Warszawa, styczeń 2015 ISSN NR 8/2015 NASTROJE SPOŁECZNE W STYCZNIU

Transkrypt

1 Warszawa, styczeń 2015 SSN NR 8/2015 NASTROJE SPOŁECZNE W STYCZNU

2 Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 14 stycznia 2014 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Świętojerska 5/7, Warszawa sekretariat@cbos.pl; info@cbos.pl (48 22)

3 Nowy rok przyniósł pogorszenie nastrojów społecznych. W styczniu 1 wyraźnie ubyło osób zadowolonych z rozwoju ogólnej sytuacji w kraju, znacząco wzmógł się także sceptycyzm w ocenach kondycji polskiej gospodarki. Oceny W styczniu pogorszyły się opinie na temat rozwoju ogólnej sytuacji w kraju. Obecnie większość badanych (55%, od grudnia wzrost o 9 punktów) wyraża niezadowolenie z zachodzących zmian, a tylko nieco ponad jedna czwarta (28%, spadek o 7 punktów) ocenia je pozytywnie. CBOS RYS % 70% CZY, OGÓLNE RZECZ BORĄC, SYTUACJA W NASZYM KRAJU ZMERZA W DOBRYM CZY TEŻ W ZŁYM KERUNKU? W złym 60% 50% 40% W dobrym 30% 20% 10% Trudno powiedzieć 0% Badanie Aktualne problemy i wydarzenia (296) przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAP) w dniach 8 14 stycznia 2015 roku na liczącej 1005 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

4 - 2 - Tabela 1 Czy, ogólnie rzecz biorąc, sytuacja w naszym kraju zmierza w dobrym czy też w złym kierunku? V V V V V X X X X W dobrym W złym Trudno powiedzieć Pozytywnym ocenom kierunku rozwoju sytuacji w kraju sprzyja zamieszkiwanie w dużej aglomeracji, liczącej co najmniej 500 tys. mieszkańców, legitymowanie się wyższym wykształceniem i dobra sytuacja materialna. Większy optymizm cechuje także osoby o lewicowych i centrowych poglądach politycznych. W grupach społeczno-zawodowych przekonanie o właściwym kierunku zmian w Polsce relatywnie częściej wyrażają kadra kierownicza i wysoko wykwalifikowani specjaliści oraz uczniowie i studenci (zob. tabela aneksowa). Zadowolenie z ogólnej sytuacji w kraju przeważa jedynie w elektoracie PO. Sympatycy PiS, Solidarnej Polski i Polski Razem, a także zwolennicy PSL najczęściej oceniają ją negatywnie. Kierunek zmian znajduje również niewielu entuzjastów wśród osób biernych politycznie i niepewnych swojego udziału w ewentualnych wyborach parlamentarnych. Tabela 2 Czy, ogólnie rzecz biorąc, sytuacja w naszym kraju zmierza w dobrym czy też w złym kierunku? Elektoraty* Trudno W dobrym W złym powiedzieć PO PiS wraz z Solidarną Polską i Polską Razem PSL** Niezdecydowani, czy wziąć udział w wyborach Niezamierzający brać udziału w wyborach * Określone na podstawie deklaracji głosowania w ewentualnych wyborach parlamentarnych ** Ze względu na małą liczbę respondentów w grupie wyniki obarczone są dużym błędem W ciągu miesiąca w niewielkim stopniu pogorszyły się opinie na temat funkcjonowania polskiej sceny politycznej odsetek respondentów niezadowolonych z jakości życia politycznego zrównał się z odsetkiem tych, którzy oceniają ją jako przeciętną (po 42%).

5 - 3 - Tabela 3 Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację polityczną w Polsce? Czy jest ona: V V V V V X X X X dobra ani dobra, ani zła zła Trudno powiedzieć CBOS RYS. 2. JAK PAN() OGÓLNE OCENA OBECNĄ SYTUACJĘ POLTYCZNĄ W POLSCE? CZY JEST ONA: 80% 70% 60% zła 50% 40% 30% ani dobra, ani zła 20% dobra 10% 0% Pominięto odpowiedzi trudno powiedzieć Oceny sytuacji na krajowej scenie politycznej są w niewielkim stopniu zróżnicowane społecznie. Krytyczne opinie na ten temat nieco rzadziej niż inni wyrażają osoby mające od 18 do 24 lat, uczniowie i studenci, badani z wyższym wykształceniem, respondenci dobrze sytuowani, a także mający centrowe poglądy polityczne (por. tabela aneksowa). Znacznie gorzej niż przed miesiącem oceniana jest sytuacja gospodarcza Polski tylko jedna piąta ankietowanych (21%, od grudnia spadek o 7 punktów) uważa, że jest ona dobra, natomiast niemal dwie piąte (37%, wzrost o 9 punktów) ocenia ją negatywnie.

6 - 4 - Tabela 4 Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację gospodarczą w Polsce? Czy jest ona: V V V V V X X X X dobra ani dobra, ani zła zła Trudno powiedzieć CBOS RYS. 3. JAK PAN() OGÓLNE OCENA OBECNĄ SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ W POLSCE? CZY JEST ONA: 100% 90% 80% zła 70% 60% 50% 40% ani dobra, ani zła 30% 20% 10% dobra 0% Pominięto odpowiedzi trudno powiedzieć Rozczarowaniu kondycją polskiej gospodarki sprzyja starszy wiek, życie na wsi, słabsze wykształcenie, uzyskiwanie niskich dochodów per capita, zła ocena własnych warunków materialnych oraz prawicowe poglądy polityczne (por. tabela aneksowa). Od grudnia nie zmieniły się opinie na temat jakości życia rodzin badanych. Połowa respondentów (49%) deklaruje, że jest ona dobra, dwie piąte (40%) określa ją jako przeciętną, a co dziewiąty (11%) jako złą.

7 - 5 - Tabela 5 Czy obecnie Panu(i) V V V V V X X X X i Pana(i) rodzinie żyje się: dobrze ani dobrze, ani źle źle RYS. 4. CZY OBECNE PANU() PANA() RODZNE ŻYJE SĘ: CBOS 60% ani dobrze, ani źle 50% 40% 30% dobrze 20% źle 10% 0% Pominięto odpowiedzi trudno powiedzieć W ciągu miesiąca nieco pogorszyły się oceny materialnych warunków życia zmniejszyła się grupa osób zadowolonych ze swojej sytuacji (o 3 punkty, do 46%), jednocześnie zwiększył się odsetek odpowiedzi niejednoznacznych (o 4 punkty, do 44%). Tabela 6 Jak Pan(i) ocenia obecne warunki materialne swojego gospodarstwa domowego? Czy są one: V V V V V X X X X dobre ani dobre, ani złe złe

8 - 6 - CBOS RYS. 5. JAK PAN() OCENA OBECNE WARUNK MATERALNE SWOJEGO GOSPODARSTWA DOMOWEGO? CZY SĄ ONE: 60% 50% ani dobre, ani złe 40% 30% dobre 20% 10% złe 0% V Do marca 1992 roku pytanie brzmiało: Jak ocenia Pan(i) swoje (rodziny) obecne warunki materialne?, a środkową kategorią skali było średnie, przeciętne Oceny warunków bytu zarówno w wymiarze jakości życia, jak i sytuacji materialnej wiążą się z wiekiem, wielkością miejscowości zamieszkania, wykształceniem i poziomem zamożności badanych. Zazwyczaj większą satysfakcję w tym względzie deklarują osoby młodsze, żyjące w większej aglomeracji, lepiej wykształcone oraz uzyskujące wyższe dochody na jednego członka gospodarstwa domowego (por. tabele aneksowe). Nieznacznie gorsze niż w grudniu są opinie na temat kondycji zakładów pracy mniej zatrudnionych wyraża zadowolenie z obecnej sytuacji (56%, spadek o 3 punkty), natomiast więcej ocenia ją jako przeciętną (31%, wzrost o 5 punktów). Tabela 7 Jak Pan(i) ogólnie ocenia Wskazania respondentów aktywnych zawodowo* według terminów badań obecną sytuację w Pana(i) zakładzie V V V V V X X X X pracy? Czy jest ona: N* dobra ani dobra, ani zła zła Trudno powiedzieć

9 - 7 - CBOS RYS. 6. JAK PAN() OGÓLNE OCENA OBECNĄ SYTUACJĘ W PANA() ZAKŁADZE PRACY?* CZY JEST ONA: 70% 60% dobra 50% 40% ani dobra, ani zła 30% 20% 10% zła 0% Odpowiedzi osób pracujących. Pominięto odpowiedzi trudno powiedzieć Opinie na temat sytuacji w miejscu zatrudnienia pozostają pod silnym wpływem materialnych warunków życia ankietowanych. Lepiej niż pozostali oceniają ją osoby uzyskujące wyższe dochody per capita i respondenci zadowoleni z sytuacji materialnej swojego gospodarstwa domowego. Pozytywnym opiniom na ten temat sprzyja także zamieszkiwanie w największych miastach. W grupach zawodowych stosunkowo najlepszej oceny kondycji zakładu pracy dokonują technicy i średni personel oraz kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem (por. tabela aneksowa). Przewidywania Od grudnia znacząco zwiększył się odsetek ankietowanych uważających, iż w ciągu roku sytuacja w kraju się pogorszy (wzrost o 9 punktów, do 25%), a zmalał odsetek tych, którzy spodziewają się zmian na lepsze (spadek o 5 punktów, do 16%). Nadal większość badanych (53%, spadek o 3 punkty) uważa, że nic się w tym zakresie nie zmieni.

10 - 8 - Tabela 8 Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższego roku sytuacja w Polsce poprawi się, pogorszy czy też się nie zmieni? V V V V V X X X X Poprawi się Nie zmieni się Pogorszy się Trudno powiedzieć W ostatnim miesiącu zmniejszył się odsetek respondentów sądzących, że w ciągu roku sytuacja polityczna w Polsce nie ulegnie zmianie (spadek o 8 punktów, do 55%), zarazem zwiększyła się grupa osób przewidujących jej pogorszenie (z 16% do 20%). Tabela 9 Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższego roku sytuacja polityczna w Polsce: V V V V V X X X X poprawi się nie zmieni się pogorszy się Trudno powiedzieć W styczniu pogorszyły się przewidywania dotyczące sytuacji gospodarczej kraju znacznie wzrósł odsetek pesymistów (o 9 punktów, do 20%), jednocześnie ubyło ankietowanych oczekujących jej poprawy (o 3 punkty, do 20%) oraz tych, którzy nie spodziewają się zmian w tej dziedzinie (spadek o 7 punktów, do 51%). Tabela 10 Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższego roku sytuacja gospodarcza w Polsce: V V V V V X X X X poprawi się nie zmieni się pogorszy się Trudno powiedzieć

11 - 9 - W ciągu miesiąca zmniejszyła się grupa badanych nieprzewidujących zmian w jakości życia swojej rodziny (spadek o 4 punkty, do 57%). Osoby sądzące, że za rok będzie im się żyło lepiej niż obecnie, nadal przeważają nad sceptykami (22% wobec 11%). Tabela 11 Jak Pan(i) sądzi, czy za V V V V V X X X X rok Panu(i) i Pana(i) rodzinie będzie się żyło: lepiej tak samo gorzej Trudno powiedzieć Podobnie jak miesiąc temu ponad dwie trzecie respondentów (70%) jest zdania, że w ciągu roku warunki materialne ich gospodarstwa domowego się nie zmienią, jedna piąta (21%) spodziewa się ich polepszenia, a co jedenasty (9%) uważa, że się pogorszą. Tabela 12 Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższego roku warunki materialne Pana(i) gospodarstwa domowego: V V V V V X X X X poprawią się pozostaną bez zmian pogorszą się W porównaniu z grudniem ubyło zatrudnionych prognozujących poprawę sytuacji w swoim zakładzie pracy (spadek o 4 punkty, do 21%), nieco przybyło natomiast tych, którzy spodziewają się utrzymania status quo (wzrost o 3 punkty, do 61%). Tabela 13 Czy, Pana(i) zdaniem, Wskazania respondentów aktywnych zawodowo* według terminów badań w ciągu najbliższego roku sytuacja w Pana(i) V V V V V X X X X zakładzie pracy: N* poprawi się pozostanie bez zmian pogorszy się Trudno powiedzieć

12 BEZPECZEŃSTWO ZATRUDNENA OCENA LOKALNYCH RYNKÓW PRACY W styczniu nie odnotowaliśmy większych zmian w ocenach sytuacji na lokalnych rynkach pracy. Nadal największa grupa ankietowanych (41%) twierdzi, że w ich okolicy trudno o jakąkolwiek pracę, a prawie jedna piąta (18%) uważa, iż w ogóle nie można jej znaleźć. Ponad jedna trzecia respondentów (35%) jest przekonana o dostępności ofert niespełniających oczekiwań, a tylko trzech na stu (3%) sądzi, że w ich okolicy bez większych problemów można znaleźć odpowiednią pracę. Tabela 14 Jak określił(a)by Pan(i) sytuację na rynku pracy w Pana(i) miejscowości lub okolicy? Czy, Pana(i) zdaniem, obecnie: V V V V V X X X X bez większych problemów można znaleźć odpowiednią pracę można wprawdzie znaleźć jakąś pracę, ale trudno jest o pracę odpowiednią trudno jest znaleźć jakąkolwiek pracę nie można znaleźć żadnej pracy Trudno powiedzieć Złym ocenom sytuacji na lokalnym rynku pracy sprzyja starszy wiek, życie na wsi lub w mniejszej miejscowości, słabsze wykształcenie oraz gorsza sytuacja materialna. Negatywne opinie na ten temat częściej wyrażają rolnicy, osoby bezrobotne i pracownicy usług. Problemów z dostępnością zatrudnienia nie dostrzega przeważająca część wysoko wykwalifikowanych specjalistów i kadry menedżerskiej oraz uczniów i studentów (por. tabela aneksowa). W ciągu miesiąca nieznacznie umocniło się poczucie pewności zatrudnienia przybyło pracujących, którzy w ogóle nie liczą się z możliwością utraty pracy (z 24% do 27%), a zarazem zmalał odsetek osób wyrażających taką opinię w sposób mniej zdecydowany (spadek o 5 punktów, do 40%). Poczucie zagrożenia bezrobociem jest częstsze wśród osób młodszych, mieszkańców miast do ludności, badanych z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym oraz pracowników usług. Z możliwością utraty pracy w najmniejszym stopniu liczą się rolnicy (por. tabela aneksowa).

13 Tabela 15 Czy liczy się Pan(i) z możliwością Wskazania osób aktywnych zawodowo* według terminów badań utraty obecnej pracy V V V V V X X X X (zwolnienia, bankructwa, (N=536) (N=534) (N=582) (N=554) (N=524) (N=523) (N=479) (N=497) (N=483) (N=486) (N=481) (N=475) (N=516) upadku, likwidacji zakładu, gospodarstwa itp.)? Bardzo poważnie się z tym liczę Raczej tak Raczej nie Nie, to mało prawdopodobne Trudno powiedzieć * Dotyczy osób zatrudnionych, także rolników oraz emerytów i rencistów pracujących w niepełnym wymiarze godzin W styczniu możemy mówić o znacznym pogorszeniu nastrojów społecznych wzmógł się sceptycyzm w ocenach kierunku zmian zachodzących w Polsce, istotnie zmniejszyła się także grupa osób zadowolonych z kondycji polskiej gospodarki. Wraz z ocenami bieżącej sytuacji w kraju pogorszyły się również prognozy na nadchodzące miesiące. Chociaż styczeń nie przyniósł zmian w percepcji sytuacji na lokalnych rynkach pracy, pracownicy weszli w nowy rok z nieco większym niż przed miesiącem poczuciem pewności zatrudnienia. Opracowała Natalia HPSZ