program P atnik i przejd3 do widoku Zestawy wysane. 2. Z menu Narzdzia wybierz polecenie Odtwórz zestaw z archiwum Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Archiwum dokumentów zawieraj#ce list zestawów zarchiwizowanych w archiwum programu. 4. Za pomoc# mechanizmu multiselekcji zaznacz te zestawy, które chcesz odtworzyw z archiwum i kliknij przycisk Odtwórz Archiwizowanie danych zwi/zanych z przekazem elektronicznym W celu zminimalizowania szkód spowodowanych ewentualn# awari# komputera, nale+y co pewien czas archiwizowaw (w postaci kopii bezpieczelstwa) te dane, których strata jest niepo+#dana. W celu dokonania archiwizacji istotnych dla programu PATNIK danych zwi#zanych z obsug# przekazu elektronicznego, nale+y zachowaw: certyfikat patnika zapisany do pliku, pliki przesyek (pliki KSI MAIL zawieraj#ce przygotowane do wysania zestawy dokumentów), pliki potwierdzenia przyjcia przesyek przez ZUS. 5.2 Zarz/dzanie uprawnieniami Funkcja pozwala na dopisywanie i usuwanie u+ytkowników programu oraz zmian hase i danych u+ytkowników. W programie PATNIK hasa u+ywane s# w dwóch sytuacjach: aby kontrolowaw dostp do bazy danych zawieraj#cej dane osobowe, aby sprawdzaw informacje o dokumentach zablokowanych podczas pracy z programem. W czasie instalacji programu zakadany jest standardowy u+ytkownik administrator, który ma uprawienie do wszystkich funkcji programu Zmiana danych administratora Funkcja pozwala na zmian danych oraz hasa administratora systemu. Jest dostpna tylko dla u+ytkownika o uprawnieniach administratora. Haso administratora programu jest wa+ne 30 dni. Po upywie tego czasu program wymusza jego zmian. Funkcje administracyjne 85

86 Aby zmieniw dane lub haso administratora: 1. Z menu Administracja wybierz polecenie ZmieM dane administratora. 2. Na ekranie zostanie wy6wietlona okno Zmiana danych administratora (patrz Rysunek 66 - wprowad3 poprawne dane i zatwierd3 wprowadzone zmiany, klikaj#c przycisk OK. Rysunek 66 Okno dialogowe: Zmiana danych administratora 3. Je6li chcesz równie+ zmieniw haso, kliknij przycisk Zmie has$o, a nastpnie w oknie, które poka+e si na ekranie (patrz Rysunek 67), wprowad3 haso dotychczasowe i dwukrotnie nowe haso oraz potwierd3 wprowadzone zmiany. Je6li chcesz wprowadziw pozostae dane, kliknij przycisk Pe$ne dane, a nastpnie w oknie, które poka+e si na ekranie (patrz Rysunek 68), wprowad3 pozostae dane administratora oraz potwierd3 wprowadzone zmiany. Haso musi skadaw si co najmniej z 8 znaków, zawieraw mae i wielkie litery oraz cyfry lub znaki specjalne. Rysunek 67. Okno dialogowe: Zmiana hasa administratora 86 Podrcznik administratora

87 Rysunek 68 Okno dialogowe: Pene dane administratora Dodawanie u9ytkowników Zakadanie kont dla nowych u+ytkowników jest mo+liwe tylko przez administratora programu PATNIK. Ka+dy u+ytkownik jest identyfikowany poprzez nazwisko i imi, login oraz uprawnienia do pracy z danym patnikiem. Aby utworzyw konto u+ytkownika: 1. Z menu Widok wybierz polecenie Administracja/U>ytkownicy. Mo+esz równie+ na pasku ikon wybraw zakadk Administracja, a nastpnie klikn#w ikon UFytkownicy. 2. W obszarze roboczym UFytkownicy z menu Program wybierz polecenie Nowy. Polecenie Nowy dostpne jest równie+ jako przycisk na pasku narzdzi lub w menu podrcznym, wy6wietlaj#cym si po klikniciu prawym klawiszem myszy na panelu w widoku UFytkownicy. Mo+esz równie+ u+yw kombinacji klawiszy CTRL+N na klawiaturze. Funkcje administracyjne 87

88 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno dialogowe Dane u=ytkownika (patrz Rysunek 69)- wypenij wszystkie pola, a nastpnie kliknij przycisk Uprawnienia, aby nadaw u+ytkownikowi prawa do pracy z patnikiem skadek. Haso musi skadaw si co najmniej z 8 znaków, zawieraw mae i wielkie litery oraz cyfry lub znaki specjalne. Rysunek 69. Okno dialogowe: Dane u=ytkownika 4. Na ekranie pojawi si okno Lista patników (patrz Rysunek 70), w którym zaznacz patnika lub patników, z którymi u+ytkownik bdzie móg pracowaw, a nastpnie kliknij przycisk OK, aby potwierdziw swój wybór. Rysunek 70. Okno dialogowe: Lista patników 5. Kliknij przycisk Pe$ne dane, aby uzupeniw pozostae dane u+ytkownika. 88 Podrcznik administratora

89 6. Na ekranie pojawi si okno Pene dane u=ytkownika (patrz Rysunek 71), wprowad3 dane i kliknij przycisk OK. Rysunek 71. Okno dialogowe: Pene dane u=ytkownika 7. Kliknij przycisk OK, aby zamkn#w okno Dane u=ytkownika i zapisaw wprowadzone dane Edycja danych u9ytkownika Funkcja ta pozwala na modyfikacj danych o u+ytkownikach programu, ich uprawnieniach do pracy oraz na uzupenienie penych danych u+ytkowników. Edycja danych u+ytkownika jest dostpna tylko dla administratora programu, a w zakresie zmiany hasa i uzupenienia penych danych tak+e dla innych u+ytkowników (patrz rozdzia Zmiana danych u+ytkownika). Aby zmodyfikowaw dane o u+ytkownikach: 1. Zaloguj si jako administrator. 2. Z menu Widok wybierz polecenie Administracja/U+ytkownicy. 3. W obszarze roboczym UFytkownicy wska+ u+ytkownika, którego haso chcesz zmieniw, a nastpnie z menu Program wybierz polecenie Otwórz. Polecenie Otwórz dostpne jest równie+ jako przycisk na pasku narzdzi lub w menu podrcznym, wy6wietlaj#cym si po klikniciu prawym klawiszem myszy na panelu w widoku UFytkownicy. Mo+esz równie+ u+yw kombinacji klawiszy CTRL+O na klawiaturze. Funkcje administracyjne 89

90 4. W oknie dialogowym Dane u=ytkownika (patrz Rysunek 72) zmiel dane u+ytkownika i zaakceptuj te zmiany, klikaj#c przycisk OK. Je6li chcesz dokonaw zmian w uprawnieniach u+ytkownika do pracy z patnikami, kliknij przycisk Uprawnienia, a nastpnie zaznacz patnika i kliknij przycisk OK. Je6li chcesz zmieniw lub uzupeniw pozostae dane u+ytkownika w otwartym oknie Dane u=ytkownika, kliknij przycisk Pe$ne dane, wprowad3 odpowiednie dane i kliknij przycisk OK. Aby nadaw lub zmieniw uprawnienia do pracy z patnikami, w otwartym oknie Dane u=ytkownika (patrz Rysunek 72) kliknij przycisk Uprawnienia, a nastpnie zaznacz patnika i kliknij przycisk OK. Rysunek 72. Okno dialogowe: Dane u=ytkownika Aby zalogowaw si do programu jako u+ytkownik, nale+y w oknie logowania wpisaw swój Login i haso Zmiana danych u9ytkownika Funkcja zmiany danych u+ytkownika jest dostpna dla zwykych u+ytkowników i pozwala na zmian hasa (tylko w zakresie wasnego hasa) oraz zmian penych danych u+ytkownika. Oznacza to, +e Kowalski Jan mo+e zmieniw tylko swoje haso. Haso u+ytkownika programu jest wa+ne 30 dni. Po upywie tego czasu program wymusza jego zmian. 90 Podrcznik administratora

91 Aby zmieniw haso u+ytkownika: 1. Zaloguj si jako u+ytkownik. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie ZmieM dane u>ytkownika Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Zmiana danych u=ytkownika (patrz Rysunek 73). Kliknij przycisk Zmie has$o lub Pe$ne dane i zmiel odpowiednie dane. Rysunek 73. Okno dialogowe: Zmiana danych u=ytkownika 4. W oknie dialogowym Zmiana hasa u=ytkownika (patrz Rysunek 74) wprowad3 haso dotychczasowe i nowe haso, a nastpnie potwierd3 je w nastpnym polu i kliknij przycisk OK. Od tej pory przy ka+dym kolejnym logowaniu si do programu musisz podawaw nowe haso. 5. W oknie dialogowym Pene dane u=ytkownika (patrz Rysunek 71) wprowad3 odpowiednie dane i kliknij przycisk OK. 6. Kliknij przycisk Zamknij. Rysunek 74. Okno dialogowe: Zmiana hasa u=ytkownika 5.3 Obs uga Rejestru p atników Rejestr patników jest miejscem przechowywania danych wszystkich patników skadek wprowadzanych do bazy. Rejestr patników jest dostpny w menu Patnik lub po wci6niciu klawisza F8 w dowolnym widoku. Funkcje administracyjne 91

92 Rejestr patników umo+liwia: wprowadzenie nowego patnika, wybór patnika do kontekstu pracy, edycj, przegl#danie i usuwanie patnika (patrz rozdzia Obsuga danych patnika w Podrczniki u+ytkownika), zmian symbolu patnika, archiwizacj zasobów patnika, odtwarzanie zasobów patnika z archiwum, nadawanie u+ytkownikom uprawniel do pracy z patnikiem. zmian bazy danych (patrz rozdzia Wskazanie lokalizacji bazy danych). Tylko administrator programu ma dostp do wszystkich patników skadek dostpnych w rejestrze oraz mo+e dodawaw patników i nadawaw uprawnienia innym u+ytkownikom. Tak+e funkcje zwi#zane z archiwizacj# i zmian# bazy s# dostpne tylko dla administratora. Zwyky u+ytkownik programu mo+e wybraw jako kontekst pracy tylko takiego patnika, do którego obsugi posiada uprawnienia. Istnieje mo+liwo6w wyboru patnika przy starcie programu, opcja ta jest szczególnie pomocna biurom rachunkowym, które przygotowuj# dokumentny za wielu patników Wybór p atnika do kontekstu Funkcja umo+liwia wybór patnika, dla którego bd# wykonywane w programie wszystkie czynno6ci zwi#zane z obsug# dokumentów ubezpieczeniowych. Po dokonaniu wyboru wszystkie funkcje programu s# wykonywane jedynie w obrbie danych wybranego patnika. Istnieje mo+liwo6w wyboru patnika przy ka+dym uruchomieniu programu. Jest to szczególnie przydatne w przypadku pracy biur rachunkowych. U+ytkownik programu mo+e wskazaw ka+dego z patników, do których posiada uprawnienia. Uprawnienia do pracy z patnikiem nadaje administrator (patrz rozdzia 5.2.3). Aby wybraw patnika do kontekstu: 1. Z menu Patnik wybierz polecenie Rejestr p$atników. Mo+esz równie+ u+yw klawisza F8. Patnik, który jest aktualnie wybrany do kontekstu jest oznaczony ikon#. 2. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Rejestr patników (patrz Rysunek 75) wybierz patnika, z którym chcesz pracowaw, i kliknij przycisk Wybierz do kontekstu. Wybór klawisza z pierwsz# liter# nazwy patnika powoduje skok do patnika, którego nazwa rozpoczyna si od tej litery. Mo+na inaczej: Kliknij dwukrotnie na wybranej pozycji, aby wybraw patnika do kontekstu. 92 Podrcznik administratora

93 Rysunek 75. Okno dialogowe: Rejestr patników Rejestracja nowego p atnika Funkcja ta umo+liwia rejestracj nowego patnika przez utworzenie nowej Kartoteki patnika w bazie danych. Rejestracja obejmuje podanie nazwy patnika widocznej na li6cie w rejestrze (jest to najcz6ciej nazwa skrócona patnika), okre6lenie typu patnika (osoba prawna, osoba fizyczna) oraz uzupenienie danych patnika przez import z pliku REP lub wprowadzenie manualne danych. Rejestracja nowego patnika dostpna jest tylko dla u+ytkownika o uprawnieniach administratora programu. W programie, dokumentacji i pomocy elektronicznej pod okre6leniem osoba prawna kryje si osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadaj#ca osobowo6ci prawnej. Funkcje administracyjne 93

94 Aby zarejestrowaw nowego patnika: 1. Z menu Patnik wybierz polecenie Rejestr patników. 2. Na ekranie pojawi si okno Rejestr patników (patrz Rysunek 75) kliknij przycisk Nowy, aby dodaw nowego patnika. 3. W oknie powitalnym Kreatora tworzenia nowego patnika (patrz Rysunek 76) kliknij przycisk Dalej i postpuj zgodnie ze wskazówkami kreatora. Rysunek 76. Okno powitalne kreatora 5. W oknie, które pojawi si na ekranie (patrz Rysunek 77), wprowad3 nazw patnika i okre6l typ osoby: fizyczna lub prawna, a nastpnie kliknij przycisk OK. Je6li jeste6 patnikiem, który przekazuje dokumenty za innych patników, np. biurem rachunkowym, to zaznacz pole wyboru Posiadam uprawnienia do przesy ania dokumentów za siebie i za innych p atników. Rysunek 77. Okno dialogowe: Kreator tworzenia nowego patnika krok 2/6 94 Podrcznik administratora

95 6. W kolejnym kroku wybierz sposób wprowadzenia danych patnika i kliknij przycisk Dalej. 7. Wybierz opcj Import danych p atnika z pliku REP, je6li chcesz zaimportowaw dane z poprzedniej wersji programu Patnik (wersja lub wcze6niejsza). 8. Wybierz opcj Manualne wprowadzanie danych p atnika, je6li chcesz dane uzupeniw rcznie. Rysunek 78. Okno dialogowe: Kreator tworzenia nowego patnika krok 3/6 9. W zale+no6ci od opcji wybranej w poprzednim kroku, na ekranie zostanie wy6wietlony kolejny krok kreatora dotycz#cy importu z plik REP lub zostanie otwarte okno Kartoteka patnika. 10. Na ekranie pojawi si komunikat informuj#cy o dodaniu patnika do rejestru - kliknij przycisk OK. 11. Je6li wprowadzasz dane rcznie, wypenij kolejne zakadki okna Kartoteka patnika. 12. Zweryfikuj poprawno6w wprowadzonych danych, klikaj#c przycisk Weryfikuj. 13. Zapisz i zamknij kartotek patnika, klikaj#c przycisk Zapisz i zamknij. Po zakolczeniu wprowadzania danych patnika nadaj u+ytkownikom uprawnienia do pracy z patnikiem (patrz Nadawanie uprawniel do pracy z patnikiem). Funkcje administracyjne 95

96 5.3.3 Zmiana symbolu p atnika Symbol patnika jest to nazwa identyfikuj#ca patnika w programie Patnik. Nazwa ta pokazuje si na pasku tytuu programu, na li6cie w Rejestrze patników oraz jako nazwa folderu zawieraj#cego raporty RMUA, raporty z importu i #czenia kartotek ubezpieczonych. Symbol patnika nie jest umieszczany w dokumentach ubezpieczeniowych jako nazwa patnika, stanowi on tylko informacj dla u+ytkownika programu. Aby zmieniw symbol patnika: 1. Z menu Patnik wybierz polecenie Rejestr p$atników. 2. Na ekranie pojawi si okno robocze Rejestr patników (patrz Rysunek 75). Z listy patników wska+ jednego patnika i z menu Narz?dzia wybierz polecenie ZmieM symbol. 3. Na ekranie otworzy si okno dialogowe Nowy symbol patnika (patrz Rysunek 79), w którym, wprowad3 aktualny symbol patnika i kliknij przycisk OK. Kliknicie przycisku Anuluj oznacza rezygnacj ze zmiany symbolu patnika i powrót do okna roboczego zawieraj#cego list patników. Rysunek 79. Okno dialogowe: Nowy symbol patnika 4. Z menu Patnik wybierz polecenie Zamknij, aby zamkn#w okno Rejestr patników Nadawanie uprawnie: do pracy z p atnikiem Funkcja su+y do nadawania u+ytkownikom uprawniel do pracy z patnikiem i jest dostpna tylko dla administratora. Aby nadaw u+ytkownikom uprawnienia do pracy z patnikiem: 1. Z menu Patnik wybierz polecenie Rejestr p$atników. 2. Na ekranie pojawi si okno robocze Rejestr patników (patrz Rysunek 75). Wska+ patnika, do pracy z którym chcesz nadaw uprawnienia u+ytkownikom, i z menu Narz?dzia wybierz polecenie Uprawnienia. 3. W oknie, które pojawi si na ekranie (patrz Rysunek 80), wska+ u+ytkowników, którym chcesz nadaw uprawnienia, i kliknij przycisk OK, aby zaakceptowaw zmiany. 96 Podrcznik administratora

97 Rysunek 80. Okno: Uprawnienia u+ytkowników do patnika Kowalstwo Artystyczne 4. Z menu Patnik wybierz polecenie Zamknij, aby zamkn#w okno Rejestr patników Usunicie danych p atnika Dane patnika z Rejestru patników mo+na usn#w tylko w sytuacji, kiedy dla danego patnika nie ma +adnych dokumentów ani kartotek ubezpieczonych. Aby usun#w patnika z rejestru: 1. Z menu Patnik wybierz polecenie Rejestr patników. 2. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Rejestr patników (patrz Rysunek 75) wska+ patnika, którego chcesz usun#w, i kliknij przycisk Usu. 3. Kliknij przycisk Tak (patrz Rysunek 81) w komunikacie potwierdzaj#cym zamiar usunicia danych patnika. Je6li patnik posiada jakiekolwiek dokumenty lub w bazie patnika istnieje chocia+ jedna kartoteka ubezpieczonego, to takiego patnika nie mo+na usun#w z rejestru patników, co sygnalizuje odpowiedni komunikat. Rysunek 81. Okno komunikatu z pytaniem o potwierdzenie zamiaru usunicia danych patnika Funkcje administracyjne 97

98 5.4 Dziennik operacji Dziennik operacji su+y do zapisywania pewnych zdarzel w programie oraz wy6wietlania ich w postaci listy. Rejestracja zdarzel jest szczególnie wa+na ze wzgldu na ochron danych osobowych. Program umo+liwia przegl#danie bie+#cej zawarto6ci dziennika operacji. Administrator programu mo+e przegl#daw wszystkie zdarzenia zarejestrowane w programie, a u+ytkownik tylko swoje. Zdarzenia z dziennika s# prezentowane na li6cie w ukadzie: Data rejestracji, Nazwa operacji, Login u+ytkownika, który pracowa z programem, Identyfikator patnika, w kontek6cie którego zaszo zdarzenie (je+eli zdarzenie zaszo w kontek6cie patnika), Szczegóy, Opis zdarzenia. Aby przegl#daw dziennik zdarzel: 1. Z menu Widok wybierz polecenie Administracja/Dziennik operacji. 2. Na ekranie pojawi si obszar roboczy Dziennik operacji (patrz Rysunek 82). Rysunek 82. Obszar roboczy: Dziennik operacji 98 Podrcznik administratora

99 5.4.1 Archiwizacja dziennika operacji Funkcja umo+liwia archiwizacj dziennika operacji. Powinna byw wykonywana w wypadku konieczno6ci ograniczenia ilo6ci wpisów w dzienniku w bazie danych. Funkcja jest dostpna tylko w widoku Dziennik operacji dla Administratora. Aby zarchiwizowaw dziennik operacji: 1. Zaloguj si do programu jako administrator. 2. Z menu Widok wybierz polecenie Administracja/Dziennik operacji. 3. W widoku Dziennik operacji z menu Administracja wybierz polecenie Archiwizuj dziennik operacji. Je6li w trakcie wykonywania archiwizacji dziennika na bazie pracuj# inni u+ytkownicy, na ekranie zostanie wy6wietlony komunikat (patrz Rysunek 83), kliknij przycisk OK, aby zamkn#w okno komunikatu. W takim wypadku archiwizacj dziennika operacji musisz wykonaw pó3niej lub poprosiw wszystkich u+ytkowników o zamknicie programu. Rysunek 83. Okno komunikatu 4. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Archiwizacja dziennika operacji (patrz Rysunek 84), okre6l dat, do której wy#czenie maj# zostaw zarchiwizowane dane, a nastpnie kliknij przycisk OK. Rysunek 84. Okno dialogowe: Archiwizacja dziennika operacji 5. Po zakolczeniu archiwizacji dziennika operacji na ekranie pojawi si komunikat (patrz Rysunek 85), kliknij przycisk OK. Wszystkie wpisy, które podlegay archiwizacji bdzie mo+na ogl#daw w widoku Archiwum dziennika operacji. Funkcje administracyjne 99

100 Rysunek 85. Okno komunikatu Archiwum dziennika operacji Widok Archiwum dziennika operacji (patrz Rysunek 86) su+y do przegl#dania zdarzel dziennika operacji, które wcze6niej zostay zarchiwizowane. Zdarzenia w archiwum dziennika operacji s# prezentowane na li6cie w ukadzie: Data rejestracji, Nazwa operacji, Login u+ytkownika, który pracowa z programem, Identyfikator patnika, w kontek6cie którego zaszo zdarzenie (je+eli zdarzenie zaszo w kontek6cie patnika), Szczegóy. Kliknicie na nagówku kolumny powoduje sortowanie danych wedug tej kolumnie. W widoku tym dostpny jest równie+ filtr umo+liwiaj#cy wyszukiwanie zdarzel. Rysunek 86. Okno obszaru roboczego: Archiwum dziennika operacji 100 Podrcznik administratora

101 5.5 Obs uga bazy danych Wszystkie dane programu przechowywane s# w bazie danych. Program umo+liwia wskazanie istniej#cej bazy danych MS ACCESS lub MS SQL lub utworzenie nowej za pomoc# Kreatora po.czenia z baz. danych. Skonfigurowanie po#czenia z baz# danych jest warunkiem rozpoczcia pracy z programem. Uwaga! Aby po instalacji programu Patnik wersja pracowaw z baz# utworzon# w której6 z poprzednich wersji programu nale+y wykonaw konwersj takiej bazy. Konwersja bazy jest wykonywana podczas próby pierwszego #czenia si z baz# utworzon# w poprzedniej wersji programu lub podczas pracy kreatora #czenia z baz# danych. W trakcie konwersji bazy danych MS SQL Server konieczne jest podanie loginu i hasa u+ytkownika systemu MS SQL Server, który ma uprawnienia administracyjne (np. u+ytkownik sa ) Twórz baz danych Microsoft Access Funkcja su+y do utworzenia nowej bazy danych Microsoft Access. Tworzenie bazy Microsoft Access zostao opisane w rozdziale 3.5 Pierwsze uruchomienie programu po instalacji Twórz baz danych MS SQL Funkcja su+y do utworzenia nowej bazy danych na serwerze baz danych MS SQL Server. Tworzy ona now# baz oraz domy6lnego u+ytkownika na wskazanym przez u+ytkownika serwerze, umo+liwiaj#c rozpoczcie pracy bez konieczno6ci dodatkowej konfiguracji serwera. Baz danych mo+na zao+yw na jednym z serwerów: SQL Server 7.0 SQL Server 2000 MSDE 2000 (SQL Server 2000 Desktop Engine) SQL Server Uwaga! Aby utworzyw baz danych umo+liwiaj#c# poprawn# prac programu, SQL Server musi pracowaw w systemie ze stron# kodow# 1250 i polskimi ustawieniami regionalnymi. Domy6lnym jzykiem bazy danych powinien byw jzyk polski. Aby utworzyw baz danych: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia bazy danych. 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Ustawienia bazy danych (patrz Rysunek 95) kliknij na przycisk Zmie. Funkcje administracyjne 101

102 4. Po uruchomieniu funkcji na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator po.czenia z baz. danych (patrz Rysunek 87) wybierz opcj Utwórz now baz danych i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 87. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych 5. W nastpnym oknie kreatora (patrz Rysunek 88) wybierz typ bazy danych Microsoft SQL Server, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Tworzenie bazy Microsoft Access zostao opisane w rozdziale 3.5 Pierwsze uruchomienie programu po instalacji. Rysunek 88. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych wybór bazy 102 Podrcznik administratora

103 6. W kolejnym kroku kreatora wybierz z listy nazw serwera, na którym chcesz utworzyw baz, lub wprowad3 j# samodzielnie. Wprowad3 nazw, któr# chcesz nadaw tworzonej bazie (patrz Rysunek 89), i kliknij przycisk Dalej. Uwaga! W nazwie tworzonej bazy danych nie mo+na u+ywaw znaków diakrytycznych (np. M, #, Á, itp.) oraz niektórych znaków specjalnych (na przykad ; ), dlatego po wprowadzeniu takiego znaku przycisk Dalej zostaje wyszarzany i niedostpny. Rysunek 89. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych Uwaga! W polu Nazwa Serwera SQL nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ taka konfiguracja mo+e uniemo+liwiw wykonanie archiwizacji i odtwarzania patnika oraz zestawów dokumentów, a tak+e migracji bazy danych. Podczas konfiguracji po#czenia z baz# danych zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem "\" (tyko w przypadku, gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie ZR4_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie nastpuj#ca: ZR4_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w przykadzie komputera ZR4_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku, gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. Funkcje administracyjne 103

104 7. Wybierz sposób, w jaki SQL Serwer bdzie dokonywa autoryzacji uprawniel do utworzonej bazy danych podczas ka+dego kolejnego po#czenia z programem Patnik. Wybierz jedn# z pozycji: U=yj autoryzacji systemu Windows, U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server lub Utwórz konto u=ytkownika SQL Server (patrz Rysunek 90). Kliknij przycisk Dalej aby przej6w do kolejnego kroku. Podczas tworzenia bazy danych nale+y podaw sposób, w jaki motor bazy danych bdzie weryfikowa uprawnienia u+ytkownika podczas ka+dego kolejnego po#czenia programu Patnik z utworzon# baz# danych: U>yj autoryzacji systemu Windows gdy serwer SQL jest skonfigurowany w ten sposób, +e rozpoznaje aktualnie zalogowanego u+ytkownika systemu (Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows Server 2003) i sprawdza jego uprawnienia do operacji na bazie danych. Wybranie tej opcji wymaga z reguy interwencji administratora serwera SQL. U>yj do autoryzacji istniej@cego konta u>ytkownika bazy SQL Server - gdy na serwerze SQL utworzone jest konto o okre6lanym przez u+ytkownika loginie i ha6le. U+ytkownik ten oprócz swoich dotychczasowych uprawniel uzyska tak+e uprawnienia do pracy z tworzon# baz# danych. Utwórz konto u>ytkownika SQL Server tworzy na wskazanym serwerze SQL nowe konto u+ytkownika, który bdzie posiada uprawnienia do tworzonej bazy danych. Uwaga! Aby utworzyw baz danych, musisz posiadaw poziom uprawniel odpowiedni do wykonania tej operacji. Je+eli program zosta zainstalowany #cznie z motorem bazy danych Microsoft SQL Server 2005 Express Edition, to wybierz opcj UFyj do autoryzacji podanego konta i w pole Login wpisz nazw sa, natomiast w polu Has o wprowad3 haso administratora serwera ustawione podczas instalacji. Uwaga! Podczas korzystania z systemów Windows 95, 98 lub Me oraz pracy z SQL Server, w przypadku wyst#pienia problemów z autoryzacj# za po6rednictwem systemu Windows nale+y skorzystaw z autoryzacji u+ytkownika za pomoc# istniej#cego konta w bazie SQL Server. 104 Podrcznik administratora

105 Rysunek 90. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych 8. Je+eli w poprzednim kroku Kreatora wybrae6 opcj U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server, musisz wprowadziw dane u+ytkownika (patrz Rysunek 91). Wprowad3 poprawny Login i haso, a nastpnie kliknij przycisk Dalej, aby przej6w do kolejnego kroku. Rysunek 91. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych 9. Je+eli w poprzednim kroku Kreatora wybrae6 opcj Utwórz konto u=ytkownika SQL Server, musisz wprowadziw dane nowego u+ytkownika (patrz Rysunek 92). Wprowad3 poprawny Login i haso, potwierd3 haso (upewnij si, +e na wskazanym serwerze nie istnieje ju+ u+ytkownik o takim samym Loginie), a nastpnie kliknij przycisk Dalej aby przej6w do kolejnego kroku. Funkcje administracyjne 105

106 Rysunek 92. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych 10. Wybierz sposób autoryzacji, który bdzie wykorzystany podczas tworzenia bazy na serwerze SQL. Wybierz jedn# z pozycji: U=yj autoryzacji systemu Windows lub U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server (patrz Rysunek 93). Je+eli wybierzesz opcj U=yj autoryzacji systemu Windows, kliknij przycisk Utwórz, aby utworzyw baz danych. Je+eli wybierzesz opcj U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server, kliknij przycisk Dalej, aby przej6w do kolejnego kroku (patrz Rysunek 94). Nale+y w nim podaw dane u+ytkownika, który posiada uprawnienia do utworzenia bazy danych na wskazanym serwerze SQL. Kiedy wprowadzisz jego Login i haso, kliknij przycisk Utwórz, aby utworzyw baz danych. Podczas tworzenia bazy danych nale+y podaw sposób autoryzacji u+ytkownika, który j# tworzy: U>yj autoryzacji systemu Windows gdy SQL Server jest skonfigurowany w ten sposób, +e rozpoznaje aktualnie zalogowanego u+ytkownika systemu (Windows NT, Windows 2000, Windows XP oraz Windows Server 2003) i sprawdza jego uprawnienia do operacji na bazie danych. Wybranie tej opcji wymaga z reguy konsultacji z administratorem serwera SQL. U>yj do autoryzacji istniej@cego konta u>ytkownika bazy SQL Server gdy mo+esz podaw dane u+ytkownika SQL, który posiada uprawnienia wystarczaj#ce do utworzenia bazy danych na wskazanym serwerze. Je+eli masz w#tpliwo6ci co do poziomu uprawniel, skonsultuj si z administratorem serwera. 106 Podrcznik administratora

107 Rysunek 93. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych Rysunek 94. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych 11. Je+eli tworzenie bazy zostao zakolczone pomy6lnie, to po poprawnym nawi#zaniu po#czenia z baz# danych program automatycznie przechodzi do Rejestru patnika. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Rejestr patników i uruchomiony kreator tworzenia nowego patnika. Kliknij przycisk Dalej i postpuj zgodnie ze wskazówkami kreatora, aby utworzyw kontekst patnika (patrz rozdzia Rejestracja nowego patnika). Funkcje administracyjne 107

108 5.5.3 Wskazanie lokalizacji bazy danych Funkcja umo+liwia wskazanie bazy danych, z któr# ma pracowaw program i jest dostpna tylko dla u+ytkownika o uprawnieniach administratora. Uwaga! Aby po instalacji programu Patnik wersja pracowaw z baz# utworzon# w jednej z poprzednich wersji programu nale+y wykonaw konwersj takiej bazy. Konwersja bazy jest wykonywana w trakcie pracy kreatora #czenia si z baz# w wersji lub lub lub lub W trakcie konwersji bazy danych MS SQL Server konieczne jest podanie loginu i hasa u+ytkownika systemu MS SQL Server, który ma uprawnienia administracyjne (np. u+ytkownik sa ). Aby wskazaw baz danych: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia bazy danych. 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Ustawienia bazy danych (patrz Rysunek 95) kliknij przycisk Zmie baz3 danych, aby uruchomiw kreator po#czenia z baz# danych. Rysunek 95. Okno dialogowe: Ustawienia bazy danych 4. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator po.czenia za baz. danych (patrz Rysunek 96) wybierz opcj WskaF istniejc baz danych i kliknij przycisk Dalej. 108 Podrcznik administratora

109 Rysunek 96. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych 5. W nastpnym oknie kreatora (patrz Rysunek 97) wybierz typ bazy danych, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Rysunek 97. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych Wybierz typ bazy danych 6. Przy po#czeniu z baz# MS Access wska+ lokalizacj bazy, z któr# ma zostaw nawi#zane po#czenie, oraz podaj haso wymagane do po#czenia i kliknij przycisk Dalej (patrz Rysunek 98). Je6li chcesz si po#czyw z baz# Microsoft SQL, to podaj nazw serwera i nazw bazy danych, a nastpnie kliknij przycisk Dalej (patrz Rysunek 99). Haso do bazy MS Access jest podawane podczas zakadania tej bazy. Funkcje administracyjne 109

110 Rysunek 98. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych po#czenie z baz# MS Access Rysunek 99. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych Po#czenie z baz# Microsoft SQL Uwaga! W polu Nazwa Serwera SQL nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ taka konfiguracja mo+e uniemo+liwiw wykonanie archiwizacji i odtwarzania patnika oraz zestawów dokumentów, a tak+e migracji bazy danych. Podczas konfiguracji po#czenia z baz# danych zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem "\" (tyko w przypadku, gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie ZR4_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie 110 Podrcznik administratora

111 nastpuj#ca: ZR4_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w przykadzie komputera ZR4_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku, gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. 7. Nastpny krok kreatora pojawia si tylko w wypadku po#czenia z baz# Microsoft SQL (patrz Rysunek 100). Po wyborze serwera SQL i wpisaniu nazwy bazy danych nale+y wybraw rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika wykorzystywany podczas po#czenia z baz#. Wybierz jedn# z pozycji: U=yj autoryzacji systemu Windows lub U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server. Je+eli wybrae6 pierwsz# opcj, kliknij przycisk Po$!cz aby po#czyw si z baz# danych. W przypadku wyboru opcji U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server nale+y podaw w kolejnym kroku kreatora jego dane login i haso (patrz Rysunek 101), a nastpnie klikn#w przycisk Po$!cz. Podczas #czenia z baz# danych nale+y podaw sposób, w jaki motor bazy danych bdzie weryfikowa uprawnienia u+ytkownika podczas ka+dego kolejnego po#czenia programu Patnik ze wskazan# baz# danych: U>yj autoryzacji systemu Windows gdy serwer SQL jest skonfigurowany w ten sposób, +e rozpoznaje aktualnie zalogowanego u+ytkownika systemu (Windows NT, Windows 2000, Windows XP oraz Windows Server 2003) i sprawdza jego uprawnienia do operacji na bazie danych. Wybranie tej opcji wymaga z reguy interwencji administratora serwera SQL. U>yj do autoryzacji istniej@cego konta u>ytkownika bazy SQL Server gdy znasz dane u+ytkownika, który posiada uprawnienia do pracy ze wskazan# baz# danych. Najcz6ciej bdzie to konto o danych wprowadzonych podczas tworzenia bazy. Je+eli masz w#tpliwo6ci dotycz#ce poziomu uprawniel, skonsultuj si z administratorem serwera SQL. Uwaga! Podczas korzystania z systemów Windows 95, 98 lub Me oraz pracy z SQL Server, w przypadku wyst#pienia problemów z autoryzacj# za po6rednictwem systemu Windows nale+y skorzystaw z autoryzacji u+ytkownika za pomoc# istniej#cego konta w bazie SQL Server Funkcje administracyjne 111

112 Rysunek 100. Okno dialogowe: Kreator po.czenia z baz. danych autoryzacja po#czenia Rysunek 101. Okno dialogowe: wprowadzanie danych u+ytkownika 8. Je+eli po#czenie zostao nawi#zane pomy6lnie, to na ekranie zostanie wy6wietlone okno Rejestr patników (patrz Rysunek 75), w którym wybierz do kontekstu patnika, z którym chcesz pracowaw. 112 Podrcznik administratora

113 5.5.4 Statystyka bazy Funkcja su+y do tworzenia statystyki bazy. Podczas jej wykonywania sprawdzana jest liczba patników w bazie danych oraz liczba ubezpieczonych i dokumentów dla ka+dego patnika. Dokumenty dla ka+dego patnika istniej#cego w bazie s# wy6wietlane w podziale na zgoszeniowe oraz rozliczeniowe z uwzgldnieniem liczby okresów rozliczeniowych. Aby wykonaw statystyk bazy: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia bazy danych. 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Ustawienia bazy danych z menu Baza wybierz polecenie Statystyka bazy danych (patrz Rysunek 95). 4. Wyniki statystyki bazy zostan# wy6wietlone w oknie Statystyka bazy (patrz Rysunek 102). Kliknij przycisk OK, aby zamkn#w okno zawieraj#ce informacje statystyczne. 5. Zamknij okno Parametry bazy danych, klikaj#c przycisk OK. Rysunek 102. Okno informacyjne: Statystyka bazy Optymalizacja bazy Funkcja su+y do sprawdzenia spójno6ci i poprawno6ci bazy danych (w trakcie optymalizacji midzy innymi usuwane s# powtarzaj#ce si historyczne rekordy z kartoteki patnika i ubezpieczonych). Zaleca si cyklicznie wykonywanie optymalizacji bazy danych (np. raz w miesi#cu) w celu zmniejszenia jej rozmiaru. Aby zoptymalizowaw baz: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia bazy danych. 3. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Ustawienia bazy danych (patrz Rysunek 95), z menu Baza wybierz polecenie Optymalizuj baz? danych. Funkcje administracyjne 113

114 4. Proces optymalizacji mo+e potrwaw jaki6 czas, w zale+no6ci od wielko6ci bazy. Po zakolczeniu wykonywania procesu optymalizacji, kliknij przycisk OK, aby zamkn#w okno komunikatu (patrz Rysunek 103). Rysunek 103. Okno komunikatu Zmiana has a bazy danych Funkcja zmiany hasa do bazy danych jest dostpna tylko dla administratora programu. Dziaanie jej jest odmienne dla obu rodzajów baz danych, z którymi mo+e pracowaw program Patnik. Dla bazy MS Access zmieniane jest haso dostpu do pliku zawieraj#cego baz danych. Od tego momentu ka+dorazowe po#czenie z t# baz# (zarówno z poziomu programu Patnik jak i z poziomu innych aplikacji) bdzie wymagao podania tego hasa. Aby wykonaw zmian hasa nale+y si upewniw, +e nie jest z ni# po#czony +aden inny u+ytkownik, gdy+ ta operacja wymaga wy#cznego dostpu do pliku zawieraj#cego baz. Je+eli jakikolwiek program posiada po#czenie z baz#, próba wykonania operacji zmiany hasa nie powiedzie si. Dla bazy SQL Server funkcja pozwala na zmian hasa dla dowolnego u+ytkownika serwera SQL, na którym jest poo+ona baza danych, z któr# jest aktualnie po#czony program Patnik. Od tego momentu po#czenie z dowoln# baz# danych przy wykorzystaniu konta tego u+ytkownika bdzie wymagao podania nowego hasa. Zmiana hasa dla u+ytkownika wymaga podania poprzedniego hasa! Je+eli nie znasz tego hasa, nadanie mu nowej warto6ci bdzie wymagao interwencji administratora serwera SQL. Zmiana hasa wpynie na wszystkie po#czenia do baz danych na danym serwerze SQL konfigurowane przy wykorzystaniu konta u+ytkownika, którego haso zostao zmienione. Nale+y si upewniw, +e zmiana hasa zostanie uwzgldniona zarówno dla innych instancji programu Patnik, jak te+ w innych aplikacjach, korzystaj#cych z tego konta. W razie w#tpliwo6ci zmian hasa nale+y te+ konsultowaw z administratorem serwera SQL. 114 Podrcznik administratora

115 Je+eli program Patnik posiada po#czenie do archiwum skonfigurowanego przy wykorzystaniu tego konta u+ytkownika, próba skorzystania z archiwum spowoduje b#d. Aby go unikn#w, nale+y ponownie skonfigurowaw po#czenie z archiwum, podaj#c nowe haso u+ytkownika. Aby zmieniw haso bazy: 1. Zaloguj si do programu jako Administrator. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienie bazy danych. 3. W oknie Ustawienia bazy danych (patrz Rysunek 104) z menu Baza wybierz polecenie ZmieM haso. Rysunek 104. Okno dialogowe: Ustawienia bazy danych 4. Na ekranie pojawi si okno Zmiana bazy danych, dla bazy MS ACCESS (patrz Rysunek 105) wprowad3 dotychczasowe haso oraz nowe haso i jego potwierdzenie, a nastpnie kliknij przycisk OK. Je6li chcesz zmieniw haso u+ytkownika serwera SQL (patrz Rysunek 106), to wprowad3 jego login, dotychczasowe haso, nowe haso oraz jego potwierdzenie, a nastpnie kliknij przycisk OK. Rysunek 105. Okno dialogowe: Zmiana hasa bazy danych Funkcje administracyjne 115

116 Rysunek 106. Okno dialogowe: Zmiana hasa u=ytkownika serwera SQL 5. Z menu Baza wybierz polecenie Zamknij, aby zamkn#w okno ustawiel bazy danych Kreator migracji bazy roboczej Migracja bazy danych programu PATNIK polega na utworzeniu nowej bazy i przeniesieniu do niej danych zapisanych w bazie ju+ istniej#cej. Program PATNIK umo+liwia dokonanie migracji bazy danych pomidzy dwoma obsugiwanymi typami baz danych: Microsoft Access oraz Microsoft SQL Server. Oznacza to, +e baz programu PATNIK typu Microsoft Access mo+na przeksztaciw w baz typu Microsoft SQL Server lub na odwrót. Mo+liwa jest tak+e migracja do nowej bazy tego samego typu. Baza danych powstaa w wyniku migracji zawiera dokadnie te same dane co baza 3ródowa migracji, a jej wersja pozostaje niezmieniona. Migracja bazy roboczej wykonywana jest za pomoc# Kreatora migracji bazy roboczej. Mo+liwa jest migracja jedynie tej bazy, z któr# obecnie pracuje program PATNIK. Proces migracji skada si z trzech kolejno nastpuj#cych etapów: utworzenia nowej bazy danych wybranego typu; skopiowania danych z bazy wykorzystywanej obecnie do nowo utworzonej; zapisanie konfiguracji bazy (powoduje to prze#czenie programu na now# baz, etap jest opcjonalny) Migracja bazy roboczej MS Access do MS SQL Server Aby przeprowadziw migracj roboczej bazy danych: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia bazy danych. 3. W oknie Ustawienia bazy danych (patrz Rysunek 95) z menu Baza wybierz polecenie Migracja bazy danych. 116 Podrcznik administratora

117 4. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator migracji bazy roboczej (patrz Rysunek 107) wybierz typ bazy danych Microsoft SQL Server i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 107. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej 5. W kolejnym kroku kreatora wybierz z listy nazw serwera, na którym chcesz utworzyw baz lub wprowad3 j# samodzielnie. Wprowad3 nazw, któr# chcesz nadaw tworzonej bazie (patrz Rysunek 108), i kliknij przycisk Dalej. Uwaga! W nazwie tworzonej bazy danych nie mo+na u+ywaw znaków diakrytycznych (np. M, #, Á, itp.) oraz niektórych znaków specjalnych (na przykad ; 6rednika ). Rysunek 108. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej serwer i baza Funkcje administracyjne 117

118 Uwaga! W polu Nazwa Serwera SQL nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ mo+e to uniemo+liwiw wykonanie migracji bazy danych. Zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem "\" (tyko w przypadku, gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie ZR4_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie nastpuj#ca: ZR4_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w przykadzie komputera ZR4_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku, gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. 6. Wybierz sposób, w jaki SQL Serwer bdzie dokonywa autoryzacji uprawniel do utworzonej bazy danych podczas ka+dego kolejnego po#czenia z programem Patnik. Wybierz jedn# z pozycji: U=yj autoryzacji systemu Windows, U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server lub Utwórz konto u=ytkownika SQL Server (patrz Rysunek 109). Kliknij przycisk Dalej aby przej6w do kolejnego kroku. Podczas tworzenia bazy danych nale+y podaw sposób, w jaki motor bazy danych bdzie weryfikowa uprawnienia u+ytkownika podczas ka+dego kolejnego po#czenia programu Patnik z utworzon# baz# danych: U>yj autoryzacji systemu Windows gdy serwer SQL jest skonfigurowany w ten sposób, +e rozpoznaje aktualnie zalogowanego u+ytkownika systemu (Windows NT, Windows 2000, Windows XP oraz Windows Server 2003) i sprawdza jego uprawnienia do operacji na bazie danych. Wybranie tej opcji wymaga z reguy interwencji administratora serwera SQL. U>yj do autoryzacji istniej@cego konta u>ytkownika bazy SQL Server - gdy na serwerze SQL utworzone jest konto o okre6lanym przez u+ytkownika loginie i ha6le. U+ytkownik ten oprócz swoich dotychczasowych uprawniel uzyska tak+e uprawnienia do pracy z tworzon# baz# danych. Utwórz konto u>ytkownika SQL Server tworzy na wskazanym serwerze SQL nowe konto u+ytkownika, który bdzie posiada uprawnienia do tworzonej bazy danych. Uwaga! Aby utworzyw baz danych, musisz posiadaw poziom uprawniel odpowiedni do wykonania tej operacji. Je+eli program zosta zainstalowany #cznie z motorem bazy danych Microsoft SQL Server 2005 Express Edition, to wybierz opcj UFyj do autoryzacji podanego konta i w pole Login wpisz nazw sa, natomiast w polu Has o wprowad3 haso administratora serwera ustalone podczas instalacji. 118 Podrcznik administratora

119 Rysunek 109. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej rodzaj autoryzacji 7. Je+eli w poprzednim kroku Kreatora wybrae6 opcj U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server, musisz wprowadziw dane u+ytkownika (patrz Rysunek 110). Wprowad3 poprawny Login i haso, a nastpnie kliknij przycisk Dalej, aby przej6w do kolejnego kroku. Rysunek 110. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej login i haso 8. Je+eli w poprzednim kroku Kreatora wybrae6 opcj Utwórz konto u=ytkownika SQL Server, musisz wprowadziw dane nowego u+ytkownika (patrz Rysunek 111). Wprowad3 poprawny Login i haso, potwierd3 haso (upewnij si, +e na wskazanym serwerze nie istnieje ju+ u+ytkownik o takim samym Loginie), a nastpnie kliknij przycisk Dalej aby przej6w do kolejnego kroku. Funkcje administracyjne 119

120 Rysunek 111. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej nowy login i haso 9. Wybierz sposób autoryzacji, który bdzie wykorzystany podczas tworzenia bazy na serwerze SQL. Wybierz jedn# z pozycji: U=yj autoryzacji systemu Windows lub U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server (patrz Rysunek 112). Je+eli wybierzesz opcj U=yj autoryzacji systemu Windows, kliknij przycisk Utwórz, aby utworzyw baz danych. Je+eli wybierzesz opcj U=yj do autoryzacji istniej.cego konta u=ytkownika bazy SQL Server, kliknij przycisk Dalej, aby przej6w do kolejnego kroku (patrz Rysunek 113). Nale+y w nim podaw dane u+ytkownika, który posiada uprawnienia do utworzenia bazy danych na wskazanym serwerze SQL. Kiedy wprowadzisz jego Login i haso, kliknij przycisk Utwórz, aby utworzyw now# baz, i rozpocz#w kopiowanie danych. Podczas tworzenia bazy danych nale+y podaw sposób autoryzacji u+ytkownika, który j# tworzy: U>yj autoryzacji systemu Windows gdy SQL Server jest skonfigurowany w ten sposób, +e rozpoznaje aktualnie zalogowanego u+ytkownika systemu (Windows NT, Windows 2000, Windows XP oraz Windows Server 2003) i sprawdza jego uprawnienia do operacji na bazie danych. Wybranie tej opcji wymaga z reguy konsultacji z administratorem serwera SQL. U>yj do autoryzacji istniej@cego konta u>ytkownika bazy SQL Server gdy mo+esz podaw dane u+ytkownika SQL, który posiada uprawnienia wystarczaj#ce do utworzenia bazy danych na wskazanym serwerze. Je+eli masz w#tpliwo6ci co do poziomu uprawniel, skonsultuj si z administratorem serwera. 120 Podrcznik administratora

121 Rysunek 112. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej autoryzacja twórcy Rysunek 113. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej login twórcy 10. Je+eli wszystkie parametry podane w poprzednich oknach byy poprawne, nast#pi przej6cie do kolejnego kroku kreatora, utworzona zostanie nowa robocza baza danych, do której skopiowane zostan# dane pochodz#ce z tabel bazy u+ywanej obecnie. Widoczny w oknie pasek postpu prezentuje zawansowanie procesu kopiowania (patrz Rysunek 114). Funkcje administracyjne 121

122 Rysunek 114. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej tworzenie bazy 11. Je+eli tworzenie bazy i kopiowanie danych zostao zakolczone pomy6lnie, kreator przejdzie do ostatniego kroku, w którym bdzie mo+na skonfigurowaw nowo utworzon# baz robocz# jako bie+#c# baz programu PATNIK (patrz Rysunek 115). Je+eli chcesz rozpocz#w prac z baz robocz# utworzon# w wyniku migracji, zaznacz opcj Ustaw utworzon. baz, jako baz, robocz. i kliknij przycisk Zakocz (patrz Rysunek 115). Program prze#czy si na now# baz i zapisze nowe ustawienia. Rysunek 115. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej konfiguracja bazy Uwaga! Je+eli istniao archiwum utworzone na podstawie bazy roboczej (przed jej migracj#), to po prze#czeniu programu na nowo utworzon# baz robocz# nale+y dokonaw migracji tego archiwum. W przeciwnym razie nie bdzie mo+liwo6ci korzystania z archiwum utworzonego przed migracj# bazy roboczej (patrz rozdzia Kreator migracji archiwum). 122 Podrcznik administratora

123 Migracja bazy roboczej MS SQL Server do MS Access Aby przeprowadziw migracj roboczej bazy danych: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia bazy danych. 3. W oknie Ustawienia bazy danych (patrz Rysunek 95) z menu Baza wybierz polecenie Migracja bazy danych. 4. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator migracji bazy roboczej (patrz Rysunek 116) wybierz typ bazy danych Microsoft Access i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 116. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej 5. W nastpnym kroku kliknij przycisk Przegl!daj, wska+ lokalizacj, wpisz nazw zakadanego pliku bazy danych oraz kliknij przycisk Zapisz. Nastpnie wpisz haso i potwierdzenie hasa, które bdzie wymagane ka+dorazowo podczas #czenia si z t# baz# (patrz Rysunek 117) oraz kliknij przycisk Utwórz, aby utworzyw now# baz, i rozpocz#w kopiowanie danych. Funkcje administracyjne 123

124 Rysunek 117. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej wskazanie pliku 6. Je+eli wszystkie parametry podane w poprzednim oknie byy poprawne, nast#pi przej6cie do kolejnego kroku kreatora, utworzona zostanie nowa robocza baza danych, do której skopiowane zostan# dane bazy u+ywanej obecnie. Widoczny w oknie pasek postpu prezentuje zawansowanie procesu kopiowania (patrz Rysunek 118). Rysunek 118. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej tworzenie bazy 124 Podrcznik administratora

125 7. Je+eli tworzenie bazy i kopiowanie danych zostao zakolczone pomy6lnie, kreator przejdzie do ostatniego kroku, w którym bdzie mo+na skonfigurowaw nowo utworzon# baz robocz# jako bie+#c# baz programu PATNIK (patrz Rysunek 119). Je+eli chcesz rozpocz#w prac z baz# robocz# utworzon# w wyniku migracji, zaznacz opcj Ustaw utworzon. baz, jako baz, robocz. i kliknij przycisk Zakocz. Program prze#czy si na now# baz i zapisze nowe ustawienia. Rysunek 119. Okno dialogowe: Kreator migracji bazy roboczej konfiguracja bazy Uwaga! Je+eli istniao archiwum utworzone na podstawie bazy roboczej (przed jej migracj#), to po prze#czeniu programu na nowo utworzon# baz robocz# nale+y dokonaw migracji tego archiwum. W przeciwnym razie nie bdzie mo+liwo6ci korzystania z archiwum utworzonego przed migracj# bazy roboczej (patrz rozdzia Kreator migracji archiwum) Kreator migracji archiwum Migracja archiwum programu PATNIK polega na utworzeniu nowej bazy archiwum i przeniesieniu do niej danych zapisanych w archiwum istniej#cym. Archiwum które mo+e byw migrowane, to takie które byo utworzone na podstawie bie+#cej bazy roboczej. Je+eli uprzednio przeprowadzono migracj bazy roboczej, to istnieje mo+liwo6w przeprowadzenia migracji archiwum utworzonego przed migracj# bazy roboczej. W takiej sytuacji ustawienia archiwum sprzed migracji bazy roboczej wci#+ s# w niej pamitane i mog# posu+yw do przeprowadzenia migracji tego archiwum. Program PATNIK umo+liwia dokonanie migracji archiwum pomidzy dwoma obsugiwanymi typami baz danych: Microsoft Access oraz Microsoft SQL Server. Funkcje administracyjne 125

126 Oznacza to, +e baz archiwum programu PATNIK typu Microsoft Access mo+na przeksztaciw w baz archiwum typu Microsoft SQL Server lub na odwrót. Mo+liwa jest tak+e migracja do nowej bazy archiwum tego samego typu. Typ nowo tworzonego archiwum zale+y od typu bie+#cej bazy roboczej, z któr# skojarzone jest migrowane archiwum. Typ ten musi byw taki sam dla obu baz: bie+#cej bazy roboczej i nowo tworzonego archiwum. Baza archiwum powstaa w wyniku migracji zawiera dokadnie te same dane co baza 3ródowa archiwum, a jej wersja pozostaje niezmieniona. Migracja archiwum wykonywana jest za pomoc# Kreatora migracji archiwum. Proces migracji archiwum skada si z czterech kolejno nastpuj#cych etapów: wskazanie istniej#cego archiwum do migracji; utworzenia nowego archiwum (tego samego typu co bie+#ca baza robocza); skopiowania danych ze wskazanego archiwum do nowo utworzonego; zapisanie konfiguracji archiwum (powoduje ustawienie nowo utworzonego archiwum jako domy6lnego archiwum programu PATNIK, etap jest opcjonalny) Migracja bazy archiwum MS Access do MS SQL Server Aby przeprowadziw migracj bazy archiwum Microsoft Access do bazy MS SQL Serwer: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia archiwum. 3. W oknie Ustawienia archiwum (patrz Rysunek 50) z menu Baza wybierz polecenie Migracja bazy archiwum. 4. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator migracji archiwum (patrz Rysunek 120) wska+ 3ródo danych do migracji archiwum, wybieraj#c jedn# z opcji i kliknij przycisk Dalej. Je+eli wybrana zostanie opcja U=yj aktualnie skonfigurowanego archiwum nast#pi migracja bazy archiwum zapisanej w ustawieniach archiwum bie+#cej bazy roboczej (patrz Rysunek 129). Je+eli wybrano opcj Wska= inne archiwum, kreator umo+liwi wskazanie innej bazy archiwum. 126 Podrcznik administratora

127 Rysunek 120. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum 5. Je+eli w poprzednim kroku wybrano opcje Wska= inne archiwum, kreator przejdzie do kroku wyboru rodzaju bazy archiwum (patrz Rysunek 121). Wybierz rodzaj bazy danych archiwum Microsoft Access (rodzaj bazy, która ma byw migrowana), a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Rysunek 121. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum rodzaj bazy archiwum 6. Wska+ lokalizacj i wprowad3 nazw pliku bazy archiwum do migracji. Podaj haso, które bdzie u+yte do po#czenia z archiwum i kliknij przycisk Dalej (patrz Rysunek 122). Funkcje administracyjne 127

128 Rysunek 122. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum wska+ archiwum 7. W kolejnym kroku kreatora, wybierz z listy nazw serwera, na którym chcesz utworzyw nowe archiwum lub wprowad3 j# samodzielnie. Wprowad3 nazw, któr# chcesz nadaw tworzonej bazie (patrz Rysunek 123) i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 123. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum wska+ archiwum Uwaga! W polu Nazwa Serwera SQL nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ mo+e to uniemo+liwiw wykonanie migracji archiwum. Zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem "\" (tyko w przypadku, gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie ZR4_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie 128 Podrcznik administratora

129 nastpuj#ca: ZR4_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w przykadzie komputera ZR4_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku, gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. 8. W nastpnym kroku kreatora (patrz Rysunek 124) wybierz rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika, który ma zostaw wykorzystany do #czenia si z baz# danych podczas pracy programu, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Podczas tworzenia nowego archiwum kreator daje mo+liwo6w wyboru spo6ród trzech mo+liwo6ci: autoryzacja systemu Windows, u+ycie istniej#cego konta, utworzenie nowego konta u+ytkownika MS SQL Server. W przypadku wykorzystania istniej#cego konta, podanemu u+ytkownikowi zostan# nadane uprawnienia do pracy z nowo utworzon# baz#. Gdy wybierzemy opcj tworzenia nowego konta u+ytkownika, podany u+ytkownik zostanie utworzony i tak+e zostan# mu nadane odpowiednie uprawnienia do bazy. Natomiast, je6li wskazujemy istniej#ce archiwum, to mamy do wyboru tylko dwie opcje: autoryzacja systemu Windows lub u+ycie istniej#cego konta. Przy wskazywaniu istniej#cego archiwum oraz istniej#cego konta u+ytkownika MS SQL Server, wskazany u+ytkownik musi ju+ posiadaw uprawnienia do pracy z baz# archiwum. Rysunek 124. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum rodzaj autoryzacji 9. W nastpnym kroku kreatora (patrz Rysunek 125) podaj login i haso u+ytkownika bazy SQL Server, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Je6li w poprzednim kroku trzecim wybrano tworzenie nowego konta u+ytkownika MS SQL Server, to w dodatkowym polu PotwierdC has o ufytkownika nale+y wpisaw haso podane w polu Has o ufytkownika (patrz Rysunek 126). Je6li w poprzednim kroku wybrano autoryzacj systemu Windows, to krok ten jest pomijany. Funkcje administracyjne 129

130 Rysunek 125. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum wprowadzanie danych u+ytkownika Rysunek 126. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum krok wystpuje w przypadku zakadania nowego konta 10. W kolejnym kroku nale+y wybraw rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika, który ma uprawnienia administracyjne serwera MS SQL Server (patrz Rysunek 127). Podanie konta u+ytkownika z uprawnieniami administracyjnymi jest niezbdne do utworzenia nowej bazy i przeprowadzenia migracji. Po wyborze rodzaju autoryzacji kliknij przycisk Dalej. 130 Podrcznik administratora

131 Rysunek 127. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum rodzaj autoryzacji podczas tworzenia bazy danych. 11. Nastpny krok kreatora pojawia si tylko, je6li w kroku poprzednim wybrano rodzaj autoryzacji z wykorzystaniem istniej#cego konta u+ytkownika MS SQL Server. Wprowad3 login i haso u+ytkownika maj#cego uprawnienia administracyjne systemu MS SQL Server (np. u+ytkownik sa ), a nastpnie kliknij przycisk Utwórz (patrz Rysunek 128). Rysunek 128. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum wprowadzanie danych u+ytkownika z uprawnieniami do tworzenia bazy danych. 12. Je+eli wszystkie parametry podane w poprzednich oknach byy poprawne, nast#pi przej6cie do kolejnego kroku kreatora, utworzone zostanie nowe archiwum, do którego skopiowane zostan# dane pochodz#ce z tabel migrowanego archiwum. Widoczny w oknie pasek postpu prezentuje zawansowanie procesu kopiowania (patrz Rysunek 129). Funkcje administracyjne 131

132 Rysunek 129. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum tworzenie archiwum 13. Je+eli tworzenie bazy archiwum i kopiowanie danych zostao zakolczone pomy6lnie, kreator przejdzie do ostatniego kroku, w którym bdzie mo+na skonfigurowaw nowo utworzone archiwum jako bie+#ce archiwum programu PATNIK (patrz Rysunek 130). Rysunek 130. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum konfiguracja archiwum Migracja bazy archiwum MS SQL Server do MS Access Aby przeprowadziw migracj istniej#cego archiwum Microsoft SQL Server do bazy MS Access: 1. Uruchom program PATNIK i zaloguj si jako administrator programu. 2. Z menu Administracja wybierz polecenie Ustawienia archiwum. 3. W oknie Ustawienia archiwum (patrz Rysunek 50) z menu Baza wybierz polecenie Migracja bazy archiwum. 132 Podrcznik administratora

133 4. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Kreator migracji archiwum (patrz Rysunek 131) wska+ 3ródo danych do migracji archiwum, wybieraj#c jedn# z opcji i kliknij przycisk Dalej. Je+eli wybrana zostanie opcja U=yj aktualnie skonfigurowanego archiwum nast#pi migracja archiwum (patrz Rysunek 137), które jest zapisane w ustawieniach archiwum w bie+#cej bazie roboczej. Je+eli wybrano opcj Wska= inne archiwum, kreator umo+liwi wskazanie bazy archiwum. Rysunek 131. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum 5. Je+eli w poprzednim kroku wybrano opcje Wska= inne archiwum, kreator przejdzie do kroku wyboru rodzaju bazy archiwum (patrz Rysunek 132). Wybierz rodzaj bazy danych archiwum Microsoft SQL Server (rodzaj bazy wzorcowej), a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Rysunek 132. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum rodzaj bazy archiwum Funkcje administracyjne 133

134 6. W kolejnym kroku kreatora, wybierz z listy nazw serwera, na którym znajduje si baza archiwum do migracji lub wprowad3 j# samodzielnie. Wprowad3 nazw bazy archiwum (patrz Rysunek 133) i kliknij przycisk Dalej. Rysunek 133. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum wska+ archiwum Uwaga! W polu Nazwa Serwera SQL nie nale+y wprowadzaw predefiniowanego aliasu "(local)", poniewa+ mo+e to uniemo+liwiw wykonanie migracji archiwum. Zawsze nale+y podawaw pen# nazw serwera, czyli nazw komputera, na którym zainstalowano serwer SQL, oraz nazw instancji oddzielon# znakiem "\" (tyko w przypadku gdy serwer zosta zainstalowany z nazwan# instancj#). Przykadowo, je6li na komputerze o nazwie PP_SRV zainstalowano serwer SQL pod nazw# instancji PLATNIK, to pena nazwa serwera bdzie nastpuj#ca: PP_SRV\PLATNIK. Nazw komputera mo+na opcjonalnie zast#piw jego adresem IP. Je6li to adres przywoywanego w przykadzie komputera PP_SRV, to nazw serwera mo+na zapisaw nastpuj#co: \PLATNIK. W przypadku gdy serwer zainstalowano na komputerze bez nazwanej instancji, nale+y podaw jedynie nazw tego komputera lub jego adres IP. 7. W nastpnym kroku kreatora (patrz Rysunek 134) wybierz rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika, który ma zostaw wykorzystany do po#czenia si z baz# archiwum do migracji, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. 134 Podrcznik administratora

135 Rysunek 134. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum rodzaj autoryzacji 8. W nastpnym oknie kreatora (patrz Rysunek 135) podaj login i haso u+ytkownika bazy SQL Server, a nastpnie kliknij przycisk Dalej. Je6li w poprzednim kroku wybrano autoryzacje systemu Windows, to krok ten jest pomijany. Rysunek 135. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum wprowadzanie danych u+ytkownika 9. W nastpnym kroku kliknij przycisk Przegl!daj, wska+ lokalizacj, wpisz nazw zakadanego pliku bazy danych archiwum i kliknij przycisk Zapisz, a nastpnie podaj haso, które bdzie wymagane ka+dorazowo podczas #czenia si z baz# archiwum (patrz Rysunek 136). Kliknij przycisk Utwórz, aby utworzyw nowe archiwum, i rozpocz#w kopiowanie danych. Funkcje administracyjne 135

136 Rysunek 136. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum wprowadzanie danych u+ytkownika z uprawnieniami do tworzenia bazy danych. 10. Je+eli wszystkie parametry podane w poprzednich oknach byy poprawne, nast#pi przej6cie do kolejnego kroku kreatora, utworzone zostanie nowe archiwum, do którego skopiowane zostan# dane pochodz#ce z tabel migrowanego archiwum. Widoczny w oknie pasek postpu prezentuje zawansowanie procesu kopiowania (patrz Rysunek 129). Rysunek 137. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum tworzenie archiwum 11. Je+eli tworzenie bazy archiwum i kopiowanie danych zostao zakolczone pomy6lnie, kreator przejdzie do ostatniego kroku, w którym bdzie mo+na skonfigurowaw nowo utworzone archiwum jako bie+#ce archiwum programu PATNIK (patrz Rysunek 130). 136 Podrcznik administratora

137 Rysunek 138. Okno dialogowe: Kreator migracji archiwum konfiguracja archiwum Warunki migracji baz danych w programie PBATNIK Wykonanie migracji bazy danych, roboczej lub archiwum, wymaga spenienia pewnych warunków zale+nych od kierunku migracji oraz lokalizacji serwera SQL, pliku bazy Microsoft Access oraz programu PATNIK. Zarówno w sytuacji, gdy wykonywana jest migracja bazy Microsoft Access do Microsoft SQL Server, jak w przypadku migracji bazy Microsoft SQL Server do Microsoft Access, konieczne jest zapewnienie bezpo6redniego dostpu do pliku bazy Microsoft Access dla serwera Microsoft SQL Server. A dokadniej, u+ytkownik lokalny systemu Windows lub u+ytkownik domeny Windows NT, na koncie którego uruchomiono usug serwera SQL, musi miew uprawnienia dostpu do pliku bazy danych Microsoft Access. Ponadto, uzyskanie takiego dostpu musi byw mo+liwe z komputera, na którym uruchomiony jest serwer SQL, niezale+nie od tego, czy plik bazy Microsoft Access znajduje si na dysku lokalnym czy w udziale sieciowym. Konieczno6W spenienia powy+szych wymogów spowodowana jest tym, +e dla dwóch opisanych powy+ej kierunków migracji operacje kopiuj#ce dane midzy bazami (migrowan# a nowo tworzon#) wykonywane s# przez program PATNIK nie bezpo6rednio, lecz za po6rednictwem serwera SQL. Przeprowadzenie migracji pomidzy dwoma rodzajami baz: Microsoft Access oraz Microsoft SQL Server, mo+liwe bdzie tylko wówczas, gdy na komputerze, na którym uruchomiono program PATNIK, bd# zainstalowane komponenty dostpu do danych dla obu rodzajów baz (MS JET i MDAC, patrz rozdzia 3.1 Funkcje administracyjne 137

138 Wymagania). Komponenty te mog# byw zainstalowane samodzielnie przez u+ytkownika lub przez pakiet instalacyjny programu PATNIK (patrz rozdzia 3.2 Instalacja programu). Uwaga! Poniewa+ nie istnieje sterownik MS JET dla aplikacji 64-bitowych, nie ma mo+liwo6ci przeprowadzenia migracji bazy MS Access do MS SQL Server, ani bazy MS SQL Server do MS Access przy u+yciu 64-bitowej wersji MS SQL Server. Aby przeprowadziw migracj midzy wymienionymi powy+ej typami baz, nale+y u+yw 32-bitow# wersj MS SQL Server wraz ze sterownikiem MS JET dla aplikacji 32-bitowych. Migracja bazy Microsoft Access do Microsoft SQL Server, wymaga spenienia warunków opisanych w jednym z trzech poni+szych wariantów. Wariant I 1. Program PATNIK jest uruchomiony na tym samym komputerze co serwer SQL, na którym ma zostaw utworzona nowa baza po migracji. 2. W programie PATNIK lokalizacja pliku migrowanej bazy Microsoft Access okre6lona jest za pomoc# 6cie+ki na dysku lokalnym komputera. 3. Serwer SQL ma uprawnienia dostpu do pliku migrowanej bazy Microsoft Access, który jest umieszczony na dysku lokalnym komputera. Wariant II 1. Program PATNIK jest uruchomiony na tym samym komputerze co serwer SQL, na którym ma zostaw utworzona nowa baza po migracji. 2. W programie PATNIK lokalizacja pliku migrowanej bazy Microsoft Access okre6lona jest za pomoc# 6cie+ki sieciowej. Program PATNIK #czy si z baz# Microsoft Access udostpnion# poprzez udzia sieciowy na tym samym lub innym komputerze. 3. Serwer SQL ma uprawnienia dostpu do pliku migrowanej bazy Microsoft Access, który jest udostpniony poprzez udzia sieciowy. Wariant III 1. Program PATNIK jest uruchomiony na innym komputerze ni+ serwer SQL, na którym ma zostaw utworzona nowa baza po migracji. 2. W programie PATNIK lokalizacja pliku migrowanej bazy Microsoft Access okre6lona jest za pomoc# 6cie+ki sieciowej. Program PATNIK #czy si z baz# Microsoft Access udostpnion# poprzez udzia sieciowy na tym samym lub innym komputerze. 3. Serwer SQL ma uprawnienia dostpu do pliku migrowanej bazy Microsoft Access, który jest udostpniony poprzez udzia sieciowy. Migracja bazy Microsoft SQL Server do Microsoft Access, wymaga spenienia warunków opisanych w jednym z trzech poni+szych wariantów. Wariant I 138 Podrcznik administratora

139 1. Program PATNIK jest uruchomiony na tym samym komputerze co serwer SQL. 2. Lokalizacja nowo tworzonej bazy danych Microsoft Access okre6lona jest za pomoc# 6cie+ki na dysku lokalnym komputera. 3. Serwer SQL ma uprawnienia dostpu do pliku bazy Microsoft Access, który zosta utworzony na dysku lokalnym komputera. Wariant II 1. Program PATNIK jest uruchomiony na tym samym komputerze co serwer SQL. 2. Lokalizacja nowo tworzonej bazy danych Microsoft Access okre6lona jest za pomoc# 6cie+ki sieciowej. Program PATNIK tworz#c now# baz Microsoft Access umieszcza j# w udziale sieciowym, istniej#cym na tym samym lub innym komputerze. 3. Serwer SQL ma uprawnienia dostpu do pliku nowo tworzonej bazy Microsoft Access, który jest udostpniony poprzez udzia sieciowy. Wariant II 1. Program PATNIK jest uruchomiony na innym komputerze ni+ serwer SQL. 2. Lokalizacja nowo tworzonej bazy danych Microsoft Access okre6lona jest za pomoc# 6cie+ki sieciowej. Program PATNIK tworz#c now# baz Microsoft Access umieszcza j# w udziale sieciowym, istniej#cym na tym samym lub innym komputerze. 3. Serwer SQL ma uprawnienia dostpu do pliku nowo utworzonej bazy Microsoft Access, który jest udostpniony poprzez udzia sieciowy. Uwaga! Przeprowadzenie migracji w sytuacji, gdy wykorzystywany jest serwer Microsoft SQL Server uruchomiony pod kontrol# systemu operacyjnego Windows NT 4.0, wymaga uruchomienia usugi serwera SQL na koncie u+ytkownika innym ni+ konto u+ytkownika LOCAL SYSTEM (system lokalny). U+ytkownik, na koncie którego uruchomiono usug serwera SQL, powinien miew odpowiednie uprawnienia opisane w niniejszym rozdziale. Wyboru konta do uruchamiania usugi serwera SQL mo+na dokonaw w programie Microsoft SQL Enterprise Manager lub we wa6ciwo6ciach usugi, korzystaj#c z narzdzi administracyjnych systemu Windows NT. Funkcje administracyjne 139

140

141 6 Rozdzia INNE ZADANIA ADMINISTRATORA 6.1 Jak rozpocz/ prac z programem PATNIK? Punktem wyj6cia do realizacji wszystkich zadal u+ytkownika jest instalacja programu PATNIK. Czynno6ci niezbdne do przeprowadzenia prawidowej instalacji programu przedstawione zostay w rozdziale po6wiconym instalacji i konfiguracji programu PATNIK (patrz 3.2 Instalacja programu). Przedstawione w dokumencie zadania wykonywane s# po uruchomieniu programu PATNIK zgodnie z instrukcj# rozpoczcia i zakolczenia pracy, gdzie zostao opisane po#czenie si baz# danych Praca z baz/ utworzon/ w poprzedniej wersji programu Je6li chcesz pracowaw z baz# utworzon# w poprzedniej wersji programu, to po po#czeniu si z t# baz# mo+esz kontynuowaw prac bez wykonywania +adnych dodatkowych czynno6ci. Je+eli jest to baza w wersji lub lub lub lub , po pierwszym po#czeniu si z tak# baz# jest wykonywana konwersja do wersji (patrz rozdzia Konwersja bazy danych do wersji ). Inne zadania administratora 141

142 6.1.2 Praca z now/ baz/ Praca z baz# utworzon# w wersji lub lub lub jest zalecana dla wszystkich patników, którzy u+ywali tych wersji programu Patnik. Baza danych z poprzedniej wersji programu zawiera wszystkie dane potrzebne do bie+#cej pracy i nie wymaga ponownego wprowadzania danych patnika, ubezpieczonych i dokumentów ubezpieczeniowych. W takim przypadku funkcja zasilenie inicjalne powinna byw tylko wykorzystywana w celu wprowadzenia zarchiwizowanych dokumentów ubezpieczeniowych z wersji lub ni+szej w celu utworzenia korekt tych dokumentów. Je6li chcesz pracowaw z now# baz# lub dopiero rozpoczynasz prac z programem PATNIK, to kolejne czynno6ci niezbdne do prawidowego dziaania musisz wykonaw wedug nastpuj#cych kroków: wprowadzenie danych patnika (patrz rozdzia Rejestracja nowego patnika), tylko je6li u+ytkownik chce pracowaw na nowej bazie, konfiguracja programu (patrz rozdzia 4.1 Konfiguracja programu), konfiguracja parametrów przekazu elektronicznego (patrz rozdzia 4.2 Konfiguracja przekazu elektronicznego), zasilenie inicjalne kartotek. Ogólny schemat postpowania podczas instalacji i pierwszego uruchomienia programu zosta przestawiony poni+ej (patrz Rysunek 139). Na prawej cz6ci diagramu przedstawione s# etapy, na które proces pierwszego uruchomienia zosta podzielony. W niektórych punktach diagramu umieszczone zostay pytania, na które nale+y odpowiedziew. Od podjtych decyzji zale+y dalszy przebieg procesu. Lewa cz6w diagramu zawiera komentarz do poszczególnych etapów. 142 Podrcznik administratora

143 Rysunek 139. Schemat postpowania: Instalacja i pierwsze uruchomienie Inne zadania administratora 143

144 6.2 Jak zarejestrowa p atnika? Rejestracja nowego patnika w programie PATNIK wi#+e si z dodaniem patnika do rejestru i jest wspomagana kreatorem. Dodanie patnika do Rejestru patników, czyli utworzenie nowej Kartoteki patnika w bazie programu, mo+e byw wykonywane tylko przez u+ytkownika o uprawnieniach administratora. Do kartoteki nale+y wprowadziw wszystkie dane patnika (identyfikacyjne, adres siedziby, adres do korespondencji, dane rozliczeniowe (stop procentow# skadki na ubezpieczenie wypadkowe) oraz dane o rachunkach bankowych), poniewa+ bd# one wykorzystywane przy tworzeniu dokumentów. Dane patnika mo+na wprowadziw do kartoteki na dwa sposoby: manualnie (korzystaj#c z klawiatury), importuj#c dane z pliku platnik.rep pochodz#cego z programu Patnik wersja lub wcze6niejszej. Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczel spoecznych w dokumentach zwi#zanych z ubezpieczeniami spoecznymi nale+y podawaw dwa identyfikatory numeryczne: Dla patników NIP i REGON, a w wypadku, gdy patnikowi nie nadano tych numerów lub jednego z nich PESEL lub seri i numer dowodu osobistego lub paszportu, Dla ubezpieczonych PESEL i NIP, a w wypadku, gdy ubezpieczonemu nie nadano tych numerów lub jednego z nich seri i numer dowodu osobistego lub paszportu. W zwi#zku ze zró+nicowaniem wysoko6ci stopy procentowej skadki na ubezpieczenie wypadkowe, w celu poprawnego wyliczenia skadki, patnik powinien wpisaw do Rejestru patnika obowi#zuj#c# dla niego od 1 stycznia 2003 r. na pierwszy rok skadkowy stop procentow# tej skadki Manualne wprowadzanie danych p atnika Aby wprowadziw dane patnika korzystaj#c z klawiatury: 1. Otwórz Rejestr patników (patrz rozdzia 5.3.2). 2. Dodaj nowego patnika do rejestru, postpuj#c zgodnie ze wskazówkami kreatora (patrz rozdzia krok 2). 3. W trzecim kroku kreatora wybierz opcj Manualne wprowadzenie danych p atnika. 4. Wprowad3 wszystkie dane patnika, uzupeniaj#c pola w kolejnych zakadkach okna. 5. Przeprowad3 weryfikacj wprowadzonych danych. 6. Zapisz wprowadzone dane i zamknij kartotek. 7. Je6li chcesz rozpocz#w prac z patnikiem, który zosta dodany do rejestru, to wybierz go jako kontekst pracy (patrz rozdzia 5.3.1) W efekcie patnik zostanie zarejestrowany w rejestrze patników, a jego dane uzupenione w kartotece. Komplet danych identyfikacyjnych patnika bdzie automatycznie uzupeniany we wszystkich tworzonych dokumentach. 144 Podrcznik administratora

145 6.2.2 Import danych p atnika z pliku platnik.rep Aby zaimportowaw dane patnika z pliku platnik.rep: 1. Otwórz Rejestr patników (patrz rozdzia 5.3.2). 2. Dodaj nowego patnika do rejestru, postpuj#c zgodnie ze wskazówkami kreatora (patrz rozdzia krok 2). 3. W trzecim kroku kreatora wybierz opcj Import danych p atnika z pliku *.REP. 4. Wska+ plik platnik.rep - znajduje si on zazwyczaj w katalogu poprzedniej wersji programu PATNIK, z którego korzystae6 dotychczas (np. dla firmy Kowalski Usugi bdzie to katalog C:\Program Files\PROKOM Software SA\Program Patnika\Kowalski Usugi). 5. Zapisz i zamknij kartotek patnika. 6. Je6li chcesz rozpocz#w prac z patnikiem, który zosta dodany do rejestru, to wybierz go jako kontekst pracy (patrz rozdzia 5.3.1) W efekcie wszystkie dane (identyfikacyjne, adresowe, konta bankowe i wysoko6w stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe) znajduj#ce si w pliku platnik.rep zostan# przeniesione do kartoteki patnika. 6.3 Jak rozpocz/ prac w systemie Elektronicznej Wymiany Dokumentów? W obecnej wersji programu Patnik mo+liwa jest wy#cznie wspópraca z EWD (z systemem Elektronicznej Wymiany Dokumentów). W zwi#zku z tym nie ma potrzeby wykonywania dodatkowej konfiguracji programu, aby uaktywniw wspóprac z EWD. 6.4 Jak przygotowa przegl/dark WWW do po /czenia z EWD? Aby móc nawi#zaw po#czenie ze swoj# skrytk# EWD nale+y zainstalowaw przegl#dark internetow# o sile szyfrowania 128 bitów (si szyfrowania mo+na sprawdziw w oknie przegl#darki Informacje o programie), Niniejsza procedura powouje si na menu i ukad polecel przegl#darki Internet Explorer. W celu uaktualnienia siy szyfrowania do 128-bitowej dla przegl#darki Internet Explorer wystarczy zainstalowaw High Encryption Pack. Inne zadania administratora 145

146 6.4.1 Po /czenie ze skrytk/ EWD Po zainstalowaniu przegl#darki mo+liwy jest ju+ dostp do skrytki patnika w ZUS przez serwis WWW. Po#czenie ze skrytk# EWD nie wymaga rejestracji certyfikatów w przegl#darce. Aby po#czyw si ze swoj# skrytk# w ZUS: 1. Uruchom przegl#dark. 2. W polu Adres w przegl#darce wpisz adres internetowy EWD: i kliknij przycisk Przejd4. Adresy stron internetowych, na które patnik mo+e przekazywaw dokumenty ubezpieczeniowe oraz z których nale+y pobieraw potwierdzenia za pomoc# Systemu Dwustronnej Wymiany Informacji: W oknie z komunikatem informuj#cym o nawi#zaniu bezpiecznego po#czenia (patrz Rysunek 140) kliknij przycisk OK. Rysunek 140. Okno komunikatu informuj#ce o zamiarze nawi#zania bezpiecznego po#czenia 4. Na stronie gównej EWD (patrz Rysunek 141) po lewej stronie umieszczone s# ikony: strony umo+liwiaj#cej wysyanie dokumentów elektronicznych do ZUS strony umo+liwiaj#cej pobieranie dokumentów elektronicznych z ZUS. strony pomocy. Kliknij na ikon strony wysyania do ZUS. 146 Podrcznik administratora

147 Rysunek 141. Strona gówna EWD 5. Na wy6wietlonej stronie (patrz Rysunek 142) kliknij przycisk Przegl!daj, wska+ plik z przesyk# do wysania i kliknij przycisk Wy*lij. Inne zadania administratora 147

148 Rysunek 142. Strona umo+liwiaj#ca wysyanie do ZUS 6. Po pomy6lnym wysaniu wy6wietlany jest identyfikator nadany przesyce. Skopiuj go do schowka lub zapisz w pliku i zarejestruj w programie (wprowadzanie identyfikatora przesyki w EWD jest analogiczne do wprowadzania identyfikatora potwierdzenia w dotychczasowym kanale). 7. Po przetworzeniu wysanych dokumentów, ZUS nadaje do skrytki przesyk zwrotn#. W celu odebrania przesyki z ZUS kliknij ikon strony pobierania dokumentów z ZUS. 8. Na stronie zawieraj#cej potwierdzenia z ZUS (patrz Rysunek 143) wprowad3 identyfikator przesyki dla której potwierdzenie chcesz pobraw i kliknij przycisk poka+ potwierdzenia. 148 Podrcznik administratora

149 Rysunek 143. Strona do pobierania przesyek z ZUS 9. Wy6wietlone zostanie okno zawieraj#ce list potwierdzel, zaznacz potwierdzenie które chcesz pobraw i kliknij przycisk Pobierz potwierdzenie. 10. Nastpnie wy6wietlone zostanie okno Pobieranie pliku (Rysunek 144), w którym kliknij przycisk Zapisz. Rysunek 144 Okno Pobieranie pliku 11. Nastpnie wy6wietlone zostanie okno Zapisywanie jako, w którym wska+ lokalizacj do zapisu pliku z przesyk# i zatwierd3 wybór klikaj#c przycisk Zapisz. Inne zadania administratora 149

150 12. Pobran# przesyk zarejestruj w programie funkcj# pobierania z pliku (patrz Podr,cznik u=ytkownika rozdzia Pobranie przesyki z pliku). 6.5 Organizacja danych Zarówno rodzaj bazy danych jak i sposób rozmieszczenia danych programu PATNIK nale+y dostosowaw do indywidualnych potrzeb u+ytkownika programu. Program PATNIK pozwala na korzystanie z dwóch ró+nych rodzajów baz danych: bazy MS Access lub bazy systemu MS SQL Server (patrz rozdzia 3.2 Instalacja programu). Bazy te ró+ni# si znacznie pod wieloma wzgldami. Baza MS Access jest plikow# baz# danych, do której dostp uzyskujemy za po6rednictwem aparatu Microsoft Jet. Konfiguracja po#czenia oraz obsuga takiej bazy jest stosunkowo prosta i nie wymaga od u+ytkownika programu PATNIK szczegóowej wiedzy na temat technologii baz danych. Plik bazy danych MS Access mo+e osi#gn#w maksymalny rozmiar 2GB, jednak nie zaleca si utrzymywania du+ych baz programu PATNIK w tej technologii. Ze wzgldu na wydajno6w programu baza danych MS Access zalecana jest tylko wtedy, gdy przewidujemy, +e ilo6w przechowywanych w niej i przetwarzanych danych bdzie stosunkowo niewielka, tzn. nie wiksza ni+ kilkaset nowych dokumentów w ci#gu miesi#ca (Uwaga! Mierz#c ilo6w przetwarzanych danych, nale+y liczyw bloki wielokrotne dokumentów jako osobne dokumenty). W przypadku patników przygotowuj#cych wiksze ilo6ci dokumentów nale+y wybraw rozwi#zanie oparte na systemie MS SQL Server. Instalator programu PATNIK umo+liwia zainstalowanie bezpatnej wersji serwera baz danych, czyli Microsoft SQL Server 2005 Express Edition. Mo+liwa jest tak+e wspópraca z penymi wersjami systemu: Microsoft SQL Server 7.0, Microsoft SQL Server 2000 lub Microsoft SQL Server 2005, a tak+e z bezpatna wersj# Microsoft SQL Server 2000 Desktop Engine (MSDE 2000) SP3. Wersja Express Edition jest mniej wydajna od penych wersji, jednak jest to wci#+ rozwi#zanie znacznie bardziej efektywne ni+ baza MS Access. Jednym z najistotniejszych ograniczel Microsoft SQL Server 2005 Express Edition jest górny limit #cznej wielko6ci plików skadaj#cych na pojedyncz# baz 4GB. Motor baz danych Microsoft SQL Server 2005 Express Edition, instalowany wraz z programem PATNIK, dystrybuowany jest bez narzdzia Microsoft SQL Server Management Studio Express. Brak tego narzdzia znacznie ogranicza mo+liwo6w atwego zarz#dzania serwerem. Instalowane s# natomiast narzdzia trybu tekstowego: OSQL.EXE i SQLCMD.EXE. Jednak zarz#dzanie serwerem za pomoc# tych programów wymaga od u+ytkownika znajomo6ci polecel jzyka Transact-SQL oraz systemowych procedur skadowanych MS SQL Server. Program Microsoft SQL Server Management Studio Express mo+na pobraw samodzielnie ze stron producenta. 150 Podrcznik administratora

151 Microsoft SQL Server, niezale+nie od wersji, jest rozwi#zaniem okre6lanym jako System Zarz#dzania Relacyjnymi Bazami Danych (ang. RDBMS). Dostp do danych realizowany jest za po6rednictwem serwera, który kontroluje przyporz#dkowane mu relacyjne bazy danych. Obsuga tego typu rozwi#zania jest znacznie bardziej skomplikowana ni+ obsuga prostych baz plikowych. System MS SQL Server posiada wiele mechanizmów stosowanych w du+ych systemach bazodanowych, zapewniaj#cych bezpieczelstwo danych i wydajno6w pracy. Przykadowo mo+na tu wymieniw m.in.: zo+ony mechanizm uprawniel dostpu do danych i funkcji systemu; mechanizm masowego importu danych z zewntrznych 3róde; mechanizmy archiwizacji i odtwarzania danych; mechanizm wydajnej pracy wielostanowiskowej z wykorzystaniem ró+nych protokoów sieciowych; mo+liwo6w wykonywania szeregu instrukcji jzyka SQL w mo+liwych do wycofania transakcjach. Uwaga! W przypadku korzystania z innych wersji systemu MS SQL Server ni+ dostarczana wraz programem PATNIK, nale+y zapoznaw si ze szczegóowymi warunkami licencji produktu okre6lonymi przez producenta oprogramowania. Niezale+nie od rodzaju wybranej bazy zaleca si wykonywanie okre6lonych czynno6ci maj#cych na celu utrzymanie wydajno6ci pracy bazy danych. Dotyczy to sytuacji, w której mamy do czynienia z comiesiczny przyrostem znacznej liczby dokumentów. Np. kilkaset dokumentów w bazie MS Access lub kilka tysicy dokumentów w bazie MS SQL Server wliczaj#c bloki wielokrotne. W celu zapewnienia wydajnej pracy zalecane jest utworzenie domy6lnego archiwum programu i wykonywanie archiwizacji zestawów dokumentów (patrz rozdzia 5.1 Archiwizacja danych). Prowadzi to do zmniejszenia rozmiarów bazy, z czym wi#+e si wzrost szybko6ci wykonywanych operacji Korzystanie z bazy danych MS Access W przypadku wyboru bazy danych MS Access, u+ytkownik ma mo+liwo6w okre6lenia lokalizacji pliku bazy dla ka+dej nowo tworzonej bazy danych (patrz Praca z now# baz# danych). Przy wyborze lokalizacji bazy nale+y zadbaw o wystarczaj#c# ilo6w wolnego miejsca na dysku oraz o mo+liwo6w dostpu do pliku dla wszystkich u+ytkowników pracuj#cych z programem PATNIK. Plik bazy MS Access mo+na umie6ciw w katalogu udostpnianym poprzez siew lokaln#. Pozwala to instancjom programu PATNIK, które dziaaj# na ró+nych komputerach sieci lokalnej, na równolege #czenie si baz#, czyli na prace wielostanowiskow#. Inne zadania administratora 151

152 Dla bazy MS Access tworzonej przez program PATNIK nie definiuje si osobnych u+ytkowników bazy, a zatem nie mo+na tak+e zdefiniowaw ró+nych poziomów uprawniel do bazy. Oznacza to, +e istnieje tylko jeden poziom uprawniel, a plik bazy zabezpieczony jest jednym hasem. Po nawi#zaniu po#czenia z baz# mo+liwe bdzie wykonanie wszystkich funkcji, na jakie pozwala program PATNIK, bez konieczno6ci dodatkowej autoryzacji tzw. superu+ytkownika bazy (ang. superuser), tak jak to ma miejsce w przypadku baz MS SQL Server. Uwaga! W celu zabezpieczenia si przed utrat# danych (np. w wyniku uszkodzenia pliku bazy danych w nastpstwie awarii komputera lub nagego braku w dostawie energii elektrycznej) nale+y regularnie wykonywaw fizyczne kopie plików bazy danych (bazy roboczej i archiwum), po ka+dorazowym wprowadzeniu wikszej partii danych lub przed wykonywaniem czynno6ci administracyjnych (np. konwersji bazy). Skopiowane pliki nale+y traktowaw jako kopie bezpieczelstwa i przechowywaw na trwaych no6nikach danych (pyta CD, ta6ma, itp.) Korzystanie z bazy danych systemu MS SQL Server Je6li u+ytkownik zdecyduje si na korzystanie z bazy MS SQL Server, konieczne bdzie zainstalowanie serwera baz danych. Instalator programu PATNIK pozwala na zainstalowanie serwera w wersji Desktop (patrz rozdzia Instalacja programu wraz z serwerem SQL). Podczas instalacji u+ytkownik mo+na ustaliw haso administratora serwera (u+ytkownik sa) oraz okre6liw lokalizacj katalogu, w którym bd# tworzone nowe bazy MS SQL Server. Przy wyborze lokalizacji tego katalogu nale+y zadbaw o wystarczaj#c# ilo6w wolnego miejsca na dysku, niezbdnego do utworzenia i przechowywania baz danych. Po zainstalowaniu serwera, przy pierwszym uruchomieniu programu PATNIK nale+y utworzyw baz robocz# (patrz rozdzia Twórz baz danych MS SQL). Zostanie ona utworzona na serwerze w lokalizacji okre6lonej podczas instalacji programu wraz z serwerem SQL. Dostp do danych jest realizowany za po6rednictwem serwera, dlatego trzeba zapewniw mo+liwo6w komunikacji sieciowej pomidzy komputerami z zainstalowanym programem PATNIK a serwerem MS SQL (wymóg ten nie dotyczy pracy lokalnej, czyli bezpo6rednio na komputerze z zainstalowanym serwerem). MS SQL Server posiada zo+ony system uprawniel dostpu do baz oraz funkcji serwera. Aby móc wykonywaw operacje na serwerze (np. tworzenie bazy, po#czenie z istniej#c# baz#, wyszukiwanie i edycja danych) nale+y si zalogowaw na konto u+ytkownika serwera. Kont u+ytkowników mo+e byw wiele i mog# oni miew ró+ny poziom uprawniel. W zale+no6ci od poziomu uprawniel mo+liwe jest (b#d3 nie) wykonywanie okre6lonych czynno6ci. Do codziennej pracy z programem PATNIK nale+y skonfigurowaw po#czenie z baz# danych u+ywaj#c konta u+ytkownika serwera MS SQL, który ma uprawnienia do odczytu i zapisu w wybranej bazie. U+ytkownik ten nie musi miew +adnych dodatkowych, specjalnych uprawniel. Konto takiego u+ytkownika mo+emy utworzyw na serwerze podczas tworzenia nowej bazy danych. Utworzonemu w ten sposób u+ytkownikowi zostan# nadane prawa niezbdne do pracy z baz# danych. Uprawnienia takie s# te+ nadawane u+ytkownikowi serwera, który istnia ju+ przed tworzeniem nowej bazy i zosta wskazany podczas jej tworzenia, jako u+ytkownik, którego konto ma byw wykorzystywane do pracy z nowo utworzon# baz# (patrz rozdzia Twórz baz danych MS SQL). 152 Podrcznik administratora

153 Do wykonania niektórych funkcji programu PATNIK (np. tworzenie nowej bazy, konwersja bazy) konieczne jest u+ycie konta u+ytkownika o zwikszonych uprawnieniach. W przypadku wykonywania takich funkcji, u+ytkownik programu PATNIK jest ka+dorazowo proszony o podanie nazwy i hasa u+ytkownika serwera MS SQL maj#cego specjalne uprawnienia (dane te nie s# zapisywane w programie PATNIK ze wzgldu na bezpieczelstwo serwera). Je6li program PATNIK prosi o podanie hasa u+ytkownika serwera o specjalnych uprawnieniach, mo+emy u+yw konta u+ytkownika o nazwie sa. Jest to konto administratora systemu MS SQL Server (ang. system administrator), które istnieje na ka+dym serwerze tego rodzaju. U+ytkownik sa ma wszelkie mo+liwe uprawnienia. Uwaga! W celu zabezpieczenia si przed utrat# danych programu PATNIK, która mo+e miew miejsce w nastpstwie awarii systemu, nale+y regularnie wykonywaw kopie bezpieczelstwa baz danych (bazy roboczej i archiwum) przy u+yciu standardowych mechanizmów archiwizacji systemu MS SQL Server. Czynno6ci takich nale+y dokonywaw okresowo, po ka+dorazowym wprowadzeniu wikszej partii danych lub przed wykonywaniem niektórych czynno6ci administracyjnych (np. konwersji bazy). Je6li nie ma mo+liwo6ci u+ycia wspomnianego mechanizmu archiwizacji, mo+na tak+e skopiowaw i zabezpieczyw pliki bazy danych - wymaga to uprzedniego zatrzymania serwera. Kopie bezpieczelstwa nale+y przechowywaw na trwaych no6nikach danych (pyta CD, ta6ma, itp.) 6.6 Utworzenie kopii bezpiecze:stwa bazy MS SQL Server Wraz z motorem baz danych Microsoft SQL Server 2005 Express Edition dostarczanym z programem PATNIK, jak równie+ z innymi wersjami systemu MS SQL Server, dostarczane jest narzdzie osql.exe pozwalaj#ce na wykonywanie polecel jzyka SQL. Za pomoc# tego programu mo+na utworzyw kopi bezpieczelstwa bazy danych (ang. database backup) wykonuj#c polecenie BACKUP DATABASE. Aby wykonaw kopi bezpieczelstwa bazy danych, uruchom na komputerze z zainstalowanym motorem Microsoft SQL Server 2005 Express Edition okno wiersza polecel systemu Windows i wprowad3 polecenie wedug poni+szego wzoru: C:\>osql -S "<serwer>" -U "<uytkownik>" -P "<haso>" -Q "BACKUP DATABASE <nazwa_bazy> TO DISK ='<lokalizacja_kopii>' WITH NAME = '<nazwa_kopii>', FORMAT" Inne zadania administratora 153

154 Opis poszczególnych parametrów: <serwer> - nazwa serwera MS SQL z baz# programu PATNIK <uytkownik> - nazwa u+ytkownika serwera MS SQL, który ma uprawnienia do wykonywania kopii zapasowych baz danych na serwerze MS SQL (np. u+ytkownik sa ) <haso> - haso u+ytkownika <u=ytkownik> <nazwa_bazy> - nazwa bazy danych programu PATNIK <lokalizacja_kopii> - nazwa dla nowo tworzonego pliku kopii zapasowej wraz lokalizacj# na dysku (parametr ten zawsze oznacza lokalizacje na serwerze) <nazwa_kopii> - nazwa logiczna dla nowo tworzonej kopii bazy danych Przykadowo, je6li chcemy wykonaw kopi bezpieczelstwa bazy danych o nazwie platnik, która znajduje si na serwerze MS SQL o nazwie PLACE\PLATNIK, u+ywaj#c do autoryzacji konta sa z hasem sapwd, mo+emy wpisaw: C:\>osql -S "PLACE\PLATNIK" U "sa" -P "sapwd" -Q "BACKUP DATABASE platnik TO DISK ='C:\BACKUP\platnik_backup.dat' WITH NAME = 'platnik_backup', FORMAT" Je6li kopia zapasowa zostanie wykonana bez bdów, na ekranie wiesza polecel pojawi si komunikat BACKUP DATABASE successfully processed, a w katalogu okre6lonym w parametrze <lokalizacja_kopii> zostanie utworzony plik kopii zapasowej bazy. Uwaga! Powtórne wykonanie kopii bezpieczelstwa bazy z podaniem tego samego pliku (przy wykorzystaniu powy+szego przykadu), spowoduje zast#pienie (nadpisanie) zachowanego w pliku kopii stanu bazy stanem obecnym. Je+eli zachodzi konieczno6w zabezpieczenia stanu bazy z ró+nych okresów, nale+y wykonywaw kopie bezpieczelstwa w osobnych plikach. Je6li u+ytkownik dysponuje pen# wersj# systemu MS SQL Server 2000 (lub wcze6niejsz#), mo+e wykonywaw kopie zapasowe baz danych u+ywaj#c do tego celu graficznej konsoli MS SQL Server Enterprise Manager. Je6li u+ytkownik dysponuje wersj# systemu MS SQL Server 2005 lub MS SQL Server 2005 Express Edition, mo+e wykonywaw kopie zapasowe baz danych u+ywaj#c do tego celu narzdzi z graficznym interfejsem u+ytkownika: MS SQL Server Enterprise Management Studio lub MS SQL Server Enterprise Management Studio Express. W systemie MS SQL Server 2005 Express Edition zamiast narzdzia OSQL.EXE mo+na tak+e u+yw podobnego narzdzia SQLCMD.EXE. Obsuga obu narzdzi jest podobna (w zakresie opisanym w niniejszym podrczniku jest identyczna). 154 Podrcznik administratora

155 6.7 Odtworzenie bazy MS SQL Server z pliku kopii bezpiecze:stwa Do odtworzenia bazy danych z pliku kopii bezpieczelstwa mo+na u+yw narzdzia osql.exe. Tworzenie kopii bezpieczelstwa za pomoc# tego samego narzdzia, zostao opisane w rozdziale 6.6 Utworzenie kopii bezpieczelstwa bazy MS SQL Server. Za pomoc# tego programu mo+na odtworzyw baz danych z kopii bezpieczelstwa wykonuj#c polecenie RESTORE DATABASE. Odtwarzanie spowoduje powrót do stanu bazy, jaki istnia w momencie utworzeni pliku kopii zapasowej. Oznacza to, +e wszelkie zmiany wprowadzone po wykonaniu kopii bezpieczelstwa, z której odtwarzamy baz, bd# utracone. W celu zabezpieczenia stanu bazy, zaleca si bezpo6rednio przed wykonaniem odtwarzania utworzenie aktualnej kopii zapasowej bazy w innym pliku ni+ ten, z którego baza ma byw odtwarzana. Aby odtworzyw baz danych z pliku kopii bezpieczelstwa utworzonego zgodnie z instrukcj# przedstawion# w rozdziale 6.6 Utworzenie kopii bezpieczelstwa bazy MS SQL Server, uruchom na komputerze z zainstalowanym motorem SQL Server okno wiersza polecel systemu Windows i wprowad3 polecenie wedug poni+szego wzoru: C:\>osql -S "<serwer>" U "<uytkownik>" -P "<haso>" -Q "RESTORE DATABASE <nazwa_bazy> FROM DISK ='<lokalizacja_kopii>' WITH FILE = 1" Opis poszczególnych parametrów: <serwer> - nazwa serwera MS SQL z baz# programu PATNIK <uytkownik> - nazwa u+ytkownika serwera MS SQL, który ma uprawnienia do wykonywania kopii zapasowych baz danych na serwerze MS SQL (np. u+ytkownik sa ) <haso> - haso u+ytkownika <uytkownik> <nazwa_bazy> - nazwa odtwarzanej bazy danych programu PATNIK <lokalizacja_kopii> - nazwa pliku (wraz jego lokalizacj# na dysku) zawieraj#cego kopi zapasow# utworzona zgodnie z instrukcj# z rozdziau 6.6. Uwaga! W momencie odtwarzania, baza danych nie mo+e byw u+ywana przez program PATNIK (ani +aden inny). Oznacza to, +e nie mo+e byw +adnych aktywnych po#czel do bazy podczas odtwarzania. W przeciwnym przypadku odtwarzanie nie zostanie wykonane. Przykadowo, je6li chcemy odtworzyw z pliku platnik_backup.dat baz danych o nazwie platnik (plik musi zawieraw kopi bezpieczelstwa tej bazy) na serwerze MS SQL o nazwie PLACE\PLATNIK, u+ywaj#c do autoryzacji konta sa z hasem sapwd, mo+emy wpisaw: C:\>osql S "PLACE\PLATNIK" U "sa" P "sapwd" Q "RESTORE DATABASE platnik FROM DISK ='C:\BACKUP\platnik_backup.dat' WITH FILE = 1" Inne zadania administratora 155

156 Je6li kopia zapasowa zostanie wykonana bez bdów, na ekranie wiesza polecel pojawi si komunikat RESTORE DATABASE successfully processed, a zawarto6w bazy danych bdzie zgodna ze stanem jaki istnia w momencie utworzenia kopii bezpieczelstwa. Uwaga! Po odtworzeniu bazy danych z pliku kopii bezpieczelstwa w bazie nie bdzie dokumentów i innych danych wprowadzonych po utworzeniu tego pliku. W celu zabezpieczenia tych danych, zlecane jest utworzenie w osobnym pliku aktualnej kopii bezpieczelstwa bazy (zgodnie z instrukcj# w rozdziale 6.6 Utworzenie kopii bezpieczelstwa bazy MS SQL Server) tu+ przed wykonaniem odtwarzania. Je6li u+ytkownik dysponuje pen# wersj# systemu MS SQL Server, mo+e wykonywaw odtwarzanie bazy z kopii zapasowej u+ywaj#c do tego celu graficznej konsoli MS SQL Server Enterprise Manager. Je6li u+ytkownik dysponuje wersj# systemu MS SQL Server 2005 lub MS SQL Server 2005 Express Edition, mo+e wykonywaw odtwarzanie bazy z kopii zapasowej u+ywaj#c do tego celu narzdzi z graficznym interfejsem u+ytkownika: MS SQL Server Enterprise Management Studio lub MS SQL Server Enterprise Management Studio Express. W systemie MS SQL Server 2005 Express Edition zamiast narzdzia OSQL.EXE mo+na tak+e u+yw podobnego narzdzia SQLCMD.EXE. Obsuga obu narzdzi jest podobna (w zakresie opisanym w niniejszym podrczniku jest identyczna). 6.8 Konfiguracja SQL Server 2005 Express Edition Po zainstalowaniu serwer baz danych MS SQL Server 2005 Express Edition nale+y rozwa+yw wykonanie opisanych poni+ej zmian w konfiguracji serwera baz danych, które maj# na celu umo+liwienie bezproblemowej wspópracy z programem Patnik. Aby umo+liwiw po#czenie programu Patnik z serwerem bazy danych przy u+yciu sieci TCP/IP, nale+y w#czyw na serwerze obsug protokou TCP/IP (domy6lnie po instalacji jest wy#czona). W tym celu wykonaj poni+sze czynno6ci: 1. Wska+ menu Start i kliknij na nim lewym klawiszem myszy. 2. Z menu Programy wybierz grup Microsoft SQL Server Nastpnie wybierz podgrup Configuration Tools i uruchom polecenie SQL Server Configuration Manager. 4. Na ekranie pojawi si okno konsoli, w którego lewej cz6ci rozwil grup SQL Server Network Configuration i wybierz pozycj Protocols for SQLEXPRESS. 156 Podrcznik administratora

157 5. W prawej cz6ci okna wybierz protokó TCP/IP i kliknij na nim prawym klawiszem myszy, nastpnie z menu kontekstowego wybierz polecenie Wa6ciwo6ci. 6. Otwarte zostanie okno Wa6ciwo6ci: TCP/IP na zakadce Protocol w grupie General dla pozycji Enabled ustaw warto6w Yes. 7. Przejd3 na zakadk IP Adressess, po czym w grupach wybranych adresów IP ustaw warto6w Yes dla pozycji Active. 8. Potwierd3 zmiany przyciskiem Zastosuj i zamknij okno przyciskiem OK. 9. Zatrzymaj i ponownie uruchom Server baz danych. Aby umo+liwiw wykonywanie operacji jednocze6nie na dwóch bazach danych (np. archiwacja patnika, archiwizacja zestawów dokumentów, migracja bazy danych), nale+y w#czyw na serwerze obsug zapytal Ad Hoc Distributed Queries. W tym celu uruchom na komputerze z zainstalowanym motorem bazy danych okno wiersza polecel systemu Windows i wprowad3 polecenie wedug poni+szego wzoru: C:\>osql -S "<serwer>" -U "<uytkownik>" -P "<haso>" -Q = 'show advanced = '1'" Opis poszczególnych parametrów: <serwer> - nazwa serwera MS SQL z baz# programu PATNIK <uytkownik> - nazwa u+ytkownika serwera MS SQL, który ma uprawnienia do wykonywania polecel konfiguracyjnych na serwerze MS SQL (np. u+ytkownik sa ) <haso> - haso u+ytkownika <uytkownik> Po zmianie konfiguracji za pomoc# procedury sp_configure, nale+y wykonaw polecenie RECONFIGURE, aby serwer zacz# dziaaw z nowymi ustawieniami parametru. C:\>osql -S "<serwer>" -U "<uytkownik>" -P "<haso>" Q "RECONFIGURE" Nastpnie wprowad3 polecenie: C:\>osql -S "<serwer>" -U "<uytkownik>" -P "<haso>" -Q = 'Ad Hoc Distributed = '1'" Inne zadania administratora 157

158 I ponownie polecenie RECONFIGURE: C:\>osql -S "<serwer>" -U "<uytkownik>" -P "<haso>" Q "RECONFIGURE" Przykadowo, gdy chcemy na serwerze o nazwie PLACE\PLATNIK w#czyw opcje serwera 'Ad Hoc Distributed Queries', u+ywaj#c do autoryzacji konta sa z hasem sapwd, mo+emy wpisaw: C:\>osql -S "PLACE\PLATNIK" U "sa" -P "sapwd" -Q = 'show advanced = '1'" Je6li polecenie zostanie wykonane bez bdów, na ekranie wiesza polecel pojawi si komunikat: Configuration option 'show advanced options' changed from 0 to 1. Run the RECONFIGURE statement to install. Aby serwer zacz# dziaaw z nowymi ustawieniami nale+y wykonaw poni+sze polecenie: C:\>osql -S "PLACE\PLATNIK" U "sa" -P "sapwd" Q "RECONFIGURE" Nastpnie wprowad3 polecenie: C:\>osql -S "PLACE\PLATNIK" U "sa" -P "sapwd" -Q = 'Ad Hoc Distributed = '1'" Je6li polecenie zostanie wykonane bez bdów, na ekranie wiesza polecel pojawi si komunikat: Configuration option 'Ad Hoc Distributed Queries' changed from 0 to 1. Run the RECONFIGURE statement to install. Aby serwer zacz# dziaaw z nowymi ustawieniami nale+y wykonaw poni+sze polecenie: C:\>osql -S "PLACE\PLATNIK" U "sa" -P "sapwd" Q "RECONFIGURE" 158 Podrcznik administratora

159 W systemie MS SQL Server 2005 Express Edition zamiast narzdzia OSQL.EXE mo+na tak+e u+yw podobnego narzdzia SQLCMD.EXE. Obsuga obu narzdzi jest podobna (w zakresie opisanym w niniejszym podrczniku jest identyczna). 6.9 Zmiana limitu czasu wykonywania zapyta: SQL MS SQL Serwer stwarza mo+liwo6w ustalenia limitu czasu (ang timeout) potrzebnego na wykonanie pojedynczego zapytania jzyka SQL. Domy6lna warto6w limitu tego parametru wynosi 600 sekund, czyli 10 minut. Oznacza to, +e wykonanie ka+dego zapytania SQL, które nie zakolczy si w czasie poni+ej 600 sekund, zostanie przerwane i anulowane. Takie przerwanie mo+e uniemo+liwiw wykonanie niektórych operacji programu PATNIK. Sytuacja ta mo+e zaistniew, gdy program próbuje wykonaw zapytanie SQL na du+ej ilo6ci danych, na zakolczenie którego potrzeba wicej czasu ni+ ustalony limit (np. podczas konwersji bazy danych, archiwizacji lub odtwarzania du+ej ilo6ci dokumentów). Problem ten mo+na rozwi#zaw zwikszaj#c limit czasu na serwerze. W tym celu mo+na u+yw narzdzia osql.exe dostarczanego wraz z motorem bazy danych MS SQL Server (tak+e z wersj# dostarczan# wraz z programem PATNIK). Aby zmieniw limit czasu na serwerze MS SQL, uruchom na komputerze z zainstalowanym motorem bazy danych okno wiersza polecel systemu Windows i wprowad3 polecenie wedug poni+szego wzoru: C:\>osql -S "<serwer>" -U "<uytkownik>" -P "<haso>" -Q = 'remote query = '<warto_limitu>'" Opis poszczególnych parametrów: <serwer> - nazwa serwera MS SQL z baz# programu PATNIK <uytkownik> - nazwa u+ytkownika serwera MS SQL, który ma uprawnienia do wykonywania polecel konfiguracyjnych na serwerze MS SQL (np. u+ytkownik sa ) <haso> - haso u+ytkownika <uytkownik> <warto_limitu> - liczba sekund, do jakiej chcemy zwikszyw limit czasu wykonywania zapytal (domy6lnie 600, maksymalnie ). Po zmianie konfiguracji za pomoc# procedury sp_configure, nale+y wykonaw polecenie RECONFIGURE, aby serwer zacz# dziaaw z nowymi ustawieniami parametru. C:\>osql -S "<serwer>" -U "<uytkownik>" -P "<haso>" Q "RECONFIGURE" Inne zadania administratora 159

160 Przykadowo, chcemy na serwerze o nazwie PLACE\PLATNIK zwikszyw limit czasu do jednej godziny (3600 sekund), u+ywaj#c do autoryzacji konta sa z hasem sapwd, mo+emy wpisaw: C:\>osql -S "PLACE\PLATNIK" U "sa" -P "sapwd" -Q = 'remote query = '3600'" Je6li polecenie zostanie wykonane bez bdów, na ekranie wiesza polecel pojawi si komunikat: DBCC execution completed. If DBCC printed error messages, contact your system administrator. Configuration option 'remote query timeout (s)' changed from 600 to Run the RECONFIGURE statement to install. Aby serwer zacz# dziaaw z nowymi ustawieniami nale+y wykonaw poni+sze polecenie: C:\>osql -S "PLACE\PLATNIK" U "sa" -P "sapwd" Q "RECONFIGURE" Je6li u+ytkownik dysponuje pen# wersj# systemu MS SQL Server, mo+e wykonywaw zmiany konfiguracyjne serwera u+ywaj#c graficznej konsoli MS SQL Server Enterprise Manager. Je6li u+ytkownik dysponuje wersj# systemu MS SQL Server 2005 lub MS SQL Server 2005 Express Edition, mo+e wykonywaw odtwarzanie bazy z kopii zapasowej u+ywaj#c do tego celu narzdzi z graficznym interfejsem u+ytkownika: MS SQL Server Enterprise Management Studio lub MS SQL Server Enterprise Management Studio Express. W systemie MS SQL Server 2005 Express Edition zamiast narzdzia OSQL.EXE mo+na tak+e u+yw podobnego narzdzia SQLCMD.EXE. Obsuga obu narzdzi jest podobna (w zakresie opisanym w niniejszym podrczniku jest identyczna) Konfiguracja SQL Servera na systemie Win XP z SP 2 Poni+sza procedura dotyczy tylko systemu Windows XP. Po zainstalowaniu Service Pack 2 na Windows XP mo+e zostaw zablokowany dostp do SQL Servera. Konsekwencj# tego jest brak mo+liwo6ci pracy z baz# programu Patnik. 160 Podrcznik administratora

161 Aby odblokowaw dostp do bazy MS SQL nale+y: 1. Wska+ menu Start i kliknij na nim lewym klawiszem myszy. 2. Z menu Ustawienia wybierz grup Panel sterowania. 3. W oknie, które pojawia si na ekranie (patrz Rysunek 145) wybierz element Zapora systemu Windows, który pojawia si po zainstalowaniu SP2. Rysunek 145. Okno Panel sterowania 4. Na ekranie pojawi si okno Zapora systemu Windows- zakadka Ogólne (patrz Rysunek 146), nie zmieniaj#c niczego przejd3 na zakadk Wyjtki. Okno Zapora systemu Windows skada si z trzech zakadek. Na zakadce Ogólne umieszczone s# dwa przyciski radiowe: W@cz (zalecane), który jest domy6lnie w#czony, Wy@cz (nie zalecane). Aby zapewniw systemowi bezpieczelstwo a jednocze6nie móc swobodnie pracowaw z baz# SQL Serwer nale+y pozostawiw domy6lne ustawienia tj. pozostawib zapor? w@czon@. Inne zadania administratora 161

162 Rysunek 146. Okno Zapora systemu Windows zakadka Ogólne 5. Zakadka (patrz Rysunek 147) zawiera list programów oraz usug, które nie s# objte ochron# zapory ogniowej, poniewa+ ich dziaanie wymaga pominicia takich zabezpieczel. Kliknij przycisk Dodaj program, aby dodaw serwer MS SQL do listy wyj#tków, co umo+liwi prac z baz# MS SQL. Rysunek 147. Okno Zapora systemu Windows zakadka Wyj#tki 162 Podrcznik administratora

163 6. Na li6cie wy6wietlanej w oknie Dodawanie programu (patrz Rysunek 148), brak MS SQL Server, kliknij przycisk Przegl@daj, aby uzupeniw list. Rysunek 148 Okno dialogowe Dodawanie programu 7. W oknie Przegl.daj (patrz Rysunek 149) wska+ plik sqlservr.exe, który jest plikiem uruchamiaj#cym MS SQL Server i domy6lnie znajduje si w lokalizacji C:\Program Files\Microsoft SQL Server\MSSQL\Binn, a nastpnie kliknij przycisk Otwórz. Rysunek 149. Okno dialogowe: Przegl.daj Inne zadania administratora 163

164 8. Lista programów w oknie Dodawanie programów (patrz Rysunek 148) zostanie uzupeniona o now# pozycj sqlservr. Kliknij przycisk OK, aby dodaw sqlservr do listy wyj#tków. 9. Na ekranie zostanie wy6wietlone okno Zapora systemu Windows (patrz Rysunek 150), w którym na li6cie wyj#tków umieszczony zosta MS SQL server. Kliknij przycisk OK, aby zamkn#w okno i powróciw do okna Panel sterowania. Rysunek 150. Okno Zapora systemu Windows zakadka Wyj#tki 164 Podrcznik administratora

165 7 Rozdzia DODATKI 7.1 Przej7cie do nowej wersji oprogramowania U+ytkownicy programu PATNIK, którzy chc# pracowaw z baz# danych utworzon# w poprzednich wersjach programu, po zainstalowaniu programu w wersji powinni wykonaw konwersj bazy. Ka+da próba po#czenia si z baz# danych, która nie zostaa przekonwertowana do wymaganej wersji, bdzie poprzedzona komunikatem o konieczno6ci wykonania konwersji, dotyczy to równie+ baz archiwalnych Konwersja bazy danych do wersji Uwaga! Program PRATNIK pracuje z baz# danych w wersji Oznacza to, +e po aktualizacji programu konieczna jest konwersja baz utworzonych w poprzednich wersjach do wersji Dodatki 165

166 Zmiany funkcjonalno6ci programu PRATNIK w tym wprowadzenie obsugi nowych formularzy ZUS oraz rozszerzenie zakresu informacji przechowywanych w kartotece ubezpieczonego powoduj# konieczno6w dokonania odpowiednich modyfikacji w strukturze bazy danych. Wi#+e si z tym potrzeba uruchomienia funkcji konwertuj#cej baz danych, która bya utworzona w poprzedniej wersji programu. Zgodno6W wersji bazy danych z wersj# programu PRATNIK sprawdzana jest ka+dorazowo przy nawi#zywaniu po#czenia z baz#. W sytuacji, gdy wersja bazy jest starsza ni+ wymagana przez bie+#c# wersj programu, konwersja uruchamiana jest automatycznie. Wymóg konwersji dotyczy zarówno bazy roboczej jak i bazy archiwum. Konwersja bazy roboczej mo+e byw uruchomiona podczas wykonywania nastpuj#cych zadal programu: 1. Logowanie do programu PRATNIK. 2. Konfigurowanie po#czenia z istniej#c# baz# danych za pomoc# Kreatora po@czenia z baz@ danych. Konwersja bazy archiwum mo+e byw uruchomiona podczas: 1. Konfigurowania po#czenia z istniej#c# baz# danych za pomoc# Kreatora konfiguracji archiwum. 2. Archiwizacji lub odtwarzania patnika za pomoc# Kreatora archiwizacji (odtwarzania) patnika. 3. Archiwizacji lub odtwarzania zestawów dokumentów ubezpieczeniowych. W trakcie konwersji bazy danych MS SQL Server konieczne jest podanie identyfikatora i hasa u+ytkownika MS SQL Server, który ma uprawnienia administracyjne serwera (np. u+ytkownik sa ) lub ma uprawnienia do administrowania konwertowan# baz# danych. Funkcja konwersji programu PRATNIK mo+e przekonwertowaw baz danych utworzon# w ka+dej z poprzednich wersji programu. UWAGA! Po przekonwertowaniu bazy danych do wersji wymaganej przez program PRATNIK , nie bdzie mo+liwo6ci pracy z baz# za pomoc# poprzednich wersji programu. Po uruchomieniu funkcji konwersji, program PRATNIK proponuje utworzenie kopii bezpieczelstwa bazy danych w stanie przed konwersj#. Ze wzgldu na bezpieczelstwo danych zalecane jest utworzenie takiej kopii. Kopia bezpieczelstwa bazy MS Access tworzona jest w tej samej lokalizacji, w której znajduje si konwertowana baza. Kopia zapasowa bazy MS SQL Server tworzona jest zawsze na serwerze przy wykorzystaniu mechanizmu archiwizacji MS SQL Server. W przypadku, gdy przed instalacj# programu PRATNIK wersja nie by odinstalowany program PRATNIK wersja , , lub instalator przechwytuje ustawienia poprzedniej wersji programu (w tym ustawienia bazy danych). 166 Podrcznik administratora

167 Aby wykonaw konwersj bazy danych do wersji : 1. Uruchom Kreator po$!czenia z baz! danych (patrz Wskazanie lokalizacji bazy danych) i wska+ baz danych, któr# chcesz przekonwertowaw. 2. Kliknij przycisk Dalej w oknie kreatora informuj#cego o konieczno6ci konwersji (patrz Rysunek 151). Kopia zapasowa pliku bazy domy6lnie jest tworzona w miejscu lokalizacji bazy. Rysunek 151. Okno kreatora po#czenia z baz# 3. Kolejny krok kreatora pojawi si tylko, gdy zachodzi konieczno6w konwersji istniej#cej bazy MS SQL (patrz Rysunek 152). W tym kroku nale+y wybraw rodzaj autoryzacji danych u+ytkownika, który ma uprawnienia administracyjne serwera MS SQL Server. Podanie konta u+ytkownika z uprawnieniami administracyjnymi jest niezbdne do przeprowadzenia konwersji bazy. Po wyborze rodzaju autoryzacji kliknij przycisk Dalej. Dodatki 167

168 Rysunek 152. Okno kreatora po#czenia z baz# wybór rodzaju autoryzacji 4. Nastpny krok kreatora (patrz Rysunek 153) pojawia si tylko, je6li w kroku poprzednim wybrano rodzaj autoryzacji z wykorzystanie istniej#cego konta u+ytkownika MS SQL Server. Wprowad3 login i haso u+ytkownika maj#cego uprawnienia administracyjne systemu MS SQL Server (np. u+ytkownik sa ), a nastpnie kliknij przycisk Po$!cz. Rysunek 153. Okno kreatora po#czenia z baz# podaj dane u+ytkownika 5. Zostanie uruchomiony proces tworzenia kopii zapasowej bazy i konwertowania struktury bazy. 6. W kolejnym oknie kreatora (patrz Rysunek 154) kliknij przycisk Po$!cz, aby ustawiw baz jako aktywn#. 168 Podrcznik administratora

169 Rysunek 154. Okno kreatora po#czenia z baz# Uwaga! Konwersja jest procesem dugotrwaym i nie nale+y jej przerywaw. Plik lub pliki baz danych MS ACCESS przejte z poprzednich wersji programu (je6li byy umieszczone w standardowej lokalizacji) znajduj# si wci#+ w jednym z katalogów: C:\Program Files\PROKOM Software SA\Patnik\Baza, C:\Program Files\PROKOM Software SA\Patnik 6\Baza, C:\Program Files\PROKOM Software SA\Patnik 7\Baza, C:\Program Files\Asseco Poland SA\Patnik\Baza. Nie nale+y usuwaw tych katalogów po ewentualnym odinstalowaniu starszej wersji programu PRATNIK, aby nie usun#w baz danych programu. 7.2 Sprawdzenie autentyczno7ci wersji instalacyjnej programu PATNIK Program PATNIK zosta zabezpieczony przed sfaszowaniem oraz potencjalnymi zmianami w kodzie, dokonanymi przez osoby niepowoane. Bezpieczna dystrybucja programu przez Internet mo+liwa jest dziki do#czeniu do programu podpisu cyfrowego wykonanego w technologii Microsoft Authenticode. Microsoft Authenticode umo+liwia zabezpieczanie wykonywalnych plików binarnych exe, bibliotek dzielonych dll, plików ocx oraz pakietów cab. Technologia ta pozwala u+ytkownikowi zidentyfikowaw wydawc oprogramowania oraz stwierdziw, czy program nie zosta zmieniony od czasu jego publikacji. W celu sprawdzenia autentyczno6ci wersji instalacyjnej programu nale+y sprawdziw podpisy do#czone do plików instalacyjnych pobranych ze strony WWW. Dodatki 169

170 Do weryfikowania poprawno6ci podpisu cyfrowego oraz autentyczno6ci danego programu su+y certyfikat wydany przez Centrum Certyfikacji producentowi oprogramowania Asseco Poland SA. Certyfikat do#czony jest zawsze do podpisu, aby ka+dy u+ytkownik móg w prosty sposób zweryfikowaw autentyczno6w posiadanego oprogramowania. Wymagania programowe sprowadzaj# si do konieczno6ci posiadania przez u+ytkownika systemu operacyjnego Microsoft Windows 95/NT oraz przegl#darki Internet Explorer 5.0 lub ich nowszych wersji. Aby zweryfikowaw podpis pod plikiem: 1. Uruchom Eksplorator Windows i wyszukaj plik, który chcesz zweryfikowaw. 2. Zaznacz ten plik i kliknij prawym klawiszem myszki (przy ustawieniach dla osób praworcznych). Z menu podrcznego wybierz polecenie Wa6ciwo6ci. 3. W oknie Wa8ciwo8ci (patrz Rysunek 155) przejd3 na zakadk Podpisy cyfrowe. 170 Podrcznik administratora

171 Rysunek 155. Weryfikacja podpisu zakadka Podpisy cyfrowe 4. Zaznacz podpis Asseco Poland SA na li6cie podpisów i kliknij przycisk Szczegóy. 5. W oknie Szczegóy podpisu cyfrowego (patrz Rysunek 156) powinna znajdowaw si informacja Podpis cyfrowy jest w porz#dku. Rysunek 156. Weryfikacja podpisu szczegóy podpisu cyfrowego Mo+esz równie+ sprawdziw czas podpisania pliku na li6cie wspópodpisów. Je+eli w oknie Szczegóy podpisu cyfrowego znajduje si informacja, +e certyfikat nadrzdny nie zosta prawidowo zweryfikowany, oznacza to, +e certyfikat Certum CA nie zosta umieszczony w magazynie zaufanych certyfikatów w Twoim systemie. W takiej sytuacji powiniene6: zainstalowaw certyfikat Certum CA (jest to czynno6w jednorazowa), lub uaktualniw swój system Windows (pobieraj#c odpowiednie dodatki ze strony windowsupdate.microsoft.com). Aby zainstalowaw certyfikat Certum CA: Dodatki 171

172 1. W oknie Szczegóy podpisu cyfrowego kliknij przycisk Wywietl certyfikat. 2. W oknie Certyfikat (dla certyfikatu Asseco Poland SA) na zakadce Ucie+ka za6wiadczel zaznacz certyfikat Certum CA i kliknij przycisk Wy*wietl certyfikat. 3. W oknie Certyfikat (dla certyfikatu Certum CA) na zakadce Ogólne kliknij przycisk Zainstaluj certyfikat. 7.3 Przechowywanie has a do bazy danych Haso podawane podczas tworzenia bazy danych nale+y koniecznie zapamitaw lub zapisaw i chroniw przed udostpnieniem osobom niepowoanym (np. umie6ciw w zalakowanej kopercie w sejfie). Jego utrata spowoduje brak mo+liwo6ci ponownego po#czenia z baz# danych, np. w przypadku awarii komputera. Haso do bazy danych mo+na zmieniw w oknie Ustawienia bazy danych (patrz rozdzia 5.5.6). 7.4 Uzyskiwanie po /czenia za pomoc/ modemu Aby uzyskaw po#czenie z Internetem, nale+y wykonaw nastpuj#ce czynno6ci: 1. Instalacja modemu sposób instalacji modemu jest zale+ny od modelu urz#dzenia. Dokadny sposób instalacji modemu powinien znajdowaw si w dokumentacji dostarczanej wraz z urz#dzeniem. W wypadku braku dokumentacji, nale+y zwróciw si do sprzedawcy po wskazówki niezbdne do zainstalowania modemu. 2. Instalacja programu komunikacyjnego krok ten nale+y wykonaw, je6li odpowiednie akcesoria do komunikacji nie zostay zainstalowane w trakcie instalacji Windows. Aby zainstalowaw niezbdne akcesoria komunikacyjne: a) w oknie Panel sterowania (menu Start/Ustawienia/Panel sterowania) kliknij ikon Dodaj/usu programy; przejd3 na zakadk Instalator Windows, zaznacz skadnik Komunikacja i kliknij przycisk Szczegó$y, b) z listy, która pojawi si na ekranie wybierz Dial-Up Networking, c) instalator Windows poprowadzi u+ytkownika przez dalsze kroki instalacji. 3. Konfiguracja ustawiel pocztowych w aplikacji PATNIK sposób ustawiania opcji w aplikacji opisany zosta w rozdziale 4.2 Konfiguracja przekazu elektronicznego. 4. Konfiguracja po#czenia: 172 Podrcznik administratora

173 a) z menu Start/Programy/Akcesoria wybierz polecenie Dial-Up Networking, b) na pierwszej formatce dla celów identyfikacyjnych wpisz nazw komputera, z którym u+ytkownik bdzie si komunikowa (dla u+ytkowników, którzy korzystaj# z usug Telekomunikacji Polskiej SA jako dostawcy internetowego bdzie to np. TP S.A. lub dowolny inny skrót), a nastpnie wybierz zainstalowany poprzednio modem, c) w nastpnej formatce nale+y wpisaw numer telefonu, z którym u+ytkownik bdzie si #czy; w wypadku po#czenia, w którym dostawc# usug internetowych jest Telekomunikacja Polska SA nale+y wpisaw numer 0,0, (nie ma potrzeby wpisywania numeru kierunkowego, przecinki oznaczaj# oczekiwanie programu komunikacyjnego na sygna, po pojawieniu si którego nastpuje dalsze wybieranie numeru). 5. Uzyskanie po#czenia: a) z menu Start/Programy/Akcesoria wybierz polecenie Dial-Up Networking, b) z listy wybierz po#czenie, które zostao utworzone w poprzednim kroku; je6li w poprzednim kroku po#czenie zostao nazwane zgodnie z propozycj#, wówczas jest to po#czenie TP SA, c) w polu UFytkownik wpisz nazw u+ytkownika w wypadku Telekomunikacji Polskiej SA u+ytkownikiem jest PPP, d) w polu Has o wpisz haso dla tego u+ytkownika; w opisywanym przypadku jest to PPP, e) kliknij przycisk Po$!cz, f) je6li linia bdzie wolna, nast#pi po#czenie; w przeciwnym razie nale+y ponawiaw po#czenie a+ do skutku. Przy ka+dym nastpnym #czeniu z Internetem za pomoc# modemu nale+y wykonaw tylko krok 5. Po uzyskaniu po#czenia mo+liwe jest wysyanie wniosków i odbieranie wiadomo6ci z CA bezpo6rednio z aplikacji PATNIK za pomoc# modemu. 7.5 Wykaz b dów w informacjach otrzymywanych z ZUS Ka+dy przesyany do ZUS dokument zawieraj#cy elektroniczne dokumenty ubezpieczeniowe jest weryfikowany pod k#tem poprawno6ci. Je6li podczas weryfikacji stwierdzone zostan# jakie6 bdy, wówczas patnik otrzyma informacj zwrotn# z wykrytym bdem. Cz6W poni+szych bdów wy6wietlana jest ju+ w momencie przekazywania plików do ZUS, za6 inne znajduj# si przygotowywanym przez ZUS pliku potwierdzenia. Poni+ej opisane zostay najcz6ciej pojawiaj#ce si bdy. Przesyka zawiera b#d deszyfracji. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Deszyfracja przesyki niemo+liwa Rozwi@zanie problemu: W przesanej przez PaLstwa przesyce wyst#pi b#d, Dodatki 173

174 Przesyka zawiera b#d dekompresji Przesyka zawiera b#d weryfikacji podpisu Wystawca certyfikatu u+ytego do podpisu nie jest akceptowany przez ZUS Certyfikat wystawiono do innego celu ni+ zosta on obecnie wykorzystany. uniemo+liwiaj#cy jej odczyt. Mo+e to wynikaw z fizycznego uszkodzenia przesyki przesanej do Zakadu. Nale+y ponownie przygotowaw przesyk i przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Dekompresja przesyki niemo+liwa Rozwi@zanie problemu: W przesanej przez PaLstwa przesyce wyst#pi b#d, uniemo+liwiaj#cy jej odczyt. Mo+e to wynikaw z fizycznego uszkodzenia przesyki przesanej do Zakadu. Nale+y ponownie przygotowaw przesyk i przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: B#d weryfikacji podpisu Rozwi@zanie problemu: Przesana przez PaLstwa przesyka jest opatrzona podpisem, dla którego niemo+liwe byo wykonanie poprawnej weryfikacji. Nale+y ponownie przygotowaw przesyk do wysania przy u+yciu wa+nego klucza wystawionego przez Kwalifikowane Centrum Certyfikacji, wpisane do rejestru kwalifikowanych podmiotów 6wiadcz#cych usugi certyfikacyjne, zgodnie z ustaw# z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.), a nastpnie przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Wystawca certyfikatu nieakceptowany przez ZUS Elektroniczna Wymiana Dokumentów: Rozwi@zanie problemu: Przesana przez PaLstwa przesyka jest opatrzona podpisem weryfikowanym za pomoc# certyfikatu wystawionego przez Centrum Certyfikacji nie akceptowane przez ZUS. Nale+y uzyskaw certyfikat w Kwalifikowanym Centrum Certyfikacji, wpisanym do rejestru kwalifikowanych podmiotów 6wiadcz#cych usugi certyfikacyjne zgodnie z ustaw# z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.) Nastpnie przy jego pomocy przygotowaw przesyk i przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Przeznaczenie certyfikatu nie pozwala na jego wykorzystywanie do przygotowania przesyek do ZUS Rozwi@zanie problemu: Przesana przez PaLstwa przesyka opatrzona jest podpisem weryfikowanym certyfikatem, którego przeznaczenie nie pozwala na wykorzystywanie do tworzenia przesyek do ZUS. Nale+y uzyskaw certyfikat w Kwalifikowanym Centrum Certyfikacji, wpisanym do 174 Podrcznik administratora

175 B#d weryfikacji podpisu zawartego w certyfikacie Zosta przekroczony okres wa+no6ci certyfikatu Certyfikat znajduje si na li6cie certyfikatów uniewa+nionych Certyfikat znajduje si na li6cie certyfikatów zawieszonych rejestru kwalifikowanych podmiotów 6wiadcz#cych usugi certyfikacyjne, zgodnie z ustaw# z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.). Certyfikat powinien pozwalaw na opatrywanie dokumentu podpisem elektronicznym. Nastpnie przy jego pomocy nale+y przygotowaw przesyk i przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: B#d weryfikacji podpisu w certyfikacie Rozwi@zanie problemu: Certyfikat, z którego korzystali PaLstwo przy tworzeniu przesyki jest opatrzony niepoprawnie weryfikuj#cym si podpisem Centrum Certyfikacji. Przed ponownym przekazaniem przesyki nale+y przeprowadziw weryfikacj poprawno6ci certyfikatu kwalifikowanego, tj. certyfikatu speniaj#cego warunki okre6lone w ustawie z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.), wydanego przez kwalifikowany podmiot 6wiadcz#cy usugi certyfikacyjne, speniaj#cy wymogi okre6lone w ww ustawie. Koniecznie nale+y zweryfikowaw odcisk klucza prywatnego Centrum Certyfikacji. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Przekroczony okres wa+no6ci certyfikatu Rozwi@zanie problemu: Zgodnie z danymi zawartymi w certyfikacie, upyn# okres wa+no6ci dla klucza, z którego korzystali PaLstwo przy tworzeniu przesyki. Nale+y przeprowadziw odnowienie klucza w Kwalifikowanym Centrum Certyfikacji, wpisanym do rejestru kwalifikowanych podmiotów 6wiadcz#cych usugi certyfikacyjne, zgodnie z ustaw# z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.). Nastpnie przy jego pomocy przygotowaw przesyk i przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Certyfikat uniewa+niony Rozwi@zanie problemu: Certyfikat, z którego korzystali PaLstwo przy tworzeniu przesyki zosta uniewa+niony. Przed ponownym przesaniem przesyki nale+y uzyskaw nowy certyfikat w Kwalifikowanym Centrum Certyfikacji, wpisanym do rejestru kwalifikowanych podmiotów 6wiadcz#cych usugi certyfikacyjne, zgodnie z ustaw# z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.). Nastpnie przy jego pomocy przygotowaw przesyk i przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Certyfikat zawieszony Dodatki 175

176 B#d weryfikacji certyfikatu problemu: Certyfikat, z którego korzystali PaLstwo przy tworzeniu przesyki zosta zawieszony. Przed ponownym przesaniem przesyki nale+y uzyskaw nowy certyfikat w Kwalifikowanym Centrum Certyfikacji, wpisanym do rejestru kwalifikowanych podmiotów 6wiadcz#cych usugi certyfikacyjne, zgodnie z ustaw# z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.).. Nastpnie przy jego pomocy przygotowaw przesyk i przesaw j# do ZUS. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: B#d weryfikacji certyfikatu Przesyka zawiera kolekcj o nieprawidowej strukturze. Przesyka rozpoznana jako wysana przez nieprawidowe oprogramowanie interfejsowe i nie zawiera bdów krytycznych ani dokumentów nadmiarowych Elektroniczna Wymiana Dokumentów: Rozwi@zanie problemu: Certyfikat, z którego korzystali PaLstwo przy tworzeniu przesyki jest opatrzony niepoprawnie weryfikuj#cym si podpisem Centrum Certyfikacji. Przed ponownym przekazaniem przesyki nale+y przeprowadziw weryfikacj poprawno6ci certyfikatu kwalifikowanego, tj. certyfikatu speniaj#cego warunki okre6lone w ustawie z dnia 18 wrze6nia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz ze zm.), wydanego przez kwalifikowany podmiot 6wiadcz#cy usugi certyfikacyjne, speniaj#cy wymogi okre6lone w ww. ustawie. Koniecznie nale+y zweryfikowaw odcisk klucza prywatnego Centrum Certyfikacji. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS Rodzaj b?du: Za struktura KEDU Rozwi@zanie problemu Format pliku, który przekazali PaLstwo do ZUS jest niezgodny z wymaganiami opublikowanymi przez Zakad. Zgodnie z art. 47a ust.1 ustawy z dnia 13 pa3dziernika 1998 r. o systemie ubezpieczel spoecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z pó3. zm.) patnik skadek zobowi#zany jest korzystaw z oprogramowania, którego zgodno6w z wymaganiami okre6lonymi przez Zakad na podstawie art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalno6ci podmiotów realizuj#cych zadania publiczne zostaa potwierdzona w sposób okre6lony w art. 21 i 22 tej ustawy.. Status przetwarzania: Przesyka nieprzyjta do ZUS. Do wysyki dokumentów do ZUS u+yto nieprawidowego oprogramowania niespeniaj#cego warunków opublikowanych na stronie internetowej Zakadu. Rodzaj b?du: Dokumenty zawieraj# bdy. Opis bdów znajduje si w komunikacie. 176 Podrcznik administratora

177 Rozwi#zanie problemu: Zgodnie z art. 47a ust.1 ustawy z dnia 13 pa3dziernika 1998 r. o systemie ubezpieczel spoecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z pó3. zm.) patnik skadek zobowi#zany jest korzystaw z oprogramowania, którego zgodno6w z wymaganiami okre6lonymi przez Zakad na podstawie art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalno6ci podmiotów realizuj#cych zadania publiczne zostaa potwierdzona w sposób okre6lony w art. 21 i 22 tej ustawy. 7.6 Wykaz komunikatów o b dach zwi/zanych z przekazem elektronicznym Podczas pracy z programem mog# pojawiw si wymienione ni+ej komunikaty. Poni+sze zestawienie pozwoli Ci zidentyfikowaw b#d oraz okre6li sposób postpowania. Wikszo6W komunikatów o bdach jest zrozumiaa i nie wymaga dodatkowego komentarza, dlatego poni+ej zamieszczone s# przede wszystkim te, których interpretacja mo+e sprawiw u+ytkownikowi trudno6w. B d dekodowania wiadomobci BASE64 B d komunikacji z baz danych B d odczytu listy CRL Poni+ej tego komunikatu znajduje si dokadny opis bdu. Baza danych zostaa uszkodzona. Skontaktuj si z serwisem oprogramowania. Plik, który próbowano zarejestrowaw jako list CRL, nie ma odpowiedniej struktury. Nale+y wybraw poprawny plik listy CRL. B d podczas tworzenia pliku roboczego Nie mo+na utworzyw pliku, gdy+ np. istnieje plik o takiej nazwie z atrybutem Tylko do odczytu. B d tworzenia podpisu cyfrowego wiadomobci B d tworzenia wiadomobci BASE64 Poni+ej tego komunikatu znajduje si dokadny opis bdu. Poni+ej tego komunikatu znajduje si dokadny opis bdu. B d weryfikacji podpisu cyfrowego wiadomobci Uszkodzony plik z wiadomo6ci# lub wykryta próba jej modyfikacji. B d zapisu na dysku Brak miejsca na dysku. Uszkodzony no6nik. W stacji dysków nie ma dyskietki. Nale+y wo+yw dyskietk do stacji dysków. Brak adresu docelowego! Przed wysaniem wiadomo6ci uzupenij adresy poczty elektronicznej CA w ustawieniach przekazu elektronicznego. Dodatki 177

178 Certyfikat nie zosta zarejestrowany. Nie pobrano certyfikatu Plik, który próbowano zarejestrowaw jako certyfikat, nie ma wa6ciwej struktury. Nale+y wybraw wa6ciwy plik certyfikatu. Nie mofna zweryfikowa listy CRL. Lista nie zawiera niezbdnych danych lub zosta a usunita z dysku. Rezygnacja ufytkownika programu Plik, który próbowano zarejestrowaw jako list CRL, nie ma odpowiedniej struktury. Nale+y wybraw poprawny plik listy CRL. U+ytkownik zrezygnowa z wykonania akcji. 7.7 Program P atnik na systemie Windows Vista W systemie Windows Vista wprowadzono szereg zmian, które powoduj# konieczno6w innego ni+ dotychczas rozmieszczenia plików programu PATNIK. W niniejszym rozdziale opisano sposób instalacji i organizacji danych programu PATNIK na systemie Windows Vista. Zawarte w tym rozdziale informacje dotycz#ce instalacji programu PATNIK i rozmieszczenia plików programu na systemie Windows Vista dotycz# równie+ systemu Windows 2003 Server. Je6li chcesz si dowiedziew jak zainstalowaw program na starszych wersjach systemu (np. Windows XP), przejd3 do rozdziau 3.2 Instalacja programu Instalacja programu na systemie Windows Vista Pakiet instalacyjny programu PATNIK w WERSJI mo+e byw dostarczony w jednym z dwóch wariantów. W wariancie pierwszym pakiet instalacyjny skada si z pliku o nazwie SETUP.EXE oraz dodatkowych plików instalacyjnych (dystrybucja na pytach CD-ROM). Wariant drugi pakiet instalacyjny to pojedynczy plik o nazwie INSTALL.EXE (jest to wariant dystrybuowany przez siew Internet). Przed zainstalowaniem programu nale+y sprawdziw jego wiarygodno6w wykonaw procedur weryfikacji wersji instalacyjnej programu (patrz rozdzia Sprawdzenie autentyczno6ci wersji instalacyjnej programu PATNIK). Do przeprowadzenia instalacji na systemie Windows Vista wymagane jest zalogowanie si na konto u+ytkownika posiadaj#cego prawa administratora systemu. 178 Podrcznik administratora

179 Je6li wcze6niej korzystae6 z programu PATNIK w WERSJI , , lub , to program instalacyjny umo+liwi instalacj wersji z jednoczesnym przejciem dotychczasowych ustawiel (m.in. lokalizacji katalogu instalacyjnego, lokalizacji bazy danych i innych danych programu, okresu rozliczeniowego, patnika wybranego do kontekstu). Jednak w przypadku, gdy zainstalowana jest wersja , ten sposób instalacji nie jest zalecany na systemie Windows Vista ze wzgldu na wprowadzony od wersji nowy sposób organizacji danych u+ytkowników, który zakada wydzielenie danych z katalogów instalacyjnych programów. W wersji dane programu PATNIK domy6lnie zapisywane byy w katalogu roboczym programu PATNIK i w jego podkatalogach. Je6li program PATNIK zainstalowany by z domy6lnymi ustawieniami, to lokalizacja danych programu w jego katalogu roboczym mo+e powodowaw trudno6ci podczas pracy na systemie Windows Vista, poniewa+ zwykli u+ytkownicy nie maj# praw do modyfikacji zawarto6ci katalogu Program Files (patrz rozdzia Umiejscowienie programu na systemie Windows Vista). W tym przypadku zaleca si? odinstalowaw wersj i zainstalowaw wersj Nastpnie, je6li jest wykorzystywania baza danych MS Access, przenie6w plik bazy roboczej i plik bazy archiwum (o ile archiwum istnieje) do podkatalogu Baza w katalogu danych programu, który jest tworzony podczas instalacji wersji Od tej pory wszystkie nowe dane programu bd# zapisywane w podkatalogach tworzonych w katalogu danych programu. Je6li baza robocza programu znajdowaa si w dotychczasowej lokalizacji domy6lnej i zostaa przeniesiona do nowej lokalizacji, to nale+y ponownie skonfigurowaw po#czenie z baz# danych. Analogicznie nale+y postpowaw z konfiguracj# domy6lnego archiwum, je6li takie istniao. W przypadku, gdy u+ytkowana jest wersja wcze6niejsza ni , opisana powy+ej procedura instalacji jest konieczno6ci#, gdy+ ustawienia wersji starszych ni nie s# przejmowane. Nowa organizacja danych zostaa wprowadzona pocz#wszy od wersji Jednak wersja ta moga podczas instalacji przej#w domy6lne ustawienia z wersji W tym przypadku podczas instalacji równie+ zaleca si opisany powy+ej sposób postpowania, w celu wydzielenia danych programu z jego katalogu instalacyjnego. UWAGA! Program PATNIK w WERSJI zastpuje wersje poprzednie. Oznacza to, +e po zainstalowaniu wersji nie bdzie mo+liwo6ci równolegego korzystania ze starszych wersji programu. Aby zainstalowaw program w wariancie pierwszym (w wersji CD-ROM): 1. Odinstaluj poprzedni# wersj programu (patrz rozdzia 3.3 Usunicie programu), je6li bya zainstalowana z przejciem domy6lnych ustawiel z wersji wcze6niejszych ni Je6li poprzednia wersja programu bya zainstalowana ze swoimi domy6lnymi ustawieniami, (uwzgldniaj#cymi wydzielenie danych programu z katalogu jego instalacji) lub, je6li chcesz zachowaw wasne ustawienia, nie odinstalowuj programu. Dodatki 179

180 2. Uruchom plik SETUP.EXE. Po uruchomieniu wy6wietli si okno kreatora instalacji. Je6li na komputerze by zainstalowany program PATNIK w WERSJI , , lub , to program instalacyjny po uruchomieniu wykryje to i informacja o tym zostanie wy6wietlona w oknie instalatora (patrz Rysunek 157). Wybierz opcj Wykonaj instalacj programu P atnik , a nastpnie kliknij przycisk Dalej. W kolejnym kroku pojawi si okno powitania (patrz Rysunek 158). Je6li instalujesz program na komputerze, na którym wcze6niej nie by zainstalowany program Patnik, okno powitania pojawi si na ekranie w pierwszym kroku. Po wo+eniu do napdu pyty CD z programem instalacyjnym PATNIK i wybraniu opcji Instaluj program Patnik, plik SETUP.EXE zostanie uruchomiony automatycznie. Rysunek 157. Okno dialogowe: Instalator programu Patnik Podrcznik administratora

181 3. W oknie powitania kreatora (patrz Rysunek 158) kliknij przycisk Dalej, aby kontynuowaw proces instalacji. W oknie tym oraz w ka+dym nastpnym kliknicie przycisku Anuluj spowoduje zatrzymanie instalacji mo+esz tego dokonaw w ka+dej chwili. Po klikniciu przycisku Anuluj program instalacyjny bdzie wymaga dodatkowo potwierdzenia zamiaru rezygnacji z instalacji. Aby potwierdziw zamiar, kliknij przycisk Tak. Rysunek 158. Okno dialogowe: Instalator programu Patnik Je+eli program jest instalowany na komputerze, na którym nie jest zainstalowana poprzednia wersja, to na ekranie pojawi si okno Wybierz lokalizacj, docelow. (patrz Rysunek 159). Kliknij przycisk Dalej, je+eli odpowiada Ci proponowana przez program instalacyjny lokalizacja: C:\Program Files\Asseco Poland SA\P atnik. Mo+esz zmieniw proponowan# lokalizacj, klikaj#c przycisk Zmie, a nastpnie wskazuj#c inny katalog. Program mo+na zainstalowaw w dowolnym folderze, do którego u+ytkownik ma odpowiednie uprawnienia, na komputerze, z którego zostaa uruchomiona instalacja programu. Dodatki 181

182 Rysunek 159. Okno instalatora: Wybierz lokalizacj docelow# 5. W nastpnym oknie Wybierz lokalizacj, danych programu (patrz Rysunek 160) kliknij przycisk Dalej, je+eli odpowiada Ci proponowana przez program instalacyjny lokalizacja: C:\ProgramData\Asseco Poland SA\P atnik. Mo+esz zmieniw proponowan# lokalizacj, klikaj#c przycisk Zmie, a nastpnie wskazuj#c inny katalog. Je6li wska+esz katalog danych samodzielnie, program wy6wietli komunikat z pytaniem czy nadaw prawa do zapisu w tym katalogu i w jego podkatalogach wszystkim u+ytkownikom (patrz Rysunek 161). Kliknij przycisk Tak. Jako lokalizacj danych programu mo+na wskazaw dowolny folder, do którego u+ytkownik ma odpowiednie uprawnienia, na komputerze, z którego zostaa uruchomiona instalacja programu. Nie zaleca si przechowywania danych w folderze roboczym programu, je6li folder ten znajduje si w katalogu Program Files. 182 Podrcznik administratora

183 Rysunek 160. Okno instalatora: Wybierz lokalizacj danych programu Rysunek 161. Okno instalatora: Nadanie praw do zapisu wszystkim u+ytkownikom 6. W nastpnym oknie (patrz Rysunek 162) wybierz typ bazy, która najbardziej odpowiada twoim potrzebom oraz gwarantuje poprawn# prac programu i kliknij przycisk Dalej. Mo+esz wybraw baz aktualn#, z któr# dotychczas pracowae6 (tylko w przypadku instalacji aktualizuj#cej starsz# wersj programu), baz MS Access (MS JET 4.0) lub SQL Server. Wraz z programem zostan# zainstalowane wszystkie komponenty systemu operacyjnego wymagane do pracy ze wskazan# przez Ciebie baz# danych. 7. Komponenty i motor wybranej bazy danych instalowane s# tylko wówczas, gdy wymaga tego aktualna konfiguracja komputera. 8. Kolejne kroki instalacji, je6li zostaa wybrana praca z baz# SQL Server zostay opisane w rozdziale Instalacja programu na systemie Windows Vista wraz z serwerem SQL. Dodatki 183