WPŁYW KWASU GIBERELINOWEGO NA WZROST I KWITNIENIE NIECIERPKA WALLERIANA (IMPATIENS WALLERIANA HOOK.) Z GRUPY SPELLBOUND

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) ANITA SCHROETER-ZAKRZEWSKA, BEATA JANOWSKA WPŁYW KWASU GIBERELINOWEGO NA WZROST I KWITNIENIE NIECIERPKA WALLERIANA (IMPATIENS WALLERIANA HOOK.) Z GRUPY SPELLBOUND Z Katedry Roślin Ozdobnych Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu ABSTRACT. Young plants of the Impatiens walleriana and were sprayed with GA 3 at the concentrations of 0, 10, 30, 50, 100 and 150 mg dm -3. Gibberellic acid affected plant growth. After the application of GA 3 the main and lateral shoots were much longer. Under the influence of GA 3 plants were flowering more abundantly. In the case of GA 3 the number of buds and flowers increased by % in comparison to control plants. However, gibberellic acid had an adverse effect on the appearance of plants and resulted in low chlorophyll index in leaves. Key words: Impatiens walleriana, growth, flowering, gibberellic acid Wstęp Niecierpek Walleriana jest cenioną rośliną wykorzystywaną do sadzenia na kwietnikach oraz ozdabiania balkonów i tarasów. Początkowo firmy hodowlane oferowały odmiany o pędach wyprostowanych i pojedynczych kwiatach. Przełomem w hodowli były odmiany o kwiatach pełnych. Odmiany z grupy to kolejna kreacja tego gatunku. Charakteryzują się one przewieszającymi pędami oraz kształtnym i kulistym pokrojem. Są doskonałymi roślinami odpornymi na niesprzyjające warunki pogodowe. Nadają się do uprawy w pojemnikach podwieszanych oraz do sadzenia w gruncie. Ze względu na długie pędy mogą być wykorzystane jako rośliny okrywowe w terenach zieleni. Warunkiem jest jednak bardzo obfite kwitnienie, na które mają wpływ m.in. gibereliny. Niekiedy stosowanie regulatorów wzrostu, zwłaszcza w małych dawkach, nie wpływa w widoczny sposób na wzrost roślin oraz przebieg faz rozwojowych, poprawia jednak ich wygląd (Whipker i in. 1997) Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 196 A. Schroeter-Zakrzewska, B. Janowska W doświadczeniu podjęto próbę regulacji wzrostu i kwitnienia niecierpka Walleriana za pomocą kwasu giberelinowego. Materiał i metody Doświadczenie na dwóch odmianach niecierpka Walleriana (Impatiens walleriana Hook.) i przeprowadzono w szklarni w 2006 roku. Młode rośliny, w fazie 5-7 liści, opryskano kwasem giberelinowym 12 kwietnia, dokładnie pokrywając powierzchnie blaszek liściowych (fot. 1). Stosowano Gibrescol 10 MG, łatwo rozpuszczający się w wodzie preparat zawierający 10% kwasu giberelinowego GA 3, w sześciu stężeniach: 0, 10, 30, 50, 100 i 150 mg dm -3. Doświadczenie składało się z 12 kombinacji (stężenie GA 3 odmiana). W każdej kombinacji sprawdzano jakość 15 roślin traktowanych jako powtórzenia. Fot. 1. Młode rośliny niecierpka Walleriana po posadzeniu do doniczek Phot. 1. Young plants of the Impatiens walleriana after planting to pots Zmierzono długość pędów głównych i bocznych, liczbę pąków i kwiatów oraz indeks zazielenienia liści, który jest skorelowany z zawartością chlorofilu (Gregorczyk i Raczyńska 1997, Gregorczyk i in. 1998), aparatem Chlorophyll Meter SPAD-502 (Minolta). Pomiary długości pędów wykonano po dwóch tygodniach od zastosowania kwasu giberelinowego, natomiast liczbę pąków i kwiatów oraz indeks zazielenienia liści określono w połowie maja. Wyniki opracowano statystycznie za pomocą dwuczynnikowej analizy wariancji, testem Duncana, na poziomie istotności α = 0,05.

3 Wpływ kwasu giberelinowego na wzrost i kwitnienie niecierpka Walleriana Wyniki W przeprowadzonym doświadczeniu rośliny bardzo szybko zareagowały na zastosowany do opryskiwania liści kwas giberelinowy, gdyż już po dwóch tygodniach od jego podania odnotowano istotne różnice w cechach jakościowych (tab. 1). Badane odmiany zareagowały podobnie na kwas giberelinowy i nie odnotowano pomiędzy nimi istotnych różnic. Nie zaobserwowano także różnic pomiędzy zastosowanymi stężeniami GA 3. Niezależnie od odmiany pędy główne były o 98,7-142,7% dłuższe w porównaniu z pędami roślin kontrolnych. Odnotowano również intensywny przyrost długości pędów bocznych. Były one o 104,3-117,4% dłuższe od pędów roślin, których nie opryskano GA 3. Opryskiwanie kwasem giberelinowym istotnie wpłynęło na rozwój pąków kwiatowych (tab. 1). Niezależnie od odmiany na roślinach opryskanych kwasem giberelinowym tworzyło się o 57,4-87,8% więcej pąków i kwiatów. Kwas giberelinowy nie miał natomiast wpływu na termin kwitnienia. Znaczne wydłużenie pędów na skutek zastosowania GA 3 było połączone z istotnym zmniejszeniem się wartości indeksu zazielenienia liści (SPAD). Obie odmiany zareagowały podobnie na zastosowane stężenia kwasu giberelinowego. Warto jednak zaznaczyć, że mimo znacznego wydłużenia pędów pod wpływem gibereliny wygląd roślin pozostawiał wiele do życzenia, gdyż pędy były wiotkie i rozjaśnione, a rośliny charakteryzowały się luźnym pokrojem (fot. 2). Fot. 2. Odmiana. Od lewej: rośliny kontrolne i po opryskaniu GA 3 w stężeniu 50 i 150 mg dm -3 Phot. 2. variety. From the left: control plants and the plants after spraying with GA 3 at the concentrations of 50 and 150 mg dm -3

4 198 A. Schroeter-Zakrzewska, B. Janowska Wpływ kwasu GA 3 na jakość dwóch odmian niecierpka Walleriana Effect of GA 3 on the quality of two cultivars of Impatiens walleriana Stężenie GA 3 Concentration of GA 3 (mg dm -3 ) Długość pędu głównego Length of main shoot (cm) Długość pędu bocznego Length of lateral shoot (cm) Liczba pąków i kwiatów Number of buds and flowers Indeks zazielenienia liści Greening index (SPAD) ,6 a 16,0 b 15,2 b 17,6 b 19,6 b 15,8 b 7,4 a 17,0 b 16,6 b 16,0 b 16,8 b 17,2 b 7,5 a 16,5 b 14,9 b 16,8 b 18,2 b 16,5 b 2,3 a 4,1 b 4,5 b 5,3 b 4,9 b 4,5 b 2,4 a 5,5 b 5,0 b 5,1 b 2,3 a 4,7 b 5,0 b 19,4 a 32,5 b 31,6 b 31,8 b 36,4 b 37,8 b 20,0 a 32,0 b 33,1 b 31,1 b 35,5 b 36,2 b 19,7 a 32,2 b 32,3 b 31,4 b 35,9 b 37,0 b 54,4 b 43,2 a 44,0 a 45,8 a 44,0 a 45,6 a 52,6 b 45,2 a 44,6 a 46,4 a 46,8 a 48,6 a 15,3 b 15,2 b 4,3 b 4,6 b 31,6 b 31,3 b 46,2 a 47,3 a Średnie oznaczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie. s indicated by the same letters are not significantly different. Tabela 1 53,5 b 44,2 a 44,3 a 46,1 a 45,4 a 47,1 a

5 Wpływ kwasu giberelinowego na wzrost i kwitnienie niecierpka Walleriana Dyskusja W przeprowadzonym doświadczeniu kwas giberelinowy miał ogromny wpływ na długość pędów głównych i bocznych. Po jego zastosowaniu pędy te zaczęły gwałtownie rosnąć, zawiązując bardzo liczne pąki kwiatowe i osiągając długości znacznie przekraczające te, którymi charakteryzowały się rośliny kontrolne. W badaniach Piskornik i Piskornika (1995) stosowanie kwasu giberelinowego skutecznie polepszało jakość kwiatów zawilca wieńcowatego wyrażoną masą i długością pędów kwiatowych. Opryskiwanie kwasem giberelinowym cyklamenów nie tylko inicjuje wzrost pędów kwiatowych, lecz także znacznie przyspiesza kwitnienie i zwiększa liczbę kwiatów (Thomas i in. 1983, Treder i in a, b, Nowak 2000). U niecierpka nowogwinejskiego nie obserwuje się zmian w długości pędów po zastosowaniu kwasu giberelinowego o stężeniu 10 mg dm -3 (Dobrowolska i Startek 2004). W przeprowadzonym doświadczeniu po zastosowaniu kwasu giberelinowego zmniejszyła się wartość indeksu zazielenienia liści badanych odmian. Podobne wyniki otrzymały Dobrowolska i in. (2004) u niecierpka nowogwinejskiego z grupy Petticoat. Wnioski 1. Kwas giberelinowy stymulował wzrost wydłużeniowy. 2. Po zastosowaniu GA 3 pędy główne i boczne były znacznie dłuższe w porównaniu z roślinami kontrolnymi. 3. Pod wpływem GA 3 na roślinach tworzyło się o 57,4-87,8% więcej pąków i kwiatów niż u roślin kontrolnych. 4. Kwas giberelinowy wpłynął niekorzystnie na wygląd roślin i powodował zmniejszenie się wartości indeksu zazielenienia liści. Literatura Dobrowolska A., Startek L. (2004): Wpływ regulatorów wzrostu na wzrost i pokrój niecierpka nowogwinejskiego Impatiens Hawkeri W. Bull. z grupy Petticoat. Folia Univ. Agric. Stetin. 236, 94: Dobrowolska A., Startek L., Zawadzińska A. (2004): Wpływ regulatorów wzrostu na wielkość oraz indeks zazielenienia liści niecierpka nowogwinejskiego z grupy Petticoat. Folia Univ. Agric. Stetin. 241, 97: Gregorczyk A., Raczyńska A. (1997): Badania korelacji między metodą Arnona a pomiarami zawartości chlorofilu za pomocą chlorofilometru. Zesz. Nauk. AR Szczec. 181: Gregorczyk A., Raczyńska A., Pacewicz K. (1998). Analiza krzywych wzorcowych zawartości chlorofilu dla podstawowych gatunków zbóż. Biul. Magnezol. 3, 1: Nowak J. (2000): Wpływ różnych preparatów zawierających kwas giberelinowy na wzrost i kwitnienie cyklamena i gerbery. Zesz. Nauk. Inst. Sadown. Kwiac. 7: Piskornik M., Piskornik Z. (1995): Wpływ dawki i terminu stosowania kwasu giberelinowego (GA 3 ) na jakość kwiatów zawilca wieńcowatego (Anemone coronaria L.) uprawianego w gruncie. W: Mater. konf. Fizjologiczne aspekty produkcji ogrodniczej. Wyd. AR, Kraków:

6 200 A. Schroeter-Zakrzewska, B. Janowska Thomas P.A., Coorts G.D., Preece J.E. (1983): Phthalimides, gibberellic acid, and flowering of Cyclamen. HortScience 18, 5: Treder J., Matysiak B., Nowak J. (1999 a): Przyspieszanie kwitnienia cyklamenów przy użyciu kwasu giberelinowego. W: Mater. konf. Postęp w produkcji roślin doniczkowych i rabatowych. Skierniewice: Treder J., Matysiak B., Nowak J. (1999 b): The effect of gibberellic acid on growth and flowering of Cyclamen persicum Mill. Folia Hortic. 11, 2: Whipker B.E., Hammer P.A., Connell J. (1997): Vegetatively propagated geranium response to single and multiple applications of chemical growth retardants. PGRSA Quarterly 25, 3: THE EFFECT OF GIBBERELLIC ACID ON GROWTH AND FLOWERING OF IMPATIENS WALLERIANA HOOK. FROM THE SPELLBOUND GROUP Summary Young plants of the Impatiens walleriana and were sprayed with GA 3 at the concentrations of 0, 10, 30, 50, 100 and 150 mg dm -3. Measurements of the plants length of main and lateral shoots and the number of buds and flowers were carried out two weeks after application of gibberellic acid. Gibberellic acid forced plant development. After the application of GA 3 the main and lateral shoots were much longer. Under the influence of GA 3 plants were flowering more abundantly. In case of GA 3 the number of buds and flowers increased by % in comparison to control plants. In the case of GA 3 the number of buds and flowers increased by % in comparison to control plants. However, gibberellic acid had an adverse effect on the appearance of plants and resulted in low chlorophyll content in leaves.