Wytyczne. w zakresie projektowania stacji gazowych wysokiego ciśnienia Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. PE-DY-W02

Transkrypt

1 Wytyczne w zakresie projektowania stacji gazowych wysokiego ciśnienia Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- PE-DY-W02 Warszawa, kwiecień 2013 r.

2 Metryka regulacji Obszar biznesowy: Kategoria: Pion Eksploatacji; Oddziały Spółki; Pion Inwestycji Wytyczne Właściciel: Forma i data zatwierdzenia: Data wejścia w życie: Adam Nowakowski Dyrektor Pionu Eksploatacji Podpis Członka Zarządu Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- Pana Wojciecha Kowalskiego Zakres stosowania: Opiekun merytoryczny: Projektowanie stacji gazowych wysokiego ciśnienia w ramach zadań inwestycyjnych i remontowych Piotr Krawczak Data ostatniego przeglądu: Wydanie. Wersja: 2.1. Akty powiązane: PE-DY-W01 Wytyczne w zakresie projektowania gazociągów przesyłowych wysokiego ciśnienia Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- PE-DY-W03 Wytyczne w zakresie projektowania systemów ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów przesyłowych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- PW-WI-W01 Wytyczne Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- dla rur stalowych przewodowych dla mediów palnych PW-WI-I01 - Instrukcja Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- dla jednostki inspekcyjnej dokonującej odbioru dostaw rur i armatury wraz z napędami PW-WI-W02 Wytyczne Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- dla zaworów kulowych PW-WI-W02 Wytyczne Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- dla zasuw klinowych PW-WI-W04 Wytyczne Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- dla napędów armatur PW-WI-W05 Wymagania spawalnicze oraz wymagania badań własności i jakości złączy spawanych gazociągów strategicznych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 2 z 21

3 PW-WI-W06 Wytyczne Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- w zakresie załadunku, transportu, rozładunku i składowania rur stalowych PI-DY-W01 Wytyczne Operatora Gazociągów Systemowych S.A. w zakresie projektowania systemów telemetrii dla obiektów gazowych systemu przesyłowego Historia zmian Wydanie. Wersja 2.1. Opis zmiany Dostosowanie Regulacji do wymagań Procedury legislacyjnej. Data wprowadzenia zmiany r. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 3 z 21

4 Spis treści Definicje i skróty... 5 Cel Wytycznych... 5 Przedmiot... 5 Zakres stosowania Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Przepisy końcowe Załączniki Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 4 z 21

5 Definicje i skróty Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ- OGP lub Inwestor, Stacja gazowa wysokiego ciśnienia stacja gazowa, Urząd Dozoru Technicznego UDT. Cel Wytycznych Stacje gazowe wysokiego ciśnienia należy projektować zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, Polskimi Normami oraz normatywami obowiązującymi w OGP z uwzględnieniem najlepszej dostępnej wiedzy technicznej. Ponadto z uwagi na wymogi eksploatacyjne oraz mając na względzie zdobyte doświadczenie w zakresie użytkowania stacji gazowych wysokiego ciśnienia, zachodzi potrzeba uwzględnienia szczególnych wymagań, które zostały określone w niniejszych wytycznych. Przedmiot Wytyczne określają minimalne wymagania, które należy stosować przy projektowaniu stacji gazowych dla OGP. Zakres stosowania Wytyczne mają zastosowanie do projektowania nowobudowanych stacji gazowych oraz modernizacji i remontów stacji istniejących. 1. Wymagania ogólne Projekt należy opracować zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane Dz.U nr 89 poz.414 z późniejszymi zmianami Projekt powinien spełniać wymagania określone w procedurze SESP P.02.O.12 PN- HD :2009. Ponadto powinien zawierać wymagane uzgodnienia oraz decyzje administracyjne w tym w szczególności niezbędne uzgodnienia UDT Dokumentację projektową należy dostarczyć w formie papierowej i elektronicznej oraz uzgodnić z OGP Projekt budowlany stacji gazowej powinien zawierać: Część opisową, w tym między innymi: opis stanu istniejącego, opis stanu projektowanego, sposób wpięcia stacji gazowej do istniejących gazociągów, obliczenia stref zagrożenia wybuchem, wymagania Inwestora, notatki służbowe, ustalenia, mapę ewidencji gruntów, wypis z rejestru gruntów, wypis z księgi wieczystej, uzgodnienia z właścicielami i użytkownikami gruntów i sieci, informację o bezpieczeństwie i ochronie zdrowia, uwzględniającą specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, wytyczne dotyczące demontażu istniejących obiektów Część rysunkową, w tym między innymi: mapę zasadniczą do celów projektowych, Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 5 z 21

6 mapę zbiorczą, ze wszystkimi projektowanymi obiektami oraz pełnym uzbrojeniem Projekt wykonawczy stacji gazowej powinien zawierać: Część opisową z podziałem na poszczególne branże, w tym między innymi: opis stanu istniejącego, opis stanu projektowanego, dobór urządzeń wraz z obliczeniami, obliczenia wytrzymałościowe, opis zastosowanych rozwiązań technicznych, opis prób szczelności i wytrzymałości, sposób wpięcia stacji gazowej do istniejących gazociągów, wytyczne dotyczące demontażu istniejących obiektów. szczegółowe warunki techniczne do projektowania; opis rozwiązań zapewniających ciągłość dopływu paliwa gazowego do istniejących odbiorców w czasie projektowanej modernizacji lub remontu stacji Zestawienie urządzeń i materiałów dla poszczególnych branż Część rysunkową, w tym między innymi: mapę zasadniczą do celów projektowych, zaktualizowaną w zakresie wymaganym przez inwestora), szczegółowy plan zagospodarowania terenu, rysunki zasięgu stref zagrożonych wybuchem, schematy technologiczne, schemat prób ciśnieniowych, rysunki konstrukcyjne i montażowe, rysunki sposobu wpięć do czynnych gazociągów Schematy ideowe połączeń urządzeń AKPiA, telemetrii i elektryki Strefy zagrożone wybuchem dla stacji gazowej należy wyznaczyć w oparciu o ST- G-003 Sieć przesyłowa gazu ziemnego Strefy zagrożone wybuchem Urządzenia, systemy ochronne i pracownicy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Poszczególne elementy stacji gazowej należy tak zaprojektować aby strefy zagrożenia wybuchem znajdowały się w obszarze objętym ogrodzeniem obiektu. Powyższe wymaganie nie dotyczy stref od upustów z układów zaporowoupustowych powstających przy nadzorowanych pracach eksploatacyjnych 1.7. Obliczenia wytrzymałościowe elementów rurowych należy wykonywać zgodnie z obowiązującą normą PN-EN 1594 Systemy dostawy gazu. Gazociągi o maksymalnym ciśnieniu roboczym wyższym niż 16 bar. Wymagania funkcjonalne z uwzględnieniem następujących wymagań: 1.8. Wymagania materiałowe ogólne Dopuszczone do stosowania przy remontach i budowie sieci gazowej są wyłącznie wyroby spełniające warunki zawarte w art.10 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane Dz.U nr 89 poz.414 z późniejszymi zmianami oraz art. 5, 8 i 10 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o wyrobach budowlanych Dz.U.2004 nr 92 poz.881. Wyroby muszą być oznakowane znakiem CE, atestem ATEX (o ile jest wymagany), lub znakiem budowlanym, przy czym producent musi wydać deklarację zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną W dokumentach odniesienia (normach, aprobatach technicznych, europejskich uznaniach materiałów) musi być zaznaczone, że są to wyroby dopuszczone do Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 6 z 21

7 zastosowania w sieciach gazowych, w zakresie ciśnień i temperatur (również minimalnych) występujących w projekcie Dla wyrobów należy przedstawić przynajmniej: dokument jakościowy (świadectwo odbioru) wg PN-EN 10204, wg wymagań określonych w normie wyrobu, projekcie oraz punkcie 8.6. deklarację zgodności W przypadku wyrobów wykonanych zgodnie z aprobatą techniczną wymagane przedstawienie tej aprobaty Wszystkie materiały obciążone ciśnieniem sieci gazowej wysokiego ciśnienia (MOP powyżej 16bar) powinny spełniać wymagania p.8 normy PN-EN 1594 dotyczy nowobudowanych i modernizowanych obiektów Wymagane dokumenty jakościowe zgodnie z p normy PN-EN Zaleca się świadectwo odbioru 3.2 wg PN-EN dla rur o średnicy równej lub większej od DN500 i armatury równej lub większej od DN200. Zamiast świadectw odbioru 3.1 wg PN-EN 10204:2006 dopuszcza się świadectwa odbioru 3.1.B wg PN-EN A1:1997, a zamiast 3.2 wg PN-EN 10204:2006dopuszcza się 3.1.C wg PN-EN A1: Rury. Na stacjach gazowych należy stosować rury zgodnie z wymaganiami określonymi w Wytycznych w zakresie projektowania gazociągów przesyłowych wysokiego ciśnienia Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ Kształtki. Na stacjach gazowych należy stosować kształtki zgodnie z wymaganiami określonymi w Wytycznych w zakresie projektowania gazociągów przesyłowych wysokiego ciśnienia Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ Armatura odcinająca. Na stacjach gazowych należy stosować armaturę zgodnie z wymaganiami określonymi w Wytycznych w zakresie projektowania gazociągów przesyłowych wysokiego ciśnienia Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ Kołnierze. Kołnierze należy wykonać z odkuwek wg PN-EN10222 tej samej klasy wytrzymałościowej, co rura z którą będzie łączony kołnierz. Zaleca się zastosowania kołnierzy z przylgami płaskimi B2 wg PN-EN lub RF wg PN-EN 1759 Kołnierze należy dodatkowo oznakować rodzajem przylgi Uszczelki. Zaleca się zastosowania uszczelek spiralnych (np. wg PN-EN1514-2), lub wg. PN-EN , albo uszczelek metalowych rowkowanych z nakładkami (np. wg PN-EN1514-6); lub PN-EN Wymiary uszczelek oraz śrub powinny być dostosowane do rodzaju połączeń kołnierzowych Spawalnictwo. Na stacjach gazowych należy stosować wymagania w zakresie spawalnictwa określone w Wytycznych w zakresie projektowania gazociągów przesyłowych wysokiego ciśnienia Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ Zabezpieczenie przed korozją. Na stacjach gazowych należy stosować wymagania w zakresie zabezpieczenia przed korozją określone w Wytycznych w zakresie projektowania systemów ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów przesyłowych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ- Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 7 z 21

8 2. Wymagania szczegółowe Parametry wyjściowe do zaprojektowania stacji gazowej. W celu przeprowadzenia obliczeń i doboru poszczególnych urządzeń stacji, OGP określi następujące parametry: projektowaną przepustowość stacji gazowej Qmax i Qmin, maksymalne ciśnienie robocze wejściowe MOPwej, maksymalne ciśnienie wejściowe stacji Pwejmax, minimalne ciśnienie wejściowe stacji Pwejmin, maksymalne ciśnienie robocze wyjściowe MOPwyj, maksymalne ciśnienie wyjściowe stacji Pwyjmax, minimalne ciśnienie wyjściowe stacji Pwyjmin, rodzaj gazu wg PN-C-04750, wymaganą temperaturę gazu po redukcji, zakres regulacji stężenia THT w gazie W dokumentacji należy zamieścić łączny schemat stacji gazowej zawierający wszystkie elementy. Armaturę i urządzenia na schemacie należy oznaczyć symbolami zgodnie z poniższym kluczem (oznaczenie literowe, po którym następuje cyfra nadana wg kierunku przepływu gazu): złącze izolujące: ZI zespół zaporowo upustowy wejściowy: ZZUwej zespół zaporowo upustowy wyjściowy: ZZUwyj zespół przewodu awaryjnego: ZPA zespół odwadniacza: ZO zespół filtroseparatorów: ZFS zespół filtrów: ZF nawanialnia: N filtr: F filtroseparator: FS podgrzewacz: PG filtropodgrzewacz: FP reduktor: R reduktor monitor aktywny: RMA reduktor monitor pasywny: RMP zawór szybko zamykający: ZSZ reduktor z zaworem szybko zamykającym: RZSZ wydmuchowy zawór upustowy: WZU zawór regulacyjny: ZR gazomierz turbinowy: GT gazomierz rotorowy: GR gazomierz ultradźwiękowy: GU gazomierz zwężkowy: GZ gazomierz miechowy: GM kocioł: K pompa: P armatura odcinająca: AO Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 8 z 21

9 zasuwa: Z zawór zwrotny: ZZ manometr: M manometr rejestrujący: Mr termometr: T termometr rejestrujący: Tr rejestrator wielopunktowy: Rw 2.3. Projektując stację gazową należy przyjąć następującą kolorystykę oznakowań: gazociągi kolor żółty, rurociągi czynnika grzewczego kolor czerwony zasilanie i kolor niebieski powrót, pokrętła armatury kolor czerwony, kierunki przepływu kolor czarny, gazociągi o ciśnieniu powyżej 1,6MPa cztery paski czerwone o szerokości 15mm i odległości między nimi 20mm, gazociągi o ciśnieniu od 0,5MPa do 1,6MPa włącznie na obwodzie trzy paski czerwone o szerokości 15mm i odległości między nimi 20mm, gazociągi o ciśnieniu od 10kPa do 0,5MPa włącznie dwa paski czerwone o szerokości 15mm i odległości między nimi 20mm, gazociągi o ciśnieniu do 10 kpa włącznie jeden pasek czerwony, rury wydmuchowe i upustowe z urządzeń odpowietrzających i zabezpieczających kolor żółty, armatura i pozostałe urządzenia kolor żółty lub kolor dostawcy, oznakowanie uziomów kolor żółto-zielony, oznakowanie progów i stopni kolor żółto-czarny Zagospodarowanie terenu stacji gazowej Stację gazową w zależności od pełnionej funkcji należy wyposażyć w: złącza izolujące na wlocie i wylocie stacji przed zespołem zaporowo upustowym wejściowym i za zespołem zaporowo upustowym wyjściowym, zespół zaporowo upustowy wejściowy, zespół filtroseparatorów lub filtrów, przewód wejściowy, układ redukcyjny, układ regulacyjny, układ pomiarowy, system transmisji danych, przewód wyjściowy, zespół zaporowo upustowy wyjściowy, OGP każdorazowo określi potrzebę dodatkowego wyposażenia w: zespół przewodu awaryjnego. zespół odwadniacza, kotłownię oraz podgrzewacze lub filtropodgrzewacze, urządzenia do nawaniania gazu, układ poboru próbki do pomiaru stężenia THT w gazie., układ poboru próbki do pomiarów jakości gazu, system ochrony obiektu Część architektoniczno budowlana Wszystkie elementy stacji gazowej należy tak zaprojektować aby znajdowały się na ogrodzonym terenie Należy zapewnić dojazd do obiektu. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 9 z 21

10 Elementy stacji gazowej rozmieścić w sposób zapewniający swobodny dojazd i dojście do stacji zgodnie z obowiązującymi przepisami Należy zapewnić drogi i chodniki do wszystkich elementów technologicznych stacji, ze szczególnym uwzględnieniem urządzeń, które wymagają okresowej wymiany, opróżniania, napełniania czy dojazdu ciężkiego sprzętu serwisowego. Place technologiczne oraz drogi i ciągi komunikacyjne stacji gazowej wyłożyć kostką betonową lub kamienną, natomiast pozostałą część terenu kamieniem nieiskrzącym układanym na folii paro przepuszczalnej lub geowłókninie Właściwe utwardzenie terenu potwierdzić protokołem z pomiaru zagęszczenia gruntu (0,95) Należy tak zaprojektować spadki terenu aby zapewnić naturalne odprowadzenie wody opadowej od kontenerów stacji gazowej Należy stosować kontenery prefabrykowane: żelbetowe lub stalowe. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się lokalizowanie stacji gazowych w budynkach Pomieszczenia przeznaczone na układy redukcyjne, pomiarowe i nawanialnie powinny spełniać wymagania określone dla pomieszczeń zagrożonych wybuchem Pomieszczenia powinny umożliwiać swobodną obsługę urządzeń oraz prowadzenie prac serwisowych Wentylację pomieszczeń kontenera należy wyznaczyć w oparciu o ST-G-003 Sieć przesyłowa gazu ziemnego Strefy zagrożone wybuchem Urządzenia, systemy ochronne i pracownicy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem Ściany działowe pomiędzy pomieszczeniami zagrożonymi a niezagrożonymi wybuchem powinny być wykonane jako gazoszczelne. Ściana gazoszczelna powinna być odporna na parcie poziome o wartości co najmniej 15 kn/m2. Dopuszcza się przejścia przez ściany gazoszczelne za pomocą przepustów gazoszczelnych. W przypadku kontenerowej zabudowy stacji zaleca się stosowanie oddzielnych obudów z zachowaniem wolnej przestrzeni między nimi Drzwi i otworów wentylacyjnych pomieszczeń zagrożonych i niezagrożonych wybuchem nie należy lokalizować po tej samej stronie Masa przykrycia dachu nad pomieszczeniami zagrożonymi wybuchem, liczona bez obciążeń pochodzących od konstrukcji nośnej dachu, takich jak podciągi, wiązary i belki, nie może przekraczać 75 kg/m2 rzutu poziomego Stację gazową należy oznakować tablicami informacyjnymi umieszczonymi w widocznym miejscu na ogrodzeniu obiektu od strony wejścia. Wzornictwo oraz treść tych tablic informacyjnych określono w obowiązującym w OGP Systemie Identyfikacji Wizualnej Tablice ostrzegawcze umieszczone z każdej strony obiektu powinny informować o: zagrożeniu wybuchem, zakazie palenia tytoniu i używania otwartego ognia, zakazie używania urządzeń mogących powodować zapłon w strefach zagrożenia wybuchem, zakazie wstępu osób niepowołanych Złącza izolujące W przypadku gazociągów na wejściu i wyjściu stacji gazowej wykonanych ze stali, należy stosować monobloki zgodnie z wymaganiami określonymi w Standardowych wytycznych do projektowania ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów przesyłowych Zaleca się lokalizację monobloku pod ziemią, w odległości co najmniej 7xDN od armatury bądź elementów kształtowych. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 10 z 21

11 2.7. Zespoły zaporowo upustowe Armatura ZZUwej. Główną armaturę odcinającą zastosować zgodnie z wymaganiami określonymi w rozdziale II, punkt Armatura ZZUwyj. Główną armaturę odcinającą zastosować zgodnie z wymaganiami określonymi w rozdziale II, punkt 11. Pozostałą armaturę mogą stanowić zasuwy zgodnie z PN-EN Zespoły zaporowo upustowe zabudować jako podziemne. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie w wykonaniu nadziemnym Nie należy stosować średnic armatury głównej odcinającej mniejszej niż DN Zespoły zaporowo upustowe należy lokalizować w odległości minimum 5m od obudów elementów technologicznych stacji gazowych Kolumny należy wyprowadzić na wysokość 1,6m (z możliwością przedłużenia do 3m na czas upustu) ponad poziom terenu i zakończyć kołnierzem zaślepiającym z korkiem do odpowietrzania Średnicę wylotu kolumny upustowej należy dobierać wg wzoru: d 0.05 D 2 [ mm] gdzie: d średnica armatury odpowietrzającej i kolumny upustowej w [mm], D średnica przewodu odprężanego w [mm]. Wynik należy zaokrąglić do szeregu średnicy nominalnej w górę. Średnica rury upustowej nie może być mniejsza niż DN Zespół odwadniacza. Na etapie wydawania szczegółowych warunków technicznych do projektowania, OGP rozważy konieczność wyposażenia stacji gazowej w zespół odwadniacza Zespół przewodu awaryjnego Każdy przewód awaryjny powinien być wyposażony w: armaturę odcinającą na wejściu i wyjściu, zawór lub przepustnica regulująca, zawór szybko zamykający, wydmuchowy zawór upustowy, manometr przed i za zaworem regulującym, przewód upustowy za zaworem odcinającym, element okular zaślepka zamontowany za wlotowym zaworem odcinającym, opcjonalnie na wyjściu przed armaturą odcinającą króciec z zaworem do montażu nawanialni tymczasowej Przepustowość przewodu awaryjnego powinna być równa przepustowości projektowej stacji gazowej. Urządzenia zainstalowane w przewodzie awaryjnym do końcowej armatury włącznie powinny spełniać wymagania wytrzymałościowe dostosowane do MOPwej gazociągu zasilającego stację Wszystkie urządzenia zainstalowane na przewodzie awaryjnym powinny być dostosowane do pracy na wolnym powietrzu w temperaturze otoczenia (od -29 C do +60 C Do ręcznej regulacji ciśnienia należy stosować zawory lub przepustnice regulujące, przeznaczone do gazu ziemnego Wymagania dla zaworu szybko zamykającego zostały określone w rozdziale III, punkt Dopuszcza się stosowanie zaworów szybko zamykających zintegrowanych z zaworem regulującym, przy zachowaniu funkcjonalnej niezależności urządzeń Wymagania dla wydmuchowego zaworu upustowego zostały określone w rozdziale III, punkt Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 11 z 21

12 Wymagania dla armatury odcinającej zostały określone w rozdziale II punkt 11. Przewód awaryjny. Przykładowy schemat Zespół filtroseparatorów Na etapie wydawania szczegółowych warunków technicznych do projektowania, OGP rozważy konieczność wyposażenia stacji gazowej w zespół filtroseparatorów Dobór filtroseparatorów przeprowadzić z uwzględnieniem kryteriów: prędkości przepływu gazu w króćcu wlotowym, a także skuteczności filtrowania Każdy filtroseparator powinien posiadać możliwość szczelnego i pewnego odcięcia za pomocą elementów okular zaślepka Filtroseparator należy wyposażyć w manometr różnicowy (ze stykiem kontaktowym włączonym w system transmisji danych), do pomiaru różnicy ciśnień pomiędzy króćcem wejściowym a wyjściowym Umożliwić upust gazu z przestrzeni poszczególnych filtroseparatorów W razie konieczności zabudować podest do obsługi filtroseparatorów W dolnej części filtroseparatora stosować króciec z kołnierzem umożliwiającym podłączenie przewodu do usuwania zanieczyszczeń. Konstrukcja filtroseparatora powinna zabezpieczać przed wpływem niskich temperatur na zbiornik kondensatu (zanieczyszczeń). Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 12 z 21

13 Zespół filtroseparatorów. Przykładowy schemat Filtry gazu Dobór filtrów przeprowadzić z uwzględnieniem kryterium prędkości przepływu gazu w króćcu wlotowym. Prędkość ta powinna być nie większa niż 20m/s Każdy filtr powinien posiadać możliwość szczelnego i pewnego odcięcia za pomocą elementów okular zaślepka Filtr wyposażyć w manometr różnicowy (ze stykiem kontaktowym włączonym w system transmisji danych), do pomiaru różnicy ciśnień pomiędzy króćcem wejściowym a wyjściowym Zapewnić odprowadzenie gazu poza obudowę stacji z przestrzeni filtra W dolnej części filtra stosować króciec z kołnierzem umożliwiającym podłączenie przewodu do usuwania zanieczyszczeń Konstrukcja filtra powinna zabezpieczać przed wpływem niskich temperatur na zbiornik kondensatu (zanieczyszczeń) Podgrzewacze Na etapie wydawania szczegółowych warunków technicznych do projektowania, OGP rozważy konieczność wyposażenia stacji gazowej w podgrzewacze gazu Każdy podgrzewacz powinien posiadać możliwość szczelnego i pewnego odcięcia za pomocą elementów okular zaślepka Zapewnić odprowadzenie gazu poza obudowę stacji z przestrzeni podgrzewacza Podgrzewacze pracujące w układzie zamkniętym wyposażyć w głowice z płytkami bezpieczeństwa, zabezpieczające przed przedostaniem się gazu do części wodnej. Dopuszcza się inne rozwiązania tych zabezpieczeń o ile są uznawane przez UDT Za podgrzewaczami zabudować armaturę odcinającą, umożliwiającą zamienną pracę pojedynczego podgrzewacza dla każdego z ciągów redukcyjnych. W trakcie normalnej pracy układy te powinny być rozdzielone. Podgrzewacze. Przykładowy schemat. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 13 z 21

14 2.13. Układ redukcyjny Każdy ciąg redukcyjny powinien być wyposażony w: armaturę odcinającą na wejściu i wyjściu z elementami okular zaślepka zamontowanymi od strony odcinanego układu, reduktor podstawowy, zawór szybko zamykający, wydmuchowy zawór upustowy, drugi zawór szybko zamykający albo drugi reduktor pełniący rolę monitora, aparaturę kontrolno pomiarową, przewód upustowy tłumik hałasu, montowany tylko w uzasadnionych przypadkach System redukcji ciśnienia oraz ciśnieniowego bezpieczeństwa. System redukcji ciśnienia powinien zagwarantować poziom emisji hałasu zgodny z wymogami przepisów ochrony środowiska. System sterowania ciśnieniem powinien utrzymywać jego wartość po redukcji w wymaganym zakresie i powinien zapewniać, że nie przekroczy dopuszczalnego poziomu. Zawory szybko zamykające, wydmuchowe zawory upustowe oraz reduktory powinny mieć taką szybkość działania i powinny być tak nastawione, aby ciśnienie wyjściowe po redukcji nie wzrosło ponad wartość maksymalnego ciśnienia przypadkowego MIP. Maksymalne ciśnienie przypadkowe MIP na wyjściu ze stacji gazowej powinno być mniejsze od ciśnienia próby wytrzymałości sieci gazowej zasilanej ze stacji. Zależność między maksymalnym ciśnieniem roboczym MOPwyj, górnym poziomem ciśnienia roboczego OPwyj, tymczasowym ciśnieniem roboczym TOP i maksymalnym ciśnieniem przypadkowym MIP na wyjściu ze stacji przedstawiono w poniższej tabeli: MOPwyj OPwyj TOP MIP MOPwyj > 4,0 1,025 MOPwyj 1,10 MOPwyj 1,15 MOPwyj 1,6 < MOPwyj 4,0 1,025 MOPwyj 1,10 MOPwyj 1,20 MOPwyj 0,5 < MOPwyj 1,6 1,050 MOPwyj 1,20 MOPwyj 1,30 MOPwyj 0,2 < MOPwyj 0,5 1,075 MOPwyj 1,30 MOPwyj 1,40 MOPwyj 0,01 < MOPwyj 0,2 1,125 MOPwyj 1,50 MOPwyj 1,75 MOPwyj MOPwyj 0,01 1,125 MOPwyj 1,50 MOPwyj 2,50 MOPwyj Uwaga: podane wartości MOPwyj w MPa, podane wartości współczynników dotyczą górnego poziomu OPwyj, TOP i MIP w zależności od MOPwyj. Dolną wartość współczynników określa Inwestor, wartości współczynników są zależne od precyzji działania urządzeń redukcyjnych i zabezpieczających stacji gazowej. W przypadku zastosowania bardziej precyzyjnych urządzeń redukcyjnych i zabezpieczających, wartości tych współczynników mogą być mniejsze. System ciśnieniowego bezpieczeństwa powinien pracować w taki sposób, aby w razie uszkodzenia systemu redukcji ciśnienia nie dopuścić na wyjściu po redukcji do przekroczenia dopuszczalnych poziomów ciśnienia, uwzględniając tolerancję nastawy. W stacjach gazowych należy stosować system redukcji ciśnienia oraz system ciśnieniowego bezpieczeństwa jeżeli są zasilane z rurociągów wysokiego ciśnienia o MOP > 1,6 MPa oraz w których jest spełniony warunek MOPwej - MOPwyj > 1,6 MPa wg poniższego schematu: Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 14 z 21

15 Reduktory ciśnienia. Reduktory ciśnienia powinny spełniać wymagania PN-EN 334. Reduktory należy dobierać wg charakterystyk deklarowanych przez ich producentów tak, aby zapewnić po redukcji wymagany strumień objętości gazu przy minimalnym ciśnieniu roboczym wejściowym i określonym przez Inwestora ciśnieniu roboczym wyjściowym. Reduktory powinny spełniać wymagania dotyczące klasy dokładności zgodnie z poniższą tabelą: Klasa dokładności Dopuszczalna dodatnia i ujemna zmiana wartości nastawionego ciśnienia AC 1 ± 1 % *) AC 2,5 ± 2,5 % *) AC 5 ± 5 % *) AC 10 ± 10 % *) AC 20 ± 20 % **) AC 30 ± 30 % **) *) lecz nie niższa niż ± 0,1 kpa **) tylko dla nastaw < 20 kpa Dla podanych w powyższej tabeli dopuszczalnej dodatniej i ujemnej zmiany wartości nastawionego ciśnienia, amplituda wszystkich wahań zachodzących w warunkach ustalonych nie może przekraczać 20% klasy dokładności AC, przy czym nie może być większa niż 0,1kPa. Reduktory powinny spełniać wymagania dotyczące klasy ciśnienia w stanie zamknięcia zgodnie z tablicą: Klasa ciśnienia w stanie zamknięcia Dopuszczalna dodatnia zmiana wielkości regulowanej w granicach strefy ciśnienia zamknięcia SG 2,5 2,5 % *) SG 5 5 % *) Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 15 z 21

16 SG % SG % SG % SG % *) lecz nie niższa niż ± 0.1 kpa Zawory szybko zamykające. Zawory szybko zamykające powinny być montowane przed reduktorami lub jako zespolone z reduktorem monitorem. Zawory szybko zamykające powinny spełniać wymagania PN-EN Zawory szybko zamykające należy dobrać wg charakterystyki deklarowanej przez producenta tak, aby przy projektowanym strumieniu objętości w warunkach minimalnego ciśnienia roboczego wejściowego spadek ciśnienia na zaworze nie przekroczył 0,1 MPa. Zawory szybko zamykające powinny spełniać zadeklarowane wymagania klas dokładności zgodnie z poniższą tabelą: Klasa dokładności Dopuszczalne odchylenie AG 1 ± 1 % *) AG 2,5 ± 2,5 % *) AG 5 ± 5 % *) AG 10 ± 10 % *) AG 20 ± 20 % **) AG 30 ± 30 % **) *) lecz nie niższa niż ± 0,1 kpa **) tylko dla nastaw < 20 kpa Zawory szybko zamykające powinny umożliwiać ręczne otwarcie oraz być wyposażone wskaźnik (sygnalizator) jego położenia wpięty w system telemetrii. Dopuszcza się stosowanie zaworów szybko zamykających zintegrowanych z reduktorem, przy zachowaniu funkcjonalnej niezależności urządzeń Wydmuchowe zawory upustowe Wydmuchowe zawory upustowe należy dobrać wg charakterystyki deklarowanej przez producenta tak, aby miały przepustowość do 2% przepustowości maksymalnej ciągów redukcyjnych, na których są zamontowane. Wydmuchowe zawory upustowe powinny spełniać zadeklarowane wymagania klas dokładności zgodnie z poniższą tabelą: Klasa dokładności Dopuszczalna dodatnia i ujemna zmiana wielkości regulowanej AG 1 ± 1 % *) AG 2,5 ± 2,5 % *) AG 5 ± 5 % *) AG 10 ± 10 % *) AG 20 ± 20 % **) AG 30 ± 30 % **) *) lecz nie niższa niż ± 0,1 kpa **) tylko dla nastaw < 20 kpa Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 16 z 21

17 Wyprowadzone na zewnątrz stacji wyloty rur wydmuchowych umożliwiające wyrzut gazu do góry, należy zabezpieczyć przed wpływem opadów atmosferycznych. Dopuszcza się by zawory upustowe były wyposażone w urządzenie kontroli zadziałania ze stykiem kontrolnym stanu położenia podłączonym do nadrzędnego systemu telemetrii Układ pomiarowy Zastosować układ pomiarowy wg rodzajów i wyposażenia (u1, U2, U3) zgodny z wymogami norm zakładowych PGNiG S.A. od ZN-G-4001 do ZN-G-4010:2001, oraz normami PN-EN (gazomierze turbinowe), PN-EN (Gazomierze rotorowe), PN-EN ISO 5167 (Gazomierze zwężkowe) i ISO (Gazomierze ultradźwiękowe) Dla projektowanych rozliczeniowych układów typu U-3 należy przewidzieć wzorcowanie gazomierzy przy ciśnieniu zbliżonym do roboczego, w komplecie z odcinkami dolotowym i wylotowym oraz prostownicą strumienia (jeśli została przewidziana). Liczba punktów oraz ciśnienie wzorcowania powinny być zgodne z normą PN-EN dla gazomierzy turbinowych oraz ISO dla gazomierzy ultradźwiękowych i za każdym razem powinny zostać określone przez użytkownika W układach pomiarowych dopuszcza się stosowanie typów gazomierzy nie objętych normami zakładowymi PGNiG S.A. od ZN-G-4001 do ZN-G-4010: W układzie pomiarowym nierozliczeniowym dopuszcza się stosowanie układu typu U-1, bez względu na wielkość strumienia gazu oraz typów gazomierzy nie objętych normami zakładowymi PGNiG S.A. od ZN-G-4001 do ZN-G-4010: W układzie pomiarowym typu U-1 z jednym ciągiem pomiarowym, należy stosować obejście ciągu pomiarowego z zamknięciem zapewniającym szczelność oraz możliwość wstawienia okular-zaślepka Układ pomiarowy należy wyposażyć w przeliczniki objętości o zasilaniu sieciowym, posiadające minimum 4 porty COM typu RS, komunikujące się protokołami transmisji Gaz-Modem 1 i Gaz-Modem 2 (lub nowszym) oraz Modbus. Z obsługą menu w j. polskim, z mechanicznym zabezpieczeniem przed dokonywaniem zmian konfiguracyjnych, z możliwością założenia plomby zabezpieczającej. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie przeliczników objętości o zasilaniu bateryjnym. Przeliczniki należy podłączyć do systemu transmisji danych W przypadku braku możliwości doprowadzenia energii elektrycznej do stacji gazowej, układ pomiarowy należy wyposażyć w przeliczniki objętości o zasilaniu bateryjnym, posiadające minimum 2 porty COM typu RS, komunikujące się protokołami transmisji Gaz-Modem 1 i Gaz-Modem 2 oraz Modbus. Przeliczniki należy podłączyć do systemu transmisji danych Układ zasilania kotłowni wraz z układem pomiarowym gazu na potrzeby własne stacji, należy zlokalizować przed głównym układem pomiarowym stacji. Gazomierz w układzie pomiarowym gazu na potrzeby własne należy wyposażyć w nadajnik impulsów i elektroniczny rejestrator impulsów oraz włączyć w system transmisji danych Układ pomiarowy należy zabudować w kontenerze W uzasadnionych przypadkach układ pomiarowy należy zabezpieczyć przed przepływem wstecznym Układ regulacyjny Na etapie wydawania szczegółowych warunków do projektowania OGP rozważy konieczność wyposażenia stacji gazowej w układ regulacji sterowania strumieniem lub ciśnieniem. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 17 z 21

18 Układ regulacyjny powinien posiadać możliwość miejscowego (z poziomu napędu), lokalnego (z poziomu obiektu) oraz zdalnego (SCADA) sterowania w trybie ręcznym i automatycznym W układzie regulacji należy montować armaturę odcinającą, z sygnalizacją położenia w przypadku sterowania automatycznego W przypadkach, gdy istnieje potrzeba zapewnienia wysokiego bezpieczeństwa zasilania, w układzie regulacji należy montować obejście AKPiA Na potrzeby urządzeń AKP oraz układu transmisji danych należy opcjonalnie przewidzieć układ podtrzymania zasilania, pozwalający na pracę urządzeń przez co najmniej 4 godziny W przypadku braku możliwości doprowadzenia energii elektrycznej do stacji gazowej, należy przewidzieć zasilanie przeliczników bateryjnych oraz układu transmisji danych z układu baterii słonecznych. Dopuszcza się stosowanie alternatywnych źródeł zasilania Obwody zasilające urządzenia AKPiA oraz transmisji danych należy zabezpieczyć przed przepięciami Urządzenia AKPiA oraz transmisji danych należy zamontować w kontenerze ogrzewanym i wentylowanym. Załączanie grzejnika elektrycznego powinno odbywać się poprzez niezależny termostat Stację gazową należy wyposażyć co najmniej w dodatkowe pomiary zdalne: nadciśnienia gazu na wlocie, z rejestracją, nadciśnienia gazu na wylocie i po każdym stopniu redukcji, z rejestracją, temperatury gazu po układzie redukcji lub regulacji, potencjału gazociągu Sposób montażu przetworników ciśnienia powinien umożliwiać przeprowadzenie ich sprawdzeń bez konieczności demontażu. Przetworniki cieśnienia powinny być zamontowane z wykorzystaniem zaworów trójdrogowych Instalacja impulsowa do przetworników ciśnienia powinna być wykonana ze stali nierdzewnej z zachowaniem odpowiedniego spadku Stację gazową należy wyposażyć w zależności od jej przeznaczenia, co najmniej w sygnalizacje: otwarcia drzwi poszczególnych pomieszczeń stacji, zaniku napięcia zasilającego, awarii zbiorczej nawanialni, awarii zbiorczej z kotłów, przekroczenia dopuszczalnego spadku ciśnienia na filtroseparatorze oraz filtrze, zadziałania zaworów szybko zamykających, przekroczenia stanów alarmowych stężenia gazu w wybranych pomieszczeniach stacji Systemy transmisji danych Stacja gazowa powinna zostać wyposażona w dwa niezależne tory transmisji danych jeden dla systemu SCADA oraz drugi dla Systemu Kolekcji Danych Pomiarowych Dobór technologii (GSM / GPRS / radio / łącza dzierżawione / WAN / linia światłowodowa) oraz redundancji transmisji dla systemu SCADA powinien być uwarunkowany możliwościami technicznymi, rangą obiektu gazowego w systemie przesyłowym oraz racjonalnością kosztów ekonomicznych instalacji wybranej technologii. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 18 z 21

19 Do systemu SCADA podłączyć wszystkie urządzenia obiektowe niezbędne do monitorowania i sterowania pracą obiektu Dane pomiarowe do Systemu Kolekcji Danych Pomiarowych powinny być dostarczane z wykorzystaniem technologii GPRS lub, jeśli wymagają tego szczególne warunki techniczne, innej technologii transmisyjnej Do Systemu Kolekcji Danych Pomiarowych podłączyć urządzenia niezbędne do prawidłowego prowadzenia rozliczeń ilości i jakości przesyłanego gazu Kotłownia Na etapie wydawania szczegółowych warunków technicznych do projektowania, OGP rozważy konieczność wyposażenia stacji gazowej w kotłownię Należy stosować kotłownie, pracujące w układzie zamkniętym. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowania kotłowni pracujących w układzie otwartym Zasilanie gazowe kotłowni należy wpiąć przed układem pomiarowym stacji gazowej Praca kotłów sterowana temperaturą gazu po redukcji w zakresie od 0 C do 15 C Instalacja gazowa do kotłowni powinna być wyposażona w: armaturę odcinającą na wejściu i wyjściu, reduktor, zawór szybko zamykający, gazomierz z obejściem, wg wymagań określonych w rozdziale III, punkt 14.7, automatyczny zawór odcinający dopływ gazu do kotłowni Wydajność maksymalna reduktora i gazomierza musi być co najmniej równa sumie maksymalnego poboru gazu przez wszystkie zainstalowane kotły Należy stosować przewody instalacji gazowej o średnicy nie mniejszej niż średnica podłączenia gazomierza. W uzasadnionych przypadkach należy przewidzieć montaż zbiornika buforowego gazu Stosować płyny niezamarzające do instalacji grzewczych stalowych Stosować kominy ze stali kwasoodpornej, izolowane, wykonane z typowych elementów systemów kominowych, zakończone daszkiem. Komin należy wynieść co najmniej 1m ponad dach Powierzchnia czynna wentylacji nawiewnej min. 5cm2 na 1 kw. Wentylację wywiewną realizować przez izolowane kominy zakończone daszkiem Instalacje i urządzenia kotłowni należy izolować termicznie W obliczeniach na zapotrzebowanie mocy cieplnej kotłowni należy przyjąć następujące parametry: temperatura gazu po redukcji 5 C, współczynnik Joule a Thomsona 0,5 C/0,1MPa, minimalna sprawność podgrzewacza 0, Indywidualne wymagania w zakresie kotłowni pozostaną określone w szczegółowych warunkach technicznych do projektowania stacji gazowej Nawanialnia Na etapie wydawania szczegółowych warunków technicznych do projektowania, OGP rozważy konieczność wyposażenia stacji gazowej w nawanialnię Należy stosować nawanialnie automatyczne, umożliwiające precyzyjną regulację dawki THT sterowaną na podstawie objętości przepływającego gazu Zbiorniki z nawaniaczem, armatura i instalacja powinny być wykonane ze stali kwasoodpornej Każda nawanialnia powinna być wyposażona w wannę, zapobiegającą wylaniu się nawaniacza. Pojemność wanny co najmniej równa pojemności zbiornika Zbiornik należy wyposażyć w końcówkę do napełniania THT. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 19 z 21

20 Nawanialnia powinna umożliwiać odczyt ilości nawaniacza w zbiorniku roboczym i magazynowym Komunikaty sterownika nawanialni powinny być wyświetlane w języku polskim Nawanialnia powinna być włączona w system transmisji danych W pomieszczeniu nawanialni należy zapewnić temperaturę min. +5 C Miejsce dawkowania THT lokalizować za układem pomiarowym stacji Odpowietrzenie instalacji nawanialni zapewnić poprzez zastosowanie filtra pochłaniającego opary THT Zaleca się umiejscowienie punktu poboru próbki i pomiaru stężenia THT na terenie stacji gazowej, przed zespołem zaporowo upustowym wyjściowym Indywidualne wymagania w zakresie punktu poboru próbki i pomiaru stężenia THT pozostaną określone w szczegółowych warunkach technicznych do projektowania stacji gazowej Instalacje elektryczne Zapewnić zasilanie stacji gazowej w energię elektryczną. Zaprojektować podziemne przyłącze kablowe oraz podejście do agregatu Zasilanie w energię elektryczną powinno być realizowane z sieci niskiego napięcia 230/400 V i częstotliwości 50 Hz a w przypadku braku takiej możliwości poprzez stację transformatorową ze średniego napięcia W przypadku, gdy przerwy w zasilaniu w energię elektryczną mogą zagrozić bezpiecznej pracy obiektu, należy zapewnić zasilanie awaryjne. Indywidualne wymagania w tym zakresie pozostaną określone w szczegółowych warunkach technicznych do projektowania stacji gazowej Rozdzielnicę główną wyposażyć w wyłącznik przeciwpożarowy z możliwością wyłączania obwodów za UPS Obwód UPS-a zasilić wykorzystując automatyczny przełącznik faz z fazą priorytetową Oświetlenie terenu poprzez lampy z energooszczędnymi źródłami światła zainstalowanymi na słupach wykonanych z materiałów odpornych na korozję Urządzenia i instalacje elektryczne zainstalowane w całości w przestrzeniach niezagrożonych wybuchem powinny spełniać wymagania odpowiednich norm: PN- HD :2010, PN-HD :2009, PN-HD :2012, PN-HD :2009, PN-IEC , PN-IEC , PN-HD :2013, PN-HD :2013, PN-IEC , PN-HD :2009i PN-EN Urządzenia elektryczne i instalacje elektryczne w przestrzeniach zagrożenia wybuchem, w zależności od rodzaju strefy i kategorii zagrożenia wybuchem powinny być w wykonaniu przeciwwybuchowym odpowiednio zgodnie z PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN i oznaczone cechą przeciwwybuchowości Złącza główne powinny być lokalizowane poza przestrzeniami zagrożonymi wybuchem, w odległości min. 1m od granic tych przestrzeni. Złącze główne lokalizować w linii ogrodzenia z możliwością odczytu wskazań licznika energii elektrycznej bez konieczności wchodzenia na teren stacji gazowej. Rozdzielnice elektryczne należy lokalizować poza przestrzeniami zagrożonymi wybuchem Instalacje elektryczne odbiorcze powinny mieć zabezpieczenia przeciążeniowozwarciowe i różnicowoprądowe. Doboru elementów zabezpieczenia przeciążeniowo-zwarciowego i różnicowoprądowego należy dokonać zgodnie z PN-HD :2009, PN-HD :2012i PN-IEC Urządzenia oświetleniowe, grzejne, aparatura kontrolno-pomiarowa i inne urządzenia elektryczne powinny być zasilane oddzielnymi obwodami zgodnie z PN-HD Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 20 z 21

21 Instalacje i urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem powinny być zabezpieczone przed przepięciami, zgodnie z odpowiednimi normami Ochrona przeciwporażeniowa instalacji powinna spełniać wymagania PN-HD :2009. W przypadku stosowania ochrony dodatkowej przez samoczynne wyłączenie zasilania, należy stosować wyłączniki różnicowoprądowe Instalacje uziemienia. Dla zewnętrznych urządzeń technologicznych stacji należy wykonać uziom technologiczny otokowy w postaci bednarki ułożonej w ziemi na głębokości minimum 0,6 m. Uziom kontenerów łączyć w ziemi z uziomami technologicznymi. Wszystkie podziemne połączenia taśmy uziomów wykonywać jako spawane. Połączenia wyrównawcze wykonać jako skręcane podłączając do kołnierza pomiędzy nakrętkę a podkładkę koronkową (nacinającą) odcinek bednarki z przyspawaną ocynkowaną podkładką. Do uziomu łączyć poprzez zacisk kontrolny. Rezystancja uziemienia powinna wynosić Ru < 10(2. W celu zachowania ciągłości obwodu elektrycznego należy przy łączeniu kołnierzy stosować minimum dwie śruby o łącznym przekroju większym od 50 mm2 z podkładkami sprężynującymi lub koronkowymi, Przewody uziemiające stosować w izolacji żółto-zielonej. Przepisy końcowe Za wdrożenie niniejszej regulacji jest odpowiedzialny Pion Eksploatacji. Za wdrożenie niniejszej regulacji w poszczególnych Jednostkach Organizacyjnych Spółki odpowiedzialny jest Dyrektor danej Jednostki Organizacyjnej Spółki. Wnioski o zmianę niniejszej regulacji należy zgłaszać do Opiekuna merytorycznego wskazanego w metryce dokumentu. Załączniki Brak. Wydanie 2 Wersja 1 PE-DY-W02 Strona 21 z 21