Czym jest Czystsza Produkcja? Czym jest Czystsza Produkcja? Czym jest Czystsza Produkcja? Wg Programu Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych UNEP:

Transkrypt

1 Seminarium Targi Budrem EXPO Żyrardów, 16 czerwca 2013 r. Czystsza Produkcja lepsze życie. Chroń środowisko, zdrowie, finanse także w budownictwie! Kilka słów o Stowarzyszeniu Krystyna Lenarczyk Prezes Mazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia Polski Ruch Czystszej Produkcji Stowarzyszenie Polski Ruch CP Stowarzyszenie Polski Ruch CP Jest ogólnopolską organizacją pozarządową wdrażającą i promującą strategię Czystszej Produkcji (CP). Działa od 1990 r, w tym od 1999 w formie Stowarzyszenia. Działalność Stowarzyszenia koordynuje Polskie Centrum CP w Katowicach Działalność szkoleniowa m.in. cykle szkoleniowoprojektowo-wdrożeniowe (741 demonstracyjnych Projektów CP ) Seminaria, konferencje z zakresu ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego Działalność edukacyjno-informacyjna, m.in. czasopismo Czystsza Produkcja i Eko-zarządzanie oraz strona artykuły, poradniki itp. Doradztwo w zakresie ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego Sztandarowym działaniem Stowarzyszenia jest obecnie prowadzenie (od 1996 r.) systemu Dobrowolnych Zobowiązań Ekologicznych w Polskim Programie CP W ramach ww. systemu Stowarzyszenie m.in. administruje Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości, utworzony w 2002 r. jako zaawansowany poziom systemu DZE CP

2 Czym jest Czystsza Produkcja? Wg Programu Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych UNEP: Czym jest Czystsza Produkcja? Czystsza Produkcja jest strategią ochrony środowiska polegającą na ciągłym, zintegrowanym, zapobiegawczym działaniu w odniesieniu do procesów, wyrobów i usług, zmierzającym do zwiększenia efektywności produkcji oraz redukcji ryzyka dla ludzi i środowiska. Czym jest Czystsza Produkcja? Czym jest Czystsza Produkcja? Podstawowe zasady CP to: - ZAPOBIEGAJ powstawaniu zanieczyszczeń - Ciągle doskonal pod względem oddziaływania na środowisko swoje procesy, produkty itp. oraz efekty działalności środowiskowej - Szukaj możliwości zapobiegania zanieczyszczeniom we wszystkich komponentach środowiska W koncepcję Czystszej Produkcji wpisują się działania w każdej dziedzinie produkcji i usług, także w budownictwie oraz podczas wykonywania remontów, które pomagają ZAPOBIEGAĆ negatywnym oddziaływaniom na środowisko poprzez redukcję m.in. zużycia paliw (transport) i związanych z tym emisji/odpadom.

3 Czym jest Czystsza Produkcja? Czym jest Czystsza Produkcja? Wdrażaniu projektów Czystszej Produkcji zazwyczaj towarzyszą oszczędności ekonomiczne oraz wizerunkowe, wynikające np. bezpośrednio, z: redukcji kosztów zakupu surowców, wody i energii, redukcji strat materiałowych i energetycznych, zmniejszenia opłat za korzystanie ze środowiska, wyeliminowania kar za korzystanie ze środowiska, zmniejszeniu kosztów ubezpieczeń, pozyskiwania dofinansowań na działania proekologiczne lub pośrednio, z: promowania swoich przyjaznych dla środowiska produktów podkreślanie ich (rzeczywistych!!!) proekologicznych właściwości promowania swojej firmy jako przyjaznej dla środowiska np. przyjazne dla środowiska procesy, podniesieniu zaufania do firmy, np. poprzez: posiadane certyfikaty i inne wyróżnienia środowiskowe lepsze relacje ze społecznością lokalną (dialog społeczny, informowanie o działaniach środowiskowych i ich efektach) mniejszej liczby kontroli zewnętrznych Zrównoważony rozwój Czym jest zrównoważony rozwój w budownictwie? Zrównoważony rozwój to rozwój, który zaspokaja potrzeby obecne, nie zagrażając możliwościom zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń Zasoby surowców, jakie występują na Ziemi się kończą, a rozwój gospodarczy zapoczątkowany przez rewolucję przemysłową spowodował znaczne ich zużycie. Efektem jest ich istotne uszczuplenie, a także pojawienie się zakłóceń w funkcjonowaniu ekosystemów oraz inne zmiany w środowisku naturalnym.

4 Zrównoważony rozwój Pojęcie zrównoważonego rozwoju jest bardzo istotne w nowoczesnym budownictwie. Ideę zrównoważonego rozwoju można wcielać w życie na różnym poziomie, nawet w najmniejszych projektach (wg strategii CP) Najważniejsze jest jednak przekonanie, że warto to robić. Wdrażanie nowych technologii w budownictwie przyczynia się do powstania nowych zrównoważonych materiałów budowlanych. Zrównoważony rozwój UE określiła budownictwo jako jeden z sześciu rynków najbardziej podatnych na innowacje i posiadających duży potencjał zmian, mających wpływ na środowisko, społeczeństwo i ekonomię czyli filary zrównoważonego rozwoju. Zielone budownictwo wymaga większych nakładów od tradycyjnego, ale jest w stanie uwolnić duży potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych. Wciąż pozostaje wiele do zrobienia np. w zakresie zapewnienia/poprawy efektywności energetycznej budynków, w tym w zakresie termomodernizacji, ale też np. wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Zrównoważony rozwój Na uwagę zasługuje nowa technologia, która powstała w Anglii. Do produkcji materiałów budowlanych (kruszyw, bloczków) używa się odpadów przemysłowych oraz produktów pochodzących z recyklingu oraz dwutlenku węgla i wody (technologia ATC nagazowanie dwutlenkiem węgla). Metoda jest bezpieczna (dwutlenek węgla "zobojętnia" różne związki chemiczne zawarte w odpadach, w tym metale ciężkie). Taki proces produkcji kruszywa zapewnia mu lepszą gęstość i lepsze właściwości geotechniczne. Zrównoważony rozwój Technologię ACT, czyli "nagazowania" odpadów dwutlenkiem węgla, można stosować również do recyklingu odpadów przemysłowych w celu ponownego ich wykorzystania, wstępnej obróbki odpadów przed utylizacją, czy rekultywacji gruntów. Odpady które można wykorzystać to żużel pochodzący z produkcji stali, popiół ze spalania stałych odpadów komunalnych, związki wykorzystywane w produkcji mydła, zanieczyszczone gleby itp.

5 Zrównoważony rozwój Zachowanie zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju wymaga od obiektów budowlanych spełniania wysokich standardów w zakresie oddziaływań na środowisko (efekt ekologiczny), efektywności ekonomicznej (efekt ekonomiczny) oraz przyjazności dla użytkowników i otoczenia (efekt społeczny). Istotną kwestią, nie tylko w kontekście zrównoważonego budownictwa, jest wpływ budynków na zdrowie ludzi. Jednym z problemów z jakim nadal zmaga się polskie budownictwo to obecność azbestu w obiektach budowlanych. Przez swoją wytrzymałość, ognioodporność oraz dobre właściwości izolacyjne, azbest przez lata znajdował zastosowanie w przemyśle, wykonywano z niego m. in.: materiały termoizolacyjne, wyroby ogniotrwałe, wyroby elektroizolacyjne, okładziny (np. sprzęgieł, hamulców), środki ochrony indywidualnej oraz stanowiące największy problem w budownictwie wyroby azbestowocementowe (potocznie określane nazwą eternit), z których bardzo często wykonywano płyty pokryciowe - elewacyjne i dachowe. Z niszczejących pokryć wykonanych z azbestu uwalniane są drobne włókna, których wdychanie może powodować poważne groźne choroby, takie jak pylica azbestowa, rak płuc czy międzybłoniak (złośliwy nowotwór wywodzący się z komórek pokrywających błony surowicze - opłucną, osierdzie i otrzewną). Ministerstwo Gospodarki opublikowało "Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata ". Utrzymuje on cele powstałego wcześniej "Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski", tzn.: usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest; minimalizację negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terenie kraju; likwidację szkodliwego działania azbestu na środowisko Dodatkowo program formułuje priorytetowe zadania legislacyjne, uruchamia wsparcie finansowe dla działań jednostek samorządu terytorialnego, a także usprawnia system monitoringu realizacji prowadzonych prac, Program wskazuje liczne możliwości uzyskania wsparcia finansowego oraz preferencyjnych kredytów na cele związane z usuwaniem azbestu, co powinno skutkować szybkim zintensyfikowaniem prac w tym zakresie.

6 Istotną kwestią poruszoną w dokumencie jest jakość działań prowadzonych w tym zakresie. Ma ona ogromne znaczenie zarówno dla zdrowia ludzi wykonujących prace jak i dla skuteczności i bezpieczeństwa tych przedsięwzięć dla otoczenia, Dlatego też należy dążyć do przestrzegania procedur postępowania w zakresie BHP i minimalizacji emisji pyłu, co wiąże się z koniecznością wyboru odpowiedniego wykonawcy. Budownictwo ekologiczne, biobudownictwo, ekobudownictwo, zielone budownictwo, zdrowe budownictwo, to tylko kilka z wielu określeń na ten rodzaj budowania - zarówno domów mieszkalnych, jak i budynków wszelkiej użyteczności, od zabudowań gospodarczych, po budynki użyteczności publicznej biorąc pod uwagę metody wykonywania budynków, które minimalizują oddziaływanie ich na środowisko naturalne zarówno w procesie ich powstawania, jak i w okresie eksploatacji, aż po utylizację, czyli od narodzin aż do śmierci (cykl życia produktu). Rozpoznaje się kilka podobnych, ale różnych od siebie technologii budowania zdrowych domów. Na ogół różnią się one przede wszystkim technologią wykonania materiałów, które są wypełnieniem ścian, czyli tym z czego ściana jest zbudowana. Konstrukcja natomiast jest drewniana lub stalowa, czy trwalsza - betonowa. Wypełnieniem może być : glina mieszana z sieczką słomianą, formowana w bloczki lub ubijana w szalunku, kostki słomy (baloty), tynkowane tynkiem glinianym z dodatkiem słomy lub innych wypełniaczy naturalnych, ubijana ziemia; najczęściej stawia się jedną ścianę tzw. oporową, przy wykorzystaniu zużytych opon, w których ubijana jest ziemia. Zdrowy dom to przede wszystkim klimat jaki panuje wewnątrz takiego mieszkania. Glina ma właściwości bakterio i grzybobójcze, pozwala utrzymywać we wnętrzach optymalną wilgotność, dzięki czemu w powietrzu zawarte są śladowe ilości alergenów, co we współczesnym społeczeństwie jest kwestią niezwykle istotną. Ściany wybudowane w tej technologii są izolacją same w sobie, nie trzeba więc stosować dodatkowego docieplania.

7 Ważne jest również zminimalizowanie użycia środków chemicznych, które są niezwykle istotnym czynnikiem powodującym pogarszanie się stanu naszych ekosystemów, zarówno lokalnie jak i globalnie, co za tym idzie także jakości naszego życia (takie zdrowe budownictwo oparte na naturalnych materiałach, a także na ograniczaniu zużycia np. środków chemicznych oparte jest o strategię Czystszej Produkcji). Według Polaków najważniejsze czynniki wpływające na komfort i zdrowie w mieszkaniu, na które zwraca się uwagę przy zakupie lub remoncie mieszkania czy domu to: - dostęp do naturalnego światła - cyrkulacja powietrza - jakość materiałów użytych do budowy i wykończenia wnętrza Tak wskazali uczestnicy badania Energooszczędność w moim domu, zrealizowanego na początku 2013 roku na zlecenie przedstawicieli sektora budownictwa zrównoważonego. Dobrowolne Zobowiązania Ekologiczne w Polskim Programie CP

8 DZE w Polskim Programie CP (DZE CP) DZE w Polskim Programie CP (DZE CP) Zobowiązania do czego? 1. Realizacja zadeklarowanych planów dotyczących działań / wskaźników środowiskowych. 2. Ciągła poprawa (doskonalenie) efektów działalności środowiskowej w funkcji czasu. 3. Hierarchia działań przedsiębiorstw realizujących strategię CP: Zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń Gospodarcze wykorzystanie odpadów Bezpieczne składowanie i inne formy utylizacji tych odpadów/zanieczyszczeń, których powstaniu nie udało się zapobiec, ani których nie udało się wykorzystać gospodarczo. Zobowiązania poziom podstawowy, czyli Rejestr Świadectw Czystszej Produkcji 1. Mogą kandydować dowolne organizacje, które realizują strategię CP 2. Tylko kwestie środowiskowe i wybrane ekonomiczne Raport Ekologiczny 3. Weryfikacja co 2 lata 4. Decyzje podejmuje Zespół Oceniający Polskiego Centrum CP Certyfikaty w DZE CP poziom podstawowy DZE w Polskim Programie CP (DZE CP) Zobowiązania poziom zaawansowany, czyli Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości 1. Mogą kandydować organizacje, które posiadająświadectwo CP lub posiadają certyfikowany SZŚ oraz prowadzą działalność prospołeczną 2. Kwestie środowiskowe i społeczne oraz wybrane ekonomiczne Raport o Zrównoważonym Rozwoju 3. Weryfikacja co 1 rok 4. Decyzje podejmuje Kapituła Rejestru

9 DZE w Polskim Programie CP (DZE CP) Certyfikaty w DZE CP poziom zaawansowany Kapituła Polskiego Rejestru CP i OP 1. Działa pod przewodnictwem Ministra Gospodarki 2. W jej skład wchodzą instytucje rządowe, pozarządowe oraz przedstawiciele firm i samorządów 3. Podejmuje decyzje na corocznych spotkaniach w Ministerstwie Gospodarki Karty Raportu CP i OP Podpisywanie Międzynarodowej Deklaracji CP UNEP W imieniu Rządu RP, Międzynarodową Deklarację CP UNEP podpisał Minister Środowiska - Jan Szyszko (Nairobi, r.). Sygnatariusze w Polsce: 253 przedsiębiorstwa 40 władz lokalnych i regionalnych 18 organizacji pośredniczących W sumie 311 instytucji

10 Główne korzyści z uczestnictwa w DZE CP Czystsza Produkcja Powiat Żyrardowski 1. Duży prestiż zwłaszcza w przypadku Polskiego Rejestru CP i OP (w którego Kapitułę zaangażowani są Minister Gospodarki oraz Główny Inspektor Ochrony Środowiska) 2. Możliwość posługiwania się znanym w Polsce i w świecie logo Programu CP 3. Lepsze postrzeganie Firmy przez interesariuszy 4. List Inspektora Ochrony Środowiska dot. Laureatów PRCPiOP 5. Możliwość uzyskania rekomendacji Stowarzyszenia dla dofinansowania inwestycji z zakresu CP dla Laureatów PRCPiOP 6. Promocja Uczestników przez Stowarzyszenie Polski Ruch CP 7. Korzyści ekonomiczne, ekologiczne i wizerunkowe związane z wdrażaniem kolejnych działań proekologicznych 8. Dobry start do ISO14001 lub EMAS 9. Efekt synergii w zarządzaniu środowiskowym, poparty wynikami badań naukowych Podpisane Międzynarodowe Deklaracje Czystszej Produkcji II Powiatowy Piknik Energetyczny w czerwcu 2007 r. - MDCP podpisał Starosta Powiatu Żyrardowskiego - Wojciech Szustakiewicz ; III Piknik 2008 r. - P.Joanna i Sławomir Kordziawa z Firmy Mikor z Żyrardowa - Państwo Jagoda i Andrzej Domagałowie z Gospodarstwa Pasiecznego GAJM z Zadworzu gm. Puszcza Mariańska. IV Piknik 2009 r. - Gmina Puszcza Mariańska wiceprzewodniczący Rady Gminy Obłękowski - Firma Handlowo-Usługowa EMKA z Żyrardowa Krzysztof Rdest - Przedsiębiorstwa Kruszyw Lekkich "KERAMZYT" Sp. z o.o Mszczonów Pan Waldemar Rutkowski V Piknik 2010 r. - Gmina Radziejowice Wójt Kazimierz Drążkiewicz - Firma Rem-Kon P. Alicja i Arkadiusz Kwiecińscy z Żyrardowa - Żyrardowska Fabryka Lnu Prezes Mirosław Wacławek VI Piknik 2011r. - Fundacja Ochrony Środowiska Naturalnego Miasta Żyrardowa i Okolic Prezes Andrzej Rakszewski Wrzesień 2012 r. Urząd Miasta Żyrardów Prezydent Andrzej Wilk ZAPROSZENIE: Więcej informacji na temat DZE CP: Serdecznie zapraszamy firmy zainteresowane uczestnictwem w projekcie Dobrowolne Zobowiązania Ekologiczne wg strategii czystszej produkcji o kontakt bezpośrednio Krystyna Lenarczyk Tel e- mail: cp.mazowsze@gmail.com Czystsza Produkcja i Eko-zarządzanie (numer 1-2/2013 poświęcony głównie DZE CP, w szczególności Polskiemu Rejestrowi CP i OP)

11 Seminarium Targi Budrem EXPO Żyrardów, 16 czerwca 2013 r. Dziękuję Państwu za uwagę Krystyna Lenarczyk Prezes Mazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia Polski Ruch Czystszej Produkcji